UNIVERZITET U SARAJEVU

GRAEVINSKI FAKULTET
PREDMET: ISPITIVANJE KONSTRUKCIJA
SEMESTAR: III
STUDIJ: POSTDIPLOMSKI

MJERNI UREAJI

BRINELL - POLDI
SKLEROMETAR
VIBRO ICE PULL
- OFF

STUDENTI: Predmetni profesor:

Kanli Ajdin Doc. dr. Simonovi Goran, dipl. ing. gra.
Pai Armin
UVOD

Deformacija je fundamentalni inenjerski fenomen. Ona postoji u svakoj konstrukciji

zbog spoljanjih optereenja ili zbog teine same konstrukcije. Deformacije mogu biti
elastine ili plastine u zavisnosti od intenziteta sile kao i vremena dejstva sile na
konstrukciju. One variraju po veliini od atomskih dimenzija do onih koje su primjetne golim
okom, to zavisi od konstrukcije i optereenja.

Stoljeima postoji tenja za tanim mjerenjem deformacija ali najvei napredak u

vjetini mjerenja deformacija je postignut pedesetih godina XX stoljea. Mjerenje deformacija
bilo je od znaaja jo od XVII stoljea, kada je Hook ukazao da kod mnogih materijala postoji
konstantan odnos izmeu naprezanja i deformacije. Zbog izuzetnog znaaja utvrivanja
promjena na materijalu pod dejstvom optereenja, uloeni su veliki napori u kreiranju
univerzalnog metoda za mjerenje deformacija.

U ovom seminarskom radu e se detaljno obraditi statiki i dinamiki mjerni

instrumenti za mjerenje tvrdoe kao to su: BRINELL POLDI, SKLEROMETAR i drugi.
Ukratko e biti opisan nain rada kao i gdje se sve mogu primjeniti navedene metode.
Takoer, bie rijei o elektronskim ureajima vibri icama koji slue za mjerenje promjene
otpora prilikom izduenja i na osnovu toka dolazimo do naprezanja u konstrukcijama. Opisae
se nain postvaljanja i koritenja vibro ica kao i dati podjela. U nastavku e biti prikazan pull
off test za odreivanje vrstoe na zatezanje materijala i vrstoe spoja. Navest e se i neki
primjeri iz prakse uz prigodne slike.
 1. Tvrdoa

Tvrdoa je sposobnost materijala da se odupre dejstvu spoljne sile koja je posljedica kontakta
sa nekim drugim mekim ili tvrim predmetom.

Tvrdoa se moe mjeriti po Mosovoj skali ili drugim razliitim skalama. Skale koje se
najese koriste u inenjerske svrhe su Rokvelova, Vikersova, i Brinelova i mogu se
meusobno porediti preko konverzionih tabela.Jedna od najpoznatijih skala tvrdoe je Mosova
skala koja se sastoji od 10 stepeni kojom se odreuje relativna tvrdoa minerala. Ova skala je
jedna od orijentacionih skala, a klasifikacija se zasniva na tome da ako ispitivani mineral
moe da ogrebe povrinu uzorka, bie klasifikovan njegovom tvrdoom. U ovoj skali minerali
su poredani od najmekeg do najtvreg i to: 1. talk, 2. gips, 3. kalcit, 4. fluorit, 5. apatit 6.
ortoklas, 7. kvarc, 8. topaz, 9. korund, 10.dijamant

Tvrdoa se moe odrediti statikim, dinamikim i specijalnim metodama.

Statike metode:
1. Brinel (Brinell) metoda HBS, HBW
2. Vikers (Vickers) metoda, HV
3. Rokvel (Rockwell) metoda, HRC
4. Knup (Knoop) metoda, HK
Dinamike metode:
1. Poldi (Poldy) metoda, HP
2. Sklerometarska metoda
3. Duroskopska metoda, HD

Kod statikih metoda sila ispitivanja koja deluje na utiskiva postepeno raste do maksimalne
vrijednosti. Kod dinamikih ispitivanja sila na utiskivau se ostvaruje udarom, ili se tvrdoa
odreuje na osnovu elastinog odskoka utiskivaa od povrine koja se ispituje. Sve navedene
metode nam slue da uz pomo korelacija od tvrdoe materijala doemo do vrsteoe.
 2. Statike metode
2.1. Brinel (Brinell) metoda HBS, HBW

Pod pojmom tvrdoe po Brinelu usvaja se kolinik sile, koja deluje na odgovarajui utiskiva
u obliku eline kuglice i povrine kalote otiska koju taj utiskiva ostavlja na povrini
predmeta. Ova metoda spade u metode bez razaranja. A postupak kojim se vri ispitivanje
se ogleda u utiskivanju (penetracij).

Slika 1. Brinel
metoda[4]

F
Prema tome, tvrdoa po Brinelu je: HB = gde je: A [ mm2 ]- povrina otiska kalote
A

F, [N] - sila utiskivanja.

Konaan izraz za izraunavanje veliine tvrdoe po Brinelu je :

2F
F gde je: D, [mm] -prenik kuglice-utiskivaa i
HB
D 2
D(D D d )
2

d, [mm] - prenik otiska.

Ispitivanje tvrdoe po metodi Brinel se izvodi za sve metalne konstrukcijske materijale do

tvrdoe HB= 450 (kaljena elina kuglica - HBS), a kada se primjenjuju utiskivai od tvrdih
metala (volframov karbid) i do HB= 650 (pri emu se izmjerena tvrdoa oznaava -HBW).
Preko ovih vrijednosti nastaju deformacije kuglice, a time vei otisci i manje tvrdoe. To znai
da je Brinellovim postupkom mogue mjeriti tvrdou elastoplastinih materijala do 4500
N/mm2, jer je tvrdoa kaljene eline kuglice od 6500 do 7000 N/mm2
 Brojna vrijednost izmjerene tvrdoe unosi se ispred oznake za tvrdou, a iza ove oznake, u
indeksu, unose se uslovi ispitivanja po redosljedu:

- prenik kuglice u mm,

- sila utiskivanja u N i
- vrijeme utiskivanja u sekundama.

Primjer oznake: 197 HBS2.5/i875/i5

Utiskiva i sila utiskivanja

Za mjerenje tvrdoe po Brinelu utiskiva je elina kuglica prenika 10, 5 i 2.5 mm. Izuzetno
prenik kuglice moe biti 1 i 2 mm. Prenik kuglice i sila utiskivanja pri mjerenju tvrdoe po
Brinelu odreuju se iz uslova:

F
2 const
D

Preporuke za izbor odnosa F / D2 date su u tablici 1.1.1.

Tabela 1.1.1. [5]

Vrsta materijala F/D2

elik 30
Liveno gvoe: 10

Tvrdoe do 140 HB Tvrdoe iznad 140 HB 30

Bakar i legure bakra: Tvrdoe do 35 HB Tvrdoe od 35 HB do 200 5
HB Tvrdoe iznad 200 HB
10 30
Lahki metali i njihove legure: Tvrdoe do 35 HB Tvrdoe od 35 HB 1.25; 2.5
do 80 HB Tvrdoe iznad 80 HB 5; 10; 15
Pri izboru prenika kuglice, zavisno od debljine materijala,
preporuuje se:
Tabela 1.1.2. [5]

Prenik kuglice D, Debljina materijala s,

mm mm
10 6
5 3-6
2.5 i 2 3
1 povrinsko

Vrijeme utiskivanja

Vrijeme trajanja utiskivanja zavisi od vrste materijala ija se tvrdoa mjeri. Optereenje, s
obzirom na statiki metod ispitivanja, poveava se postepeno.

Slika 2.. Vrijeme utiskivanja: t1 - vrijeme porasta optereenja do maksimalne vrijednosti

(min 2 s, max 8 s), t2 - vrijeme trajanja dejstva punog optereenja. Ovo vrijeme se unosi
u oznaku pri obiljeavanju tvrdoe i zavisi od vrste materijala i t3 - vrijeme rastereenja.
[5]

Preporuene vrijednosti vremena utiskivanja su dati u tabeli 1.1.3.

Tabela 1.1.3. [5]

Vrsta materijala Vrijeme utiskivanja pod

optereenjem t2,

elik Rm<1100 MPa s

30
Rm > 1100 MPa 15
Rm > 1100 MPa 10
Bakar i legure bakra 10-15
Aluminiium i alumijumske 30
legure
Olovo 60
Magnezijum i magnezijumove 120
legure legure
Leine 180
Uslovi ispitivanja

Pri mjerenju tvrdoe ovom metodom potrebno je da budu zadovoljeni sljedei uslovi:

- Debljina uzorka mora biti najmanje 8 odnosno 10 puta vea od dubine otiska (a>8 h
= 8 F/D TTHBS, mm);
- Na poleini uzorka nasuprot otiska poslije mjerenja se ne smiju vidjeti nikakvi tragovi
deformacije;
- Odstojanje od sredine otiska do ivice uzorka, na kome se mjeri tvrdoa, kao i
odstojanje izmeu dva susjedna centra otiska zavisi od vrste ispitivanog materijala;
- Otisak, koji ostavlja utiskiva, mora da bude takav da obezbjedi to tanija mjerenja,
odnosno mora da se ispuni uslov d = (0.24 - 0.6) D, tj. da centralni ugao bude oko 60;
- Ugao izmeu ose utiskivaa i povrine uzorka mora biti 90, to znai da pravac
dejstva sile mora biti uvijek upravan na povrinu uzorka, to se ostvaruje obradom
povrine i izborom postolja. Uzorak mora biti stabilan i ist.

Naim standardima za mjerenje tvrdoe se preporuuje najmanje tri mjerenja, ali poveani
broj mjerenja samo poveava tanost mjerenja. Temperatura ispitivanja je sobna, odnosno u
granicama 10 do 35C, a kada je u kontrolisanim uslovima 235C.

Aparat za ispitivanje tvrdoe

Statiko dejstvo odgovarajuih sila na utiskiva ostvaruje se pomou sistema poluga, dok se
uzorak postavlja na postolje aparata. Isti aparat je namjenjen i za mjerenje tvrdoe po Vikersu,
s tim to se mijenja utiskiva i izbor potrebnog optereenja (5-120 N).

Slika 3.. Shema ureaja za mjerenje tvrdoe po Brinelu [11]

Tok rada pri ispitivanju

Za mjerenje tvrdoe potrebno je izvriti odgovarajuu pripremu povrine na kojoj e se izvesti

mjerenje. Povrina mora biti ista, odmaena i mainski obraena (struganjem, bruenjem,
poliranjem).

Tok rada se sastoji iz sledeih faza:

- Bira se utiskiva u zavisnosti od debljine materijala;

- Utiskiva se privruje u nosa aparata;
- Ukljui se lampa i osvetli povrina uzorka;
- Uzorak se postavlja na postolje i pritee uz nosa utiskivaa;
- Slika povrine uzorka mora jasno da se projektuje na ekranu;
- Aktivira se aparat (pritiskom na taster) i zapoinje utiskivanje;
- Poslije predvienog vremena utiskivanja poluga se sputa i izvodi rastereenje;
- Izvodi se mjerenje otiska.

Mjerenje prenika otiska

Kao to je napred napomenuto, mjera tvrdoe je veliina otiska koji je ostavio tvri utiskiva u
ispitivanu povrinu pri djelovanju odabrane sile u tano odreenom vremenu. Na slici 1.1.3.
su shematski prikazi.

Slika 4.. Shematski prikazi: pravilnog a i nepravilnog otiska: (b - prevelika sila

utiskivanja, c - otisak vrlo tvrdih materijala) [6]

Tehnika mjerenja zavisna je od tanosti mjerenja, ali tanost ne smije biti manja od 0.25%
prenika utiskivaa D.

Za mjerenje otiska mogu se koristiti razliita mjerna sredstva: pomou lenjira (tanost 1/100 i
1/50 mm), pomou lupe sa mikroskopom (tanost 1/100 mm), pomou projekcionog ekrana i
odgovarajueg optikog sistema i mehanizma (tanost merenja 1/1000 mm). Takoer postoji i
HardSoft - video mjerni sistem za tvrdomjere s optikim oitanjem tvrdoe
Odnos izmeu tvrdoe po Brinellu i vrstoe na zatezanje

Poznato je da je omjer izmeu vrstoe na zatezanje elika i tvrdoe po Brinellu skoro stalan,
tako da se s prilinom sigurnou moe procijeniti vlana vrstoa elika ako je poznata
njegova tvrdoa:

za ugljine elike: M (N/mm2) 3,6 HB

za Cr elike: M (N/mm2) 3,5 HB

za Cr-Ni elike: M (N/mm2) 3,4 HB

Slini omjeri poznati su i za druge

metale.

2.2. Vikers (Vickers) metoda HV

Pored Brinellove metode za mjerenje tvrdoe, postoji jo nekoliko metoda jedna od njih je
metoda po Vikersu se definie kao kolinik sile kojom se deluje na dijamantski utiskiva u
obliku pravilne etverostrane piramide sa uglom pri vrhu od 136 i povrine otiska utiskivaa
na povrini predmeta koji se mjeri. Za mjerenje tvrdoe po Vikersu moemo koristiti isti
aparat kao i za Brinell-ovu metodu. Mjerenje tvrdoe po Vikersu omoguava mjerenje tvrdoe
svih metalnih materijala, bez ogranienja u pogledu veliine tvrdoe, od najmekih do
najtvrih materijala.

3. Dinamike metode
Ove metode zasnovane su na dinamikom dejstvu sile na utiskiva,kao i na udarno-elastinom
odskoku utiskivaa od predmeta ija se tvrdoa mjeri.
Rije je o jednostavnim, brzim, lahkim i jeftinim metodama mjerenja, ali i neto smanjene
tanosti. Primenjuju se u sluaju djelova velike mase (dimenzija) i sloene geometrije, ili kada
na finalnim djelovima nije dozvoljena bilo kakva deformacija.
Najvie su u primjeni Poldi, sklerometarska i duroskopska metoda
3.1. Poldi (Poldy ) metoda HP

Ispitivanje tvrdoe ovom metodom koristi se u sluajevima kada se ne moe izvesti mjerenje
tvrdoe statikim metodama (npr. zbog nedostatka aparata, djela velikih dimenzija, kada je
nekorisno razaranje uzorka i sl.).Ova metoda daje rezultate koji za praksu imaju
zadovoljavajuu tanost.Mjerenje tvrdoe je zasnovano na udarnom dejstvu utiskivaa i
omoguuje izraunavanje tvrdoe slino tvrdoi po Brinel-metodi. Odnosno, Poldi metoda je u
principu modifikovana Brinel metoda.
Aparat za ispitivanje tvrdoe

"Poldijev eki" jednovremeno utiskuje utiskiva u povrinu ispitivanog djela i etalon (ipku)
poznate tvrdoe. Kao utiskiva koristu se elina kuglica prenika D=10 mm.

Slika 5. Ureaji za mjerenje tvrdoe

po Poldi[6]

Mjerenjem prenika otiska, pomou Iupe, odreuje se tvrdoa ispitivanog predmeta pomou
tabela datih uz aparat. Takoe, tvrdoa se moe odrediti i analitiki mjerenjem prenika otisaka
kalote u materijalu i etalonu, na osnovu poznate tvrdoe etalona (HBS), prema izrazu:

D D2 d2
HP HBS e

D D2 d2
m

gde je:

HBS-tvrdoa etalona izmjerena po Brinel metodi

D - prenik utiskivaa - kuglice u mm,

de - prenik otiska u etalonu u mm i

dm - prenik otiska u materijalu u mm.

Razlika vrijednosti tvrdoa po Brinel i Poldi metodi ne prelazi 2%. Kod tvrih materijala
brojna vrijednost tvrdoe po Poldi metodi je vea, a za meke materijale je manja.
Uslovi ispitivanja

Ova metoda daje rezultate koji za praksu imaju zadovoljavajuu tanost. U sutini je vrlo
jednostavna i brza, a ponekad jedino mogua metoda za ispitivanje tvrdoe.

Karakteristike:

- Prenik utiskivaa je uvijek D=10 mm;

- Sila kojom se deluje na utiskiva je dinamikog karaktera (udar runim ekiem);
- Ostvareni prenici otisaka mora da lee u granicama d=2-4 mm;
- Povrina mjerenja mora da je ista i obraena mainskom obradom;
- Osa udara mora biti upravna na povrinu predmeta;
- Maksimalna tvrdoa mjerne povrine predmeta mora biti manja od 450 HBS;
- Tvrdoa etalon predmeta (eline ipke) mora biti ravnomerna po cijelom presjeku i
odreena po Brinel metodi, a to blie tvrdoi koju oekujemo da ima mjereni
materijal.

Slika 6. Poldi metoda ili Portabl pin

Brinell[6]

Tok rada pri ispitivanju

- Poldijev eki se pripremi za rad postavljanjem etalon-ipke u odgovarajui

otvor, pri emu etalon nalee na utiskiva zahvaljujui pritisku opruge;

- Na pripremljenu povrinu koja se mjeri postavi se Poldijev eki tako da

njegova osa bude upravna na povrinu;

- Odgovarajuim udarom runim ekiem izvodi se utiskivanje kuglice u povrinu

etalona i materijala;

- Dobijeni otisci na povrini predmeta i etalona se mjere pomou lupe sa

linearnim
mjerilom;
 - Ako su prenici otiska vei od 4 mm ili manji od 2 mm ispitivanje se mora
ponoviti;

- Na osnovu poznatog izraza ili pomou tabela odreuje se tvrdoa po Poldiju.

3.2. Sklerometar

Sklerometar, odskoni eki ili Schmidtov eki je metoda koju je

razradio vicarski inenjer Ernst Schmidt i koja se ve uvelike primijenjuje, a odreena je
u njemakom standardu (DIN 4240), a nalazi se i u hrvatskim normama (HRN U.
M1.048.). Najee se koristi za naknadno odreivanje kvalitete betona. Njegovom
upotrebom ne dolazi do razaranja ispitivanog materijala.

Samo mjerenje i ispitivanje zasniva se na principu "odskoka" pri udaru elastine mase na neku
ravnu povrinu. Kod mjerenja os sklerometra mora biti okomito usmjerena na povrinu
ispitivanog betona, jer svako odstupanje od okomitosti ima utjecaja na "odskoni broj". Ta je
pojava posljedica gravitacijske sile na masu ekia. Zbog toga e odskoni broj biti manji
kada se ispituje vrstoa gornje povrine neke ploe u odnosu na donju povrinu.

Slika 7. sklerometra

Ispitivanjem sklerometrom odreuje se tvrdoa betonske povrine, pa da bi se odskoni broj

primijenio za procjenu kvalitet betona i njegove vrstoe, potrebno je da "odskoni broj" na
svim ispitivanim mjestima dostie vrijednost za koje je utvrena i odgovarajua vrstoa. Ovaj
nain ispitivanja je veoma koristan i zbog toga to daje sliku o ujednaenosti ili
neujednaenosti kvalitete betona u itavoj konstrukciji kao cjelini ili njenim pojedinim
dijelovima. Stvarna vrstoa betona s kojom se usporeuju dobiveni rezultati mora biti
odreena standardnom metodom. Primjena sklerometra omoguuje da se s relativno visokom
tonou odredi vrstoa betona na pritisak. Relacija koja je ovdje aktualna svodi se na to da
veoj vrijednosti odskoka odgovara vea povrinska tvrdoa, a njoj opet vea vrstoa i
obrnuto.
Primjena sklerometra

Sklerometar se koristi tako da se eki aparata okomito prisloni na povrinu ispitivanog betona
i pritiskom ruke na suprotnoj strani aparata izvri aktiviranje zbijene opruge koja daje
potisnu silu udarnoj masi, koja djelovanjem opruge udara u udarni eki i odskae na suprotnu
stranu. Ovaj odskok se "fiksira", zaustavi pomou jahaa na skali, koji se nalazi na vanjskoj
strani ureaja. Na osnovu registriranog odskoka na skali i badarnih dijagrama prikazanih na
samom ureaju, kao ovisnost vrstoe (MPa), o visini odskoka h(mm), odredi se vrijednost
vrstoe betona.
Veliina odskoka, koja se oitava pomou jahaa, koji se kree du skale, je uvjetna arbitralna
veliina, koja ovisi i o tvrdoi ispitivanog betona i potisnoj energiji opruge (starost, te zamor
opruge, njena jaina) i o veliini pokretne mase. Zbog toga za ispravno koritenje sklerometra,
isti se mora povremeno badariti. Ova metoda nije sasvim pouzdana, razliito mjesto udara
utiskivaa moe dati znaajne greke u oitanju, ali zbog svoje jednostavnosti esto se koristi.

3.3. Duroskopska metoda HD

Duroskop (sklerograf) je prost, lahk aparat, malih dimenzija i primenjuje se za brza mjerenja
tvrdoa, posebno vertikalnih povrina.

Slika 8..
Duroskop[1]

Princip rada ovog aparata baziran je na padu malog malja (3), obrtnog oko neke ose, sa
poetne visine - Hi i njegovom udaru u utiskiva (1), koji je naslonjen na povrinu radnog
predmeta ija se tvrdoa mjeri (4). Kinetika energija malja troi se na utiskivanje utiskivaa,
ostvarujui djelimino plastine, a dijelom elastine deformacije. Usljed elastinog odskoka
podie se malj do neke visine -H2. Ova visina se uoava pomou kazaljke (2) koja je,
poneena maljem pri odskoku ostala na toj visini. Visina odskoka, odreena poloajem
kazaljke, oitava se na skali durometra i predstavlja mjeru tvrdoe po ovoj metodi.
 4. Vibro ice

Vibro ice (eng. VWSG Vibrating Wire Strain Gauges) su elektronski mjerni ureaji
kojima se vri mjerenje promjene otpora pri izduenja na osnovu kojih dolazimo do
naprezanja u konstrukciji (slika 1.) Dizajnirane su tako da se mogu zavarivati ili ugraivati u
razliite strukture.

Slika 9. Princip rada vibro ice

Vibro ice su dostupne u 3 vrste:

1) Vibro ice za elektroluno zavarivanje na elinim konstrukcijama

2) Vibro ice za takasto zavarivanje za eline konstrukcije
3) Vibro ice za direktno utiskivanje u beton

4.1. Vibro ice za elektroluno zavarivanje na elinim konstrukcijama

Elektroluno zavarivanje jedan je od najee upotrebljavanih naina zavarivanja u praksi.

Izvor energije za zavarivanje je elektrini luk. Dio koji se zavaruje obino je plosnat, dok je
elektroda tapiasta. Ako se elektroda ne tali (ugljena, volframova), zavarivati se moe bez
dodavanja ili uz dodavanje materijala. Pri zavarivanju taljivom elektrodom, ona je ujedno
dodatni materijal (obino istorodan s osnovnim materijalom koji se zavaruje).

Vibro ice za elektroluno zavarivanje su prvenstveno namjenjene za mjerenje izduenja

elinih elemenata kao to su tunelske obloge, razupora, ipova i dijelova mostova. Postavlja
se tako to se zavari na elini elemenat izmeu blokova ili pridranih taaka koje su najee
vijci. Sam princip rada je sljedei: deformacija se oitava na osnovu relativnog pomjeranja dva
krajnja montana bloka, preko promjene naprezanja u ici. Napon u ici se mjeri pomjernjem
ice i mjerenjem rezonantne frekvencije vibracija.

Slika 10. Princip rada vibro ice

Slika 11. Vibro ica za elekro luno zavarivanje

4.2. Vibro ice za takasto zavarivanje za eline konstrukcije

Elektrootporno zavarivanje (engl. Electric Resistance Welding ERW) je nain

zavarivanja elektrinom energijom gdje se uvijek koristi pritisak i toplina, koja nastaje zbog
velikog elektrinog otpora na mjestu dodira zavarivanih dijelova. Samo pri kontaktnom
elektrootpornom zavarivanju dolazi do zavara u vrstom stanju, bez rastaljivanja, dok pri svim
drugim nainima elektrootpornog zavarivanja dolazi i do taljenja metala. Velika je prednost
ovog postupka da je ist, brz i bez dodatnog materijala. Takasto zavarivanje ili takasto
elektrootporno zavarivanje je preklopno zavarivanje taljenjem dvaju dijelova stegnutih izmeu
dviju elektroda, kroz koje se dovodi elektrina struja.
Vibro ice za takasto zavarivanje se koriste za mjerenje deformacija na elinim
konstrukcijama i armaturnim ipkama gdje je ogranien prostor i nije pristupano mjesto za
mjerenje. Malih su dimenzija, a princip postavljanja je taj da se takasto zavare na mjesto gdje
se eli mjeriti deformacija. Princip oitanja deformacija je slian kao i kod prve grupe ica.

Slika 12. Vibro ica za takasto zavarivanje

4.3. Vibro ice za direktno utiskivanje u beton

Vibro ice za direktno utiskivanje u beton se koriste za mjerenje naprezanja u

masivnim betonskim konstrukcijama. Sam instrument se sastoji od 150 mm duge mjerne ice,
koja je napravljena od nehrajueg elika, koja se moe prethodno vezati za armaturu ili
vezati za 2, 3 ili 4 smjera rozete, ime se mjeri pritisak u nekoliko pravaca. Mjera ima
hermetiki zatvorenu epruvetu koja sadri icu koja posjeduje odreeno naprezanje izmeu
dva kruna inox jastuia, jedan na svakom kraju. Deformacija u tim jastuiima mijenja
napetost ice, a nastale promjene se oitavaju i dalje koriste za
odreivanje naprezanja u betonu.
Promjene naprezanja u elementu se
prate preko sklopa zavojnica
montirane na mjerau. Mjerai takoer
mogu pokazivati temperaturu ako je to
potrebno. Rezultati mjerenja se mogu
oitati samostalno ili na daljinu
automatski kao dio sistema
prikupljanja podataka. Slika 13. Vibro ica za direktno utiskivanje u beton
 5. Pull off

Pull off test je metoda ispitivanja koja se koristi za ispitvanje vrstoe na zatezanje i
vrstoe spoja, tj. prijanjanja (adhezije) izmeu podloge i materijala koji se ispituje. Najee
se ovaj test provodi kod betonskih konstrukcija. Moe da se koristi i kod ispitivanja svih vrsta
materijala za finalno oblaganje i glazuru raznih povrina, boja, premaza i lakova i njihove
adhezije za podlogu. Svrha ovog testa je dobiti vrstoe na zatezanje, koja nam slui za:
Procjenu in-situ vrstoe spoja izmeu podloge i pokrovnog sloja
Procjenu in-situ vrstoe na zatezanje kod betona ili drugih materijala
Procjenu vrstoe na zatezanje podloge prije nanoenja materijala za sanaciju ili
prekrivanja bajama i lakovima

5.1. Princip rada pull off testa

Na pravilno pripremljenu podlogu se postavlja disk-

ploa koja se priljepljena uz podlogu. Veza izmeu
diska i podloge je ostvarena najee pomou
epoksidnih smola, koja je jaa od veze koju treba
ispitati. Zatim se naprave mali ljebovi (klinovi) u
granici sa diskom kako bi se nametnuo lom ba na tom
dijelu zbog slabljenja. Nakon adekvatne pripreme
podloge, pravljenja lijebova, prikladnom spravom
nanosimo optereenje, odnosno silu F ( sila zatezanja). Slika 14. Pull-off test

vrstoa naprezanja je Pull-off sila F podijeljena sa povrinom poprenog presjeka disk-ploe:

, gdje je d prenik ploe

Slika 15. Mogui lomovi Pull of testa

 5.2. Vrste lomova Pull off testa

Vrste lomova koje se mogu javiti prilikom izvoenja pull of testa su prikazani na slici 6. a to
su:
a) Slom koji se desio u podlozi, koji nam pokazuje da je vrstoa spoja vea od
vrstoe na zatezanje podloge
b) Slom veze diska i podloge, koji nam pokazuje da je vrstoa spoja podloge i
konstrukcije vea od veze diska sa podlogom
c) Slom u podlozi, koji nam pokazuje da je vrstoa spoja vea od same vrstoe na
zatezanje podloge
Tokom testa vrlo je vano da unosimo centrinu silu zatezanja i da sprijeimo savijanje disk
ploe. Najei sluaj sloma je pod a) Slom koji se desio u podlozi iz razloga to je vrstoa
spoja vea od vrstoe na zatezanje materijala konstrukcije. Takoe, treba napomenuti da se
slom deava na sluajno najslabijem mjestu u konstrukciji, te se treba uzeti srednja vrijednost
pull off vrstoe za sline vrste lomova.
LITERATURA:

http://www.mediotehna.hr/hr/news/view/1/HardSoft---program-za-ocitavanje-
Vickers-i- Brinell-tvrdoce.html

https://hr.wikipedia.org/wiki/Tvrdo%C4%87a_po_Brinellu

http://beleske.com/vezba-1-ispitivanje-tvrdoce/

https://hr.wikipedia.org/wiki/Sklerometar

http://www.hotfoilehs.com/article_21_Brinell-Tester-Poldi-Hardness-Testers.cfm

https://pl.wikipedia.org/wiki/Metoda_Poldi