Professional Documents
Culture Documents
Bài Giảng Âm Học Kiến Trúc - Nhiều Tác Giả, 57 Trang PDF
Bài Giảng Âm Học Kiến Trúc - Nhiều Tác Giả, 57 Trang PDF
Mc ch:
+ Cung cp cho sinh vin nhng kin thc c bn v m thanh, s hnh thnh
trng m trong phng khn gi, tnh cht ht m v phn x m ca cc b mt vt liu
& kt cu, nhng quy lut lan truyn ca m thanh trong cng trnh & trong ng ph.
+ Trang b cho sinh vin nhng kin thc c bn thit k ni tht m hc
Phng khan gi m bo cht lng m thanh trong phng.
+ Trang b cho sinh vin nhng hiu bit v ting n, quan h gia ting n v
sc khe con ngi gii quyt cc bi ton v cch m v chng n.
1
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
Chng I: NHNG KHI NIM C BN V M THANH - MT S TNH
TON C BN
I. Bn cht vt l ca m Thanh.
1. Sng m:
V mt vt l m thanh chnh l dao ng ca sng m trong mi trng n hi
sinh ra khi c cc vt th dao ng c gi l ngun m. Bn cht ca ngun m l kch
thch s dao ng ca cc phn t k cn n nn m thanh ch lan truyn trong mi trng
n hi. Mi trng n hi c th coi l nhng mi trng lin tc gm nhng phn t lin
kt cht ch vi nhau, lc bnh thng mi phn t c 1 v tr cn bng bn (mi trng cht
kh, cht lng, cht rn l nhng mi trng n hi).
Trong qu trnh truyn m th dao ng gim dn & tt hn.
a. Phn loi phng dao ng:
Ty theo tnh cht ca mi trng n hi m c th xut hin sng dc hay sng ngang.
- Sng dc: phng truyn. Xy ra khi cc phn t dao ng song
song vi phng truyn m. Xy ra trong mi trng cht lng, kh.
- Sng ngang : phng truyn: Xy ra khi cc phn t dao
ng vung gc vi phng truyn m. Xy ra trong mi trng rn.
* Dng mt sng: Mt sng l mt cha nhng im (phn t) c cng trng thi dao
ng ti mt thi im no
- Sng cu: Khi ngun sng l 1 im
- Sng phng : Mt sng l nhng mt phng // vi nhau v vung gc tia sng. Khi
cch xa ngun sng mt khong cch c nh th cc lp mt sng xem nh phng song song.
Tia mt sng
2
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
- Sng tr khi ngun l mt ng, mt sng l mt tr
Pmax
Ptb =
2
b. Cc i lng c trng ca sng m l:
+ Tn s: f (hz)
S dao ng ca cc phn t thc hin trong mt 1giy
c
K hiu: f (hz) =
Ti ngun cm th c nhng m thanh c tn s t 16 n 20.000 hz. Nhng m
thanh c f < 16hz gi l h m. Ti ngun khng cm th c. Nhng m thanh c f >
20.000 hz gi l siu m. Ti ngi khng cm th c m thanh ny
3
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
+ Chu k: T(s)
L s thi gian tnh bng giy hon thnh 1dao ng
1
T= (s)
f
+ Bc sng (cm, m)
L khong cch ngn nht gia 2 im c cng pha
dao ng.
Ti ngi cm th c nhng m thanh c bc sng
= 1,7cm 20m
C
= = C.T
f
Vn tc truyn sng m: C(m/s). L c trng
quan trng ca qu trnh truyn m . Khi mi trng khc nhau th tc truyn m cng
khc nhau.
Vn tc truyn sng m ph thuc vo mi trng & dng ca sng m lan truyn
trong .
V d: t = 00C => Vn tc truyn m trong khng kh l 330m/s. Trong nc C =
1440 m/s. Khi t = 200C. Ckhng kh = 343m/s
- Vn tc truyn m cn ph thuc cu trc ca vt liu
V d: Cy n
chiu di
chiu ngang
Chiu dai
=> t cng hng tt nht
Chiu ngang
4
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
b. p sut m: p[w/m2 ]
Khi sng m ti 1 mt no , do cc phn t ca mi trng dao ng tc dng ln
mt lc gy ra p sut m. p sut y l p sut d do sng m gy ra ngoi p sut
kh quyn. p sut m c xc nh theo cng thc
P = .C.v (i vi sng phng)
Trong : [kg/m3]. Mt ca mi trng
C [m/s]: Vn tc truyn m
v [m/s]: Vn tc dao ng ca cc phn t
p sut m l 1 i lng bin thin theo thi gian ti 1 im bt k no trong
trng m. Tu vo thi im : (b nn => Pmax , b ko => Pmin ). Trong tnh ton ta tnh
gi tr trung bnh:
Pmax
Ptb =
2
I
Ir =
4r 2
Trong : Ir l cng m cch ngun bng 1 khong cch r .
5
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
e. Mt nng lng m: E[J/m3].
L s nng lng m cha trong 1 n v th tch ca mi trng. Trong sng m
chy (ch truyn i khng c phn x tr li) th
I P2
E= =
C SC 2
Mt nng lng m l mt i lng v hng v l 1 c trng rt quan trng
trong trng m khi hng ca sng m khng bit.
3. Cc n v o m thanh theo thang lgart:
Trong phm vi m thanh m tai ngi nghe c th cc n v trong h thp phn
thay i trong phm vi rt ln t 106.1012 ln. V vy m tai ngi v cc dng c m hc
rt kh phn bit, nh gi m thanh. Mt khc s thay i mt vi n v o trong h thp
phn th tai ngi khng cm nhn c. V vy trong m hc ng dng ngi ta thng
dng thanh lgart o m thanh.
a. Mc cng m: LI (dB)
6
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
- Mc m ca 1 s ngun thng gp:
- Vn yn tnh : 20 30dB
- Ting ni thm x xo (cch 1m) : 35dB
- Ni to :(60 70)dB
- Phng ha nhc disco : 100dB
4. Ph m:
- m thanh ch c 1 tn s gi l m n. Trn thc t ch c dng c duy nht l
thanh la.
- Phn ln cc ngun m trong thc t l m hn hp ca nhiu m vi nhiu tn s
khc nhau gi l ph m. V vy khi gii bi ton v m thanh cn bit c c tnh tn s
ca m, n cho bit s phn b ca mc p sut m theo tn s.
thun tin trong m hc ngi ta chia phm vi tn s m nghe c thnh cc di
tn s
Mi di tn s c c trng bng cc tn s gii hn (f1 l gii hn di, f2 l gii
hn trn). B rng di: f = f1 - f2 v ftb = f1f 2
f2
Di 1octave (c ta): = 2 (hay l 1 bt trong m nhc)
f1
1 octave
1/3 octave
hz
125 250 500 1000
5. o m thanh
a. o bng vt l sau chuyn v o cm gic fn ca tai ngi ta dng mch chuyn i
A, B, C, D
7
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
A,B,C
M K K
A: Mc thp: 0 40dB
B: Mc trung bnh: 41 70dB
C: Mc cao: 71 120 dB
D: Mc rt cao: > 120 dB
M: Micro phn
K: B khuych i (tng m)
L : B lc tn s
TG: My t ghi
MH : mn hnh
PT
L TG
MH
K K
My phn tch m thanh theo tn s c th ghi li trn bng t hoc ghi li trn mn
hnh.
- Cc m thanh pht ra c m thanh n nh v khng n nh. m thanh n nh
mc m bin thin khng qu 5 dB
V d: 125 hz (1 octave) => 63dB
250 hz => 61 dB
500 hz => 59 dB
II. Cc c trng sinh l ca m thanh
1. Phm vi m nghe thy
- V tn s: f = 16hz 20.000 hz
- V mc p sut m: Lp = 0 120 dB
- Ngng nghe: Gii hn u tin m tai ngi cm th c m thanh.
- Ngng chi tai:
- Mc m ti thiu tai cm th 20 30dB
8
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
2. cao ca m thanh: Ph thuc vo f: Xt dao ng ca 1 dy n
f0 a
2f0 b
3f0 c
+ Khi dao trn ton chiu di, tn s dao ng thp nht, m trm nht gi l m c
bn. Tn s f0 gi l tn s c bn, quyt nh cao ca m thanh. Tn s f0 gi l tn s
c bn, quyt nh cao ca m thanh. Tn s dao ng 2f0, 3f0 ... u gi l bi s ca tn
s c bn, m ca chng lag ha m. Ha m cng nhiu, m nghe cng du dng. Nh
vy ta c:
+ f thp : 16 355hz
+ f trung bnh : (356 1400) hz
+ f cao : (1401 20.000) hz
3. m sc:
m sc ch sc thi ca m du dng hay th kch, thanh hay r, trong hay c. m
sc ph thuc vo cu to ca sng m iu ha. Cu to ca sng m iu ha ph thuc
s lng cc loi tn s, cng & s phn b chung quanh m c bn
- Cng & mt ha m cho ta khi nim v m sc khc nhau.
+ m iu ch m cao hay thp, trn hay bng. m iu ch yu ph thuc vo tn
s ca m: f cao => m cao, f thp => m cng trm.
4. Mc to, to:
Mc to, to ca 1 m l sc mnh cm gic do m thanh gy nn trong tai ngi,
n ph thuc vo p & tn s ca m. Tai ngi nhy cm vi m c f = 4000 hz & gim dn
u 20 hz
9
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
a. Mc to: F n v o: Fn
Cm gic to nh khi nghe m thanh ca tai ngi c nh gi mc to & xc nh
theo phng php so snh gia m cn o vi m tiu chun.
i vi m tiu chun, mc to c tr s bng mc p sut m (o dB). Mun bit
mc to ca 1 m bt k phi so snh vi m tiu chun
- Vi m tiu chun : Mc to ngng nghe l 0 Fn ngng chi tai l 120 Fn.
- Cng 1 gi tr p sut m, m tn s cng cao => mc to cng ln.
Bng phng php thc nghim ngi ta v c bn ng mc to
140 dB
Ngng chi tai 120 dB
120
Mc p sut m
100
80
60
40
20 Ngng nghe
-20 hz
20 100 500 1000 5000 10.000
b. to: S: n v Sn
Khi so snh m ny to hn m kia bao nhiu ln ta dng khi nim " to"
to l 1 thuc tnh ca thnh gic, cho php phn on tnh cht mnh yu ca m
thanh.
Mi lin h gia Sn & Fn nh sau:
S = 20,1(F-40)
Nh vy nu mc to ca 1 m = 40F => to ca m S = 1 Sn
Khi mc to tng 10F th to tng gp 2
III. Mt s tnh ton m thanh
Bi Ton 1:
Tnh mc m ti 1 im cch ngun m 1 khong r (m)
LP LA
N r1 A
10
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
r
LA = LP + 10lgF - 10lg - 20lgr -
1000
Trong : F: H s nh hng ca ngun m
: gc khi bc x ca ngun ly nh sau:
Khi ngun bc x c khng gian th = 4 -Bc x trn 1 mt phng th = 2. Bc x
nm gn gc nh din th = , tam din = /2
F: H s c hng. Trong thc t ngun m bc x khng u theo cc
Ph2
hng. Tnh c hng c c trng bng h s c hng F =
Ptb2 h
LA LB
B
N r1 A
r2
r2
- Sng cu (ngun iem): LB = LA - 20lg (dB)
r1
r2
- Sng tr (ngun m ng): LB = LA - 10lg (dB)
r1
11
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
Bi Ton 3:
L = L1 + L
L 2 - L1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 20
L
3 2,5 2 1,6 1,5 1,2 1 0,8 0,6 0
12
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
CHNG 2: VT LIU & KHONG CCH HT M
I. H s ht m
Et = Efx + Eh
E fx
Nu t = => gi l h s phn x m thanh
Et
E h
= => gi l h s ht m
Et
Et
w
Ex
Em
Ef
o o
Nu vt liu xp t trc tip ln b mt phn x cng th: 80 < r < 160 NS/cm4 h s
ht m ln nht.
Nu pha sau lp vt liu xp c lp khng kh th:
40 < r < 80 NS/cm4
Trong thc t chiu dy cn thit, ngi ta xc nh cho sn cc bng.
14
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
Ch : i a s vt liu xp ht tt cc m thanh c tn s cao.
2. Cc tm dao ng (cng hng) ht m:
+ Cu to: gm 1 tm mng c th bng g dn ba, cttng t c nh trn h sn g.
Pha sau tm mng l khe khng kh.
1 2
3
1. Tm mng
2. Sn g
3. Mt cng
4. Khe khng kh
+ Nguyn tc lm vic:
Khi sng m p vo b mt ca kt cu. Di tc dng bin thin ca p sut m,
tm mng b dao ng cng bc, do gy ra tn tht ma st trong ni b bn, nng lng
m bin thnh c nng v nhit nng thng ni ma st khi tm mng dao ng.
Khi f sng m ti f dao ng ca tm => xy ra hin tng cng hng v lc
kh nng ht m ca vt liu ln nht.
u im: Cu to n gin, gn nh bn lu, hp v sinh. Chng m v chng cc
tc ng c hc tt. Hng hc d sa cha.
Nhc im: Ch ht m tn s thp.
3.Kt cu ht m bng vt liu xp t sau tm c l.
Cu to: Phc tp hn tm dao ng ht m gm 1 tm mng, trn c x rnh hay c l.
Sau tm c l c dn 1 lp vt liu ma st lm tng s mt mt nng lng m (lp ma
st c th l lp vi mng, vi thy tinh). Gia tm mng v lp vt liu xp l lp khng
kh.
15
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
3 1 2
4 5
1. Tm mng c l
2. Lp vi mng
3. Khe khng kh
4. Lp vt liu xp
5. Mt tng cng
Kt cu ny c kh nng lm vic nh tm dao ng ht m v d iu chnh c
tnh tn s ht m. Kh nng ht m ca kt cu ph thuc vo s l v c tnh ca l c
trn tm.
* Nu din tch l c ln v s l c trn tm nhiu => kt cu lm vic nh tm vt
liu xp ht m (T.e: Tm c l khng c nh hng n kh nng ht m ca kt cu.
* Nu din tch l c nh v s l c t => kt cu lm vic nh tm dao ng ht
m . Nu thay i din tch l c, chiu dy vt liu, khe h khng kh th kh nng ht m
ca kt cu s thay i. Nh vy mun kt cu ht m tn s cao th din tch l c
chim < 15% th kt cu ht m tn s thp.
u im: D iu chnh kh nng ht m.
Nhc im: Cu to phc tp
4. L cng hng ht m
Cu to: N l th tch khng kh kn
bi cc mt tng cng v thng vi bn
ngoi qua 1 ci c di. Cu to c 2 phn
+ L: ng vai tr nh m khng
kh cho phn khng kh ch c dao ng
d dng c th hnh trn, vung, a gic.
+ C l: C chiu di nht nh,
khng kh trong bng l thng vi khng kh trong phng qua ming l.
Khi ca sng m ti ln hn 3 kch thc ca l th khng kh trong l c tc
dng nh 1 l xo n hi. Ct khng kh trong c nh 1 pt tng khi lng m. Di tc
16
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
dng ca sng m ti, ct khng kh trong c dao ng lui ti nh 1 pt tng, khng kh
trong l v khng thot ra c v th tch l ln hn c nhiu nn n c tc dng nh
mt m n hi lm cho nng lng m mt i bin thnh c nng v nhit nng
thng ni ma st khi khng kh trong c dao ng. Khi tn s m ti f dao ng ring
ca l th hirnj tng cng hung xy ra => kh nng ht m ca l ln nht. Cc l
cng hng th ny c dng t lu trong kin trc tng cng m vang trong cc
nh th c.
p dng nguyn tc ht m ny ngi ta ch to cc nanen cng hng. Mi mt
l v th tch khng kh pha sau c coi nh 1 l cng hng. Kt cu ny ht m
mnh nht nhng tn s nht nh.
1
1. Tm c l
2. Lp vi
3. Khe khng kh
u im: Kt cu ny c h s ht m cao r tin d ch to.
Nhc im: c tnh tn s ht m khng u
17
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
(tm uc l 2) 1(vai mong)
3 khung
2
1
1. Bn c l
2. Lp vt liu xp
3. L xo treo
Ch : Ngi v cc g trong phng, cc dng c trong nh u l nhng kt cu ht m
n.
18
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
Chng 3: M HC PHNG KHN GI
I. Yu cu cht lng m hc i vi phng khn gi.
1.nh ngha:
Phng khn gi l mt phng kn, c the tich tng i ln, b gii hn bi cc b
mt tng c tnh cht bit. C th dng lm hi trng, ging ng, biu din ca
nhc, kch ni v c th ho nhc ... Vi hai chc nng nghe v xem. V mt vt l c
th coi phng khn gi l he thng khng nhng chu s kch thch ca ngun m ma
con thuc hien nhung giao dong rieng ngay c sau khi ngun m tt.
2. Phn loi:
a.Theo c im ca m thanh:
+ Phng nghe trc tip
+ Phng nghe qua h thng in thanh (HTT)
+ Phng nghe trc tip + HTT
b. Theo c im ca ngun m:
+ Nghe ting ni: R hay khng r
+ Nghe m nhc: Hay hoac khong hay
+ Nghe ting ni + m nhc: R + hay.
3. nh gi cht lng m hoc ca phng khn gi
a.nh gi chat luong am hoc theo ch quan:
Rt phc tp nn chia phng khn gi theo chc nng ca phng theo 2 loi:
* Loi nghe ting ni: L ch yu hi trng, ging ng y cht lng m hc ca
phng c nh gi qua r. Phong c coi l r tt khi ting ni hiu c d
dng: Ngi ni khng b gin sc, ngi nghe khng b cng thng. r ph thuc
vo nhiu yu t:
+ c im ca phng.
+ c im ca m pht ra
+ S ch ca ngi nghe.
xc nh r ngi ta dng phng php thc nghim: chn 100 m tit v
ngha, ri rc, c ln sn khu, ngi nghe ngi tt c cc v tr trong phng, ghi li
cc m mnh nghe c (gi l r m tit)
19
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
S m tit nghe c
r m tit A = x 100%
S m tit oc
20
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
ha hz
{
80
- Th tch phng
T(s) - Chc nng phng
a
x m thanh. y l hin tng xu trong trng m loi b. Q
Nguyn l m hnh hc ch c p dng khi a >> .
a. Thit k b mt phn x m.
8m
7
LBtt < 70 dB
LAtt 70 dB
1,5m
N
A
B
3m
N
V d: C 2 m ti mt phng .B mt
c kch thc 3m; f1 = 100 hz;
f2 = 1000 hz.Tinh xem m no c th phn x c 3m
i vi m f1 = 100 hz;
Tinh bc sng 1=3,4m
340
1 = = 3,4m .
100
22
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
340
2 = = 0,34m
1000
m f2 = 1000 hz mi c phn x
* Ti nhng v tr xa ngun m, r thng b gim do cc nguyn nhn sau:
+ S ht m ca b mt.
+ S phn t mi trng ngy cng tng ln nng lng m chia nh trong qu
trnh lan truyn. khc phc hin tng ny cn thit k nhng b mt phn x m
tng bn, trn. c bit l phn trn, tng bn gn b mt phn x sn khu, kch
thc 5 6m. m
0.5
s'
A
Ngun m
Q
C
D
ny cng rng.
23
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
* Kt cu v thi cng hnh ch
nht n gin. Nn mt bng hnh ch nht
p dng cho quy m phng va v nh. s
khc phc gc nhn ngoi gc 450
trc sn khu, rt ngn c ly phn x ,th ng ci
tin mt bng hnh ch nht thnh mt bng Hnh 3
hnh qu chung
+ Mt bng hnh qut:
Hiu qu m thanh ca loi mt bng
ny ph thuc vo gc to thnh
gia tng bn vi trc dc ca phng.
Gc cng ln vng trng khng
Hnh 4
c phn x pha trc cng ln
gc 220 tt nht = 100.
* Loi mt bng ny tng sau tng i
s
rng. trnh n iu, kin trc thng
x l cong, khi ch t tm cong nm
xa sau sn khu trnh tiu im m
hoc ting di ri trn sn khu , c th x Hnh 5
26
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
h = 2r
h = r/2
h=r
F
F S S
Rt xu t Hi t t
Ht m ln
Phn x m nh
28
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
2.Thi gian m vang: T(s). A
Xt vic b sung nng lng m
im A trong phng. Khi S rf1 rf2
06dB
m do nng lng m c b sung L*
Trong :
a. S: Tng din tch cc mt bng trong phng khi phng c V > 2000m3
v tn s cao th phi k thm lng ht m ca k2
0,16
khi : T = (1)
A + 4mv
0,16V
v T= (2)
S ln(1 2tb) + 4mv
Trong :
* m l h s ht m ca k2.
A = A c nh + A thay i + A ph
* A: Tng lng ht m
30
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
* AC: Lng ht m c nh (trn, tng...)
n
AC = i.si
=1
[ m2]
b
- Trong khng gian ngu hp do th tch, vt liu ca cc khng gian khng
ging nhau nn phi tnh ring.
+ i vi phng khn gi v sn khu khi tnh thi gian m vang cho phng khn
gi ly h s ht m ca ming sn khu thay th cho s tn ti ca sn khu.
+ i vi khng gian chnh ca phng khn gi vi khng gian di ban cng th
Nu b > 2h ta phi phn thnh hai khng gian ring bit v ly h s ht m ca ming
ban cng thay cho s tn ti ca ban cng. Nu b 2h th coi nh mt khng gian
tnh
5. Thi gian m vang ti u: Ttn (1)
a. Thi gian m vang (T) c ngha:
31
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
- Cho bit tc tt ca m thanh trong phng.
- L i lng vt l c th tnh ton c, c mi lin h vi cc thng s V, A
ca phng
- Gip cho vic camr nhn, nh gi cht lng m thanh phng. \
Nu T ngn qu m thanh nh
Nu T di qu m km r
Nh vy s tn ti mt ch s T sao cho r khng b gim m m nghe
vn du dng. mt khc tr s cng khng ging nhau i vi tng loi phng
v V ca chng
CLAT du dng
Ttn T(s)
Ttn500
2,2
2 1
1,8 2 1. Nhc gi ng
1,6 3 2. Ho nhc
1,4 3. Kch
1,2 4 4. m nhc
1 5 5. Chiu phim
0,8 6 6. Ging ng
0,6
- V
32
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
- Phng ca nhc k = 0,41
- Phng kch ni k = 0,36`
- Phng chiu phim, g k = 0,29
hay tra Ttn500 bng biu .
1,6
1,4
1,2
0,8
f
100 500 1000 2000
33
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
Ttn
T
- 10% +10%
hz
125 500 1000 2000
K/T m ht m
34
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
+Trn cc mng tng, trn gn ngun m lng b tr vt liu c cng cao v
c thit k theonguyn l m hnh hc. Nn cu to c hnh li trong phng.
+ cc phn trn cui phng cn b tr cc vt liu ht m
+ Tng hu c th gy ra cc hin tng xu nn phi b tr cc vt liu ht m
mnh v ng u.
+ Lng ht m c nh yu cu c b tr 2 tng bn theo nguyen tc to cc
di ht m v phn m sen k nhau nhm t n khuych tn m n nh
Bc 5: Kim tra.
+ Xc nh lng ht m tnh ton ca phng thit k: Atkf
Atkf = Acf + Atf
+ Xc nh thi gain m vang thit kTtkf v so sng n vi Ttnf 10%
Nu khng m bo th chng ta phi thay i vt liu ht m v thay i din
tch ht m.
Thiu
Tha
+ o c, kim tra.
+ Hiu chnh, b tr vt liu ht m
V d: Tnh tng lng ht m, la chn v b tr vt liu ht m cho ging
ng 500 ch ngi. cho bit V= 3240m3.
Kch thc cao x rng x dai = 9.15.24 (m) Tng din tch tt c cc b mt trong
phng S = 1389 (m2). Phng khng c cc khe trng phc tp, b qua lng ht m b
sung.
GII:
1. Tnh Ttn500 = K.lgV 0,29.lg3240 = 1,02s. ging ng yu cu r l ch yu tc R
= 1. thi gian m vang tt nht ca cc tn s u bng nhau Ttn500 = Ttn125 = Ttn2000 .
2. Tnh tnh h s ht m trung bnh ca cc tn s.
+ i vi cc tn s 125 v 500 hz dng cng thc:
0,16V 0,16.3240
T= =
S ln(1 tb ) 1389 ln(1 tb )
35
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
Thay Ttn500 = Ttn125 = 1,02 vo ta c
0,16.3240
1,02 = tb500 = tb125 = 0,31
1389 ln(1 tb )
td = N. td
A 500
i tng ht m N
0% 50% 70% 100%
Gh da g dn 0,081 48,6 24,2 14,5 0
Hc sinh ngi trn gh 0,31 0 92,6 130 186
Atd ca n i v gh 48,6 116,8 144,5 186
36
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
Atd ca f = 125,500 v 2000 khi 70% h c sinh c mt
i tng ht m 125 500 2000
S lng i tng N N N N
Gh da g dn 180 0,07 12,6 0,081 14,5 0,082 14,8
Hc sinh ngi trn
420 0,2 84 0,31 130 0,41 172
gh
Atd ca ngi v gh 96,6 144,5 186,8
4. Tnh lng ht m c nh Ac khi 70% hc sinh c mt (b qua lng ht m b
sung)
+ i vi tn s 125hz.
cd = A
A125 A125
td = 435 89,6 = 338,4m
125 2
+ i vi f = 500hz
cd = A
A 500 A 500
td = 435 144,5 = 290,5m
500 2
+ i vi f = 2000hz
2000
A cd = A 2000 A 2000
td = 392 186,8 = 205,2m 2
37
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
G dn 1cm ng
Tng sau bng
6 trn sng g cch 93,1 0,3 27,93 0,2 18,8 0,1 9,31
en
tng 5cm
Tm rm p trn 0,30 0,10
7 Tng hu 58,9 0,37 21,8 38,6 6,25
sn g 7 8
Tri thm cao su dy
8 Sn li i 120 0,04 4,8 0,08 9,6 0,03 3,6
5mm
Tri thm cao su dy
9 Bc ging 45,8 0,04 1,83 0,08 3,6 0,03 1,37
5mm
10 Ca s M hon ton 140 0,9 12,5 0,9 12,5 0,9 125
11 Ca i Ca knh ng kn 30,3 0,35 11,21 0,18 5,45 0,07 2,12
12 Ca thng gi l trng c song st 11,4 0,5 5,7 0,5 5,7 0,5 5,7
13 L n L trng 1 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25
Ac tng hp 368,21 313,29 210,07
KT
1
KP KN
1 0,8 1
0,8 0,6 0,8
0,6 0,4
0,4 0,2 0,4
20 40 60 80 100 120 0,2 1 2 3 4 5 0,2
1
L p (dB)
= 1.5 2dB = 2dB
m
fx1
fx2
fx3
trc
m
tip
fx3
fx2
fx1
trc
tip 5 10
t(ms) t(ms)
20 30 15 10 15 5
39
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
2. Cc bin php tng cng r:
- Tng cng nng lng m trc tip to iu kin m trc tip truyn tt nht n tai
ngi nghe
+ Tng dc ca sn.
+ Chn hnh dng phng hp l.
+ Ch tnh nh hng ca ngun m.
- Nu T di lm gim T bng cch t vt liu ht m iu chnh thi gian m vang.
- C nhng bin php chng n trong phng.
- To nhng b mt phn x gn sn khu a phn x m ra ch ngi cui phng.
40
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
CHNG IV: CHNG TING N TRONG THNH PH
I. Cc ngun n & phng php nh gi
Gia ting n & m thanh cn nghe khng c g khc nhau v bn cht vt l
nhng v kha cnh tm l & sinh l c khc nhau. Ting n gy ra nhng nh hng
bt li v tm sinh l
1. Phn loi ting n:
a. Theo ng lan truyn:
- Ting n khng kh: l nhng ting n lan truyn trong khng kh
- Ting n do va chm: L do nhng vt th va chm vo kt cu gy ra & c
lan truyn theo kt cu
- Ting n kt cu: L nhng ting n theo kt cu nh ca. V ngun gc c th
l do khng kh hay do va chm
b. Theo thi gian tc dng:
- Ting n n nh: L ting n c mc thay i khng qu 5dB. Ting n cc ////
- Ting n khng n nh: L ting n c mc thay i vt qu 5 dB (ting n giao thng)
- Xung: Ting n pht ra trong thi gian khng qu 1s. Thng c cng rt
cao (ting n khi ng c ban u lm vic)
c. Theo tn s: Ting n f thp 300 hz
f cao: f = 300 800 hz - f cao : f > 800 hz
d. Theo v tr tng i ca ngun.
-Ting n ngoi l nhng ting n t pha ngoi tc dng vo trong
- Ting n trong: L ting n do chnh con ngi & thit b to ra bn trong cng
trnh
2. Phng php nh gi
a. Ting n n nh: Sinh ra t cc trm bin th, cc my mc TB
- Tng mc n: L, dBA
- nh gi theo tn s Lf(dB): 63 8000hz (o theo di 1/3 octa & 1 cta)
b. Ting n khng n nh (ting n giao thng vn ti)
- Mc n tng ng Ltd
1
Ltd = 10lg ( f i .10 0,1Li ) dB(A)
100
Trong : thi gian kho st tnh bng giy. Thng o trong 1800s (30 pht)
41
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
fi: Thi gian tc dng ca mc n di th i: tnh bng s % ca tng thi gian tc
dng.
Li: Mc m trung bnh ca di th i
Mc n tng ng l 1 mc n nh dng thay th cho tc ng khng n
nh ca ngun n hay c th dng cng thc TN
LA7 = LA7 + D vi D = D1 + D2 + D3 + D4
Vi D1, D2, D3, D4 tra bng: D1 = 1 dB khi xe ti & khch 60%, D1 = 1dB.
Tc 40km/h.
L'A7: Mc m tng ng ca dng xe cch trc ng 7,5m ca on ng
thng v phng ca dng xe c 60% xe ti v xe khch, tc d 40km/h ly theo bng.
Cng d dng xe 40% 60% 100%
Mc m tnh ton 68 69 70 A
V khi dng cng thc: LA7 = 46 + 11,8lgN + D
D3 = +1dB khi dc khng bng phng;
D4 = +3dB khi c mt ca tu in
N l mt dng xe (xe/h).
V mt sinh hc ngi ta coi n tc ng tng ng bn con ngi nh tc
ng khng n nh.
nh gi ting n: o mc m thanh theo dng tn s ti a theo dB. Phm vi t 63
8000hz hoc nh gi mc m theo dB (A).
II. nh hng ca ting n. Tnh cht ting n cho php.
1. nh hng ca ting n:
a. nh hng n c quan thnh gic:
- Gim nhy cm
- Lm cho ngng nghe tng
- B nng tai, b ic.
b. nh hng n h thn kinh:
- Gy ra s c ch.
- Gim s tp trung suy ngh gy ra nhng sao lng kh chu.
- Bc bi, au u chng mt.
- nh hng n gic ng.
42
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
V d: Khi LA = 35dB sau 15' ng say khi ting n tng ln 50dB sau 1h mi ng.
- Ting n lm gim cht lng cuc sng.
c.nh hng h tiu ho:
Chnh ting n l nguyn nhn gy ra bnh vim lot d dy.
Cn coi ting n l loi hnh gy ra nhim mi trng v bo v con ngi khi
tc ng c h cn c tnh cht mc n cho php.
2. Tiu chun ting n:
m bo iu kin v sinh, iu kin lm vic ca con ngi th ngi ta a ra mc n
cho php. Mc n cho php khng phi l mc n tin nghi. Theo iu kin v sinh:
* Mc n cho php l mc n di tc dng ko di ca n khng gy ra nhng
bin i phc tp trong cc h thng v b my ca c th con ngi. Nu mc n thc
t nh hn mc n cho php th khng gy nn nhng bin i xu v mt sinh l v vn
m bo c iu kin lm vic v ngh ngi.
i vi mi nc tu theo iu kin kinh t ku thut, chc nng ca cng trnh
m ngi ta a ra mc n cho php khc nhau:
Vit Nam:
+ i vi nh :
- Trong phng: - m: 35dB - Ngoi: - m: 40dB
- Ngy 50dB - Ngy 55dB
7,5m
44
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
Trong khi quy hoch cn ch n hng gi - Hng gi nh hng n s lan
truyn m ngoi tri(Cng chiu m lan truyn nhanh hn xa hn) B tr nh my
khu cng nghip nn b tr cui hng gi.
b). Quy hoch giao thng:
- Lp mng li giao thng hp l
- S dng bin php quy hoch chng tin n trn ton thnh ph
Cao tc ng thnh ph ng i b
Quc l (Ti nh, xe khch, xe c nhn) Xe p
(Ti nng)
Ngun n:
C dng xe --> ngun ng khi khong cch gia cc xe S >20m
Tng xe --> ngun im khi khong cch gia cc xe S> 200m
Trng hp trung gian --> ngun dy, khi
Khong cch gia cc xe 20 S 200ngun dy khong cch gia cc xe tnh
nh sau:
S = 1000 V/N (m)
trong : V (Km/h) tc chuyn ng trung bnh ca xe.\
N cng xe (xe/h). s lng xe chy trn ng theo c hai
chiu.
2. Bin php k thut:
a. S dng di t cch ly:
* Ngun dy:
Khi r2 s/2 th L = LA - LB =
(24 lg s 30,2)(24 lg r2 20,3)
24 lg s 27,8
r2 = 7,5m
r2
45
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
rz
L = LA - LB = kr20lg (dB)
ru
LA LB + k r lg
lgz2 = vi ku = 1,5
ku 20
L A LB + k10 lg ru
lgr2 = kn = 0,75
k10
k: H s k n s ht m ca mt ng:
- i vi m mt trn: kn = 1
- Mt t ph nha ng: kn = 0,9
- Mt t trng c: kn = 1,1.
b. S cc bin php cy xanh chng n:
Cy xanh trng gin on
r2
A B
r1 B1 A1 B2 A2 B3
r2
* Cy xanh lp y khong trng
r2
Ngun im: L = LA - LB = Kz20lg
ru
r2
Ngun ng: L = LA - LB = Kz 10lg
ru
46
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
*Di cy tn l rng di gc cy c cy bi thp di tn l
5n
r2
+ 1,5n + i =1 Bi
n
Ngun ng: L = LA - LB = kn10lg
ru
Trong :
n: S lng cc dy cy
1,5: Do phn x mi dy cy gim
Bi (m) b rng ca dy cy th i
: H s h thp mc m (dB/m) tra bng 6-3.
V d: Rng l rm: = 0,12 0,17
Rng cy dy c, vm l rm: = 0,25 0,35.
Ngun dy:
86 7 0. 68 7
b
a
3 75 0. 12 5
Vt liu ht m
47
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
Gim t 5 20dB
Khi lan truyn sng m s hnh thnh sau tng chn mt vng bng m. Trong
vng bng m, sng m khng b loi tr hon ton do tc dng nhiu x ca sng
m cc bin ca tng chn
lT
Lng sng m nhiu x sau tng chn ph thuc vo kch thc ca tng
chn (H) v chiu di bc sng ca sng m ti. Cng mt tng chn cng ln
H2
vng bng m cng hp. Chiu di vng bng m bng: lT = ( m)
4
48
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
Chng V: Cch m cho cc kt cu
I. nh gi kh nng cch m ca kt cu
1. Cch m khng kh
C 2 phng. Phng I c mc n ln hn phng II. Sng m t ngun bc x vo khng
kh v ti trn khong cch ngn cch kch thc kt cu
dao ng theo tn s ca sng m. Nh vy kt cu ngn
I
cch tr thnh ngun m mi bc x sng m vo phng II. 3
II
chm tiu chun, c 5 ba, mi ba nng 500g cho ri t
do trn mt sn vi tc 10 ba trn 1s. T ta tnh
c mc p sut m va chm quy i di sau:
A0
Lv = LII - 10lg (dB)
A
LII: Mc m trong bnh o phng di sn cc tn s gi tr LII cng nh th
sn cch m cng tt.
49
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
A0
Lng 10lg l lng cch m tng thm do tc dng ht m ca phng.
A
A0: Lng ht m tiu chun A0 = 10m2
A: Lng ht m ca phng di sn
3. Qua thc nghim ta thy rng, sn ton khi & sn rng nu ch c lp chu lc vi
lp mt lm sch th khng ngn cch ting n va chm. Do ngn cch ting n
v chm thng x l 1 lp m n hi trn mt sn. Nh lp m ny, lng cch m
ca sn s c tng thm.
II. Tiu chun cch m
Phm vi tn s f = 100 3200 hz theo di tn s 1/3 c ta. Ch s cch m khng kh
c gi l CK R(dB)
50
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
Vng I Vng II Vng III
f2
= 2 => R 6 dB (1 c ta tng 6 dB)
f1
B
51
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
Bn c mc sng un ring. Nu u = B th xy ra trng sng hay u = gc = 0
sin
900 => sin = 0 1
C2
Ta c cng thc tnh fgh =
1,8C1 h
Vi C = 340 m/s
C1: Vn tc truyn sng trong vt liu lm bn mng
h(m): Chiu dy ca kt cu.
gim kh nng cch m trong phm vi fgh ca 1 kt cu ph thuc vo ni
ma st ca vt th.
nh: Thp, nhm, gch b tng ng
lc trc => R = 10 dB
Ni ma st TB: G, tm va trt R = 8dB
Ln: Cao su, cht do R = 60dB
fgh 500 f
Bng tn s gii hn, s liu xc nh cc im B, C
Vt liu ca K/C Khi lng ring Tn s gii hn RB & RC (dB) fB (hz) fC (hz)
khichiu di 1cm
Nhm 2700 1300 29 6700/p 73700/p
Btng 2300 1800 38 1900/p 850000/p
Gch c (ty loi) 2000 2500 2000 2500 37 17000/p 77000/p
Thp 7800 1000 40 21000/p 260000/p
G dn (ty loi) 6000 18000 27 5300/p 5300/p
Tm trt 1000 4000
B tng x 29 6700/p 43000/p
Knh 2500 1200
Cao su 1000 85000
52
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
Trong phm vi 1 c ta ca tn s gii hn, kh nng cch m ca kt cu gim
ng k v th phi thu kt cu ngn cch c fgh nm ngoi phm vi tn s tiu chun
yu cu ngn cch fgh < 100 hz hoc fgh > 3200 hz bng cch cu to thm sn cng
tng thm cng hoc x rnh lm mm kt cu
b. Lng ht m trung bnh ca kt cu ng nht:
R 1 + R 2 + ....R n
Rtb =
n
R1, R2 ....Rn l kh nng cch m ca kt cu ng nht nhng qung cao khc nhau.
n: S lng qung cao tnh ton
* i vi kt cu ng nht, khi lng P 200 kg/m2
Rtb = 13lgP + 13 dB
* i vi kt cu ng nht, khi lng P 200 kg/m2
Rtb = 23lgP - 9dB
c. Phng php gn ng lp ng c tnh tn s kh nng cch m khng kh
ca kt cu ng nht
- Dng to R (dB )
50 100
s hnh thnh sng ng trong cc lp kt cu. trnh
53
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
hin tng cng hng ngi ta phi to ra s chnh lch
v cng trong cc lp kt cu.
- Nhi y vt liu + A vo khong cch gia cc lp.
3. nh hng ca khe h, l h n kh nng cch m khng kh R.
Khe, l h lm ng k kh nng cch m ca khng kh. Do vy khi cu to cc kt cu
cch m, ngi ta phi x l kn cc khe h.
4. Kh nng cch m ca kt cu hn hp (ca, tng)
Se
Rth = Rt - 10lg[1 + (100,1(Rt - Re) - 1)]
S t
S0 = Stng + Sca
Rt, RC: lng cch m ca tng v lng cch m ca ca
5. nh hng kch thc cc khe h:
Khi kch thc cc khe h cng ln th nng lng m truyn qua cng nhiu. Do
vy khi bt buc phi cu to cc khe h th vi cng 1 din tch ta nn t chc nhiu l
nh hn l mt l ln.
* Xc nh tng mc m vo phng
u
L = 10lg Si.10 0,1( Li Ri ) - 10lg A
i =1
54
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
2. Nguyn tc t chc cch m:
Khi m va chm truyn theo kt cu => do vy vic tng chiu dy ca kt cu th
khng lm tng ng k kh nng cch m va chm. Da vo 2 nguyn tc t chc cch
m.
a. Lm gin cch ng truyn m hoc lm nng lng m trn ng truyn
b. Lm gim hoc trit tiu m v chm ngay trn mt sn (sn btng c hoc rng trn
c ph lp mt mm hoc lm sn ni)
-Lp mt mm
- Lp B.T
-Sn ni
- m n hi
- B.T.C.L
3. Cc gii php cch m va chm:
a. S dng trn treo
Trn treo c th lm bng thch cao, g, vn si p, bng thy tinh
Trn treo
b. Sn ni
i vi phng c yu cu cch m cao, thng thng ngi ta s dng ng thi
cc bin php nu trn. trnh s truyn m gin tip phi tch lp mt sn ni khi
tng bng cc m n hi. Khi g chn tng ch lin kt vi lp mt sn ni
55
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
- Lp b mt (thm)
- Lp n hi
- Lp chu lc
56
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
TI LIU THAM KHO
57
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/