KINH TE HQC viMO 7.2.3. Téc dong cua no chinh phi dén tang truéng kinh té N6i chung thi mot mén ng cong 16n sé cé thé gay bat loi cho tang trudng kinh té. Khi ng dugc tich lai theo thdi gian, thi cing c6 nhiéu von bi thay thé (dau tw giam). Néu dénh thué dé tra lai trén s6 ng thi tac dong bop méo déi véi nén kinh té va san Iuong gidm. Dé tranh gidm trit lung von trong nudc nhiéu chinh phi da di vay ng nudc ngoai, két qua 1a ng nuéc ngoai tang lén lai ha thap thu nhap quéc dan va lam tang phin san lugng phai danh cho tra ng nude ngoai. Néu két hop lai téng tac dong thi san lugng va tiéu ding sé tang cham hon so véi mtic tang Jén khi khong cé ng ca chinh phi. Cé thé két luan Jai 18 tac dong vé mat dai han cha mot mon ng Ién cia chinh phi d6i vdi tang truéng kinh té: (1) c6 chiéu hudng 1a giam mic tang trudng san luong tiém nang cia mot dat nudc do bi thé ché cia vén wr nhan; (2) lam tang tinh phi hiéu qua cia viéc dinh thué; (3) buéc m6t nuéc phai tra mot phan ng nuéc ngoai. 8. DIEU KIRN DAM BAO KHA NANG TRA NG VA GIGI HAN NGAN SACH CUA CHINH PHU 8.1. Do ludng quy mo cia no cong Trong muc 6.1, chting ta da dé cap dén mot phuong phap do ludng cong ng thuc té chinh phi. Phan nay lai trinh bay them mét phuong phdp khdc dé do lwéng tham hut, theo phuong phdp nay cong no dugce do bang ty sé cla céng no danh nghia (D = B + MB) chua dén han thanh toan cia chinh pht so véi GNP danh nghia (PQ). Nhu vay tham hut cé thé Idn, song ty s6 cong ng (D/PQ) cé thé gidm chit khéng tang. Nghich ly nay dudng nhu bét bi biém khi ching ta thita nhan rang tham hut danh nghia cia chinh phd bang thay ddi trong cong ng (AD). Vay thi lam c4ch nao cé thé tham hut Ién ma van gift cho ty sé céng ng — GNP (D/PQ), khong thay déi? 196Chuong 5. Chinh sach tai khod Chiing ta c6 thé thay diéu d6 bang cdch ghi nhan ring mic tang cla ty s6 cong ng voi GNP (D/PQ) la sé chénh Iéch giita mite tang trong cng no(d) va mite tang truéng trong GNP danh nghia (p + q): d-(p+q) Dé cé su én dinh trong ty s6 cong no véi GNP, ching ta cdn c6 mifc tang cla cong ng (d) bang mic tang truéng cha GNP danh nghia (p+q): d = (p+q) G.LD) Khi chting ta nhan ca hai vé cia phuong trinh (5.11) vi téng cong ng (D), ta duge sé tham hut c6 thé chap nhan thém dugc 1a thich hop dé gitt cho ty s6 cong ng voi GNP khong déi, cu thé 1a: dD =(p+q)D (5.12) Biéu thitc (5.12) cho ching ta két luan: ty sé cong ng so v6i GNP van khéng thay déi néu sé tham hut bang s6 cong ng chua thanh todn nhan v6i mic tang truong cla GNP danh nghia. 8.2. Diéu kién dam bao kha nang tra ng cia chinh pha Chinh pha phai tra lai cho sé ng ma cong ching ném giit dudi hinh thitc nhimg trai phiéu. Nhu vay voi tranh nhiém 14 ngudi phai tra 1ai c6 1é chinh phi cing phai dat ra gidi han cho mot quy m6 cia ng cong. C6 nhiéu nha kinh té cho rang chinh phi c6 thé tra lai vé so cong ng chua dén han thanh todn bang c4ch phat hanh thém trai phiéu. Vi du, m6t ngudi cé sé trdi phiéu 14 100.000 déng, khi lai sudt cha nén kinh té 14 5%, ngudi dé nhan duge sé tién lai 1a 5.000 déng hang nam. Dé thanh todn khoan phai tra lai nay chinh phi cé thé phat hanh them 5.000 déng tréi phiéu, ma khong can thu thém cia thé hé tuong lai mot khoan thué nao dé thanh todn khoan lai dy. Chinh phi cé thé thanh todn hod don lai cia minh bang c4ch phat hanh thém tri phiéu chi khi nao nén kinh té cé mttc tang truéng thuc té cha ddu ra bang hodc cao hon lai suat thuc té. Vi du: Néu ta gid dinh mtic tang trudng thuc t€ 14 5% va lai sudt thuc té 18 5%. Chinh phi ng cong ching 1a ity USD, nhu vay méi nam nr 197KINH TE HOC VIMO chinh phi phai phat hanh thém s6 tr4i phiéu bang 5% s6 no, nang sé tai san cha cong chting lén 1.050.000.000 USD, ma khong lam tang ty s6 cng ng so véi GNP cia chinh phi chua dén han thanh todn. Cong ching sé nhan dugc 50.000.000 USD tién 14i, va chinh phi sé khong phai thu thém mot USD tién thué nao. 8.3. Giéi han ngan séch céa chinh phi Dé hiéu rd thém méi quan hé gifta ng chinh phi va thu€ trong tuong lai nhu thé nao? chung ta hay hinh dung nén kinh té chi kéo dai trong hai théi ky. Thi ky 1 12 bién tai va thdi ky 2 1a tong lai. Trong thoi ky 1, chinh phi thu mtic thué 1a T, va mua hang 6 mic G,. Trong thoi ky 2, chinh phit thu mic thué la T, va mua hang 6 mtic G. Chinh phi cé thé cé tham hut hoac thang du ngan sach, thué va chi tiéu ngan sach khong nhdt thiét phai c6 m6i quan hé chat ché véi nhau. Quan hé giifa mic thu thué cla chinh phi va mite mua hang trong thdi ky 1 sé 1a: D = G,-T, (5.13) D 1a tham hut ngan séch va chinh phi tai tro cho phan tham hut nay bang cach ban luong trdi phiéu tuong duong. Théi ky 2 chinh pha phai thu di thué dé: tra ng (trong dé cé ca phan [ai sudt) va trang trai phan chi tiéu cia minh, nhu vay s6 thu cla thoi ky 2 1a: T,=(1+)D +6, (5.14) Thay D cia phwong trinh (5.13) vao phuong trinh (5.14), ching ta dugc: T, = (1+iG,-T,) + G, Phuong trinh nay gan chi tiéu cia hai thoi ky v6i thué cia hai thoi ky. Bién 4éi mot sé phép toan dai s6, ta duge: 198Chuong 5. Chinh sach tai khod T+2h=G4+ Se (5.15), l+i l+i Phuong trinh (5.15) duge goi 1a phuong trinh gidi han ngdn sdch ctta chinh phi. N6 phan nh gid tri hién tai cia chi ti¢u chinh pha bang gid tri hién tai cua thué. Gidi han ngan sdch cia chinh phi cho thay su thay d6i trong chinh sdch tai khod hién tai gin chat voi su thay déi chinh séch tai khod trong tuong lai nhu thé nao. Néu chinh phd mu6n cat gidm thué trong thai ky déu ma khong thay déi chi tiéu trong thdi ky dau, thi khi bude sang thdi ky thit hai, né phai tra no cho ngudi nm gift tréi phiéu chinh phi. Mén ng nay buéc chinh phi phai Iva chon giita cat giam mua hang va tang thué. 8.4 Cat giam thué dugc tai tro bang vay n¢ Ching ta hay sit dung biéu dé Fisher dé chi ra tac dong cia bién phdp cat gidm thué trong théi ky 1 ddi véi ngudi tiéu ding véi gid dinh chinh phi khong thay déi chi tiéu trong ca hai thdi ky. Cap Tieu ding thai ky 2 Y,— (+n C,-Tiewdang q YY, ¥,+aT ther ky 1 ‘Sc nhan sau khi c&t giam thué Hinh 5.5. Chinh séch cat gidm thué dugc tai tro bang vay ng trong mé hinh Fisher. 199