Kompjuterski

integrisana proizvodnja
Profesor Dr Miroslav Lutovac
mlutovac@singidunum.ac.rs
Udbenik: Automatizacija, proizvodni sistemi i
raunarski integrisana proizvodnja,
Duan Regodi i Dragan Cvetkovi,
Univerzitet Singidunum, 2011, Poglavlje 1
 Osnove proizvodnje i automatizacije

Tehnologija
Tehnos - zanat
Logos - nauka
procesi i postupci prerade sirovina
polufabrikati, gotovi proizvodi
materijalne i nematerijalne procesi
neproizvodna ili nematerijalnu tehnologija
proizvodna ili materijalnu tehnologija

Kompjuterski integrisana proizvodnja 2

 ta prouavaju neproizvodne
tehnologije?

Neproizvodne tehnologije
Problematika transformacije
Preradu energije i informacija
Transporta i organizacije transporta
Skladitenja
uvanja
Ispitivanja materijala i proizvoda

Kompjuterski integrisana proizvodnja 3

 Proizvodne tehnologije

Prerada sirovina
Izrada polufabrikata
Izrada proizvoda razliitih tipova i namena
alatne maine, automobili

Kompjuterski integrisana proizvodnja 4

 ta se menja proizvodnim tehnologijama?

1. sutina materije
dobijanje metala, granulati sinterovanih delova I
plastike, drobljenje, mlevenje i rastvaranje sirovina
2. oblik, dimenzije i
karakteristike delova i proizvoda
3. struktura materijala i estetski izgled proizvoda
termika i hemijsko obrada, povrinska zatita,
tehnologija modifikovanja povrina

Kompjuterski integrisana proizvodnja 5

Osnovna podelu proizvodnih tehnologija u mainstvu

Tehnologija obrade rezanjem

Tehnologija plastinosti
Nekonvencionalne tehnologije
Kompjuterske tehnologije
Nano tehnologije

Kompjuterski integrisana proizvodnja 6

 Definicija proizvodnje

proces koji se odnosi na

neposrednu realizaciju proizvoda,
transformaciju ulaznog materijala
u gotove proizvode
koji imaju vrednost na tritu

Kompjuterski integrisana proizvodnja 7

 Struktura proizvodnih tehnologija
Tehnologije obrade metala Livenje i deformisanje, Rezanje i
zavarivanje, Termika obrada
Tehnologije zatite Lakiranje i elektrostatika zatita, PDV i CVD
postupak, Galvanizacija
Tehnologije obrade plastinih masa Livenje, Presovanje, Duvanje i
ekstrudiranje
Tehnologija obrade keramike Brurenje, Honovanje i lepovanje
Tehnologija obrade drveta Rezanje (kruno), Trakasto rezanje
gaterom, blanjanje i bruenje.
Tehnologija proizvodnje elektronskih poluprovodnikih elemenata
Proizvodnja unutar belog prostora
Tehnologija reciklae Reciklaa proizvoda od: eleza, obojenih
metala, plastike, Reciklaa otpada.

Kompjuterski integrisana proizvodnja 8

 Proizvodnja kao proces transformacije

D. Regodi i D. Cvetkovi - Automatizacija, proizvodni

sistemi i raunarski integrisana proizvodnja
Kompjuterski integrisana proizvodnja 9
 Procesi proizvodnje

1. Procesi izrade delova (procesi obrade)

2. Procesi montae
3. Procesi unutranjeg transporta
4. Procesi skladitenja
Ulaznog materijala
Poluproizvoda
Gotovih proizvoda

Kompjuterski integrisana proizvodnja 10

 Razvoj proizvoda

Projektovanje i razvoj
Osvajanje novih proizvoda
1. utvrivanje ulaznih zahteva (karakteristika) za
proizvod
2. projektovanje proizvoda (izrada konstrukcione
dokumentacije)
3. projektovanje tehnoloke dokumentacije za
proces proizvodnje

Kompjuterski integrisana proizvodnja 11

Transformacija ulaznog materijala u gotove proizvode

1. procesi izrade delova (procesi obrade)

2. procesi montae
3. procesi unutranjeg transporta
4. procesi skladitenja
ulaznog materijala
poluproizvoda
gotovih proizvoda

Kompjuterski integrisana proizvodnja 12

 Kontrola proizvoda

1. ulazna kontrola materijala

2. procesna kontrola kvaliteta
3. zavrna kontrola proizvoda

Kompjuterski integrisana proizvodnja 13

 Upravljanje proizvodnjom
1. planiranje proizvodnje - utvrivanje operativnog
plana na osnovu zahteva prodaje
2. provera kapaciteta, materijala, alata - izdavanje
naloga za nabavku materijala i alata
3. terminiranje i lansiranje proizvodnje (izdavanje
radnih naloga za proizvodnju i trebovanja
materijala i alata)
4. praenje proizvodnje (preko radnog naloga)
5. izvetavanje o realizovanoj proizvodnje
6. analiza utroaka u procesu proizvodnje
Kompjuterski integrisana proizvodnja 14
 Opta ema procesa u proizvodnom preduzeu

masovna

velikoserijska

serijska

pojedinana

D. Regodi i D. Cvetkovi - Automatizacija, proizvodni

sistemi i raunarski integrisana proizvodnja
Kompjuterski integrisana proizvodnja 15
 Automatizacija se uvodi zbog
poveanja radne produktivnosti,
smanjenja trokova radnika,
otklanjanja radnih nedostataka radnika,
smanjenja rutinskih kancelarijskih i fizikih
poslova,
unapreenje bezbednosti radnika,
unapreenje kvaliteta proizvoda,
optimizacija vremena proizvodnje,
realizacija teko izvodljivih operacija
Kompjuterski integrisana proizvodnja 16
 Koliine proizvoda za
atomatizovane proizvodne sisteme

D. Regodi i D. Cvetkovi - Automatizacija, proizvodni

sistemi i raunarski integrisana proizvodnja
Kompjuterski integrisana proizvodnja 17
 NC - Numerical Control

upravljanje se ostvaruje preko odgovarajuih

programa sastavljenih od odgovarajuih naredbi
definisanih preko numerikih veliina (0 i 1)

Kompjuterski integrisana proizvodnja 18

 CNC - Computer Numerical Control

Raunarom numeriko upravljanje

numeriko upravljanje u koje je integrisan raunar

Kompjuterski integrisana proizvodnja 19

 CAD - Computer Aided Design

primena raunara kao alata za podrku pri

Kreiranju
Analizi
Modifikovanju
Optimizaciji
neke konstrukcije

Kompjuterski integrisana proizvodnja 20

 CAM sistem

Raunarom podrana proizvodnja

Ulaz u svaki CAM sistem je opis geometrije
predmeta

Kompjuterski integrisana proizvodnja 21

 CIM

C - Computer za integraciju
I - Integrated proizvodnih ili poslovnih aktivnosti
M - Manufacturing

Kompjuterski integrisana proizvodnja 22

 CIM arhitektura
informacioni sistem, da se integriu informacije i
proizvodni procesi
pravci integracije i interfejs izmeu korisnika
CIM arhitektura
Komunikacije (komunikacije i distribucije podataka)
Upravljanje podacima (definisanje, memorisanje i
korienje podataka)
Prezentacija

Kompjuterski integrisana proizvodnja 23

 Opta ema procesa proizvodnje

D. Regodi i D. Cvetkovi - Automatizacija, proizvodni

sistemi i raunarski integrisana proizvodnja
Kompjuterski integrisana proizvodnja 24
 DNC - Direct Numerical Control

Direktno numeriko upravljanje

veeg broja alatnih maina preko pridodatog
procesnog raunara

Kompjuterski integrisana proizvodnja 25

 Automatizacija

Definicija automatizacije
ta ukljuuje?
Fiksna automatizacija
Programabilna automatizacija
Fleksibilna automatizacija

Kompjuterski integrisana proizvodnja 26

 AC, AGVS, AS/RS, CAD, CAD/CAM, CAE, CAI, CAM,
CAPP, CAQ, CIB, CIE , CIM, CIQ, CMM, CNC, CS,
DBMS, DNC, DSS, EAI, FA, FMS, GT, HOCIM, NC, PPC
A Aided, Automated, Automatisation, Adaptive,
Application, B Bussines, C Computer, Control,
Coordinate, Communication, D Design, Decision, Direct,
DB - Data Base, E Engineering, Enterprise,
F Fleksibilni, G Guided, Group, H Human,
I Integrated, Industry, M Machine, Manufacturing,
Measuring, Management, N Numerical, O - Oriented,
P Producton, Process, Planning, Q Quality,
R Retrieval, S System, Storage, Support,
T Technology, V Vehicle

Kompjuterski integrisana proizvodnja 27

 Elementi automatizovanog sistema

D. Regodi i D. Cvetkovi - Automatizacija, proizvodni

sistemi i raunarski integrisana proizvodnja
Kompjuterski integrisana proizvodnja 28
 Osnovni elementi
automatizovanog sistema
1. Energija, potrebna i dodatna
2. Program instrukcija
3. Sistem kontrole (ulazni parametar, proces,
izlazna promenljiva, senzor povratne sprege,
kontroler, aktuator (pokreta))

Kompjuterski integrisana proizvodnja 29

 Automatizacija i kontrola tehnologija
unutar proizvodnog sistema

D. Regodi i D. Cvetkovi - Automatizacija, proizvodni

sistemi i raunarski integrisana proizvodnja
Kompjuterski integrisana proizvodnja 30
 Sistem kontrole sa povratnom spregom

Sistem kontrole bez povratne sprege

D. Regodi i D. Cvetkovi - Automatizacija, proizvodni

sistemi i raunarski integrisana proizvodnja
Kompjuterski integrisana proizvodnja 31
 Nivoi automatizacije

1. Nivo ureaja
2. Nivo maina
3. Nivo jedinica ili nivo sistema

Kompjuterski integrisana proizvodnja 32

 Nivoi automatizacije i kontrole

D. Regodi i D. Cvetkovi - Automatizacija, proizvodni

sistemi i raunarski integrisana proizvodnja
Kompjuterski integrisana proizvodnja 33
 Pitanja za proveru znanja
D. Regodi i D. Cvetkovi - Automatizacija, proizvodni sistemi i raunarski
integrisana proizvodnja, strane 1-6, 8, 9, 13, 14, 16, 20

Profesor dr Miroslav Lutovac

mlutovac@singidunum.ac.rs

Ova prezentacija je nekomercijalna.

Slajdovi koji su oznaeni tamno-plavom pozadinom,
mogu da sadre materijale preuzete sa Interneta,
strune i naune grae, koji su zatieni Zakonom o
autorskim i srodnim pravima. Ova prezentacija se
moe koristiti samo privremeno tokom usmenog
izlaganja nastavnika u cilju informisanja i upuivanja
studenata na dalji struni, istraivaki i nauni rad i u
druge svrhe se ne sme koristiti
lan 44 - Dozvoljeno je bez dozvole autora i bez plaanja
autorske naknade za nekomercijalne svrhe nastave:
(1) javno izvoenje ili predstavljanje objavljenih dela
u obliku neposrednog pouavanja na nastavi;
- ZAKON O AUTORSKOM I SRODNIM PRAVIMA
("Sl. glasnik RS", br. 104/2009 i 99/2011)