KINH TE HQC Vi MO 7. NG VA GIOI HAN NGAN SACH CUA CHINH PHU Mot gidi phdp trang trai tham hut Ja phat hanh trai phiéu dé vay ng. Bay gid ching ta hay tap trung vio nghién citu van dé ng cia chinh phu. 7.1. Ganh nang thuc su cia no cong Trong phan nghién cttu vé cdc déng nhat thitc gifta cdc khu vuc cia nén kinh té, da xdc dinh cho ching ta phuong trinh kinh té: T-G=I1-S + NX (5.10) Phuong trinh (5.10) gitip ta ly gidi céch ma nén kinh té tai tro cho tham hut NSNN. Vé tri cha phuong trinh (5.10) 1a thang du hay tham hut ngan sdéch cua chinh phi. Néu chinh phi thang du ngan sdch thi nén kinh té tu nhan phai diéu chinh dé cho dau tu cia tu nhan cong vi xudt khdu rong phai cao hon tiét ki¢m tu nhan. Khi vé trai cola phuong trinh (5.10) 1a sé 4m (G >T), chinh pha bi tham hut ngan sich va nén kinh té tw nhan phai diéu chinh dé lam cho tiét kiém tw nhan cao hon dau tr tu nhan cong xuat khdu rong. Mat khac phuong trinh (5.10) cdn cho biét duoc quan hé giita cdc Khu vue hay cdc tac nhan kinh té. D6 1a khu vuc kinh té ca chinh phi thé hién & vé trai (T — G); khu vuc kinh té tw nhan dé 1a hang kinh doanh va ho gia dinh thé hién 6 (I -S) va khu vuc kinh t€ nudc ngoai (NX = X — IM) 6 vé phai. Noi céch khdc 14 quan hé giita chinh phii thé hién & (T —-G) v6i cong chting trong nuéc va nude ngoai. MGi khi chinh phd tiu 1 déng qua sé thu nhap vé thué, thi chinh phi phai tai tro tham hut cia minh bang cach phat hanh thém mot d6éng nifa trong cong ng ciia chinh phi. Vé khoan ng cia chinh phi, chting ta cn phan biét gita ng trong nude va ng nudc ngoai. = neeeeeneeee eS 192Chuong 5. Chinh séch tai khod No trong nuéc la ng cha mot nuéc d6i voi cdc cong dan cia nude d6, Cé nhiéu ngudi cho ring, ng tong nudc khong gay ra génh ning béi vi day hon toan 1a chiing ta ng ching ta. No nuéc ngodi la ng cha chinh phi d6i voi nude ngoai. Neu mén ng nay Idn thi chinh pha cdc nude phai cé thang du thuong mai dé tra ng nuéc ngoai, tic 1a tra lai va vOn trén khodn vay tit trudc. Ganh ning tra ng d6i vi nhitng Khoan ng nude ngoai nay ciing 1am gidm tiéu ding cha mot quéc gia. Quy mé cia ganh nang ng chinh pha tuy thudc vao ché sé ng ban dau duge tao ra 1 dé tai trg cho tiéu ding hay cho cdc du 4n dau tu. Néu chinh phi tao ra no dé thuc hién mot dy 4n cé sttc sinh ldi trong thdi gian dai, thi loi tic sinh ra tir du 4n dy c6 thé duge ding dé thanh todn lai vay trong va ngoai nudéc. Néu sé’ ng dugc tao ra dé chi trd cho tiéu ding duong thoi, thi khong c6 mot loi tic tuong lai nao duge sinh ra dé tra 141 cho nhimg khoan vay va ddy chinh la gdnh nding thuc su ctia no céng. 7.2. Tac dong cia ng chinh phi déi véi nén kinh té 7.2.1. Tde déng bép méo cia viéc dénh thué Vi phi tra lai cho nhing ngudi ndm giit tréi phiéu, nén chinh pha phai danh thué. Thé nhung ngay ca khi cing mot ngudi bi dénh thué mot luong diing bang lugng cén thiét dé tra lai cho chinh ho duéi dang tién 14i thi van cé nhiing anh hung bi bép méo déi voi nhitng hoat dong kinh té (vi du: daénh thué thu nhap vao long cha mét ca nhan nao dé né sé din dén nhimg sai Iéch trong kinh té vi mo nhu cé thé thay déi tiét kiém, tiéu ding, viéc lam...) va nhiing anh hudéng dy 14 khong thé tranh khdi di cho chinh phd c6 thé ding bat ett loai thué nao di nita. 193KINH TE HQC Vi MO 7.2.2. Tac d6ng dén tich luy von tu nhaén Day 1a hau qua nghiém trong nhat cha mén ng cong cong Idn. Van dé 1a né anh hudng dén vén theo co ché nao? Moi ngudi tich luy cla cai cho nhiéu muc dich khdc nhau. Moi ngudi cling tiét kiém bang cdch mua nhiéu tai san khdc nhau, vi du nhu: nha cita, cé phiéu, tréi phiéu, giti tién tiét kiém vao ngan hang...Chting ta cé thé tach nhiing tai san nay thanh hai nhém chinh sau: (1) No chinh phd, (2) 1a tai san dai dién cho quyén sé hitu déi v6i trit lugng v6n tu nhan va c4c hang hod lau bén khac. Co ché tac dong nhut sau: Khi no chinh phi tang lén, moi nguéi sé tich lu¥ ng chinh phit thay vi tich lu¥ von tu nhan, nhu vay trit long von tu nhdn cia todn bé nén kinh té' dd bi thay thé’ bdi no céng cong. Su thé ché nay hoan toan cé kha nang x4y ra trong thuc té, ving cao hon cé thé lam tang lai suat va kich thich tiét kiém trong nudc. Gia tang tiét kiém cé thé 1am cho déu tu tr nhan gidm. Noi cach khdc 14 no chinh pha !6n cé thé din dén gidm dau tu tu nhan. Dé tranh kha nang gidm dau tu tu nhan trong nudéc cdc chinh phd cé thé di vay nude ngoai. Noi chung thi mttc do anh hudng nay nhu thé nao con tuy thudc vao tinh hinh san xuat va hanh vi tiét kiém cha cdc ho gia dinh trong va ngoai nude. Ng chinh pha ly }-------5 Bh XS K, a) Khong cé ng a) C6 no chinh pha Hinh 5.4: Téc déng cia no chinh phi dén dau tu tu nhdn. 194Chuong 5. Chinh sdch tai khod Hinh 5.4a phan Anh trang théi can bang cung cdu vé von (dang ham véi lai suat hay loi ttc tren déng von) khi khong c6 ng chinh phi. Thi truéng vén can bang tai Ky va mic lai sudt ip. Nghia 1a no tuong tng v6i sé long vén tu nhan ma moi ngudi san sang gift tai mdi mite lai sudt- lugng von nay bang téng s6 ciia cai dang gift tir di s6 no chinh phi ma ho dang git. Hinh 5.4b phan 4nh tic dong cia su tang lén trong ng nan cia chinh pha. Khi chinh phi vay ng, duéng cung vé vén cia hé gia dinh (dudng tiét ki¢m) dich chuyén sang tri, diém can bang chuyén tir diém A sang diém B. Lai suat cao hon, kich thich cdc h6 gia dinh gia tang 1iét kiém dé cho chinh phi vay (tit kiém tu nhan di chuyén tir diém A sang diém C), khoang cach BC trén hinh 5.4b phan anh s6 ng chinh phi tang lén. Tuy nhién, sO von tu nhan giam di mot luong AK khi Jai sudt tang. Nhu vay, d6i véi cdc hang kinh doanh thi nhu cau von it di. Tai trang thdi can bang mdi, no chinh phi tuong tmg vdi khoang c4ch BC trén hinh 5.4b dugc thé ché cho lugng vén tu nhan giam mot lugng AK. Lugng vén dau tu giam, két qua 1a san luong sé giam di. Khi ndo thi khéng co su dich chuyén cia dung S (nhu hinh b)? Theo quan diém cia Robert Barro ciia trudng Dai hoc Harvard, thi véi méi don vj tién té trai phiéu ng cia chinh phi, cd mét gid tri hién tai tuong duong cla thué ma ngudi déng thué c6 bén phan phai déng gép hién tai hoc trong tuong lai. Nhu vay néu moi ngudi cé tim nhin dai han, cé tinh dén cuéc séng tong lai cha thé hé mai sau, ho chi tiéu ding dung bang gi tri hién tai cha thué, thi sé khong cé su dich chuyén cha dutng S. Tém lai tac dong cudi cling cha ng chinh phi 1 khi cung von bi can di (tiét kiém cia ca nude chuyén thanh tr4i phiéu chinh phi chit khong phai thanh cé phiéu hay trai phiéu cong ty,...) can bang thi truéng sé di chuyén doc theo dudng cdu vé von sang trai. Lai sudt tang len, dau tu cha cc hang giam va san luong quéc dan sé gidm stit. 195