Chuong 4. Tién té va chinh sach tién té vai trd chit ng va ngudi cho vay cudi cing déi voi ngan hang va cdc té chitc tin dung (3) La trung tam thanh todn cia hé thong ngan hang va cac t6 chic tin dung (4) Thue hién quan ly nha nuéc d6i véi cdc ngan hang va té chic tin dung, NHTW 18 co quan quan ly va diéu tiét hoat dong cia toan b6 hé thong ngan hang bang phap luat. “> NHTW la ngan hang ciia Nha nudc NHTW néi chung thu6c quyén sé hitu cha nna nudc, dugc thinh lap theo !uat. V6i chite nang 14 co quan quan ly nha nudc va ciing 14 ngan hang cua Nha nuéc NHTW thuc hién cdc nghiép vu sau: (1) Mo tai khoan va nhan tién cua Kho bac Nha nudc (2) T6 chitc thanh todn cho KBNN trong nghiép vu trdi khodn kho bac (3) Lam cé van cho Nha nudéc vé cdc van dé kinh té, tai chinh va tién té, lam dai dién cho nha nudc tai cdc t6 chitc tién té quéc 1€... 4.2. He théng té chife va diéu hanh quan tri hoat dong cia HTW 4.2.1 Hé théng té chitc Hau hét cdc nuéc c6 nén kinh té phat trién, hé théng 16 chitc ngan hang dugc b6 ti theo hinh chép. Ding déu 1a NHTW, toa doc xu6ng 1a cdc chi nhénh cha NHTW 6 cdc tinh, thanh phé hoac cdc bang, cdc trung tam kinh té. Diém qua 3 mo hinh t6 chtte dién hinh: - Ngan hang lién bang Ditc: Tru sd chinh NHTW dat tai thanh pho Frankfurt - Trung tam thuong mai cla CHLB. Dudi né 1a 11 chi nhdnh dat trén dia ban cia 16 bang trong ca nude. 145KINH TE HOC VIMO - NHTW Phap: Tru so NHTW dat tai thi do Pari, dudi né 1a cdc chi nhanh dat trén dia ban cdc tinh, thanh pho va khu vuc. - NHTW Hoa ky: La mot kiéu té chtte khac biét véi cdc nuéc. Trong 51 bang duge chia thanh 12 khu vuc ngan hang, méi khu vuc thanh lap mot ngan hang du tri lién bang véi tu cdch 14 NHTW cia khu vue 46. Dung chép bu quan ly 12 ngan hang dy tri lien bang do hi déng cdc thong déc quan ly, dat tru sé tai Washington va 12 ngan hang du tri lién bang hop thanh NHTW cita nuéc Mj. - Viét Nam: NHNN Viét Nam 18 mot phdp nhan, dat tru sé tai thi dé Ha Noi va c6é cdc chi nhdnh tai cde tinh, thinh pho, diac khu trong ca nude. 4.2.2 Quan tri va diéu hanh Viée quan tri diéu hinh hoat dong cla NHTW do mot hoi déng quan tri (HDQT) dam nhiém. HBQT 1a co quan quyén luc cao nhat cla ngan hang, quan tri theo nguyén tic tap thé quyét dinh. Ngudi thuc thi nghi quyét ca HDQT la chu tich HDQT déng thdi 1a théng déc diéu hanh. Viée diéu hanh hoat dong cha NHTW do théng déc (hodc chi lich) ngan hang déng théi 14 chi tich HDQT chiu trach nhiém. Thong déc 1a ngudi chiu trénh nhiém té chitc thuc hién cdc nghi quyét cla HDQT vé phuong hudng hoat dong cdc chinh sach va bién phdp thuc thi chinh sach, cing nhitng nhiém vu cu thé trong timng thdi ky trén linh vuc tién té, tin dung, ngan hang. 4.3 Kiém soat mifc cung tién (MS) Mic cung tién cé thé xdc dinh theo cong thitc MS=m,, x MB (4.1) EERE eeeemememmmmmmmmme sees 146Chuong 4. Tién té va chinh sach tién té Trong do: MS 1a mic cung tién m,, 14 s6 nhan tién MB [a lugng tién co so Dé kiém sodt mitc cung tién NHTW phai kiém sodt duoc lung tién co sd va s6 nhan tién. Luong tién co sé 14 toan b6 lugng tién mat luu hanh va luong tién du trit trong cdc ngan hang, cOng thiic xic dinh: MB=C+R (4.2) Trong dé: C:1a tién mat R: 1a tién dy tit trong cdc ngan hang So nhan tién 1A mot hé sé phan dnh kha nang sinh soi cia tién trong luu thong. Trén géc do ly thuyét s6 nhan tién m,, = 1/ ry MS = (C+ R}/ ty (4.3) Ngan hang trung vong c6 nhiéu kha nang kiém soat muic cung tién song trén thuc té kha nang nay ciing bi han ché do mot sé nguyén nhan. Dé 1a: - Su rd ri ra ngoai Ivu thong - Nhig khoan du tri du thira (tily ¥) c6 thé cé Nhu vay c6ng thttc (4.3) chi ton tai & dang ly thuyét khi toan bo khéi lugng tén té duge giao dich qua ngan hang va cdéc ngan hing trung gian thuc hién diing ty lé du tit bat budc. Trén thuc té sé nhan tién thudng dugc xac dinh nhu sau: S6 nhdn tién tinh theo MS, (M,) Theo phéntrén =R = RR + ER Trong dé: RR (Required Reserves) Ya téng sO tién dy trit bat budc, ER (Excess Reserves) 1a t6ng s6 tién du trit uy ¥ (qua mttc). nS 147KINH TE HOC ViMO Gia dinh ER # 0 R = 1tdx D+ ER Do: MB = C + R nén MB = MB= D(d + C/D + ER/D ) C + rdxD + ER 1 Vay: p=———!_ __x mp “y 1, +ER/D+C/D ~ Vi MS = C + D=D(1 + C/D) 1+C/D -—1CP __ Mp =m, xMB 44 1, +ERD+CD (44) m,,? goi 14 sO nhan tién theo MS, ( M,) hay sé nhan tién thuc té tinh theo MS,. “> Dac diém ctia sé nhan tién té - SO nhan ctia tién té luén luén 1én hon 1 Do cdc ngén hang thong mai phai trich mot phan tién giti c6 thé phat séc dé dur trit nén r, > 0. Trai lai khong thé dy trit toan b6 nguén tién nay nén ry < 1. Nhu vay 0 <1, <1, vaO0<1,+ER/D (rd + ER/D + C/D) Vay: m,, > 1 Diéu nay cé nghia 1a: Khoi luong tién trong nén kinh t€ lun ludn I6n hon luong tién co so do ngan hang trung uong phat hanh. - SO nhan tién ty lé nghich vi ty lé die tit (bat bude va qua mie) Xuat phat tir cong thie m,,= (1 + C/D)/(r, + ER/D + C/D) ta thay khi (r, + ER/D) tang thi m,, gidm va nguge lai. - SO nhan tién té ty 16 nghich v6i tf Ié tién mat ngodi ngan hang. Xuat phat tr cong thifc: o> annnEERnEIEEEneremememmamememmeeree 148Chuong 4. Tién té va chinh sach tién té m, = (1 + C/D)/(t, + ER/D + C/D) = (1+C/D + ERD - ER/D + r, - 1) (ty + ER/D + C/D) = 1+ (1-1, - ER/D)/(C/D +1, + ER/D) Vi0 <(r + ER/D) <1 vaC/D>0 nén khi C/D tang thi m gidm. Diéu nay cé nghia 1a moi ngudi ma nam gift cang nhiéu tién mat thi kha nang tao tién cua ngan hang trung uong cing gidm. CAc yéu t6 Jam thay déi sé nhan tién: + Ty lé gitt trit bat budc + Ty 1é du trit qué mttc + Ty lé én mat so véi tién giri cé thé phat séc Vi du: Gia stt c6 sé liéu ciia mot NHTM: ry ty lé tién dic trit bat bude = 0,1 C: Tién mat = 400 ty D: Tién giti c6 thé phat séc = 800 ty ER: Tién duc trit ney ¥ (qua mic) = 08 ty M: Luong tién cung tng (M,)=C + D = 1200 ty Can eit dit kién cha dau bai, tude hét ching ta tinh: c/D= 400/800 = 0,5 Vay s6 nhan tién theo MS,: HOSS "01+0,001+05 0,601 25 Néu co sé tién té tang thém LUSD sé lam cho luong cung tng tién M, tang them 2,5 USD. 149