HERKESN BR HKYES VAR

BAARILI KADIN HKYELER

projesi kapsamnda katlmc kadnlarn
yazlarndan derlenmitir.

2012 ANTALYA

1
 Antalya Bykehr Beledyes YAYINLARI: 7

HERKESN BR HKYES VAR

BAARILI KADIN HKYELER PROJES SAHB:
Antalya Bykehir Belediyesi
Kltr ve Sosyal ler Dairesi Bakanl

Proje Koordinatr:
Adem Akyrek

Etkinlik Koordinatrleri:
Hatice Kavgac
Hatice Yeilyurt

Proje Yrtcs:
Dilek Zeytun

Proje letiim Sorumlular:

Duygu Alkan
Hatice Yaar

Yayma Hazrlayan Editr:

Dilek Metin-Sert

Kitap Tasarm:
brahim Kele
Cem Burak imrin

Bask:
Doruk Matbaas
Mart 2012

Kltr ve Sosyal ler Dairesi Bakanl

Sakp Sabanc Bulvar Atatrk Park ii

07070 Muratpaa Antalya
tel: 0242 238 52 70
faks: 0242 238 53 03

www. antalya.bel.tr
www.antalya.com.tr

2
iindekiler

Bakan Mesaj 6
Editrn Notu 7
Yaamn Gcne nanmak ve Ona Tutunmak Ylmadan,
Nurten Geyiki 9
Ben Pilot Olacam Anne, lk Erk 14
BaarlYol Hikyesinin Kahraman:
Dr. Gnseli Akaydn, enay Kahraman 20

Adaleti Arayan Nergis, Nilgn Atasoy 26

Kendime Sz Vermitim, Perihan Demir Erk 29
Zoru Baarmak: Tarm Sektrnde Bir Baar Hikayesi,
Ayen Hamamcolu 38
Ben Yaamay Baardm, Mukaddes zacar 42
Deiim, Salime Ylmaz 45
Adm Evdegl, Fatma yibilgin 51
Efsane Kadn, Nevin Doman 56
Emein Gc, Fahriye Aydn 61
Gelecein Senin Ellerinde, Hamdiye Cankurt 63
Hayat abalamaya Deer, Meral Akta 67
O Bir Anne, Nimet Yenim 72
nat, Krmz Karanfil, B.K 74
Gller Amal, K.T 77

3
Kimliksiz, G.B 80
Kadersiz Aangln Hayat, Glsm Takran 82
Sadece Kendine Gvendi, Mine Turgay 84
Salime Kadn, Emine Arslan Klolu 87
Tm Babalara ve Kzlarna, Nazan Ylmaz 92
Altn Kalp, Nilfer Gde 97
Zincirleri Koparmak, H.Y 99
Mum Olup Aydnlatmak: Glen Alkan, Nilgn Grel Honi 102
Onun Ad Melekti, Duygu Alkan 105
Canan Anne, Himmet cal 107
Baarlarn Sessiz Kahraman Nilgn Hanm,
Ali Haydar Aksu 112
Hayat Tesadflerle Doludur, lknur Akidil 117
Bir Gnll Tandm ve Meslekte kinci Ylm Yaadm,
Serpil Emekliolu 119
Onlar Mutluluun Resmini izdiler,
Reha lhan 122
elik Manolya, Birsen Erolu 127
Ebruhane Tekne ve Ben, Sevda Sabrl 129
Seherin Hayatnda Deien Renkler, Murat Aydn 133
mr Dlger retmenim, Rukiye Grhan 136
Serap Sevk, zge Sevk 139
te O Kadn, Birgl etin 141
Kekesiz Yaamak, R. Gl Burcu 146

4
...
Aydnlm deliyim rzgrlym
Gnaydn kaysy sallayan yele
Kurtulan dirilen kiiye gnaydn

Glten Akn

5
 Bir lkenin sosyal, ekonomik, bilimsel, kltrel ve de sanatsal
olarak hayatn her alannda ilerleyebilmesi, ancak o toplumdaki kadn-
erkek arasndaki cinsiyet eitsizliinin giderilmesi ile mmkndr.
Bu eitsizlii ortadan kaldrmaya ynelik almalar yapmak, kadn
haklarn yasayla gvence altna almak artk modern toplumun en
nemli konularnn banda gelmektedir.
Kadnlarn zgrce yaayabilecei bir dnya, bir kent iin
abalamak da, iinde bulunduumuz toplumda her geen gn daha
anlaml hale gelmektedir. Patriyarkal, yani kadn erkek otoritesine
mahkm ve hizmetkr klan anlayn bir uzants olan kadnlar
gszletirme politikas, toplumlar ancak geriletir. Erkein mutlak
iktidarnn devamlln salamak adna, ev ierisine hapsedilen,
gsz, edilgen ve soluksuz braklmak istenen kadnlar, tarih
sahnesinde de pek ok kez grdmz zere, azimleriyle iinde
yaadklar topluma rnek olmulardr. Bu rneklerin oalmas,
bilimin, sanatn ve yurttalk bilincinin gelimesi adna da olduka
nemlidir.
Bu nemi vurgulamak adna kentimizde yaayan kadnlar
arasnda farkndalk yaratmaya ynelik Kltr ve Sosyal ler Dairesi
Bakanl tarafndan hayata geirilen Baarl Kadn Hikyeleri
projesini ve onun rn olan Herkesin Bir Hikyesi Var isimli kitab,
ylgnla dmeden, atalete kaplmadan var olma sava veren,
alan, reten tm kadnlara armaan ediyor; bu almaya emei
geen herkesi kutluyorum.

Prof. Dr. Mustafa Akaydn

Antalya Bykehir Belediye Bakan

6
 editrn notu
inde yaayanlara kentlilik bilincini verebilmesi ve tm bunlar
toplumsal cinsiyet duyarllna sahip olarak icra edebilmesi, yerel
ynetimlerin en nemli baarlarndandr kanmca. Belediyeciliin salt
yol-su-elektrik hizmetleri ile snrl olmamas gerektii anlayndan
hareketle kltrel almalara da arlk veren ve bu yndeki projelere
sonsuz desteini sunan belediyemizin Kadn Dostu belediyecilii
benimseyen rnlerinden birisidir elinizde tuttuunuz bu kitap.

Antalya Bykehir Belediyesi Kltr ve Sosyal ler Dairesi

Bakanlnn dzenlemi olduu Baarl Kadn Hikyeleri
projesinde; Antalyada yaayan, i hayatnda ve sosyal alanda
baary yakalam kadnlarmzn, bulunduu konuma gelene kadar
yaadklar glkleri kaleme almalar hedeflenmitir ki yaam
olduklar tm olumsuzluklara karn ayakta kalmay baarm
olmalar, onlar okuyan dier kadnlara da rnek olabilsin, umut
alayabilsin.

Bu projeden hareketle hazrlam olduumuz Herkesin Bir

Hikayesi Var isimli kitabmza Antalyada yaayan birok insan
yazlaryla destek vermi ancak editryal alma sonras projemizin
ruhuna ve konseptine uygun yazlar deerlendirmeye alnmtr. Bu
hikyeler kimi zaman olaylar dorudan yaayan kadnlar tarafndan,
kimi zaman da onlar yakndan tanyan ocuklar, dostlar,
arkadalar, rencileri tarafndan kaleme alnmtr. simlerini
belirtmek istemeyenler ise rumuz kullanmlardr.

Hikyelerin odak noktasnda; bir kadn olarak hayat karsnda,

onun yaanmasn zorlu klan insanlar, anlaylar karsnda ylmadan,
usanmadan denemeye devam etmek, kimi zaman ayamz tkezlese
de tekrar ayaa kalkmay becerebilmek anlatlmaktadr.

Dilek Metin-Sert
ubat 2012

7
8
 YAAMIN GCNE NANMAK
ve ONA TUTUNMAK, YILMADAN
Nurten GEYK

Baarl hikyeler neyin zerine kurgulanr ya da baar

neye gre deerlendirilir hep dndm yllarca. Baar denen
olgu gerekte neyin kazanlmlyd. Para m? hret mi? Kim-
lik dediimiz, toplumun olur grlen deerleri mi? Bu hikye
bir baar hikyesi deil hayallerini yaama isteine kaplm bir
kadnn satrlardr.
1963 ylnda iki kzn by ve aa kz olarak, kk bir
kyde dnyaya geldim. Evimizin biraz ilerisinde bulunan ve
sezonluk gelen pamuk iilerimizle evimiz arasndaki izgiyi
gemememiz tembihlenmiti. Bu ekilde yllar geiyordu. Okul
saatleri dnda tm gnm kardaki iilerimizin yaamlaryla
ilgili mcadelelerini izlemekle geiyordu. Dnyordum
neden bu kadar yorgun ve hznller diye. Arada kaamak
yapp iilerimizin ocuklaryla oynamak ise hayatn en gzel
kefiydi. Onlarn benden daha ansl olduklarn dnrdm
hep. nk daha az ders alrlar, daha kalabalk ekilde oyun
oynarlard ve en nemlisi ayakkablaryla suya girip elenirlerdi.
Onlarn ayakkablar hi bozulmazd ama ben bir kere girsem
suya hemen ayakkablarm mahvolur ve bu yzden de ailemden
srekli azar iitirdim. Daha sonralar anladm ki onlarn ki nay-
lon ayakkab, benimki ise kundurayd.
Artk bymeye balamtm. Ailem bizlerin ky yaamn-

9
dan gen kz olarak olumsuz etkileneceimizi dnerek ileye
tand. Yeni bir yaamd bizimkisi, farkl, apartmanda hapsolmu
bir hayat. Ortaokula gidiyordum, babam Benim kzlarm okuya-
cak derken bir taraftan da Benim erkek evladm yok, topraklara
kim bakacak diye de szlanyordu. Bu arada Trke retmenimle
karlatm, srekli ocuklar kitap okuyun diyordu. lede nite-
likli kitap bulmak zordu. Bunu hocamz da bildii iin isteyen-
lere kitap siparii veriyordu. lk olarak Varlk yaynlaryla ve Vic-
tor Hugo ile tantm. Hugonun bir sz ile farkna varmadan
bugne geliimin startn almm Gerekten mutlu olmak iin
mutlulua sahip olmak yetmez, onu hak etmek gerekir. Artk
lisedeydim ve dersten ok edebiyat kitaplaryd benim ilgimi
eken. Her kitap farkl dnyalara, farkl meknlara, farkl olay-
lara srklyordu beni. Yaar Kemalin nce Memedindeki Hat-
ice ak, gen kzlk hayallerime gelip oturmutu. Kitaplar farkl
bir hayattan bahsediyordu, bizim dmzda, ailemin bana son-
suz imknlar eklinde sunduu seyahatler, giysiler, ayakkablar,
prltl bir yaamn dnda bir hayat.
Lise yllarmda artk biliyordum ki gazeteci olacaktm. Hede-
fim belliydi, Marmara Basn-Yayn olacakt. Okumalydm, daha
ok okumalydm. Ailem ve ben mutluyduk yle bir baknca,
annem srekli ba arlar ekerdi, babamsa evden hep uzaktayd.
Annem ve kardeimle oluturduumuz bir dnyamz vard bizim.
Annem hep bize gen kzken okuduu mecmualardan bahse-
derdi, bakalarna gre ufkunun geni olduunu grrdm hep.
Politika ile tanmam, lise ikinci snfta olmutu. Arkadalarm,
aa kz olduum iin bana hep farkl bakarlard, sanki baka bir
dnyadan gelmitim onlar iin. i snf haklar, zgrlkler
ben hep bunlardan yanaydm. Ezmek ve ezilmek istemiyordum.
Onlarla birdim ve ben de insandm. Mcadele ettim ve onlar-
la bir oldum. Artk niversite snav gelmi atmt. 1980 yl
Haziran aynda stanbula gittim snava girmek zere. Snava bir
hafta vard aslnda ve ok da almamtm. Dersler ou za-
man bo gemiti ve hedefimi kazanmam zordu. Teyzemin kz
T Kimyada okuyordu. Bir gn beni ald, okula gtrd snav
10
ncesi iyi gelir diye. 80 ihtill ncesi her yer karkt, sokaklarda
polis ve jandarmadan geit yoktu stanbulda, adm ba eylem-
ler olaylar vard. Her yer karkt. niversitede arkadalaryla
bulutuk teyzemin kznn, tam sohbet etmeye balamtk ki
byk bir atmann ortasnda kaldk. Beni karp dekann
odasnda sakladlar iki saat. Ortalk yattktan sonra alp eve ge-
tirdi kuzenim. Korkmutum, stanbulda okumayacaktm, karar
vermitim bile. Snava girdim ve tabi kazanamadm.
Yeni bir dnem balamt benim iin. Artk evdeydim ve
okumayan her kz gibi evlenecektim. Kktm daha, olaylar
ayrt edebilme yeteneine bile sahip deilken babam karsna
ald beni Artk evlenme zamann geldi ve benim olum yok bu
nedenle kardeimin oluyla evleneceksin dedi. tiraz etmem,
alamam hibir ie yaramad. 03.03.1983te nianlandm artk
nianl bir kzdm ve uarlk yapamazdm, ar olmalydm.
Hayatm bitmi, kadere teslim olmutum. Amcamn olu ile
nianlanmtm ama onu sevmiyordum ki tabii o da beni. Ben
okuyacaktm, farkl olacaktm, retecektim, alacaktm!
19.05.1984te de aal bir dnle evlendim. Artk evimin
kadnydm; kaynvalidemle gezmelere gitmek, yemek davetleri
vermek ve giyinip sslenmek benim grevlerimdi. Ama kitap
okumak asla vazgemeyeceim bir eydi, kocam alay etse de
hayat kitaplardan renilmez diye.
17.09.1985te ise anneydim artk minik bir olum vard. ok
tatlyd, benimdi, paramd, hayatmd. ki kz kardeten sonra
ailenin tek oluydu; benim, babamn, annemin, kardeimin. Her
eyi unutmutum onunla. Mutsuzluumu, aresizliimi, teslimi-
yetimi, sevgisizlii, ilgisizlii, babo kalml ve yaadm en
kt ey olan umutsuzluumu unutmutum Sinanla. Ak onun-
la tandm ben, olumla. Yllar hep ayn gnn tekrar eklinde
geiyordu, mutsuzdum kendi hayatm deil bakalarnnkini
yayordum; kocamn, kaynvalidenim, kaynpederimin
Yeni bir ey olmutu ve ben yine hamileydim, nasl olurdu
11
bu, ben bu bebei istemiyordum ama kyamazdm, o istemiti
gelmeyi, dokuz ayn sonunda minicik bir kzm vard artk.
ki ocuk annesi ben, yirmi sekiz yanda kitaplar hayalleri ve
umutsuzluklaryla bouan yalnz bir kadndm imdi. 1992de if-
las ettik, kt gnler yaarken eim kat, iki ocuk ve borlularla
bir bama brakarak. Mcadele imdi balamt, aslnda benim
yeni hayatmn balangcyd bu. Zor gnler balamt, borlu-
lar kapya dayanm, mafya olduunu syleyen, ocuklarm
ldrmekle tehdit eden bir yn adam kmt karma ve
tek banaydm hepsinin karsnda. Yalnzdm ve paraszlkla,
alkla, ktlerle tek bama mcadele ediyordum. ocuklarm,
onlar benim hayat kaynamd. Ben mcadele ederken kaak
olan eimin yannda baka bir kadnn varln rendim.
Yaadm byk kn ardndan ayaa kalkp kadere son
verme abasyd bundan sonraki hikyemin devam.
1995te tek celsede boandm ve ocuklarmla birlikte tek
bir valiz alarak Antalyaya tandm. Artk umudum vard hayata
dair. Benim hayatm vard nmde bekleyen, yaamam gereken.
ocuklar okullarna yerletirdikten sonra kararlydm niversite
okuyacaktm! Artk ocuklarmla birlikte kiilik bir hayatmz
vard ve mutluluk, umut, nee bizimdi. Mutluydum nk ben,
bana dayatlan deil, kendi hayatm yayordum.
O gn ok heyecanlydm ve kabuuma samyordum,
erkenden kalktm. Yaamak ne gzeldi, snavm vard, ni-
versite snav. ok almtm ve baarmalydm. Snav
sonrasnda heyecanl bekleyi bir trl sona ermiyor, gnler
gemek bilmiyordu. Nihayet beklediim gn gelmiti ve snav
sonular aklanacakt. Evet, kazanmtm, letme Fakltesini
kazanmtm. Baarmtm. Artk niversite rencisiydim
ve evde tane renci vard. ok ders almal, drt ylda
bitirmeliydim okulumu daha i hayatna atlacaktm. Seneler
geiyordu ve benim sene kaybetmemem gerekiyordu. ocuklar-
la ben, hep birlikte ders alyorduk. Kz ilkokulda, olan lisede
ve ben niversitedeydim. Sonunda okul bitti. almal, para

12
kazanmalydm, kendi param. Ailem ok tepki gsterdi, asla
altrmak istemiyorlar Millet ne der? Aa kz alr m asla
olmaz diyorlard. Gizlice i grmelerine baladm ve kk bir
iletmede n muhasebe ii buldum. Artk alyordum. Aradan
bir ay gemiti. Ev, ocuklar ve i arasnda kouturuyordum.
2001 yl ubat aynn balaryd, patron odasna ard ve bir
zarf uzatt. armtm, ne oluyor demeye kalmadan Maan
dedi. nanamyordum, ben para kazanmtm, evet kendi param.
Zarf atm iinde on tane on lira vard. Aladm hem de ok
aladm ama bu farkl bir gzyayd, baarnn gzyalaryd.
alma hayatm devam ediyordu ancak yolunda gitmeyen bir
ey vard sanki. stediim gibi retken deildim, pasif bir iti n
muhasebe. Faturalar ve gelir gider makbuzlarndan ibaretti her
ey. Daha faydal olabileceim bir eyler bulmalydm, daha ve-
rimli olmal, bilgilerimi paylamalydm herkesle.
te, ak retim dershanesinde retmenlie balama hik-
yem byle geliti. Genlerleydim, onlara branlama ile ilgili bilg-
iler verirken, yllardr okuduum ve yaammla harmanladm
bilgileri de aktarma ansna sahiptim. Bir kez daha baarmtm
iyi, bir retmendim. rencilerimi ok seviyorum. Ben onlara
istedikten sonra hayatta neler baarlabileceini anlatyorum
sk sk. Hayatn sadece nefes alp vermekten ibaret olmadn;
her eyi grp anlamann, tanmann, haberdar olmann, daha
ok bilgi edinmenin her eyden nemli olduunu anlatyorum.
Salam durulu bireyler olmalar iin elimden geleni yapmaya
alyorum, kyya vuran denizyldzlarn tekrar denize atmak
gibi yani.
imdi krk dokuz yandaym, olum ve kzm niversite-
yi bitirdiler. Kzm hukuku, olum uluslararas ilikileri bitirdi.
Onlar en byk desteim oldu bu srete. Ben de onlara rnek
olmaya altm hep. Biz kiilik bir aile deiliz artk, Hande
katld aramza olumun ei. Ben imdi hem retmenim hem
de artk kurumun ortaym.

13
 BEN PLOT OLACAIM ANNE
lk ERK

Sevgi emberi iinde byyen ben, ailemin yurt dna

grevli gitmesi ile kolu kanad krlm bir ku misali ortalar-
da kalm gibiydim. Akraba yanlarnda kendimi ok yalnz ve
mutsuz hissediyordum. Okul hayatm da alt st olmutu. Liseyi
bile yarm brakm, i hayatna atlmtm. e maazalarda
tezgahtarlk yaparak baladm. Oysa bana leride ne olacaksn?
diye sorduklarnda ben hep Liseden sonra okumayacam, ev
hanm, anne olacam derdim. Bu ekildeki alma hayat bana
uygun deildi. ok eziliyor, smrldm hissediyordum.
Bu byle devam edemezdi, kendi iimi kurmalydm. Ama nasl
ve hangi sermayeyle diye dnrken bu fikrimi arkadalarla
paylatm. Sonunda fikrime akl yatan bir arkadamla ortaklaa
bir i kurduk. Artk kendi iimi yapmann mutluluunu
yayordum.
Bu arada liseyi dardan bitirmi ve Ak retim
Fakltesinden bir blm de kazanmtm. Ama iler yine
ters gitmeye balad. Mal almak iin verdiim eklerin karl
olmaynca hapis cezas alm, demeler yaplncaya kadar ha-
14
piste kalmtm. Bu durum beni hem ok zm hem de ok
kamlamt. Ama maddi ynden de kmazdaydm. Evlenme
teklifleri alyor ne yapacam, neye karar vereceimi bilmiyor-
dum ve olduka mutsuzdum.
Bir gn aniden anneme Anne ben evleneceim dedim.
Annem bu ani kararma ok ard. Ne oldu kzm, bana
ta falan m dt diye glerek yzme bakt. Hayr anne,
bktm artk her eyden. Evlenip buralardan gitmek istiyorum.
Uzun zamandr srarla evlenmek isteyen gencin teklifini kabul
edeceim dedim. Annem bir sre arm halde yzme bakp
Yavrum o insanlar senin dengin deil, yanl yaparsn dedi
ama ben kararm vermitim. Baka ynden dengim deildi ama
maddi ynden benim beklentilerimi karlayacaklard. Kararm
bildirdikten sonra isteme olaylar tamamlanp dn hazrlklar
balad. Annem srarla yanl bir karar olduunu sylyor, beni
caydrmaya alyordu. Ama baaramad ve ben grkemli bir
dnle evlendim.
Dnden hemen sonra yurt dna gidecektik ama szle-
rinde durmadlar. Kaynvalide her eye burnunu sokuyor, her
eyimize mdahale ediyordu. Olu bu durum karsnda sessiz ve
aciz kalyordu, onun acizlii ve sznde durmamas sinir krizleri
geirmeme sebep oluyordu. Mutsuzdum hem de ok mutsuzdum.
Bir sre sonra yurt dna gidip yerletik. Zaten eim yurt dnda
yayordu. Ama kaynvalide orada da rahat vermiyordu. Eim de
ona uyunca artk bu ekilde yaamamn mmkn olmayacan
anlam ve yurda dnmeye karar vermitim. Bu arada annem de
yanma gelip olaylara ahit olmutu. Verdiim karar o da uygun
buldu ve birlikte yurda dndk.
te yine isiz, gsz ve mutsuzdum. Artk yaam ok
anlamsz geliyor zaman zaman hayatma son vermeyi bile
dnyordum. O sralarda bir irkette uu hostesi olan
ablamn srar ile uu hosteslii snavna girdim. Hi beklemi-
yordum ama kazanm ve eitime arlmtm. Bu benim
15
iin inanlmaz bir eydi. Hayata dnyordum. Nihayet eitim
bitmi ben greve balamtm. lk iim boanmak iin bir avu-
kata gitmek oldu. Boanma dilekesini vereli aylar olmu ama
bir trl neticeye varlmamt. Artk onu kafama takmyor,
kendimi mesleime veriyordum. Oysa ocukken hibir ekilde
darda bir ite almayp iyi bir ev hanm ve anne olmay
hayal ederdim. Belki bu fikir annemin srekli darda alyor
olmasndan kaynaklanmt. nk o dardayken onu zlyor,
baka annelerin yapt pastalara breklere imreniyordum. O
hep yanmda, evde olsun istiyordum. Ama bu durumda ben de
annem gibi olacaktm. Hep darda, hep evden ayr. Ama olsun
kimseye muhta olmadan yayordum ya. Gklerde grev yap-
mak da ok houma gidiyordu.
Birka gn st ste uu yapm, eve yorgun argn
dnmtm. Beni kapda karlayan annem Ho geldin kzm. Bu
seferki uu seni fena yormu galibadedi. Berbat bir uutu, ok
yoruldum diyerek kendimi yatamn zerine ylece braktm.
Ayaklarm zonkluyor, bam uulduyordu. Ayrca kendini bilmez
birka yolcu yznden sinirlerim de ok bozulmutu. Yataa el-
biselerimle ylece uzandm gren annem alnma bir pck
kondurup Ne oldu kzm, her zaman yoruluyordun ama bugn
bir tuhafsn. Kalk zerine rahat bir eyler giy ve bana ne olduunu
anlat dedi. Yattm yerden ok yoruluyorum ama bu ii de ok
seviyorum. Gkler benim tutkum oldu bir baka i yapamam diye
dnrken birden iime bir sevin doldu. Heyecanla yattm
yerden dorulup Ben pilot olacam anne dedim. Oday top-
lamakla megul olan annem inanmaz ve arm bir yz ifadesi
ile bakarak Hayrdr sen hayal grmeye baladn herhalde dedi
ben ise Hayr anne hayal falan deil, karar verdim ben pilot
olacam dedim. Annem daha da arm bir ses tonu ile Pi-
lot olmak yle kolay bir i mi? dedi. Kolay olmadn ben de
biliyorum hem de ok zor bir i ama baarmak iin elimden ge-
len btn abay gstereceim dedim. Annem Sadece aba ile
olmuyor, her ie bir balama ya, kural, kaidesi var. Yan otuza
yaklat, bu yatan sonra Hava Harp Okuluna alrlar m seni?
16
 O bunlar konuurken, ben karar vermi olmann mutluluu
ile anneme sarldm. Sen meraklanma gzel annem artk pilot
olmak iin tek seenek Hava Harp Okulu deil. Gel otur yanma
sana ksaca baka trl de nasl pilot olunacan anlataym
dedim. Annem yapmakta olduu ileri brakp yanma oturdu ve
inanmaz bir yz ifadesi ile bana bakt. nemli olan zoru baarmak
anne ben bunu baaracam dedim, annem Kzm bana olacak,
olabilecek bir ey syle. Olmayacak duaya amin denmez dedi
ama ben Sen yeter ki amin de anneciim greceksin olacak
dedim.
Ben elbiselerimi deitirmek iin odadan ktmda
annem sylediklerimi anlamam bir yz ifadesi ile olduu yer-
de dnceye dalmt. Haklyd bu yatan sonra Hava Harp
Okuluna alrlar myd beni? Ben de yle yorgundum ki pilot
olmak iin illa Hava Harp Okuluna gitmek zorunluluunun
olmadn anlatamadm. Artk zel okullar da vard. Neyse
sonra anlatrm diyerek odama ekilip uyudum. Ryamda
yeil bir kyafetle, kk bir uakta, kendimi yalnz gkyznde
grdm ve ok huzurluydum.
Bir sonraki grevimde ok sevdiim bir kaptanmla
uuyordum bir bolukta yanna gidip heyecanla pilot olmak
istediimi ve kendisinin fikrine ihtiyacm olduunu syledim.
in zorluklarn anlattktan sonra bende bu grdn,
yapabileceime inandn ve Adanada bu konuda eitim veren
bir okulun mdrn tandn arac olabileceini syledi.
Onun verdii referans dorultusunda okulu aradm ve hi va-
kit kaybetmeden grmeye gittim. Kk uaklarla eitim
veriyorlard. Okul mdr de snavlarn zorlu olduundan
uzun uzun bahsetti, baarl olabileceim konusunda pheli
bir ekilde konuuyordu, bunu hissediyordum. Kesin kararl
olduumu anlamas ok zaman almad. Salk muayenesinden
geip n kayt yaptrdm. Artk dnmde taklan taklar mr
boyu takabileceim bir bilezie evirme vakti gelmiti. Annemin
akn baklar eliinde tandk bir kuyumcuda en sevdiim

17
knyelerime kadar tm altnlarm bozdurup paraya evirdim.
Ama elimdeki para, eitimimin sadece bir ksmn karlyordu
ve ilk aama olan ppl lisansm alabiliyordum. Gzm hibir eyi
grmyordu, bir ekilde balamalydm.
10 Kasm gn, saat sabah dokuzda ilk tecrbe uuuma
baladmda gzlerimden akan yalara mani olamyordum.
Ulu nderimin, Atamn hayata gzlerini kapad bugnde,
ben ikinci kez hayata gzlerimi amtm. Sana sz veriyorum
baaracam Atam! Hep beynimde bu cmle yanklanyordu.
Eitime baladktan bir sre sonra hocam elinde bir antayla
yanma geldi. Normalde sivil kyafetlerle okula geliyor, uularda
zel bir niforma giymiyorduk. antadan kartt yeil bir tu-
lumu bana uzatarak Bundan sonra bu niformay giymeni isti-
yorum. Sen artk pilotsun dedi. Birka gn sonra eitimin bir
paras olan yalnz uuumu, bu tulumla gerekletirdim. Ayn
ryamda grdm gibi uakta yalnzdm ve zerimde yeil bir
kyafet vard. Artk, Trkiyenin 5448. Pilotuydum. Ablamn
desteini, inancn hi unutamam. Karar vermemden sonuna
kadar hep yanmda yaknmdayd, yalnz uuumdan sonra onu
aradmda sesi titriyor, alyordu. Canm ablam benim.
Eitimimin ilk aamasn tamamlam, kk pervaneli
uaklarda pilotluk yapmaya hak kazanmtm. Bu aamada
altm irketimden ok byk destek grmtm. Uu
grevlerimi ayarlayp Adanadaki eitimime gidebilmem iin
bana ay iinde on gn uu planlamyorlard. Ama ben byk
uaklar kullanmak istiyordum, tamam ngilizce olan eitime
devam edip baarmalydm. Ayn yl, yaz aynn banda
altm irketin yolcu hizmetini durdurmas beni ok zme-
sine ramen bir yandan da yoluma devam etmem iin inanlmaz
bir frsat oldu. nk drt yllk almamdan dolay tazminat
vereceklerdi. Uu okulu masraflarmn byk bir blmn
karlyordu. Merkezi Ankara olan ticari uak pilot lisans veren
okula devam edebilecektim. Ve bylece Ankara gnlerim balad.
Bu arada yllardr devam eden boanma davas da nihayet

18
sonulanmt artk tamamen zgrdm. Yorgun ama ok mut-
luydum, bir yandan uularm tamamlayp snavlarma giriyor,
bir yandan da okulumda halkla ilikiler departmannda alarak
geimimi salyordum. ki yl sonunda snavlarda baarl olup
ticari pilot lisansm da aldm. te sonunda baardm, baardm,
baardm
u an zel bir irkette Boeing 737-800 pilotuyum yz-
lerce insan gkyznn sonsuz huzuruyla sevdiklerine
kavuturuyorum. Ya pilot olmasaydm? Gkyznde bulumak
zere

19
 BAARILI YOL HKYESNN KAHRAMANI:
Dr. GNSEL AKAYDIN
enay KAHRAMAN
Rahmetli babas Fevzi Baydar, dostlarnn anlarnda
alkan bir inaat mhendisi ve st dzey brokrat olmann yan
sra; akll, giriimci, enerjisi yksek ve renkli bir kiilik olarak
yer tutar. Ev hanm olan annesi Yldz Baydar ise yaam boyu
eine en byk destei vermi olan akll, zverili ve sevecen bir
annedir. Gnseli Akaydn ve kendisi gibi doktor olan kardei
ala Atabay; uyumlu, srekli renmeye nem veren, motive
edici ve sevecen bir aile altyapsnn belirgin izlerini tayarak
meslek yaamlarnda daima yksek performans gsterirler.
TED Ankara Kolejinden sonra Hacettepe niversitesi Tp
Fakltesinden mezun olan Gnseli Hanm, niversite rencilii
srasnda snf arkada Mustafa Akaydn ile tanr. ki taraf iin
de byk deer tayan bu arkadalk, Ankarann karl bir 24
Ocak gnnde evlilikle noktalanr. Hayata; sevgi, sayg ve ortak
deerlerden alnan gle el ele atlan bu doktor iftin yaam,
insana, topluma ve lkenin geleceine dair zveri dolu bir yk
olur. nce kzlar Ecenin, sonra oullar Atein dnyaya gelmesi,
ihtisaslarn yapmakta olan gen ifte anne baba olmann sonsuz
mutluluunu yaatsa da gn ar hastane nbeti tutmak ve dier

20
mesleki sorumluluklar onlar iin nemli dnm noktalar oldu.
Gnseli Akaydn, i hastalklar ve endokrinoloji konulu
ihtisasn Ankara niversitesi Tp Fakltesinde tamamlar. 1980
ylnda ayn fakltede genel cerrahi ihtisasn tamamlam olan
ei ile birlikte Antalyaya yerlemeye karar verirler. Ei, Akdeniz
niversitesinde retim yesi olarak almaya balar ve yeni
kurulma aamasndaki Genel Cerrahi blmn, bbrek nakli
odakl bir merkeze dntrmenin uran verir. Gnseli
Akaydn ise Gllk Caddesindeki muayenehanesini faaliyete
geirerek tm tecrbesi ile Antalyallara ifa datmaya balar ve
bylece hem hastalarnn hem de dostlarnn says gittike artar.
Baarl bir hekim olmasnn srr; uzmanl ile hastalarnn
bedensel aclarn dindirmeye alrken, insanl ile onlarn
ruhlarna da dokunabilmesinde gizlidir. Gnseli Akaydnn,
hastalarn sabrla, sevgiyle, empati kurarak dinlemesi, onlarla
birlikte i dnyalarna yolculuk etmekten asla yorulmamas
ve dertlerine are retmek iin elinden gelen her trl abay
gstermesi, onu yaamnn geri kalannda nce sivil toplum
faaliyetlerine ve daha sonra siyaset kulvarna ynelten en nemli
zellikleri olur.
Gnseli Akaydn, sivil toplum alanndaki faaliyetlerine
Trk niversiteli Kadnlar Dernei Antalya ubesi ve Antalya
Soroptimist Kulb kurucu yesi olarak kadnlar iin gecesini
gndzne katan almalarla balar. lerleyen yllarda bu
faaliyetlere genler ve engelliler iin gerekletirdii birbirinden
deerli toplumsal sorumluluk projeleri eklenir.
Benim iin asl olan; hibir ayrm yapmadan, ihtiyac
olan herkese ulamak olsa da, yine de almalarmn ekseninde
ncelikli olarak kadnlar yer ald diyen Gnseli Akaydnn bu
yaklamnda, hastalarnn ounun kadn olmas ve herkesten
ok kadnlar ile ocuklar etkileyen birok ac hikyeye yakndan
tanklk etmesi rol oynar. Yaad deneyimler ona, eitim
almaktan mahrum kalm, meslek sahibi olamam, bask ve
iddete maruz kalm kadnlarn yaamlar deimedike,

21
toplumdaki dier sorunlarn da asla zlemeyeceini retir. Bu
inancnn yanna insan ve yurt sevgisini de ekleyerek hayatnn
son otuz yln geirdii Antalyada; bir yandan muayenehane
hekimliini srdrrken dier yandan ounun kurucusu
olduu sivil toplum kurulularnda kadnlarn eitim ve salk
sorunlarn zmek, onlara meslek edindirmek, yasal haklarn
retmek gibi konularda, dier gnll dostlaryla birlikte saysz
almalar yapar.
Ei Mustafa Akaydnn Akdeniz niversitesinde retim
yeliinden Rektr Yardmclna, onun ardndan Rektrle ve
onun ardndan da niversiteleraras Kurul Bakanlna uzanan
akademik grevleri srasnda Gnseli Akaydn da Akdeniz
niversitesi Sosyal Dayanma Derneini kurar ve bu dernein
bakanln yapar. Bakanl srasnda Antalyaya okumak
iin gelmi, maddi olanaklar kstl rencilere destek salar. O
gnleri anlatrken; En byk sevincim, o dnemde yanlarnda
olduumuz genlerimizin her birini, bugn eitimli, kariyer sahibi
ve modern Trkiye Cumhuriyetine yakr bireyler olarak grmek
diyen Akaydn, eski rencilerinden her haber alnda, onlar
iin daha iyi bir gelecek salamak adna geirdii yorgun gnlerin
ve sarf ettii emeklerin boa gitmediini grmenin mutluluunu
yaar.
Trkiyenin siyasi ynden istikrarsz dnemlerinden
birinden geilirken ei Prof. Dr. Mustafa Akaydnn ikinci kez ve
rakiplerinden ak farkla daha ok oy alarak Akdeniz niversitesi
Rektrlne seilmesi, ancak Cumhurbakan tarafndan bu
greve kendisinin yerine nc sradaki kiinin atanmas,
Akaydn iftinin kendilerini beklenmedik bir biimde siyaset
kulvarnda bulmalarna yol aar. Ei, CHPden ald teklif ve
Antalyal hemerilerinden gelen srarlar sonucunda 2009 yerel
seimlerinde Antalya Bykehir Belediye Bakanlna aday
olur. Pek ok kii bu seimin kazanlmasna imkansz gzyle
bakarken Akaydn ifti, yine el ele bu kez de siyaset kulvarnda
etin bir yolculua koyulurlar. Seim ncesindeki kampanya
srasnda Gnseli Akaydnn ortaya koyduu rgtl saha
22
almalar, pek ok siyasi partiye rnek oluturacak niteliktedir
ve ok ksa bir sre ierisinde yaklak drtte kadnlardan
ve genlerden oluan yz yirmi kiilik bir gnlller grubu
kurar. Muayenehanesini kentin en aktif seim brolarndan
daha youn alr hale getirir. Muayenehanenin duvarlarna
kentin haritalar aslr ve gnlk bazda corafi paylam esasna
dayal i blmleri yaplr. Her sabah muayenehanede buluan
gnlller gnlk programlarna uygun olarak ekipler halinde
Antalyann eitli mahallelerine dalrlar. nanla, insan
sevgisiyle, yurt sevgisiyle, baarma azmiyle ve hi yorulmadan
kap kap gezerler. ki aydan daha ksa srede bir milyona yakn
semenle yz yze temas kurarak onlara ulamay baarrlar ve
sonuta seim kazanlr.
Bu baary siyasi tercihlerin yan sra -hatta ou zaman
onlardan bamsz olarak- Antalyallarn, Akaydn iftinin
otuz yllk meslek yaamlar boyunca kendilerine yaptklar
hizmetlere verdikleri yant olarak deerlendirmek de
mmkndr. Gnseli Akaydn, seim sonrasnda tazelenmi bir
enerjiyle faaliyetlerini daha da eitlendirerek yoluna devam etti.
Yine toplumsal sorumlulukla, inanla ve planl admlarla. Seim
kampanyas srasnda birlikte alt gnlller grubunun
ellerini brakmamakta kararlyd. Hzl bir ekilde Antalya
Gnlller Derneini kurdu. Btn Antalyay ayn emsiye
altnda toplamak kadn, erkek, gen, yal, engelli, engelsiz
ihtiya sahibi herkesin yannda olmak iin kurulan dernek
ile -ama bu kez siyaseti tamamen darda tutarak- Antalya
iinde kocaman bir biz yaratld. Kuruluundan sonra, iki yl
ierisinde dernein ye says iki yz seksene ulat. Dernek
almalarndan sadece biri olan burs program kapsamndaki
burslu renci says ise yz at. Dernekte alan gnlllerle
birlikte, Antalyaya eitim iin gelen ocuklarn ailesi olduklarn
vurgulayan Akaydn, bugn yzlerce renciye burs verecek bir
yap oluturmann mutluluunu yayor. Yine dernek bnyesinde
verilen eitimlerle meslek sahibi olan kadnlar, bugn rettikleri
Kibelya Bebekleri ile hem para kazanyor hem de Antalyann

23
tantmn yapyorlar. Bir hekim ve gnll olarak eiyle birlikte
Antalyaya hizmet vererek yaad bir mr sonunda Bizim en
byk zenginliimiz, Antalyallarn bize kar besledii sevgidir
diyen Gnseli Akaydn, einin Bykehir Belediye Bakanl
grevinin kendisine daha fazla insann derdine derman olma
sorumluluunu getirdiini sylyor. lk olarak engellilerin
kentte yaad sorunlar belirleyerek, onlarn hayatlarn daha
kolay ve daha keyifli hale getirmeyi amalayan Gnseli Akaydn
bakanlndaki Antalya Gnlller Dernei, kentin caddelerinin
engelsiz hale getirilmesine, engellilerin eitim olanaklarna
kavumasna ve dnyann en gzel kentlerinden biri olan
Antalyann keyfini srmelerine nclk etmeyi srdryor.
te, Gnseli Akaydnn yaam servenini biimlendiren
kiilik zelliklerine bakldnda orada; toplumsal sorumluluk,
insan sevgisi, stratejik analiz ve planlama becerisi, tkenmeyen
baarma azmi, sorun zme srelerinde cesaret, aklclk,
kararllk ve sabr grlr.
Yaam boyunca erkek egemen, feodal gelenein, gnlk
hayattan devlet brokrasisine kadar hkim olduu bir lkede,
bir kadn olarak sorumluluk almaktan, insanlarn dertlerini
paylamaktan, bir hekim olarak kariyerini srdrmekten,
dier yandan bir anne ve bir e olarak ailesinin gelecei iin
abalamaktan vazgemeyen Akaydn, yaad zorluklarn
stesinden nasl geldii ve arada bir bkknlk duygusuna kaplp
kaplmad sorusuna tm kadnlara rnek olacak bir yant veriyor
Altndan kalkamadm sorunlar, derdimi anlatamadm anlar,
uradm hakszlklar, baarszlklar Her kadnn nne kan
engeller benim de karma kt. Gnlk hayatn iinde var olan
ekonomik problemler, aclar, travmalar her kadn kadar benim de
hayatmn bir parasyd. Peki, bu anlarda ne mi yaptm? Tek bir
ey; vazgemedim. Yapmak istediim hibir eyden, kadnn gcne
inanmaktan, insan sevmekten, lkeme gvenmekten asla ve asla
vazgemedim. Baka nelerden mi vazgemedim? renmekten
ve kendimi her gn gelitirmeye almaktan vazgemedim.
Yaadm topluma kendimi borlu hissetmekten vazgemedim.
24
Yorulsam da almaktan vazgemedim Bugn bir kadn, bir
anne, bir e, otuz yedi yllk bir hekim olarak yaamma baktmda
hatalarm dhil yaptm her eyden mutluluk duyuyorum. Ve en
nemlisi; bana bu denli gzel anlaml bir hayat yaama ansn
veren Ulu nder Mustafa Kemal Atatrkn kurduu modern
Trkiye Cumhuriyetinde yaamaktan onur duyuyorum.

25
 ADALET ARAYAN NERGS
Nilgn ATASOY

k takmlarnn iindeki ipek gmleini, iyi bir berberin

elinden km salarn, ar yzk dolu bakml elleri ile
dzeltti. zerindeki avukatlk cppesinin hakkn vererek
yrrken, adliye koridorunda acele ile koan gen kza gz
takld. Ne kadar da kendi gen kzlk dnemlerine benziyordu.
Nedense birden bire yaants bir film eridi gibi gzlerinin
nnden akverdi.
Antalyann kk bir kasabasnda kalabalk bir ailesi,
dediim dedik, otoriter babas, ailesinden baka bir dnyas
olmayan, tm zamann ev ilerinde yitiren scack annesi... O ise
sadece okumay seviyordu ve gece gndz derslerine alyordu.
Kalabalk evin iinde kitaplarndan baka arkada yoktu sanki.
ok baarl idi okulunda, retmenleri ok umutluydu; mutlaka
iyi okullar kazanacakt. Hangi meslekte olsa mutlaka ok
baarl olacakt. Kendisi ise avukat olmak istiyordu. Bir kitapta
okumutu ve adaletin salanmasnda bu meslek ok nemli
diye dnyordu. Okuduu tm kitaplar ok saygn bir meslek
26
olarak anlatyordu avukatl. Bir de hakszla hi tahamml
yoktu, zellikle otoriter babasnn yaratt hakszla. Ama
sesini ok karamyordu. Sesini karaca gnler mutlaka
gelecek diye ok alyordu.
Ama lkenin gndemi karkt, her gn gazetelerde renci
olaylar, yaralanma, lm olaylar okuyorlard. Artk ortaokul
bitmi, liseye kayt olacakt ama babas bir tuhaft ve sanki
okumasn istemiyor gibiydi. Lise kaytlar balaynca babas;
Seni meslek lisesine kaydettirdim dedi. Nasl olur, benim
hedefim iin dz lisede okumam gerekir bile diyememiti,
Ya olaylarn olmad kz meslek lisesi, ya ev diye kestirip att
babas. Gnlerce alad, meslek lisesinde okuyarak hedefine nasl
ulaacakt.
aresiz meslek lisesi giyim blmnde okumaya balad,
okul gzeldi ama ona uygun deildi, hayalleri ne olacakt.
niversite snavn nasl kazanacakt, snavda sorulacak konular
hi okumuyorlard ki... Ama hayalinden vazgemeye de niyeti
yoktu. Gnlerce para biriktirdi, gizli gizli test kitaplar ald,
kendi kendine alyordu ama tek bir retmeninin dnda
herkes Hayali brak kzm diyordu. Hi brakmaya niyeti yoktu,
snava girecek, hukuk fakltesini kazanacakt. Tek bir retmeni
o kadar yreklendiriyordu ki onu, inanc her geen gn daha
da kuvvetleniyordu. Snava bir ay kalmt, ani bir kalp krizi ve
babas artk yoktu. Babasnn zamansz acs bedenini sard
halde, tm gzyalarn iine aktp, herhalde bunalma girdi
szlerine kulaklarn kapatp, her saniye ders alyordu. Snava
almak ila gibiydi, merhem oluyordu yaral ve zgn yreine.
Ve snav... Sonular...
Bir anda kendini gazete manetlerinde buldu. Mmkn
deildi, meslek lisesi kl bir kz Ankara niversitesi Hukuk
Fakltesinde, imknsz gibi. Hi okumad konularda bile
byk bir baar; Trkiye derecesi Rya gibi, neredeyse gerek
d... Babasnn sanki biraz utanyor gibi duran yzn gece-
27
leri ryasnda gryor, Baardm baba, sen rahat uyu yerinde
derken kan ter iinde uyanyordu. Yine o retmeninin destei
ile gururla niversiteye kayt yaptrmasnn ardndan ksa bir za-
man gemiti ki, en byk aabeyinin trafik kazas ile uup git-
mesi ve yine tarifi mmkn olmayan byk aclar Aclar iinde,
zntden ciddi derecede hastalanan annesi Ama kendine ve
retmenine verilmi bir sz, hayaller, idealler Hayallerden,
ideallerden vazgemek yok... Okumak gerek... almak gerek
Ve para kazanmak gerek Yokluk, ac ve hastalklarla geen
okul yllar...
Ama ite bitti ve artk avukatt. Hi dinlenmeden allan
yllar, alamak yerine mcadele ile geen yllar ve omuzlarnda
ailenin tm yk. alkanl, azmi, akll hrs, gven veren de-
rin ve etkili bilgisi ile u anda yannda alan drt gen avukat,
kendini rnek alan kz ve hayalleri. Acaba hayal kurmasa, gerek-
ten istemese tm bunlar baarabilir miydi? Dnyay gezerken,
konferanslarda konuurken, baarl ilerinden dolay dllen-
dirilirken ideallerden vazgememek, hayallerden dn verme-
mek, yaamn en gzel duygusu olmal diye dnyordu. Sosyal
paylama ok inand iin yesi olduu dernek toplantsnda,
dier ye dostlar ile bunlar paylarken, meslek yaamnda
ald dllerin en banda kendisi gibi hayalleri, idealleri olan-
lara deneyimlerini aktarrken duyduu mutluluu anlatyordu.
Benim sevgili dostum Nergis; hayal etmeden
yaanmayacan ve tm yaanan aclara karn ayakta dura-
bilmenin ilacnn ideallerimize sarlmak olduunu, alamakla
ise bir mr yitirileceini anlatyordu. ehrin, meslek sahibi
saygn kadnlarndan biri olmann gururu ile ailesinin de gururu
olduunu ve baarmann tadn kardn sylerken; Baka
Nergisler neden olmasn, el verelim, yol aalm, rnek olalm
yeter diyordu.

28
 KENDME SZ VERMTM
Perihan DEMR ERK

ocuklarn yaryl tatili dolaysyla memleketime gidecek-

tim. Tm hazrlklar yapm son gnn gelmesini bekliyorduk.
Hele ocuklarm daha bir heyecanlydlar. Benim heyecanm
ok farklyd. Yurt dna retmen olarak gitmek iin m-
racaat etmi, onun sonucunu bekliyordum. Bu gnlerde mutlaka
gelecekti.
Karneleri datacamz gn snfta ocuklarla sohbet
ederken arkadalardan birisi heyecanla snfa girdi Sana bir
ey syleyeceim ama sakn zlme dedi. Ben telala ocuk-
lara falan bir ey mi oldu? diye sorunca Hayr canm Allah
korusun, yle bir ey deil dedi. Ben arkadam kolundan tu-
tup sarsarak abuk syle nedir zleceim haber? dedim ve
arkadam da ezile bzle ey Hani sen yurt dna gitmek
iin mracaat etmitin ya. Onun sonular belli oldu ama listede
senin adn yok dedi. O an yere ylmamak iin kendimi zor tut-
tum. Nasl olur, benim btn artlarm uygundu. Niin kabul
edilmediimi anlamyorum dedim zlerek. Arkadalarla biz
de ardk. Bu okulda, gitmeyi hak edenlerden birisi de sensin.
Neyse zlme artk. Sen yurt dnda yaadn oralar biliyorsun
dedi. Evet ama oraya eimin ii dolaysyla istifa ederek gittim.

29
Kaldm sre iinde oradaki ocuklarn kemeke bir kltr
iinde ne kadar bocaladklarn grdm. Onlarn durumuna
ok zldm ve bir gn bu lkeye retmen olarak gelip onlara
hizmet edeceim, kendi kltrlerini tantacam diye kendime
sz verdim. imdi bana zlme diyorsun, nasl zlmem syler
misin? diye yakndm, arkadam ise Haklsn ama yaplacak
bir yok. Demek ki ksmet deilmi demekle yetindi. Arkadam
gittikten sonra zil alm ocuklar teneffse kmlard. Canm
ok sklmt ama bir trl neden kabul edilmediime bir yant
bulamyordum.
Karneleri datp eve dndmde kzlarm beni kapda
karladlar. kisi de takdir almlar, bana karnelerini gster-
mek iin sabrszlanyorlard. Benim keyifsiz halimi grnce
sevinleri dudaklarnda dondu Ne oldu anne, neyin var? diye
sordu kk kzm, Bir eyim yok, biraz canm skld o kadar
dedim, Yok anne, nemli bir ey olmasa sen yola gideceimiz
gnde bu kadar zgn olmazsn dedi. kisi de karma
dikilmi benden aklama bekliyorlard. Durumu anlatmadan
kurtulamayacaktm. Tamam, zerimi deitireyim. Siz de
hazrlann, birazdan yola kacaz dedim. Biz oktan hazrz
dedi kk kzm Sen yle dalgn geldin ki fark etmedin. Bak!
dedi nmde yle bir dnerek kimiz de sk sk giyindik.
Gerekten ikisi de her ekilde yola gitmeye hazrlanmlard.
Ben de elbiselerimi deitirip odaya dndmde onlar benim
aklamam bekler halde buldum. Oturun ocuklar dedikten
sonra zldm olay onlara anlattm. Byk kzm Ak olsun
anne, bu kadar zlecek ne var, biz yurt dnda drt yl yaadk
yetmez mi? dedi, kk de Tabi ya anne biz grdk oralar,
gitmediin yer mi? Bouna zlyorsun! diyerek onu destek-
ledi. Onlarn beni anlamalar mmkn deildi. Hadi ocuklar
kyoruz. Her taraf gzden geirin, ak bir yer kalmasn, on
be gn yokuz dedim. ocuklarla birlikte kap ve pencereleri
kontrol edip evden ayrldk.
Otobse bindiimizde saat sekiz idi. ocuklar yerle-
30
rine oturur oturmaz tatilde neler yapabileceklerini, kimleri
greceklerini anlatmaya balamlard bile. Benim kafam hl
reddediliimle meguld. Bir trl kabullenemiyordum. nk
mracaat artlarn tekrar tekrar okumu, evraklar ona gre
doldurmutum. Bu ite bir hata, bir yanllk vard ama neydi?
Genelde uzun yolculuklar da yolu hep uyuyarak geirirdim.
Bu sefer uyku gzme girmiyor, kafamda neden, niin sorular
dnp duruyordu. Erdemliye yaklayorduk. O an bu durumun
nedenlerini aratrmaya karar verdim. ocuklar babamlara
brakp akamzeri tekrar geri dnecektim. Eve geldiimizde
annemi kapda bizi bekler bulduk. Biraz ho beten sonra annem
yzme bakarak ok yorgun ve halsiz grndm, hasta olup
olmadm sordu. Hasta deilim anne, hi uyuyamadm ondan
byleyim dedim. Babam Hayrola kzm, yerin mi rahat deildi?
Sen yolculukta hep uyurdun dedi. Yerim rahatt ama kafam
rahat deildi. Benim yurt dna gitme talebim kabul edilmedi.
Yol boyunca nedenlerini dndm ama bulamadm. Onun iin
akam otobs ile geriye dnp aratrmak istiyorum dedim. O
anda babam kzgn bir sesle Sen daha nce oralara gidip yaadn.
Yetmedi mi, neden kendine i karyorsun dedi. Baba, bu ko-
nuda bir hata yaplyor. Hakkm yeniyor. Bunu aratrmalym,
gitmem gerek! dedim. Biraz sitemkr bir sesle Sen kafana
koymusun ne desek bo. Git bakalm neyi halledeceksin dedi.
Hep birlikte keyifle yaplan bir kahvaltdan sonra yatp
uyudum. Uyandmda kendimi rahatlam ve dingin bul-
dum. Hakkm aratracak olmann rahatl vard. Akamzeri
ocuklar beni otobse kadar getirip dndler ama Oralarda ok
oyalanma diye de tembih ettiler.
zerimde gndz uyumu ve kararl olmann bir
rahatl vard. Biraz gazete okuduktan sonra uyuyup kaldm.
Uyandmda Antalyaya yaklamakta olduumuzu fark et-
tim. Henz vakit erkendi. Otogara geldiimizde Bucak arabas
hareket etmek zereydi. antam alr almaz otobse doru
koarak geldim. Bulduum bo bir koltua oturdum. Arkadan
31
bir ses Hayrola hoca hanm, sen dn akam Mersine gitmemi
miydin dedi. Dndm, konuan bizim velilerden biriydi. Evet
gitmitim ama nemli bir i iin dnmek zorunda kaldm. Onu
halledip dneceim dedim. Yol boyunca hep dndm. Di-
rek Burdur Milli Eitim Mdrlne mi yoksa nce okul
mdrne mi uramalym acaba derken, nce altm oku-
lun mdr ile konumaya karar verdim.
Eve hi uramadan dorudan okula gittim. Mdr, odasnda
yazlara dalm, benim kapy aldm fark etmemiti. Beni a-
niden karsnda grnce hayli ard Hayrdr Hoca Hanm,
siz tatile gitmemi miydiniz? diye sordu, Gittim ama geri
dndm. Biliyorsunuz benim yurt dna gitme talebim kabul
edilmedi. Cevapta hangi eksiklikten dolay kabul edilmediim
belirtilmemi. Ben eksiimi renmek istiyorum dedim. Mdr
beni dikkatlice dinledikten sonra Bizce hibir eksiiniz yok, siz
bu durumu Burdurdan aratrn dedi. Bunun zerine hi vakit
kaybetmeden Burdura gitmek zere yola koyuldum. Ankaraya
gitmekte olan bir otobsle Burdura geldim. Vakit lene
yaklayordu. Mesai bitmeden Milli Eitimde olmalydm. Koar
admlarla geldiim iin nefes nefese kalmtm. Kapsn ak
bulduum ilk odaya daldm. Beni nefes nefese kalm bir halde
karlarnda bulan memurlar aknlkla bana bakarak Buyu-
run, nce bir nefes aln, rahatlayn sonra ne iin geldiinizi
anlatrsnz dediler. Biraz soluklandktan sonra olaylar ksaca
anlatp bu konuda kime gitmem gerektiini sordum. Onlarn
ynlendirdikleri kii bana bu iin artk bittiini, semeleri yapan
komisyon yelerinin tatil dolaysyla daldklarn syleyince
kan beynime srad Bakn beyefendi, benim hibir eksiim
yok, neden elendiimi renmek istiyorum dediimde; adam
fke ile yerinden kalkp Daha bunun snav var, mlkat var.
Kazanacanz nerden biliyorsunuz da bizi bou bouna megul
ediyorsunuz. Gidin hakknz nerede ararsanz arayn diyerek
odadan kmak zere yrd. Arkasndan Hakkm nerede
arayacam iyi biliyorum. Zaten hazrlkl geldim buradan
Ankaraya gideceim diye fke ile bardm. Sesimi duyan birka
32
memur merakla odalarndan balarn uzatp olay anlamaya
alyorlard. Tam gitmek zere merdivenlere yneldiimde
arkadan bir ses Hoca Hanm buraya gelir misiniz dedi. Sesin
geldii odaya girdiimde ayakta bekleyen adam Ben mdr
yardmcsym. Buyurun, oturun. Sizi bu kadar fkelendiren
sorun nedir? diye sordu. Hl sinirden dizlerim titriyordu,
derin bir nefes aldktan sonra Yurt dna grevli gitmek iin
mracaat etmitim, talebim hibir neden gsterilmeksizin geri
evrildi. Nedenini renmek iin geldim dedim. Beni dikkatle
dinleyen mdr yardmcs bir sre dndkten sonra Btn
artlarnzn uyduundan emin misiniz? diye sordu, Evet
hem de ok eminim deyince ciddi bir tavrla adm, grev ye-
rimi sorup bunlar telefonda birisine anlatarak hakkmda bilgi
istedi. Biraz sonra elinde dosyalarla gelen grevli stediklerinizi
getirdim efendim diyerek dosyalar masaya brakp kt. Ben
sabrszlkla adamn hareketlerini izliyor, azndan kacak
szckleri bekliyordum. Adam dikkatlice dosyalar kartrp ara
sra ban sallayarak kendi kendine bir eyler mrldanyordu.
Birden dorulup Evet artlara uymayan hibir durumunuz
yok. Nerede, nasl bir hata yaplm bilmiyorum. leden
sonra yaznz hazrlatp komisyon yelerine imzalatmaya
alacam der demez yerimden frlayp ok teekkr eder-
im, sa olun. Ben burada bekleyeceim. O evrak almadan bir
yere gitmem dedim. Mdr yardmcs glmseyerek yzme
bakarken nallah snav kazanrsnz yoksa demin mnakaa
ettiiniz kii ile biraz uramak zorunda kalrsnz dedi. Kaza-
namazsam bu benim hatam olur. nsann kendi hatalarn kabul
etmesi daha kolaydr ama bakalarnn hatasnn cezasn ek-
mek ok ar gelir dedim, Haklsnz hem de ok haklsnz.
Size baarlar dilerim diyerek odasndan kmak zere kapya
yneldiinde dnp Memurlar le yemeine kacaklar, is-
terseniz siz de kn burada beklemeyin dedi. Size afiyet
olsun, ben buradan ayrlmak istemiyorum diyerek koridorda
gzme ilien bir banka oturdum. Yanmda getirdiim gazeteyi
ilanlarna kadar okumutum. Bu arada memurlar dnp grev-
33
lerine balamlard. Saatler ilerledike sabrszlanp huzursuz
oluyordum. Ya komisyon yelerini bulamazlarsa? te o zaman
bana Ankara yolu grnecekti. Ben bunlar dnrken bana
doru gelen bey Perihan Erk siz misiniz? der demez ayaa
frlayp Evet benim dedim. Elindeki evrak bana uzatan adam
Buyurun snava giri evraknz dedi. O an utanmasam adamn
boynuna sarlp hkrarak alayacaktm. Adam benim neden
bu kadar sevindiime bir anlam verememiti. Oradan koar
admlarla otogara gelip Antalya arabasna bindim. Yol boyunca
evrak elimden brakmadm. Snav tatilin son gn Denizlide
yaplacakt. Antalyaya geldiimde akam olmak zereydi.
Henz azma bir lokma almam, su dahi imemitim. Gzm
Mersine gidecek arabalar aryordu. lerde otobslerin birinin
zerinde Adana yazsn okur okumaz o tarafa yneldim. Ara
kalkmak zere hazrlanyordu. Valiz yerletirmekte olan grevli
ocua arata yer olup olmadn sordum ansnz varm abla
son dakika bir bayan gelmekten vazgeti. Gein sekiz numaraya
oturun dedi. yle sevinliydim ki ayakta bile gidebilirim diye
kendimle dalga getim.
Erdemliye erken bir saatte indim. Eve geldiimde henz
kimse uyanmamt. Bir sre dardaki sedirde oturdum. Ba-
bam her zamanki gibi erken uyand Ho geldin kzm, ilerini
halledebildin mi bari? diye sordu, Hallettim baba, tatil sonun-
da snava gireceim dedim. Hayrls olur inallah diyerek ay
suyu koymak iin mutfaa yneldi. Bizim sesimizden uyanan
ocuklar heyecanla boynuma sarlarak Ne oldu anne, snava
girmeyi hak ettin mi? diye sordular, Tabii dedim O zaten
hakkmd ve ben o hakk alp geldim. O srada mutfaktan dnen
babam ocuklar brakn da anneniz biraz uyusun dedi. Uyku-
suz deilim baba deyip mutfaa kahvalt hazrlamaya girdim.
Kurt gibi ackmtm.
Tatil boyunca snavda kma ihtimali yksek olan konu-
lara almtm. Daha nce de byle bir snava katlm ama
kazanamamtm. Yam krka yaklayordu, bu snav benim son

34
ansmd. nk krk yan geenler bu snava katlamyorlard.
Bu snav mutlaka kazanmalydm. Byle dndke
hrslanyor, daha ok alyordum. Tatilin bitmesine iki gn kala
evimize dndk. Bir gn sonra snav yerinde olmamz gereki-
yordu. Denizliye kk kzmla birlikte gittik. Snav sabah beni
de snav salonunda gren retmen arkadalarm yzme hort-
lak grm gibi bakyorlard. Snav heyecan yznden bana bir
ey soramamann rahatszl iindeydiler. Snavda yabanc dil
sorular da vard. Ben Franszcay tercih ettim ve sorular doru
cevapladmdan emindim. Dier sorulardan da kukum yoktu.
Genel olarak snav baarl gemiti.
Okula ilk baladmz gn btn arkadalar bama p
snav hakkn nasl elde ettiimi soruyorlard. Oysa bu hakk
elde edemediim iin mutlu olanlar da vard. Onlar daha bir
merakla anlatacaklarm bekliyor hatta torpil mi buldun diye
alayc bir ifadeyle beni sorguluyorlard. Olanlar olduu gibi
anlattm. nanmayp dudak bkenler de oldu ama umurumda
deildi. Ben hakkm elde etmi, snavlara girmitim ya. Snav
sonular Nisan aynda belli olacak demilerdi. Snava giren
dier arkadala Nisan ayn iple ekiyorduk. Nihayet beklenen
gn geldi. Okul mdr beni odasna ararak Yazl snav
sadece siz kazanmsnz. Bir hafta sonra mlkat iin Ankarada
olmanz gerekiyor dedi. Dier arkadalarm adna zlmtm.
Bir hafta abuk gelip geti. Ben hazrlklarm tamamlayp
mlkat iin Ankaraya hareket ettim. Daha nce de Ankaraya
gelmitim ama hibir yeri bilmiyordum. nce Bakanla gidip
snav yerini rendim ve sra numaram aldm. Bakanln
belirledii yerde ve saatte mlkat salonuna geldim. Nedense
ilk snavdaki gibi heyecanl deildim. Zaten giri sram da en
arkadayd. Snav balad. eriye girip kanlara neler sorulduunu
soruyor, kendimi ona gre hazrlamaya alyordum. Dier
hemcinslerimin aksine ben ok sade ve ciddi giyinmitim.
Snavdan kanlarn bazlar morarm bir yzle kyordu. O za-
man biraz heyecanlanyor, rahat kanlar grdke de moralim

35
dzeliyordu. Benden bir sra nceki kii kar kmaz benim
adm okundu. eriye yi gnler diyerek girdim. Mlkat ya-
pan kiiler byke bir masann etrafna sralanmlard. Buyu-
run, oturun. Ho geldiniz dediler. aret ettikleri yere oturdum.
Gzmle yle bir saydm on kii varlard. En bataki bey Bize
kendinizi anlatn dedi, Meziyetlerinizden de sz edin diyerek
mlkat balatt. nsann kendini anlatmasnn ne kadar zor
olduunu o an anladm. Yine de mecburen anlatmaya baladm.
Mzik ynmn iyi olduundan, milli danslar iyi bildiimden
bahsettim. Sonra dierleri tarihten, corafyadan, din bilgisinden
sorular sordular. lerinden biri Mzik ynm iyi diyordunuz,
herhangi bir mzik aleti alyor musunuz? deyince antamdan
fltm karp Hangi paray istersiniz? dedim. lerinden
biri Madmak dedi. Birka ses arayndan sonra istenilen
paray aldm. Bir dieri nme Franszca bir dergi koyup
okumam ve tercme etmemi istedi, onu da yaptm. Teekkr
ederiz, kabilirsiniz dediler. Bylece bu snav da atlatm ol-
dum. Snav sonularnn ne zaman belli olacan sorduum
grevli En ge Haziranda belli olur dedi.
Nihayet okullar kapanm, seminerler balamt. Bir len
sonu postac elindeki telgraf bana uzatarak Bu size geldi hoca
hanm dedi. Hayrdr inallah bu telgraf da neyin nesi diye heye-
canla okumaya koyuldum. Telgrafta, mlkat kazandm, 15
Haziran Pazartesi sabah saat dokuzda Ankarada Fransz Kltr
Merkezinde dil kursuna balamak zere hazr bulunmam bildi-
riliyordu. Telgraf elimde ylece kala kaldm. Snavdan mitliy-
dim ama bu ekilde dorudan doruya kursa arlacam hi
dnmemitim. ocuklar snav kazanmama benim kadar se-
vinmediler. Babalar zaten yurt dndayd, bir de sen gidersen
biz ne yaparz diyorlard. Onlarn bu znts beni de etkiledi.
Bir sre sonra onlar da benim sevincime ortak oldular. Onlar
Mersine, babamlara brakp oradan Ankaraya getim. nce Milli
Eitim Bakanlna urayp gerekli evraklar aldm. Fransz Kl-
tr Merkezine gitmek zere yola koyuldum. Yolda oraya giden
bir kadn arkadala tantm. Birlikte giriteki bir masaya otur-
36
duk. Yan taraftaki masada birka erkek arkada kendi aralarnda
aldklar puanlardan bahsediyorlard. Birisi En yksek puan
Burdurdan katlan bir kadn alm deyince ben yle bir
dndm. Burdurda benden baka kazanan kadn yoktu. On-
lara ynelerek Kazanan kadnn adn biliyor musunuz acaba?
diye sorduumda Galiba Perihan olacakt dediler. Birden
heyecanlandm, Soyad Erk miydi? diye sorunca Tanyor mu-
sunuz? dediler. Biraz mahcup bir sesle Bahsettiiniz kii benim
dedim. Masadakiler kalkp beni kutladlar, Be bin retmen
arasndan en yksek puan alarak birinci olmusunuz dediler.
Onlara teekkr ederken nasl bir duygu yaadm anlatmam
ok zordu. Siz nereden rendiniz? diye sordum, Milli Eitim
Bakanlnn nndeki panoda asl. Merak edip bakmadnz
m? diye cevap verdiler. Benim snava girme hakkm elde et-
mek iin ne kadar uratm bilseler aldm puan merak
etmeyiimi de anlayabilirlerdi.
Artk kurslara balamtk. Bir sre sonra beni dier
arkadalardan ayrp daha ileri bir kura verdiler. Bir ayn so-
nunda baar belgelerimizi aldk. On be gn iinde grev yer-
lerimiz belli oldu. Ben Fransann Lyon ehrindeki konsoloslua
bal olarak alacaktm. Biz yedi arkada birinci postada gidi-
yorduk. ocuklar annemlere emanet edip evi de bir depoya
tadm. Temmuz sonunda uakla Parise oradan da trenle Lyona
geldik. Konsoloslukta grev yerlerimiz belirlendi. Oralara nasl
gideceimiz, neler yapacamz anlatld. Ertesi gn grev yerim
olan Monsolemine geldim.
Orada ok baarl bir ekilde alt yl grev yaptm. Yaptm
almalardan dolay teekkr alp derece ilerlemesi ile taltif
edildim. te azimle almann, ylmadan almann sonucunu
alm, ok istediim yurt d grevimi baar ile tamamlayp
yurduma byk bir gururla geri dnmtm.

37
 ZORU BAARMAK:
TARIM SEKTRNDE BR BAARI
HKYES
Ayen HAMAMCIOLU

Tlin Aknn hikyesidir

Yl 2004 ben Akdeniz niversitesi Korkuteli Meslek Yksek
Okulunda Tarmsal Pazarlama Blmnde okuyorum. Nere-
lerde alabilirim acaba? diyerek internette dolarken tarmla
ilgili bir iki site olduunu ve arada srada haber yaynladn
gryorum. Tarm firmalarnn kendine ait kurumsal sitesi yok,
kariyer sitelerinde i aradnz sektr seenei iinde tarm
yok, Googlea tarm yazldnda sadece site kyor. nce
zlyorum sonra Ben neden byle bir site yapmyorum ki?
diyorum. simde zorlanmyorum www.tarimsalpazarlama.com.
te tarm firmalar, iftiler ve rnler bir araya gelsin, haberler
olsun, tarmsal alanda neler yaplyor, ne gibi etkinlikler var diye
dnrken aklma geliyor ben site yapmasn bilmiyorum ki
nternete ilan brakyorum Trkiyenin byk internet
projesi olacak almama yazlmc ortak aryorum zmirde
bir bilgisayar retmeni cevap veriyor ve balyoruz almaya.
MSN yazmalaryla sekiz ay grerek 20 Ekim 2004te siteyi
yayna sokuyoruz ve tantm almasna giriyoruz. Akademik
38
Biliim 2005te projemizi anlatmaya Gaziantepe gidiyoruz. Tam
alt yz yemiz var o zaman. Okul bitiyor, stanbula dnyorum.
Kadkyde on sekiz metrekare bir han odas kiralyorum.
Almas yarm saat alan bir bilgisayarm var. le ilgili toplantlara
katlyorum. Her yerde iimi anlatyorum. Gazetelere bilgiler
gnderiyorum ve tarm fuarlarna katlyorum. Her ey tek
tek sonulanyor, birok ulusal gazetede haber kyor, ulusal
televizyonlarda programlara konuk oluyorum. Kullanc says
artyor ve siteyi idare edecek ekip gerekiyor. O srada engellilerden
bir mail alyorum Sitenizi gncelleyebiliriz eklinde. u anda
hl altm Bursa, Antalya, zmit bata olmak zere evden
alan ekibimiz oluuyor. Sonra ofiste birlikte altm bir iki
arkadam oluyor.
Bununla birlikte ekonomik zorluklar belirginleiyor.
Bror bastracak paramz yok, fuarlarda yer alsak afiimiz
yok, hareket edecek paramz yok. Herkes canla bala alyor,
bir sr yemiz var, site zerinden ticaret gerekleiyor ama
gelirimiz o kadar az ki bro kirasn ve birka giderimizi
anca karlyor. Aklma ilk baladm zamanda insanlarn
syledikleri geliyor. nternet kullanmayan bir sektre site
yapmak akl harc m, nce interneti anlatmak lazm, iftinin
kredi kart yok, teknolojiye ok uzak. stelik o kadar byk
tarm firmalar site kurmadysa bir bildikleri var. Akll bir kza
benziyorsun gel bizim yanmzda al, i bul al, vazge bu i
olmaz. Hayalperest olma. Sen sadece bir kz ocuusun. Bu arada
vg mailleri de alyorum internet kullanclarndan hele kr,
sektrn ihtiyac vard zaten eklinde. Mailler hep yle balyor:
Beyler iyi bir i baaryorsunuz., Tlin Bey, harika bir fikir
bu. Bylece sektrde tannmaya balyorum. Tanmlamalar da
yle: nternetilik oynayan kz ocuu, deli bir kz vard fuarda
anlatyordu renciydi hani vb. Bir fuarda reklam alyoruz ve
brormz bastryoruz. Kadkyde bir kozmetik maazasnn
pnden eski pankartlarn alp zerine afi svatyoruz.
Afiiye deme yapamadmz iin bilgisayarmz rehin brakp
fuarlara gidiyoruz. Dnte bir reklam alp parasyla rehindeki
39
bilgisayarmz da alp almaya devam ediyoruz. Fuarlarda
grtm firmalar nce anlatlanlar heyecanla dinliyor ve
hep soruyor Peki ama patronunuz kim sizin, tanmak isterim
kendisi ile. Bazen ben olduumu sylediimde i kaybediyorum.
Tanmlama basit Orta yal, takm elbiseli, standn bir kesinde
oturan ve etrafndakilere unu yapn bunu yapn diyen bir erkek
yok mu yani. Hem de tarm sektrnde bir elin parmaklarn
gemeyecek kadar kadn ynetici varken. Hem de yirmili yalarda
ufak tefek bir kz m bunlar yapan? Ve yl 2006, fuarlarda
reklam barterlar yapyoruz, sektr biliyor, tanyor ve kullanyor
sitemizi. ok olmasa da reklam gelirlerimiz var ve bize dnya
kadar gelen borlarmz. Zaman zaman sinirlenip olmuyor ite
deyip kavgalar ksa da devam ediyoruz.
Bu arada evleniyorum bir kzm oluyor. te ilk rakip tarm
siteleri bu arada ortaya kyor. Hatta bir tanesi gelip Siz nasl olsa
iki yl bebek peindesiniz bu frsat iyi deerlendirmek lazm
diyor. Aklmda hep itirazlar var ifti kredi kart kullanmyor
ki, ifti internet kullanmyor ki, ifti teknolojiye o kadar uzak
ki. nce baka sorunlar var, sektr de bir bu mu kald? eklinde.
Bir banka ile grmeye balyoruz. Bankann konuyla ilgili
yneticilerinden birinin Sizinle almak istiyoruz ama siz
hamilesiniz nasl olacak demesinden iki gn sonra doum
yapyorum ve bir sonraki toplantya bebeimle katlyorum. i
alyoruz. iftilere zel bir kredi kart hazrlanyor. Tantmlarn
stleniyoruz ve reklam alyoruz. Ky ky dolayoruz yaklak
drt bin yedi yz iftiye interneti, siteyi, kredi kartn ksacas
hayatlarn, ilerini kolaylatracak teknolojiyi anlatyoruz. 2007
ylnda Dnya Gazetesi hracatn Yldzlar dl Treninde
2006 ylnn E-ihracat Birincilii dln alyoruz. Sitemizin
tarmsal ihracat arttrd dnlyor. Bu sorumluluk daha da
gelimemiz iin bizi kamlyor, ilerimize ivme kazandryor.
Bu dle layk olmamz gerektiini dndmzden Daha
iyisini nasl yaparz? diye abalyoruz ve sonunda dnyann en
byk B2B sitelerinden krk be milyon yesi olan www.alibaba.
comun Trkiye Tarm Temsilcisi oluyoruz ve tarm sektrnn
40
ihracatn kaplarn aralamasna katkda buluyoruz.
iftiye ulamamzn daha hzl olmasn, teknolojiyi
daha hzl yaymamz gerektiini dnyoruz bu sefer ve bir
telekomnikasyon firmas ile grmelere balyoruz. iftiye
aralarnda cretsiz konuabilecei bir tarife karlyor. Ve
firma ile almalarmz sonucunda ifti Kulb kuruluyor.
Tarmsal haberleri, gndemi, hal ve borsa fiyatlarn, tarmsal
meteorolojiyi, tarmsal uyarlar, nlemleri cep telefonundan
haber vermeye balyoruz ve ifti rnn cep telefonundan
mesaj atarak www.tarimsalpazarlama.com da yaynlayabiliyor.
u anda ise ifti Kulb Tr ile yine ky ky dolap teknolojiyi,
rnlerini nasl daha kaliteli retebileceklerini ve nasl krl
olabileceklerini anlatyoruz. Artk tarm sektr teknolojiye
daha yakn.

41
 BEN YAAMAYI BAARDIM
Mukaddes ZACAR

ki yama geldiimde, oktan babam bu dnyadan

gmt. Annem, edilgendi, yanl yerlerde ba eiyordu, daha
dorusu, ba emeye altrlan kadnlardan biriydi. Annemin
bu zelliinden dolay ektiim aclardan sonra, kendi kendime
ba ememeye sz vermitim. Yaam beni yle bir yere ekti ki
kendime verdiim szleri hi tutamadm.
nce, annemin yalnzca korkusundan semek zorunda
kald vey babam, bu szleri tutmam engelledi. Adam, Gller
Blgesinde tannan bir ekya idi. Bizi dlerinin yettii kadar
ikenceden geirdi, tabi annemi de. Henz ocuk yatayken, vey
babamla annemin benim zerimden ettikleri pazarlk sonras
verdiim karar, asl kendime verdiim sz tutmam engelledi.
Beni hi tanmadm biriyle evlendirmeyi planlyorlard. vey
babann sznn stne sz sylenmiyordu.
Bir gece evimizin balkonundan sevdiimi sandm adamn
kollarna atladmda, kendi yaammn da zerinden atladmn
ayrdnda deildim. O gece, aslnda kendimden vazgetiimi
yllar sonra anladm. Henz yaamadm genliime, bitmemi
ocukluuma veda etmitim. Halkn deyimiyle Yamurdan
kaarken doluya tutulmutum.
42
 Henz on drt yandayken, balayan iddet, otuz yl
srd. Neden ba kaldrmadm? Bam kaldrmay henz
renmemitim. rendiimde ise, yam krk gemiti.
Kendime ait bir yaammn olabileceini grdmde ise, oktan
salm bozulmutu. Neyse, ben yine genliime dneyim.
Ben iddete dayanmaya alrken, bama geleceklerden
daha haberim yoktu. Arka arkaya dourduum ocukla
urarken, bir yandan da her gn beni tekmeleyen adam
sevmeyi srdrdm. Celladma ktm yani. nk baka erkek
tanmyordum. Herhalde herkes karsn dvyor, her kadn da
kocasn seviyordu. Baka nasl bir yaam olurdu ki? Kocaya
kar gelmek benim hi tanmadm bir davrant. Bu arada az
da olsa derdimi paylatm iki dostum vard. Onlara grdm
iddetin bir ksmn arada bir anlatyordum. Bu bana dayanma
gc veriyordu. Bir kadn benim iimi dm renmi, bana
daha yakn olmaya, evimize daha ok girip kmaya balamt.
Biraz hafif hareketleri olsa da, o da kadnd ve bana ne zarar
olabilirdi ki?
Bir gn ziyarete gittiim annemden erken dndm. Kapya
yaklatmda ierden fslt gibi seslerin geldiini duydum.
Anahtar sessizce evirip girdim, benim yatamda, her gn
derdimi anlattm kadn ile kocam seviiyordu. Benim ieri
girdiimi bile fark etmediler. Aslnda galiba umursamadlar.
leri bitip de beni grnce de hi bozulmadlar. Kadn Kocan
seviyorum, ne yapaym? dedi. Kocam da Sen anlaylsndr
diyerek, belki de ilk kez bam okad. Sonradan bu olay beni
ok etkiledi. Gnden gne zntm artt. Bir hafta sonra karar
verdim, intihar edecektim. Asl dostum olduunu sonradan
daha iyi anladm ocuumun retmeniydi. Benim intihar
karar verdiim, suyla kartrdm knay ieceim an, kap
alnd. Kapy amamay dnyordum. Ama yle srarla
alyordu ki, kalkp atm. Yzmn halini grnce Sana neler
oldu? diyerek beni kucaklad. Masann stndeki knal suyu
grnce anlad. Bizim oralarda kna ile intihar eden kadn says

43
az deildir. O gn birlikte Dmana inat bir gn fazla yaama
karar aldk. imdi bu inad srdrmeye daha da kararlym. yi
ki yayorum. En nemlisi de sevmekten hi vazgemedim. Her
eye karn insanlar sevdim, gvendim. Bence en byk baar
buydu.
Eimi kaybettim. nanmayacaksnz, ama o ldnde
ok zldm. Neye zldm bilmiyorum, belki de
hesap soramadma zlmmdr. Aylar sonra kendimi
toparladmda, dostum olan retmen kadnn, beni bir
kere daha yaama ittiini fark ettim. Antalya Bykehir
Belediyesinin Kadnlar Tiyatroyla Buluuyor projesinin iinde
buldum kendimi. O gruba adm yazdrm, beni mecbur etmiti
katlmaya. Onlarca yl sokaa kamayan ben, sahnedeydim.
Elli yanda, yeni domu bir bebek gibiydim. Glyordum,
iim cvl cvld. Hastalklarm, arlarm unuttum. Baardm
sylyor hocalarm. Belki beni yreklendirmek istiyorlardr ama
ben asl yaamay baardm. Kararlarm kendim veriyorum,
her gn biraz daha fazla aryorum. Yaamak buymu demek!
Pencereden dar bakmam yasakken, ben sahnedeyim!
Yayorum! Hey gne, gkyz, dalar, talar, ovalar, Akdeniz
duydun mu? Ben yayorum! Ben baardm, yaamay baardm,
daha ne olsun?

44
 DEM
Salime YILMAZ

K zaman, yl 1951 Erzurum Akalenin bir kynden

dokuz aylkken Erzincann Tercan ilesi Yaylack kyne
tanrlar. Be kardein ortancas olarak dnyaya gelir. Yuvarlak
yz, al yana uzun rg salaryla annem Sakine Pekgz.
lkokula balar, kzl erkekli snflarnda. Daylarm kz ksm
okumaz derler, annem ok zlr ve okulu yarm kalr. Sessiz,
sakin, tarlada alr, koyun saar, ekmek piirir annem. Aklnda
hep kitaplar. Babas istermi okumasn ama aabeylerin sz
gemi. Her ne kadar o aabeylerin kzlar niversite okusa da o
zaman yleymi. Yllar gemi annem on be yana gelmi.
Kyn yakkl, sesi gzel, trkler syleyen, halayda ba
eken gen delikanlnn da etrafnda bir sr hayran varm. Kendi
de bunlarn farkndaym. Kk yata annesi lnce stanbula
gurbete gitmi. Karda, soukta, Caalolunda gazetelerin
stnde yatm. Adapazarstanbul trenlerinde limon satm,
bahvanlk yapm. Sonra askerliini bitirince babas onu devlet
kurumunda ie koymu Antalya da. Kye dndnde babas
artk olu evlensin istemi. Onu idare edebilecek, alkan, iyi
aile kz annemi dnm Hanl Yusuf un kz Sakine- gelinim
olsun demi ve bunu babama sylemi. Akl havalarda babam
evlenmeyi daha dnmyormu ama yine de Tamam demi.
45
Annemi bir akrabas evine ardnda babam da gelmi.
Annem ok korkmu. Babam elini tutmu ve Seni babandan
isteyeceiz demi. Annem yzne bile bakamadan kam. Onu
tanyormu ama glgesi bile ar gelirmi. Elini de tuttu. Artk
hayr diyemez. Namus
Annem, dedemden istenmi. Anneme sormular. Elini
tutmutu ya hayr diyemez. Aslnda baka genler de varm
annemi isteyen. Kader demiler. Annem gelinlik giymi, atn
srtnda. Geleneklere gre damdan bir elma atlrm gelinin
bana. Elma dm Davullar, zurnalar, yemekler, halaylar
Annem bykbabamn evine gelmi. lk aylarnda hamile
kalm. Bir gn tandrn zerinden banyo kazan kaldrrken
dk yapm. Yaasalard iki aabeyim olacakm. Aradan
daha bir yl gemeden bana hamile kalm. Dalarn arasnda,
kerpiten yaplm evlerin olduu, baharda rengarenk ieklerle
bezeli irin yerde dnyaya gelmiim 1967de. Kyn ebesiyle
devletin ebesi kavga etmi benim iin dourturken. Toprak
balanrm bezime scak tutsun diye. Tahta beikte sallyorlarm
beni. Dedem koymu adm: Salime. Annem, halalarmla, vey
babaanneyle iyi anlarm ve dedem deer verirmi. Ama babam
yanmzda deilmi. Dedem dnm ve Byle olmaz gelsin
ailesini alsn. Sorumluluk alsn, ayrlk olmasn demi. Babam da
gelmi ve bizi Antalyaya getirmi.
Annem, babam, ben ve bir yatak. ark Ekspresi. Trende
yolculuk. ok amm zm, ekmek yemiim bol bol. Annemin
st yetmezmi, a kalrmm ou zaman. Artk her ey daha
iyi olacak bir arada ve ehirde. Eski Sanayi Mahallesinde, imdiki
binalarn olduu yerde gecekondular varm. Bir tandn mutfa
annemin evi olmu. Az beyaz tlbentle kapal annemin; az
var dili yok. Babam, Ky Hizmetlerinde srveyan olarak srekli
ky yollarn yapmaya gidiyormu. Annem, ben bir de yanmzda
annemin kk grmcesi varm. Kimseye gitmezmi,
korkarm. Komular ve tandklar gndz yanna gelirlermi.
46
Babam bana ok dknm, evine kar sorumluymu ama
ok titizmi; yemekte, tde ve hayatn her alannda. Bir odal
evden Fethiyeli kr Amcann iki odal evine gemiler. ok
iyi insanlarm. Babam evlad gibi sevmiler ve bizi de. Bir gn
babam yokken ayama aydanlktan scak su dklm ve bir ay
boyunca annem beni pansumanc Hasan Amcaya bir de Sigorta
Hastanesine gtrm. Sonralar baklm ki annemin bacana
da o scak sudan dklm. Korkudan sylememi. Babam ok
kzgnm. Susmu, susmu kinci kz kardeim domu gece
yars, babam arazide, grevde. Komular dourtmu. Annem
ehirde ama doktora gitmeye korkarm doum iin. Kardeime
yaamaz demiler zor dounca. Babam haber alp gelmi ve bir i
arkadann adn koymu kz kardeime, Nazan.
Yksek yksek tepelere ev kurmasnlar, ar ar memlekete
kz vermesinler trksn her duyuunda annem kyn
zlermi, dalarn Ailesi yannda olsa ok mutlu olacakm.
Ama ne are gurbet o kadar ac ki ne varsa iinde. Annem ve
babam bir evleri olsun istemiler. Zeytinkyde elleriyle tan-
duvarn yaptklar, gzel-byk bir ev. Bir sre suyu dardan
tam annem. Babam krk tane aa dikmi; yarma eftaliler,
elma vb. Fasulyemiz, ileimiz 1971 Kbrs Bar Harekt
zaman helikopterler geerdi, ajanslar can kulayla dinlenirdi.
nc kardeime hamile olan annem iin ambulans arlm.
Tam kapya geldiinde domu Ercan. Babam en sevdii
arkada olan mhendisin adn koymutu. Kz erkek ayrm
yoktu babamda. Hepimizi ok sever ve okutmak isterdi, zellikle
kzlar okumalyd. Annem ve babam karar almlar burada
ocuklar okuyamaz daha iyi bir evreye tanalm diye. Evlerini,
komularn ok seviyorlarm ama dnyaya baklar farklym.
Orada kadnlara ilk defa pantolon giydirmeyi babam salam.
Ailecek hafta sonlar gezmelere, pikniklere, denize gitmekte
babam rnek olmu. Gelecei dnen annem ve babam
Bahelievlere tanmlar.
Annem okumayazma kursuna gitti, sonra diplomasn
47
ald. ok mutluydu. Babam destekledi. Halk Eitimde biki-
diki kursuna gitti. Yeni muhitinde ocuklar Barbaros
lkokuluna gidiyordu. Orada, olunun retmeni ona ok rnek
oldu. Nezihe Budak Hocadan ok ey rendi; hakkn aramay,
sesini karmay. Drt ocuk olacakt Hayr diyebildi. Annem
ocuklarna kar hep ilgiliydi. Okuldan evimize geldiimizde
hep bizi karlard. Annem ev hanmyd, dier ocuklarn
anneleri de almyordu ama annem farklyd. Evde annesini
bulamayan, yemei pimemi ocuklar da evine alrd. Birlikte
o scakl yaardk. Ev eyasna nem verilmezdi ama akam
sofralarnda bir arada olmak nemliydi bizim iin. Eitimimize
ve gezmemize deer verildi. lk ansiklopedimizi aldklarnda
ne kadar heyecanlanmtk. Bize hi ders aln denmezdi,
biz zaten alrdk. Annem, ev ilerini kendi stlenirdi. Veli
toplantlarmza muhakkak gelirdi. Erkek kardeim anaokuluna
yazdrlmt ve hepimiz ok mutluyduk. Ben ve Nazan Antalya
Lisesini bitirdik. niversite snavnda ben Hacettepe Fizik Tedavi
ve Rehabilitasyon blmn kazandm 1984te. ehir dna kz
ocuunu gndermek normal deildi o zaman ama barlarna
ta basp beni gnderdiler. Yurtta kalarak okudum. ki yl sonra
da Nazan, Yldz Teknik niversitesi Mimarlk blmn
kazand ve stanbula gitti. O da yurtta kald. Annem ayrlmza
zor alt. Evde el ileri, dantel yapt satt, yllardr da yapard.
Sonra bir bebee bakmaya balad ve bu hem bebek iin hem
annem iin ok iyi oldu. Halen haberleirler Atlla. Sonra Ercan;
evden utu ku misali. Onunla iletiim olsun diye hayatnda hi
yapmad halde futbol man izlemeye balamt. ok sever
olunu, o da annesini. Anadolu Lisesini bitiren olu stanbulda
letme okudu ve bankac oldu. u an bir bankada ube mdr.
Annem ve babam gurur duyuyorlard bizimle. ncelii
hep ocuklar olmutu. u zamanki gibi sevdalardan deildi
onlarnki. Didiirlerdi. Annem hep gnl alnsn isterdi, babam
anlatamazd sevgisini. Annem istemezdi ne eya ne para. Deer
verilmekti, mr boyu istedii. Gzn onda amt. Sanki
babam onu da bizimle bytmt. yle derdi. Annem zaten
48
gelimeye akt. Trk kadn olarak yneticiydi, yumuakt
ama ailesi iin her trl savaa girerdi, aslan kesilirdi. Gizli bir
sevgi diliydi aralarndaki. Sanki didien onlar deildi biz bir
ey sylediimizde, hemen babam korurdu annemi. Annem ve
babam bir bakarsn bir konuda sz birlii etmi, tek duvar olur
karmza karlard. nsanlara yardm severlerdi. Annem her
zaman yalnn, hastann yanndadr. Bize de rnek olmutur.
Bir tas orba, bir ziyaret onun hayatndadr, paylar. Gen
anneleri hep giriimci olmaya zorlamtr. Baarmtr. imdi
onlar birer alan, reten kadndr. Okuyamad ama ocuk
okuttu. Sadece okutmad onlara gzel deerler verdi. Babam
ocuk okuttum derken evremiz ve biz bilirdik ki gizli kahraman
annemdi.
Ben stanbulda ie baladm. Annem, babam ve karde
tekrar stanbulda bir araya geldik. Annem, Antalyada dolmua
hi binmemiti Bu ehirde herkes kouyor normal yryen yok
demiti, armt. Artk tek bana bir yerlere gidebiliyor, kk
ehirdeki gibi toplum basks da yoktu. Kiisel olarak kendini
bulduu yer oldu stanbul. Okumayazma bilmeyen kadnlar
organize etti, kurslar at, onlarla birlikte oldu. Annem bizimle,
tiyatrolara, sinemalara geldi, syleilere katld. lk fotoraf
sergimde gelip annemi bizim iin tebrik etmilerdi. Yllar sonra
bir fotoraf sergisinde fotoraf konusunda yorum yaparken onu
duyunca ok armtm. 2001de annem ve babam Antalyaya
dnd, kz kardeim dnd. 2006da ben ve eim olum
anneannesinin yannda bysn diye Antalyaya dndk.
Braktmz kadar olmasa da Antalyada yaamak kolayd.
Deniz ve gne Annem krk alt yllk hayat arkada babamn
koah hastalyla son iki yl urat. Babam, annemi yanndan,
gznn nnden ayrmak istemedi. Yllar sonra azndan tatl,
vg dolu szler kt. ocuklar deil, gerek olan hayat arkada,
eiydi. Bir de ilk torunlar iin ok beklemilerdi ama u an
alt yanda olan Bar onlara yaam enerjisi olmutu. Hastalk
srasnda ikinci torun haberi de geldi. Olunun kz olmutu:
49
Defne Lavin. Yllar sonra hastalk nedeniyle gne gren, birinci
kat bir eve tanld. Annem, aydnlk mutfakta ona yemekler
yapt. Balkonunda kahve itiler. Hayat zorluklaryla da olsa
gzeldi. lm Allahn emri ayrlk olmasayd derdi annem,
annesine doyamadnda gurbette. imdi lm yaknndayd.
Eyll 2011de babam kaybettik ve bir nar devrildi yetmi
yanda. Geride onun yokluunu her an hisseden bir e ve
ocuklar. Annem, Sakine Ylmaz, yine ayakta, yine ocuklarna
kol-kanat olmaya devam edecek.

50
 ADIM EVDEGL
Fatma YBLGN

Evdeglm Oysa daha dne kadar al dikeni kadar

deerim olmad ki benim!

Bundan tam iki buuk sene evveldi. Amcakzm Mzeyyen;
anas, bacs, ocuklar ve kocasyla birlikte Antalyaya tandktan
sonra bizim de kafamz elmiti; Buralarda hava gzel, su gzel,
sebze meyve ucuz, bol, hele hele yle ok i imkn var ki, kalkn siz
de gelin! demilerdi. Van- Erci nere, Antalya nere?
stelik ben o yaa gelene kadar, doduum kyden dar
sadece bir ka kere kmm iki sefer Ercie gitmiim, bir de
evlenirken, dn alverii iin Vana gtrmler beni Baka
da hibir yere gitmemiim. Kz ksm okula giderse sokaklara
der, olmaz yle ey, otur oturduun yerde! diyerek okula da
gndermemi babam. O snfl kck okul binasna ve
okula giden o ocuklara hep uzaktan bakar, yle ok imrenirdim
ki, bazen de iten ie kskanrdm onlar. Baz zamanlar okul
binasnn nnden geer, kimseye belli etmeden, zlemle,
okulun duvarlarn okardm.
51
 Biz on kardetik. ki gzl kerpi evimizde i ie yaardk,
hep yoksul, hep yar atk. Belki de o yzden, hibirimiz
ocukluumuzu bilemedik. Gel zaman git zaman, kk
aabeyime daymn kzn alnca, berdel yapp beni de on
alt yamdayken, daymn oluna verdiler. Bizim oralarda
byklerimizin sz padiah ferman gibidir. O yzden onlara
hi itiraz edemezdik, e ben de edemedim. Ama iyi ki de
edememiim; kara gzl, karakal, ok yakklyd kocam
Daymn olu olmaktan kp kocam olunca hele, yrim, yrenim
gibi seviverdim onu.
Neyse lf uzatmayaym. Eskiden stanbul iin derlermi
ya, ta topra altn diye; Mzeyyenler ballandrnca, biz de
Antalyay yle bildik ve bir hevesle tanmaya karar verdik. Zaten
neyimiz vard ki; yklendik kilimimizi, yastmz, yorganmz,
birka da kap kacak, dtk yollara. Biri emzikte, dieri iki buuk
yanda iki olum, kk kaynm, iki de biz.
Kefil oldular bize, iki yz elli lira kirayla, onlara yakn, ama
eski, virane, krk dkk bir ev bulup yerletik hemen. Nereden
bilirdim, yoksulluun aln yazmz olduunu. stelik hazra
da dayanmyormu; kaynatamn verdii be kuruun ou
kiraya, geri kalan boazmza gidince ksa zamanda cebimizde
be para kalmamt. Bir de kocam ve kaynm uzun sre i
bulamaynca zntden, dnceden geceler boyu uyuyamaz
oldum. Gzyam dinmek bilmedi, aladka stm azald, bir
de stne, durup dururken baygnlklar geirmeye baladm.
Ah bir i olsa, ben de alacam, alacam ama ehir
hayatn bilmem ki ben! yle dolmua otobse binmiliim yok,
en nemlisi okuma yazmam yok Kk olan emer, byk
olan anne diye eteimde gezer. Mzeyyen o gnlerde mahallede
bulunan toplum merkezindeki meslek kurslarna gidiyordu. O,
orada diki nak renmiti, hasta ve yal bakm renmiti,
belgeler almt. Onun zgvenine gpta ile bakyor ben ne kadar
zavall, ne kadar cahilim, ben ne kadar deersizim diye iten ie
52
kahroluyordum. Ne kadar zgn ve aresiz olduumu grnce
ilk yapacam iin okumay renmek olduunu, bunun iin
ncelikle okuma yazma kursuna yazlmam gerektiini syledi
Mzeyyen Ben de her gn oradaym, korkma yalnz kalmazsn
diye bana cesaret verdi. Bu Mzeyyen eskiden de mi byleydi,
yoksa buraya geleli mi bu kadar deimiti? Ya rabbim o ne
bilgiliydi, o ne ok ey biliyordu! Tuttu elimden, beni de toplum
merkezine gtrd. Gitti, merkezin mdryle konutu. Bense
ocuklarn biri kucamda biri elimde, iim titreyerek, korkuyla,
biraz da heyecanla retmeni beklemeye baladm.
..
Ad Evdegld. Boylu poslu, beyaz tenli, pembe yanakl,
gzel mi gzel, o gerekten de henz amam, bir gonca gld.
retmeni olarak onu ilk tandmda yirmi bir yandayd.
Grnce anlalyordu; yabanc bir ehirde, yabanc bir evreye
adapte olmann zorluuna, zamannda okula gidememi olmann
ve stne bir de yoksulluun eziklii eklenmiti. Sessizdi,
ekingendi, psrk ve gariband. Bir yandan yaz yazmaya,
okuma yapmaya alrken, dier yandan karn ackan bebeini
kendi style beslemeye alyordu.
Sk sk zor durumda kaldn grerek, artk bir yana
yaklaan bebeini stten kesmesini syleyen snf arkadalarna
verdii yant ise uzun sre belleimde yer etmiti; Kocam
hal i bulamad, yiyecek ekmeimiz yok, stten kesersem, st
alacak paray nereden bulaym? Stm varken emziriyorum
abla ne yapaym? Karnn zor doyururken, bnyesinin bunca
st retmesi ise Tanrnn bir ltfuydu. Gittik ve yakn evresini,
evini, yaad ortam grdk. Kilimlerin zerinde oturuyorlar,
ayn odadaki incecik iltelerin zerinde uyuyorlard. Yiyecekleri,
yakacaklar yoktu. Kocas kh alyor, kh gnlerce inaatlarda
i aryordu. zldk, kahrolduk; onu ve ailesini bu sefil hayattan
kurtarmann yollarn aramaya baladk.
Dou ve Gneydoudan g edenlerin ounlukta olduu
53
bu kenar mahallede yaayan pek ok aile gibi, onlarn evinde
de yoksulluk diz boyuydu. , a, snma, barnma, sevme,
sevilme, gvenme, inanma, anlalma gibi ihtiyalar ve en az
onlar kadar nemli eitim-retim ihtiyalar vard. Trkiye
Aile Planlamas Derneinin bir gnlls olarak altm o
toplum merkezi, Evdegl ve benzer durumdaki dier kadnlar
iin bulunmaz bir nimetti. Ve aslnda, o kadnlarn ou bunun
farkndayd. Merkezde, okuma-yazma, diki, nak, yal ve
hasta bakm, bakc anne-ocuk bakm, bilgisayar, alk vs.
gibi kurslarda eitimler alyor, meslek ediniyor, ie girme ansna
sahip oluyorlard. Ayrca, ocukken yaayamadklar rencilik
zlemlerini gideriyor, gnlllerce yaplan yiyecek, giyecek,
ev eyas gibi yardmlardan faydalanyor, sosyal bir evreye ve
arkada ortamna kavuuyorlard.
te, Evdegl de onlardan biri oldu, okuma yazma kurslarn
tamamlad ve ilkokul mezunu oldu. Diki kursuna, hasta-yal
bakm kursuna devam etti, dier yandan alk kursunu bitirdi.
Kurslara devam ettii srete toplum merkezinin temizlii,
retmenlerin ay, kahvesi, yemei ondan soruldu. ok nemli
bir mebl olmasa da almalarnn karlnda para da
kazand. Giyimi kuam deiti, kilo verdi, yry, konumas,
gl, bak, bartsn balay deiti. Antalya Bykehir
Belediyesinin Yarm Elma Projesinde hasta-yal bakmnda
ksmi zamanl ve sigortal olarak almaya balad. Bu arada
ailesinin erkeksiz ve sahipsiz kalmasndan endie ederek askere
gitmekten ke bucak kaan kocasn; Ben naslsa alyorum,
ocuklarmza bakarm, evimizi idare ederim, gzn arkada
kalmasn diyerek be ay nce asker ocana gnderdi. Evdegl,
Yarm Elma Projesinde almad zamanlarda yine toplum
merkezinin tertibi, dzeni, temizliiyle urayor. ocuklar,
salkl ve mutlu. Byk olu anasnfna devam ediyor, k
yana girdi.
O imdilerde, kocas askerden dnd zaman, tam
zamanl bir ie girebilmenin dn kuruyor ve ak ilkretime
54
kaydolmann plnlarn yapyor. Ve ben onun deiimini,
geliimini yakndan takip ediyorum. Bazen dnyorum da;
Karmda duran bu gen, bu alml, bu zgvenli, bu ho kadn,
iki buuk yl nce okuma-yazma snfnn en arkasnda oturan o
ekingen, mahcup, utanga ve gariban kzcaz olabilir mi? diye
inanmakta glk ekiyorum. Ve sanki onu ben bytmm
gibi mutlanyor, ne yalan syleyeyim orbada bir fiske tuzum
olduu iin onunla gurur duyuyorum.

55
 EFSANE KADIN
Nevin DOMAN

Elinde bastonu, bandaki earbnn iine kundak

balad beyaz tlbentin nnden grnen pamuk gibi salar,
burnunun stne inmi gzl, yznde yllarn aclarn ve
yorgunluunu yanstan, ayn zamanda huzur dolu, sevimli,
nurlu bir ifadeyle, sevgiyle evresine bakmaktadr. Genliinden
beri ok sevdii ama salk sorunlar nedeniyle uzunca zamandr
gelemedii Tophane ay Bahesinde, Yat Liman ve Kaleiine
hkim bir masada oturmu, keyifle simidini yiyip, limonlu ayn
yudumlamaktadr. Bir sre sonra ban yat limanna evirir,
baklar dalgnlar, yznde buruk bir glmseme belirir ve
gemie dner.
Sene 1952, kocas ve ocuuyla birlikte scak bir yaz
akam dier mahalle sakinleri gibi Mermerliye akam yemeine
gelmiler, yere serdikleri kilimin zerinde lks lambasnn
nda ve dalgalarn mzii eliinde keyifle mtevaz
yemeklerini yerlerken, bir anda henz iki yandaki en kk
kzlarnn oyun yaparak geri geri arkasndaki denize doru
56
gittiini fark eden kocasnn el abukluuyla son anda ocuu
kucaklamasyla byk bir tehlike atlatmlardr. O an zerinde
oturup yemek yedikleri mendirein ucundaki fenerler onlarn
ekmek teknesiydi.
Ahmet, Selanikten 1924 ylnda mbadeleyle gelen ailelerden
birinin oluydu. Kaleiinde devletin kendilerine verdii evde
oturuyorlar, aabeyi ve babasyla birlikte terzilik yapyorlard.
Evlilik a gelince Ahmet, Fatma Hanma talip olmu; mutlu bir
yuva kurmular, tane de kz ocuk sahibi olmulard. Antalya
iskelesinin kurulmasyla mendirekteki fenerlerin bakclna
talip olan Ahmet, kabul edildi ve bylece fenerlerin ilk bakcs
oldu. Gece gelen gemilere, koyun iki ucundan denize doru
birbirini kucaklamak istercesine uzanan biri krmz dieri
yeil fener yn vermekteydi. Gemilerin emniyetli ve salkl bir
ekilde karaya yanamalarna k tutan fenerler ilk defa Ahmet
tarafndan yaklmaya balanmt.
imdiki yat liman (eski iskele), her trl ulamn yan sra
ihracat ve ithalatn yapld, ehrin ana kaps, can damaryd
adeta. Antalya evresini bir duvar gibi saran Toros dalarnn
alma zorluu, karayolu ulamn da zor ve tehlikeli kldndan
her trl ulam ounlukla denizden salanrd. ehirleraras
yolculuk, yolcu gemileriyle (Tar Vapuru), her trl mal sevkiyat
da yk gemileriyle, ileplerle yaplrd. Liman s ve kk
olduundan gemiler aa demir atard. skeleye kamyonlarla,
at arabalaryla gelen mallar (kereste, pamuk, susam, buday,
bykba hayvan v.s.) hamallar aracl ile mavnalara yklenir,
aktaki yk gemilerine tanr ve srekli bir hareketlilik
yaanrd.
Bir sre sonra Fatma Hanm, kocasnn sal
bozulduundan dolay onun tedavi srecinde fenerlerin bakm,
onarm ve yakm iini stlendi. Kocasnn grd tedaviler
sonu vermedi ve gen yata kaybettiler onu. Kendisi de henz
57
otuz yandayd. kz ocuuyla aresiz kalmt, acs ok
bykt. Maddi zorluk da tuzu biberiydi iin. Yaamlarn
srdrebilmeleri iin paraya ihtiyalar vard. Kendisinin
almasnn dnda para salamann baka bir yolu yoktu,
mutlaka almas gerekiyordu. Ama nerde ve nasl? Ya ok
genti, o zamanlar kadnlarn almas da ho karlanmyordu
ve onun yapabilecei bir meslei yoktu. ok dnd ok
kafa yordu, geceleri gzne uyku girmiyordu dnmekten.
Sonunda bildii tek iin fener yakmak olduunu hatrlad, para
kazanabilecei bu grevi, onun resmen stlenmesi gerekiyordu.
Kadn iin olduka zor bir grevdi ve kimse de onaylamyordu
bu ii. Bata iskele sakinleri engel olmaya alyorlard. Onun
yerine talip olan bir sr insan vard, bir kadn aralarnda
barndrmamak iin her trl zoru kullandlar. O hibir eye
aldrmad; ne almasna engel olup iini elinden almak isteyen
insanlara, ne frtnada fenerin tepesinde lambay yakmaya
alrken bandan aan azgn dalgalara, ne de onu mendirein
stnde yrrken denize doru savurmaya alan frtnalara.
Sanki yrei nasr balamt. Beklemedii eyler gelmiti bana
ve yapayalnzd. Gl olmal ve hayata kar direnmeliydi,
kk kzn sorumluluu tamamen ona aitti. Artk onun ne
cannn yanmaya, ne alamaya, ne ackmaya, ne yorulmaya hakk
vard. Tek yapaca ey kocasnn brakt emanetleri btn
ktlklerden koruyup hayata kazandrmakt. Bu duygularla
kamland ve dardan gelecek tm olumsuzluklara kar gardn
ald. alma isteini gerekli yerlere resmi olarak iletti ve geici
olarak bir deneme sreci iin grevlendirildi. Yapaca greve
engel olmak isteyen iskele sakinlerinden bir ksm erkeklerin
caydrc tm ciddi abalar aralksz olarak sryordu. Ama
anne olmann verdii azim ve cesaretle glenen yreiyle tm
topluma kar verdii bu zorlu savata baar kazanmasn bildi
ve hakl mcadelesinden yznn akyla kt. Ona kar kan
erkekler, sonunda pes etti ve nnde saygyla eildi, ileriki
zamanlarda korudular, kolladlar onu.
58
 Her trl iklim artlarnda fenerlerin bakm, onarm, yakm
ve snmn hibir tehlikeye mahal vermeden, hi aksatmadan
yapabildii iin mracaat kabul edilerek devletin resmi fener
bakcs olmaya hak kazand. Herkes tatl uykusunda uyurken
o sabahn alaca karanlnda feneri sndrmeye gider, depodan
ibrie doldurduu gaz fenerin tepesindeki haznesine boaltr,
akamlar herkes scak ocann banda oturup orbasn ierken
o feneri yakmaya giderdi. ou frtnal gecelerde ii rahat etmez
gece yars scak yatandan kalkar fenerlerin yanp yanmadn
kontrol eder, fener snmse karanlkta kar tekrar yakard.
Korku nedir bilmezdi. Bildii tek ey ocuklarnn nafakasn
salamak, bunun iin de grevini eksiksiz yapmakt. hmal
sonucu oluabilecek bir aksakln byk bir can ve mal kaybna
sebep olabilecei bilincini kocasndan almt ve hi yitirmedi.
Bu byk sorumluluu emekli olana kadar omuzlarnda tad.
Bu arada evrenin gvenini kazanp bunun gururunu
yaamak da ayr bir g veriyordu ona. alm, zorluklar
kendi iradesiyle yenmi, her eyi alnnn ak ile kazanmt. Zor
gnlerinde yaad acy sadece denizle paylamt. Kimseye
derdini anlatmazd, sadece denizdi onun dert orta. Dertlerini
alayarak denize anlatt, sonra da gzyalarn silip hibir ey
yokmu gibi yoluna devam ettii gnler oktu. Geirdii zor
gnlere ramen bugnk saln denizle dostluuna borlu
olduunu dnr her zaman. Yaam onu inat ve kararl
yapmt, kocasnn brakt zavall kk kadndan eser yoktu
artk.
Kaleiindeki komu kadnlarn hepsinden glyd
yrei. Hi durmaz, srekli alrd. Hibir eyden korkmaz,
ylmaz ve yorulmazd. Mahallesindeki scak insan ilikileri de
yreini styordu, hibir ktlk yoktu yaanan. Dostluk,
yardmlama, samimiyet yaama biimleriydi. imdi zlemle,
sevgiyle glmseyerek anyor o gzel gnleri. Zaman iinde
trl zorluklarla bytt kzlar byd, meslek sahibi
59
oldu, evlendi, ocuklar oldu. imdi torunlar ve torunlarnn
ocuklar var. Onlarn sevgisi yaama gc, gurur ve mutluluk
veriyor kendisine.
Gznn nnden akp geen bunca zorlu yl dnnce
Ben mi yaadm bunlar? Hi kadnn olmad, onca erkein
alt (hamal, balks, kahvecisi) o iskeleye kendime bir
ktlk getirmeden ben mi inip ktm? Hibir kadnn sokaa
bile kamad frtnal havalarda, denize umaktan korkmadan
o mendirekte ben mi yrdm? Hibir kadnn kmaya cesaret
edemeyecei demir merdivenli korunaksz fenerlere kp lambay
yakmak iin dalgalarla ben mi savatm? Ben miyim o kadn?
diye hayretle soruyor kendine Fenerci Fatma Doman Hanm.

60
 EMEN GC
Fahriye AYDIN

1972 Nisann on yedisinde Konyann Seydiehir Kumluca

kynde dnyaya geldim. erkek kardeim var. Babam
alkol bamlsyd. Dayak yemediimiz bir gn bile yoktu.
ki paras bulamad m annemi dvyordu. Biz de yazlar,
annem ve kardelerimle birlikte obanlk yapyorduk. Ben ok
utanyordum. ok zordu, gitmek istemiyorduk. Annem bize
yalvaryordu Size bazar ekmei alacam diye yalvaryordu.
Bizi anneannemgil besliyordu. Dedemgil bize bir inek verdi
ocuklar a kalmasn diye. Bizim tek dncemiz ise babam
bizi dvsn de dedemgile gidelim idi. Evimizi, ineimizi sattk.
Bunlarn parasyla Antalyadan bir parsel yer aldk ve oraya
adr kurduk. Bir ay orada yaadk. Oraya bir gz oda yaptk.
Ben on drt yandaym. Annemle ikimiz pamuk apasna,
eftali toplamaya ve orakla buday ilemeye gittik. Budayn
ilediimiz kadnn bize verdii parayla buzdolab aldk ama
gn kullanamadan iki borcuna sattk.
Ben on sekiz yamda evlendim. Kocam inaat iisiydi.
Beni kimseye muhta etmedi ve ocuum oldu. Byk olum
niversitede tarih blmnde okuyor. Kzm on sekiz yanda
Nevehir niversitesinde Edebiyat Blmnde okuyor. Kk
61
olum ise on bir yanda, beinci snfa gidiyor, btn dersleri
be. Ben ev hanmym. En sevdiim ey, yufka amak. Kzmn
liseden retmeni ev ziyaretine geldi. Ben de gzleme yaptm, fazla
geldi. Ben dedim Gzlemeleri dier retmenlere datalm.
Komum da Senin durumun yok. Bunlar satalm. be kuru
para kazan dedi. Okula gtrdk, iki dakikada bitirdik. Ve biz
her gn on on be tane gzleme satyorduk, bylece ben de ilk
param kazanyordum. Sonra mdr yasak koydu. retmenler
toplant yapt; Biz kantinden bir ey yemeyiz. ok temiz, ok
gzel yapyor dediler ama mdr istemedi.
Sonra retmenin biri bana Sen dkkn asana dedi. Ben
de eve giderken okulun yannda bo bir dkkn grdm. Eime
syledim ve gidip grtk, hemen tuttuk o dkkn. Eim
ok tedirgindi, olur mu olmaz m diye. Ben Aacam dedim.
Sekiz ay ilettim oray. Gzleme ve ev yemekleri yapyor, ay
veriyorduk. ok beendiler; tatl dilim, gler yzm sayesinde
ok gzel i yaptk.
Biri vard ki dkknma her geliinde tencere, tava, atal,
kak, tabak, frn getiriyor gibi eksiklerimi getiriyordu. nk
bir kadnn byle bir i yapmas ok houna gidiyordu. Bana
evresini getiriyordu gzleme yemeye. Ve o kii benim Nilgn
annemdi. Allah onu bamzdan eksik etmesin. Ve biz yufka
siparii almaya da baladk. Sonrasnda vergiden dolay ikyetler
gelmeye balaynca dkknm kapatmak zorunda kaldm
ama hala haftalk olarak peynirciye yufka ap vermeye devam
ediyorum.

62
 GELECEN SENN ELLERNDE
Hamdiye CANKURT

Gzm ilk Mardin de atm. Mardindeki ocukluumdan

tek hatrladm drt yandaki bir ocuun nc snflarla
okula gidiiydi. O zamandan belliymi okumaya ballm. Ben
be yandayken baladm resmen okula. Snf arkadalarmdan en
az iki ya kk olarak. lkokulda baarl bir renciydim. Ancak
sekizinci snfa gelince hayatn gerek yzyle karlamtm.
Bizim oralarda brakn sekizinci snfa kadar okutmay, kzlar
en fazla nc snfa kadar okutup sonra da okuldan alrlard.
Ailemin beni sekizinci snfa kadar okutmas bunun devamnn
gelecei anlamna gelmezdi. Zaten onlar okutmak istese bile
evre buna nasl bakard? te o zaman korktuum bama geldi,
ailem lise yerine beni diki nak kursuna gnderdi. Okuldan
koparldm yetmezmi gibi on yanda taliplerim de eve
gelmeye balamt. O zaman anladm insann kaderini aslnda
kendi elleriyle yazabileceini. Bir karar vermek zorundaydm,
ya hayallerimin peinde koacak hi kimsenin yapamadn
yapacaktm, ya da evlenerek hayallerime elveda diyecektim.
63
 Evlilik ve on yanda kk bir kz Dier kzlara gre
ben daha anslydm, evleneceim kiiyi seme hakkn tanmt
ailem bana, kk yata bir kz daha veremezlerdi, verdirmezlerdi.
Kararm vermitim, her ne olursa olsun okuyacak hayallerimin
peinden koacaktm. Sadece kendi geleceimi deil, kz
kardelerimin ve en nemlisi gelecekteki ocuklarmn geleceine
yn verecektim. Bunu nasl yapacaktm? Nerelere bavurmam
gerekecekti? Kimden yardm alacaktm? Birok soruyla kar
karyaydm. lk yaptm eski retmenlerimden yardm
istemek oldu. Onlar da bana Toplum Merkezinden yardm
alabileceimi sylediler. Byk bir heyecanla Toplum Merkezine
gittim. Orada Nilgn abla ile tantm. Bana ada Yaam
Destekleme Derneinin Kardelenler Projesini anlatt. Onlara
bavurmam, onlarn yardmyla burs alp okuyabileceimi
syledi. Oraya gittim ve yeni kararmn ilk admn atm oldum.
Artk her ey hallolmu, sadece bunu aileme aklamak kalmt.
ok zor olacan dndm, kabul etmeyecek, kzacak olurlarsa
ne yaparm diye dnp durdum gnlerce, ama ka yolu
yoktu, eer okumak istiyorsam yapacaktm bunu ve de yaptm.
Tepkileri ise hi beklediim gibi deildi. Karar bana braktlar,
artk ne olursa olsun sorumluluk bendeydi. Bence bu gzel bir
sorumluluktu, yklenmeye deerdi. Aslnda okuldan alnmamn
tek nedeni yaadmz toplumdu, kesin ve kat bir kural kz
ocuklar okutulmaz anlayyd. Ertesi yl liseye yazldm. Evet,
en byk hayalim imdi hayal olmaktan km gerek olmutu,
ok ok mutluydum ta ki o ana kadar.
Hastanede rapor sonularn alm doktorun dediklerini
alglayana kadar. Ayamda bir tmr vard ve ameliyat olmam
gerekiyordu. Eer ameliyat iyi geer ve tmr de kt huylu
deilse sorun yoktu ama ya deilse Ameliyattan sonra iki ay
boyunca okula gidemedim. Babam eer tmr kt huylu ise
okula devam edemeyip tedavi greceimi syledi. Daha tmrn
ne olduunu bile bilmiyordum. Beni ne tmr korkuttu ne de
ameliyat, beni korkutan okulu tekrar brakma ihtimaliydi. Hem
okula, hem hastaneye gidip geliyordum annemin yardmyla.
64
Neyse ki bu sefer korktuum olmamt. Tmr iyi huyluydu ve
beni sadece bir kereliine ziyaret etmiti. Baarl bir lise dnemi
geirmeme ramen ben de her byk snava hazrlanan renci
gibi korkuyordum. Yapamazsam? Ya kazanamazsam? Ailemin
o kadar emei, abas, bu da yetmezmi gibi evrenin bak biz
demitik bu kz boa okuttular demesi Dnmesi bile kt.
Ben Ziraat Mhendisi bir Akdenizli olmak istiyordum. Sonunda
byk bir oh ektim, snav sonular aklandnda. Akdeniz
niversitesi Ziraat Fakltesi Bahe Bitkileri rencisiydim artk
tam da istediim gibi.
Sonunda istediim olmutu ama sanki bolukta gibiydim.
Yeni bir hayal bulmalydm ve ona komalydm. Kendime yeni bir
hedef belirledim. Bana sadece Ziraat Mhendisi olmak yetmez.
Ben mesleimde en iyilerden olmalydm. Farkllk yaratmal
ve gelecekte parmakla gsterilen kiilerden olmalydm. te
bu hayali gerekletirmek iin hibir frsat karmyorum.
Gzm bir firmaya m diktim, tamam, i bitmitir diyorum.
O firmaya girmek iin her yolu deniyorum ve vazgemiyorum.
Belki de bu yzden ikinci snfta olmama ramen birok firma
benimle almak istiyor. Ama gelecek iki yl bana ne gsterir
bilemiyorum. Bir ey yapmak istiyorsam ve nmde bir engel
varsa farkl yollar denerim, tpk pek Aral Kiioluna yaptm
gibi. pek Hanm ben Akdeniz niversitesi Giriimcilik ve
Kariyer Topluluunun dzenledii, Giriimciler Zirvesindeki
konumasnda byk bir hayranlkla dinledim ve kesinlikle
kendisiyle konumam gerektiine karar verdim. Ancak kahve
molasnda daha ben yanna varmadan etraf rencilerle
sarlmt, kimse gememe izin vermiyordu. Zaten onunla
konusam bile, o kadar kalabaln iinde beni hatrlar myd?
Sz uar, yaz kalr sz aklmda uutu. te o anda karar
verdim, kendisine ksa bir mektup yazmaya. Belki okumazd
ama yine de ansm denemeliydim. Yazdm mektubu usulca
yanna yaklap eline tututurup Okumanz istiyorum dedim.
Ben o mektubu vereli bir hafta bile gemeden bana geri dnd
pek Hanm.
65
 te geleceimi kendi ellerimle yazdmn bir kant
daha. Dut meyvesini kklmden beri ok severim. Hele
aacn en tepesinde ki en olgun olanlar. Bcrk boyuma
bakmadan trmanrdm aaca deceimi bile bile. Ha dtm,
ha deceim diye diye trmanrdm dallara, ama inatla hep en
yukar trmanrdm ve en sonunda yerdim o koca dutu. Her
aaca ktmda gene derim diye korkarm. Ama o aatan
hi dmedim.

66
 HAYAT ABALAMAYA DEER
Meral AKTA

Adm Meral Akta, 1965 zmir Gmldr doumluyum.

Drt tane kz kardeim var. Babam kkken beni hep Aslan
kzm diye severdi. Hayata direnmeyi, zorluklara kar gs
germeyi ondan rendim. Drt kardeimi de ben byttm ve
gerektiinde aabey gerektiinde ise abla oldum onlara. Ailem
renberlik yaparak hayatn kazanyordu. Ekonomik gcmz
iyi olmadndan ailem sadece ilkokula gnderebildi beni. Hem
okuyor hem de ailem ile bakalarnn tarlalarnda alarak
gcmn yettii kadar katkda bulunmaya alyordum. Belki
de bu yzden altm hayatn zorluklarna. Zavall annem,
hangimizle ba edeceini arm bir halde almaktan bitkin
dse de be kuru kazanabilmek iin tarlada kendisiyle birlikte
beni de heba ediyordu. 1989 senesinde babam beni karsna
alarak Antalyadan birisinin beni istemeye geldiini, halinin
vaktinin yerinde olduunu, eer onunla evlenmezsem hakkn asla
helal etmeyeceini syledi. Babam hayatta tek saydm kiiydi,
onu asla kaybetmeyi gze alamazdm. Onun iin benim ne
dndm nemsiz diyerek bencillik de edemezdim. Onun
dncesi tamamen beni rahat ettirmekti. Oysa ben Antalya
uzak bir yer diye bu evlilii istemiyordum. Bir yandan da ellerim
toprak grmeyecek, hayatm deiecek diye sevinmitim. nk
benim iin evlilik bir kurtulu, bir dnm noktasyd.
67
 ay sonra evlendik ve Aralk aynda Antalyaya gelin geldim.
Ailemi ok zlyordum. Eimin ailesi ile birlikte oturuyorduk.
nceleri eimin annesiyle sorunum yoktu. Fakat kaynanamn
beni severek, isteyerek gelin kabul etmesi fazla uzun srmedi.
Kendimi sevdirmeye, ona yaranmaya ne kadar uratysam
olmad, beceremedim. Yediim ekmei burnumdan getirene
kadar urat benimle. Ellerim toprak grmeyecek diye sevinip
geldiim Antalyada eime destek vermek amacyla ev temizliine
gitmeye baladm. Buna ramen eim beni ve evliliimizi hi
nemsemedi ama ben var gcmle ailemi ayakta tutabilmek
iin direndim. Bu arada bir olum oldu. abalayp diimizden
trnamzdan arttrarak bir gecekondu yaptrdk. Olum yedi
aylkken annemler memlekette i olmadn, hasretliimizin
gn getike arttn syleyerek Antalyaya tandlar. Ailem
yanmda bana destek diye dnrken bir de onlarn sorunlaryla
uramaya baladm. Kz kardelerim bym, evlenecek yaa
gelmiti. Neredeyse bir iki ay arayla de evlendi. Sonuncusu
biraz daha ufakt. Kardelerim elerini kendileri setii iin,
severek evlendikleri iin, ablalarnn yaadn yaamadklar
iin seviniyordum. Onlarn mutluluu benim mutluluumdu.
Hepsini ben byttm diye vnyordum ve yanmda olduklar
iin ok mutluydum. Karlkl komu olmak, her kz kardein
isteyip de bulamayaca bir eydi bana gre.
Evliliim gnden gne maddi ve manevi kntye gidiyor,
eimle sorunlarm hi bitmiyordu. Olumdan drt yl sonra
kzm oldu. Her gn kavga etsek de ocuklarmz iin direnmeye
alyor, kimseye derdimi anlatamyordum. Olum artk snnet
ana gelmiti. Geleneklere uymak iin bor ile snnet dn
yaptk. hayatm younlamak zorunda kald. ve ev arasnda
kouturmaktan kendime ve ocuklarma vakit ayramyordum.
Bunun iin kendimi hl sularm. yi kt aldm parayla
evi geindiriyordum ve zamann su gibi akp gitmesine
zlyordum. On yamdan beri tarla, ba, bahe demeden
almann yorgunluu vard artk zerimde. stne bir de
eimin her gn evdeki kavgalar eklenince katlanlmaz bir hal
68
alyordu her ey. Her gn kazancn gereksiz harcyor, eve hibir
katk salamad gibi bir de kredi kart borlarmz artyordu.
Benim alp kazandm kuru ise artk geimimize
yetmiyordu. Taksi ofrl yapan eim kn hi i olmadn
sylyor, eve gelir getiremiyordu. Her eye ramen babamdan
rendiim gibi yine direndim. Evlere gndelie giderek aldm
para geimimizi salayamaz olunca zel bir salk merkezinde
almaya karar verdim. 25 Nisan gn, kazandm parayla
kendi doum gnm ailemle kutlama plan yaparken i yerime
bir telefon geldi. Babamn ani lm haberi ile ykldm. Babamn
lm hayatmdaki her eyin nemini yitirmesine neden oldu.
Onun aniden bu aslan kzn brakp gidii, arkasnda yaslanaca
koskoca bir da yerle bir etti. Allaha beni verdii gn onu neden
aldna dair ne kadar isyan etsem de fayda yoktu.
Babamn lmyle aileyi ayakta tutan tek kii olacam,
bamzda erkek olmadn ve artk annemin de en byk
destekisi olacam anladm. Ufak kz kardeim ile birlikte
yayorlard. Annem acsn iine gmyordu, her halinden belli
zlmyormu gibi grnmeye, ayakta durmaya alyordu. e
gidip gelirken onlarn ekmeini, an kontrol ediyor, kardeime
de arttrabildiim kadar okul harl veriyordum. Kardeim
byyp almaya balaynca biraz daha rahat ettim. Artk
anneme de benden iyi bakyor, gznden bile saknyordu
onu. Bu bana mutluluk veriyordu. Eimle yine ayn sorunlar
yayordum, deyemedii borlar kapya dayanmt. Evde
kaldm gnler ormana yakacak bir eyler toplamaya giderdim.
Bir gn odunlar srtma yklemi dnerken ayam takld ve
srtmdaki o ykle kendimi yerde buldum, ayam krlmt.
Ama direnip o yk ocuklarm iin eve kadar getirecektim.
Ertesi gn ayam alya aldlar. Asl zntm alamamakt.
Eve kim ekmek getirecek? Krk gn oturacam diye iimi yakp
kavuruyordu bu sknt. ki gn sonra eim taksi ile kaza yapt
ve hastaneye kaldrld. Hastaneye gidemediim gibi bir de
eve denmemi borlardan dolay haciz geldi. Btn derdim,
skntm ikiye katland, beni benden alan dnceler beynimi
69
kemiriyor, gzlerime uyku girmiyordu. Hastaneden gelen haber
eimin ciddi bir hastal olduunu, taksi kullanrken de fenalap
kaza yaptn sylyordu. Bunca yl herkesten saklad, iinde
yaatt hastal artk herkes renmiti. Cierleri su toplamt
ve ameliyat olmak istemedii iin durumu gnden gne ktye
gidiyordu. Yreim bir acy daha kaldramazd. Askerdeyken
rk raporu alm, ailesine de parmandan dolay silah
tutamaz raporu verildi diye anlatmt. Belli ki bunu benden bile
saklayacak kadar nemsiyordu ve belki de bu yzden bana ve
ocuklarmza hep souk davranyordu.
Ayam aldan nihayet kt. Her gn yeni bir umutla ie
gidip borlar demeye alyor, i k da hastaneye eimin
saln renmeye gidiyordum. Gnden gne, iyiye gidiyor
diyordu doktor. Her eye ramen ylmadm iin kendimle
gurur duyuyordum. 10 ubat 2003 Eve sevinerek gelmitim.
Her ey yava yava dzeliyordu. Yarn eim taburcu olacakt.
Gnlerdir devam eden solgunluu gitmi, yzne nur gelmiti
sanki. Yemeklerini de son kana kadar bitirmiti. Skntl
gnlerin ardndan byle bir haber hepimize iyi gelecekti diye
dnerek rahat bir uykuya daldm. Gece saat iki civarnda
hastaneden telefon geldi, onu kaybettik. Btn yaadklarm gz
nne getiriyor ama ne anlama geldiini kestiremiyordum. Onun
yokluuna ocuklarm, kendimi nasl altrrdm. Babamn o
aslan kz bu kadarna nasl dayanrd? Sabaha kar gmdler onu.
Kzm daha lmenin ne demek olduunu bilmeyecek yatayken,
bu acy benimle olum paylayordu. Btn akrabalar, e dost
toplanm bir ekilde destek olmaya alrken, kaynanam bana
olan soukluundan hibir ey kaybetmemiti. ki ocuuma da
smsk sarlarak ayakta durmaya alyordum, artk tek varlm
onlard. Onlar iin alp abalayacaktm. Onlarn okuyup beni
gururlandrmalar tek isteimdi.
Eim ldkten sonra arkasnda birok bor brakmt. Salk
merkezini brakp tekrar gndelie gitmeye baladm. Kazandm
parayla hem borlar dyor hem de evi geindiriyordum.
70
Borlar kapatmam senemi ald. Artk askerlik ana gelmi
delikanl bir olum, liseli de gzel bir kzm olmutu. nsanlarn
beni kmsemesine aldrmayarak alma hayatma devam
ettim. Her eye ramen ayakta kaldm. 2010 ylnda olumu
askere gnderdim. Babasz, bir bana askerde zlemimizle kim
bilir nasl acyordu yrei. O hl benim kk olumdu sanki.
Gnleri saydm, ou zaman sabahladm, bir an nce gelmesi tek
midimdi. Kzmla ba baa verip her eyi konuuyorduk. O artk
liseye gidiyor, bilmediim konularda bana yardmc oluyordu.
Olum askerden geldiinde durumumuzu biraz daha toparlayp
ona bir ev yaptrdk. Ayn zamanda ek i olarak network sistemi
ile btemize katk salamaya alyorduk. Kzm Almanyaya
drt aylna zel staja gnderdim. Onlarn gelecekleri iin kendi
hayatmdan hep fedakrlk ettim. Bugnlerimize hep krettim.
Bundan sekiz yl ncesinde yaadklarmz ocuklarma
unutturmu, babalarn hi aratmam olmann gururu her
eyden stnd bana gre. imdi kzm lise son snf, olum
dzenli bir ite alyor. Ben kazandm parayla gurur duyarak
hl gndelie gidiyorum. Kadn bama baardm ilerden
dolay evremdeki herkesten takdir grmek ok gurur verici.
Kimseye muhta olmadan yaamak, ne olursa olsun aln teri
ile kendi ayaklarnn zerinde durabilmek ou kadnn isteyip
baarabilecei bir eydi. Halimi vaktimi dzeltmi, ocuklarm
bytm, hayata devam ediyor olmam beni biraz daha
glendirir nk hayat gerekten abalamaya ve yaamaya
deer.

71
 O BR ANNE
Nimet YENM

2003-2004 retim ylnda Kent Konseyi Kadn Meclisi

Eitim Grubu almalar kapsamnda halk eitim merkezleriyle
ibirlii yaplarak Fatih Toplum Merkezindeki kadnlara okuma
yazma dersleri vermekteydim. Sizlere hikyesini anlatacam Ya-
semin Hanmla bu kursta tantm. On iki kursiyerden biriydi
Yasemin Hanm. le aras sohbet annda anlatt yaam yks
beni ok etkiledi. Okumann nemi hakknda konuuyorduk.
Biliyor musunuz Hocam diye sze balad Ailem kyn
yaam artlarndan dolay beni okula gnderememiti. O
yllarda iimde kalan bu znty kzlarma yaatmamak iin
elimden geleni yaptm. kzm var de okuyup meslek sa-
hibi olsun diye uratm hep. imdi sra bana geldi deyip okuma
yazma kursuna yazldm. Byk kzm ilkretimi bitirdiinde
liseye kaydettirdim. Babamz bunu duyunca kyamet koptu. Kz
ksmnn okumak neyine deyip formasn ve antasn paralad.
Ylmadm, komunun kznn formasn istedim. Kzm gene
de okula gnderdim. ok iddet grdm, dayak da yedim ama
ylmadm. Buldum, buluturdum, altm ve kzm liseyi bitirdi.
niversite snavna girdi ve Sleyman Demirel Tp Fakltesini
kazand. Bir kyamet de o zaman koptu. Babamz ayakkab
tamircilii yapyor, zor geiniyorduk. Gurbette kz okutamam,
girsin bir ie alsn kardelerine faydas olsun diyordu. Ben
72
gene kzm okuyacak deyip evden aldm birka eya ile Isparta
yoluna dtm. Bir buuk odal bir yer kiraladm. Kzmn ald
bursa ek olarak ben de bulduum temizlik ilerine gidiyordum.
Bu arada ortanca kzm da liseye kaydettirdim. Bir paket hazr
orbaya un ilave edip koyulatrarak iki gn karnmz doyu-
ruyorduk. Kzm son snfa geldiinde kantinde bir arkadan
beklerken kantinci onu birinci snf sanm Sen bu yl m
baladn? diye sormu. Kzm son snfta olduunu syleyince
Seni neden hi grmedim diye arm. Kzm da Ben hi ay
sevmem ki diye cevap vermi. Hlbuki kzmn en sevdii iecek-
tir ay ama nasl desin cebinde hi ay paras olmadn. Btn
snf gzyalarmz tutamadk Geen yl kzm okulu bitirdi.
O imdi bir doktor. Ortanca kzm anaokulu retmeni, kk
kzm ise lisede. imdi sra bende, artk ben de okuyup yazabili-
yorum. Kzlarmla gurur duyuyorum dedi.
Yasemin Hanma Asl biz seninle gurur duyuyoruz diye
cevap verdik. Bu hikyenin dier kadnlara rnek olabilecei
dncesiyle 8 Mart Dnya Kadnlar Gnnde bize anlattklarn
sahnede anlatmasn istedik, o da kabul etti. Yenimahalle Kl-
tr Salonunu dolduran tm kadnlarla hikyesini paylat. Ve
kadnlara Ylmayn mcadele edin, kzlarnz mutlaka oku-
tun siz isterseniz ne iddet ne de yoksulluk sizi engelleyebilir,
baarrsnz diyerek szlerini tamamlad.

73
 NATI, KIRMIZI KARANFL
B.K.

nk en sevdii iek karanfilmi. Hangi rengini? diye

sordum Beyaz, krmz nemi yok. Kvrm, kvrm benim
yaantm gibi, o yzden seviyorum dedi. Kara kalar, kara
gzleri, uzun kirpikleri ilk dikkatimi eken zellikleri idi.
Dadalarn ehrinden gp gelmi, blgenin tm zelliklerini
yanstyordu anlaml yz. Uzun pardssnn stndeki uzun
rtsn devaml ekitirmesi, skntsn anlatyordu. Ho
geldin, kurslara m katlmak istiyorsun? diye sorduumda ok
duydum bu merkezin methini gelip gzmle greyim nasl bir
yermi merak ettim dedi bilmi bilmi. Deiik edal hali ilk anda
dikkatimizi eken Karanfil, drt ocuundan ikisini yannda
getirip gtrmek pahasna da olsa ocuk bakcl, hasta ve yal
bakcl gibi kurslarmzn mdavimi oldu.
Artk eitim merkezimizden kmyordu. Kadn haklar
toplantlarna, eitim almalarna hi ara vermeden katlyordu.
Ei ile kk yata evlendirilmi, bymeden ocuklar olmutu.
Kocas evresinde grdklerine, akrabalarna gre yine de iyi
adamd. lk yllarda biraz zlm, birok sknt grmt ama
74
yllar getike kocas daha anlayl bir adam olmutu. En byk
skntlar herkes gibi geim sknts idi. Desteklerimiz olmasna
ramen, drt ocua kocasnn kk ayl yetmiyordu,
bulduumuz gnlk ilerde alyor, bazen temizlie gidiyordu,
yine de yetmiyordu. Neyse ki evresindeki kadnlarn ektii
iddet yoktu hayatnda. Zaten Artk asla msaade etmem
diyordu. Bu arada dardan ortaokulu bitirmek iin almaya
balad. Uzun etekli kyafetler yerini pantolonlara brakmt,
rts de kylerde balanan bart biimini alyordu.
Deiiklik konumasna, tavrna, dncelerine de yansyor,
edal hali renme isteine, alma isteine dnyordu.
Bir gn kk olunun okulunda hizmetli aranyordu,
hemen almaya balad. Komularnn kmsemesine ramen
drt elle sarld iine. Artk dzenli para kazanabiliyordu, bu
arada okulun retmenleri, idarecileri dhil herkesin gvenini
kazanmaya balamt. Ve kendini okul aile birliinde buldu.
Sonra bakanlk, artk unvan da vard. Okulun eksiklerini
mahallesinde sz geen komularna yaptryordu. Okulun
ehresi deimeye balamt, kendisi gibi. Mahallesindeki
kadnlarla aramzda da gzel bir kpr olmutu. Bir gn okul
iin yaptklarn anlatrken Artk siyaset zaman, muhtarlk
ne zaman? diye sorduumda gzleri parlad, Yaparm deil
mi? dedi. imdi bir siyasi partinin mahalle sorumlusu, belde
tekilatnn gvenilir ismi.
Ortaokulu bitirmi, ak liseye kaydolmu, ocuklar ile
beraber okumaya devam ediyordu. Ald sertifikalar da iine
yaramt. Artk byk bir salk merkezinde sigortal, dzenli
bir ii var. Tm gn iinde hi yksnmeden, durmadan
alyor, evine geldii zaman ocuklarn dersleri, ev ileri onu
bekliyor. Frsat bulduu zamanlarda siyaset iin ura veriyordu.
Kap kap, ev ev geziyordu. Kaps devaml alyor, sknts
olan, derdi olan artk onu buluyor, o da elinden geldiince are
bulmaya alyordu. Bir zamanlar kmseyen komular onun
evresinde olmak iin abalyorlard. Saygnlk ve sevgi yuma
75
iinde yaants ok gzellemiti.
Salar da artk kendisi gibi zgrd. Artk ok megul,
bizlere hep sorduu nasl yetiiyorsunuz ailenize, evrenize
sorusunun yantnn programl olmaktan, disiplinli olmaktan
getiini artk kendisi yaayarak rendi. Yedi ylda gzmzn
nndeki olumlu deiim bir karanfilin yapraklar gibi kvrla
kvrla, renerek, deneyerek, korkmadan hayata aslarak
gerekleti. Hayatmdaki en nemli kvrm noktas da sizlerle
tanp, kendime gvenme gcn anlatmanz, bkmadan
usanmadan ayaklarnzn stnde durun demeniz oldu. Elini
tan altna korkmadan sokan Karanfil bacm; yolun ak olsun

76
 GLLER AMALI
K.T.

Sekiz sene nce idi ve toplum merkezimizi iki yl nce

am, mahalle iin yeni, bizler iin yeni heyecanl, cokulu,
yararl almalar yapyorduk. Bir gn ayanda alvar, banda
yemenisi elleri, ayaklar kir iinde iri yapl bir kz, bahe
kapsndan bizlere korkak ama merakla bakyordu. Her gelene
gsterdiimiz yakn ilgiye aran gzlerle aniden Ben okumak
istiyorum dedi. Okumay biraz biliyor olsa da okuma yazma
kursuna gelmek istiyordu. Okuma yazma retmenimizle
beraber bir anda aknlmz itiraza dnt. Ne demek okula
gitmemek, bu kadar kk ocuun okula gitmemesi. Hemen
nfus kdn getir, okula gnderelim, kayt yaptralm dedik,
bir anda boynu bkld ve Nfus kdm yok ki! Ablamn da
yok, benim de yok dedi. aknlmzn daha da artmasyla bizi
hemen evine gtrmesini syledik. Adn Gl koyduumuz kzn
da ondan ya byk ablann da nfus czdanlar, kimlikleri
yoktu. Byle ocuklar Trkiye Cumhuriyetinde yaamyorlard,
sanki onlar yoktular.

77
 Baba hapiste, neden hapisteydi, bilinmiyor. Anne bilmezlie
geliyordu, ite evde yoktu. Sanki daha iyiydi byle olmak. Hep
istemiti ocuklarn nfus czdanlar olsundu, ama kocas Bo
ver ne olacak nfuslar da olmasn, kz deil mi, veririz kocaya
giderler demiti. Hemen ertesi gn kz alp yakndaki okula
gtrdk, mdrn yapt kk snavdan sonra ikinci snftan
balamasna karar verildi, hemen kimliini, nfus czdann
kartacam sz zerine de zaman kaybetmesin diye snfa
aldlar Gl. Antalya Baro Bakan ile yaptm grme
sonucu, Adli Yardm Brosu acil avukat destei vererek dava
ald (Bu alma, proje haline gelip daha sonra yirmi ocuun
nfus kaytlarnn dzeltilmesi haline dnmtr). ocuklarn
kemik yalar lld; on yanda Gl, on yanda ablas idi.
Uzun sren mahkeme sonras anne kendi zerine kaydettirdi
kzlar, kocasnn korkusuna.
Tertemiz, biraz dar gelen nl ile snfnn ablas gibi
durmasna ramen azimle asld Gl almaya, yeni defterleri,
kitaplar ve en nemlisi yeni kan kimlii ile. te dledii
buydu, en byk istei okula gitmek, nlk giymekti. Tamam
artk hayalleri biraz gereklemiti, ama babas gelince ne
olacakt? ki, , drdnc snf derken baba hapisten kt,
ama artk kznn okula gitmesi falan nemli deildi, farkna
bile varmad. Zaten bir ay kalp yine evi terk etti. Gl, altnc
snf bitirince annenin seralarda almas ile geinmeye
alan aile daha da zor duruma dmeye balad. Ne kadar
destek olursak olalm yetmiyordu, ders alma ortam, ailenin
maddi durumu kt idi. Hem annenin ykn azaltmak hem
de artk kocaman bir kz olan Gln annesinin kafasndaki iyi
bir ksmet dncesini uzaklatrmak iin- YIBOya gitmesine
karar verdik. Zorlu uralardan sonra nihayet yakn bir YIBOya
kaydettirdik. Hafta sonlar eve gelecek, masraflar okul tarafndan
karlanacakt. Pazartesi sabahlar okula gtryor, yneticilerle
gryordum, nk Gl biraz uyum sknts ekmeye
balamt. Pazartesi sabahlar psikolog ile grtrp okula yle
teslim ediyorduk. Srekli tedavi grerek okulun, annesinin ve
78
bizlerin destei ile uyum sorunu zlmt. ay sonra hem
okulu, hem arkadalarn ok sevdi. Kendi apnda baarl oldu,
hi snfta kalmad.
Ve 2010 Haziran mutlu son... Sekizinci snf bitirmi,
diplomas elinde bir gen kz olmutu. imdi Kz Meslek Lisesine
gidiyor, kuafr olmak istiyor. Her yaz alarak, annesine biraz
olsun yapt katky imdi meslek sahibi bir gen kz olarak
srdrmek istiyor. Yazd mektuplarda gereklemi hayallerini,
duygularn anlatrken minnettarl szlerinden szlyor. Gl
o gn keisi ile braksa idik, uramasa idik acaba bu denizyldz
ocuu kazanabilir miydik, hi sanmyorum. Bu arada destek
veren okul yneticilerine, Antalya Barosuna, adli yardm
brosuna ve maddi olarak destek veren tm gnlllerimize Gl
adna sonsuz teekkrlerimizi her zaman sunduk. Bata Gln
kendisi olmak zere ok kii ura verdi.
Neden urayoruz? Biliyoruz ki Gller bakml olduu
srece gzeldir... Yaama gzellikler verir. Kimliksizlikten
kurtulup bir birey olmak sevincini yaadklar srece Gller
gzeldir.

79
 KMLKSZ
G.B.

Konuurken yz kzaran, gzlerini karan on -on drt

yalarnda olduunu tahmin ettiim kimliksiz kzlarmzdan biri
idi; ad Papatya olsun.
Toplum merkezimizdeki kurslar, salk taramalarn
duymu, biraz olsun okuma yazma renebilir miyim diye
gelmiti. Babann sadece bayramlarda veya hastalandnda
ortaya kt kalabalk bir evden geliyordu. Aabeylerinin
okuma-yazmalar, nfus czdanlar vard. ok zeniyordu, on-
lara. Babas onlarn kimliklerini kartm ama kz kardeini ve
kendisini yok saym, kzlar hi dnmemiti. Anacnn ise
seralarda iek toplamaya gitmekten baka bir i gelmiyordu
elinden. Kzlar evde i yapyor, arada srada seralara gidiyorlar,
kuru kazanyorlard. Korkarak merkezin kapsndan girerken
umudu, biraz olsun okuyabilir miyimdi. Ama zgndk, kimlii
yoktu, nasl kurslara alrdk, zordu. Ama imknsz deildi.
Antalya Barosu ile yaptmz kimlik kartma projesine
Papatyay ve kardeini dhil ettik. Okul an getii iin okula
gidemiyordu ama olsun o, kan kimlii ile kurslara geliyor, hzla
80
reniyordu. Nak, diki, hasta ve yal bakm, vatandalk tm
kurslarn mdavimi olmu, artk hi eve gelmeyen babasnn ye-
rine geen annesi, kz kardei ile mcadele veriyorlard. Kurs-
lar yetmedi, diplomam olsun dedi, neden olmasn dedik ve ak
retim kaytlarna, snavlara geldi sra. Bu arada zor koullarda
yutarcasna okunan kitaplar, zor koullarda para kazanmann
sknts Ama olsun, artk diplomas olacakt ya, eitimli bir
kz olacakt ya. Her eye deerdi. Ama bildii ve inand bir ey
vard, devaml yannda olan, destek veren, yreklendiren dernek
gnllleri vard, onlar ylmamlard, kendisi neden vazgesin
ki?
Artk Ak retim diplomasn elinde tutarken, hi okul
yz gremeden, nlk giyemeden, anta kullanamadan,
arkadalar ile oyun oynayamadan geen ocukluk yllarn, gen
kzlk yllarn dnd. Gzlerine dolan yalarn, yine hep
yannda olan, kendisi iin rnek olan kadnlar siliyordu. yi ki
toplum merkezine gitmi, iyi ki dernein gnlllerini tanmt.
Alan yolda hi usanmadan yrd iin kendisini de tebrik
ediyordu.
Hedef niversite! Neden olmasn diye dnyordu, gnl
drp evlendii ei ile birlikte. Tek koulu vard evlenirken,
okumasna engel olmayacakt ei ve ailesi. Biraz uzaklara gelin
gitmiti, ne yapsn tamircilik yapan ei oralarda i bulmutu.
Kendine inancnn yannda ei de artk inanyordu ve ona
sylemilerdi ki sevgi ve inan engelleri aard. Amt da
Annecii ve kz kardei geldi aklna, sevgi doldu yrei, eine
destek olmak iin diktii elbiseye bakarken.
Yolun ak olsun sevgili Papatya, krlarn, bizim gnlle-
rimizin vazgeilmezi, sevgili kzmz...

81
 KADERSZ AANGLN HAYATI
Glsm TAKIRAN

Otuz yl nce Almanyadan Antalyaya g ettiler. Daha

on bir-on iki yalarnda iken komunun oluna k oldu.
Ama olann ailesi ile kzn ailesi birbirlerine dmandlar.
Bunlarn aklar drt yl gizlice srd. Derken bir gn Aangl
bakalar da istemeye balamt ve o ne kadar stemiyorum
dese de babas on be yanda bakasna sz kesmiti. Ama
Aangl sz atp sevdii adama kam, olann ailesi ise onu
istememiti. Kendi babas da zaten ksp kzmt. Evlendik-
ten otuz iki gn sonra kocas askere gitmi, Aanglde paras,
snacak bir yeri olmakszn yapayalnz kalmt. Aangl,
yeri geldi kaynanasnn ineklerinin ahrnda sabahlad. Sonra
bir akrabasnn kmrlne yerleti ve kyllerin yardm ile
ok az bir eyas da oldu. Ama karn at, paras da yoktu, s-
telik asker olan ei de para istiyordu. Ne yapsn Aangl? yle
bir anlatyordu ki hayatn gzyalar damla damla akyordu.
Gururlu kadnd o, bazen gizli gizli alarken yakalardm onu.
Ama bilemezdim bu kadar ok derdi olduunu. Derdini dkp
yaadklarn paylamak istiyordu benimle. Onun anlattklarn
dinleyince iim paralanyordu.
Gnlerden bir gn bakt olmayacak, akrabasnn traktr
varm, on yedi yanda srmesini renmi ve kyden toplad
ta satmaya balam. Ta satm, pamuk toplam, tarlada
alm, hem kendini geindirip hem de askerdeki eine para
gndermi. Hayat byle devam ederken ei askerden gelmi,
82
inaatlarda almaya balam. kisi birden el ele verip almlar.
Aangl nce bir lokantaya bulak olarak balam, azmi ve
alkanlyla dner, pide, kebap yapmasn da renmi. Gn
gelince kendileri de bir lokanta amlar.
Aangl artk bulak deil bir patronie olmu ama yine
de o iyi niyetli, gler yzl ii gibi ho bir kadnm. Lokantann
mterisi bol oldu. Paray einden ok o kazand. Hatta ei ou
zaman harln bile ondan istiyormu. Kazandka kazanan
Aangl, bu arada iki gzel kz dnyaya getirmi. ok gzel bir
ev, sfr bir araba, ok gzel eyalar alm kendine. O zamanlar
ok mutluymu Aangl. Paray ok grnce ei, eve ge gelmeye,
ikiye ve iddet uygulamaya balam. Aangl niye byle oldu
derken bir gn kocasnn kendini iki ocuklu ama bakasyla evli
bir kadnla aldattn renmi. Bir tercih sunmu kendisine
Ya ben ya o diyerek. Ei ise dier kadn tercih etmi ve te
kap, seni istemiyorum demi. Bu arada kocas oktan, dier
kadnn zerine evin, arabann tapusunu geirmi bile.
O azimli, gururlu, ba dik, alkan bir kadnd. ocuklarn
ve birka para eyasn da alp kardelerinin yannda bir kulbe
yapan Aangl orada yaamaya balar. Kocas o kadna yle g-
zel bakyordu ki, ayrca ev tutup demi bir de araba almt. i
szlyordu ama ne yapsn? ocuklarn da ifadesi ile mahkemede
tek celsede boanm. Tabii bu arada mal, mlk, her eyi einde
kalm. Hayata yeniden, yine kmrlkte balayan Aangl bu
ekilde hayatn srdrm.
ocuklar bym, niversite ana gelmi ve iyi birer
niversite kazanmlard. Bir odann iinde asgari cretle hem
ocuklar okutup hem evini geindiriyordu. i vardiyal olduu
ve bir maa yetmedii iin ev temizliine de gidiyordu. Bu arada
ei dier kadn ve iki ocuunu ku style besliyordu. ster is-
temez zlyorlard. Byk kz alt ay psikolojik tedavi grd,
kendisi de ok zor gnler geirdi. Ama baard. Hayat devam
ediyordu

83
 SADECE KENDNE GVEND
Mine TURGAY

Tandmda uzun siyah salar, kocaman siyah gzleri,

zenli, kaliteli kyafetleri ve az konuan gururlu ifadesi ile kentli,
gvenli kadnlarn temsilcisi gibiydi. Mutlu grnen bir evlilii,
gzel bir kz ve rahat artlar vard. Kocaman, iyi denmi
evi ailece yaptklar seyahatlerden alnm gzel eyalarla dolu
idi. Liseden sonra hemen evlendii iin niversitede okumak,
bir iyerinde almak gibi dncesi hi olmamt. htiyac
da yoktu zaten. Ei; iyi meslei ve gzel geliri ile her isteklerini
karlyordu. Lks tabir edilebilecek yaantsnda gnlerini spor
salonlarnda, arkada toplantlarnda ve kznn eitimine destek
olmakla geiriyordu.
Kz ortaokula gelmiti, skntsndan yabanc dil renmeye
balamt, yeni bir heyecan duymaya balam, ok iyi bir
renci olmutu. Aslnda kursa gitmek baka adan da iyi oluy-
ordu nk ei son zamanlarda her trl gayretine ramen ilgisiz
davranmaya, kaytsz kalmaya balamt. lgisizlik, evden zaman
zaman uzaklamalara dnmt. Ters giden bir eyler vard. Ne
olduunu anlamadan yle bir gn geldi ki artk bir evlilii yoktu.
Bitmiti, korunakl, salam gibi duran evlilii...
84
 Ve artk eski olan ei nafaka bile demeden, oturduklar
evi brakarak, sadece kznn okul masraflarn karlayacan
syleyerek hayatndan km, baka beraberliklere yelken
amt. aknd, kzgnd, zgnd. Ne olmutu da birden bire,
ne zaman deimiti yaants. Bu kadar ksa zamanda o gzelim
koullar nereye gitmiti. Anlamak, idrak etmek, yeni koullara
ayak uydurmak, akl ve ruh saln korumak. Tm bunlar
nasl olacakt? Gururlu yaps, i dnyasn ok az arkada ile
paylamasn da nlyordu. Kendi dnyasna ekilmi, birka
dostu ile gryor, bazen desteklerini alyordu. Elinde bi-
raz ziynet dedikleri altnlar vard ve gzel evi. Maddi olarak
sfrlanm gibiydi, ne yapabilirdi ki?
Arkadann nerisi ile tak, aksesuar yapmaya, evresine ve
baz maazalara vermeye balad. dnyasn taklara dkyor,
sanki taklar onun szckleri oluyordu. Ama maddi olarak ok
yetersizdi. Kz niversiteye hazrlanyordu, o da balad ni-
versite snav iin ders almaya. Yllar ncesinde kalan bilg-
ilerini eitli test kitaplar ile tazelemeye balamt. Kzndan
ald bilgi destei, yine ondan ve arkadalarndan ald gle
tamamlanyordu. Zorlu geiyordu zaman, krlan gururu, in-
cinen onuru ve maddi zorluklar, test kitaplarnn arasnda biraz
olsun azalyordu.
Byk gn Kz iyi bir niversite kazanm, kendisi de ak
retime kaydn yaptrmt. Artk kz ile beraber okuyacakt.
letme Fakltesinin derslerine, zor da olsa ok alyordu
Bir yandan yabanc dilini gelitiriyor, tak yapyor, derslerine
alyordu. Tm skntlarn derslerinde ve taklarnda eritiyor-
du. Artk boa geen tek bir saniyesi yoktu. Kz kepini frlatrken,
kendi de baar ile bitirmiti fakltesini.
Gzel kz artk yurt dnda master yapmaya balamt.
Neden olmasnd, kendi de yapabilirdi. Bylece kzndan ayr
kalmaz, beraber olurlar, skntlara beraber gs germeye de-
vam ederlerdi. Tekrar snavlar, tekrar alma ve kazanlan snav.
85
Skntsn gidermek iin renmeye balad yabanc dilin ona
bu kadar yardmc olmasna, gelecek yaantsn belirlemede
yapaca katkya, yapt taklarn hayatn zor da srdrmes-
ine kendisi de aryordu. Kocasndan kalan tek evi satp, artk
ok az kalan ziynetleri ile yurt dnda hem lisansst yapabilir
hem de alabilirdi. Ev satlnca kendini daha zgr hissetmi,
balantlarn tamamen bittiini dnmt. Kz doktora yap-
maya balam, ayn zamanda para da kazanyordu Merak etme
sen neler baardn, bunu da baaracaksn, beraber yapacaz di-
yordu.
imdi kznn yannda, yurt dnda, lisansst yapmaya
balayan, yaamn her trl snavndan yz ak kan gerekten
gvenli bir kadn o. Eski, gururlu ve kendine gvenli tavr dn
yapmt, bir farkla; imdi sadece kendine gveniyor, kendine
inanyordu. Kendi yaptklarna sayg duyuyor, bu kadar ksa za-
manda ruhunu nasl onarabildiine biraz aryordu. Evlilikten
gelen, evliliin getirdii gven artk ok geride idi. imdi sadece
kendine ait, kzna ait byk hayalleri ve hedefleri var. Yaam,
insana tepe ve dip noktalarn gsterir ama nemli olan tutuna-
cak bir dal bulmak, azimli ve sabrl olmak, kendine olan inancn
yitirmemek diyordu, benim onurlu arkadam

86
 SALME KADIN
Emine ARSLAN KILIOLU

Portakal iei kokan bahelerin esmer kzyd Salime.

Erzincanda balayarak Antalyada devam eden ardndan
stanbul ile keyiflenen ve yurt d gezileriyle, ailesiyle, oluyla,
mesleiyle, Antalyada her bahar nefes alp verir Salime. Gnein
douuyla hayata merhaba derken olunun scack kucayla
keyiflenir Salime. Hayatnn renklerini evine bezeyen kardei
Nazann sunduu gzelliklerle renklenir hayat. Dostlarla
kahvalt yaplr bazen Atatrk Parknda, bazense souk bir k
gnnde Akdeniz izlenir Barla pencerede, balkonda. Bazen bir
ocuk geer iinden Salimenin, o an oluyla oyun parkndadr.
Ne gzel ey der ocuk cvltlarn dinlemek Gllkteki
ocuk parknda. Bazen bir kediyi doyurmakt tebessm onun
iin. Bazense oyun oynarken den bir ocuun kalkmasna
yardm edebilmek. Bazen szckler anlatmaya yetmezken,
sessizce adm atmak ve arada bir yaayann gzlerine bakmak
yetiverir Salimeyi anlamaya. Baar bazen belgelerle duvarlar
sslerken gururlanarak smenlerin ardnda, bazen de syrlp
tm egolarndan iyi bir insan olabilmeyi amalayarak hayata en
mtevaz yerinden karvermektir. Anlatmak iin szcklerim
yetmeyebilir ancak dilerim hayatnzda daima bir Salime var
olur. Yaam baka bir gzel olur
87
 Salime Ylmazdr ad. 1967de Erzincanda domutur.
Akabinde eitim-retim hayat ve hayat kucak aar kendisine.
Aslnda anlatmak yetmiyor u anda ve hatta cmle kurmakta bile
zorlanyorum. Salime Hocam derim tantmz ilk gnden
beri kendisine. Onu retmenliimin ilk balad yl, bir zel
eitim okulunda tandm. Kendisi profesyonel bir fizyoterapistti.
Ancak daha sonraki sohbetlerimizde grdm ki ayn zamanda bir
gezgin, ayn zamanda bir fotoraf, ayn zamanda bir Anadolu
kltr taycs, ayn zamanda bir sanat dkn ayn zamanda
melek gibi iyi niyetli drst baarl azimli bir kadn. Salime
Hocam anlatmak yetmiyor onun kendi azndan dinlemek
lazm yaamndaki baarlarn, sevinlerini. Dinlemek lazm,
fakat duyumsayabilmek bir o kadar da. Salime Hocam sadece
alanndaki gelimeleri takip ederek onlarla kendisini beslemesi
dnda, psikoloji alannda da kendini yetitirmektedir. nsan
ilikilerini nemser ve elinden gelenin en iyisini yapar. Her sahip
olduu eyi, gzellikleri gzel gnlyle paylar dostlaryla.
Benim ahit olabildiim bir fotoraf sergisi baarsndan
bahsetmek isterim size. 1 Mays 2008 Benim Pencerem isimli
engelli dostlarmz anlatan bir fotoraf sergisiydi. Salime Hocam
koordinatrlnde Sevgili Nazan Ylmaz, Emine Arslan,
mmhan Yldrm eliinde engelli dostlarmzla, aileleriyle
hazrladmz muazzam bir sergiydi. Salime hocam ben aslnda
bu sergiyi hazrlarken daha yakndan tandm. Baar bir insann
umudu deil bence, baar kiinin istedii iin her zaman onunla
olan bir ahenk, aroma, belki de mavi. Yaklak 6 aylk bir sre
de gece gndz altk bu sergi iin. Tabi kahramanmz Salime
Ylmaz, muhteem deneyimleriyle bizleri motive ederek hibir
detay asla karmadan irdeleyen ve eksiklerimizi gideren
muhteem bir alma gerekletirdi bizlerle. Salime Hocam,
her Sar Gelin trks aldnda duygulanan bir insand. Eiyle
geirdii gzel gnler, ailesine olan sadakati, kanlmaz bir
dinlik ve gelecek vaat ediyordu. Kendisi stanbulda mesleki
olarak ilerlerken Doan Canku Mzik Merkezinde alma
frsat bulmu, sanata o nadide ruhuyla dokunmutur ve seneler
88
gemesine ramen hl mzikle ilgili bir an gelse hemen yine
gemii ile bizi neelendirir heyecanl heyecanl paylar ve
tebessm eder zeytin gzleriyle.
Bazen Salime Kadn derdim ona. O kadar alkan bir
insandr ki Salime Hocam Bu aralar neyin peindeyiz hocam yeni
bir eyler var m? diye soracamda derdim ona Salime Kadn
rzgr nereye esiyor? Zaten zel eitim kurumunda alrken
hocam, yapmamz gereken yeni bir alma varsa hi teneffs
bekleyemezdi illa ki ders arasnda gerekirse telefonla ular
muhakkak Emine unu yapmalyz, bunu duydum diye hemen
haber verirdi. Sevgiyle yaar Salime Kadn. Nerede fizyoterapi
ile ilgili bir kongre, seminer, sempozyum ya da bildiri sunulacak
bir yer varsa o oradadr. Ailesi, ya, olunun varl onun
ilerlemesine asla engel olmamtr. Fedakr annecii ve babac,
daima yannda olan kz kardei Nazan, ei ve olu her zaman
yannda oldular. Babasna yakn bir zamanda dnyasal olarak
veda eden Salime Hocam zd gibi hepimizi de ok zd
ve incitti bu durum. Ancak eminim ki, babac daima onunla
gurur duydu. Kim istemez ki Salime Ylmaz gibi bir kz olsun?
Sayg ve sevgiyle emeinize salk amcacm. Siz her zaman
Salime Hocamla birlikte bizlerlesiniz. Babalar kzlarn asla
brakmazlar. Sohbetlerimiz sona erdiinde scak bir kucaklama
ile ayrlrz bir daha grmeyi dileyerek. nk Salime Hocay
dinlemek anlam katar insana.
Dnce deyince akla gelen felsefenin, mantn yannda
durur benim iin Salime Hocam. pek bir mendile dolanm
bir tutam duygusallk ve bir gzya iesiyle o Zaman,
kazandrrken kaybettiriyor bazen ki amacnz hayatnz
kazanmaksa bazen o zaman, kayplarnz sizi ykmak iin
kocaman kocaman gzyalarnz olabiliyor. Meslek hayatnda
iddialdr Hocam ama stanbulda grev yapt sralarda az
skntlar ekmemi, az yorulmam, az hakk yenmemitir.
Alamad maalar, denmeyen SSK aylar, ondan baarsz olan
i arkadalarnn iftiralar Ama yine de ylmam, ite Salime
89
Kadn bu. Adm adm hayatn ierisinden gelmi scack insan
gibi insandr o. Salime Hocam scak ve samimi, sosyal sorumluluk
alannda da almalar yapm nadide insanlardan. 1998 ylndan
bu yana bir ekilde sivil toplum kurulularnda yelii olmu ve
aktif grevler almtr.
1998 Soroptimistler (Meslek Kadnlar) Dernei
1999 Trk niversiteli Kadnlar Dernei Ynetim Kurulu
1997-2001 Meslek Hastalklar ve Kazalar Aratrma ve
nleme Vakf (MESKA)
1993-2000 stanbul Sinema ve Amatr Fotoraf Dernei
(FSAK)
El Fizyoterapistleri Dernei
ocuk Fizyoterapistleri Dernei
2004-MEME VAKFI almalar (gs kanseri sonras
rehabilitasyon)
Alannda, eitime olan katklar da snrlarmzn dna
taan Salime Ylmaz Altunbay hl Antalya Bykehir Belediyesi
Engelli Eitim Merkezinde almalarna devam etmektedir:
Almanya-Splint Yapm, Manuel Tharapy, Lenfdem ngiltere-
Protokol Kavram Yank nitesi, Malm-Mzisyen Hastalklar
Vibrasyon Sendromu Duyu Rehabilitasyonunda Brigitta Rosen
St Buluunun Patent Alm ncesi Heyecan, Solerman Testi,
Cerebral Palsy Ot, Cerrahi Philidlphia-Dirsek Sempozyumu-Lee
Delonla Tanmak.
Yurt dndan fizyoterapi stajyerleri iin evini hi
ekinmeden aan Salime hocam, kresel kucaklamalara da ev
sahiplii yapmaktadr. la alamayan ailelere kendisi destek olur
ya da olamyorsa illa ki bir sponsor bulur ama o zor durumda
olan ailelerin yzleri glsn o ocuklar daha gzel yaasnlar
diye elinden geleni yapar. Onun da bir olu var ad Bar.
90
Karamel sal, zeytin gzl, minnak Bar. Ad tam annesiyle
zde, bir yaam amac Bar. Annesine bir glmsemesiyle ya
da sarlmasyla dnyalar balayan Bar. Salime Hocam yle
bir kadn. te dnn, iyi bir fizyoterapist, iyi bir anne, iyi bir
insan. Annesinden de iyi bir evlat dediini duyar gibiyim.
Anlatmakla bitmez bizim Salime Kadn. Ama izin verin de
bir Sar Gelin dinleyelim hep birlikte bu satrlarn zerinde.
Kendisi gitaryla alsayd ok gzel olurdu ama ite herkese
ksmet olmuyor byle eyler. Dilerim bir gn karlarsnz
Salime Kadnla siz de, umutla

91
 TM BABALARA ve KIZLARINA
Nazan YILMAZ

Taksim Meydannda, banklarn zerinde oturup sohbet

ediimiz aklma geldi bir anda. Hava kararmt, i k
koturmann ortasnda kimseyi grmyordu gzmz. Sadece
senin sesin kulaklarmda, senin scakln iimdeydi. Sana en
ok ihtiyacm olan anda, yine yanmdaydn her zamanki gibi. O
koskoca kentte yaaymn birinci ylyd henz. Her ey yabanc,
her ey bir adm ndeydi benden. On sekiz yam doldurmann
gururunu yaarken, kk ocuklar gibi savunmasz ve rkektim.
niversite eitiminin arl myd omuzlarmdaki ykn
sebebi, yoksa byk kentlerin karmaas m, bilmiyordum.
Kendimi, baarsz, utanga, rkek ve yalnz hissettiim bir
anda, ite yine yan bamda g verdin bana. Kendi ayaklarmn
zerinde durabilmenin yollarn gsterdin her zamanki gibi.
Bilinsizce korumak, sahiplenmek yerine, korurken ayaklarmn
zerinde durmann yollarn gsterdin bana.
Kim bilir, belki de yaammdaki dnm noktalarndan
biriydi o an. Yalnz olmadm ama yalnz ayakta durabilmem
gerektiini rendim senden. Daha rahat yol aldm verdiin
enerjiyle. Geen yllarda hibir ey ulalmaz gelmedi bana.
Sistem, artlar ne olursa olsun, umudumu yitirmemeyi rendim
92
senden. Emeimin karln alamadm durumlarda da hayal
krkl yaadm ortamlarda da umudum hep yanmda oldu.
Yukardaki yaz 26.12.2003 tarihinde babama yazdm
yazdan bir alntdr. 1986 ylnda Antalyadan, niversite
eitimim iin gittiim stanbuldaki yaammn birinci ylnda,
kentin ve mimarlk eitiminin ykn kaldramayp okulu
brakmaya karar verdiim gn, babamn otobse atlayp soluu
yanmda aln anlatan gnlerin duygulardr. Mimarlk ve
stanbul en byk iki akm oldu aradan geen yllar ierisinde,
annemin ve babamn verdii g, enerji ve sevgiyle.
1969 Antalya doumluyum. lk, orta ve lise renimimi
Antalyada tamamladm. Annem Sakine Ylmaz ve babam Arif
Ylmaz 1966 ylnda evlenmiler ve 1967 ylnda da ablam
dnyaya gelmi. Sonrasnda yani 1968 ylnda memleketleri
Erzincan Tercan Yaylack Kynden Antalyaya g etmiler.
Babam o yllarda almaya balad YSE & Ky Hizmetleri
Blge Mdrl Kurumundan emekli oldu. Antalya ile ve ky
yollarnn yapmnda arazilerde, gece gndz Antalya iin alt
yllarca, Antalyaya en az bir Antalyal kadar sahip kt.
On be yanda evlenen, gen kzln, kadnln
yaayamadan anne olan annem de babam da ocuk yata
geldikleri Antalyada, bir yandan maddi-manevi zorluklarla ayakta
durmaya alrken; Erzincan ve Alevi kltrnn, smscak,
dost, karlksz veren, komusu aken boazndan bir lokma
gemeyen, paylamc kimlikleriyle bir yandan da Antalyada ok
abuk dostlar edindiler ve geen yllarda yreklerinin bir yan
Erzincan bir yan Antalya oldu. Antalyada doan erkek kardeim
ve ben, Erzincanda doan ablam, ailece Antalyann 70li yllarn
da u ann da yayoruz anlarmzda.
Babamn en byk ideali ocuklarn, zellikle iki
kzn, niversite mezunu olarak i yaamnda kendi ayaklar
zerinde durabilirken grmekti ve o da doya doya yaad bu
duyguyu. 1986 ylnda Yldz Teknik niversitesi Mimarlk Fak.
93
Mimarlk Blmn kazanp stanbulda yaamaya balayan
ben, niversite eitimi ve sonrasndaki i yaam boyunca tam
on yedi sene stanbulda yaadktan sonra 2001 yl sonunda
Antalyaya geri dndm. yaamnda yalnz bir kadn olarak
ayakta durabilmek zor olsa da akla, gururla var olabilmenin
mutluluunu yayorum.
08.10.2005 ylnda yazdm Kadn Gibi adl yazmdan bir
alnty ekliyorum aadaki satrlara, kadnlarn i yaamnda
var olabilmek adna yaad duygulara rnek olmak adna.
Kimi zaman scakln, samimiyetin, gler yzn ad
-aranan kadn- kimi zaman paylamak, yan yana birlikte yol almak
isteinin, minik srprizlerin ad -sulanan kadn- kimi zaman
i disiplinin ad -tatminsiz kadn- kimi zaman i kalitendeki
titizliin ad -erkeksizlik bunalm- vb. Tehisler ve isimler ok,
hi bitmiyor ve hi bitmeyecek. Bir yandan saldrganlk, bir
yandan bitmeyen zrler, kzaran, sessizleen yzler etrafnda,
tebessmn, yumuak ses tonunu yeniden yakalamaya alan
siletler. Sen i hayatnda kadn-erkek yol almaya devam ettike
cinselliinle ilgili yaktrmalar hep byle srp gidecek. Yine de
szm meclisten dar, ka cinsten, iveren, i alan, meslekta,
sat yapan, yneten, ynetilen tm komplekssiz arkadalarn
nnde saygyla eiliyorum, tm itenliimle.
imdi hayata kar duruumla yetitirdiim, mimarlk, i
mimarlk, meslek yksek okulu, teknik lise rencisi stajyerlerime
rnek alacaklar, motive olacaklar bir duru sergileyerek
devam ediyorum hayata. yaammdaki izgimle, uygulama
ekiplerimin, i-zel-aile hayatlarnda yaam kalitelerini artrma
ynnde admlar atmaya alyorum. Genlere; aydnlk bir
gelecek sunmak, smscak, prl prl, entelektel bir bak
as oluturmak en byk hazzm. Birka yl nce yanmda
staj yapan Balkesir niversitesi Dursun Bey Meslek Yksek
Okulu Mobilya Dekorasyon Blm rencisi Rabia Erenin,
staj bitimi sonras geri bildiriminde yazd u szler her eye
94
bedel Disiplinli olmanz nedeni ile dolu dolu bir staj geirdim,
blmmle ilgili daha ok ey biliyorum artk. Buras bir i
yeri gibi deil, sanki kk bir okul, burada ok ey rendim.
nsanlar seven ynnz ok gzel, glnz ok iten. Size
hep Nazan Hanm dedim ama siz hep bir abla oldunuz benim
iin. le yemeklerimizdeki sohbetlerimizde anlattklarnz
ok gzeldi. Sabahlar uyannca of yine mi i desem de, buraya
geldiim zaman, iyi ki buradaym diyorum her seferinde.
Sabahlar, akamlar, len yemei hayata dair sohbetlerimizi,
izimlerime bakp da beni biraz azarlaynz her eyi ama her
eyi ok zleyeceim.
Ailesinden kilometrelerce uzakta Akdeniz niversitesi
Serik Meslek Yksek Okulu Dekor Tasarm Blm rencisi
zlem Karakuun szleriyle Nazan Ylmaz ten ve samimi
yaklamnz, disiplinli alma alkanlnz, arkadaa
tavrlarnz, bize kar sonsuz ilginiz ok gzeldi. Burada
malzeme bilgimin arttna inanyorum. Yaplan almalarla
blmmle alakal daha ok ey biliyorum artk. verenden ok
abla gibiydiniz. Her zaman bize destek oldunuz. Sohbetlerimizin
ounda hayata dair ok gzel nasihatler gizliydi. Kocaman ve
tertemiz bir kalbe sahipsiniz. evrenizdeki insanlar ok ansllar.
En azndan ben yleyim. Staj sresi iinde bende ok ayr ve
ok zel bir yeriniz oldu. Bundan sonraki hayatm boyunca her
ynyle bana rnek olabilecek birisiniz.
Meslekte yirmi birinci ylmn iinde, dekorasyonunu
yaptm, tadilat-yenileme almalarn tamamladm konut ve
i yerindeki kiilerin mutluluk ve salkla yaadklar meknlar
yaratmaksa baka bir gurur kaynam. Stresi, koturmal
srelerin ardndan, hizmet verdiim kiilerin muhteem geri
bildirimleri her eye bedel.
Anneme ve babama teekkr ediyorum -maddi, manevi tm
skntlara ramen- ocukluumda bana yaattklar smscak aile
ortam iin, kiisel ihtiyalarn, dlerini yllarca erteleyip tm
95
olanaklarn bize sunduklar iin. ocukluunu, gen kzln,
kadnln yaayamadan ocuunun sorumluluuyla
mcadele eden anneme binlerce kez teekkr ediyorum.
Aaahhh babaaammm, sana nasl teekkr edeceimi
bilemiyorum. Drt buuk ay nce bizleri brakp gittiin o gn
bile son babalk grevini yaptn ya bize ne diyebilirim ki sana?
Bir buuk yl iinde tekrar eden, youn bakm srelerinde
koah hastalyla ba etmeye alrken bile umudu aladn
bize. Gnlerce uyutulduun youn bakmda, boazn delinip
boru taklm halde bile gzlerini atktan ksa bir sre sonra,
kulanda walkman, gazeteni okudun ya etrafna glmseyerek
bakp. Szlerin sustuu mutluluk anlaryd o anlar. lkokul
mezunu olmana ramen, senden rendim babam; erkek egemen
bir toplumda i yaamnda kadn kimliimle, her koulda her
eye ramen, dimdik, mutlu ve umut dolu olmay, pes etmemeyi.
Senden rendim her zaman, her koulda yzmdeki, smscak,
iten glmseyiimle hayata bakabilmeyi. Eer isterse insan;
ten, can gnlden isterse, her eyi baarabileceini senden
rendim Sen hi gitmedin ki baba, sen hep bizimlesin, sen
hep yanmzdasn.

96
 ALTIN KALP
Nilfer GDE

Onu otuz yl nce tandm. Yeni anne olmutu. O gen

bir anne ve retmendi. Zaman iinde onu tandm ve gzlerinin
buusundan ok aclar ekmi olduunu anladm ve biz ok iyi
iki arkada olduk. Onu tandka yaam hikyesini de rendim.
Arkadam alt yandayken, yanda ve bir yanda iki erkek
kardeiyle anneleri tarafndan terk edilmiler. Baba, onlara bir
sre bakabilmi.
Sonra almas ve para kazanmas gerekmi. Onlar evde
braksa zor, almazsa paraszlk ondan daha da zor olduu iin
ne yapacan bilememi ve sonunda devlete bavurmu yurt iin.
Erkek kardeleri hemen alnm fakat kzn hemen almamlar.
Baba aratrm, kzn hizmeti olarak almak isteyen birisinin
olduunu anlaynca tarlasn satp kzyla Ankaraya gitmi. ini
yaptrp kzn da yurda yerletirmi. Bir sre kardeler ayr
ehirlerdeki yurtlarda kalmlar. Sonra bir araya gelmiler. Abla
henz alt yandayken nce evde, sonra yurtta hem ablalk hem
annelik yapm kardelerine. Bu arada baba srekli ziyaretlerine
gelmi.
97
 Arkadam baarl bir renci olarak eitim enstitsn
bitirmi ve retmen olmu. Ancak on sekiz yan bitirdii
iin yurttan ayrlmas gerektiinden atamas yaplncaya kadar
snacak yer sknts yaam. stelik kendi istedii kiiyle
evlenmeyi reddetti diye babas da almam yanna. Bir sre
arkadalarnda kalarak idare etmeye alm ama bu da geici
bir zm olduundan oradan da ayrlmak zorunda kalm.
Gidecek hibir yeri kalmamken tesadfen birinden annesinin
nerede olduunu renmi ve on be yl boyunca hi grmedii
annesinin yanna gitmi.
Bir sre, tayin oluncaya kadar orada kalm ve sonunda bir
kye atamas yaplm. Arkadam tek bana ayakta durmaya
alrken bu sefer de kendisine bakamad iin hasta olmu.
Tedavi olduktan sonra kald yerden tekrar almaya balam
ve kazand parayla ev tutup eyalarn da alm. Sonrasnda ise
yine kendisi gibi yurtta bym bir arkadayla evlenmi.
imdi iki evlat ve yzlerce renci yetitiriyor arkadam.
O benim iin dnyann en baarl ve insancl bir kiisi. Benim
hayatma ok olumlu eyler katmtr. Onu kutluyorum.

98
 ZNCRLER KOPARMAK
H.Y.

lk grdmde biraz toplu bedeninin stnde cin gibi

bakan kara gzleri ve heyecanla anlattklar ilgimi ekmiti.
Kimdi bu kadn; ne kadar hzl konuuyordu, sanki elinden
kam hayatn tekrar tutmak ister gibiydi. Tahminimde
yanlmamtm. Antalyann uzak bir kasabasnda ok ocuklu
bir ailenin en k, evin hizmetisi olarak grlp devaml
altrlan, devaml horlanan bir kadnd o. Her yapt su olarak
grlen bir evde; baba, anne, aabey daya ve iddetinden bkp
lise ikinci snfta okurken, iki tatl sz syleyen, yzne glen
gen adama kamt. i olmayan koca ve kaynvalide yannda
tekrar iddet, dayak.
Kasabadan Antalyaya i bulmaya gelen kocasnn
arkasndan yatak ve yorganndan baka bir eyas olmad iin
arayan, soran olmad iin kolayca kp gelmek. Elektrii ve
suyu olmayan bir kulbede, stelik bir bebekle aylarca yaamak.
Sonunda i bulan kocasnn ald ilk ey buzdolab oluyor,
bombo evde bir buzdolab. Bu olay tebessmle anlatyordu
yllar sonra. Eve katk olmas iin girdii iyerinde bulaklar
ykarken, lise birinci snfta ders altrd arkadan sekreter
olarak grmek iten ie gnln yaralasa da artk ocuunun st
parasn dnmek zorunda olan bir anne idi o.
99
 Geceler, gndze dnyor, gnlerce, aylarca hi nefes
almadan bulduu her ite alyordu. Kocasnn hakkn da
teslim ediyordu, o da yksnmeden alyordu. Bazen ufak tefek
bahanelerden iddet grse de yine de mutlu olmaya alyordu.
El birlii ile alnca neler olmuyordu ki, artk bir gecekondusu
ve ileri vard. kinci ocuu olunca alt iten ayrlmak
zorunda kald.
Liseyi bitirememenin acsn imdi daha ok duyuyordu,
hi deilse okulunu bitirmi olsayd. Ne yapacan dnmeye
balad. Komular Yaknda bir toplum merkezi var oraya
gitsene, belki yardmc olurlar, herkese destek oluyorlar demiler,
o da kk ocuunu kapt gibi gelmiti. Ne gzeldi buras;
eitimler oktu, kurslar oktu. Hepsine kaydoldu, bilgisayar,
ocuk bakcl, hasta ve yal bakcl, ngilizce Su gibi
yutuyordu bilgileri, sanki yllarn an kapamak istercesine.
Bu arada desteimiz ve kendi azmi ile artk lise bitmiti. Elinde
lise diplomas, gzlerinde gurur ve baarm olmann sevinci.
Kocasnn Artk yeter, eve seni zincirle balayacam, tm
isteklerin oldu, gitme, evde otur demesine ramen yine de gitti
toplum merkezine. Gnlerden bir gn iyi giden iler birden
bozuldu, kocas isiz kald. Ne yapacakt? Karmda drt yldr
alkanln, azmini, fedakrln takdir ettiim kadn ve i
arama telefonlar. Temizlik ileri, bahe ileri derken Antalya
Bykehir Belediyesinin yeni balayacak olan Yarm Elma
projesine ynlendirmemiz.
te yllardr alnan sertifikalarn, gidilen kurslarn ie
yaramas ile rendiklerini yatalak, felli hastalara bakm verirken
uyguluyordu. Haftann iki gn bakma muhta yallara, sevgi
ve efkat ile banyo yaptryor, temizlik ve yemek yapyor, alveri
gibi gereksinimlerini gideriyor ve tm bunlar yaparken sigortal
alyordu. Dier gnlerde de baka evlere temizlie gidiyordu.
Bedenen ok alyor, ok yoruluyordu ancak ruhen olduka
mutlu ve huzurluydu. Bu almalar srasnda iini sevgi ile
yapt iin idarecilerin dikkatini ekmi ve sonunda kadrolu

100
hasta bakc da olmutu. Aylardr isiz olan kocasnn iyi ki
zincirle balamadm seni demesi de her yorgunlua deiyordu.
Anadolu lisesini kazanan olu ile de ne kadar gurur duyuyorsa,
komularna rnek bir kadn olarak kendisiyle de gurur
duyuyordu. Bu gururla kaleminden u msralar dklverdi;
Hasta, yal bakmay
Tansiyon, ate lmeyi,
Saatinde ila kullanmay,
Bu kurslarda rendim.
Bilgisayar amay,
Sevgiyi paylamay,
Bu kurslarda rendim.
Anne ocuk eitimini,
ocuklarla konumay
Bu kurslarda rendim ben.
Gnll alanlarn sevgisini
Bu kurslarda tandm ben.
Bizler de seni tandmza memnunuz, alkan, kararl ve
insanlar seven, onlar efkatle saran analnla, seni seviyoruz.
Hl hzl hzl konuuyor o azimli, fedakr kadn. Bu tela
ocuklarnn yaamlar ellerinden kamasn diye.

101
 MUM OLUP
AYDINLATMAK: GLEN ALKAN
Nilgn GREL HON*

Glen Alkan ile 1999 ylnda Kepezalt Toplum Merkezinde

alrken tanmtm. Ankarada olduum yllarda eitli sivil
toplum rgtleri ile ibirliimiz olmutu. O yllarda altm
sivil toplum rgtlerinin yelerinin yaklamlarndan dolay
dncelerim onlara kar olumsuzdu. Ekip almas ruhuna
sahip olmayan, st dzey irket yneticileri gibiydiler.
Kepezalt Toplum Merkezinde, ada Yaam Destekleme
Dernei ile birlikte yapacamz alma iin bir toplant
dzenlenmiti. Aslnda ben bu ibirliine Ankaradaki
deneyimlerimden dolay ok scak bakmamtm. Toplant
yaplm; Glen Alkan almann ierii ile ilgili bilgi vermi,
scak ve samimi, ie hkim tavr beni etkilemiti. Kepezalt
Toplum Merkezimizde gerekletirdiimiz alma olduka
baarl olmutu. Birka ay sonra YDDde bir toplum merkezi
amay planlamt. Glen Alkan ile yeniden bir araya gelmitik.
Aslnda biraz kayglarm vard Acaba, nasl olur, Ankarada
yaadm olumsuz eyleri yaar mym? diye ama yle olmad.
Glen Alkan, o kadar ok ekip almas ruhuna sahipti ki,
ikinci grmemizde bu kaygm tamamen ortadan kalkmt.
disiplini, heyecan ile hemen ie koyulmutu.
102
 Stler Toplum Merkezini 1999 ylnn Aralk aynda
hizmete amtk. Hizmete baladmz gnden itibaren hemen
hemen ile ilgili olarak gnde en az kez telefonla grrdk,
buna akam mesaileri de dhildi. Hibir ii bekletmez, annda
zlmesi iin gayret sarf ederdi. Birlikte altmz dnemde
yapamayacamz i yok gibiydi. Hem kamu kurumlar hem
de dier sivil toplum kurulular gznde Antalyada YDD
ve Stler Toplum Merkezi olarak en nde gelen hizmet
kuruluuyduk. Her yaptmz alma gazetelerde haber
oluyordu. Bu durum bizi hep yeni projelere ve yeni almalara
srklyordu. Bazen benim ya da Glen Alkann aklna gelen
bir proje ya da alma akamn ge saatinde bile olsa birbirimizi
telefon ile arayarak heyecanl bir konumaya dnyor ve
ertesi sabah proje iin almalara balanm oluyordu bile.
ok ksa srede, ok gzel almalar yapmtk. Bunlardan
biri kadnlardan kurduumuz Bizim Kadnlarmz adl tiyatro
topluluu ve bale grubuydu. ok uzun yllar bu tiyatro topluluu
almalarna devam etti. Daha sonra Antalyada alan baka
kadn tiyatro gruplarna bugn bile ilham kayna olan bir grup
oldu. Bu baarl ve yaratc alma da yine Glen Alkann
desteinin, fedakrlnn ve i bitiriciliinin eseriydi.
Bir dier almamz mahallemizin kadnlarndan oluan
el emei pazarn kurmakt. O yllarda sosyo-ekonomik dzeyi
dk ve el emei ile rnler veren kadnlarmza ekonomik
gelir salamak zere bir pazar yeri bulmak istedik. Bunun iin
yine Glen Alkan kollar svamt. Gnlerce sren hummal
almalarmz sonu vermi; Recep Bilgin Park, Karikatr
Soka ve Yavuz zcan ada Yaam Kltr Alanndaki sat
bfeleri kadnlarn el emeklerini gelire dntrebilecei alanlar
olmutu. Tabi bu arada mer Alkan da unutmamak gerek birok
almada Glen Alkana manevi destek olan ve dncelerini
paylaan, yldzmz daha ok parlatan insana.
Glen Alkan ile ilgili yazmak, alma arkada olarak en ok
bana derdi ama nereden balayacam bilmiyordum. Onun
103
hakknda yazacak o kadar ok ey vard ki ben dncelerimi
bir trl toparlayamyordum. Yaznn yerine ulamasna ok
az zaman kalmt ve ben hl hibir ey yazamamtm. Hani
derler ya ilham bir trl gelmemiti, eitli nedenlerle. Ama
baktm ki bir kitap oluturacak kadar yazlacaklar var. Glen
Alkan tanmamak, onun i disiplininden haberdar olmamak,
ekip almas ruhunu hissetmemek, aceleci ve i bitirici tavrn
bilmemek ok byk bir kayp. Ben bunlara tank olup yaadm
iin her zaman kendimi ansl hissettim. Keke bu birliktelik
daha uzun yllar devam edebilseydi, birlikte yapacamz ok
proje vard. Ama hayat ok ilgin, beklemediimiz bir anda
onu kaybettik. Ben ok uzun yllar o varm gibi almalarma
devam ettim. Hep onunla konutum, Glen Hanmn sesi hep
kulamdayd. Yine beraberdik ama akamlar o uzun telefon
mesaileri yoktu artk
*Stler Toplum Merkezi, Sosyal Hizmet Uzman

104
 ONUN ADI MELEKT
Duygu ALKAN

stanbulda gneli bir bahar sabahyd. Aylardan Mays,

yllardan 1950ydi. Minik tatl bir bebekti, eker gibi tatl bir
bebek. Yeil gzleri, minicik zarif elleri ve ufack burnuyla
merhaba diyebilmiti sonunda dnyaya. Daha o gn belliydi
aslnda istedii her eyi elde edebilecei; aceleciydi, cesurdu
ve olduka inatyd. Bir hafta sonra bekliyorlard aslnda ama
hikyemin kahraman aceleciydi, birok grev onu bekliyordu
ve zaman kaybedemezdi. O zamanlar adn Glen koymaya
karar vermilerdi, mutlu bir bebekti, sevgiyle byyecekti ve hep
glecekti. Aslnda ad yllar sonra deiecek, ona artk melek
diyeceklerdi ve misyonu ada bir dnya iin almak olacakt.
Minik tatl bebek, iftihar listesinde hep en st sray alm,
renimini baaryla tamamlam ve Antalyada yaayan ailesinin
yanna geri dnmt. Hayalindeki mutlu evliliini yapm
ve aklarnn meyvesi olan ocuklarna kavumutu. Sevgiyle
bym, sevgiyle glendirmi ve sevgiyle bytmt. Yardm
etmeyi seviyor, insanlar seviyor ve en nemlisi lkesini seviyordu.
Erdemliydi ve liderlik vasfnn tm zelliklerine sahipti; ileriyi
grebiliyor, rekabetten ylmyor, kitleleri ynlendirebiliyor ve
onlar motive edebiliyordu.
105
 nne kan tm engelleri asaletiyle, bilgisiyle ve zerafetiyle
bir bir at. Ne de olsa meyve veren aa talanrd. Ama o hibir
zaman ylmad. Emin admlarla ilerledi, ilerledike daha iyisini
hedefledi. ocuklar, genler ve kadnlar, karanlkta kalanlar
Gzel amal yol arkadalar vard, onu hi yalnz brakmadlar
ve tek arzular, kzlarnn okumalar, genlerin zgrce
kendilerini gelitirmeleri, kadnlarn erkeklerle eit haklara
sahip olmalaryd. Birok kz, birok ocuu, birok kardei
vard. Kimi douda, kimi batdayd, kimi daha ocuk, bazlar
kadnd. Tek ortak ynleri ise umuttu. Birok sosyal projeye imza
att, gecekondu blgesinde yaayan kadnlarn bilgilendirilip
bilinlendirilmesi ynnde ok nemli hizmetler yapt. Onlarn
sorunlarna, ekincelerine, korkularna ve umutlarna nem
verdi. Ei hep destek oldu ona, zamannn ounu bu almalarla
geiriyordu ve bu kadar baarl olmasn anlayl bir ee sahip
olmaya borluydu.
Ve bir gn, her zaman yannda olan eiyle uzun bir yolculua
ktlar. Tm sevenleri oradayd, artk onun ad melek olmutu,
tm grevleri baaryla tamamlamt. Arkada onu anlatrken
gzlerinin ii parlayan, onu koulsuzca seven birok insan
brakt. Ans yaasn diye bir parka adn da verdiler, Antalyada
nemli hizmetlerde bulunan dier iki kadnn adnn verildii
gibi.
yle bir kadn dnn ki, sradan gibi grnen ama asla
yle olmayan. Bir kadn dnn ki hayat boyunca izgisini
asla bozmayan. Bir kadn dnn ki hep baarl, hep gler
yzl, hep sevgi dolu olan, yolundan hi amayan. yi ki
meleimsin, iyi ki annemsin. Iklar iinde yat, yolumuz hep
aydnlk olsun.

106
 CANAN ANNE
Himmet CAL*

1939 ylnda Eskiehirde dodu. lk, orta ve lise eitimini

Eskiehirde tamamlad. Gazeteci Hayati Tungar ile evlendi ve bu
evlilikten bir kz, bir erkek olmak zere iki evlatlar oldu. 1969
ylnda ise Tungar ailesi Antalyaya yerleti. Canan Tungar, ei
Gazeteci Hayati Tungar tarafndan kurulan Trk Haberler Blge
Ajansndaki grevinden 1979 ylnda emekli oldu. Canan Tungar
(Canan Anne) 1982 ylnda Antalya Huzurevi Koruma Dernei
kurucusu olarak Gnlllk Hayatna merhaba demitir. 1984
ylnda Antalya Yetimler Yuvas Yaptrma ve Yaatma Derneini
kurmutur. Yine 1984 ylnda dnemin Antalya Valisi Bahae-
ddin Gney ve SHEK yetkililerinin deerlendirmeleriyle
Antalya Zbeyde Hanm ocuk Sitesi bahesindeki iki bin drt
yz metre kare byklndeki sfr-alt ya grubu binasn
-zellikle Antalyada olmad iin- Isparta, Burdur ve Eskiehir
yurtlarna gnderilmek zorunda kalnan gayri resmi ve sokaa
terk edilen ocuklarn bakm iin hayata geirmi, daha sonra
Sosyal Hizmetler ocuk Esirgeme Kurumuna devretmitir.
1988 ylnda dernei vakfa dntrerek AYOVu yani Antalya
Yetim ve Muhta ocuklara Yardm Vakfn kurmutur. 1992
ylnda o dnem Antalya Belediye Bakan olan Sayn Hasan
Subann Meltem Mahallesinde bulunan sekiz bin bir metre
107
karelik arsay vakfa tahsis etmesi ve zerine rnek bir proje ile
AYOV binasnn yaplmasyla Gnlllk Hayat devam
etmitir.
Yaam biimi olarak Gnlllk Hayatn benimsey-
en Canan Anne ocuklarn, genlerin, yoksullarn ve hasta
insanlarn her zaman yannda olduu gibi Marmara depre-
mi, Senirkent sel felaketi gibi byk afetlerde de ok nemli
hizmetlerde bulunmu, bu hizmetlerinden dolay Genelkur-
may Bakanlnca dllendirilmitir. 1995 ylnda yaanan
Senirkent sel felaketinde dnemin Isparta Valisi Sayn Erturul
Dokuzolunun destekleriyle, zarar gren halkmz iin yaplan
evlerin perde, mefruat ihtiyalarnn atlyelerde dikilmesini bi-
zzat stlenmi ve bu almada da her zaman ki gibi byk mut-
luluklara vesile olmutur.
Yine 1999 ylnda yaanan Marmara depreminde, ay-
larca deprem blgesinde kalarak depremden zarar grm
insanlarmzla aclarn paylam, ihtiyalarnn giderilmesi
konusunda imknlar yaratmtr. Deprem blgesinde yaayan
ve evlerini, ailelerini kaybeden ocuklar iin SHEK ile ibirlii
iinde Sapanca Tank Palet adrkentinde iki yz metre kare
byklnde eitim adr kurmutur. adrda ocuklar iin
bir eitim kurumu dzeni hazrlanm, depremde yaknlarn
kaybeden ve kapal alan korkusu yaayan ocuklar iin onlarn
huzurlu ve mutlu olacaklar tm detaylar dnlmtr.
Bu adrda sene boyunca depremzede ocuklara eitim
verilmitir. almalarn srdrrken her zaman zoru, hatta
yaplmam yapmaya aba gsteren, bu uurda mcadele eden
efkatli bir yrek ve mcadeleci bir ruha sahiptir Canan Anne.
Onun bu ynyle tannca hayran olan, bu Gnll Mcade-
lesine destek olmak isteyen iyi yrekli ok sayda insann da
AYOVa yolu dmtr. Yldrm Mayruk, vakfn yararna
Sheraton Otelde defileler dzenlemi, Gnl Yazar konser
vermi, Bar Mano adam olacak ocuklarn bu kadar mutlu
eden bu gzel Canan Anneanneyi tanmak iin AYOVu zi-
108
yaret etmitir. Prof. Dr. Yaar Nuri ztrk plak Uyar kitabnda
iki sayfa Canan Anneyi anlatrken, Enis Fosforolu duygularn
Eer gerek cennet varsa siz oraya gideceksiniz szleriyle ifade
etmitir.
Bugn drt-alt ya grubunda yzlerce ocuun beden ve
ruh sal btnl iinde bakm ve eitiminin yannda aileyi
btnyle ele alp yardmc olan Canan Anne vakfn amalarn
en iyi biimde hayata geirerek rnek almalaryla onlarca dl
almtr. Bunlardan bazlar;
23 Nisan yldnm mnasebetiyle TBMM Bakan Nec-
mettin Karaduman tarafndan takdir dl almlardr.
Antalyamzdaki sanatsal ve kltrel birok etkinliklere ev
sahiplii yapan AYOV, zellikle 2. Uluslararas ocuk Tiyatro
Festivalinin Antalya ev sahiplii ve Proje Mdrl grevini
yapmtr.
Uluslararas 23 Nisan ocuk enliinde yine Antalya ev
sahipliini yapm proje mdrlndeki rnek almalaryla
emsal tekil etmitir.
1999 ylnda Vakflar Genel Mdrlnce Trkiyedeki be
bin vakf arasnda AYOV Yln Vakf seilmitir.
Trk niversiteli Kadnlar Dernei Antalya ubesi
tarafndan Yln Kadn seilmitir.
2008 Ylnda Antalya Toros retim Kurumlar tarafndan
Yln Kadn seilmitir.
Canan Anne Antalyada yaplan tm etkinliklerde gsterdii
baarl almalaryla eitli kurum ve kurululardan ald
saysz takdir ve teekkr dllerinin yan sra zellikle her
dnemde grev yapan Antalya Valililerinin, takdirlerini alm,
birok dllerle de baarlarnn devam istenmitir. Dnemin
Antalya Valisi Sayn Alaaddin Yksel Beyefendinin saygdeer
109
eleri Sayn Emine Yksel Hanmefendinin kurmu olduu
ve Trkiyede tek rnei zmirde bulunan seksen drt dernek
ve vakfn bakanlarnn ye olduu Sivil Toplum Kurulular
Gbirliinin be dnem Dnem Szcln son iki dnem-
dir de bakanln yapmaktadr. Her yl dzenlenen Gnl
Kprs projesiyle dou illerinde yaayan ve baarlaryla ne
kan rencilerin Antalyaya davet edildikleri, l Milli Eitim
Mdrlne destek vererek ocuklara kucak amaktadr.
Dnemin Antalya Valisi Sayn Alaaddin Yksel Beyefendiye
sunduu ve Trkiye de bir ilk olan Cezaevi Krei projesi
Adalet Bakanlnn destekleriyle gereklemi ve Trkiyede
ilk kez Antalya L tipi cezaevinde mahkum ocuklar iin kre
yaplmtr. Yine bir anne efkatiyle alt bu projesi sonunda
yaplan bu krete mahkum anneleriyle kalan ocuklarn gnd-
zleri retmenler eliinde eitimleri srmekte ve bylece
ocukluklarn yaamalar salanmaktadr.
Her zaman, her yerde mutlu, salkl ocuklarn ve ailelerin
Salkl Toplum iin temel ta olduuna inanan Canan Anne,
Antalya Emniyet Mdrlnn yrtt Zeytinkyn
Ekonomik Sosyal ve Kltrel Gelitirilmesi projesinde grev
alarak hayatn her alannda zmsel fikirleri ile desteklerini
sunmaya devam etmitir. Antalyada yrtlen birok projede
komisyon yeliinin yan sra kendisinin yapm olduu pro-
jeleri de hayata geirmitir. 2011 ylnda Vanda meydana gelen
depremin ardndan Valilik tarafndan Antalyadaki sosyal tesis ve
kamplara yerletirilen binlerce depremzede yurttamz bir anne
efkatiyle ve ev sahiplii ruhuyla kucaklamtr. Canan Anne,
Antalya Valilii ve Sivil Toplum Kurulular arasnda kurduu
kpr ile imknlarn bu yurttalarmz iin kullanlmasna
almaya devam etmektedir.
Hayatn ocuklara -insanla- adam olan Canan Tungar;
sevginin, saygnn, hogrnn insan yaamndaki en nemli
temel talar olduuna inananlardandr. Kendisini tandm
110
1984 ylndan bugne, yapt zverili almalaryla Antalyann
Canan Annesi olmasn fazlasyla hak ettiini dnyorum.
Benim ve benim gibi birok insan iin Gnlllk deyince akla
ilk gelen isimdir, Canan Anne. Ve bir ok insann dinlerken bile
bu proje nasl hayata geer? diye dnd hatta imknsz
dedii bir ok almay Canan Anne kendinden emin bir
ekilde sabrla gerekletirmitir. Aslnda en iyi zeti kendisi
yapmtr gnllk hayat ile ilgili Bir gnllnn en byk
sermayesi gvendir. Hibir zaman kendisine duyulan gveni
boa karmayan, otuz yllk gnll Canan Anneye bu uzun ve
meakkatli yolculukta elik etmeye almaktan, onu tanmaktan
byk onur duyuyorum.
*AYOV Yn. Kur. Bk. Yardmcs, Orkun Ozan Grafik Medya
Hizmetleri Yn. Kur. Bakan

111
 BAARILARIN SESSZ KAHRAMANI,
NLGN HANIM
Ali Haydar AKSU

Ali Haydar Bey Ali Haydar Bey szleriyle yer etti

kafamda ve kalbimde. O szlerin ardndan ya bir neri ya bir
istek ya da yeni bir atlm geleceini hissederdim. Ama bu neri,
istek ya da atlmlarn bir ekilde bizim iimize katk koyacan
da bilirdim. Zira ben de Halk Eitimi Mdr olarak her zaman
yenilik ve atlm taraftarydm. Yaptm ii tekrarlayp durmak
benim tarzm deildi. Aslnda Halk Eitimi Mdrlm
esnasnda ok baarl kadnlarla karlatm. Bunlardan ikisi
trafik kazalarnda hayatlarn kaybeden rahmetli Glen Alkan
ve rahmetli Nayla Atayd. Ancak ben, Antalya Bykehir
Belediyesinin hazrlad Baarl Kadn Hikyeleri projesinde
Nilgn Atasoyu anlatmay yeledim.
Aslnda ben matematik retmeniyim ve byle bir projede
yer almak aklmn ucundan dahi gemezdi. Ancak Nilgn
Hanm anlatmak iin de bu proje byk bir frsatt: Trkiye Aile
Planlamas Derneinin Antalya ube Bakan ve birok sivil
toplum kuruluunun da yesi olan, birok kadnmzn meslek
edinmesinde, sosyal ve kltrel ynden zenginlemesinde,
112
kendilerinin birer birey olduklar konusunda farkndalk yaratc
almalar yapan Nilgn Atasoya olan kran borcumuzu ifade
etmek iin. Hep birileri iin, bir eyler yapmak iin rpnan,
bitmeyen enerji ve yksek moral ile alan bir kadn, bir
insan anlatmak istedim. Yaptklarn, hibir ekilde kiisel bir
kar beklemeden, zaten gelmeyeceini de bilerek yapt ve hl
yapyor. Dezavantajl insanlarmz ve zellikle kadnlarmz iin
alt. Onlara yeni olanaklar sunmak iin gayret gsterdi.
Azize Kahraman Halk Eitimi Merkezi Mdr olarak
olanaklarmz sonuna kadar zorlayarak Antalyann g alan
blgelerindeki insanlarmza kurslar aracl ile bir eyler
verme gayretindeydik. Ama o blgelerde kurs yeri bulmak o
kadar zordu ki. Blge halk dahi ban sokacak bir yeri zar zor
bulabiliyordu. Kurs yeri bulmak ise neredeyse imknszd. Byle
skntl gnlerin birinde bir hanm, Aile Planlamas Dernei
Antalya ubesi Bakanym diyerek benimle grmek istediini
belirtti. Hemen kabul ettim. lk dikkatimi eken sesindeki
heyecand. Bir projesi varm. Kepez Habibler Mahallesinde
bir toplum merkezi atklarn, bu toplum merkezinde ncelikli
olarak yredeki kadnlara ynelik almalar yapacaklarn, ayn
zamanda burada halk eitimi tarafndan da kurslar almasn
istediklerini belirterek bu konuda ne dndmz renmek
istediini syledi. Allahm, krn istedii bir gz senin verdiin
iki gz demek geti iimden, tabii ki demedim. Bir grelim,
nasl bir yer dememizle mdr yardmcmla beraber bizi
hemen gtrmek istediini syledi. Mdr yardmcma Hadi
gidiyoruz dedim. Zira Habibler blgesi bizim iin ok nemli
bir blge idi. Doudan i gle gelen vatandalarmzn oturduu,
gecekondulardan olumu bir mahalle idi. Antalyada Okuma
Yazma Bilmeyen Kalmasn projesi kapsamnda neredeyse
byk bir ksm okumaz yazmaz olan bu mahallede, okuma
yazma kurslarn oka amamz gerekliydi. Yre okullarnda
bu kurslar ayorduk ama gen kz ve yetikin kadnlar okula
gitmek istemiyorlard. Bu nedenle bu mahalle, okuma yazma
kurslar iin harika bir yer olacakt.
113
 Toplum merkezine vardk. Birbirine ok yakn iki gecekondu
bulup kiralamlar, bu evlere biraz da eki dzen vererek
bahelerini birletirmiler. Geziyoruz. Odalar kk kk.
Burada nasl kurs yapacaz demedim, ok gzel, iyi etmisiniz
dedim. u oday okuma yazma kurslarna ayralm, ben halk
eitiminden drt sra, bir yaz tahtas gndereyim. u oda biraz
daha geni, buray diki kurslar iin ayralm. Ben size yeteri
kadar makine gnderirim. u oday da el sanatlarna ayralm.
u kk oday da ktphane yaparsnz dedim. Ben byle
konutuka Nilgn Hanmn yz glyor, gzleri parlyordu.
Anlyorum ki aklnda daha baka tasarlar da var. O gnk
tavrmz onda bir gven oluturdu. Artk her odama geliinde
Ali Haydar Bey diyerek odama giriyor, mutlaka bir neri ya da
isteini iletiyordu. Tabii ki gcmz orannda yapabildiklerimizi
yapmaya alarak hibir isteini geri evirmiyordum.
O kck toplum merkezinde drt yl boyunca birok
kurslar atk, sergiler dzenledik. Ne zaman gitsem orada
bulurdum onu. Oraya gelen kadnlarla gen kzlarla arkada,
abla olmutu. Herkesin onu ok sevdii hemen belli oluyordu.
Hayatn vermiti sanki bu ie. Hlbuki o da bir ev kadnyd
ve anneydi. Nasl oluyor da burasyla da bu kadar megul
olabiliyor anlayamyordum. O mahalleyi Nilgn Hanm
sayesinde fethetmitik. Toplum merkezi bizim eitim ssmz
haline gelmiti. Okuma yazma kursuna katlma oranlarmz da
bu sayede epeyce ykselmiti. Biz byle halimizden memnun
alrken, yine Ali Haydar Bey diyerek geldi odama ve Size
bir srprizim olacak ama imdi sylemek istemiyorum dedi.
Israr ettiysem de sylemedi ve biz de o gnk konularla ilgili
grtk. Aradan bir zaman geti. Ocak ya da ubat aylarndan
birinde Haydi sizi Habibler Mahallesine gtreceim dedi. Ne
iin, ne oldu ki? diye sorsak da Orada grrsnz diyerek ald
gtrd mahalleye. Toplum merkezine yakn bir arsa gsterdi ve
Buraya modern bir toplum merkezi yapyoruz dedi. Gzel
bir yer ama dernein eti ne budu ne. Nasl yapacaksnz desem
de Yapacaz dedi fazla da bir ey sylemedi. Ben de iimden
114
inallah biz de grrz yapldn diye geirdim. Hani iki
senede yaplsa gene iyi.
Aradan alt yedi ay geti. Eyll balaryd zannedersem. Biz
harl harl kurslar planlyor ve bunlar iin uygun yerler aryorduk
ki Ali Haydar Bey diyerek geldi yine. Buyur Nilgn Hanm,
toplum merkezinizde hangi kurslar aacamz renmeye mi
geldiniz? Mutlaka yeni talepleriniz vardr diyerek karladm.
Hayr, sizi Habibler Mahallesine gtrmeye geldim dedi. Yok
biz gitmeyelim, iimiz ok. Tamam aarz istediiniz kurslar
dedikse de nafile, aresiz dtk nne. Toplum merkezine
gitmiyoruz ama? Arsaya doru gidiyoruz. Allah Allah ne var ki
orada. Plann m soracak acaba? Ama onun iin neden buraya
gelelim. Kt zerinde bakardk. Aaaa o da ne? Arsada iki katl
bir bina, tamamlanm. Baktk ki Nilgn Hanmn kendisi gibi
sivil toplum kurulularnda baarl almalar yapan, zverili,
alkan, varsll kadar da alakgnll bir Cumhuriyet kadn
olan Alev Knerin kendi ismiyle bir toplum merkezi duruyor
karmzda. Benim hayretten azm ak. ki senede yaplamaz
dediim bina yaplmt. Kutladm kendisini. Tabii Alev Hanm
da oradayd Toplum merkezine adm vermek istemedim ama
Nilgn Hanm ok srar etti dedi utanga bir tavrla. Sanki binay
bu ksa srede yaptran kendisi deilmi gibi. Bu yl hizmete
ayoruz dedi Nilgn Hanm. Sizlerin de desteini bekliyoruz.
Ne demek, halk eitimi iin bu mahallede bir kurs merkezi hayal
etsem ancak bu kadar olurdu. Binay geziyoruz uray bilgisayar
snf yapalm, Alt kattaki u oda okuma yazma snf olsun,
uras el sanatlar, u oda makine nak, uray ana ocuk
eitimi iin ayralm, hatta ana snf gibi de kullanabiliriz, Aaa
mutfak ne kadar geni ve mkemmel! Burada da yemek yapma,
hatta alk kurslar aabiliriz, Buras salon mu?, Ne kadar
da geni, hem kurs yapar hem de konferanslar burada veririz
Hemencecik planlayverdik, herkes heyecanl, herkes sevinli.
Orada o kadar eitli kurslar atk, konferanslar verdik ki.
Hatta bizim dnp de bir trl gerekletiremediimiz Hasta
115
ve Yal Bakm kursunun yine Ali Haydar Bey bu kursu Alev
Kner Toplum Merkezinde aalm diyerek hayata geirilmesi
nerisi ile geldi. retmen? diye soracak oldum Hazr
dedi. Nasl? dedim. Salk Meslek Lisesinden emekli olmu
Fatma ztrkle grm bile. O blgede bu kursa katlacak
kimse bulunur mu? Kursiyerler de hazrm. Tamam dedim.
Kurs dolu dolu yaplyor. Arkasndan ocuk Bakcl Kursu
geldi. Kurs bitti, haydaaa Hastas olan ya da ocuuna evde
baklmasn isteyen Nilgn Hanm aryor Bize evde hasta
bakacak ya da Evde yal annem var bakacak birini bulamaz
msnz diye. Hemen telefona sarlyor, ayarlyor.
Okuma yazma, bilgisayar, el sanatlar, alk, nak kurslar da
dolu dolu geiyor. retmenler eskiden o mahalledeki kurslarda
grev almak istemiyorlard. Ama imdi oraya gitmek istiyorlar.
Her hafta bir konferans, konumaclar Nilgn Hanmdan.
Nilgn Hanmn Antalyann baka yerlerinde, rnein Meltem
Mahallesinde, Portakal ieinde temin ettii kurs yerlerini hi
saymyorum. Zira Habibler Mahallesi Alev Kner Toplum Merkezi
tek bana bile Nilgn Hanmn baars iin yeter de artar bile. u
anda yzlerce kadnmz hem aldklar eitimlerle meslek sahibi
oldular, hem beceriler kazandlar. Ama daha nemlisi toplum
merkezinde birer birey olduklarnn, kendilerinin de syleyecek
szlerinin olabileceinin farkna vardlar. Bunlarn altnda Nilgn
Hanmn ok aktif bir ekilde bir orkestra efi gibi almas, her
zaman gler yzl olmas, olumlu dnceler tamas yatar. yi
ki varsnz Nilgn Hanm

116
 HAYAT TESADFLERLE DOLUDUR
lknur AKDL

Yl 1979, Eyll ay. stanbuldayz. niversiteye baladm ilk

gn sevinerek, evimden saat uzaklktaki okuluma gidiyorum.
Bahede toplanyoruz. stikll Mar ve dekanmz Vural Savan
konumasndan sonra snflarmza yneliyoruz. Heyecan ok
Yeni arkadalar, yeni dersler, yeni bir ortam Birden bir silah
sesi Malum olaylar Bir kii vuruldu ve hepimiz daldk.
Heyecanmz yarm kald Bu ortam bizi endieli yapt
kadar birbirimize yaklatrd da. Birbirimize srekli karde, aile
muamelesi yapar destek olur, kollar, notlarmz paylardk.
Okulda benden iki sene ileride bir arkadam oldu. Ad Nur.
Bize destek olan, bilgilerini, notlarn paylaan Snav ncesi
merdivenlerde ders anlatan
Okul bitti. O ayrld. Vedalatk. Ben de okul bittikten sonra
yksek lisans yapp ayrldm. zel sektrde greve baladm.
Malum eskiden cep telefonu, facebook vb. yoktu. Telefon bile her
evde yoktu. Birbirimizi kaybettik. Yl 2006, yllar geti. hayatn
bitirip emekli oldum. Eim ve iki kzmla stanbuldan Antalyaya
117
deprem nedeniyle savrulduk. Bir gn gazetede stn Dkmenin
konferans olduunu okudum. Arkada bulamadm. Kalktm,
gittim. Hayat tesadflerle doludur! Oturuyorum, kardan Nur
geliyor. Sarldk, ptk, geen gnlerimizi yd ettik. O da bir
sre alm. Evlenmi, iki ocuk sahibi olmu ve on sekiz sene
nce Antalyaya einin ii nedeni ile gelmi. yi ki de gelmi. Bir
dernee, kadnlara ve topluma yardmc olmak iin katlm.
nce bir gecekonduda balayan almalarn, ekibinin de destei
ile ikinci ve nc ubeye tam. Antalyal, eitime inanan
gnlllerin destei ile muhta bir blgede toplum merkezi
kurmu. Her ubede halk eitimle ibirlii yapp farkl sertifikal
kurslar am ve katlm salam. Bu sayede her sene sonunda
birok hanm i imkn edinmi. Onlarn salk problemleri ile
ruhsal ve bedensel problemleri ile ilgilenmi. Tabi ki yalnz deil
bu baar iin ekibi de ayn zveri ile alm.
Her sene onlarca Tp Fakltesi ve Hemirelik Yksek
Okulu rencilerine arkadalarnn destei ile burs salam.
niversite ile ibirlii yapm, hocalardan destek alm. Burs alan
rencilerin, eitim destei imkn olmayan rencilere hafta
sonlar ders vermelerini salam. zellikle toplum merkezindeki
rencilerin sanatsal faaliyetlere katlmalar iin destek olmu,
yol gstermi. Btn bu almalar gnlllk esas erevesinde
yapm ve hibir zveriden kanmam. Tm yenilikleri renip
paylaarak uygulamaya koymu. Ayrca televizyonda salk
programlar yapp ke yazlar yazan arkadamn baarlarn
saymakla bitiremiyorum.
Bylesine baarlar olan, Atatrk, adil, alakgnll ve
fedakr bir arkadam olduu iin gurur duyuyor, onu kutluyor,
baarlarnn devamn diliyorum. Beni de bu baarl almalara
dhil ettii iin teekkr ediyorum. Etrafna satn beyaz klar
hi snmesin arkadam

118
 BR GNLL TANIDIM VE
MESLEKTE KNC BAHARIMI
YAADIM
Serpil EMEKLOLU

Ankara ve Boluda geen yirmi be senelik meslek hayatm

noktalayp, emekli bir retmen olarak Antalyaya geldiimde
krk drt yandaydm ve ksa bir sre nce vedalatm
rencilerimin hasretini ekiyordum. Lara blgesinde,
balkonundan muhteem da ve deniz manzaras grnen kiralk
bir dairede oturuyor, Bolunun karl ve souk gnlerinden sonra
gneli Antalya gnlerinin keyfini karyordum.
zgrlkle boluun, mutlulukla hasretin i ie getii
bu gnlerden birinde, komumuzun arabasnn bagajna
doldurduu paketlerle bir yerlere gidip geldiini, elinde makbuz
yardm topladn ve toplad paralar muhta ocuklarn
eitimi iin harcadn rendim. Biraz ilgi, biraz merak
ve biraz yaknlama sonunda komumun bir sivil toplum
kuruluunda bakan olduunu ve kendisi gibi dnen bir avu
gnllyle birlikte, ounluu gecekonduda yaayan insanlara
yardmc olmaya altn ve bu almasyla Antalyadaki dier
dernek ve kurulularn hakl takdirlerini kazandn rendim.
Yakndan ahit olduum bu almalar bana, alan bir anne
119
olarak ocuk bakmnda yaadm skntlar ve bir gn emekli
olursam ayn skntlar eken bir annenin ocuklarna karlksz
bakacam szm hatrlatt. Komumla karlatm bir gn
dernek almalarn izlediimi, kendisini ok takdir ettiimi, ana
ocuk sal ve dernek faaliyetlerinde grev almak istediimi ve
bu sayede, ocuklara bakmak iin kendi kendime verdiim sz
yerine getirebileceimi syledim. Anlattklarm ilgiyle dinleyen
komum; Birlikte almaktan ok mutlu olacan, dernek
ats altnda sadece muhta bir anne ve ocua deil, birok
anne ve ocua yararl olabileceimi, salk eitimi formasyonu
alm bir retmen olarak annelere, ocuklara, hasta ve yallara
ynelik eitim ve uygulama projelerini yrtebileceimi syledi.
Bana yeniden, daha geni kitlelere eitim ve uygulama frsat
verebilecek bu teklife hi dnmeden evet dedim ve derneim
aracl ile biri hasta ve yal bakm, dieri ocuk geliimi
ve eitimi olmak zere iki ayr kursun almasna katkda
bulundum ve ders programlarn stlendim.
Atmz kurslar, hem Halk Eitim Mdrlnde hem
de kamuoyunda takdirle karland ve dier dernek ve vakflar
tarafndan alan yeni kurslara esin kayna oldu. Balarda
sadece eitilen ve sertifika verilen ama istihdamlarna yardmc
olunamayan kursiyerlere zamanla, eitimlerine uygun i alanlar
bulunmas konularnda da yardmc olundu ve bu sayede
kursiyerlerimizin kamu kurulularnda, zel sektrde ve toplum
nezdinde daha ok tannan ve aranlan hale gelmesi saland.
Aradan geen on bir yln sonunda hasta ve yal bakm eitimini
tamamlayan iki yz elli kursiyerden yaklak otuzu devlete bal
huzur evlerinde, yirmi bei Antalya Bykehir Belediyesi Yarm
Elma projesinde; altm ise evde hasta bakm hizmetlerinde
grev alm, yaptklar bu hizmetlerle hem hastalara, hem hasta
yaknlarna, hem de aile btelerine yararl olmulardr. Ayrca
ocuk Geliimi ve Eitimi kursunu tamamlayan rencilerden
yirmisi devlete bal anaokullarnda, otuzu ise evde ocuk
bakm hizmetlerinde grev almtr. Ksaca aktarmaya altm
bu hizmetler; Antalyada emeklilik sonras boa geireceimi
120
dndm gnlerimi fazlasyla doldurmu, kendi kendime
vermi olduum karlksz bakm szm birok annenin ve
ocuun hayatnda nemli deiikliklere neden olmutu.
imdi ok mutluyum ve Allahtan uzun yllar hizmet
verebileceim salkl bir mr diliyorum. Yolda yrrken,
Bykehir Belediyesine ait billboardlarda yer alan Muhta
ve Yal Hastalara Evde Bakm Hizmeti Veriyoruz yazsn
okuyor ve resimdeki rencime gururla bakarak imdi her biri
bir yerlerde grev alm rencilerimin Hocam keke sizi on yl
nce tansaydk szlerini anmsyorum.
Bu satrlar mesleimin krknc yln doldurduum elli
sekiz yanda yazyor ve almalarmda en byk yardm
grdm sevgili eim azen Emeklioluna; gnll dostum ve
dernek bakanm Sayn Nilgn Atasoy ve dernek arkadalarma;
kurslarn almas ve yaygnlamasnda bize destek veren ve
u anda emekli olan Halk Eitim Mdr Sayn Ali Haydar
Aksu ve halen bu grevi srdren Sayn akir ene; Yarm
Elma projesini balatarak projenin koordinatrln yrten
Sayn Dr. Aydan zgi Hanmla hizmetin geni halk kitlelerine
yaylmasn salayan Antalya Bykehir Belediye Bakan
Sayn Mustafa Akaydna; Habibler Toplum Merkezi binasn
ina ederek hizmeti halkn ayana gtren Sayn Alev Knere;
verdiklerimi alan, aldklarn datan sevgili rencilerime
ve duygularm yansttm karmak yazlarmn bilgisayar
ortamnda okunur hale gelmesini salayan Sayn Arzu Baharlya
teekkr ediyorum.

121
 ONLAR MUTLULUUN
RESMN ZDLER
Reha LHAN
Hlya lhan Bostanolunun hikyesidir.
2002 ylnda hem iki ocuk annesi olarak evinin
sorumluluunu tayor hem de eczaclk mesleini baar ile
srdryordu.
Eczac, lise dneminden beri iinde yaatt Trk Sanat
Musikisi sevgisini ve bu sanat dalndaki yeteneini, kiisel tatmin
duygusunun ok tesine tad. Antalya Bykehir Belediyesi
smail Baha Srelsan Konservatuarna kaydn yaptrd ve 2007
ylnda da korist ve solist olarak baarl bir eitim ve icra dnemi
sonras mezun oldu. O artk sadece Trk Sanat Musikisi icracs
deil, retmeni de olmutu. ok sevdii sanat bakalar ile
paylamak ve bu sevgisini bytmek istiyordu.
Sanat eitimi verirken karlat onlarla; sesi gren, sese
dokunan, ark sylerken sesin resmini yapan insanlarla.
Doann krlgan iekleriydi onlar; hayatn dna itilmi,
grnmeyen, duyulmayan, fark edilmeyen, engelli insanlard.
Bir araya gelmeleri, Trk Sanat Musikisi almalar o kadar hzl
olmutu ki sahneye kmalar ve biz buradayz demeleri de ayn
ekilde ok ani olmutu. retmenlerinin onlara olan inanc ve
zverili almas ksa srede bir topluluk olmalarn salamt.
Bu sanat topluluunda her ey gnll olarak yaplyordu. Sanat,
122
bazlar iin yalnzca naif bir duygu iken onlar iin hayatn
anlam, yaam enerjisinin dinamosu ve gcn simgesi olmutu.
Akla sylyorlard arklarn.
Bir 2008 ilkbaharnda katldm bu zor hayatlara. 2002-
2007 konservatuar eitimimin bitii ile balad sanatn engel
tanmayacan anlatma hikyemiz. Onlar gremiyor, onlar
yryemiyor, onlar duyamyor ama seviyor, yrekler dolusu
seviyorlar... Dolu dolu ve sahici... Sesler, notalar, arklar,
trkler ortak paydamz. Neredeyse zorla kan sesler birbiri ile
bulutuunda nasl bir gzellik yayorduk anlatamam. Evet sanat
engel tanmyordu; solistler, koristler, baarl konserlerimiz... En
ok alk alan koro olmamz, baarmann prlts gzyalarmzla
slanyordu. Selamlyorduk dinleyicilerimizi, birbirimize
sarlyor ve hayatn anlamn yeniden retiyorduk sanatmzla.
imden sessizce ama kocaman bir lkla konuuyordum
Yaasn baardk. Bununla yetinmeli miydik? Hayr! Onlarn
zgveni, benim kck enerjimi kocaman yapmt. Onlar
artk engellerinin karanlk kuytularna snmayacaklard.
Birlikte byttkleri enerjileri, dnyalarn aydnlatmt.
Dnyalar byk kalabalklarn saca kadar bymt.
Antalya Engeliler Korosu diyorlard kendilerine. Hi bir
tzel kimlikleri yoktu, parann konuulmad byk bir gnll
ruhu olumutu. Yalnzca onlar deil, sanatlarn almak ve
icra etmek iin gereken saz statlar da bu byye kaplmt.
Her hafta bir araya geliyor ve byk bir zveri ile alyorlard.
Sadece Antalya deil, dnyann eitli yerlerindeki korolar da
fark etmiti onlar. Almanyadan bir sanat dernei onlarla karde
olmutu. Artk kendileri iin bestelenen arklar ve konserlerin
paylald video grntleri vard. Birlikte baardklar bu zorlu
sanat, onlar hayatn her alannda retken olabileceklerine ikna
etmiti. Ancak buluup alacaklar, sanatlarn icra edecekleri
ve sosyal ilikilerini glendirecekleri bir yere ihtiyalar vard.
Ve bunu da imece usul ile baardlar, artk kendilerine ait,
123
karlatklar herkesi davet edebilecekleri kk ve sevimli bir
sanat evleri olmutu.
Sanatn dier dallar da vard. Bizim artk bir atmz
olmalyd. Kendi scamzla sttmz basit ve sevimli. El
ele tutumu, imknsz baarmtk. Yeniden hissettik bu
dayanmay. Ellerimiz bu kez birbirine kenetlenmiti, gnll
olarak herkesin elinden geleni yapmas. Ben sadece bunun
sevgiyle ve saygyla yaplmasn saladm. Artk bir yuvamz
vard ve bizimdi. Mtevaz, scack evimiz, sanat evimiz ve gzel
yrekli yol arkadalarm Afet, Sefa, Metin, Mahmut, Hakan,
Fsun, Yasemin, eyma, Caner, Perver, Mustafa yeteneklerini,
bilgilerini, zamanlarn bizlerle paylaan sevgili arkadalarm.
Artk biz bir btndk. Belki yryemiyordu Songl, Hasan,
Faruk, Kaan, Hseyin Belki de hi yryemeyeceklerdi
ama olsun, onlar sanatn her eidi ile tanp glendike
zaten hayat koarak yaamaya balamlard. O kadar hzl
oluyordu ki her ey, hayatlar o kadar hzl deiiyordu ki! Bir
gn seramik alyoruz, bir gn el ii yapyoruz. Mge, kk
parlak eylerin birbirine arparken kard sesleri duymuyor
ama olsun boncuklar diziyor Emine ile sessiz hayalleri gibi
umutlar gibi rengrenk. Grmyordu Mustafa, Mehmet
olsun, dokunabiliyordu ya elleri ile renklendiriyordu ya hayat
yreinde yaratt renklerle hediyelik eyalar boyuyordu. Duran
ellere, gren gzlere rnek oluyorduk artk hep baaryorduk.
Sanatn hayat yeniden retme gcnn bys, var olduunu
sandklar btn engelleri kaldrmt. Sanatta engel yoktu, bunu
sanatn gc ile baarmtk
Bir kiinin akt kvlcm, birok kiinin gnll abas
ile gelecee aktarlan retken bir sanat organizasyonuna
dnmt. Grubun retmeni ve enerjisi hl Hlya lhan
Bostanolu idi ama yeni retmenler ve yeni enerji kaynaklar
ile yaklan ate, giderek daha parlak alevlerle uzaklardan
grlebilir olmutu. Birok sanat, gnll retmenlerle sanat
124
evine girmi ve haftann her gn farkl dersler, farkl sanatlar
allr olmutu. retmenler de renciler de gnll olunca
sanat iin gereken her ey gnll desteklerle salanabiliyordu.
Bu kez kendi kendini byten bir organizasyonu kurmay
ve altrmay baarmlard. Sefa lhan Yurt, plastik sanat
eitimi alm ve retecei ok ey olan bir insand, oda sanatn
byledii bu sihirli dnya ile tesadfen tant.
Ben GSF Heykel Blm mezunuyum. Ayn zamanda
enerjilerle, ifa ve refleksoloji ile ilgileniyorum. Yaam olduum
bir kaza sonras elimi kullanamyor olmam beni ok zmt.
Bunun stesinden gelebilmek iin yaptm aratrmalar masajn,
yaam gc enerjisinin ve bir destek alabilmenin ne kadar nemli
olduunu retti bana. rendiim tm bu bilgileri paylamak ve
uygulamak adna engellilerle almak istedim. Bir gn oturmu
bilgisayarda aratrma yapyordum. Engelli Dernekleri ya da
Rehabilitasyon Merkezleri aryordum. O an bir telefon geldi.
Uzun zamandr grmediim bir arkadamd arayan. Sohbet
ederken konuyu kendisi at. Bir arkadandan ve annesinin
engellilerle yapt koro almalarndan bahsediyordu. Bunun
bir tesadf olmadn biliyordum. Evren, siz bir ey istiyorsanz
karnza kartmaya hazr oluyor. Enerjisel olarak ihtiyac olan
insanlarn birbiriyle bulutuklarna inanyorum. almalarn
izlemek ve tanmak iin onlara katlmam tavsiye etti. Hlya
Bostanolu ve dier arkadalarla bu vesile ile tanm oldum.
Balangta onlarla konuma terapileri yapyordum imdi
ise Hlya Hocamzn katklaryla aln yaptmz sanat
evimizde seramik-heykel ve tak tasarm derslerini gnll
olarak veriyorum. Amacm onlarla keyifli vakit geirirken
ayn zamanda el koordinasyonlarn glendirmek, bilgi ve
becerilerini arttrarak meslek sahibi olmalarn salamak.
Hibir yerden destek almadan yrttmz sanat evinde
tm ihtiyalarmz, birlikte karlamaya alyoruz. Bu arada
malzeme ihtiyalarmz salayan gnl dostlarmz da oluyor.
Sanatn insanlar iyiletirmede ok byk katklar olduuna
125
inanyorum. amurla kurduklar temas ve yaratma srecinde
gsterdikleri aba, tm skntlarn unutmalarn salyor. Ben
onlara bir eyler retmeye alrken onlar da bana bir eyler
retiyor. Zorluun aslnda insan zihninde olduunu bana bir
kez daha gsterdikleri iin onlara ve fedakr annelerine ok
teekkr ediyorum. Ve istiyorum ki kendilerine acyarak yaayan
engelli kiiler ve anneler de onlar rnek alsnlar. Onlara acyarak
geireceimiz vakit sizin de kaybedeceiniz en kt vakit
olacaktr. Acyarak oturmak yerine efkatle sarlmak ve keyifli
zaman yaratmak gerekir. Onlarn gstermi olduklar aba ve
aldklar keyif, benim stlenmi olduum bu sorumluluu devam
ettirmemde en byk destektir. En byk inancm ise onlarn
duygusal ve ruhsal ynden ihtiya duyduklar bu boluu sanatla
doldurmaya almalar ve birbirimize olan sevgimiz
Hlya retmen artk ok mutlu, o sevdii sanat ile yeni
hayatlar, yeni umutlar yaratabilmenin kvancn yayor. O bu
mutluluu yaamay fazlasyla hak etti, bu baar hikyesinde son
sz de yine onun
Yanlarnda, onlarn zor hayatlarn paylaan aileler,
cefakr anneler, babalar, kardeler, ablalar, aabeyler, eler...
Sizlerle yreklendik, paylamlarnzla onarldk. Ben, onlarn bu
zor hayatlarna sanat renk olarak katma ve paylama yreklilii
gsteren sizlere, gnlmden nak nak sevgiler gnderiyorum.
Sizinle birlikte ok mutluyum desem ok ok mutluyum
desem Ben, bu oklar ne kadar oalabilirse o kadar da ok
seviyorum sizleri desem....

126
 ELK MANOLYA
Birsen EROLU

Aslnda ad; unutulmaz film gibi elik Manolya olmal idi,

sevgili dostumun...
Liseyi bitirdikten sonra niversite snavnda pek de
istemedii bir blm kazannca erken yata evlenip iki kz ocuu
annesi olmutu. Yaadklar planlad eyler deil, kaderin bir
dzeni gibiydi. Bir yandan ocuklarn bytrken bir yandan
da diki, nak, rg gibi akla gelecek btn el becerilerini en
mkemmel ekilde yapyor, einin grevi nedeniyle de ehir ehir
geziyorlard. Bu arada evde, kendi kendine rendii ngilizce ile
neredeyse eviri yapacak dzeye gelmiti.
Nihayet Antalyaya yerlemilerdi ve artk hem kendisinin
hem de kzlarnn sanat, kltr uralarna daha ok vakit
ayrabilirdi. Bu arada tant bir ressamla balad yolculuk
onu nerelere gtrecekti, kendisi de asla tahmin edemezdi.
Byk bir disiplinle balad resim almalarnda inanlmaz bir
gelime gsteriyor, bu gelime kiisel sergilerle devam ediyordu.
Hocasnn Keke akademik bir eitimle bu baarlarn devam
ettirsen szleri zerine niversite snavnn arkasndan girdii
yetenek snavn birincilikle kazanm ve seramik blm
genlerinin arasnda onlarn ruhu gen ablalar olmutu. Byk
127
bir ciddiyet, zveri ve disiplinle srdrlen akademik eitimini
okul birincisi olarak tamamlamt. Mezuniyet treninde tm
akademik evrenin, akrabalarnn, arkadalarnn, ocuklarnn
ve einin sevgi ve sayg dolu takdirlerini duymak onu ok
mutlu etmiti. Ya ktne blmnn birincisi olarak plaket
akarken, snf arkadalar genlere; azmin ve almann ideal
rneini gsteriyordu.
Byk kz mhendis diplomasn alrken, dier kz da
mhendislik blmn kazanmt. Peki ben neden devam
etmeyeyim dncesi ile kendisi de yksek lisansa balad. Sanat
Tarihinin en gzel detaylarna vakf olmak iin iki yl daha sabrl
ve kararl bir ekilde alt. Yksek lisans rencilerinin arasnda
da aratrma, inceleme gibi akademik almalar en iyi ekilde
yapmaya alt. Geceleri uyumadan, okudu, izdi, kalplar
kard, en iyi piirme zerinde alp muhteem seramikler
yapt. En iyi amuru, topra bulabilmek iin kilometrelerce
yol yapt. Arkeolojik kaz alanlarnda scak, souk, toz, toprak
demeden gnlerce alt. Sonrasnda gelen; kazanlan bir burs
ve yurt d deneyimleri
Einin yorucu ve ar mesai artlar, kzlarnn zorlu
eitim sreleri arasnda aileleri ve dostlar, okumay, yazmay,
tiyatroyu da hi ihmal etmeden daha ok disiplinle almak,
taviz vermemek, geriye dnp baktnda hatrladklar idi.
Einin byk destei ile kurduu kocaman seramik atlyesinde
hepsi birer sanat eseri olan, ayrca tasarm dln de ald
seramiklerine bakarken, resimle balad yolculuu dnd.
Azim, zveri, sevgili einin ve kzlarnn yreklendirmeleri
hepsinin bir araya gelmesi nerelere uzanmasn salamt. Torunu
iin yapt seramik biblolar bana gsterirken, sanatn bysne
ve kendisine cidden teekkr ediyordu. Sevgili dostum elik
manolya; bizler sana teekkr ediyoruz, yaamn hibir noktasn
atlamadn ve sosyal sorumluluklarn yerine getirdiin iin. Bir
baar rnei olarak ok kadna model olduun iin, yrek ve
akl isterse neler baarlabildiini gsterdiin iin.
128
 EBRUHANE TEKNE VE BEN
Sevda SABIRLI

Ebru; dinginliin ve uyumun sanatdr Ebru; sabrn

sanatdr Ebru; huzurdur Tekne, iinde Ebru yaplan kaptr
Tekne; uyumun, dinginliin, sabrn, huzurun suyla btnleip
hayat bulduu yerdir.
Her ey stanbul, skdarda yaayan amcam ve yengemi
ziyarete gittiim gn balad. Sene kat hatrlamyorum. On
sekiz-yirmi yl kadar evvel, niversitenin son yllar, belki
birka sene sonras Duvarda bir tablo grdm, daha nce
grmediim Ebru dediler. Ebru?.. Duymutum, suyun
zerinde yaplyordu, ok eski bir sanatt. lk defa yakndan
gryordum. O tablo iine ekti beni. O gzel karanfilin bir
yapra oldum o an. Yllar sonra baka bir ziyarette farkna
vardm ki byk usta Hikmet Barutugilin bir eseri Ve
gnlm karanfilin yapranda ayrldm oradan
Yllar geti , evlilik, on sekiz ay arayla iki ocuk Rutin
yaam Ama iimde hep o karanfil, hep ebru 2002 ylnda
canm annemi kaybettim. ok zor gnlerdi. Biliyordum; her
eyin bo geldii, zlemin giderek artt o sisli gnlerde beni
rahatlatacak tek ey ebruydu. Olumun ikinci snfa, kzmn
ana snfna balad sene Ankara Belediyesi BELMEK kurslarna
129
katldm. Gl dal, at kl ve kitreyle ilk tanma Ancak buruk
bir tanma Kalabalk kurs ortamnda pratik olmas nedeniyle
fabrikasyon boyalar kullanlyordu. Benim istediim bu deildi.
Daha nce aratrmtm ve isteim; doal boyalar, doal kitre,
doal d yani yzyllardr ustalarn kulland malzemelerle
ebru yapmakt. Bir sre devam ettikten sonra o kursu yarda
braktm. Geleneksel ebru reten kurslar vard ama o sralar
btem elverili deildi. Mecburen en byk isteimi biraz daha
erteledim.
2006 ylnda, annemden tam drt yl sonra canm babam
da uurladk sonsuz leme. Babamdan alt yl nce de sevgili
kaynpederim vefat etmiti. st ste bu kadar ac dayanlmaz
geliyordu. Git gide ruhsal durumum bozuldu. Kendimi halsiz,
mutsuz, umutsuz, aresiz hissetmeye baladm. Farkndaydm
ciddi bir depresyonun eiinde olduumun. Hayat anlamsz
geliyordu. Gnler git gide daha karanlk, geceler daha uykusuz
gemeye balamt. Beni braksnlar, kafam yastktan kalkmasn,
kimse benden bir ey istemesin, ocuklar hi ses karmasnlar
Yardma ihtiyacm var ama biliyorum ki bana yardm edebilecek
tek kii yine benim
Bir gn evde tek bama otururken ve yine yalnz, mutsuz
ve umutsuz hissederek eziyet ekerken gerekle yz yze geldim.
Bu ben deildim. Neeli, hayat dolu, glmeyi seven, sevgi dolu
Sevda geri gelmeliydi. Kendime ve aileme, hele ocuklarma
bunu yapmaya hakkm yoktu. Gidenler gitmiti ama gzel
anlar hep benimleydi. Bir eyler yapmal ve bu ar, hantal
ruh halinden kurtulmalydm. O gn bedenimi dinletirmeye,
ruhumu beslemeye karar verdim. lk i olarak en yakn spor
kulbnde pilatese baladm. Bir yandan da Geleneksel Ebru
Sanatn renebileceim bir atlye arayna girdim. Sonunda
deerli hocam Begm Arkonmaza ulatm ve atlyesinde ebru
almalarna katldm. Yaklak 1 yl sren bu almalarda tam
anlamyla geleneksel ebru sanat uygulamalarn rendim.
Nihayet amacma ulam, hem zor gnleri atlatm, kendimi
130
yeniden bulmutum hem de yllardr ok istediim hayalimi
gerekletirerek ebru sanatn her ynyle renmitim. Tek
skntm yeteri kadar almamakt. Ebru ev ortamnda uygulamas
zor bir sanattr. Kendine ayrabilecein, malzemelerin her zaman
durabilecei, srayan boyalardan etkilenmeyecek bir alan yoksa
evde almak ok zahmetlidir. Yine de arada bir mutfa birka
saatliine atlye haline getirip iyi kt denemeler yapmaya,
kendimi gelitirmeye alyordum. Bir yanda yemek pierken,
ocuklar okuldan gelecek toparlanmalym telaesiyle istediim
ebrular yapamyordum. Yeni hedefim bir atlye olmutu.
Bu arada Ankaradan, Antalyaya tanma karar almtk.
Antalya benim iin yeni bir balangt. Aklma koymutum bir
atlyem olacak, ben orada hem gzel ebrular yapacak hem de bu
sanat renmek isteyenlere retecektim. Atlye ne zaman, nasl
alacak hibir fikrim yoktu ama evi toplarken atlyede iime
yarayabileceini dndm ufak tefek eyay ayr kutuladm.
zerlerinde atlye yazl iki byk kolim olmutu.
2008 Temmuz aynda, Antalyada yeni hayatmz balad. Bir
belge sahibi olmak amacyla Antalya Bykehir Belediyesine
bal ASMEK Larada ebru kurslarna katldm. Bu kursta en
byk kazancm hayatma ok ey kazandracak, annem, babam,
ablam, en yakn arkadam ve atlye ortam olacak deerli insan
Mge Vardarl ile tanmam oldu. Onun da hayaliydi bir atlyesi
olmas Benim arka balkonun kuytu kesinde bekleyen,
zerinde atlye yazl kutularm gibi onun da vard yllarn
birikimi kutular. Bir sene boyunca hep hayal ettik. Varm gibi
davrandk. Elimize ne gese atlyede lazm olur diye koyduk bir
kenara. Yapacaklarmz, yapmamz gerekenleri konutuk hep.
Bu arada ben bir emlak arkadamn, dkknnda kullanmad
asma katn atlye haline getirdim. Kck bir yerdi, kirilere
bam arpmamak iin srekli dikkatli olmak zorundaydm.
Ama ok mutluydum, istediim gibi ebru yapyor, kendimi
gelitiriyordum.
131
 Nihayet 29 Ekim 2010 gn atk atlyemizi. Tekne, iinde
ebru yaplan kabn addr. Biz de iinde ebru yapacamz
atlyemizin adn TEKNE koyduk. Atlyemizde ebrunun yan
sra batikler yaptk, mumlar dktk u sralar atlyemizin
yars Mge Abla, skntl gnler geiriyor, ok hasta Ben
yalnz ama mutlu ve umutlu ebru yapmaya, bu sanata gnl
veren dostlara ve birka da minik meraklya ebru retmeye
devam ediyorum.
nancm udur ki; insann hayatta aamayaca engel yoktur.
Fiziksel rahatszlk yoksa basit ruhsal skntlar amak tamamen
insann kendi elindedir. En bunalm halimizde bile bizi
rahatlatacak, hayatn zorluklarna kar bize g verecek bir ey
mutlaka vardr. Yeter ki azimle ve ylmadan onu arayp bulalm.
Bulduumuz zaman da hi brakmayalm. stemek, baarmann
yarsdr denir. Ben bunu yaayarak rendim

132
 SEHERN HAYATINDA DEEN
RENKLER
Murat AYDIN
Annemden bahsetmek istiyorum size yksek msaadenizle.
Kendisi benim annem olduu iin tamamen sbjektif bir bak
asyla sayfalar dolusu zelliklerini yazabilirim, onun melek
olduunu dnmeme sebep olan. Ancak ben size onun hayatndan
rnekler vererek hayatnz nasl renklendirebileceinize dair bir
fikir vermek niyetindeyim.
Ev hanml ve ocuk ile haneli yllar sren evlilik
hayatnda gerekten ok zor bir sanat eserine imza atarken
ara ara babama resim yapmak istiyorum ben, merak ediyorum
resim yapmay dermi. Az nce bahsettiim ve benim ortanca
olarak katk saladm ocuk ile vatana millete faydal
olsunlar diye urarken, resme vakit ayramam bir trl. Denk
gelmemi eline boyalar, kalemleri, fralar almak iindeki sese
inat. Biz ilkokuldayken resim derslerinde verilen devlerimize
retmenlerimizin anlamayaca kadar salad katky
saymazsak. Gnmze gelirsek; ocuklar byd niversiteyi
bitirdi, garip bir kader sonucu hepsi turizm ve otelcilik mezunu
ve turizmle alakas olmayan farkl meslee sahip olarak.
Annenin ve babann zerindeki vakitsel yk ksmen azald.
Sonra bir gn babamn gz iyerinden eve doru yrrken
133
bir apartmann alt katnda yer alan sanat atlyesine arpt,
annemin resim yapma isteini dnerek. eriden kan, gzleri
de kendisi gibi glmseyen hanmefendi buyur etti babam ieri
Nasl yardmc olabileceini sordu. Babam da samimiyetle
annemin yllardr iinde kalm olan resim yapma isteinden
bahsetti. Hanmefendinin daveti ile annem o atlyeye gitti
ertesi gn. Ltfen samimiyetime inann o akam eve geldiinde
bize gsterdii pastel boya ile yaplm resmi grdmde
Kandrklk yapma anne, bunu retmenin yapm, evdekilere
gster diye sana vermi dedim. Glmsedi annem. Onun
gzleri de bir farkl glmsyordu o akam, ince bir ayrnt
olarak gzme arpmt. Aradan geen saniyeler dakikalar
kovaladka gnler aylara kartka aile olarak annemize olan
saygmz daha da artt. Zira hepimize yapt anneliin tesinde
resim yapma yetenei ile de baarlar kazanmaya balamt.
Atlyede yapt resimler dikkat ekiyor, ilgi gryordu.
O gnlerde hayatmzdaki en nemli deiiklii ya da
deien rengi yle aklayabilirim zetle. nceden kahvalt
sonras, televizyonda duygu smrsnn snrlarn zorlayan
programlar televizyon karsnda son ses izlenirken birden
televizyon almamaya radyo eliinde resim yaplmaya
baland. Evde farknda olmadan altmz televizyon sesi
yerine huzurun, heyecann ve mutluluun renklerini grdm
itiraf etmem gerekiyor. Daha fazla kitap okuduunu, daha fazla
sinemaya gittiini, daha fazla kendisine ve hobilerine vakit
ayrdn, kesinlikle daha ok glmsediini de eklemeliyim. Bir
sre sonra annem devam ettii sanat atlyesinin karma sergisine
katld birka resmi ile.
Bir insan iin bir sanat sergisinde yer almak nemli bir
ey olsa gerek diye dnyorum. Tanmadnz insanlarn
iinizden gelen renklere bakp eletirilerini ya da beenilerini
aktaryor olmas. Biz aknlkla kark hayranlk duygular
beslerken annemize, o durmad bir de kiisel sergi at.
Resimlerini, iinde sanatn ruhunu inatla barndran insanlarla
134
paylat. Drst olmak gerekirse bir ev hanm iin hatr saylr
miktarda gelir elde etti, sergide satlan resimlerinden. Bazlar iin
mutlulua sevk etmesi muhtemel gnlk hayatn skntlarndan,
streslerinden uzaklatran faaliyetler iin gerekli paraya sahipti.
Eskilerin deyimiyle alnnn akyla hem de. Yllar boyu yapmak
istediiniz ancak hep ertelemek zorunda kaldnz eyleri
yapmaya balaynca gerekten tahmin edilemez bir mutluluk ve
huzur doluyor hem ruhunuza hem etrafnza. Severek yaptnz
bir iin sonrasnda kazandnz parann da katksyla.
Hikyenin sonuna geldiimizi dnyorsanz yanlyorsu-
nuz zira son bir ey eklemem gerekiyor annemin yeni
renklerine ek olarak. Annem kendisi gibi resim yaparak hayatn
renklendiren bir hanmefendi ile birlikte Palet Sanat Atlyesini
kurdu. ehir merkezinde resim yapmak isteyen insanlar, gzel
sanatlar snavlarna hazrlanan renciler faydalansn amacyla.
nanyorum ki zamanla bilgilerini paylatklar insanlarn da
hayat kendilerinin ki gibi renklenecek.
Hem annem olduu iin hem de objektif olarak sylemem
gerekirse resimlerindeki baar iin onunla en kocamanndan
gurur duyuyorum. Sylediine gre biz onun hayatndaki en
gzel renklermiiz. Bir evlat iin iitilebilecek en gzel cmle
olduunu iddia ediyor ve vaktinizi ayrdnz iin teekkr
ediyorum.

135
 MR DLGER RETMENM
Rukiye GRHAN

Baarl Kadn Hikyeleri denince ilk aklma gelen

kiilerden biri oldu mr retmenim. Nereden balayacam,
nasl anlatacam bilemiyorum. imdeki duygular olduu
gibi kada aktararak anlatmak istiyorum mr retmenimi.
mr Dlger 2010 ylndan beri Antalya Toros Kz Teknik ve
Meslek Lisesinde Sanat Tasarm Blm Mekn Dekorasyon
Dal, snfmzn retmenidir.
Lise birinci snf karnemde zayf olmasna ramen, genel
ortalamam yksek olduu iin, bir st snfa getim. Ancak o
dersin snavlarna girip baarl bir puan almam gerekiyordu.
Bu bana ok zor geldii iin okulu brakmaya karar verdim. Bu
kararm aileme syledim. Herkes okula sevinle giderken ben
evde oturup anneme ve babama inatla lise ikinci snfa devam
etmeyeceimi sylyordum. Okullarn almasnn stnden on
be gn getii halde hl okula gitmemitim ancak bir yandan
da okulu zlyordum. Bu yzden de okula yeniden balamaya
karar verdim. Annem ile birlikte okul mdryle konumaya
gittik ve bize tm blmlerin dolduunu beni sadece Sanat
Tasarm blmne alabileceklerini sylediler. Kabul ettim ama
korkuyordum benim resmim ok ktyd. Snf retmenimiz
mr Dlgerdi. Sanat Tasarm Blm Mekn Dekorasyon
136
Dal hakknda hi bilgim olmad iin sknt dolu gnler
geirdim Ne iim var bu blmde diye syleniyordum. Derse
girdim ve dnya iyisi snf retmeni yani mr Dlger ile
tantm.
mr retmenim zel sebeplerden dolay ilkokuldan
sonra renimine alt yl ara vermi. Alt yl aradan sonra
ortaokulu byk bir azimle dardan bitirip lise ve sonrasnda
niversite eitimini tamamlam. Sohbeti, duruu, yry
her eyi ile bir bakayd, ilk dakikada anladm bunu. Benimle
scak konumutu, ben de resimden hi anlamadm laf
arasnda sylemitim. Snfta on sekiz kiiydik, hemen hemen
hibirimizin izim ile ilgili fazla bir bilgisi yoktu, yeteneimiz
var m onu bile bilmiyorduk. Hepimizle sabrl ve gler yzl bir
ekilde ilgilenii gzmden kamyordu. ok anslydk bence,
hayatmda hi byle bir retmenim olmamt. Ufak bir objeyi
izmeyi bilmeyen ben, resmi, izimi sevmeyen ben mr Dlger
sayesinde sevmitim. mr retmenim ile birlikte tuvallere
yaptmz resimlere, tablolara, kara kalem almalarna,
hepsine o vesile olmutur. Sadece izimi deil, insanl, glmeyi,
karndakini anlayabilmeyi retti bana ve arkadalarma. Ben
ilk defa iini akla yapan bir retmen grmtm. Sevgi dolu
yreiyle o tertemiz yz ifadesiyle anlatyordu dersini.
Baz retmenler rencileri rencide ederek tembelsiniz
diye azarlyor ve sert bir dille uyarda bulunuyorlar. te o zaman,
o retmenin dersine girmek istemiyoruz ve sonuta dk not
alyoruz o dersten. mr retmenim ise daha insancl bir
ekilde yapar uyarsn ve o ders keyifle ilenmi olur. O deil
de baka bir retmen gelseydi okulumuza belki de ben yine
okulu brakm olacaktm. Bana okulumu, eitim hayatm
yeniden kazandrd diyebilirim. Bir sorun ile karlatmzda
hep yol gsterendir mr retmenim. Arkadalarmzla ya
da retmenlerimiz ile diyaloglarmzda hakszla uradmz
zaman Ani ve sert tepkiler vererek hi bir yere varamazsnz
der ve eklerdi Bir retmeninizle tartmaya girdiiniz zaman,
137
retmeninize bir ey olmaz, siz zarar grrsnz.

Deitiime inanyorum mr retmenim sayesinde,

geliiyorum da ilerleyeceim de. Benim huyumu kendi
huyuna benzettiini sylemiti bir keresinde, ok sevinmitim
retmenim yle dedi diye. Rukiye, senin niversiteyi
kazanacana inanyorum diyen retmenimin yzn
kara kartmak istemiyorum ve niversiteyi kazanp mr
retmenimi arayp Mezun ettiin Rukiye niversite hayaline
ilk admn att diyeceim. mr retmenimin sadece benim
hayatmda deil birok arkadamn hayatnda da ok gzel izler
braktna inanyorum. Snf arkadalarma ve dier snftaki
arkadalarma kar, ayn samimiyet ve iten yaklamna
defalarca ahit oldum.

O sadece bir retmen deil, mkemmel bir anne, baarl,

gzel, mkemmel bir kadn. O mkemmel kadnn dnya
tatls Asya adnda bir bebei var. Okula geldii yl gzelliiyle,
giyimiyle ve yryyle bir baka olan retmenimiz
herkes tarafndan konuuluyordu. Benden bir st snfta olan
arkadalarm ile otururken mr retmenin iyi oluundan,
samimiyetinden bahsedildiine birok kez ahit olmutum. O
okuldaki retmenler arasnda parlayan bir yldz gibidir benim
iin ve baarl kadn rnekleri arasnda da kahramanmdr.

u an on yedi yandaym, ileride Kim gibi olmak istersin

veya kime benzemek isterdin? diye sorsalar hi kukusuz
mr Dlger ilk aklma gelen isimlerden biri olur. Anlatmakla
bitiremiyorum retmenimi dilerim herkese ksmet olur mr
Dlger gibi bir retmen ile tanmak. Her ey iin melek
retmenime teekkr ediyorum
138
 SERAP SEVK
zge SEVK

1953 ylnn Ocak aynda Karamanda retmen bir anne

ve milletvekili bir babann drdnc ve en kk ocuu olarak
dnyaya gelen Serap Sevk ocukluundan itibaren toplumsal
ve siyasi konulara ilgi duyar. Dnyada ve lkesinde yaananlara,
evresinde olup bitenlere duyarl bir gen olarak tahsil hayatn
Ankara ktisadi ve dari Bilimler Akademisi Eczaclk Yksek
Okulunda tamamlar.
1980 ylnda ei ve iki ocuu ile birlikte Ankaradan
Antalyaya tanan Serap Sevk burada da evresine ve topluma
yararl iler ortaya koyabilmek adna Talasemi Dernei ve
niversiteli Kadnlar Derneinin kurucu yelerinden biri olur.
Kurucusu olduu Talasemi Derneinin baarl almalar
sonucunda bu hastaln nemi fark edilir ve en azndan nne
geebilmek amacyla evlilik ncesi Talasemi testlerini yaptrmak
yasayla zorunlu hale getirilir. Halen sosyal alandaki faaliyetlerine
AYOVda Mtevelli Heyeti yesi olarak devam eden Serap
Sevk, bir milletvekili kz olarak hi de yabancs olmad
siyasete girer. Babasnn izinden giderek Cumhuriyet Halk Partisi
yesi olur ve parti bnyesinde l Meclis yelii, l Sekreterlii ve
l Bakan Yardmcl gibi grevlerde bulunur.
139
 Halen Cumhuriyet Halk Partisinde kurultay delegesi
olarak grev yapan Serap Sevk, siyasi almalarna devam
etmektedir. Siyasi almalar erevesinde Antalya blgesinde
Katan Gazipaaya kadar tm ilelerde gezmedik ky, girmedik
ev brakmayan Sevk, bu youn almalarnn meyvesini alarak
ilk n seimde yedinci sraya kadar ykselir ve bu listeye giren
ilk kadn olur.
Kendisinden sonra gelecek nesillere rnek olmak ve
kadnlarn siyasete girmesini desteklemek amac ile seimlerde
milletvekili adayl iin almalarn srdren Serap Sevk,
kendisi ile yola kan birok kadnn havlu atmasna karn,
ylmadan siyasi hayatn srdrmeye ve yeni nesilleri eitmeye
ve etkilemeye devam etmektedir. Yola kt ilk gnlerde kendi
partisinde tek kadn aday olan Serap Sevkn almalar
ve rnek kiilii sayesinde bugn yalnzca Cumhuriyet Halk
Partisi n seimlerde Antalya ilinden yaklak otuz kadn aday
karmaktadr.
Serap Sevk, KADER (Kadn Adaylar Destekleme ve
Eitme Dernei)in Antalya ubesi Kurucu Bakan olduktan
sonra kendisi gibi siyasete ilgi duyan kadnlara da eitim
vermeye balad. Yirmi be yllk siyasi hayat boyunca her zaman
kendisinden sonra gelecek nesillere daha iyi bir dnya brakma
hedefi ile hareket etti. Serap Sevk, bugn yalnzca CHP deil,
deiik partilerde aktif siyasette nemli yerlere gelmi birok
kadnn, milletvekilleri de dahil olmak zere, siyasi hayatnn
olumas ve gelimesinde nemli rol oynad ve oynamaya da
devam ediyor.

140
 TE O KADIN!
Birgl ETN

Antalya Bykehir Belediyesi Kltr ve Sosyal ler Dairesi

Bakanl tarafndan sivil toplum rgtleri ve kadn dernekleri
ibirliiyle Baarl Kadn Hikyeleri projesi gerekletirileceini
ve bu proje kapsamnda, Antalyada yaayan, i hayat veya sosyal
alanda baary yakalam kadnlarn hikyelerinin kaleme
alnacan duyunca bir yaz yazmam gerektiini hissettim. Ve
bu hikyede kimi yazacam ile ilgili hi tereddtm olmad
benim. Etrafmda en baarl kadn kim var? Kimin baarlarn
yazabilirim? Kimin baarlarnn rnek alnmasn isteyebilirim
diye bir saniye bile dnmedim! nk o baarl kadn ok
yaknmdayd. Baary yakalayan o kadn benden bakas deildi!
Bal okuyunca, burnumun Kaf danda olduunu, kendimi
ne zannettiimi, en baarl olduum kansna nasl vardm,
bunu nasl iddia edebildiimi dnr olduunuzdan eminim.
Bu konuda da son derece haklsnz. Cretimi mazur grrseniz
eer, aklamaya alacam.
ncelikle; size dostlarm diye hitap etmek istiyorum.
Dostlarmans! kelimesini gnlk hayatmzda ne ok kullanrz
deil mi? Milli Piyango bileti alrz, ikramiye kazanamaynca
kendimizi anssz birisi olarak addederiz. Etrafmzda ok gzel
141
insanlar grnce, imreniriz, gizlice kskanrz ve onlar Yce
Allahn bir ltfu olarak grr, zene bezene yaratldklarn ve
ne kadar ansl olduklarn dnrz. Bir arkadamz alma
artlar standardn zerinde, paras bol bir i bulduunda, bu
ansn neden bizim de yzmze glmediini dnr ve
ne kadar anslymlar der, bu ansn neden bize glmediini
dnrz. Ya da bir tandmz, eimiz, dostumuz ok gzel
bir ev, araba aldnda imreniriz. Bunca yldr alyoruz, deil
byle bir ev almak, bamz sokacak bir ev sahibi olamadk
der ve ansszlmza balarz bunun da nedenini. oumuz
ansl olmay byle leriz. Sahip olma da denebilir aslnda.
stediklerimize, hayal ettiklerimize ulatysak anslyz,
ulaamadysak anssz. Ama benim iin byle deil. Ben
anslym, neden mi? Hemen aklyorum. ncelikle salklym.
1969 ylnda doduumda bir elimde be parmak olmak zere,
iki elimde toplam tam tamna on tane parmam varm.
Ayaklarmda da ayn ekilde tam on tane parmak. ki kulam,
iki gzm, bir burnum, bir azm. organlarmn da hepsi yerli
yerindeymi. Salklymm. Ben doarken ansl domuum
bir kere. Doduumda annemi babam yanmda grmm.
kisi de salkl. Buyrun size ikinci ans! Doduunda annesi
ya da babas, evi olmayan onca ocuk arasnda ans yine bana
glm.
lkokulu bitince prl prl mavi bir bisikletim oldu benim.
Sene 1981. Ailem szn tutmu ve karne hediyesi gcr m gcr
bir bisiklet alm. Grdnz m ans! Baarl bir renciydim,
her dnem, karnem ile birlikte hep teekkr ve takdir belgesiyle
koarak geldim evime. Karnemi gsm gere gere gsterirdim
aile byklerime. Onlar da bana byklklerini gsterip
ceplerimi harlklarla doldurdular. O harlklar son kuruuna
kadar harcamak ne keyifli bir eydi bugn gibi hatrmda. Oysa
bu mutlulua hasret ne ok renci vardr kim bilir? Gryor
musunuz ne kadar anslymm! Rahmetli anneannem,
babaannem, dedem ok sevdi beni. Hep el stnde tutuldum.
Beni anneannem bytt. Alamamam iin etrafmda pervane
142
oldular. Babaannem ve dedem kyde yaard benim. Tatillerde
yanlarna gittiimizde bana ne yedireceklerini arrlar, daha
gn madan kalkp bana yeni sadklar inekten, taze st iirmek
iin ya da taze kaymak yedirmek iin etrafmda pr dnerlerdi.
Sonra rahmetli babaannem oca yakar ve bana ok sevdiim
katmerlerden yapard. Babaannem yapar, ben yerdim. Bugn
bile tad damamda o katmerlerin. Nur iinde yat babaannem.
lkokul, ortaokul byle geti, 1986da liseden mezun oldum.
hayatna atlmam gerekiyordu. Bir aile dostumuzun yannda
ihracat blmnde ie baladm. Bir ihracat firmasyd ve ihracat
vesaiki hazrlyordum. Bir sre altktan sonra ans burada da
bana gld. Bir gn yannda altm aile dostumuzun yanna
zel bir bankann mdr geldi Bu firmada ihracat vesaikini
hazrlayan sen misin? diye sordu Evet dedim. Bankada
almak ister misin? dedi bana. Dnebiliyor musunuz?
Oysa gnmzde niversiteyi bitireceksin, en az bir yabanc dil
konuacaksn, yazl snavlar, mlkatlar ap bankaya kabul
edileceksin ya da btn bunlar gerekmeden kuvvetli bir torpilin
olacak vs Bankada ie balayabilmek iin tm bu uzun ve
stresli sreleri yaamak zorunluluu varken bana o dnemde
bankaclk meslei teklif edildi. ansa bakar msnz? Ve bankac
olal yirmi be sene olmu. Hey gidi gnler hey
Bankaclk zel bir i. Burada bankacl anlatmayacam.
Bankacln getirdiklerini, gtrdklerini en iyi bir bankac
bilir, bir de o bankacnn ailesi. Ne kadar yazsam da bu meslei
anlatamayacam biliyorum. Ama bu ii yapabilen zel
insanlardan olmak da ne byk bir ans aslnda.
hayatnn yannda yaamn hobileri ile renklendirebilmi
ansl ve de ender kadnlardan biriyim. hayatm ile birlikte
uzun yllar halk oyunlar oynadm. Turizm haftalarnda, Trk
gecelerinde, gemi karlama trenlerinde dans ettim. Deiik
yrelerin deiik danslarn rendim ve oynadm. Tenise merak
sardm. Elinde raketi olan herkesle ma yaptm. Bazen saylar
benim oldu bazen rakiplerimin. Ama altm, terledim, bir
143
topun peinde ok kotum. Huzur buldum. nce grnml birisi
deilim hatta balk etli bir yapdaym. Bu halimle tango dersleri
aldm. ok keyif aldm tango yaparken, ok uzaklara daldm
gittim. Hele o tango kyafetleri, ayakkablar Sahnede dans
ederken baka bir insan oluveriyordum adeta. Onca fizii dzgn
adeta sfr beden rencilerin arasnda dans retmenimiz hep
benimle dans eder ve figrleri ben dans ederken dierlerine
retirdi. Tango gecelerinde de hep dans eden oldum. ansa
bakar msnz? Gn geldi sraya baka hobiler girdi. Musiki girdi.
Hem de bizim musikimiz, Klasik Trk Musikisi. ok uzun yllar
Antalyada musiki derneine devam ettim. Yllarca btn gn
bankada altm, akamlar da koro almalar, an, diksiyon,
nazariyat dersleri Bu yle bir keyifti ki! Yllarca konserden
konsere kotuk. Btn bir yl altk ve konserlerimizde
konuklarmza ok gzel saatler yaattk. O insanlarn yzndeki
mutlulua, huzura tank oldum. Gnmzde zar zor yakalanan
bu yz ifadelerine defalarca tank oldum. Ne de olsa ben ansl
bir insan ve ansl bir kadnm. ansm hep yzme gld. Tam
on dokuz yl olmu Trk Musikisine gnl vereli. Bugne kadar
yaadm yllarn yars musiki ile gemi. Yaanacak yllarmn
ise tamam musiki ile geecek. Krk iki yandaym ve sahip
olduum arivim benim gururum, zenginliim. Hi mtevaz
olunamayacak byklkte ve deerde bir arive sahip olmann
verdii zenginlii yaamann keyfini sryorum. Kamza nasip
olur ki bu zenginlik? Hep sylyorum ya anslym diye. Yine
anslym ve sahip olmak istediim albmleri bir ekilde elde
ettim. Trk Musikisinin benim yaam tarzm olduunu bilen
arkadalarmn, eimin dostumun katklar ise yadsnamayacak
kadar byk. Byle arkadalar herkese nasip olmaz. ansmdan
olsa gerek, byle arkadalar yine bana nasip oldu.
Yerimde olmak isteyen bir sr insan oldu biliyorum.
Kskananlarm oldu. ekemeyenlerim oldu. Arkamdan
konuanlar oldu, konuulanlar oldu. Hakszla da uradm.
Gn oldu hakkm arayabildim, gn oldu arayamadm. siz
kaldm gnlerim de oldu benim. Ama ans yzme hep gld.
144
Beni kskananlar atladlar ama ben atlamadm. anslym
nk. tane annem oldu benim, Antalyada, Konyada ve
Manavgatta. Tayin olduum her yerde ans yine yzme gld,
her ehirde annem diyebileceim insanlar karma kard.
Onlara anne dedim, anne diyorum ve mrm olduka onlara
anne diye hitap edeceim. Syler misiniz aramzda kamzn
tane annesi var? Elbette yine benim. Nedeni ok basit, ans!
Gnler aylar kovalad, aylar yllar. Hayatmza ne ok insan,
arkada, tandk girdi, kt. Kimilerini hayatmzdan bizler
kardk, kimileri kendiliinden kverdi. Kimileri glgemiz gibi
bizi takip etti ve edecek. Kimi dostlar istemeden kaybettik. Gn
oldu kaybettiimiz dostlar karmzda buluverdik. Bankacla
baladm yllarda bana ilerin detaylarn reten, daha sonra
emeklilik nedeniyle yolarmzn ayrld fakat yllar sonra bir
ekilde karlatmz O kadn bulmam. O kadn bambaka
bir ekilde kt karma. Nasl m? Editr olarak Ksa bir
sohbetten sonra iimde uyuyan ocuu fark edip kartt ve
bana editr olduu gazetede ok sevdiim Trk Musikisi
konusunda duygularm dile getirebileceim bir blm verdi.
Ksa bir sredir de burada duygularm dile getiriyorum.
Soruyorum size kamzn byle bir imkn var? Benim var. Hep
sylyorum ya anslym diye. ans yine yzme gld. Sevgili
dostlar, ite karnzda ben. Sizlerden biri. Etrafmda rnek
aldm kendimden baka kadn yok. Etrafmda baarlarn
yazabileceim benden baka kadn yok. Karnzda parann satn
alamayaca deerlere sahip olmann hazzn yaayan bir kadn
var. Salklym. Ailem yanmda. Bir iim var. Dostlarm var.
Arkadalarm var. Hobilerim var. En nemlisi ansm var.
Aln teri olmadan sahip olunan parayla cemaatte yer
edinmi hretli insanlardan deilim. Gittii yerlerde arabasn
kendisi park edip park yerinden kendisi karan bir kadnm.
Yaamm srdrebilmek iin alp ay banda hesabma yatan
maamn mutluluunu ve kymetini bilen bir kadnm. Bu
hikyede kimi yazacam ile ilgili ite bu yzden hi tereddtm
olmad. Sevgilerimle
145
 KEKESZ YAAMAK
R. Gl BURCU

Merhaba Kimim ben? Ben doudan gelip Ankaraya

yerlemi bir ailenin Mart 1956da doan ilk ocuklarym.
Ortaretim hayatm tamamladktan sonra 1975 ylnda kamu
kuruluunda memur olarak ie baladm. 1978 ylnda eski
Trk filmlerinde olduu gibi iime akan ve onu hissettiimde
yreimin arptn, ellerimin buz gibi olduunu ve bunun
ad AKm dediim bir duyguyla ak olup evlendim. 1979
ylnn Mart aynda ilk kzm, 1988de ikinci kzm dnyaya
getirdim. Evet ite zincirleme dediimiz hayat halkalar da benim
ayaklarma taklmaya balad. Tabi ki ben bunu isyan ederek
dile getirmedim, hayatn kendisini bir sahne olarak grdm. Ve
sen sahnenin bir kesinde yer alp roln yapmaya baladnsa
hayat seni suyun akna uygun olarak deredeki akl talarna da
taklarak gitmene yol ayor. Benim de yle olmutu.
Annemin salk sorunlar balamt; onun tetkikleri ve
tedavileri, hastaneye yat sreleri ve ameliyatlar, patoloji
iin gnderilen para ve onun akabinde gelen patoloji sonucu
yaam izgimde alan beyaz sayfann zerine damlayan bir
damla kand. Bunu anlatmak o kadar ac ki tarifi hibir ekilde
mmkn olmayan, acdn hissettiim gnd canmn.
Patoloji uzmanyla konutuumda hibir eyi duymuyor, sanki
146
hayat mn sndn hissediyordum. nann ki insann
gzlerinin nnden yaad sre geiyor. yamdaki
anlar da dahil olmak zere btn ocukluk yllarm, annemle
yaadm her ann her karesi bir film eridi gibi gzlerimin
nnden gemiti ve ben gzlerimi amak istemiyordum. nk
annem -her insann kutsal olarak kabul ettii gibi- benim en
kutsal varlmd. Hayatn bizlere anlatt zaman hep gzya
dkerdi, biz de onunla alardk. lkokul yllarmda retmen
Kimin annesi, babas yok diye sorduunda parmak kaldran
arkadalarma ok zlr ve yzlerine bakmaya korkardm.
Benim annem olmasa ne yaparm dnmek bile istemezdim.
Bunlar o an bir film eridi gibi geti ve kendime geldiimde
yaayan bir l olduumu fark ettim. Kendimce bir karar aldm,
bunu hi kimseye sylemeyecektim, patoloji uzman ve benim
aramda kalacakt. Anneme konan tehis; kolon kanseriydi.
Aileme ve hi kimseye belli etmedim. Her gn grdnz,
zerine titrediiniz, cannzdan ok sevdiiniz insan her gn
gznzn nnde eriyordu. Ben o yllarn artlarna gre
tbbn en son mucizelerinden faydalanp tedavi srecine
devam ediyordum. Ama benim iimdeki o sr bir volkan gibi
byyordu. Her gece iime damlattm gzyalarm, iimde
yaadm frtnann ve attm lklarn tarifi olamazd. Ta ki
kzm doana kadar. O gn ayr bir hayat ykm balad, o benim
yaam kaynamd, ben de anne oluyordum. 19 Mart 1979da
doumhaneye alndmda sanki tavan delinmi de odann iine
kristal yldzlar salyor gibiydi ve ben gkkuann altndan
geiyordum. Tarifi mmkn olmayan bir duyguydu. Evet, ben
de anneydim artk. nanlmaz bir g, Tanrnn verdii bir
armaand. Binlerce kez kredip, binlerce teekkr etmitim. O
an acnn ve sevincin ne olduunu yaamak inann ok farkl bir
duyguydu. Kzm, annemin yaam sevinci olmu bu ona terapi
gibi gelmiti. Dokuz ay kzma bakmt ve ailenin ilk torunu
oluu da annem iin ayr bir duyguydu. Ancak annemi, torun
sevgisi de yaatmaya yetmedi ve onu 1980 ylnn ubat aynda
gn aarmaya balarken kaybettim.
147
 Elimden kayan bir yldzd. Benim iin hayat bitmiti
sanki. Fakat ben de anneydim, sorumluluklarm vard.
Kardelerim kkt, onlara hem anne hem abla hem de arkada
olmalydm. te benim hayatmn da kekeleri balamt: Keke
evlenmeseydim, keke hep onunla olsaydm, keke yatalak
kalsayd Bunun gibi dnceler sizleri srkleyip gtryor
ve stelik bir kadnsnz, eviniz var, iiniz var, annesiniz
sorumluluklarnz sizi bekliyor. O zaman keke domasaydm
diye dnyorsunuz. Kendime hakszlklarm da oldu ve
ondan sonra karar aldm, kendi kekelerimi ocuklarma
yaatmayacaktm. Her ne karar alrlarsa arkalarnda duracaktm,
hayatlarnda hi kekeleri olmasn diye. Balar hep dik, gzleri
hep parlak, onlar stan gne hep scak olsun ve snmesin
diye. Hibir zaman karanlkta kalmasnlar ve hayatlarnn
bittiini dnmesinler diye dua ettim. Bana iki gzel, esiz
hediyeyi, kzlarm veren Tanrya bir kez daha teekkr edip
krettim.
Evet ben de bu hayatmn keke halkasndan 1995 ylnda
emekli olduktan sonra kurtuldum ve ilk yaptm ey bir kenara
ydm o enkazn stnden atlayp odann karanlndan a
kmak oldu. Ne mi yaptm? nce bana ait olan gen dediim;
ocuklarm, iim ve eim eklindeki genin ortasna geip
nce salkl beslenmek sonra eksiklerimi tamamlamak iin
uratm. Bunlar; ehliyet almak, yabanc dil kursuna gitmek,
hayata dnmn eksik olan kaldrm talarn onarmak
ve onlar yerine koymakt. Antalyadan emekli oldum. Mutlu
muydum? elikiliydi. Neden ailem Ankarada, neden benim
ekirdek ailem; eim ve ocuklarm buradaydk? Zaman zaman
Ankaray zlyor, sk sk gidiyordum. Psikoloum da Karyaka
Mezarlyd. Oraya gittiimde aylarca biriktirip aynalardan
ve kendimden baka kimseye syleyemediim szckleri
haykryor, zlemleri anlatyordum. Bir saat alamak, taa yazlan
szc okumak, ona anlatmak beni birka ay daha Antalyaya
balyor, yaam devam ediyordu.
148
 Ankarann medeniyet ve memur kokan o isli, pasl, puslu
havasn teneffs etmek bana evliliimi, ocuklarm tm
sorumluluklarm unutturup hr olarak sonsuza kadar kanat
rpabileceimi hissettirdi. Yalnzca ocuklar ve ailesi iin
yaayan biri deil artk kendisi iin de yaayan biri olduumu
biliyordum. unu da itiraf edeyim, bu gizli kalm szcklerin
arasnda meer kendimi ok seviyormuum. Kendime zaman
ayrp ben buyum diyordum. Kendime kk hediyeler alp o
gn dolu dolu yaayarak geirmek benim iin paradan daha
deerliydi. Benim iin nce salk, insanlk nemliydi. Yapraklar
hep yeil kalsn diye onlarla urap mutluluk budur dediim
iki nar aacn yetitirmek, evrenin ve hayat sahnesinin en
gzel yerinde durduklarn grmek benim en gzel dlmd.
Bu dllerim benimle sonsuza kadar, boynumda asl olan
madalyamd. Onlar da evlenip hayat kuracaklard. niversiteleri
bitti. Byk kzm evlendi 2006 ylnda. Kk kzm ise ayaklar
stnde durmay iyi biliyor ve hayat mcadelesine devam ediyor.
Onlara Ne olursa olsun hep a olup tok sanlanlardan olun
derdim. Neden bilmem hep bu d verirdim. Bir gn kk
kzm bu dme karlk verdi: Yemekle aras iyi olduu iin
Bir gn aken bu d tutmay baaramayp dersem sen
yanmda olup kollarmdan tutar msn dedi. Espri olarak ok
glmtk. Ama yaamlar boyunca, benim de nefesimin yettii
mddete hep yanlarnda glge ve soluk olarak kalacam.
Yeter ki Tanr bana g versin. Onlarn sann bir teline zarar
gelmesini asla istemem, kalkan olur, onlar korurum.
Byk kzm evlendiinde kalbimin derinliklerine
gmdm ve o kafesi hi kimseye gstermeyip onlar iin bu
tarihe kadar sava verip anneliin kutsalln bilip muhafaza
ettiim boynumdaki madalyonun dier yznde de yer alacak
olan resme teslim etme zaman gelince anahtar ellerim titreyerek
de olsa teslim etmek olmutu. ok mutluyum. Tanrm sadece o
an nefes alamadm hissettim ve ne yaptm sordum kendime.
Evet artk dl ocuum dediim, asla ayrm yapamayacam
149
benim nc dlm olan yavruma vermitim. Sra drdnc
yavrumu bulmakt. Herkese nasip ettii gibi benim yavruma da
dua ediyor, hayrlsn istiyordum.
ykmn bandaki Merhaba gibi hayat artk hr, her
gn kendince dolu, duygulu, insanlar ok seven, onlar iin
toplum iin btn varlklar iin ne yapabilirim diye, kimsenin
cann actmadan krmadan her eyi insani duygular iinde
halledeceimi dnp nefes alp, gnein o gzel scakln
yreimde ve bedenimde hissettiim, otuz drt yl olmasna
ramen ak olduum, hayatmn en gzel halkasyla -laf
aramzda- altn halkasyla beraber bir yaamm var. Tabi baz
evlerdeki hikyeler gibi bu da benim evimdeki hikyemin
zetiydi. Eer bana bu imkn verir de bu yazdklarm birka
kii okuyup n varln hissedip yaamak ne kadar ac dolu
olsa da yine de gzelmi derse bundan gzel bir ey olamaz.
Kendimce ilk defa bir eyler karalamak gibi bir lksm olduysa
da insann hayatnda kekesi olmadan ve hi kimseye muhta
olmadan, hayat ekmeinden bir dilim koparp evine gtryorsa
en gzeli. te ben buyumdur. Evrende yaayan btn canllar
Tanr korusun ve glen bir evrende yaammz boyunca olmak
dileklerimle hoa kaln. Ve ite ben Anadoluluyum. te ben bu
vatann evladym. Sonsuza kadar huzur iinde kaln.

150