KINH TE HOC Vi MO Bang 4.3: Ngan hang thé hé 2 6 trang thdi ban déu Tai san cé Tai sdn ng Du tri: 900 Tién giri: 900 Téng: 900 Téng: 900 Nhiing ngan hang nay, trich 10% trong 90 VND dé vio dy trit, phan con lai 810 VND duge dem cho vay hay dau tu. Qué trinh nay, da dua dén ban can d6i ti sn cudi ciing cula ngan hang thé hé 2 nhu sau: Bang 4.3a: Ngan hang thé hé 2 6 trang thdi cu6i cung Tai sdn cé Tai sdn no Du wit: 90 Tién git: 900 Cho vay: 810 Téng: 900 Téng: 900 Dén thdi diém nay, s6 tién 1000 VND dau tién giti vao ngan hang 44 tao ra téng s6 tién 14 2710 VND. Téng 6 M tang lén va qué trinh nay van tiép dién trong cdc ngan hang thé hé: 3, 4, 5... So tién giti sir dung séc tang thém 6 cdc ngan hang thé hé sau cang ngay cang nhé dan, dén khi so thé hé ngan hang tién dén « thi sé tién gui tang thém sé tién dén 56 0. Toan bé qué trinh nay dugc téng hop trong bang sau: Bang 4.4: Qua trinh tao nguén tién giti méi cia ngdan hang trung gian Ngan hang thé hé | 1.000,00 100,00 900.00 Ngan hang thé hée 2 900,00 90.00 810,00 Ngan hang thé hé 3 810,00 81.00 729,00 Ngan hang thé he 4 729,00 72,90 656,10 a7 annEIERTREEEIIeeeenmmmmmmmeeeesees eee 140Chuong 4. Tién té va chinh sdch-tién té Cécne nt gan hing | TAR nglh ne | Siu ie Ngan hang thé hé 5 656,10 65,61 590,49 Ngan hang thé hé 6 590,49 59,05 531,44 Ngan hang thé hée 7 531,44 53,14 478,30 Ngan hang thé hé 8 478,30 47,83 430,47 Ngan hang thé hé 9 430,47 43,05 387.42 Ngan hang thé hé 10 387,42 38.74 348,68 Téng s6 10 thé hé ngan hing 6.513,22 | 651,32 | 5.861,90 dau tién Téng sé cdc ngan hing thé 3.486,78 348,68 3.138,10 hé con lai Toan bé hé thong ngan hang 10.000,00 | 1.000,00 9.000,00 Téng s6 cudi cing AM 1a bao nhiéu? Trong bang 4.4 cho thay tac dong day du cia chudi tao tién 1a 10.000 VND. Bugc xac dinh: AM = = 1000 + 900 + 810 +... = 1000 x [ 1 + 9/10 + (9/10)2 + (9/10)? +...] = 1000 x {1/[1- (9/10)]} = 10.000 Qué trinh tao tién giti chi két thtic khi khong mot ngan hang nao cé du trit ngodi 10% du trot bat buéc, khong mot khoan du trif tién mat nao bi rd ri ra Khoi hé thong ngan hang, tién chi don gidn di tir ngan hang nay sang nhém ngan hang khdc. Su can bing cudi ciing cla hé thong ngan hing sé 1a diém ma tai dé, 10% cia sé tién gui mdi (D) bang 1000 VND du trit mdi. Thoa man diéu kién nay khi D = 10.000 VND. Ngan hang cé thé thuc su tao ra tién khong? Diing, hé thong ngan hang va cong ching qua c6 cing nhau tao ra khoang 10 dong tién ngan hang tit mdi déng tién du trit mdi duge tao ra cho cdc ngan hing. 141KINH TE HOC ViMO Hinh 4.5.80 d6 qua trinh md réng tién té trong hé thong ngan hang I déng NHI tién du trit mdi tién ngan/hang Voi méi déng tién du trit méi giti vio 1 ngan hing nado dé toan b6 hé thong tao ra Khoang 10 déng tién ngan hang. Toan thé cdc ngan hang cé thé lam duge diéu ma riéng mot ngan hang khong thé lam duge. Nhu vay: Néu ty lé du tri bat budc 1a ry, 1 dong tién du trit méi gti vao 1 ngan hang (bén trai) toan bo hé thong ngan hang tao ra duge Ir, dong tién ngan hang va I/ry goi 1a s6 nhan tién (money miltiplier). S6 nhan tién gian don (sé nhan tién ly thuyét ) Néu ky hiéu: R: Téng sé tién dy trit trong hé thong ngan hang RR: Téng 86 tién du trit bat budc ER: Téng s6tién du trit qué mite D: Téng tién giti c6 thé phat séc ty: Ty lé du trit bit budc > eeeeeeeeeeeeeeeeeeeee 142Chuong 4. Tién té va chinh sach tién té Ta cé: R = RR + ER Gia dinh: ER = 0 thi R = RR R=nxD Suy ra: D = R/t, nhu vay AD = (1/t)AR Vi vay cong thite:1/ ry, dugc goi 14 sé nhan tién gian don (s6 nhan tién ly thuyét). S6 nhan tién nay duoc xay dung vi gid thiét la: tat ca tién giti méi vin nam trong cdc tai khodn séc cla hé thOng ngan hang, va khong ngan hang nio c6 du trit du thita. S6 nhan tién 1 hé s6 phan anh s6 lugng don vi tién duoc tao ra tir mot don vi tién manh (high — power money) hay co s6 tién té. Tién manh hay co s6 tién té (tién co sd) 14 s6 lugng tién gidy va tién kim loai Iwu hanh trong khu vuc ngoai ngan hang (day goi 1A tién mat) cong v6i tién gidy va tién kim loai do hé théng ngan hing nam gilt dudi dang du tri, 4. NGAN HANG TRUNG UONG VA CHINH SACH TIEN TE 4.1 Chifc nang cia ngaén hang trung uong Moi dat nude hién dai déu cé mét ngan hang trung uong (NHTW ~ Central bank) chiu trach nhiém quan ly cdc van dé tién 1é ca nd. Theo Frederic S. Mishkin, ngdn hang trung wong 1a mot co quan ciia chinh plutc6é chite nang gidm sdt sit hoat dong ctia hé thong ngan hang va c6 trdéch nhiém thuc hién viéc chi dao chinh sdch tién té. Muc tiéu cha NHTW 18 nhim dam bdo su tang trudng déu dan ca san lugng quéc gia va mttc hitu nghiép cao. Thong qua viéc cung ing tién té cho nén kinh té, diéu hod luu thong tién té va quan ly hé théng ngin hang. Dé thue hién cdc muc tiéu trén NHTW phai thuc hién 3 chitc nang co ban sau: 143KINH TE HOC Vi MO “+ Phat hanh gidy bac va kiém soat hru thong tién té NHTW doc quyén phat hanh tién gidy va tién diic. Ngan hing trung wong co thé kiém soat chat ché viéc phat hanh tién chuyén khoan cla cde ngan hang va cdc cong cu anh hudng dén quy mo tin dung cia cdc ngén hang thuong mai, thu chi ngan sdch nha nudc.., thong qua nhung cong cu cla chinh sdch tién té. Thc hién chife nang nay, ngan hang trung uong cé thé tac dong manh dén hoat dong kinh té — xd hdi. Ché dé phat hanh tién va diéu tét luu thong tién té cia NHNNVN: Theo luat dinh: “NHNN [a co quan duy nhat phat hinh tién gidy va tién kim loai theo mttc duoc chinh phi quyét dinh”. NHNN vé6i chite nang cia minh, phai du kién duoc mttc phat hanh trinh chinh phi phé duyét. Can ctf vao mite dé NHNN thuc hién viéc phat hanh theo nhiing yéu cau cia chinh sach tién té quéc gia. Di déi v6i viéc phat hinh, NHNN con sit dung cdc céng cu lai suat, tdi cap von, dy trit bat bude, thi trugng mé... dé thuc hién chinh sdch én dinh gid tri cla dong tién. * NHTW la ngan hang cia cdc ngan hang Thuc hién chtic nang nay cua NHTW xudt phat tir cdc yeu t6 khdch quan sau day: + Trén co so doc quyén phat hanh, NHTW cung ting thém phuong tién thanh todn cho cdc ngan hang va té chitc tin dung, urd thanh ngan hang cha cdc ngan hang, ngan hang thuong mai va cdc t6 chic tin dung 14 khach hang cla NHTW. + Qua trinh kinh doanh day tinh canh tranh va séi dong trén thi trudng tién té ddi hoi phai cé ngudi cdm trich dé 1a NHTW. Thuc hién chiic nang nay NHTW thong qua mot s6 nghiép vu nhu: (1) M6 tai khoan tién giti va bao quan dy trit tién té cho cdc ngan hang va t6 chic tin dung (2) Cap tin dung cho cdc ngan hang va cdc t6 chife tin dung véi tu cach 14 ngan hang cia cdc ngan hang, NHTW ludn dong SP inninnneeemememmmmeneneeeeeeeee eee 144