KINH TE HOC Vi MO Thay ddi T mot luong la AT thi AD thay déi inot luong: SADT = - MPCx AT Ma AAD = AAD, + AAD, nén ta cé: AG + (-MPCx AT) = AAD Vay: ASAD = AG - MPCx AT (5.6) Phuong trinh 5.6 gitip ching ta tim duoc mot luong T va G can thiét dé lam thay déi mot lugng téng cau AAD. Vay theo phitong trinh nay thi c6 nhiéu tinh hudng xdy ra, ty theo gid thiét la cho truéc AG sé tim duce AT, va cho wuée AT sé tim duge AG phit hop tutong ting. 5. THAM HUT NGAN SACH VA THOAI GIAM DAU TU Khi chinh phi chi tiéu tién cho nhiing dy dn cong cong, hoac dé tién vio nhiing du dn cham séc y té cho ngudi nghéo hay ngudi gia thi nhitng khoan tién nay lam thodi gidm ddu tu tw nhan. Chi tiéu cong cong lam thoai gidm nhitng dy dn wr nhan cé loi tite cao hon va cé do thoa dung vé mat x4 hoi Ién hon. Lap lan cila cdc nha chinh tri gia va nhiing nha lanh dao doanh nghiép trén, da 1am xuat hién gid thuyét thodi gidm dau tc. 5.1. Thoai gidm déiu tu va thi trudng tién té Co ché thoai gidm 1a: Khi chinh phu tang chi tiéu cho cée du dn cla minh trohg ngdn han, theo m6 hinh s6 nhan, néu khong cé thay déi no trong thi trudng tai chinh thi GDP sé tang lén AG x S6 nhan cua nén kinh té. Nhung khi GDP tang lén, nhu cdu vé tién giao dich cling tang lén. Mitc GDP cao hon cé chiéu huéng di dén that chat tién 16 (dac biét la trong trudng hop NHTW quan tam dén lam phat). Lat sudit ting va that chat tin dung sé cé chiéu lutong bop nghet hay “thodi ne eeeereeen eee 184Chuong 5. Chinh sach tai khod gidm” ddu tu va nhiing chi tiéu c6 nhay cam vi lai sudt. Két qua la dan dén téng cdu gidm, sdn htong va cong dn viéc lam gidm xudng. Can chi y 1a co ché thodi giam nay chi 4p dung cho tham hut co cau. Khong 4p dung cho tham hut chu ky (tham hut tang do suy thoai) vi suy thodi gay ra gidm cau tién va dn dén lai sudt gidm. Thodi giam khong dugc dp dung trong cdc cudc dai suy thodi 1&8 mot nhac nho: khong cé lién hé nghiém nhién nao gita tham hut va dau tu. 5.2. Tac dong cia tham hut co cau Hau hét cdc nha kinh té hoc vi mo déu déng y rang, thodi giam thyc su chi 1a mot hiéu tng phu cua chi tiéu chinh phi. Tuy nhién vin cé tranh ludn trong van dé dau ww bi giam di bao nhiéu va nhitng Khu vuc nao chiu tac dong nhiéu nhat. Thodi gidm hodan todn, day 1a trudng hop cuc doan nhat cla thodi gidm khi ma phan ting tién té 1a qué manh. Gia sir rang, khi ma NHTW xac dinh bat ky su tang lén nao trong san luong ciing déu cé nguy co gay ra lam phat. Boi vay NHTW sé tang lai sudt lén di dé bu lai moi tac dong md rong cila cic chuong trinh chinh pha. Tuy nhién, do cé phan ting tién té, nén Jai sudt tang lén, lam gidm dau tu va xudt khdu rdng. Vay, trong trudng hop cuc doan thoai giam 100%, phan tmg nay manh dén ndi dudng chi tiéu (téng cau) mdi dich chuyén xu6ng quay trd lai vi tri cla dudng téng céu ban dau (xem hinh: 5.3). N6i mot cdch khdc 1a that chat tién té da lam triét tiéu toin bo su mé rong tai khod. Chi tiéu chinh phi Jam ting téng cdu, nhung Jai sudt cao hon dan dén sy giam sit cha dau tw va xudt khdu ring (do viéc tang ty gid hi dodi cla déng noi té). Cudi cing 14: sudt phai tang dd manh dé gidm dau tw va xuat khdu rong dung bang luong G da tang lén. Tém lai, trong trudng hop cuc doan cia phan ting tién té manh, dau tu bi thodi giam 100% do sy tang lén trong chi tiéu cla chinh phi. 185KINH TE HOC vi MO AD C+I+G'+NX qd) C+I+G+NX = C+I''+ G’+NX"" Y=Y” Y’ Y Hinh: 5.3 Phan img tién té cé thé dan dén thodi gidm dau tw hodn toan Thodi giam c6é thé xdy ra khi NHTW c6 hanh dong nham triet tiéu téc déng m¢ rong tai khod thong qua that chat tién té. Thé hién trong hinh 5.3 qua 2 buéc: Buée 1: Tang chi tiéu bang tién cho hang hod va dich vu Jam dich chuyén dutng téng cau: C + I + G + NX lén dén dudng téng cau (AD) = C+I+G’+NX. Buéc 2: Phan tng cia tién té lam tang 14i sudt va lam giam nhiing bé phan nhay cam vdi lai sudt, din dén téng cdu giam xuéng dudng C+I’’+G’+NX”’ va can bing mdi tai E’’, dting voi diém can bang Itic ban dau tai E. Trong truong hop nay dau iu va xuat khdu rong bi chi tiéu cla chinh phd lam thodi gidm 100%. Muc dich cia viéc nghién citu co ché nay 1a gitip ta cé giai phap dé phi hgp gitta cdc chinh sdch kinh té trong viée én dinh hod nén kinh té. Nghich ly cia khuyén khich dau te: Mot trudng hop cuc doan lién quan dén nghich ly cia tiét kiém, xdy ra khi dau tu trén thuc t& dugc khuyén khich bang nhimg tham hut Ion. NOi dung cia lap luan nay nhu sau: Lai suat cao khong khuyén khich dau tu. Mat khdc sin lugng cao hon kich thich dau tu (theo nguyén tac gia t6c) do céc doanh nghiép mua nhiéu von hon va nha xudng hién tai duge tan dung nhiéu > San nneeeeieieeeemmemeeeeereeeeeeee eee ee 186Chung 5. Chinh sach tai khoa hon. Tir dé dau tu cé thé duge chinh sdch tai khod kich thich khi nang luc san xudt cdn chua duge sit dung hét. AD AD” =C+I'+G'+NX I LAD’ = C+1+G?+NX YY Y* Hinh 4.3: Co thé khuyén khich dau tw khi nguén luc chua duoc sit dung hét Dau tu cé thé duge khuyén khich bang tham hut cao hon khi con cdc nguén luc chua duge sit dung hét va khi déu tu phan tng lai véi miic san luong tang cao hon. Khi thuc hién chinh sdch tai khod mé réng (tang mua sim hang hod va dich vu), chi tiéu cia chinh phi tang tir G lén G’ thi téng cau dich chuyén Jén trén t6i dudng téng cdu mdi (AD? = C+1+G’+NX), san lugng can bang tang lén. Mic san luong cao hon lai kich dau tur cao hon, dau tu tang tir I Jen I’. Diém can bang cuéi cing duge két thic 6 E’, chinh 1a giao diém cia dudng téng céu (AD” = C+I’+G’+NX) voi dudng 45°. Chi ¥ rang nghich ly nay c6 thé xudt hién khi nguén luc chua dugc sit dung hét va san luong dugc quyét dinh béi téng cdu chit khong phai bdi phia cung. 6. TAI TRO THAM HUT NGAN SACH Tai tg tham hut ngan séch Nha nuéc cé nhiéu nguén, ngoai gidi phap tang thu gidm chi c6 thé dugc, thi chinh phi cdn cé thé vay ng trong nuéc, vay ng nude ngoai, sit dung quy du trit ngoai té hoac in tién. 187