Professional Documents
Culture Documents
Ngon Tay Con Thom Mui Oai Huong
Ngon Tay Con Thom Mui Oai Huong
Ngon Tay Con Thom Mui Oai Huong
i ung c ph
Khi cn i hc Anh, nh ti c mt anh bn ngi Ailen tn Paddy. Anh chng ny kh lum thum v hay
lm hai a con gi trong nh l Janette v ti cn nhn, nhng thnh thong anh li chu kh lm c ph kiu
Ailen (Irish coffee) cho c nh ung nn chng ti t khi gin anh c lu, nht l t khi bit c Irish coffee
l mn c ph rt mc tin m ch nhng qun tng i sang mi c. T Telegraph gi y l thc ung mn
nh nhung v d chu, lm ta hi phc c sc khe ln tinh thn. Lm Irish coffee rt cng phu, phi dng
nc nng ra ly thy tinh c chn, lau kh, rt ru whiskey vo, phi l nhng loi whiskey chn chnh ca
Ailen nh Bushmills hay Tyrconnell, thm mt mung ng nu, khuyy u cho tan ng, ly dim chm
la t ru vi giy gim cn trong ru v cn bng hng v gia cn v caffeine, ng l ngh chi
cng lm cng phu. Rt y c ph tht nng v m c cch ming ly ng 1 cm, ch mt lc hn hp
ru v c ph ha ln vo nhau mi cho kem ti (whipped cream) trng mut ln trn, khng khuy na v b
quyt ung Irish coffee l nhm nhp c ph nng xuyn qua lp kem lnh. Tuyt vi nht l chui vo chn va
c bo va ung mn c ph lm ta chnh chong ny vo nhng ngy ma lnh v sng m ging kn khp
ni. Bi vy lu lu tm hoi khng thy ci da yu thch nht trong bp v bit ngay th phm Paddy n
xong cha ra, Janette v ti cng vui v i kim da khc, khng ci nhu cht no.
2g khuya mt ngy Paris cui tun p tri, sau mt ba n no n, trong khi chng ti nhm nhp trng ming,
anh bn ngi Php tn Ben gi mt tch c ph. Thy ti trn mt nhn, anh khot tay: Khng c c ph ti
khng ng c. Khi c hi sao l i qu vy, Ben ci: y ai cng vy ht m!. Qun ng, mi
na ting sau, anh chng phc v mi mang c ph li, b cn nhn, anh ny ch nhn vai, ci nhn vai c
trng kiu Gloa, vi hai vai ko ln tn mang tai v hai bn tay nga ra, ni: Ti khng bit. Khng phi ti
ti. (Nu bn mun thy ci nhn vai tng t hy Thiery Henry lc b trng ti thi pht khi cho Ar-
senal). Nhng tch c ph sng snh thm phc kia chc ngon lm nn Ben khng nhn nh na, v li nhng
anh chng v c nng phc v ngi Paris vn ni ting th gii v s ng nh.
Ti tri qua ba thng ung tr thay c ph x sng m trc khi n , k phng ch th ca Php trong
vic chim tri tim dn nghin c ph. Qu tht, quc gia xinh p ny vic ung c ph c xem nh mt
mn ngh thut. Espresso bn ung khch sn nm sao ni khc c th c ngi pha ch lng danh pha t
my Espresso loi xn, nhng ti mo mui ni khng th snh bng Espresso m c, ng v thm trong
tch nh xu ung ti mt trong nhng torrefazione bn mt cy cu g vi nhng ngi nh kiu Phc hng, do
mt c nng ngi a phng tc en, mt cng en ly, pha ri bng ra km mt cu chc ung ngon ming
bng ting du dng. (c bit na, nu khng mun b dn a phng ci thm, bn ng gi Espresso
thnh Expresso, c ngha l tu tc hnh).
Nhng ti thy cappuccino ngon v d ung hn, c l v loi thc ung ny c 1/3 espresso, 1/3 sa ti nng
lm mm bt v ng ca c ph, v 1/3 bt sa mn mng c rc bt qu hay bt chocolate xay li ti ln
trn. Thc ung ny chim lnh thc n t nhng qun rt hip trung tm Manhattan ca New York n
o no nhit n nhng th trn xa xi qu ma Marc, ni ngi phc v c i cha gp ngi nc ngoi.
Ti o lng s lch lm ni ting th gii ca ngi bng kh nng ung cappuccino rt nhanh nhng khi
ung xong bt khng trng c mp nh nhng ngi trn mt tht khc. Du khc n y, c bit l ngi
M, d c sang trng cch my cng hay b cho l nh qu v quen gi cappuccino sau ba tra hoc ba ti,
m theo dn a phng l khng ng iu cht no. Ngi ch ung mn ny trong ba sng hoc dnh
thi gian ring trong ngy thng thc cappuccino nh mt mn ring bit, v c bit rt chm cht bt
sa, khng bao gi ht b hay khuy bt ha ln vo c ph v lm nh vy mt ht tinh ty ca thc ung
ny mt ri.
Nu qu nhiu caffeine trong c th lm bn tim p chn run khng cn sc lang thang qua nhng con ph
c nh xu ng yu , hy chuyn sang dng caff hag, tc c ph khng c caffeine, hoc granite di caff
con panna, tc c ph nng c pha t ng, vo khay t lnh qua m cho ng li, khi ung mi b vo
my xay nhuyn vi t nc ri y vo ly, pha trn cho tht nhiu kem ti ngon bo. Nhng ngy h nng
nc, du khch v dn a phng ngi li bing trong ci nng thng by la ca mt tri phng Nam,
va ung mn c ph c ci tn di ngong ny va nhn th gii chm chp tri qua.
Nhng i ung c ph Amsterdam li l mt chuyn khc. Trc khi sang H lan, ti vn bit Amsterdam l
mt trong nhng thnh ph quy nht Chu u nhng khng ng li t do n mc ny. Th b nh ny
c c mt h thng hn 300 qun c ph c cp giy php cho khch mua v ht cc loi thuc phin nh,
cn sa (marijuana, weed, grass, hash, cannabis). Vic ht nhng loi ma ty nh c chnh ph hp php
ha t nm 1976, d nhin ch dnh cho ngi trn 18 tui v vi liu lng di 5gr mi ln, c bit nhng
qun ny khng c bn bia ru hay bt c thc ung c cn no khc. L l a ra nghe chng cng kh
hp l: nu c php ht nhng loi thuc phin nh ti mt ni c qun l ng hong, s khng ai ra
ng mua mt loi ma ty gy nghin nng nh heroin hay cocaine ca nhng k bun bn bt hp php,
bng chng l t l ngi nghin ma ty H Lan lun t hn gp nhiu ln so vi M v nhiu nc khc.
Nhng trm ngh nhng iu lut tng t ch p dng c nhng ni thc tht s cao m thi, nu khng
rt d bin thnh con dao hai li.
Nhng ngy ngn ngi Amsterdam, v ht phng chng ti phi ngay khu ph dnh cho khch du lch gn
ga xe la trung tm thnh ph, ni tp trung rt nhiu qun c ph kiu ny. Mi ln i ngang qua qun ng lc
c ngi m ca bc ra, mi c ph u khng thy, ch thy mi cn sa thoang thong trong gi. (Mi ln ti
k ti y, m bn ti li rt u, l li: Gh qu, ngi mi vy c nghin khng?). i din ch ti l mt
qun c ph tn Grasshopper cao n my tng, bui ti n mu xanh chu chu thp sng rc soi bng xung
con knh nc chy loang long. Khi gp c bn ngi H Lan li xe tn Utrecht ln Amsterdam dn chng ti
i chi, ti i qua ung c ph, c ci: Gan qu ha? Bit trong ti n lm g khng? ri a hai ngn
tay trc ming lm hiu nh ang ph thuc. Khi c hi c ht khng, c bo: Hi tr y ai chng
th, phn ln thy chng c g hay ho nn thi. Thng thng ci g cm on ngi ta mi thch, vi li cn
ty thc mi ngi m, rt thn nhin nh c hi c thch chi bng bn khng vy.
Bi khng c g hay ho nn c quyt nh a chng ti n mt bruine kroeg (ting H Lan ngha l qun c
ph nu, ban u ti c tng y mi l loi hnh c ph nh cp trn, v tn gi d lin tng n
nng tin nu, nhng khng phi). l mt tra h nng gn 38C, dn tnh khoi ch ht ra ng phi
nng tn hng ci nng phng Bc him hoi. Nhng chic bn k bn ngoi, dc theo b knh ca qun c
ph nu chng ti n cht nch, nhng tht s hiu c ht ch gezellig m ngi a phng rt
thch dng, ngha i loi l m p, thn mt, vui v, bn nn ngi bn trong. Nhng bruine kroeg Amster-
dam c tui i vi trm nm, vi cch trang tr nh trong nhng chic tu thy xa, x nh nng tru, vn
lt sn v bn gh sm mu, tn gi ca n c l bt ngun t nhng bc tng m khi thuc l nu qua thi
gian, di sn c c ct bin v tri thm Ba T lau c ph hay bia b trn. Trong qun chng ti n c c
mt cy kn khng l kiu xa trong gc. C ph H Lan khng c sc lm nn chng ti, cng nh hu ht
nhng ngi vo bruine kroeg, mc d gi l i ung c ph nhng li chn bia, vn c sn y.
Mi khi n ti Stockholm, ti mi t nghim ra mt chn l l quc gia no ung nhiu bia nh Anh, Scotland,
c, B, H Lan s khng ung nhiu c ph v ngc li. Bi vy, khng ai ngc nhin cht no khi bit
Thy in, ni bia b nh thu rt nng v t gn gp bn, nm ln cc nc Chu u khc, c ph l mt
phn khng th tch ri cuc sng. Thy in c mt t rt ph bin, fika, ngha l i ung c ph, thot khi
nhng bn rn thng ngy ca cuc sng, gp g bn b c, lm quen bn mi, tn gu Fika gn nh mt
th tn gio y, ngi ta c th fika sng , tra, chiu, ti, trong nhng Kafekoppen m cng. Sau mt ngy
quanh qun trong thnh ph Bc u ny, qua khu ph c mun mu Gamla Stan vi nhng con ng cui
nh b ch dnh cho khch b hnh, chng ti ngh chn ni Stortorget, qung trng chnh ca thnh ph c
t nhiu gh di v nhng chu hoa ti thm du du, c trong rt nhiu bc nh ca ban nhc ngi Thy
in ABBA, nghe mi c ph rang t nhng qun c ph dc qung trng ngo ngt trong khng gian.
Bn o Scandinavia vo thu sm hn nhng ni khc, l vng xo xc rng y nhng cng vin v tri
lnh hn nhiu. Mc d vy, nhng qun c ph Stockholm vn k bn gh ra va h cho dn tnh ngi fika,
v v tri lnh nn qun no cng sn mn cho khch qun nu chn ngi ngoi. Nhng chic mn cng l
mt phn trang tr ca qun, c mua thnh b c mu sc hp vi bn gh v sn tng, t cnh gh ngi.
Tht bun ci khi thy mi ngi ung c ph theo kiu alfresco, nhng khng eo king en trong ci nng
chi chang m va ngi qun mnh thu lu trong mn va nhm nhp c ph nng hi, thnh thong li xut xoa
co ro v cn gi but gi t mt h Malaren thi ti.
Ch cch Thy in vi ting ng h bay nhng Hi Lp l mt th gii khc hn, vi nng vng bin xanh v
ci nng a Trung Hi lm ngi ta u oi, ch muni ung c ph. (Qu vy, d tri nng hay lnh dn
Chu u cng kim c ung thc ung d nghin ny). ph hp vi kh hu y c frappe, mn c ph
c trng Hi Lp khng km bnh pita kp tht nng hay yaourt n vi mt ong. Trn khp t nc khi
xa y p nhng chuyn thn thoi ny, ngy nay u u cng thy nhng qun c ph (kafeneio) y khch
ung frappe: T th Athens ng c n o khng km Si Gn, ni khi i b trn va h cht hp bn phi
va trng chng lung xe c i lon x trn lng ng st bn v xe hi u khng theo trt t, va trnh
nhng b bn gh k bn ngoi qun; n nhng hn o vng v vi nhng ta nh sn trng mt mt v gi
bin mang theo v mui mn mn. Cch lm frappe kh n gin, ch cn Nescafe, nc lc, , ng, cho vo
trn cocktail xc mnh trong vng na pht, rt vo ly km ng ht l bn c thc ung d chu y
bt li ti thm v mt lnh lm du i ci nng ma h a Trung Hi. Ni v khon ngi dm d qun c ph,
ngi Php hay ngi Vit t hn phi thua xa ngi y. Bt c lc no trong ngy, bn cng c th thy
ngi a phng ngi qun, t nhng qun c ph ln sang trng thp n thy tinh vng long lnh n nhng
qun tm b vi vi b bn gh lng chng, nhiu nht vn l nhng ng gi va ung nc va nh c. Sch
du lch Fodor ni: Ngi nh l ni tr ng ca tri tim, nhng vi phn ln ngi Hi Lp, qun c ph mi l
ni tr ng ca tri tim, nh ch l ni v ng.
Phn ln thi gian hai tun Hi Lp, ti vi gia nh bn ti trn o Evia, hn o vng v khng c khch
du lch cch Athens hai gi va i ph va li xe. Ngy cui cng trc khi v, chng ti sang cho gia nh
hng xm v c thng thc mn c ph Hi Lp (Greek coffee) tuyt vi. Trong bt c mt ngi lng no
trn t nc hiu khch y nng v gi bin, y cng l thc ung lm u cu chuyn mang ra mi bn
n nh. Nhng nu c ph phin Vit Nam lm bn xy xm th nn d dt khi th th c ph m c gp
nhiu ln ny, c nu si trong m bng ng c tay cm dai v ming rng, gi l m ibrik. B ch nh ng
tui rc vo bt c ph xay nhuyn mn mt t ht gia v c mi hi ging hoa hi, ri cho nc vo nu si
trong m ibrik n ba do trc khi rt vo tch. Nhng chic bnh quy gin b mi nng lm cn bng v
ng v tng ln v thm c hu ngt ca Greek coffee lm chng ti nhm nhp hoi khng chn, khi bn
ngoi mt tri mu rc bt u ln xung bin v gi i dng thi lao xao nhng cy liu xanh rn ngoi
sn.
V n bui tra n tnh c theo ch i b trn con ng giy dp gn ch Bn Thnh, quy c ph bn hng
ch vi nhng chic gh nha thp l t c l s khut trong nhng tp np ng ph khng li cht n
tng g nu ngi bn khng dng mung khuy , c ph v sa c trong ly ln vi mt m thanh rn rt
vui tai. V nht l ci mi quen thuc y, mi c ph phin nh tng git mi pha nng v thm, sc nc khng
gian bi bm n o, lm ti ng nhn sng, va nhn va nut nc ming. Mi thm quyn r y lm ti nh
nhng ngy hc cp hai theo m i ch ung c ph sa , hay khi lang thang Chu u, bn ngoi tuyt ri
lnh cng nhng va bc vo qun hai m nng rc ln Nhng ngy i ung c ph y, ng xa xm
bng v qu thnh thang
Ti git mnh, v ch mt vi giy thi thy bc tranh ging gic m tht. Nhng gic m lm ta thc dy
vo bui sng bn khon khng bit mnh m g m qua, nhng chc chn l c m Ti trn mt, khen
anh bn ngh s ti vn thng ch l chm chp ch vi mt cu ni khai ha c u c phi ngh thut
ca ti.
Cu chuyn qun c ph khin ti suy ngh mt my ngy, ln thn nh li nhng gic m t xa xa. Hi nh,
ti s nht nhng ln nh c m gi phi lm g vt. Nhng lc y, ti ra ngoi hng hin c nhng vin gch
v lng chng, ngi b gi gt nc mt khc hu hu Cho n gi ti vn khng bit mnh khc v thng l
g vt hay ch v s. C ln, ng anh h ti chi c, ly a tit canh ra d d vo ti ang ng khc, lm ti
cng khc nc n nh ti thn, m ti phi nt: em i ch khc. Em s m cn chc em na, ln sau a no
m chc em l b n nghe cha?. Nhng m , gic m tr con ca ti c nhng chic lng g lng vt
bay xao xc v l gia cm nhn ti bun b.
C l ngay c t nhng nm thng ln chn, ln mi , ti thng b m nh bi nhng gic m, nhng gic
m vui c, bun c ca mt th gii tm linh, siu thc. n ni c mt thi gian vng nhng gic m, ti bn
chn nh thiu mt iu g quan trng lm, ri nh nhm khi sang hm sau ng dy, mt bui sng ch nht
li bing va ngp va rc u vo gi, nhn ra ti qua mnh c nm m, cng mt gic m khng nh l g
nhng chc chn l c m. Nm hc lp 10, ti c chuyn Cun theo chiu gi, on cui ni v nhng gic
m ca Scarlet c mn sng m dy c lm nng khng thy li i, n lc git mnh tnh dy gia m lc
no cng c Rhett cnh bn an i qua cn xc ng hay s hi. Gn mi nm sau, ti tnh c xem cun phim
y sau m ging sinh mt ngi nh g trn nh ni x Alps tuyt ph dy nh trong nhng cy bnh kem
bn dp Noel, n ch Rhett b i, thy quanh mnh mn sng m dy c ht nh trong nhng gic m, c
gi xinh p, t lp v y c tnh Scarlet OHara lc ny phi chy khp ni gi Rhett, Rhett t nhin ti
thy tim mnh nng tru m khng hiu v sao. m , ti m thy mnh ang nh th b ng t, hong lon
chy ra ng thy cy xung quanh khng bit gi tn ai. Ti tnh dy, lng li nng tru mc d mt tri bn
ngoi chiu sng dt vng khong sn tuyt trng bn ngoi. Nhng n khi chng ti ang ngi ung tr v
n bnh m, c bn t phng khch bc ra, bo: Bangladesh hm qua c ng t, nhiu ngi cht lm.
ch l nhng tin tc u tin ca thm ha Tsunami. Nhng ngy sau, lin tip nhng thng tin c cp
nht v s nn nhn v mt mt lm ti thy bn thn c ngi thy i nh nh my khi, m no trc khi
i ng cng r rm cu nguyn nhng gic m ng v.
My bay h cao, nhng git ma bay thnh nhng ng xin cho trn ca s lm ti nh ti cu ht
ca Trnh Cng Sn Sng ong a linh hn, c ma quanh ch nm mc d xem ra cu ht chng n
nhp g vi by gi. Tri t m sng, thnh ph Amsterdam dp lp do nm di mt nc bin, khng c
i ni chp chng nhng y knh rch sng ngi chng cht ni nhng khong cy xanh mt trong cn ma
bui sm dn hin ra trc mt. Ti c c u cu th ting Anh Ma l nhng n hn t tri. Ti
thy ma ging nhng git nc mt t tri hn. Nh lc ny nc ma ng li thnh mt git ln trn ca
s my bay, ri t t ln xung nh mt git nc mt. By gi ti mi nhn ra mnh cha bao gi t hi khi
my bay cn bay cao trn tri c th thy ma c khng, v nc ma rt xung t nhng m my, my li
nm di my bay? M iu xem ra c g quan trng,, hay cng ch l mt gic m? C khi tt c mi th
cng ch l nhng gic m. Nhng gic m cha bit
Hoa x ngi ta
Ti c nh hoi cu chuyn c tch Andersen nhng bng hoa ca b Ida ai k cho nghe t thi xa xa
lm. Cu chuyn v b gi tn Ida bun v hoa ho trong bnh, anh sinh vin mi bo hoa mt v ban m, khi
tri ti mt v tt c mi ngi ng, chng i d v hi hoa v nhy ma sut m trong ta lu i bn
ngoi cng thnh ph.
m y sau khi t nhng bng hoa tn vo ni bp b, Ida c trn trc mi, ri khng nn c t m, em
rn rn bc vo phng t ni bp b v thy mt cnh tng tuyt vi: n t ht nhng cn phng sng
huyn o nh nh trng xuyn qua ca s ht xung sn. Tt c nhng chu hoa ti u rng khng, ngay c
nhng bng hoa ho ca em ti tr li, ha cng l hoa tulip khiu v trn sn, cn bng lily vng ang
ngi chi n piano c nh mt thiu n xinh p y
Ti khng cn nh nh Ida tin cu chuyn ca anh sinh vin v nhng bng hoa d v hi trong mt lu i
chu u trng l. Nhng thnh thong ti cng vu v c mt ln nm m thy nhng bng hoa m nhau nhy
ma trn sn trong nh trng chiu xuyn qua ca, c thy ng bp b bng sp mng nhng bp b giy:
Ti sao li nhi nhng iu v vn nh vy vo u tr con kia ch? nh ng lut s nhn nh vi anh sinh
vin khi anh k Ida nghe cu chuyn v nhng bng hoa khiu v.
Song ti cm nhn c cm gic ng ngn y khi thy nhng gi hoa ti tn trn mt qun ru ngy u
tin London. n gi, d tr li bit bao ln nhng lc no i ngang qun ru y ti vn khng khi bi
hi nh. Nh c lc ti ng nghch hi anh bn ngi bn x i cng khi thy hoa mc khp ni trn ph v
trn b ca s nhng ngi nh ven ng: Vy ch trng nhiu hoa khng s ngi ta b trm sao?.
chu u khng ai b trm hay ph hoa c, ngay c trong nhng khu ph mt an ninh nht vi y ry nn
mc ti hay trm xe hi. Phi chng vi hoa, ngi ta nng niu, nng nh hn? M khng nng niu sao c,
hoa mng manh qu, xinh xn qu, ci p ca to ha, ca cy cht chiu qua bao ma mi u c nhng bi
mn mn nh vy, tn nhn sao nh.
Ti yu hoa x lnh bng mt tnh yu nh mt ng cu thng chu nh nhng khng bit by t tnh cm lm
sao, ch bit ngm nhn a b khng chn mt ri vng v vut bn tay cc mch ln hai m bu bnh mn
mng. Mi ln thy hoa thm ngt bn nhng ngi nh c mi u hi c trng Amsterdam, khoe mu trn
nhng gnh hng hoa Paris, rung rinh trn nhng ca s nh xa gch bong tng mng bn nhng con knh o
Venice, cung qut n trn ra c ng trn ph i b Barcelona, t im nhng qun c ph ngoi tri nng
nht Brussels, hay ti ri bn trong hng ro sn trng c trng vng Scandinavia Sigtuna ti li thy
tim mnh p rn ln trong lng ngc. Nhng cng nh ng cu vng v n, ti l ngi ngoi o vi hoa, ch
bit ngm hoa khng chn mt ri ly nhng ngn tay kh khng chm nh, khng bit phi khen, phi cng,
phi yu hoa th no mi ng.
Ti khng nh ht tn hoa nhng nc chu u ti i qua, sng nhng ngy, nhng thng nm rt tht;
nhng thy tin, din v, lily, d lan hng, ut lim hng, t inh hng, oi hng, hoc hng, png-x,
git tuyt, mimosa, kim ngn, phong lNhng bng hoa thay nhau n hoi lm nu chn ngi d trng tn
nguyt tn. Nhng ci tn xa l tng chng u u, m qu tht, hoa ny n u u chng phi qu
mnh, nhng sao ti nh, ti thng khi hoa tn nh b Ida thng nhng bng hoa heo a trong bnh mi ly
hp g t vo, r hai ngi anh h chn hoa xung t. V nhng ngy h Si Gn nng la, tnh c lt
nhng cu th ng bo hi 16, 17 tui Nu vo ma c. Ch thy lnh bn tay. Nhng cn ma cng thnh
qu kh, t nhin ti da dit nh nhng bng hoa cng thnh qu kh x lnh nm no. Nhng bng
hoa n ht trong hong hn i gi v thng ln ca x ngi ta
Ph yu
Trc khi bt tay vo vit mt thnh ph tnh yu cho dp l Valentine 14-2, ti c suy ngh mi khng bit nn
chn ni no ti i qua. Mi thnh ph u c nhng nt ring tht lng mn, tht xinh xn, tht yu lm
nhng k ang yu ln khng ang yu u cm thy nh ha mnh vo mi gc ph, ng i c l ri, nc
bic v hoa ti n rc r bn cu. Bi vy, ti chn cho bn khng ch mt m ba ph yu ny: Vencie, Paris
v Vienna.
Trn chuyn xe but t sn bay Treviso v trung tm thnh ph Vencie (Venezia trong ting ), ti ngi cnh
mt c gi vui tnh ngi c i du lch mt mnh. C ci, nu tay ti ch xung quanh: Lc ny ngi trn my
bay thy ton cp i du lch vi nhau, by gi ngi trn xe cng vy. Ha ra ch mt mnh mnh i l thi.
Tht d hiu v sao nhng k yu nhau li thch thnh ph lng mn min bc nc ny n th. C ph ni
trn nc vi nhng con knh xanh ngt lng l tri qua cy cu g ct kt di bc chn v nhng ngi nh
xa vn cn gi nguyn nhng nt p nh trong tranh v Vencie ca cc ha s s ti thi Phc hng. Hoa ti
n khp ni trn nhng b ca s, bn nhng mng tng trc l mu thi gian. Thnh thong, mt chic Gon-
dola thuyn mi cong c trng Vencie lt nh nhng qua, anh chng a phng cho thuyn da rm nng
nhe rng ci tht ng yu vi khch du lch ang vy tay trn b. V nu thay i trai gi mc qun jiean, o
thun ang ngi ng u ln vai nhau trn thuyn bng nhng cng nng, cng t th k 15, s c cm gic nh
ang xem mt cun phim v qu tc chu u ngy no.
Bui ti, chng ti va i b va n kem thm ngt lnh but rng, mi mua ti mt xe kem hng ra dng
knh tnh lng vi con thuyn g sn xanh gi u ln b, nghe hi nc ph ln mt mt lnh v ting mi
cho r nc rc rch di vm cu. nh n nhng cn nh xa bn dng knh ht xung mt nc lp long,
khng kh thong hng hoa du du lm lng ti thy nh tnh.
Cng ni ting l thnh ph ca nhng cp tnh nhn, nhng Paris p kiu khc. Khi i b t thp Eiffel bng
qua cy cu bc qua sng Siene c nhng hiu sch c im lm trong sng sm, ti sng s bt gp mt hnh
nh tht m. Mi sang xun, mt loi cy ti khng bit tn, hnh nh cy d th phi, va qua ma ng tri l
ny nhng tri trn nh mu nu v chm nhng bp non xanh ri ri trn cnh khng khiu, r bng xung
sng thp thong bng thp Eiffel kiu hnh. Cnh p lm ti nght th, phi dng chn ngm mi khng thi.
th nc Php, rt d bt gp nhng hng hoa y hoa hng ti thm t ngoi ch v, cm trong nhng
x nhm gin d. Di t, c hng hoa c rc y nhng cnh hng trng tht lng mn. Vo dp l 14-2,
nhng anh chng ngi Php vn g-lng kh ai cm lng khng bc vo mua ngay mt b cho c bn gi
xinh xn c cp mt xanh bic nh bu tri ma xun Paris.
Trc khi ti a bn ra ga xe la, chng ti mua hai tch caf crme ng ung sng Siene. Ma phn bay
lt pht v nc sng cun cun chy di chn cu Pont Marie. Ung tch c ph nng hi vi mi v
ng, ngt, bo, thm, t nhin ti ln thn nh nhng ngy xa mi ti chu kh chy xe n IDECAF hc
nhng bi hc v nc Php trong gio trnh mang tn Caf Crme. Ti yu th ting du dng vi cch pht
m ch R v nhng m mi ny bit my, t bn thn n cng l mt th rt yu.
sang gia thng hai, nhng th Vienna (Wien trong ting c) c nm vn cn ngp trong tuyt trng.
Khng g p bng nc o nhng ngy tuyt ri. Nhng ngi nh mu lnh p mt cch qu tc v thanh
thot lt qua xe nh trong mt gic m thu thiu thi ca ti v chu u. Khng gian trn ngp nhng bn
nhc du dt. p nht l lc tuyt ngng ri, mt tri lp lnh trn cao va xa va gn, chiu nhng tia vng
ng xung tuyt trng xp lo xo di chn. Nhng i trai gi trong o chong to s, tay nm tay tm hi m
ngn tay nhau qua nhng i gng dy, ng ngn ng trong khu ph i b nghe m hng nhc Mozart v
Strauss vang trn ngn n iu luyn ca nhng ngh s lang thang.
Rt nhiu ngi cng dn nhau v vi sng Danube. Ni chng ti ng ch l mt nhnh nh ca con sng th
mng ny, c cy cu bc ngang, n vt tri bi chm ri v lau mc xuyn qua lp bng mng ph trn mt
mt gc sng. Hi nc bc m mt v mt chic xe in t nhin chy vt qua trn cu treo cao trn kia, lm
n vt git mnh ng ngc ri v cnh bay i.
Mt Valentine tuyt vi Vienna s kt thc bng bui ti dng chn trong mt qun c ph nh bn gc ph se
lnh. Mi ngi ngi bn nhau cnh l si t bng ci v tri thng kh t tch bn nhng hoa la nh li ti,
nhm nhp nhng chic bnh qui mi ra l cn thm phc mi b sa.
Anh:
Mt trong nhng ngy cui cng ca ti London, mt ngy thng 10-2005 khng sng m, trong lc bng
qua ng n hng bnh sandwich Subway mua mt chic lt d, ti cht nhn ra lu ri ti khng bun
nhn nhng in Buckingham, Big Ben, Tower Bridge p nh m khi i ngang na.
Ti khng bit bt u t u vit v mt trong nhng thnh ph ni ting nht th gii ny, bi mi gc
ph, mi a danh London u lm ti c cm gic nh ang c sch hay ang xem nhng cun phim t
nhng th k trc, v nh li nhng ngy mi hc ting Anh, m v thnh ph sn m kiu hnh.
Bt u t qung trng Trafalgar Square chng? Nhng ngy nng m, du khch ko nhau ra h nc, ni l
tng ngi li bing ngm th gii i qua. Nhng chic xe but hai tng mu , mt trong nhng hnh nh
c trng London, dp du qua li xung quanh qung trng. V b cu bay rp tri. Chnh quyn thnh ph
chnh thc cm bn thc n b cu xung quanh khu vc bt lng b cu tp trung ni y, nhng du khch
vn lt lt ly bnh m, thc n ca mnh cho chng. C ngi ni a i lc du khch phi chin u tranh
ch ngi vi chng Trafalgar Square. B cu dn ngi, c khi ui khng thm bay v m thc n ngay trn
tay nhng du khch n t khp ni trn th gii. Ti ngh c khi chng cn hiu nhiu ngn ng khc nhau
khng chng (?)
Vit Nam, Hyde Park l cng vin Anh c nhiu ngi bit n nht do l cng vin ln nht London,
c vua Henry VIII ly ca nh th t nm 1536, trc l ni vua v qu tc sn nai, sau l ni u sng, x
trm, ri thnh trng ua. Bt u t th k 17, Hyde Park l cng vin hong gia u tin m ca cho dn
chng. Ma xun, cng vin trn ngp sc hoa, cn ma h y y dn a phng ra tm nng, trng khng
c hp dn cho lm v dn Anh quanh nm sng m nn da d qu trng, so vi dn Hawaii sn chc rm
nng khc xa mt tri mt vc.
Nhng ti vn yu nht cy cu bc ngang dng sng Thames, khng phi London Bridge nh trong bi ht ru
em London Bridge is falling down:
- Cu London b sp ri b sp ri.
- Bc v vng ti khng c.
- G v t st s b tri mt.
Nhng London khng ch l mt ni xa l vi nhng a danh honh trng m cn cha ng nhiu iu gin
d, ni c nhng ngi bn ti ht sc yu qu, trong phi nhc n gia nh Lynette v Bruce khu Kiburn.
C hai v chng gi London l nh my chc nm v mc d khng sng trong nhng cng ng ngi c
Bayswater hay Earls Court nhng vn cn gi ging c c st. Hai anh ch gi nhau l mate, ban u
nghe rt bun ci nhng lu dn ti cng quen i. Chuyn i Anh v x Wales u tin nm 2002 ca ti cng
do Lynette v t chc ca c gip kim hc bng nn ti rt mn c, v cng v mt l do no gia hng
trm sinh vin tham gia chng trnh c chn ti lm tri m tri k. Hai v chng c c a con gi hai tui rt
d thng tn Molly, tc vng xon tt v rt dn ngi l. Lc ti mi sang, c nhc hay ly bn chi nh
rng ca ti i khp nh va i va nh rng, lm Lynette y ny bo c mua n cho ti bn chi khc.
Gn nh ln no ti li nh cng vy, ch khi Molly ln hn, c thm a em trai mi sinh nn ra v ch hn,
khng cn ly bn chi ti nghch na, ti li thy nh nh.
Ngoi ra cng khng th qun hai chin hu khc ca ti l anh Hng v Thim, u l dn hc bng
Chevening ging ti. C hai ln chng ti li nh anh Hng ti Hackney Down, mt trong nhng khu c
ln da nht London v cng l ni nhiu Vit kiu Anh sinh sng (Tuyn xe but t nh anh Hng chnh l
tuyn xe 30 b nh bom trong t 7-7 nm ngoi, nhng may mn hm anh khng i). Nh anh Hng ti
mi bit c mn mm tp chng tht thm ngon nc mi m anh khoe v anh gi tn H Ni qua. Thy ti
khoi mn ny, sinh nht ti Thim ln li t London v Southampton tng ti hai h, khin ti cm ng qu
chng. Nhc n Thim, ti vn cn bun ci chuyn n su ring. S l anh chng ngi Bc ny cha bao
gi c n su ring nn t nhin mt ngy n ni mu ln mun th th tri cy ny, vy l b ra 11 bng
Anh (khong hn 300.000 ng) mua mt tri v n chi. Nghe chuyn ti ci sc sa, bo Cc chng
ngi ta tng n ri, thm qu mi b ra chng tin mua. ng ny cha bao gi n m li qua London
th su ring vi gi ct c. ng l in. Nhng ti mn Thim v anh bn ny cng mu i chi ging ti,
ch cn gi in Thim i thng sau i H Lan v B vi tui khng l lin rt st sng.
Ti ch bit mnh gn b vi London trong chuyn du lch n Ty Ban Nha vo thng by nm ngoi, xem
truyn hnh trc tip bui cng b quyn ng cai Olympic 2012 ti khch sn. Ti c v London nhit lit nh
c v ngi nh i thi trn TV, hn h khi ln lt Matxcva, New York ri Madrid b loi. V khi Paris i
th nng k nht cng b loi khi vng u v dng ngi tp trung Trafalgar Square v a ra trong nim
hn hoan tt , y ti cng nhy ma h ht nh in. (Sau ny ti c bit trong cuc ua dnh ng cai,
tng thng Jacques Chirac cp n vic m thc Php ngon hn v c a chung trn th gii hn mn
n Anh. Ng ni nu t chc Anh vn ng vin s kh s chuyn n ung, c l cu ni ny c tc
dng ngc i vi Paris chng?). Ri cng t chic ti vi cn phng khch sn y, ch ngy hm sau khi va
v t chuyn i thm ngi lng a Trung Hi m m, thy phng vin ang ng ni v mt v khng b, ti
ngi va nghe va gm tht g mt cch th . C l li mt trong nhng v nh bom nh cm ba Palestine
hay Israel ch g. Nhng bng nhng ngi nh gch quen quen thp thong sau lng phng vin lm ti bt
dy Hnh nh London v ngy ngi nhn ra ng l London tht.
Thnh tht m ni, trc c mt giai on ti khng a London. Ni ra nghe d ght v trng gi khng
km nhng ai ni Ta khng a i xe limousine cht no ht, nhng ti c nhng l do chnh ng khng a
th ny. Nhng ln n London ca ti lun gn vi mt vic g va gp va quan trng: gia hn h
chiu, ly visa Schengen, lm d n trong kha hc, ln gp sp nn thng rt chp git, khng c th
th cho lm nn khi ri London ti lun c cm gic nh nhm. Li na, c mt iu g v thnh ph t
rng ngi ng ny lm ta lun thy hi h. C th l do dng ngi vi v ln xung trong nhng bn tu
in ngm, do nhng khu ph shopping nh Oxford Street hay Regent Street cun cun ngi mua sm, hay do
nhng bc si di ca ngi dn y.
Vy l chuyn i th hai n Anh theo hc kha MBA mi y, ti quyt tm i York cho bng c. Ti
Southampton, mt thnh ph min Nam, cn York li xa tt tn u min Bc. May sao, ti c c bn thn
Fiona (tn thn mt l Fi) Manchester. Sau hai ngy vi Fi v Paul bn trai c do khp thnh ph cng
nghip rng ln ny vi nhng ta nh to sng sng v nhng i l rng thnh thang, ti nng nc i i York
ngay v t Manchester n ch cch hai ting chy xe hi. Fi rnh nn ng dn ti i, cn Paul phi i
lm. Bui sng, thy anh xch cp i m mt u xu: Ght i lm qu, phi chi c i York chi! m thy ti
nghip.
Xe chng ti i qua nhng ng c xanh mt tri di hoa di li ti n trng. Nhng ngn ni cao v nhng qun
ru kiu Anh ri rc trn ng. Ba ca Fi ch: ng kia i Scarborough, nhng cch kh xa York. Mnh ch
i c mt ngy ch c thi gian ta gh vo chi. Ti hn h: Scarborough h? C phi a danh trong bi
Scarborough Fair (Gin thin l xa) khng?. ! M by gi n khng cn hi ch nh trong bi ht na
u. Ti u xu: Ung qu! Vy lm sao nh ngi hi thm c gi ti yu c na y? (Remember me to
one who lives there. She once was a true love of mine). C Fi v ba c cng bt ci.
York khng khc bao nhiu so vi tr tng tng ca ti v mt thnh ph yn bnh, c gio ng uy nghim
cng nhng qun ru xy bng , nhng ta nh xa treo nhiu gi hoa ti mu. York n chng ti
cng vo vi mi vm bng ru phong v nh nng u ngy ht nhng tia lp long. Mi bc i thnh
ph nh b v yn tnh ny, ti nh thy hn nc Anh ni li i lt , trn nhng ngi nh gch hay kiu
Tudor bng g trng en. V nht l York Minster, nh th kiu Gothic nguyn thy ln nht Bc u vi ta
thp i vn ln nn tri, bn nhng rng cy xanh thm.
Bn ngoi York Minster p, nhng bn trong mi thc s l nhng g tinh ty nht ca ngh thut kin trc
chu u c cch y gn ngn nm. Nh th c xy hnh ch thp, tng trng nim tin vo Cha Gisu
cht trn thnh gi. Bn trong c nhng bc tng, mi vm, ca s c chm khc tinh xo v ghp t nhng
mnh knh mu p nh tranh v. Ti dng li thp nn trn bc thm. Nhng ngn nn lm tan i ci lnh
t cc vch v lm khng gian bng sng, m p hn ln.
Ra khi nh th, ti bt gp xa bc tng v ta nh nt cnh nhng lung hoa ging hng tng
vy n trng bn thm c xanh mt. Qu tht, chng gi ti nh n nhng iu c hc v thi hong kim
ca chu u trong cc th k trc.
Fiona trc y l sinh vin i hc York nn c rt rnh thnh ph ny. Ri York Minster, chng ti bt gp
ca hiu bn ko c ci tn kh ng l Bp Ko Do (Fudge Kitchen). Fi bo y l mt trong nhng ca hiu
ko do ni ting nht Anh. Ti thch th nhn nhng c gi mc trang phc min qu nc Anh lm ko ngay
ti qun c l v th m qun c ci tn ng nh vy v nm th nhng vin ko hnh vung cm trn que
tm t trn mt knh lm qu cho khch n thm ca hang. Fi mua mt t ko c v c ph cappucion, bo
phn cho Paul ti nghip.
Mc d rt thch li coi lm ko nhng chng ti phi ri Fudge Litchen v cn rt nhiu ni i thm na.
Chng ti do bc trn nhng khu ph p nh tranh, vi nhng ca hng treo bng bn ngoi nhng thanh
st un ln c hoa n ti tn trn u nhng ngi dn a phng i mua sm ngy cui tun. Khc vi
Manchester nhn nhp xe c, York c rt nhiu khu ph ch ginh ring cho ngi i b v i xe p, hon ton
khng b ting ng c xe ph tan khng kh trong lnh v yn tnh.
May mn cho ti n York v ng dp l hi n ung ca thnh ph (Yorks Food and Drink Festival). Trn
khu ch Newgate trung tm san st nhng quy hng n vi tri cy ti c sn a phng v nhng mn
rt l nh yaourt u nnh, c hi v ti xng khi, c ri tm v c bit l mn xc xch tht heo Yorkshire.
Ti ci bo Fi: Heo Yorkshire ni ting Vit Nam lm. C bn m trn mt: Thit h? Xa vy m cng
ni ting c ?. Ri c gii thiu vi ngi bn mt ngi n ng trung nin vui v: Bn chu ni
Vit Nam heo Yorkshire ni ting lm lm ng ph ln ci thch ch. Khc vi nhng thnh ph ln, ngi
a phng y rt mn khch v thn thin. Nhng ngi bn xung quanh cng ph ln nhn ti ci Hello,
luv. Th ra ngi Anh, nht l min qu v nhng thnh ph nh, ni chuyn rt hay m luv vo cui cu,
ging nh ngi Si Gn hay gi ngi nh tui hn l cng vy.
Trc khi ch Andrew ch chng ti vo thnh ph v li xe i thm ngi b con, ng a 30 bng Anh: Cho
hai a i chi vi n tra. Nh phi n mn g t t . Ti York l khng c n McDonald hay Burger
King nh!. Vy l chng ti h hng n tra xa x hn thng l ti mt nh hng gn b sng.
Fi hi hc cho ti hay rng con sng ny ni ting v nm no nc l cng dng ln ngp thnh ph. C
chn gip ti mn khoai ty nhi tm v mayonnaise c trng kiu Anh rt ngon nhng v ti nm nhng mn
c sn York ch no nn n mi mi xong.
York c bit n nhiu trn th gii khng phi nh tht heo m v nhng s kin lch s thi cp bin
Viking trn t Scandinavia qua ri nh c t nm 876 trc cng nguyn. Chuyn i n York s khng trn
vn nu khng gh qua Jorvik (Jorvik theo ng ng Viking l York) khm ph nhng mn kho c
tng c khai qut thi Viking t hn ngn nm trc. Tht n tng khi tham quan Jorvik tour, c ngi
trn chuyn xe chy chm chm nhn cnh vt ging y nh thnh ph cng min Bc nc Anh thi xa xa, vi
nhng tp lu rm, thuyn g ln buc thng nm gi ln b, nhng r my ng c v nhng tm li vt
phi ngoi sn. c bit hn, khch i tour khng ch cm nhn lch s bng mt v tai m bng c xc gic, v
ton b khu vc ny tm trong v mn ca gi bin, ca lng chi, thm cht mi g, rm v nn t m c
trng thi xa xa. Jorvik, ti cn hc cch vit tn mnh bng ngn ng cp bin v khc tn mi hc ln
ng bng Anh em theo lm k nim.
nh Fi c treo mt bc hnh York tn l The Shamble, mt trong nhng con ng xa nht chu u c li i
hp lt un ln quanh co v nhng ngi nh hai bn nghing mnh xung ng. Ha ra The Shamble ch
cch Jorvik c nm pht i b. Con hm nh lm ti nh ti nhng ngi nh np mnh Zurich, nhng ph c
Zurich nhiu mu sc v nhn nhp hn, cn The Shamble yn tnh vi nhng shop nh xinh xn bn lu
nim v nhng qun ru c trng kiu Anh, ng thi c nhiu hoa n nghing nghing trn mi gc. C
nhiu ch nh c xy nghing n ni ngi ng trn gc nh ny c th bt tay ngi ng trn gc nh
bn kia ng. Gn The Shamble l con hm nh v ngn c tn Whip-Ma-Whop-Ma-Gate. Mi ngi thng
a rng cha kp c ht ci tn l lng th i ht hm!
York cn ni ting v tour Chuyn i do ma (Ghost Walk) gn b sng, vn khng dnh cho ngi yu tim.
Phi dnh cho chuyn sau i York cn c ci m xem na ch ba ca Fi khuyn ti.
Nhng ti bit d c i thm ht tt c nhng ngc ngch ca thnh ph Anh nht nc Anh ny, ln sau, hay
ln sau na n y, nhng cm xc v York trong ti vn cn nguyn nh trc.
i tm du vt The Beatles
Trong cun s tay du lch ti c phu nhn i s Anh ti Vit Nam tng ring trc khi sang Anh du hc,
phn vit v Liverpool ch c hai hnh minh ha, trong mt v bn chng trai trong ban nhc huyn thoi The
Beatles. Chng bit Fab Four tn gi thn mt ca The Beatles c ngha nh th no i vi thnh
ph cng min Bc nc Anh ny.
l mt ngy u thu. Ma thu Anh, c bit l min Bc, rt lnh nhng ti hm h dy tht sm n
mt trong nhng chuyn xe u tin ca ngy khm ph Liverpool v cm nhn khng kh Beatles trn vn.
Qu l mt s trng hp ngu nhin khi vn i Virgin Radio, sau nhng bn nhc rock quen thuc trong thng
(mt anh bn bo mi nghe Virgin Radio rt thch v nhc hay, nhng sau vi ngy rt d ni in v c nghe
i nghe li nhng bi ht y chang vy), ti tnh ng hn khi nghe ging John Lennon: Tt c nhng ni y u
c nhng khonh khc ring vi nhng ngi yu v bn b ti vn cn nh Nhng tt c nhng bn b v
ngi yu y u khng th so snh vi em (In my life). Virgin Radio rt him khi chi The Beatles, th mi
l.
n Liverpool vo thng chn qu khng ng lc v Hi ngh quc t v The Beatles din ra mt thng
trc , cn Liverpool MOW l hi m nhc hng nm vi nhng ban nhc a phng c trin vng li
c t chc vo thng mi. Nhng khng kh m nhc vn trn ngp thnh ph rn r ny, trong dng ngi
tp np i mua sm ngy cui tun, trong nhng ca hiu bn nhc c bn ng, v ngay c trong nhng gc
ph khut no t ai n.
Ging Liverpool rt kh nghe, ngay c i vi ngi Anh n t nhng vng khc. (Ging nh ngi Si Gn
ln u i Hu rt d ku tri v khng hiu ngi Hu ni g). c mt ngi a phng nhit tnh ch cn
k ng n qung trng thnh ph, v vi tm bn trong tay ti hoang mang vi mt m ri rm nhng
t a phng v cch pht m c trng Liverpool nghe cu c cu mt. Cui cng ti cng n c qung
trng thnh ph, qu khng ung cng ln li. Qung trng y nng v trn ngp nt nhc ro rt ca nhng
ngh s lang thang. ti nghe li nhng ca khc The Beatles quen thuc And I love her, Hey Jude v bn
nhc ti rt thch m nhiu nm khng nghe li Ti yu em tm ngy mi tun Tm ngy mi tun cng
khng chng t ti quan tm n chng no (Eight days a week). Bi ht c lm ti mm ci.
Mc d rt mun ngi nn li nghe thm cc giai iu ca Fab Four, ti quyt nh i thm nhng ni khc ca
Livepool. Trn bn mt a im c nh du vi ci tn Cu chuyn The Beatles cng Albert. Ti hi
ngi n ng trung nin c khun mt vui v ngi nghe nhc cng bc thm. Tht may mn, ng khng ni
ging Liverpool, v may hn na ng cng mun i n cng Albert thm bo tng ngh thut thnh ph gn
.
Trn ng i, ti hi: Sao ging Liverpool kh nghe nhng ging The Beatles li d nghe n vy!. ng
ci xa: Phi i cht t ch, ai li mang ging a phng c st vo m nhc hin i. Nhng i thng
Fab Four vn ni ging Livepool y. , ng ny r vo Cavern Club, c c mun vo cho bit khng?.
Trong cun guidebook c vit v Cavern Club, ni t qui tng chi nhc t khi cn hn vi n lc nh cao
m nhc. R vo ng Mathew, mt con ng kh nh so vi mc ni ting ca n, l n Cavern Pub,
mt qun ru bn ngoi c dng tng John Lennon cm n guitar to bng ngi tht. Trn khp bc tng
bn ngoi qun c khc tn tt c nhng ngh s tng biu din Cavern Club t 1957-1973, trong c khng
t tn tui d dn khng km nh Eric Clapton, The Rolling Stones, Status Quo, The Who, Rod Stewart, Queen,
Stevie Wonder, Elton John, Jimi Hendrix. i din Cavern Pub l Cavern Club, nhng tht ng tic Cavern
Club tht b p b vo thp nin 1970, ni chng ti n ch l mt phin bn ging ht trn nn ngi nh
c v dng li nhng vin gch c ca Cavern Club ngy xa. Ti thc mc sao p i ri li xy li y vy lm
g mt ht ngha. ng bn ng hnh nhn vai: Nhiu khi dn Liverpool in in vy . , m ti khng
phi dn Liverpool u nghe!.
Cch thc marketing ny qu hiu nghim: rt nhiu du khch n From Me To You, sau khi c ch tim vui
v tng tm bn in mu, hu nh ai cng nn li mua mt mn g : o thun The Beatles, a nhc, hay vi
tm postcard Theo bn , khng lu sau khu ny s mc ln mt khch sn mang tn Hard Days Night
hotel. Nhng ai yu nhc t nhn ra l tn mt bi ht ca Fab Four A hard days night (m sau mt ngy
mt nhc).
Ti tm bit ngi dn ng vui tnh cng Albert, ni chic tu neo gn b ang pht ra bi Yellow subma-
rine, v mua v i tuor Cu chuyn The Beatles lm mt chuyn l hnh hoi c ngc v lch s bn g
trai lm rung chuyn th gii cu chuyn c khc trn bc tng Dooley trn ng Mathew.
Penny Lane ch l mt con ng rt bnh thng nh mi con ng khc, vi nhng ngi nh gch rm
ca vim ren trng tri di di nh nng cui ngy. u ng c mt qun ru cng tn, trn tng khc
trn vn li bi ht ca Paul. Cnh l mt pan qung co d n bin Penny Lane thnh mt a danh ni
ting hn na vi cch chi ch rt kho Penny Lane not just any lane (Penny Lane ch khng phi mt con
ng bnh thng).
Lang thang cui ngy, ti cn mun n Strawberry Fields (Nhng cnh ng du), a danh trong bi Straw-
berry Fields forever, nhng ng n cn xa qu nn nh luyn tic hn dp khc. Cng cn phi ni
thm, y ch l tn a danh, nu mun n hi du bn s rt tht vng v chng c tri du no!
V sut mt ting ng h trn xe but, trong u ti c lun qun nhng bi ht ca The Beatles: Con ng
di quanh co dn n nh em s khng bao gi bin mt, ti thy con ng y trc yPenny Lane
vang trong tai ti, ng trong mt ti. , di bu tri ngoi thnh xanh thm, ti ngi.
Mt ln n Notting Hill
Notting Hill khng phi i Notting Hill nh mt s ngi lm tng m l tn mt khu ph hin i,
trendy, thi thng, t tin vo bc nht London. C bn ngi Anh l li: Mt cn nh nh c triu
bng nghe!. Vi t gi mt bng Anh gn gp i mt la M, c v nh bt ng sn y cn t hn
khu trung tm Manhattan ca New York.
ng nh tng tng ca ti, Notting Hill c rt nhiu ca hiu sch, ng iu nh trong cun phim
Hollywood n. y bn cc th loi sch, t truyn trinh thm, khoa hc vin tng, tiu thuyt tnh cm,
sch dy kinh doanh, bo ch ang t sale ma h nn i u cng thy ch sale to tng bn trong. Sau khi
i mt vng mi chn, ti hi mt ngi n ng tr ang ngi trn bng gh gn ni n ngi nh ca
mu xanh ca Hugh Grant trong phim v c bit chnh l nh ca nh sn xut phim Richard Curtis, nm
khu Westbourne Park. Nhng cnh ca mu xanh ni ting c g ra bn u gi lm t thin v c
thay bng mt cnh ca mu en bnh thng nh mi ngi nh khc Anh. Vi li t y n xa lm, c
phi i xe but mi c- anh bo ti. Khng c nhiu thi gian, li s lc ng (ti vn rt d xc nh
phng hng, ngay c Si Gn cn i lc, hung chi London rng ln v phc tp nh ma trn, ti lc
khng bit bao nhiu ln), ti quyt nh khng i na m vo qun bar bn ng ngh chn.
Mt trong nhng qun bar ni ting y tn 192, ni c nng Bridget trong phim Nht k Bridget Jones hay
n cng bn b. Nhng qun bar ti ngi p hn nhiu, vi kin trc rt c trng kiu Anh: mt tin bn
ngoi thm v nhng ca sn mu kem nht. Nu bn chn ngi ngoi ng, trn u bn s l nhng gi
hoa ti mu sc thnh thong li rng nhng cnh hoa li ti xung tc. Cn mt iu c bit na Nottinh
Hill: ch cn ngi na ting ng h, bn s thy t nht vi nhn vt ni ting i ngang. y l ni c gii
showbiz: cc din vin in nh, ngi mu thi trang, ca s c Anh ln M rt a chung v sn sng b ra
hng ni tin c s hu mt cn h y. H i li rt thoi mi, chng cn mang knh rm hay eo khn
chong ngu trang trnh b fan lm phin, v ngi dn Notting Hill c phong cch ng ngha pht
ngl, chng ai g n nhng ngi sao ang i trc mt c. Hay nhng ngi dn ti gp cng l ngi
sao nhng lnh vc khc m ti khng bit chng?
Mt trong nhng s kin ni bt khu ph thi thng bc nht London ny l l hi ho trang (Notting Hill
Carnaval) c t chc vo dp cui tun ca mi thng tm hng nm. Lch s vit: cuc xung t sc tc u
tin ca c Lin hip Anh din ra vo thng 8-1958. n nm tip theo, l hi ho trang Notting Hill ra i nh
mt hnh thc khng chnh thc nhm xoa du xung t ny. Ngy nay, bn cnh l hi Rio Brazil, y l l
hi ng ph ln nht th gii vi hng triu ngi tham gia ch trong hai ngy mi nm.
Mi khi nhn nhng bc nh chp y, nht l bc hai anh chng vui tnh vy tay cho v gi vi theo ti
i chi London vui v nh trong lc ti ang ng tm gc chp nh Notting Hill, ti li nh n bui
chiu ma h lang thang mt mnh y. Nh khng gian se lnh, ma lm thm, nh nng nht lc 8h ti v
nhng hiu sch chy dc nhng con ph di
n tng u tin ca ti v Manchester l nhng to nh to sng sng. V gi. Gi y thi hun ht, mc d
ngi trong xe ti vn on c khi nhn nhng ngi i b ang cm ci ro bc trn ng.
Paul (bn trai ca Fi tn gi thn mt ca Fiona) ra n ti. Khi ng ch xe but ni thnh v cn h ca hai
ngi, Paul a tay ch: ng kia l ph Tu, Uyn thy cnh cng kiu Trung Hoa khng? Ph Tu Manch-
ester ln nht nc Anh !. Ngi trn xe anh t ra l mt hng dn vin ht sc nhit tnh: To nh ny
trc kia thuc i hc Manchester, by gi l vin bo tng, nhng vn gi li bng tn trng.
Ti ngi quu qu, va gin mnh va ght ly lun Manchester. Thnh ph g m xu qu, khng c v g
Anh ht, vy gi li cn thi lnh but da. Xe i ngang nhng to nh gch ging nhau y ht, ti ngc
nhin: Sao k vy?, , trc khi xy dng nhng khu nh th ny, ngi ta a chng nm, su kiu nh g
mnh chn. Ngha l nu mnh chn mt kiu no s c t nht nm chc nh khc ging mnh y
chang?, ng vy!. i tri i, sao m chn qu Manchester!
Ti ch bt u thy mn Manchester sau ba n ti c trng ngl: c km khoai ty chin (fish and chip), v
sau khi Fi dn ti n Bramall Hall, mt trong nhng to nh kiu Tudor trng en bng g p nht vng
Cheshire. Bao quanh to nh l hn 60 hecta cng vin xanh ngt vi nhng li i n y hoa, nhng h nc
v n vt c bi tung tng. Fi bo: To nh ny c xy t th k 11 Uyn, Sao nhn mi qu vy?,
, khong cui th k 19 n c mt gia nh khc mua v trng tu, nhng vn gi nhng kin trc c trng
bn ngoi. Sau chin tranh th gii th nht, Bramall Hall c thnh ph mua li. Uyn thy chic xe c ngoi
sn khng? y ang c m ci!. Qu vy, ch mt lc sau chng ti thy c du ch r v nhng c ph
du mc o d hi mu thm bc ra sn. Ti c cm gic mnh ang xem mt b phim v chu u thi xa
xa, vi nhng gia nh qu tc v nhng c gi xinh p vy di lt tht.
Manchester ln th ba Anh, ch sau London v Birmingham, nhng v l thnh ph cng nghip v khng
pht trin du lch nn hu nh khng c my khch du lch y. Manchester khng c nhng gc ph be b
xinh xinh nu bc chn khch b hnh, m d thy nhng to nh ln, nhng i l rng thnh thang. To th
chnh thnh ph qung trng Albert c nhng gi hoa mu sc treo trn ct n v l c lin hip Anh
bay php phi trong gi. T qung trng Albert, chng ti qua khu ph mua sm ln nht thnh ph. C
nhng vin trn ng nghnh rt ln nm ri rc trn ng. Xa xa, mt ngh s lang thang ang m n gui-
tar chi bi Dont dream its over ca Crowded House vi ging rt m v bun: In the paper today, tales war
and of waste. But you turn right over to the TV page. Hey now, hey now, dont dream its over ( Trn bo l
nhng cu chuyn v chin tranh v tn ph, nhng bn li lt ngay qua trang v chng trnh TV. Ny, ny,
ng m na, n qua ri).
Ti ny ra nh vit v bn m nhc Manchester khi n qung trng Men Arena, khn i nhc ln nht
chu u vi 20.000 ch, cng l im hn m nhc nhn nhp nht hnh tinh vi gn mt triu ngi mua v
vo xem mi nm. Hu nh tt c nhng ngh s ln, t REM n Kylie Minogue, u tng chi y t nht
mt ln.
Vi tm bn m nhc ly t vn phng du lch trn tay, ti ln li mt mnh qua nhng i l rng thnh
thang vi nhng ngi nh gch , ni nhng ban nhc v ca s nh The Rolling Stones, James, Simply Red,
Sex Pistols tng i qua, nhng gc ng ni xe but khng ti v gi thi hun ht qua tay.
T cn h ca Fiona v Paul n trung tm thnh ph phi bng qua Oxford Road, ni ti tng thy trong mt
tm nh chp ban nhc Bee Gees. Anh em nh Bee Gees sinh ra v ln ln Manchester, cng l nim t ho
ca thnh ph cng nghip nc Anh ny. Ba anh em ni ting vi nhng b ru tc b x v nhng bn tnh ca
du dng How deep is your love? hay Night fever mt trong nhng bn nhc quc t u tin ti tp tnh
nghe nhng nm 1990-1991.
Oxford Road, gn giao l rng ln cch tr s i BBC khong nm pht i b, ti bt gp The Corner
House, ngi nh ngh thut u tin Manchester, vi hai rp chiu phim, mt qun bar v mt qun cafe, ni
lui ti ca nhiu nhn vt giang h, trong c cu th Eric Cantona vo nhng nm anh cn y. Bn
ngoi Corner House kin trc c trng min Bc khng c g c bit, tht kh tin l ni nhiu ngh s ln
sng tc nhng bn nhc ni ting nh Badly Drawn Boy theo chn Hugh Grant trong b phim About a boy,
hay soundtrack ca Barry Adamson cho nhng phim Hollywood gn y nh The beach hay Scream 3. T Ox-
ford mt qung l n Rockworld khng hiu sao by gi li mang tn Jilly v Music Box. Rockworld l
ngi nh ca nhng m nhc dnh cho dn ghin nhc rock chi sut m th su (Friday all-nighters), cn
ngi hng xm Music Box ni ting vi nhng nigh club th v nht Manchester nh Rafters v Fagins, ni
Joy Division c Factory Records pht hin vo nm 1977.
Ti v li ta th snh thnh ph (Town Hall), ni thp chung ng h vn ln nn tri xanh thm trn ngp
nh nng tra. Town Hall tng chng kin tic chia tay khi Take That tan r, nhng fan hm m c nc Anh v
nhiu ni khc gt nc mt tm bit nm chng trai tr tui mi ngi mt hng. Ca s chnh ca nhm, Gary
Barlow, tip tc s nghip sng tc nhc cho nhng ngh s th gii nh Mariah Carey, Blue hay Donny Os-
mond. Cn Robbie Williams, vn khng my c sng i nhng ngy Take That nhng sau c xem l
thn ng m nhc quc t, bt u yu thin thn nh li bi ht Angel ca anh Im loving angels instead.
Town Hall cch trung tm thnh ph Piccadilly, ni tt c nhng chuyn xe but ni thnh v, mt qung
ngn. T Piccadilly, ti vc bal v my nh chu kh i b t Newton Street n The Roadhouse, b phng ca
nhiu ti nng tr. y, nhng ban nhc a phng t ai bit ti nh Elbow hay Longview biu din cnh
nhng tn tui ly lng Stereophonics hay Coldplay, ban nhc London m ti bt u ghin khong hn hai
nm nay.
Qu tht, The Boardwalk nhn khng c v g khi sc. Khng bit Oasis, c mnh danh nhng anh chng
qun a phng (local bad boys), vi s lng album nhc bn ra hng triu bn, c cn nh thi hn vi nm
1992 xp hng ch c biu din ln u tin trc vn vn hai mi khn gi y?
T The Boardwalk ch mt vi pht n Granada, (nhng ai tng Anh chc cn nh hng Granada sn xut
series phim truyn hnh Coronation Street di nht kch s, ang tip din t hn 40 nm nay), cng l ni t
qui thnh ph lng ging Liverpool The Beatles thu hnh TV ln u tin vo nm 1962.
Sng th hai, ti ln trm xe trung tm Manchester hi thm mn hnh l lu lc ca mnh. Ti cha kp trnh
by g nhiu, ch mi va ni Ti c qun mt vali trn xe but ngi n ng trong phng thng tin
trm xe li ra mt vali sau lng Phi ci ny khng?, m chng cn ti m t qun trn chuyn xe no,
vali ra sao, c ng g bn trong Ti mng rn, cm n ng ri rt ri hi c cn k nhn khng, nhng ng
xua tay khng cn u.
Ti hn h li vali v nh. Mc d gi Manchester vn thi hun ht nhng trong lng ti li thy mn Manch-
ester qu chng.
Ti mn Manchester khi nghe ging c trng min Bc nc Anh ca Fi v ngi a phng y, vi cch
pht m ch u ng ng. Ti mn Manchester khi Paul t Bolton v, bc vo bp, sng sa: Manchester
United ha, cn Arsenal thng na ri Ti mn Manchester khi bt gp mt ngi nh sinh xn vi nhng ch
bm bng vi u trn tng. Ti mn Manchester khi i b mt mnh trn nhng ng ph rng thnh
thang, ch c xe but qua li v gi thi lnh but. Ti mn Manchester khi ngm nga bi ht ti thch nht ca
ban nhc a phng The Verve Cuc i ny l mt bn giao hng va ngt va ng. (bittersweet sym-
phony). Ti mn c ta nh Urbis rt hin i m ba ca Fi bo: N cho mnh vo ca min ph tnh lt
ngi vo cho xm t m: lm ti bt ci. V mi khi ngi dn a phng hi ti: Thy Manchester ra
sao?, ti ni: Khng phi kiu thnh ph ti yu. Ti thch ph c vi nhng ngi nh nh kia. Nhng ti
mn Manchester lm!.
Nhng thng tin v m nhc Manchester trong bi vit ny c ly t bn m nhc Manchester ca phng
thng tin du lch thnh ph. Nu bn mun n nhng a danh ni ting lin quan n m nhc c nhc n
y, trn bn cng c nh du sn.
Qu qun ti xa
Ti him khi nh nh trong nhng chuyn i xa, nhng t nhin nhng ngy cui nm ti thng hay ngh v
qu c. Khng phi Si Gn, ni gia nh ti ang m l qu c thn Thanh Minh, cch thnh ph Nha
Trang 15km kia. C l v khi ni n qu, ngi ta thng nh n nhng ni xa lc qu ma m mnh sng
nhng ngy cn nh.
Ma ng Anh thng ma. Ti nm trm chn c sch, thnh thong nhn ra ca s, ni nhng cnh cy
khng khiu tri l v ln nn tri xm nhng ng ngon ngoo. Hi ti hc i hc, m thng ni sao m
hay m thy nh c qu Bin i! (Bin l tn nh ca ti). Ti hay nhn mt: Nh g khng bit na, Si
Gn c con khng vui sao?. Nhng cng gn n cui nm, ti cng nh ngi nh c nn t lp ngi m
dng, c cy sabch ti hay tro ln trn mi ln lm bing i tm hay i n cm. Hi cn ba, trc nh c
cy mai ln quanh nm y su, nhng tt n su i u mt, ch c hoa mai n vng rc.
Ti m chi bp b tc vng mt xanh nhng m ni tin m mua n vi sch v ch, tin u mua bp
b chi nn ti phi ngh ra tr khc. Bui chiu ti thng ra khong sn t trc nh ly que v cng cha.
Trn sn c nhiu con cc, ging con b nhng nh bng mng tay t em b, mm mm, sng di nhng l
nh xu o di t rt kh thy. Mi ln bt gp mt l nh vy ti li bt tc xe li cho vo l cu cc ln,
b ln tay cho b qua b li nhn nht. Chi mt mnh chn, ti chy qua nh d T (d T nu ch tri nc
ngon tuyt, by gi ngh li ti cn thm) r con Trm qua chi chung. Ti by n o t, ly t nho nc
chi c bnh, thng sau mi ln chi nhng ci bnh t trn tr vng vi y sn. D T rt ght tr ny
nn mi ln qua r n chi ti phi phi ln lt nh n trm. Con Trm ln ln rt xinh p v cng ging nh
m bn c ca ti, c chng, cn ti c i hoi ht cng tc n hi ngh v by gi lang thang cch qu
nh mi my ting ng h bay. Ti v thm qu, hng xm c c hi: B Uyn i c my nc ri con?
Chng no my c chng? (Lc u ti ngc nhin thy ngi lng gi mnh l b, nhng sau ti on c l
v i vi ngi qu ti vn l con nh bui tra hay vc cy so di ngong i hi trng c ht nh ny n
nh khc.
Bn thng nay ti khng c mt ht cm v bng. M gi in ni: Hay Bin mua ni cm in nu cm n
chung vi bn, g th g cm cng tt hn ch!. Ti bo con chung vi hai a ngi Anh, mt a Ailen, b
ti n nh hng ri con khng n cm na u. Ni vy cho m khi lo nhng ti bit mnh nh cm ngui
vi c cm kho kh cong cho nhiu tiu tht cay, hay cm nng mi nu vi canh chua nng hi. Gn y, mi
ln va coi Tony Blair c din vn trn BBC hay Coldplay chi rock trn Channel 4, va gm sandwich hay
nhai spaghetti, ti li nh nhng ba cm ngon lnh qu. Ti thch n bnh cn (m min Nam gi l bnh
kht) nn mi sng thng em mt ci trng vt ra ch bn bnh bo thm trng vo bt. Bnh cn gin tan,
ph mt lp trng vng rm n vi nc c v m hnh bo ngy ngon lnh. Bnh cn tht bm l mt mn xa
x m ti him khi c n, nhng gn y ngh li thy vy m hay v n bnh cn khng tht c ci th nhm
nhp ring. Chn bnh cn ti i qua tim bnh t c Luyn, khng phi bnh t ph trn a rc u xanh
m phi l bnh t mi vt ra t khun nghi ngt khi, nut trc tip t a c vt bnh, n vi mm t v ch
la mng nh li mo gi l chui dy cm. Ti cng nh t bnh canh nu c dm, th nhng lt ch c
mng gi thi cng bay, rc hnh tiu thm nc mi ti thng x xp hp
Ti r tay ln m, khng c git nc mt no, ngoi ca nng cng chng ln mc d hn 11g tra. Sng
m dy c bn ngoi, ng khi nh bn ch thy m m trong sng. My con chim hay ng ht trc ca s
phng ti sng nay cng khng thy u, chc bay qua tr ng nhng ni m p hn nh hay Ty Ban
Nha mt ri. a bn chung nh g ca a ti tch tr, bo TV mi ni tuyt ri Scotland vi x Wales ri
, vi ba na th no nc mnh cng c tuyt thi Nc mnh? Ti ung tr, bo: Vy h? Chc vi ba
cn lnh na, phi mua thm o m thi.
Ti vit bi ny khi ngi trn xe anh bn thn trn ng t Southampton n Bristol xem bng , v khi nhn
ra ca s xe thy lng qu nc Anh vi nhng cnh ng tri di c n cu trng tot gm c, ti li nh qu
qun ti xa M l, qu ti c bao gi thy con cu no u, sao t nhin nh k cc?
Ti sang qu hng bng t nhng ngy u thng 9-2004, khi gii ngoi hng va bt u c vi trn v
Arsenal cn lm ma lm gi trn bng xp hng vi li c nhng chuyn gia Anh bnh lun l p
ngy ngt. T n nay cc CLB Anh tri qua khng t thng trm. Ma bng 2004-2005 chnh thc khp
li sau trn Liverpool nh bi AC Milan ti chung kt Champions League, nhng d m ca nhng trn u v
s kin din ra trong nm vn cn l ti bn tn ca c ng vin x sng m.
Ti n sn vn ng Anifeld trc trn Liverpool gp Monaco vng u bng Champions League ma bng
nm nay, khi i bng o cn hn vi, li thi lch thch c hai mt trn chnh. ng l sng c khc,
ngi c lc, Liverpool c t t tin bc tng trn u gii v ch chu u, ln lt thng nhng i th
c nh gi cao hn: Juventus, Chelsea v AC Milan nng cp v ch ln th nm trong lch s i bng
mt trong nhng thnh ph lnh nht, ngho nht nc Anh ny.
Vit Nam vy m sng, tuy phi thc khuya dy sm xem bng nhng t nht khng phi b l pht no,
nht l nhng trn y kch tnh nh trn chung kt ngy 25-5 va qua, khng b kt gi lm vic nh dn ghin
bng chu u. Hm ti ngi hp m rut nng nh la t, n khi kt thc bui hp l lao nh tn bn
ra khi ca, t chi c li mi i ung nc ca khch hng. Cha ht li cn phi vi u trong th vin hon
thnh xong bi lun nhm va g my tnh va gn headphone nghe bnh lun qua trong web ca UEFA
ghin. Liverpool hip mt qua bt bt, thua 3-0 cn may. Ti ba chn bn cng v n nh lc hip hai mi
bt u, xem tip 75 pht thi u cn li v lt lun lu 11m. n lc Shevchenko hng qu penlty cui
cng ca AC Milan v bnh lun vin go khn ging trn TV Chic cp danh gi nht cc CLB chu u v
li nc Anh, ti vn khng hiu ni nhng chng trai tr Liverpool ly u ra bn lnh n chng . Vy l
cui cng nc Anh, ni khi sinh mn th thao vua cho c th gii nhiu nm cay ng nhn cc i tuyn
quc gia v cc CLB nc khc dnh cc chc v ch ln kiu hnh ngng u nh a con c cng nht
ca mnh ti Champions League nm nay.
i bng o xanh by vn mang ting ng chn, lc no cng xp hng t, hng nm mi ma bng, khng
kh hn cng chng km hn. Mi vi nm trc, Chelsea l in hnh ca s tro ngoe v nm khu Chelsea
ni dn nh giu th London nhng bn thn i bng li n nh cha chm, ban lnh o khc rng v
khng c ngn sch. c t ph ngi Nga mua li, ma bng va qua chng kin s lt xc ca i bng ny.
Khi Chelsea bt u nhng trn thng nh ch tre, bo ch Anh ua nhau ng hnh bim ha: mt bc v hai
hun luyn vin Arsene Wenger v Alex Ferguson nhn nhau sng sa hn hc nh hai k th truyn kip, bc
k bn v hai ng ny m ngc, v u Nhng chng ta vn thua Chelsea.
Nhiu ngi cho rng vic Chelsea ng quang chng minh tng lai nhng CLB Anh s t nng vo kh
nng ti chnh, v vy ci p trong bng cng mt i. Tuy khng phi c ng vin i bng o xanh nhng
chng kin li chi ln x ca Chelsea, ti vn cho kin y khng cng bng v c hun luyn vin ln cu th
i ny lm ht sc mnh c ma bng. Hy vng Chelsea s tip tc s n nh v lm gii ngoi hng Anh
thm si ng hn, khng phi mt pht huy hong ri cht tt nh Blackburn Rovers mi nm trc.
Khng cn phi l ngi trong cuc mi bit hai k phng ch th ny ght nhau n mc no. Trong trn
chung kt cp FA truyn hnh trc tip trn TV, khi cu th hai i bt tay trc lc trn u bt u, bnh lun
vin ni ting John Motson bo: Chc chn hai i trng Patrick Viera v Roy Keane s khng nhn vo mt
nhau u, v qu ng vy.
Vn l thnh vin fanclub ca Arsenal, ti thch th chng kin qua nhiu trn u v qua nhng din n trn
mng CV i nh ght ngon ght ngt Man U n th no, nht l vic trn thua Man U vo thng 10 kt thc
chui trn bt bi k lc v lm nhng pho th thnh London tut dc, may m c phanh. Kt qu thua knh
ch 2-4 trn sn nh tip theo lm fan ca The Gunners thm ngn ngt la gin. Khi cc cu th con cng
nng cp FA ngy 21-5 va qua, 90% c ng vin Arsenal xoa tay hn h khng phi v ngi v ch m v
i th Man U i vo lch s cp FA vi ting tm khng my hay ho: i u tin thua trong lt lun lu
11 mt.
V cng nh mt bnh lun vin BBC ni C hay khng c Chelsea, hai i bng ny cng cn rt nhiu
cng hin vo nhng ma bng ti.
Southampton xung dc
Gii ngoi hng Anh nm nay hp dn n pht cui v c bn i cui bng vn cn hi vng li Premier
League nh trn cui cng. V Westbromwich, vn t hi vng nht, tr hng. Sau 27 nm lin tc gii
ngoi hng, cc fan ca Southampton quen vi vic xem i nh thi u vi phong n nh bn nhng tn
tui ln. (Ti u i vit v i bng ny v nh mnh Southampton m). Mi cch y hai nm, The Saints,
tn thng gi ca CLB Southampton, cn l qun cp FA. Nguyn mt ma bng lao ao ln n, ngay c
vic ch tch cu lc b chm Harry Redknapp t Portsmouth cng khng cu vn c i bng thnh ph
cng min Nam nc Anh ny. Kt thc trn u cui cng, nhng CV o sc trng ta ra t nhng qun
ru gn ni ti , mt bun thiu. C ngi bi quan v s phn The Saints nh con tu Titanic xut hnh cng
Southampton nm no. Ma bng ti, nu cn li Southampton, ti phi lm quen vi nhng i th mi
khng ai bit n tn tui, nhng Crewe, Brighton, Watford, Luton Tn, Milward, Stoke City, hay ni theo
kiu dn Bc Liu l i bng ci cm xc ma, ngh m ti thn.
Gii cu th ngoi hng kht ting n chi, ung ru bia nh h chm, v vn c tr lng cao nn hu ht
u sng xa hoa mt cch khng cn thit, trong khi chnh ph ln ting ku gi dn chng Anh tit kim v th
gii. Nhng vn lm au u nhiu ngi nht Anh, vn c xem l x s ca hooligan kht ting, vn l
nn bo lc. Cch y vi thng, d lun Anh xn xao khi nhng nh chc trch cm truyn hnh trc tip
nhng trn u trc 9g ti v nhiu ph huynh lo lng con em b nh hng nhng cu th hay chi th, ci v,
nh nhau, chi xu trn sn c. May m sau cc fan bng phn i d di nn thi. Khi ti ln li vi
anh bn thn i my trm cy s c v i bng con cng thi u trn sn khch, lc ra bi u xe thy ti ci
hn h v bn thng n nh t s 2-1 nhng pht cui, anh bn lo lng gh tai ni nh: May m Uyn l con
gi ti n khng gy s, ch ti m ci vy l c chuyn lin Cn hi ti sang y ln u tin cch y
ba nm, l d n sn vn ng Highbury ca i Arsenal, mt ph n trung nin nh i din sn bng bo:
By gi cha vo ma vng vy ch vi tun na ti c ng vin giang h i y ht xung quanh ghen!,
ging tnh kh. Thnh ng pht ng-l rt ng vi dn Anh. Bi l, mt ngi bn ti hc i hc Hull
bo c ln xem bng trong qun ru, sau trn i nh thua, c ngi qung lun chic gh nh rm ln
mn nh rng m c qun chng ai bun quay u li nhn.
V cng nh ti, bn cng s ng d phi ng mi ngy ch ba ting ng h, d hc hnh hay cng vic b
u b c, d c ln cn st p chn rn h h, d c phi di ma i nng, b n b ung, nhng ai l mang
trong ngi tnh yu bng cng phi vo sn vn ng hay ngi trc mn hnh theo di mn th thao
khng coi th cht sng hn nh mt tc gi bo Tui tr ci cch y hn mi nm kt lun
Lng gi Devon
Ti bit n ht Devon min Ty nc Anh khng nhng nh mn tr kem (cream tea) ni ting th gii m
cn nh ph bin nh xinh vi nh sn mu trn ni, c xe tn xum xu bn nhng con thuyn nm gi u
im lm trong sng.
Mi khi, i vi ti mt bui sng th by hon ho bt u bng vic thc dy lc 12g tra, trm chn kn c
nghe Khnh Ly ht Du chn a ng trn a MP3 mang t nh sang. Nhng gn mt nm ti cha thy
bin, ni nh nhng con sng v vo b v nhng ngi nh hoa ngc lan rng trng sn chin thng cn
bun ng du mt sng nay. V vy, khi Alastair g ca lc 9g sng, ti chun b sn sng cho chuyn i cui
tun y ha hn n Devon.
Alastair l bn thn nht ca ti Anh, cng v chung s thch i du lch nn d ngho nh ti cng rng nhn
n sng dnh tin xng i chi. Xe i qua con ng qu nh hp vi hai hng cy xanh mt, ti thch
th ht vang bi Con ng min qu i a ti v nh i (take me home country road). Qu vy, d cha
n Devon ln no nhng ti vn c cm gic mnh ang v nh, bi th trn nh m m Christchurch gh
thm trn ng n Devon hay nhng ch th rng nhy ra t bi rm, ging mt nhn xe chng ti i qua
lm ti thy bnh yn qu.
V cm gic c v nh li tri dy trong ti khi n lng chi Brixham, ti tn vi nhng ngi nh y hoa
trn b ca s v trn bc thm. D cha thy bin, ti vn cm nhn khng kh bin xung quanh, nh khi bn
p xe trn nhng con ng tra tnh lng Nha Trang, nhn hoa ip vng rt xung nhng chic xch l
ang ngh tra trc cng ra vo mt khch sn. Hay khi mi n Vng Tu t Si Gn mt bui chiu, thy
mt bn bin mt bn ni vi nhng cy hoa s trng nao lng. Khng bit phi din t th no, nhng ti
yu khng kh ph bin y cn hn yu bin.
Ti ngi ngn ng mi khi vo thnh ph cho n khi anh bn ti bo: Nghe g khng? Mi gi bin ! V
ti li thy mnh trn con ng L T Trng lng gi v rm mt bng cy, nhng hng cy b cht mt khi ti
v Nha Trang nm ngoi, lm ti bun ht my ngy. Nhng ngi bit th sn trng Brixham cng nm trn
i lng gi bin, chen vi c xanh l ngc lan ty (magnolia) hng phn n kn cy v rng y khong sn lt
. Gn , ti bt gp mt qun ru vi tm bng rt kiu hnh Qun ru u tin v cui cng Brix-
ham, tng qun y dy leo khng khiu n hoa vng li ti.
Trong khi Brixham l lng chi cung cp hi sn khng ch cho ht Devon m cn cho c nhng ni khc
nc Anh th Torquay ni ting vi b bin tri di sng v vo bi ct mn. Khi ti n, tri ng v chiu,
thy triu ln lp ht ct, ch thy sng v nh vo nh ru ng. Torquay pht trin du lch t xa nn trung
tm thnh ph v dc bi bin c tht nhiu qun ru xy t th k 19, nhng nh hng hi sn t bng g
vit tay bn ngoi vi nhng k hoa lm t thn cy sn si hoa vn mnh ti thm. c bit, Devon vn ni
ting vi mn kem ng (clotted cream), ch y mi c. Ngay c th London thng vng h cm g cng
thy vn kh kim c kem ng v ch bin xong phi n ngay, li rt kh lm. V th dn nhng thnh ph
khc mi khi mun n phi li xe my chc c khi my trm dm ng n Devon. V c bit mun n kem
ng ng iu phi n nhng qun tr (tea room) c trng Anh, cun s du lch nh bng bn tay ti mang
theo c nhc n Poppy Tea Room, qun tr xa kiu Victoria nm gn khu shopping tn Fleet Walk. Nhng ti
v Alastair tm hoi khng thy u nn chng ti nh gh vo mt qun n gn bin, gi mt phn tr kem ri
ngi nhm nhp mn kem do, bo ngy v thm phc mi sa ti, qut vo bnh scone kiu Devon ri ung
tch tr nng bng, ngm hong hn bung xung trn bin v n bt u ging trn cu.
Bn cnh mn kem ng, khm ph ln nht ca ti Torquay l mt qun ru c tn Hole in the Wall, nm
khut trong mt con hm nh tnh lng n kh tin bn cnh khu trung tm mua sm nhn nhp. Ting Anh
hole in the wall dng ch nhng qun n hay qun c ph rt ngon nhng nm nhng ni khut no ch
dn a phng hay ngi snh n mi bit, v Hole in the Wall Torquay tht ng nh tn gi. M ca t
nm 1540, y l ni Hng trm nm nay, dn bun lu, nh c, doanh nhn, dn a phng, v khch n
thm rt thch ung nh c vit trn tm bng sn thm cnh nhng chic gh g di sn cng mu t
trn b bn ngoi.
Chng ti tm bit Devon khi tri ti mt. T nhin khi ln i, sng m ging dy c n ni phi bt gt
nc xua lp sng m mt bm trn ca s xe. Ti nu tay Alastair ang tnh b li xe nh khng c chuyn g
xy ra S qu! Sng dy vy sao thy ng y?. ng bn lc no cng pht ng-l ci: C chuyn
g th cng ht th c gi bin, thy thuyn g lng chi, n c tr kem ri, ng cng ln li ti De-
von ch sao?
Nh mnh Southampton
Ti chn i hc Southampton mt phn nh Paul, anh bn ngi Anh lm vic Si Gn. Hc bng
Chevening ca ti cho php c hc bt c trng i hc no Vng quc Anh min trng nhn ti
vo, nn sut my thng rng r ti h hoy ti thng tin t Internet v, nhn brochure ca cc trng, ri v
biu so snh. Vit Nam mi ngi nh mt ai cng bo ti i hc London cho sang, ch mi mnh
Paul cng quyt lc u: Nu mun hc cng trng vi ton sinh vin quc t, nht l Trung Quc, i
Loan, Hng Kng th i London. Cn nu mun hc trong mt mi trng nhiu sinh vin bn x, Uyn phi
i thnh ph khc. Ngi Anh, ngay c dn London bn a rt t ai hc London v chi ph sinh hot rt t
, h ch hc ch khc ri quay li London lm vic thi. Cui cng, sau mt thng cn nhc gia nhng lc
chn khc nhau v ti c kh nhiu trng ng nhn vo, c hai chng ti ho hng quyt nh:
Southampton it is!
Cui thng chn kha hc MBA mi bt u nhng ti phi n sm tm ch , sau tranh th i du lch mt
s ni Anh v v li n nh cuc sng trc khi nhp hc. Ti n Southampton mt mnh vo mt bui
tra thu y nng, sau hai ngy lang thang tm c mt cn h nh bn phng ng rt tt i din cng
vin, gi c va phi, chung vi ba bn mi Paddy ngi Ailen, Janette v Alastair ngi Anh.
nh, Janette thn vi Paddy, cn ti hay chi chung vi Aly, cng l bn thn nht ca ti Anh trong sut
thi gian theo hc. (Trong cun sch ny bn s gp li anh nhiu ln na di tn Alastair). Lc mi gp, anh
i nghe ti ht ting Vit, ngay lp tc ti nga c ht rt honh trng Anh yu em anh yu em nh rng
yu th d lm anh chng h hc ming ng nhn. Mi sau ny mi ni lc rt bt ng v c tng con
gi Vit Nam ai cng hin lnh nht nht. chung nh, anh ha bin ging ti thnh ging mt c gi min
Nam nc Anh chnh cng v by gi ti c nhiu ngi khen ni ging Anh kiu British cng nh Aly. Khi
ti v li Vit Nam, anh chng ni hng t mua sch v hc ting Vit, mi ln c mail anh ting Anh xen ln
ting Vit ngy ng ti li ci ln ci b. Chng hn at the moment in the UK its the ma ma bo. Ti c
th mua ci u?, hay Next february when Im in Vit Nam, Ill have a xoa bp everyday. Anh c
chc danh Lord rt cao, trn c chc Sir, nhng ai c c a v n hong phong tng ny u khng gi bng
tn thng thng m gn vi mt a danh ngi sinh ra hoc sng phn ln thi gian, chng hn Lord
Lavene of Portsoken, hay Lord Griffiths of Forestfach. Cn Aly t xng mnh l Lord Alastair of Cao Bng, sau
ny hi ra mi bit anh chng gi bn Vit Nam ra thy tn Cao Bng cng hay hay nn chn lun. Cn mi
ln ti ni in vi anh (kh thng xuyn, v nh ti ni anh chng rt lum thum), anh li gi l ni ting
Vit em p lm lm ti ph ci, mun gin cng khng c.
Ti qu Aly nht k t khi ti b quai b vo k ngh phc sinh thng t (c i ti cha thy ai hm my tui
cn b bnh ny, nhng ti b tht). ng l hm ti i B v H Lan vi Thim nhng ngi mt mi khng
nhc chn ni, ti nghip Thim phi li thi i xe but mi ting ng h t London n Brussels mt mnh.
m ti st cao khng bit bao nhiu i i bnh vin nhng anh bo st cht t chc khng n ni no.
Ti nm khc lc thm thit v da nu chuyn ny c cht s hin v bp c. Nhng khuya n, my ln git
mnh v st ti li thy Aly ngi cnh ging, loay hoay ly khn t p ln trn cho ti. Ti bit n anh
chm sc, git gi nu sp cho ti nhng ngy b quai b hnh ti m mt ht nt n n rn la, v bit c
ng ngha cu bn b trong kh khn hon nn mi tht l bn.
Ti yu cn phng nh ca ti, c ca s trng xung khong sn phi qun o sau nh. Mi ln thy Aly loay
hoay ng phi qun o bn di ti li m gu Yeovil ra gi ging con nt ku ba i ba. Ti nhc n ch
gu bng mu vng Yeovil. y l ch gu ca i BBC dnh cho chng trnh BBC Children in need ng h
tr em ngho cc nc ang pht trin ti mua c trong mt shop t thin Southampton. Tn nguyn bn
i BBC t cho ch l Pudse nhng Aly v ti gi l Yeovil v thch ci tn ng nghnh ny. Ch l chi
thn thit nht ti tng c, tng theo ti i nhiu nc khc nhau. Mi ln c chuyn bun ti d vui tr li
khi nhn dng ngi t tin ca Yeovil vi hai chn giang ram tay t ln m ming ci tm tm, mt li bng
mt di bng trng c chm bi kiu cp bin tht nghch ngm. (Khi ti mang ch v Vit Nam, a chu
ba tui ca ti thy Yeovil bng mt hay cm ln hi: Em b sao vy? Em b i?). Aly thy ti thch n chanh
nhng tit kim khng mua, nn thnh thong anh li mua v Yeovil m chanh trong lng ri t ch ngi
trn ging trong phng ti. Anh hi vng iu lm ti bt ng ci thch th khi y ca bc vo. Ti
khng th tng tng ni nu lm mt Yaovil mnh s bun n mc no. C l cng nh Tom Hanks trong
phim Cast away khc nc n khi lm tri mt bn Wilson qu bng trn ng v mt ngi ln chi cng trong
nhng ngy mt mnh trn hoang o. Sau ny, mun mua bao nhiu qu bng ging ht Wilson hay gu ging
ht Yeovil cng c, nhng ci hn ca chi thn thit gn b nhiu k nim khng th no thay i c.
Nhng ngy chu u, d c rong rui nhng thnh ph p nht hnh tinh, ti vn sung sng ngy v
c ng ngi xung ging mnh trong cn phng m p sau chuyn i di mi mt. Sau m TV xem
nhng chng trnh yu thch (mt trong nhng nim vui ln nht ca ti khi sng Anh l thot khi nhng
b phim Hn Quc lo nho trn cc knh truyn hnh) ri lim dim ng. y mt thi gian, vo nhng m
thc khuya vit bi cho kha hc trng, thnh thong ti li nghe ngng chui ting ho khan trong m ti.
Sau mi bit ca nhng ngi lang thang nm pha sau lng nh chng ti, nhng k digan nay y mai ng
mn tri chiu t trong gi lnh. Th mi bit ngay c trong lng mt nc t bn pht trin vn tn ti nhng
thn phn hn mn ng thng. Cc bn cng nh ti nhn mt ti h, vic hc c chnh ph ti tr c
nhng li bing khng mun hc hnh, khng mun lao ng, cng khng mun vo trong shelter th phi
chu thi. Bn ny la o ln lo lm, c gp ngoi ng Uyn phi cn thn. Ti khng bit h la o
ln lo n mc no, nhng c gia khuya hc bi nghe nhng ting ho ngoi tri gi but li thy lng xn
xang thng cm.
Ht thng su, chng ti kt thc kha hc trng v bt tay vo vit lun vn. Hp ng nh cng ht nhng
chng ti khng li v ng bc s Ailen khng gim gi ma h, trong khi nhng ni khc, gi gim ng k
do sinh vin bn x v ht. ng l Aly cng v nh ba m anh, nhng v mun li vi ti nn c hai chng
ti dn qua ch mi trn ng Atherley. Phng rng hn nhiu v gi thu h gim gn mt na, ng ch
nh gc n cng hin lnh d tnh hn. Nh rt ln nhng ma h nhng sinh vin thu i khi, ch cn
hai a ti mi dn qua v Nick, mt anh chng ngi n cao lu u nu n rt chuyn nghip. Thnh thong
thy ti bn rn anh li tnh nguyn nu cho ti cm c ri tht ngon.
Thi gian sng y, ti c vic lm Marketing Manager cho mt cng ty t nhn nh ca anh, li tit kim
c tin thu nh nn cuc sng sung tc hn. Ti t i siu th TESCO hn v thc c h thng khng
l ny lm rt nhiu ca hng nh ph sn. Thc n TESCO nhiu th cng khng c sn xut theo tiu
chun bo v mi trng ti u. Thay vo , ti sing i ch nh d gi c t hn, mua hi sn t hng c ca
mt ngi ph n mp mp vui tnh lun ch dn cch nu nng tng tn. Ri rau c tri cy t nhng sp
trong ch ca nng dn, tht t hng tht ti cnh , v n Vit Nam t shop nh ca mt gia nh Vit
kiu vui v. Ti cng ngng hn khng mua sa siu th m t ngi giao sa. Sa giao tn nh trong chai
thy tinh cng l mt trong nhng th ti nh nht khi v li Vit Nam. ng ch nh ti ln tui, c ba nh
ln cho thu nhng vn lm ngh giao sa, c l ng cn lm v quen v nh ngh hn l do kinh t. Tht thch
khi sng sm ma thc na ng vi u vo chn, nghe ting lanh canh ca chai sa chm vo nhau khi ngi
giao sa n trc nh. V khng g bng nhng ngy cui tun ng nng n tra, bc ra ca thy hai chai
mp mp bu bnh bng thy tinh trong sut, thy mu trng sa bn trong, hi nc lnh tot ln sng bm li
ti. L chim chc Anh rt tinh qui, theo thi gian, chng bit c chai sa bc lp giy bc mu trng l chai
ng sa nguyn kem (full cream) v ch m np chai ung trm loi ny thi. Nhng chai bc giy bc mu
v xanh ng sa t bo (skimmed hoc semi-skimmed) chng khng bun ng n.
Khng bit c phi ti cm gic hay khng m sa giao trong chai ti thy ngon, bo ngy v thm hn trong
hp nha siu th. Sau ny ti mi bit c ngh giao sa gn nh ph sn ti Anh do siu th bn r hn.
Sa l mt hng chnh yu nn ch cn t hn vi xu mt lt ngi ta cng s khng chn. Nhng cng ty giao
sa tm cch giao thm nc cam, bnh m, song vn khng gii quyt c vn . Ti cu mong ngh giao
sa Anh ng bao gi b mt i, ngy no tr li t nc thn thit ny ti s cn c nghe ting ku
lanh canh ca nhng chai thy tinh khi cn ngi ng ri xch hai chai nhy chn so xung bp pha tr vi sa
ung bui sng. (Ngoi vic luyn ti ni ting Anh chun ging Anh, Aly cn truyn cho ti thi quen ng
kiu ng-l: ung tr mi ngy t nht ba ln, rit thnh quen nu khng c li bt rt kh chu).
Cu ni ca anh lm ti git mnh. Ti khng th quay li nhn Southampton ln cui v bng gh sau xe cht
y nhng vali qun o c sch v TV my a tn nc lm ngn tm nhn ca ti. C tm chn to tng c
bc ra v hnh chim c lon x Aly mua t Mng C t trong lng khin ti khng m ca xe c. Nhng ti
khng bun v bit nhng k nim 14 thng y s mi cn trong ti, tic chi ci nhn ln cui?
o:
Bc ra khi ga xe la Innsbruck, trc mt ti ngp trn nhng tuyt l tuyt, ph trng rng ni Alps hng v
nc o pha xa v nh git xung nhng cy d tri l vn cnh khng khiu ln nn tri xm nht nh cu
ht ngn my xm chiu nay v y treo lng l, v cu ht v ru mnh trong gic ng va.
Sng nay, khi Alastair ch ti ra sn bay London Stansted, ma qut rt rt vo ca knh xe, anh bo Vy l
nm nay min Nam khng c tuyt ri, Uyn thy cha, tri ang rng tuyt m c c u, ch ton
nc ma!.
Radio lc chuyn sang bi Wake up! Its a beautiful morning! (Dy i! Tht l mt bui sng p bit
bao!) lm c hai chng ti cng bt ci v cnh vt ngoi tri tri ngc hn. Bu tri nng tru, gin d trt
hng vn x nc xung nhng chic xe ang chy vn vt trn ng. Alastair li chc li tic r Uyn
sng qu, ngh Noel o tha h trt tuyt nh! Li cn c gp bn trai.
Ch cn hai ngy na n ging sinh, khng kh l hi o trn ngp. Mi bn gi chiu nhng tri ma
ng chu u sp ti nhanh, khng nhn thy r mt ngi, n trang tr trn cy thng trc ca nhng
ngi nh g xinh xn bt sng nhp nhy. Trn ng khi nhng qun ru cn c c ng gi Noel bng bng to
bng ngi tht ang lm cm tm ng chui xung, ming ci vui v v gi qu nng tru trn vai.
Ti khng mun k li v sao ti b mt cp trn chuyn xe but y, ton b ba l trong c h chiu, hai my
nh, th sinh vin, 150 euro v rt nhiu qu Noel cho gia nh anh. Cm gic bng hong khi khm ph ra iu
y lm ti gin n nght th. (Sau ny xem phim Vng quanh th gii trong 80 ngy bn mi ca Disney,
on nh khoa hc kh kho ngi Anh Phileas Fogg b la ly cp ht hnh l San Francisco ai cng ci r
ln trong khi ti bun thiu v nh li hon cnh t hi tng t ca ti Innsbruck).
Ti khng cn mt mu giy t ty thn; th tn dng, th ngn hng mang theo rt tin cng mt nt v
trong ti ch cn li vi euro tin xu ra bung in thoi cng cng gi v ngn hng Anh bo hy th.
Anh chng cnh st tr n cnh st thnh ph c khun mt hin lnh, hai m bu bu phc hu. Anh chm
ch nghe nhng cu ni ri rc v ngha ca ti, n cn Trng c khng c khe. Chng ti ghi li nhng
g c ni v s c gng, nhng c l c nn v ngh, sng mai quay li y s bnh tnh hn. Ri thy v hong
lon ca ti, anh t tn: Ngy mai khi c trnh by r hn, chng ti s cp mt bin bn cnh st, c n c s
lm li c h chiu, ngng mt cht, anh bo Ti c Internet y, c c mun email cho cng ty bo
him du lch hay ai khng?
Ti mun khc nhng khng khc c, tim tht li cm gic t but kh t khi thy mnh qu khn nh di
ch, ch gii n hip bn b ngi thn trong khi ra ng b ngi ta la qu d dng. Ti ci xung, g mail
tr li anh B mt cp Innsbruck. Gi in cho em nh ngh, s in thoi ri bun b cho anh cnh
st, ko chic vali cn li trn tuyt lo xo di chn.
By gi ti mi thy lnh, ci lnh xuyn qua my lp o dy thm vo da tht lm ti run ry, nhng ngn tay
t cng. Tic r nhng ngy cui nm Si Gn mt m 27-28 xa, ti qun thm mt lp khn lng, ln
thn va i va ngh c khi no v khng cn h chiu na s khng v c Vit Nam, khng v c c Anh
na, phi li y ra chn chng hn?
Vin cnh lm ti nhn ma ng nc o khng cn thy xinh p na, tuyt ban ny nhn trng mut mn
mng l th, by gi di nh n ng vng trng r vt bnh xe hi, vt giy li nhng ng xm en.
Con bn thn anh ca ti, bit chuyn ny th no cng sng sa Dp mt cha em? Cuc sng khng phi
lc no cng d on trc nh kt qu quc gia no nhiu huy chng vng nht mi k SEA Games u!.
Ti ngm ngh, c l ti dp mt tht.
oOo
Lc ti mi nh mnh cha c g vo bng t sng: chuyn bay b tr, my ting ng h trn xe la cng
vi s vic va xy ra lm ti mt mi, nh th va mi xong mt chuyn i di, rt di, v nh thy ca kha
tri im m m mnh li qun khng mang theo cha kha.
oOo
Anh cnh st tr c khun mt bu bu ti gp hm qua khng thy u, ngi trc khng ni ting Anh lu
lot v ti tht bit n Sylvia st sng phin dch cho ti trong sut hn mt ting ng h , ni ng
cnh st gi cm ci g my vi tnh lch cch, hi i hi li nhng chi tit ri rc trong cu chuyn chiu hm
qua trn chuyn xe.
Hai u gi ti nh mun khuu xung v mt v thiu ng, li phi c gng nh li nhng iu ch mun qun
i. Khun mt Sylvia nhng khi quay sang ti thnh thong li m nht nh t mt ni no rt xa, ting ni
ca ti nghe cng xa xm nh ca ai khc. Ti cm t bin bn ng cnh st va in ra a, gp li gi kh kh
nh ba h mnh. Sylvia cm n ng ri ko tay o ti C bin bn ri, hy vng ly c tin bi thng t
cng ty bo him, em c mua bo him du lch ch? Ch tic nht h chiu, chc l nhiu k nim h?.
Chng ti ngi xung mt bn gn l si kiu xa, nhng tri thng kh n lp bp bn nhng tia la li ti v
thanh ci gc ln ang chy rc ta hi m khp gian phng. Ti nhn quanh, ngh bng nu c khoai lang
b vo than nng th ngon bit my.
Chng ti ung c ph khi bc nghi ngt km nhng chic bnh cn nng hi thm phc mi b. Bn ngoi
ca s, dng ngi i mua sm vn tp np. Mt ch b chng hai tui, m trn au nh hai tri to chn,
c m y trn xe c nht nh i xung i b trn tuyt ri khc l nh. My c gi tr xem chng l hc
sinh cp ba tay xch nch mang nhng gi giy ln ng y qu chu, dy kim tuyn v nhng ngi sao vng
sao bc.
Chuyn tu OBB trc m ging sinh cht nh nm. Ti ln tu tr phi ng chen chc ngay li i gia cc
khoang cng nhng sinh vin tr v nh ngh ng v nhng ngi i lm mt vt xch laptop lch s.
ng mi chn, ti ngi thu lu ln vali, thnh thong phi ng dy np qua mt bn cho ngi sot v i
ngang, ng chng bun kim tra v chng ti m i thng qua cc khoang xe la, c l v thy mi ngi khng
c ch ngi ti nghip. Ti ngi gm bnh m mi mua c vi gim bng xt mng cho nhiu t cay x, va
n va bun thiu (mi sau ny ti c mua loi bnh m tng t v mi c Daniel cho bit loi ny cn sng,
phi em nng trong l trc khi n).
Tri xanh bic. Nhng ngi nh g xinh xn nh hp dim tuyt ph dy, xm xp mn mng trng mut trn
mi trng nh nhng ngi nh trang tr trn bnh Buche de Noel. Rng ni Alps ni ting th gii chp chng
v nhng cnh ng cng ngp trn tuyt ph, trng p nh nhng tm thip ging sinh, p h h thc thc.
Cnh p lm tri tim phin mun vui li mt gi ti ng dy t mt vo khung knh ca s tu, nhn lng
mc min qu m m nh tranh v vt qua.
Tuyt bt u ri tr li, ban u cn lt pht, sau nng ht dn. Nhng bng tuyt li ti bay xin nh nhng git
nc mt b gi thi bt i. Ch cn vi ting na n ging sinh, khi tu gh vo mt ga xp nh dc ng,
ca tu m ra v khng gian trn ngp bn Silent night bng ting a phng da dit. Bn nhc ny n nay
ni ting th gii, c mi Noel li vang ln t nhng khu ph Manhattan ho nhong trong lng New
York nhn nhp si ni ti nhng nh th trong mt ngi lng Vit Nam xa xi ho lnh, nhng my ai bit
c n ra i my trm nm trc t nc o yn thanh bnh p nh tranh v ma ng?
Cng xin nhc nh cc bn c gi khi i du lch u cng phi mua bo him du lch, nhng quan trng nht
phi gi h chiu k nh gi con ngi trong mt mnh, phi mt h chiu mt ln nc ngoi mi bit
c kh s n chng no bn !
Hoi Vienna
Daniel v ti i Vienna vo nhng ngy cui nm, khi tuyt ri trng xa khp min Ty nc o nhng th
khng c mt git tuyt no, ch c gi thi la vo su, by lp o lm lnh run cm cp.
Cun Rough guide trong phn gii thiu v Vienna vit: Nhng du khch ln u n Vienna u v sn
trong u hnh nh mt ni lng mn vi nhng hoi c Habsburg v m hng nhc. Tht vy, khi ch
Thomas ch hai a ti i vng quanh thnh ph, qua nhng cng trnh kin trc kiu Baroque t th k 18 p
nh m bn nhng cy ma ng tri l, ti tht ln: Tri, ging nh ang xem chng trnh vng quanh th
gii trn TV vy. Daniel ci: Chng no ti TP.HCM chc ti cng ni vy, cn y cnh c g p u?
ng l ngi ta ch qu nhng g mnh khng c.
Ringstrasse, ni tp trung hu ht nhng a danh ni ting ca thnh ph, ti c bit thch lu i Hong
gia (Hofburg), mt khu phc hp tng trng cho vn ha v di sn Vienna c xy t nm 1275 vi 19 sn,
18 cnh rng mnh mng. Gia nh hong gia o y sut su th k: t thi Rudolf nht nm 1279
n Charles nht nm 1918. Nhng c xe nga ch khch du lch i vng quanh thnh ph nm ch y,
gi nh n nhng b phim v chu u thi xa xa.
Trong chin tranh th gii th hai, Hitler v Vienna v tuyn b mi lin h gia nc o v nc c pht
xt ti Hofburg. (Hitler l ngi gc o nhng bn ch di dt cp chuyn y vi ngi a phng v
ngi o rt xu h v iu ny. V li o l qu hng ca rt nhiu nhn vt ni ting th gii khc nhc
n nh nh phn tm hc Sigmund Freud hay cc thin ti m nhc Mozart, Strauss, Beethoven).
Ti n sng Danube (sng Donau theo ting a phng) vo bui tra ngy cui nm 2004. Gi thi ht t
nc sng lnh but v con sng ma ng khng xanh mu da tri nh trong bi ht. Sng Danube di
2.840km un ln qua nhiu nc chu u, nhng vi bn nhc ca Strauss, trong tr nh nhiu ngi l
con sng xanh ca th nc o m thi.
m cui nm, chng ti i do t Spiegelgasse, khu ph yn tnh treo y n hnh sao v bng tuyt v li
Stephansplatz. Hng trm ngn ngi dn Vienna v khch du lch chen chc ti y xem pho hoa bn ln nn
tri nhng ng ln rc r mng nm mi. Ch cn vi ting ng h na ti s phi ln chuyn bay u tin
t Vienna v London vo sng sm ngy u nm 2005. Nhng hnh nh pho hoa vo lc na m, nhng
ngi nh c, thnh ng uy nghim, xe nga, sng Danube v nhng hoi c Habsurg s cn theo ti cho n
khi ti quay li ni y ln na.
Nhng y l mt ngy khng nh mi ngy, hm nay l ngy cui nm, ti ang mt thnh ph l, vi bn
trai mi nm ch gp my ln, v y l ngy cui cng ti y.
Chng ti n Naschmarkt, khu ch ln nht Vienna, vi nhng hng n bc khi nghi ngt v mi thc n
thm lng. Bn cnh nhng thu liu ngm gim c trng Vienna c c mt tt nhp t Trung Quc, Thi Lan
phc v cho cng ng ngi chu . Khng kh y lm ti nh n ngy 30 tt Vit Nam, cng nhng
dng ngi hi h mua sm cho kp ba tic m cui nm, cng nhng ngi bn mong bn sm ht hng
cn kp v vi gia nh.
Ch Naschmarkt kh di, khi chng ti i ht ch, va nhm nhp nhng mn l nh salad trng c hay ph
mt sa cu ri i b ngc li, qun hng dn gn ht, ch cn l bnh, v tri cy vng trn nhng
st rc bn gc ch. T nhin ti thy mt mi nh mt ngi sp phi i u rt xa, c l nhng bui chy
ngc xui lm li h chiu vt kit sc lc. Ti bo anh: Mnh v i, y nhn bun qu. Daniel nhn
ti, l lm: Sao bun, sp qua nm mi ri, phi vui ch?.
Nhng c l Vienna khng phi l ni ngi ta n vui nh Amsterdam hay Barcelona. Thnh ph ny lun
lm ti nh ti thi hong kim ca hong gia chu u nhng th k trc. l kin trc kiu Gothic, Baroque
v Roman, nhng cung in, dinh th trng l bn cy tri l vn cnh khng khiu ln nn tri cui ng, v
dn ng ca nh th vi nhng a tr ging ht trong vt nh thin thn., Mt ngh s lang thang ngi khu
ph Karntnerstrasse chi bn nhc valse ni ting ca Johan Strauss An der schonen, blauen Donau (Trn con
sng Danube xanh xinh p) lm ti sc nh mnh cha n y nh d nh.
Ti bo anh: n sng Danube nh, v chng ti i. Ti thch cm gic mi m ny, cm gic ngy cui nm
mt ni l, khng c g phi lo ngh, mun i u, lm g cng c. C l tt c du khch ang i m m
trm kn tai hn h n thm lu i Schloss Schonbrunn lng ly, c hnh trang tr dng cun sn son thip
vng, nhng hnh v frescoes bay bm trn tng v n treo pha l lng lnh; hay ph Do Thi Judenplatz
vi gio ng c; hoc xut xoa ung c ph Vienna nng bng c lp kem ti mn mng trong nhng Kaf-
feehauser m p khi bn ngoi gi lnh tm ti mi. Chng ti l nhng ngi him hoi n sng Danube vng
v ngoi thnh Vienna, khi ma phn ma ng bay lt pht v gi thi t mt sng xuyn qua my lp o
run ly by. Con thuyn c mc bng g x x neo cnh b vng lng, n thin nga bi im lm nh nhng
nng cng cha c n bn lau sy ma ng, va bi va ngc nhn nn tri xm. Daniel ci: Khng p
nh bi ht phi khng? Sp phi v ri ch khng ln sau mnh ra ngoi xa na, sng rng, p lm.
Cu ni lm ti mng tng ngay n nhng ngi lng xinh p vng Wachau v thung lng sng Danube
lng mn yn bnh, vi rng ni xanh thoai thoi v vn nho tri di trn sn dc ng bn dng sng lng l
tri qua nhng tu vin, gio ng, lu i v du tch thnh quch xa.
Trn xe in, anh bo: qun, ti nay qung trng thnh ph khng bn pho hoa nhiu nh d nh u.
Ti tht vng: Sao vy?. Thnh ph quyt nh dnh s tin ng h gia nh nn nhn ng t Tsunami.
Ti th di, nh li thc phim chiu nhng bi bin, ngi lng tan hoang v nhng ngi dn vi khun mt
tht thn, m ngay cnh nc ti ch u xa.
m cui nm, dng ngi v qung trng Stephansplatz ngy cng nhiu (sau ti c bit trung tm
thnh ph lc 12g m c n 600.000 dn a phng ln khch du lch). Pho bn ng khp ni cng lm
ti nh nhng ngy xa qu na m dy n giao tha. Mc d c cho bit pho ny ch gy ting n thi
ch khng lm bng da hay b thng, ti vn s git bn ngi mi khi bn tr con nm pho xung quanh.
Mc d thnh ph khng ti tr bn pho hoa, vn c nhng cng ty v c nhn t tc mua pho hoa mng nm
mi. Gia khuya, ti ng vi Daniel trn thm lt gia bin ngi hn h ngc nhn ni pho hoa mu
bn ln nn tri lm c thnh ph sng rc. Nhng ti bun. My ting ng h na thi ti phi ra sn bay i
chuyn u tin ca nm. Mt dng ngi chen chc i ngang lm ti ng di ng phi ngi ng trc mt,
c quay li, nhn ti ci thng cm.
Mi vi ngy trc thi, chng ti n Vienna t Feldkirch qu Daniel, mt thnh ph nh tnh lng v ngi
ng min Ty nc o cch th by ting ng h vo sng sm, khi Daniel mt tay li vali mt tay nm
tay ti ko i t trm xe la n ni ch anh ng n, cn ti mt nhm mt m nhn thnh ph l n hin l
m trong sng. Ti ri Vienna cng vo sng sm, khi tri cn ti en, nhng ti khng nhn ni y vi cp
mt mt du khch n thm ln u m ca mt ngi sng y rt lu nay phi i xa.
Daniel li xe a ti ra sn bay. Chng ti gn nh khng ni g sut thi gian ngi trn xe. Nhiu lc ti nghi
ng mi quan h t xa ca mnh chng i n u v than vn mnh km may mn. Nhng by gi ti thy
mnh qu tht khng mun g hn: bn trai ti thc dy t ba gi ri sng a ti i, cn u kia chu u,
Alastair dy t 5g sng t ba tic khuya cui nm li xe hng chc dm n ti dn bay London v n tt vi
gia nh anh, Ngy u nm m, Uyn v nh ba m ti chi, ng v Southampton khng c ai bun lm.
Sn bay vn hoe, c l chuyn bay ca ti l chuyn bay duy nht lc ny (v gi r, nu bay nhng chuyn sau
gi t gp ba, bn ln). Ti bo Daniel chng no i lm c nhiu tin nht nh phi bay nhng chuyn t t
anh khng phi dy sm ngy u nm va li xe va di mt na. Nhng anh nhn vai ci: Khng sao!
Nh th ny mi c ci nh ch.
B:
Brussels, ngi lng th
Khng c bit n nh cnh p nhng Brussels ni ting th gii v m thc, c bit l bia, scla v s.
Dn du lch vn truyn ming nhau phi n cho bng c Mussels in Brussels. Sau nhng ngy du lch ba l
lang bt, ba s hp bia ngon lnh vi nhng sinh vin Vit Nam chung khu nh anh Dng lm ti tnh to
hn v nng nc i i thm thnh ph ngay. Nhng mi ngi chng c v g ho hng: Thi mai i, ti
ri em ngh cho li sc. Brussels c g u m nn nng i xem!.
Tn ca th nc B (Brussels trong ting Anh, Bruxelles trong ting Php, cng l ngn ng chnh thc
y) bt ngun t Broekzele, ngha l ngi lng trn m ly. T th k th 6 tr i, di thi hong gia Hab-
sburg thnh ph pht trin nhanh nh thi v cng vi The Hague thay phin lm th ca Lin hip Vng
quc H Lan trc khi thnh th ca nc B c lp vo th k 19. Ngy nay, c ngi rt tinh t cho rng
Brussels l hin thn ca B: khim tn, t tin nhng khng bao gi c gy n tng. Vi tr s chnh ca Lin
minh chu u EU v khi NATO t y, c l Brussels b mang ting l trung tm nhm chn v quan liu
cng v vy. Ti bun ci nh li nm ngoi, lc nc Anh ang si sc bu c th tng. ng bo th Con-
servative ku gi Nu bn khng mun Brussels sai bo, hy b phiu cho Conservative thu ht nhng c
tri no cho rng nc Anh mt i bn sc ring do l thuc qu nhiu vo EU. Tng t, khi H Lan theo gt
Php khng thng qua Hin php chu u (European Consitution) ca EU, mt anh chng H Lan pht biu
trn din n ca BBC: L ngi chu u ch thc khng c ngha rng chuyn g cng nghe li Brussels.
Nhng ti thy tic cho nhng ai b qua Brussels trong chuyn du lch vng quanh nc B. Grand Place l
trung tm thng mi ca Brussels t thi Trung c, mc d ch c ta thp Htel de Ville v mt guildhouse
(nh dnh ring cho th th cng lm ngh chu u thi xa) thot khi ma bom sut 36 ting ng h ca
Php vo nm 1695. Htel de Ville khng phi khch sn nh nhiu ngi lm tng m l ta th chnh vi
kin trc bn ngoi gi nh n thp i Sagranda Familia Barcerlona hoc Stephansdom Vienna, nhng
bn trong khc hn vi nhng cn phng trng l. c bit nht l vn phng chnh quyn thnh ph t th k
16, dt vng qua my trm nm vn cn lng ly, sn lt g si chm ng voi v tri thm sn. Th v hn c
Htel de Ville kiu Gothic l nhng guildhouse c xy li vo th k 18 sao khi b Php nh bom, vi nhng
thp thon th chm khc hnh tng c o. Ngy nay, nhiu guildhouse tr thnh nhng nh hng, qun c
ph sang trng nh mun nhc du khch nh n thi vng son ca B.
Pha Nam qung trng, trn ng Charles Buls l tm plaque m vng mt trong nhng tc phm theo
trng phi Ngh thut Mi (Art Nouveau) u tin ca thnh ph. Cnh l bc tng nm, tc n anh hng
th k 14 Everardt Serclaes, du khch n y ai cng s tay vo tng ly may. Ti cng bt chc s tay
vo tng xem th nm nay c kh hn nm trc i du lch b o chch chu u chm mt bal khng.
Chng ti tn b n khu ph Rue du Chne v Rue de ltuve, anh Dng ko tay ti, ch: y, nim t ho
ca Brussela ch c by nhiu y thi. Xung quanh gc ph nh ng c ngi cnh nhng hiu bn bnh
qu, scla v lu nim, tng ch b Manneken Pis trng tht ng nghnh. D ngy nay ch l mt bn
copy ca bc tng gc c Jerome Duquesnoy tc vo nhng nm 1600s v t ti y ( b mt trm my
ln) v Manneken Pis c mt khp th gii, nhng Brussles vn l ni mi ngi tm n xem hnh nh bun
ci ny.
Ti rt thch khu ph pha sau lng Grand Place, c nhng qun n ngoi tri che d trng y dn a phng
n ung rm r, nhng ngh s lang thang chi n guitar v accordion. Khc xa vi London, Paris, Amster-
dam, lun rn r khch du lch li vali xnh xch khp ni hay ng nghing chp nh, Brussels l th duy
nht ti tng n c nt a phng rt ng yu m ch c nhng vng qu xa xi cn gi li c. Dng nh
ti l ngi l duy nht trn con ng ny. Mi ln ti a my nh ln, nhng ngi ang n ung li ngc
ln nhn, ci khc khch, c ngi cn vy tay cho, hay sa li tc tai, nh th ln u tin thy khch du lch
vy. Mt anh chng phc v cn vui v vy tay gi ti t xa, khoe trong qun c v hnh trn tng p lm,
vo chp i. iu ny lm ti yu Brussels nh yu nhng ngi a phng vui tnh cht phc mt ngi lng
nh.
c:
Trc khi n Munich, ti khng ng th ph vng Bavaria li ng yu nh vy. Trong tng tng ca ti,
l mt thnh ph cng nghip hin i ch ton nhng ta nh chc tri v nhng ln xe BMW, Mercedes
bng ln lao vun vt.
Chuyn i c ca ti phng lng v m m nh nhng thnh ph, th trn x Alps vi nh g nu xinh xn,
tnh lng v ngi ng np mnh bn rng ni hng v chp chng lt qua xe la. Munich, Munchen trong ting
c, l ni cui cng ti n sau gn mt thng rong rui xui ngc Chu u, v qu l mt trm cui y n
tng, c bit nht vn l sc quyn r k l ca qung trng Marienplatz, tri tim ca ph c Munich v
hin hu trong khng bit bao nhiu tm postcard ni y.
Ti leo ln nh th Alter Peter ngm trn vn hnh nh qung trng trong nng sm mai. Pha trc ti, bn
tr con ngi a phng chng tm, chn tui, reo h nhn nho v tranh nhau bc trn cu thang bng g
nh hp ch va mt ngi i, trong khi c gio th khng ra hi v nhng bc thang cao hun ht, khng cn
sc bo hc tr. n ni ai cng mt b hi tai, nhng ton cnh Neues Rathaus, ta thp kiu neo-Gothic c
xy dng t th k 19 kiu hnh vn ln nn tri v nhng ca s nh th hoa ti rc r lm mi ngi qun
i mt mi. Pha ng qung trng, ta th chnh xa Altes Rathaus c xy dng t th k 15, b nh bom
ch cn l tn tch v ngy nay dng nh chm vo lng qun. Nhng phn cn li ca qung trng c
bo tr rt tt: T trong nhng vm st un ln ca nh th Alter Peter ni ti ng c th nhn thy nhng
mi nh mu cam nhp nh p nh c tch, n ni trong mt giy ti tng nh c th bt gp c b L Lem,
nng Bch Tuyt hay hong t ch trong truyn c Grimm bc ra t nhng ngi nh xinh xn n. Anh em Ja-
cob v Wilhelm Grimm l nim t ho ca nc c do c cng gn gi nhng truyn dn gian c tch xa,
ngy nay khng ch qu hng h m c th gii bit n hai ngi lm sng li nhng bc tranh sinh
ng v giu lng nhn i, lm phong ph thm tm hn tr th trn khp hnh tinh.
Vn khng thch vin bo tng v gallery ngh thut nhng ti vn quyt nh n Alte Pinakothek, mt trong
nhng bo tng ngh thut xa nht v quan trng nht th gii, dnh nguyn mt ngy lang thang qua khp
nhng cn phng rng treo hn 800 kit tc ca cc danh ha Chu u, i din cho nhng chng ng ngh
thut t thi Trung c n cui giai on Rococo vo th k 18. Vo ch nht hng tun, ch vi 1 euro (5.5 eu-
ro vo ngy thng) bn c th m mnh trong lch s hi ha v chim ngng nhng tc phm v i ca
nhn loi n khi no mi chn, mi mt th thi.
Xa nht trong nhng b su tp l hi ha , vi tc phm ni ting th gii i din cho trng phi Gothic
Ba n ti cui cng ca Giotto v nhng kit tc khc t cc trng phi Baroque v Phc hng, trong c
Leonardo da Vinci vi c m ng trinh v con. B su tp hi ha c ni bt nht vn l Bn v tng
ca Durer, vi nhng nt v sc so lt t bn nt mt khc nhau tht sng ng. Hi ha H Lan v vng
Flemish bo tng ny c c b su tp ln nht th gii ca Rubens, ngi hon thin s pha trn gia
truyn thng duy thc ca hi ha Flemish vi s t do tng tng v ti c in ca hi ha Phc hng
. Ti thch s trong tro v thnh thin ca bc c m v con trong vng hoa, vi nhng thin thn tc
xon b bm ng yu vn xung quanh, hn nhng bc khc m t cuc chin m mu hay cha Gi-su trn
thnh gi ca ng.
Nhng nhng vn bia nhn nhp ven ng vi dn a phng li bing ngi nhm nhp nhng ly bia ln
c mt lt t nhng thng bia ti bng g nu lm ti tr v li vi Munich sng ng v vui nhn ca hm
nay. Munich l tm im ca l hi bia Oktoberfest ln nht th gii vi bia chy nh sui, c t chc vo
thng 9 v thng 10 hng nm. Song khng cn Oktoberfest, quanh nm sut thng bia vn l quc hn quc
ty ca x s ny. Ngy xa, khng bit lm cch no gi bia lnh trong ma h, th ct bia Munich t nhng
thng g ng bia mi xung hm v trng nhng cy d ln trn, nhng cnh vn di xum xu l ca
cy d to thnh bng rm mt gi bia lc no cng mt lnh ngon lnh. Ngy nay, tp tc gip hnh
thnh nhng vn bia rt ln, thng cha c vi ngn ch ngi di bng nhng cy d xanh um. Ly bia
Munich khng dnh cho ngi yu tim, ly nh nht cng ng c c lt v bn ng ngc nhin khi thy dn
a phng ung mi ngi vi lt bia trong mt bui ti, ch l chuyn thng ngy huyn. Thng
nhng vn bia chn chnh lc no cng trn bn mt r my ng y c ngn bnh m mi ra l, da
leo, xc xch, tht xng khi v nhng mn truyn thng nh ph mai Obatzda. Trang web chnh thc ca thnh
ph muenchen.de gi nhng vn bia l ni tr ng ca li sng Bavaria vi s th gin bt chp cuc sng
hin i x b v no nhit.
Ni ting nht trong nhng vn bia vn l Hofbrauhaus, ni bn c th nhn bit c t xa nh nhng ting
Prost (tng t nh dz dz trong ting Vit) n o ca dn nhu t x v ting nhc oompah c trng
vng Bavaria ca nhng ban nhc a phng mc qun da c dy eo Lederhosen. Ta nh xa m mnh
trong nh nng vng nh mt; nhng vi bia vng ng mt lnh si bt trng phau; nhng c gi phc v mc
o m truyn thng tay phng bng vi th, tay cm khay ng nhng chic pretzel bnh nng xon hnh
nt dy thng to vt v c sn Munich; logo ch HB lng vo nhau bn di vng min; nhng chic bn
nh tri khn sc car trng k di tn cy d l nhng hnh nh c trng ca vn bia ln nht th gii
c mt t nm 1592 ny.
Ti mun vo Hofbrauhaus cho bit nhng ung bia mt mnh k cng hi bun nn nh hn dp khc, ro
bc n ch Virtualienmarkt mua xut chiu t mt quy nh hp c rt nhiu ngi a phng ng xp
hng ch. Ti bt chc ngi trc mt, mua mt ming tht heo quay ln bng na bn tay, da gin tan ng
nh vng ngy nhng khng ngn, kp trong bnh m mm, va n va ro bc quanh khu ch ni ting Chu
u vi mi thc n thm lng khp ni. i b nhiu i bng, ti ra mt trong nhng ca hiu quanh ch bn
thc n ti nh mi lm, mua thm mt phn xc xch nng n vi sauerkraut mn bp ci trng bo si
mui chua nu vi ru vang , l nguyt qu v nc ct qu bch x c trng c, c trng n ni
kraut l ting lng dn Anh vn chm chc gi dn c (cng nh ngi Php b gi l frog v Php l
nc Chu u duy nht n tht ch vy).
Ngy cui cng Munich, ti li ra Marienplatz, ln ny vi ba ngi bn mi quen chung nh ngh vi ti.
Qung trng bui ti tha ngi, chng ti dng li i phun nc Fischbrunnen pha tay phi Neues
Rathaus, pha trn c ch c trn trnh bng v quanh b l tng nhng ngi thi xa ang nghing x c
dng nc trong vt chy rc rch xung h nc mu xanh ngc lc bo emerald. Xa y l ch c nn vi
phun nc ny c xy gi nh nhng ngy , khi ngi bn th c xung cho bi li trc khi bn
gi c lun ti. C gi ngi Phn Lan i cng bo: Trong sch ni Fishbrunnen ny thing lm nha, nu
nhng v xung nc, v ca bn s lun y tin lm chng ti, k c anh chng ngi c vng khc mi
n Munich ln u, h hng ly ht giy t tin bc ra khi v, nhng ngay v rng xung nc. C ci ha h:
Nu tin iu , v ca bn b t cng ng i lm c m tiu nghu. Sau ti mi khm ph ra c hc c
chiu ny t sch du lch Lonely Planet.
V cn nhng iu mi m no na s ch ti th ph x Bavaria?
H Lan:
Sng nc Amsterdam
Ti n H Lan phn no mi mt hn sau mt tun rong rui v B. Hm u tin n, anh bn thn ngi
Anh Alastair v ti phn no b shock v Amsterdam hoang di qu. Tng chng nh tt c nhng hippie ru
di, qun o xc xch trn khp th gii u hi t v y.
Gn nh mi khu ph u c ngi n cho bn cocaine, nhng cu lc b cho dn gay nhan nhn khp
ni v ng ph y nhng khch du lch ngoi hnh bt ho. Tuy nhin, ch sau mt ngy, ti nhn ra nu
trnh xa khu ph n , Amsterdam vn tht p, tht th vi nhng khong xanh, nhng gc ph tnh lng, v
ng yu nht vn l nhng sng nc m m vi nhng cy cu hp v nhng con thuyn r nc bi.
Mt trong nhng iu th v nht i vi du khch Amsterdam vn l c ngi trn mt trong nhng con tu
ln t t r nc. T i ngang qua nhng ngi nh c u hi hnh dng c o v nhng cy cu thp
n ni tht kh tin tu c th chui qua c. Nhng con knh hp n ni d lm cm gic tu s ng vo b
khi quay u nhng thuyn trng ngi H Lan bay vn rt kho lo iu khin tu xui dng thnh ph.
Ngy cui cng Amsterdam, ti gi in cho anh bn ngi H Lan, Walter, ang sng Utrecht nhng sinh
ra Amsterdam v rt rnh v thnh ph ny. Qu tht, ngi a phng bit nhng gc nhn p m khch du
lch khng d nhn ra: anh dn hai a ti n qung trng Nieuwmarkt (Ch Mi), ni tu thuyn tng neo
li bc d hng vo thi hong kim ca hng hi H Lan. Vng pha Nam qung trng trc y hon ton l
nc, sau th k 16, chnh ph lp mt phn sng Amstel to thnh khu ph cho nhng ngi Do Thi t Ty
Ban Nha v B o Nha sang.
Ma h nm nay chu u rt nng v H Lan cng khng ngoi l. Bn thng trc y c c bn cng
phng qua Amsterdam lc nhit m hai mi C v tuyt ri dy c nhng nhng ngy ny nng vng
trn ngp khp ni v nhit k bo ba tm C, nng nh nhng ngy h Si Gn. Chng ti i b dc theo
Raamgracht, mt trong nhng con knh yn bnh v p nht y. Nhng ngi nh di bng rm n y hoa
hng thm ngt, m ra con ng Ververstraat hp vi nhng kin trc xa v nay ha hp cnh nhau. Ch sau
10 pht va i b va ngm cnh ra n Jodenbreestraat, ni chng ti tnh c xem mt bui biu din tp
v ngh thut H Lan rt ho hng bn cu. Pha tay tri cu, rt d nhn ra mt ngi nh tht p hi nghing 1
bn, dn a phng ang li bing va ung bia va si nng bn nhng chic bn k st b knh trong mt
bui tra ch nht rnh ri.
Bn kia ng l ngi nh m danh ha Rembrant tng sng v lm vic. Cnh l mt ngi nh mang tn k
nim H Lan, ni du khch vo xem mt cun phim t liu di na gi v nhng ci xay gi, hoa tulip v
knh o vi mong mun to hiu ng nh tht. n on hoa tulip n, nc hoa c xt vo phng to mi
thm thoang thong; lc con p b v trn mn hnh, nhit trong phng gim xung t ngt v nhng tia
nc bn vo khn gi. l nhng g ti c c trong sch v Walter bo khch du lch no ch c vi ting
ng h Amsterdam nhng mun bit ht v H Lan mi vo , cn nu c thi gian th t mnh khm
ph cnh tht vn hay hn nhiu.
Dn H Lan vn truyn ming cu ni t ph: Rotterdam ( trung tm kinh t vi cng bin v nhiu cng ty ln)
lm ra tin, The Hague (thnh ph vi tr s Chnh Ph H Lan v nhiu i s qun) ngh ra cch dng tin
vo vic g, cn Amsterdam xi tin. Th H Lan c nhng khu ph sng n nhn nhp 24/24, nhng qun
c ph, nh hng m ca thu m hu ht ch dnh cho nhng ai trn 18 hoc 21 tui nn dn chu u mi ln
ngh n mt a im n chi tha sc l ngh ngay n Amsterdam.
Ring mnh, ti nh n Amsterdam vi hnh nh nhng ngi dn thn thin v mn khch, sn sng dng li
ch ng khi thy bn c v l ng d bn cha kp hi. c bit ai cng ni ting Anh lu lot khc hn
nhng nc lng ging kiu hnh nh Php, c, B, Thy S; thm na l hnh nh nhng c gi H Lan
khng mc min qu qung khn i vt sa m xinh xn trong o thun 2 dy v vy cotton ma h, p xe
qua nhng cy cu lm ai cng phi ngoi nhn hoc nhng anh chng H Lan ging nhau, cao ln, tc vng,
mt xanh v c khun mt hi ng ng nh con nt rt d nhn ra so vi ngi nc khc.
V ti cng nh n Amsterdam vi sng nc m m lng l chy qua cu t bao th k trc, nay vn tip
tc chy nu chn ti khng mun v
Hi Lp:
Ngn nm Athens
Nhng thnh tht m ni Athens khng c huy hong nh tng tng ca ti khi va bc ra sn bay. Ti
n Hi Lp sau chuyn bay gn bn gi ng h t Thy in mt l trnh k quc v hai nc nm hai u
chu u, c l khng du khch bal no in r ln li mt hi t ci lnh ct da ca vng Scandinavia n
vi nhng cn nng nh thiu vng a Trung Hi. Cnh vt t sn bay vo trung tm thnh ph cn ng ngn
ngm hn bi phn: hai bn ng nhng ngi nh btng ct thp va mi xy ln ang ang xy u khng
c cht c tnh ring no. Gch ngi ngn ngang, ng ph bi tung m mt, nng bc bi, li cn kt xe!
Nhiu khch du lch chu u khi trng thy Athens lp tc bin ngay n nhng o bin xanh nh trng
m m p nh postcard cch th Hi Lp khng xa , qu cng c ci l ring ca h.
Nhng du khch du lch vi vng y v hp tp b qua bao iu k diu m ngoi Athens khng u c c.
C thnh ph no trn khp chu u m thnh thong bn li bt gp ngay di chn mt cng trnh lng ly
bng t v c xy dng vi chc th k trc, c bo tn bng cch ph knh dy trong sut ln
ngi i ng sng s ng li chim ngng? V nhng cng trnh nh vy c nhiu n d mun d
khng, nhng ngi k tha nn vn minh y khng th bo tn trn vn c ht m phi khai qut ln a
mt phn vo vin bo tng.
Chng ti ln thnh ph Acropolis, cn c gi l Thing (Sacred Rock), chim ngng biu tng
mt thi vng son ca vn minh Hi Lp. n Acropolis nm trn i cao ng nh tn gi bt ngun t
ting Hi Lp acro trn cao, polis thnh ph, chng ti bng qua khu ph Plaka th k 19 tht hi h vi
nhng k bn hng lu nim xinh xn: bnh x phng t du oliu nguyn cht c lm bng tay, chui ht trn
vo bng c vn hi c v l mt ong vng ng ngt ngo. Bn ng y nhng nh hng (taverna) c hoa
giy n tng nh c qut vi vng nu c trng a Trung Hi, bn tri khn caro, vi nhng khch du
lch da d rm nng vui v ni ci.
Cch y hn 25 th k, sau chin thng cuc ua marathon u tin ca nhn loi vo nm 490 trc Cng
Nguyn, ngi Athens t nhng tng u tin lm nn mng thnh Acropolis tn th v thn h mnh
ca thnh ph n thn Athena Parthenos. Mi nm sau k cng ny b ngi Ba T ph hy. Sau 30 nm
tm ngng, Periscles bt tay vo cho xy dng li cng trnh vi qui m honh trng gp nhiu ln.
Khi ng trn i cao t pha bn kia, trng v Acropolis sng sng trong nhng cn gi lng lng, s kh
trnh khi cm gic ngm ngi khi nhn Athens hin i l x bn di. Nh ca xy ct khng theo trt t v
nhng mng mu xm ln t c khu ph c nu vng c nhng cy liu xanh lp xp. Nhng ta nh chung c
bn ngoi xung cp, tn t, qun o phi lung tung khng khc nhng cun phim v thi bao cp Vit
Nam. (Sau ti tnh c c mt bi bo gi Athens l ni c nhng cng trnh xa v i sng st gia mt
bin ximng). Ti quay sang, ni a vi Daniel ang ngi bn cnh: Nu ngi Hi Lp c i sng dy, chc
s xu h khi thy nhng g th h sau ang lm qu!. Ni xong, ti t nhin thy bun bun, tic cho mt nn
vn minh huy hong qua khng c k tha.
3 ngi n ni ting nht ca Acropolis c dng ln cch y my ngn nm: Parthenon, Erechtheion v n
N thn Nike. Trn nh cao nht sng sng Parthenon bng cm thch vi nhng hng ct hi cong, ch
thun nhn hai u, ch phng ln , c chch hng vi nhng qui tc ton hc kht khe thi hn vo
cng. Nhng tr gch (Frieze) chm khc tht nhiu hnh nh tinh xo: hnh nhng n thn Hi Lp c i, thn
hnh tuyt m, u i nhng cng vm, hnh nhng v thn ci nga sng ng nh ang din ra trc mt
c bit hn c l bc tr ngch di hn 150m, v cuc diu hnh ca 400 ngi gm c ngi hu gi, quan
ta, nhc cng v 200 con vt. Vo thi im tt c nhng bc tng u p hnh thn thnh, vic m t ngi
bnh thng l mt bc t ph ca Thing. Ch tr hng cng, c thnh ph Athens c bao bc xung
quanh l ni. Gi thi la qua nhng ct cm thch hiu ht, nhng tng xanh ngi liu trai t vi ngn nm
trc xp chng ri rc quanh ti.
Trn chuyn ph v li o Evia, hong hn bung xung bin xanh nhum tri t my nc mt mu vng
lng ly. Pha bn kia l Athens, ci ni ca mt nn vn minh c i nh cao, thnh ph cho ti nhng cm
xc an xen nhau: sng s, ng ngn, tht vng, t ho, knh phc, nui tic, vui sng, bun b. Ti ch
trong vng 24 gi m c tng v li ngn nm.
Ngay t u h, Daniel v ti bn vic s i u trong thng by, phi l mt ni tht c bit v l thng
sinh nht ca c hai. Sau nhiu gi bn tn, chng ti quyt nh i o Evia v ti lun ao c c i Hi Lp
t lu.
Quyt nh xong xui, do nhiu l do khc nhau chng ti khng n Evia c nh khn gi i Ty Ban Nha
ng khu Lloret de Mar, n ni mi nhn ra mnh qu sai lm v y ng l mt v d kinh in ca vic pht
trin du lch rt chp git, vi nhng ta nh btng xu x v du khch ng nh kin, n o nc sangria nh
nc l. Ngy cui cng, ti th di, than vn, by gi ch mun i n dt mt min qu ho lnh khng c
cnh p g c bit, ch nm c ngy trn vng nghe g gy chim ht di bng cy, khng i thm th ch
no, khng vit bi, khng chp nh, khng g ht. Daniel bo: Vy ti o Evia chc Uyn thch lm ,
khng c g ht trn, mun chp hnh hay vit bi cng khng c g chp hay vit. Thi thng mi mnh i
vy.
Chng ti n ti trong mt tarvena truyn thng i din bi bin, bn ton nhng mn a phng ni ting th
gii: salad kiu Hi Lp vi c chua xt mi dy, hnh ty tm xt khoanh, da leo gin tan, trn ph mai feta
lm bng sa cu beo bo, ri du liu, gim cng nhng gia v khng ti no on ra; l nho nhi cm cun
li hp; souvlaki: tht heo hoc g tm bia v gia v a phng, nng xin trn than hng (mi ming nc xen
vi mt ming m khi nng m chy xo xo thm phc khp khng gian), ung ru ouzo thong mi
hoa hi v trng ming bng yaourt khng ng, c v do qunh, ri mt ong ngt ngo t c li. Ba n
ngon lm mi ngy u tin ti m Evia nh iu v h hi trng i nhng ngy tht th gin trn hn
o m m ny.
Qu tht, ti khng mong i g hn mt k ngh mt ng ngha. nh nng u thu khng qu gay gt, ti
nm c ngy ngoi sn, hng ra i dng mnh mng phng lng di i. Nhng cy liu trong sn u
tri thon thon xanh ngt, l r ro khi gi bin thi thong qua. B bin tri di ngt mt, xanh v m m. Lc
mi n, ti ngc nhin hi ti sao xung quanh ngi nh li ro li tha thp ngang ngc, lm chn mt mt
phn cnh bin tht p bn di, nhng ai cng ci tm tm v b mt. Mt bui chiu, khi ting lc lc u
leng keng vng li, mi ngi mi bo: Th phm lm mnh phi dng ro li y. A, th ra ti nhng ch
cu kh kho kia, c len vo sn gm nhng cy non mi trng, mc ng theo khng xu. Cc ch nghch c
ln nhn qua hng ro tha, chc tic r nhng bi c bn trong nh ngi ta. Ngi mc ng gi vy tay cho
c Gerlinde v ch Peter bng ting a phng, ri la n cu i xung i, ting lc lc cn leng keng mi
trong chiu yn . Nhng ngy nng, khng g bng ngi vi c nh trn b gh ngoi sn i hong hn.
Mt tri a Trung Hi i, trn vnh vnh, loang ra nhng mng mu vng cam trng ging mt qu trng
p la, ht xung nc bin mng vng sng snh. Ti c cm gic ch cn mt cn gi mnh, khi trng p la
y s rt xung nc ri si sng sc ln nh vng khi un chy. Nhng cui cng, mt tri khng rt m ln
xung ng chn tri thnh thang, rt nhanh, lm ln no ti cng ngn ng.
Nhng tour du lch qu khng ngoa khi gi o Evia l vin ngc n. y c l khng p bng nhng o Hi
Lp khc nh Santorini, Rhodes hay Corfu ni du khch chu u v c th gii nm np v mi ma h,
nhng c mt nt duyn m bn phi mt mt thi gian mi cm nhn c. Nt duyn t ln nc xanh bic
v trong sut ca bin Aegean, mm hoang s, nhng vnh nh ho lnh vng ngi. Nt duyn t thung
lng mu m trong m sng bui sm, t con ng vng trn i bng qua nhng mi nh nh ngi cam
thp thong trong khm cy bch xanh rn, bn di l i dng mt m nh di la v bu tri trong tro
khng mt gn my, tri v nc ch cch nhau mt ng phi mu xanh nht m bc tranh thin nhin v
nn, bnh yn bit my.
Chng ti bng qua nhng ngi lng ven bin trn nhng con ng thung lng-i-i dng y, lng nh
nhng phi phi nh gi bin mang theo v hi mn mn rt c trng. Thnh thong, thy mt tu vin b hoang
qut vi trng xa chp trn mu xanh c ch thp, chng ti li dng xe, bc vo cm nhn li xa xe
nga hn thu tho, nhng bc tng nt xung quanh v cy tng gi nua ng trc cng sn trng nh
chng nhn lch s. i bng, chng ti li gh mt ngi lng bt k, ro qua nh th bng ong trm mc,
ng nghing nhng sp c ti ri by trc nh, c c giy nh ch, tm bng lch tch v cua vn cng
da dm, ri tt vo mt taverna nh xu, ni thc n ti mi nu c by ra bn ngoi khch t ch vo
gi mn ri ngi nhm nhp trong gian nh tng sn si mt ri. Nhng ngi lng ang ngi nh c ni
my qun sa nh b bng hiu ton nhng mu t Hi Lp khng ln vo u c, k vi b bn gh
xiu vo bn ngoi khch ngi n yaourt, ung sa hay c ph , ai cng dng tay nhn ti. C l h t khi
thy du khch n y, hung g li l mt ngi chu . (Cng nh du khch Ty v nhng min qu ho lnh
Vit Nam tr con s ko nhau i xem). iu ny lm ti thch th v bit chc chn mnh ang c cm nhn
nhng g rt a phng m nhng im du lch khng th no c c.
Chng ti n Kymi, ngi lng d thng nh tn gi, nm pha ng bc o Evia. Nhng con thuyn nh c
khng h danh l thuyn Hy Lp, cng sn trng tht xinh xn neo di bi lau sy um tm hay th bng bnh
trn mt nc trong xanh cnh li c vng ng vt ln b. Chng ti i do ven bin, thnh thong li bt gp
ln trong thuyn nh c l ri rc nhng du thuyn n t Anh, trng lng ly xa hoa n ni trong mt thong
ti tng tng s thy cc cu th i Chelsea ri thuyn bc xung b bt c lc no. Ti bng xung mp
nc, ni n ngng tri ang ni ui nhau bi tht m trn mt nc xanh phng lng lp long nng, ci
nht mt hn si ln nm xung nc. Thy ng n ngng tng thc n bi li. Nhn ra k l nm si ch
khng phi thc n, con ngng u n qut nc bi v pha ti, trng giang h khc hn v hin lnh m
ban ny, ri ln b rt ti chy te khi, va rt va ku rm r, nh mun ni cho cha tt ph phch nha!
Ti mt t hi sau c rt ca ngng tri nn khng bun n bo tng dn gian, ch lang thang qua con ph
ven bin vi nhng ban cng xinh xinh leo y dy nho. Xe c u ngh tra di bng thng xanh, khng gian
thong mi nha thng v tnh lng n ni c th nghe xao xc ting g gy tra. Chng ti bng qua ng
ln, vo nhng con hm lt c nhng ngi nh vung vn trng hoa phong l hay tng vi pht hng,
phi qun o bn ngoi thm thm mi nng. Bng ln cht na l cn nh bng c gc sut lp ngi ti
tn np bn nhng cy cam lc lu qu, c qu va chm xanh ng vng, c qu chn mng vng i, ch cn
tng tng cn ngp rng vo y nc cam ngn ngt chua chua s lm du ngay cn kht bui tra. Cy
cam thp l t m l xum xu qu tru cnh xa c ra ng, ch cn vi tay l hi bao nhiu cng c. Nhng
con hm nh hp vi dy in mnh ging t nh ny sang nh khc y u dn ra bin xanh ng trong nng
mt tri. Cnh ma thu a Trung Hi gin d m ti p bit bao!
Ti s nh mi nhng ngy ngh thanh thn v t l trn hn o lng l ny, nhng ngy nm di li bing
ht nghu ngao nhc ca Red Hot Chili Peppers, c sch, chi s Sudoku hay ch nhn tri nc tri di
trc mt, khng ngh ngi g. C khi ti ph ba m Daniel p bia vo tht xin que nng barbecue trn l
than, hay xt rau c xp bn di c trc khi b l cho nhng cht ngon ngt trong c ti thm vo rau c.
C khi ti cng c nh i ch, mua linh tinh lt vt ca nhng ngi bn hng rong. C khi chng ti li i
n nhng bi bin vng ngi p nh tranh vi vch ni dc ng v hang bin, ngi nhm nhi c trch
nng trong mt qun n st b hoa giy n ri xung bi trong ln nc mt lnh. Nh ch dng nng
lng mt tri nn nhng ngy tri khng nng bui ti cng khng c in nt. Ti rt thch nhng bui ti
khng in y, c thp ln nhng cy nn lm bng sp ong vng thm ngt du du lan ta khng gian. nh
nn loang trong nh lm ti nh li nhng nm 80 Vit Nam, khi khu nh chng ti qu cha c in, bui
ti ba ti thng ly hai bn tay an li thnh hnh con th, con si in bng trn vch tng tr chuyn vi nhau
nh mt v ma ri cho ti vui.
Ti khng gi c li ha ch n v ng, khng vit bi, khng chp hnh, khng lm g ht trong nhng
ngy qua tht nhanh o Evia. n gin ch tng t nh khi xem c cun phim tht hay bn kh c th
khng mun gii thiu cho bn thn mnh, v nu ngi kia nht nh khng xem bn s thy bt rt kh
yn. Bi vy, lm sao ti khng vit v mi thm d chu ca nhng lm cy liu, c x hng, bi cy d v
nhng lung mch nha r ro, v ting g gy tra trn ph bin m m vi nhng chu hoa phong l , hay
v ngi nh bn ti qut vi trng xa trn i nhn xung a Trung Hi bic xanh?
Liechtenstein:
Liechtenstein: nh b v bnh yn
Chuyn thm Leichtenstein l mt phn trong chng trnh hi ngh gia cc nh lnh o kinh doanh (gm
ch tch v gim c iu hnh nhng tp on hng u th gii) v sinh vin khoa kinh doanh m ti may
mn c tham gia. Chic xe bus a chng ti i t thnh ph St. Gallen ca Thy S qua dy ni Alps tuyt
ph trng xa, h Constance vi nhng ngi nh nh mi nu sm. Dc ng, c bn sinh vin i hc St.
Gallen tnh nguyn vin a chng ti i thm Leichtenstein ko tay ti ch: Mayenfield, ni c ly lm
bi cnh cho ngi lng ca Heidi ka!. Ti nhn ra ca xe, thy rng ni tuyt ph v nhng con b eo chung
thong th gm c, tng tng cch y 150 nm c b m ci Heidi trong truyn ca Johannes Spyri ng trn
ging rm trong va c kh, ni tp lu nh np trong lm cy trn ni
Ti l m thip i lc no khng hay. Cht anh bn sinh vin ngi Canada ngi cnh lay vai ti: Dy, Uyn
i, ti Leichtenstein ri ka!. Ti lic ra ca: Sao khng thy ai kim tra passport?. My bn ngi u trong
xe bt ci: Leichtenstein khng c ca khu vi Thy S u, qua li thoi mi, khng cn giy t g ht.
Xe i ngang con knh un khc nh di la, ti tht ln: Knh ny p gh!. C bn dy k bn ci: Sng
Rhine ! Sng ny chy qua nhiu nc Ty u, rng mnh mng khi qua c, nhng ti y ch cn nh xu
vy thi. Ti ngh bng, khng bit ngi Leichtenstein c gin ng tri khng v cho h mt din tch nh
xu, n con sng rng ni ting th gii khi chy qua nc mnh cng thnh nh xu nt. Chc l khng, v
nhng ngi dn a phng rt hay ci, thm ch khi thy chng ti, h cn vy tay cho thn thin.
Ti nhn ra th Vaduz qua ta lu i uy nghi ca gia nh hong thn Hans Adam nh, c xy dng t
th k 21. Hng dn vin cho bit gia nh hong thn khng bao gi b xut hin trn cc tp ch l ci v cuc
sng ring t ca h lun c bo mt tuyt i. Tuy nhin, c gia nh hong thn u rt ha ng: Khi i b
hay li xe trn mt trong 11 ngi lng t nc nh b v bnh yn ny, rt c th bn gp h cng ang i b
dc ng ph, hay ang mua sm nh nhng ngi dn khc ti mt ca hiu.
Xe dng, trc mt chng ti l vn nho tri di ngt ngn v mt lu i cao tt trn ni. Ma lm thm v
tri se lnh nhng dng nh chng ai . Khung cnh yn tnh bng chc no ng bi m sinh vin chy
lng xng, gi nhau i chp hnh v r nhau hi trm nho xanh.
im dng k tip l bo tng ngh thut th , mt trong nhng nim t ho ca ngi dn Leichtenstein.
y c c mt b su tp nhng tc phm hi ha ca a dng ca Rembrandt, BeuysKhng rnh lm v
ngh thut nhng ti cng tht s b thu ht khi ng trc nhng kit tc ny. Nt c o khc ca bo tng
l s kt hp trng by mt cch kho lo nhng kit tc c xa v cc tc phm ngh thut ng i, gm cc
tc phm iu khc, sp t, to hnh theo cc ch ngha duy l, siu thc v v lai. Ti ng li rt lu trc
mt tc phm thuc mt trong nhng tc phm thuc trng phi Arte Povera. l tc phm Spirale di Cera
ca Mariah Merz, ni bt bi nhng vng xon c chim gn ht mt gian phng ln. Tc phm mun th hin
tng v s tri di ca thi gian, vt ra khi kh nng tng tng ca con ngi v rng trong thin nhin,
vn ng l biu hin ca s tn ti.
n vn phng phc v du khch cnh bo tng tem, tt c chng ti u thch th tr 2 franc (khong 23.000
ng) c ng du k nim tn Leichtensein nh mt visa c bit ln h chiu. Dch v c gi l Sou-
venir Stamp ny rt ph bin i vi du khch n Leichtenstein.
Chng ti li ln xe tip tc tour vng quanh nhng ngi lng xinh xn, ri li qua thung lng sng Rhine xanh
um (khc sng ch ny n rng hn nhiu) vi nhng cnh ng hoa li ti mu trng chen vng, i ni trng
ip tuyt ph trng xa, nhng ngi nh nh xy ton bng p nh tranh v, c cy cu g bc qua con
sui trong vt.
Ngonh mt nhn li, thy nhng con ng ngon ngoo a xe ln ni tht n tng. Bn di, khi t ng
khi ca nhng ngi nh bng un ln bay ln, ha trn vo nhng m my v sng m.
Vi ti, lch s 7000 nm ca t nc ny khng th bit c ch trong mt thi gian ngn nh vy. Nhng
mt Leichtenstein nh b, th mng, y dng v chu u t xa xa vn cn ng mi trong tr nh.
Php:
Paris m thc
Vn ha m thc Vit Nam nh hng rt nhiu t ngi Php, d thy nht qua thi quen ung c ph (trong
nhng tm postcard Paris bn cho du khch trn ng ph, bn cnh nhng tm nh chp thp Eifel, Khi
Hon Mn, sng Seine c nhng tm ch chp nhng tch c ph bc khi nghi ngt. Dn Paris trc khi i
lm thng ung caf express c ph en c hoc khng c ng trong tch nh, caf au lait c ph pha
tht nhiu sa nng ung trong nhng tch ln, c khi to bng chn n cm , v caf crme thc ung c
trng Php vi c ph pha kem si bt nu thm lng. Trong khi ngi Anh n rt nhiu vo bui sng vi tht
heo mui, trng p la, xc xch, bnh sandwich nng , ngi Php n sng nh, thng l bnh m baguette,
ging y bnh m Vit Nam nhng nh v di, kp x lch, tht jambon v b. Khc vi nhng g ta thng ngh,
dn Paris khng n bnh sng tru (croissant) mi bui sng m ch dnh cho nhng ngy cui tun.
Bui sng trn hai ng ph Rue de Seine v Rue de Guci khu ph Latinh pha nam Paris vn ni ting vi
nhng hng n rt ngon, hnh nh u tin p vo mt l hng bnh m l ng m ti cha thy u ngoi
Vit Nam. Ngi bn hng thon thot x bnh m, kp tht, nhi rau, nhng thay v c cht nc tng hoc
mui tiu th bnh m tht kiu Php c st mayonaise bo ngy. Khi pht hin xe g quay vi hng dy g bo
nc, quay u, tm m vng m, ta mi thm phng phc, ti chn mua bnh m kp g quay ri cng
Daniel i b n vn Luxembourg gn lm mt bui picnic nho nh. Nhng ming bnh gin tam, m
lm ti nh qu Vit Nam.
Khi bnh xo Vit Nam c bit n nhiu trn th gii, rt nhiu ngi cho l bnh xo bt ngun t crpe.
Bnh crpe Php cng lm bng bt pha nc, trng mng trn khun cho n khi ng vng, kp nhn ngt
(ng, b, kem, b u phng) hoc nhn mn (trng, jambo, hi sn). Bnh crpe nhn mn Php thnh
tht m ni khng th ngon bng bnh xo nhn tm kp rau sng chm nc mm chua ngt m ti lm.
Khng ch m thc Vit Nam chu nh hng ca Php, m ngc li m thc Php cng du nhp rt nhiu
mn n Vit. Sch du lch Lonely Planet vit v Vit Nam nhiu nht trong phn vit v m thc nc ngoi
Paris. Ngi Php a mn ch gi v ph b thc n nhiu nh hng truyn thng Php vi ci tn le nem v
le pho, cng nh ngi Anh ly cari n lm mt trong nhng mn truyn thng Anh vy. Cn mn bnh
trng cun tm luc, bn ti v rau thm n km nc chm tng t nhng qun l ng gn h Con Ra
trc y cng nm trong nhng qun n sang trng Paris vi ci tn rt ku rouleux du printemps (nem cun
ma xun).
V trong khi g gt ng ch chuyn bay, ti m thy hai gio s trng i ti hai bi lun sp n hn ti
phi np: khng phi v nghin cu th trng v qun l nhn s na m v m thc Paris!
Ny hoa Paris
Thy tin vng mt bung nhng cnh mn mng trn thm c xanh rn dc ng i nh mun nu chn
khch b hnh dng bc, lm ti nh n cu th ca Shakespears Thy tin, v y trc khi n chim nhn
dm v, v lm p nhng cn gi thng ba. Hoa png-x (pansies) mng manh nh nh cnh bm rung
rinh trn nhng k ca s ngp nng dc ng. Vn Luxembourg nhng ngy u xun cng rc r sc hoa
bn li vo hay bn nhng i phun nc vi m tr con chy gin, trong khi cha m chng ngi trn gh
va trng chng va ngm hoa n mun mu.
Cn nhng gnh hng hoa Paris? i nhng gnh hng hoa nh xinh trn ra c ph, dc b sng Seine nc
xanh in bng nn tri vi nhng con thuyn ch du khch r nc bi. Hoa hng mu e p trong chu, oi
hng tim tm qua nhng lp giy gi th kch vn thm du dng, din v ti mt sut ma ng n u
xun xe cnh tm thm khoe nhy vng, loi hoa c tn rt ng c chn ngng (anemone) trng mun mut
vn mnh khi x nc trong veo, phong lan vng m mng trn tng r xung tc ngi i mua sm ngy
cui tun, bt t kh buc rm gi u ln nhng k g c k V ka nhng a hoa git tuyt trng phau,
tng nh tn qua ma ng bng gi vn cn n ti bn nhng bng arum lily ti yu nht, trng mut
hay vng nut n kiu hnh trn cnh thon th, trng ch mun m nguyn b vo lng. Tt c nhng loi hoa
x lnh nh tp trung v thnh ph lng mn nht th gii ny, c ci ln tc, ln o nhng c gi Paris
mt xanh nh bu tri u xun y nng.
Mi ln thy hoa Paris, ti li nh chi tit chuyn Paris chc lt ca Pauxtopxki khi tc gi bt gp mt b gi
rt r cm nhng bng hoa di bn cho khch i ng, ng mua mt cnh vn cn thy m hi bn tay n.
Ti c tm a nh y trong nhng a tr Paris, nhng thy mnh ln thn v a b nh xu trong truyn t
lu chc l mt thiu ph ngi ung caf crme trong nhng qun c ph trn i l Chams-lysses hay ph
St-Germain-des-Prs mt ri.
Scotland:
Ti vn thng ao c c n Edinburgh ng dp din ra festival ngh thut ln nht th gii. Nhng ngy
ny v i Edinburgh tng ln chng mt, gi c phng cng tng theo cp s nhn nn nh ngm ngi ch
dp khc. ng l cu c c thy, gia thng tm, sp bo Uyn qua Scotland tham gia my kha hc v
thng mi Internet nh!, ti mng hn bt c vng, nhn li ngay.
Edinburgh Festivals bao gm 9 lin hoan khc nhau, din ra vo thng tm v thng chn mi nm ti th
Scotland. Gi tr v ni ting nht vn l lin hoan Quc t Edinburgh (EIF) cn c mnh danh c th gii
trn sn khu Edinburgh ra i vo nm 1947, khi chu u mi bt u hi sinh t nhng tn tch ca chin
tranh th gii th II. Gn na th k nay, EIF l ni hi t nhng tc phm opera, ballet, kch v nhc c
in hng u th gii. Bn cnh cn Edinburgh Fringe Festival (Lin hoan bn l), cng ra i cng nm
vi EIF, khi tm tc phm, khng c mi tham d EIF cng n Edinburgh v thu nhng nh ht nh hn
biu din. Gn nh ai cng c th tham gia Fringe Festival, min b ra khong 300 bng Anh (tng ng 9
triu ng) vo list chng trnh. Nm nay c n 25.000 tc phm tham gia Fringe Festival, li khng ai
kim duyt nn thng vng h cm c . T nhng nhc kch thiu cht na c mi vo lin hoan chnh
thc EIF n nhng tit mc kh nhm nh Ladyboys of Bangkok vi i ng p Thi Lan vy o sc
s, nhng dn chng vn nm np b tin i xem v t m. Ngoi ra cn lin hoan sch Edinburgh, Lin
hoan nhc Jazz v Blues Endinburgh, Lin hoan Tatoo qun i Edinburgh
Ti n Edinburgh ng hm khai mc Lin hoan khai mc chnh thc EIF vo gia thng tm. Chng trnh
duy nht trong ngy l tit mc m mn lin hoan ca i BBC. Ch mt s t tc phm c gi tr su sc c
chn lc tham gia. V ca hu ht cc tit mc bn ht cch bn thng, nhng mi tit mc ban t chc
c 50 v cho 50 ngi n sm nht trc gi biu din mt ting ng h. Tit mc bt u lc 8g ti, mi
6g30 ti n ni thy mt hng di rng rn ch mua, ai cng mang theo gh xp, nc ung, bnh m ngi
ch nh cnh xp hng thi bao cp Vit Nam. Ngao ngn, ti hi cp v chng ng tui trong hng h n
t my gi Bn gi ri, m my ngi ng trc y cn n t 3g kia. Mi ln mi c mt ln m. Bit
khng c c hi mua c v, ti th di quay v khch sn, quyt tm ngy mai s ra sm hn.
Bui biu din piano trong mt khn phng cht kn ngi, hu ht u trn di 60, 70 tui. Trong khi ch bt
u ti ni chuyn vi mt ph n trung nin ngi c bn cnh v c bit b n Scotland ch xem Ed-
inburgh Festivals, b hi Chu hc cao hc v piano ? lm ti ngng ngp: Khng, chu ch thch i xem
cho bit thi, khng hc chuyn ngnh u. Vy th tt qu, my a con ca bc bng tui chu by gi
khng thch nhng bui biu din nh th ny u.
Khn phng sang trng nhng sn khu li ht sc n s vi sn g c k, khng h c bng rn hay phng
mn. Ngh s bc ra sn khu cng khng mt li gii thiu kiu cch t ban t chc. Anh cho khn gi ri
bc ngay vo n v th hn theo nhng nt nhc du dng. Ban u ti cn ng ngn ngh xem ti vi cn
sng hn v t ra trn mn hnh cn hin tn bn nhc, nhng ch sau vi pht ting nhc pht ra t nhng ngn
tay anh lm ti mun a nc mt. Ti khng rnh nhc giao hng v cng chng phn bit c bn no ca
Schubert, bn no ca Chopin. Ch bit rng nhng bn nhc y lm ti nh nhng ngy cn Vit Nam bui
chiu ngi trc ng va c truyn Hnh trnh ngy th u va ch m v. Nh nhng m i b t th vin
trng i hc v nh trong tuyt ri trng ng lnh but. V mi hm qua, khi ph xa Edinburgh n ti
bng nhng tia nng cui ngy dt vng nhng ta lu i vua cha ngy xa v dng ngi nhn nhp ha vo
khng kh l hi. Ti ngh mi vn khng bit v m thanh pht ra t ting n anh ging m iu g, mi sau
mi nhn ra nhng bn nhc y lm ti lin tng n ting nhng vin kim cng ln trn nhung.
Hai ting ng h ca chng trnh qua nhanh nh gi thong. Khi ngh s kt thc, ci ngi cho khn gi,
ti sung sng n mc v rt c tay. Khn gi cng v tay hng trng di khng dt, lm anh quay vo phi
tip tc tr ra, n thm ba bn na mi thi. Mi v sau ti mi bit Llyr Williams mi 26 tui, c l l mt
trong nhng ngh s biu din s l tr nht trong lch s EIF.
im nhn ca chuyn i Edinburgh ln ny vn l lc c xem bui biu din v ballet H thin nga do
on ballet Pennsylvania ca M phi hp gin giao hng Tchaikovsky ca Nga. H thin nga l mt trong
nhng v ballet hay nht th gii. Cu chuyn hong t Siegfried v tnh yu anh dnh cho N hong thin nga
Odette vn cn m hoc khn gi t khi Tchaikovsky cho ra i bn nhc ny nm 1895. Ban u, ti hi sao
lng v m thanh ting giy dm trn sn g v t hi sao khng tri thm dy trn sn khu. Nhng cu chuyn
lng mn v nhng iu ma p nh m cun ht ti n ni qun mt nhng m thanh khc, ngoi nhng giai
iu lc mnh m lc m m pht ra t gin nhc bn di khn phng. n tng mnh nht ca ti vn l
vic tc phm c kt hp bi hai nc Nga v M xa xi cch nhau hng chc ngn cy s nhng khng bit
ly u ra thi gian cng tp luyn m hon ho n vy. Ln u tin trong sut chuyn i, ti c phi chi c
mt ngi bn ng hnh cng ngi vi ti, ai cng c, min l c mt ngi thn chia s tuyt tc y. Cm
gic ging nh c n mt mn ngon v c c mt ngi cng c n mn ngon y vi mnh vy.
Ti Edinburgh khng lu v hu ht thi gian phi lm vic v tham d nhng kha hc ca cng ty. Nhng
gi rnh ri him hoi ti li tn b ht th khng kh festival trn ngp thnh ph. Hay ro quanh nhng ta nh
xa bng hoa n trong ma phn lt pht, ha cng dng ngi xem nhng anh chng ngi Scotland mc
vy car truyn thng chi km trn nhng gc ng, hay nhng ngh s nut la n t Nam M vi nhng
tit mc s ni gai c. Ti cng tranh th gh vo xem lin hoan sch Edinburgh xem nhng b sch him hoi
t khp ni trn th gii. C khi do quanh hi ch hng th cng vi nhng tc phm ngh thut c o nh
hnh v mu nc rt tinh t trn lng chim nh bng hai ngn tay, b su tp nhng vin ln bng nm tay
mu sc t cao nguyn Scotland, hay nhng vin g hnh bu dc nh xu p hng hoa hng, hoa cam,
hoa oi hng thm thoang thong d chu. Mi chn, ti gh vo nh th gn qung trng ln nghe ngh s
Christoph Hauser chi n organ nh th, nghe ting n trn ngp khng gian. c t chng trnh ti mi
bit ngh s ny b khim th bm sinh. Ti vn v thn, li tham sn si c, nhng bui tra hm y ting
nhc lm tm hn ti thanh thn qu. Cm gic d chu nh khi thc dy sau gic ng say bui tra thy hoa n
sau cn ma bn ngoi khu vn cy l cn ng nhng git nc trong veo.
Ti tic nui tm bit Edinburgh, ao c phi chi c li thm vi ngy na. Trn chuyn tu n mt thnh
ph khc, m ti xch ly v a cho ngi sot v, thy cm cm tay: vin trng ti mua ng h nh th
sau bui biu din ln ra gh. Vin c khc ch c kiu Gaelic m ngi bn khi ti hi mi vn khng bit
ngha l g. Ti nht ln, tnh c thy bn di khc mt ch nh xu Love. th ra y l Yu. Ti mm
ci t vin tr li vo gi, thy vui vui v tm thy tnh yu ngh thut sau chuyn i ny. Ch mt ting
ng h na ti phi tham gia kha hc kinh doanh mi, nhng mt ngy no ti s tr li Edinburgh, nghe
ting n nh gi thong qua ta lu i kiu hnh trn i v i dng sng m ph trng v hoi vo b
ngoi xa
Ty Ban Nha:
Barcelona, Barcelona
B tr chuyn bay ca RyanAir nn ti phi bay n Reus, cch Lloret de Mar ni ti hn vi Daniel hn 200
cy s. Xe but ca hng hng khng ch chng ti t sn bay Reus n Barcelona na m. Ti xch hnh
l chy thc mng vo nh ga trung tm Barcelona nhng sau mt hi va th hn hn va chy khp ga, ti
tht vng khi bit chuyn tu cui cng v Lloret de Mar ri ga cch khng lu.
Ti ngn ngm ngi phch xung bng gh di. sp 12g khuya nhng bn trong nh ga vn cn nhiu ngi
ln xung qua li. My ng taxi ti hi ti i u v ra gi 120 euro sau khi bit ni ti mun i. Ban ny b tr
chuyn bay ti phi ng my chc bng Anh, by gi thm chng ny tin taxi na tin u i chi. Th l
ti lc u t chi ri nhn quanh qut xung quanh, cht ny ra nh ng li lun trong sn ga ch chuyn tu
sm nht vo 5g sng mai, cng khng cn bao lu na.
Mt anh chng gc chu trc tui ti va bc ra t chuyn tu m, mang trn vai mt ti xch du lch to
tng gh vo quy bn hng trc ch ti ngi. Anh c v l ngi a phng v phong thi t tin v ni
ting Ty Ban Nha rt rnh, trng mt mi cng hin lnh thn thin nn ti ln la li hi: Hnh nh anh l
ngi y? Cho ti hi khuya nh ga ny c an ton khng?. ng ri, nh ti gn y, nhng sao bn
hi vy? Bn nh li y ch chuyn sng mai h?. Ti gt u, anh quay sang hi nhng ngi bn hng
bng ting a phng ri quay li bo ti: H ni na ting na y s ng ht ca li, bn ngoi khng
vo c. Khuya cng c bo v trc, vy chc khng n ni nguy him n tnh mng, ch s bn ng qun
c k xu ly cp thi.
Ti cm n anh ri ngi xung suy ngh. Nhng tc gi v du lch ti yu thch c k li nhng hon cnh cn
t hi hn. Chng hn tc gi Bill Bryson thi cn sinh vin qua Anh lc khuya l khuya lc, ch nhng khch
sn hng sang cn m ca. Khng tin anh chng nh phi ng ngoi ng, li ht qun o khn lng
trong vali ra qun ln ngi nm co ro bn ngoi chng li ci lnh v khuya nh ct da ct tht. y c
ng bn trong cn tt chn. Ngh vy, ti quyt nh s li ga ti nay.
Bt ng trc li mi, ti bt ci ri a mt quan st anh. Anh trc tui ti, trng kh tht th v ng tin cy
(Nhng nm thng sng xa nh t khi cn nh xu hc cp I dy ti cch nhn ngi kh tt). Ti suy ngh
hi lu ri quyt nh gt u ng . Anh ci mng r thi v nh nh, sao nhn ga ny thy cng n
n.
Anh bn ngi Ty Ban Nha cng nh bt ng khi thy ti, nhng vn h hi bc ra cho. Sau khi nghe Fran
gii thch, anh chng ci ti ri, bo: ng ri y i, ti ti ng hong lm, nh ga c bo v th c
ch vn khng an ton cho bn u. Fran ct ti, xung t lnh ly sa v bnh m mi ti ri bo ti c dng
Internet th dng. Ti ung sa, n bnh ri va ngp va ln Internet xem ch dn ng i n khch sn
Lloret de Mar. Fran m gi ra xa lng bo: Ti ng trc y, i ng hi mt! Ti nay ti ng ngoi phng
khch, cn bn phng ti i, i bng c ra t lnh ly n thm nh!. Ti y ny: ti ng ngoi phng
khch cho!, nhng Fran ci gt i: Khng phi ngi! Mnh l ngi Vit m, ngi Vit lc no cng
nhng ch tt hn cho khch ng khng?.
Sng sm hm sau, Fran bun ng mt nhm mt m nhng mt mc i xch gi tin ti ra ga, gip ti mua
v ln tu ri mi chu v nh. Ti quay sang nhc li li mi hm qua: Cui tun ti ln y li, mi anh vi
bn gi i n mt ba nh!.
Sau my ngy Lloret de Mar, Daniel v ti tr li Barcelona. Du khch n y ngy u tin thng tm
ngay n Sagrada Familia, kin trc bng kiu Gothic ngay trung tm thnh ph. Cng trnh c thit k
bi kin trc s ti danh Antoni Gaudi, hn mt th k nay vn cha xy xong. (Dn Ty Ban Nha vn ni
ting lm bing, in hnh qua vic ngy lm vic thng bt u t 10g sng n 1g tra, ri t sp n nhn
vin u lm mt gic ng tra (siesta) n 3, 4g chiu mi bt u lm vic li, th chu ra v tr cn hn mt
siesta). Ta thp cn c bit n vi ci tn Ngi n ca gia nh m o, c ba mt: pha ng tng
trng ngy Cha ra i, pha Ty tng trng ci cht v s say m, cn thp ln nht pha Nam tng trng
cho s vinh quang. D ang xy d dang, Sagrada Familia trng vn tuyt p, vi nhng ngn thp nhn vn
ln cao vt trn nn tri xanh nhit i, ng cnh bn c th chim ngng c nhng ng nt chm khc
cc k tinh xo.
La Rambla rt xanh vi nhng hng cy rp bng, v d khch b hnh qua li ng c nhng vn sch s
tinh tm. Thnh thong bn ng li bt gp ting nhc rn r pht ra t nhng cy n guitar (khng phi
ca i i 3 m ca nhng ngh s lang thang Ty Ban Nha, vn l ci ni ca n guitar trn th gii). Trn
khu La Rambla, ch Boqueria l mt ba tic cho tt c cc gic quan: mt thy tri cy ti ri, hi sn, thc
n lm sn mu sc tht ngon mt; mi ngi mi thm nh nh ca tri cy quyn mi paella (cm truyn
thng Ty Ban Nha trn tm, mc, s, tht g) thm phc; tay s nhng tri du chn mng, o v m mn
mng cn nguyn nhng git sng bui sm; tai nghe ting rao hng ln ting ci ni lao xao; v ming nm
th nhng mn mt ko ngt ngo m ngi bn hng ho phng a cho. Boqueria i vi ti th v nh ch
Bn Thnh i vi khch du lch phng Ty vy.
Nhng thch nht vn l nhng con ng nh dc theo La Rambla. Cng c nhiu shop lu nim vi nhng c
bn hng ng yu ti ci vui v. ng nh vng ngi nn yn tnh, c th ht th khng gian bui chiu
m p v hng hoa thm ngt t nhng gnh hng hoa trn c ra ngoi.
Chng ti khng c nhiu thi gian Barri Gotic, khu ph c t th k 14 cn nguyn vn nhng du vt
nguyn thy xa. Nhng mi ln nhn li nhng bc nh chp ph xa vi lu i, nh th, cu treo, tng c,
ti li nh n nhng dy leo qun xanh rn trn tng li vo khu ph v nhng tia nng cui ngy dt
vng thnh c. Nh chic cu treo bc ngang hai ta nh vi mi vm v lan can un ln nh ch c cng
cha Ty Ban Nha nm qu cu chn chng trong truyn c tch ngy no. Nh ting so thi huyn hoc m
vang trong tnh lng ch c ting bc chn du khch nhn gt v tr chuyn vi nhau tht kh khng.
Nhng ni cn li Barcelona khng yn tnh. Nhc ti thnh ph ny, dn chu chi thng nhc ti nhng
qun bia, qun ru khp ni, cn dn a phng, khch du lch cng nh ngi nc ngoi ang lm vic ti
y ua nhau nc sangria (ru c trng Ty Ban Nha c cn rt cao, ngm tri cy ti nh du, cam, o
m) nh nc l. Nh hn trc, ti gi in cho Francesco mi anh v bn gi i n cm n. Khu
Barcelona m Fran dn chng ti ti gn bi bin. Trc y l lng chi, sau na l khu ph ca ng dn v
ngy nay trn ngp nhng nh hng hi sn kiu alfresco vi khch n ung nhn nhp trn nhng b bn gh
kiu a Trung Hi k dc va h. Trong lc i b, ti hi Fran sao khng thy nhng trng u b Ty Ban
Nha Barcelona th c bit ch Madrid v nhng vng khc mi a chung mn th thao ni ting th gii
ny, cn ngi Barcelona v c x Catalan cho u b tt qu c c v man r.
8g ti, ti i bng v cng hi mi chn nn i vo mt trong nhng qun n ven ng, Fran ci tru
chc: Gi ny sm qu ai m n ti, y 10g mi n. Nhp gia ty tc ch. Ni vy nhng Fran cng dn
chng ti vo mt qun rt ngon bn ng. Chng ti n no n nhng c sn a phng nh mc nh bng
ba ngn tay nng v nguyn con, rc rau mi xt nhuyn v vt chanh ti, hay tm b l vi nm mng nc
v ra trong ming khi cn. Fran ch cho ti mt mn n gm th rau xanh rn l l ngi phc v mi mang
sang trn a ng khch ngi bn bn cnh, ci bo: t xo , c dm th khng Fran gi cho?. ng khch
ci vui v a nguyn a cho chng ti, st ra gn phn na, bo bng ting a phng: n i, n th i
cho bit. Ngi Ty Ban Nha rt thn thin v hiu khch (phi chng nh vy m Barcelona ng u bng
nhng thnh ph c a thch trn th gii qua cuc thm d n?). Do nhng nc thuc a c ca Ty
Ban Nha chu M nh Argentina, Mexico, Chile, Ecuador, Costa Rica cng cng mt li sng rt vui v d
chu m ai sang cng kh mun v.
Nhng thnh ph x Catalan ny cng c mt tri ca n m ti tn mt chng kin khi ang i b trn mt i
l. Mt ngi n ng ang chy ui theo hai c nng gy g mc vy di c v l dn giang h, di-gan (dn
gypsy lang thang nay y mai chu u). Hai c nng chy tn ra hai hng, ng quyt nh nhm mt
c ri ui kp tm ly c o, c ta vi a ci bp mi git c ang cm trong tay. Ngi n ng ly li
c v tin mi b git, ln xe ri i. S vic din ra rt nhanh lm ti ng h hc ming ra nhn. Tuy khng
l vi nhng cnh cp git, mc ti (bn thn ti cng l nn nhn b git mt dy chuyn, in thoi v gi
xch trn nhng ng ph Si Gn), nhng i bao nhiu nc chu u, cp git gia thanh thin bch nht
th ny qu l ln u tin ti nhn thy.
Song hnh nh ng bun y vn khng lm m i nhng k nim p ca ti y. Cng phi thi, nu nhng
nhn vt li lc Salvador Dali, Joan Miro hay Paolo Picasso (k ni lon tr tui vn thng lang thang
nhng qun c ph Barcelona thu thiu thi), gn b vi Barcelona n th, t hn thnh ph ny phi c tht
nhiu iu nu chn bt c ai.
Lloret De Mar n ti bng ci nng chi chang nh tp vo mt, ci nng ch c nhng vng bin Ty Ban
Nha d lm chng mt nhng ai n t nhng nc phng Bc xa xi y ma phn. i bn tr khch du
lch ngi c dn ti tm ng n ni cha cnh tay ra, bo Mi my ngy m ti ny b chy da ri
y, cn thn nh nng khng cha ai u.
Hnh trnh n Lloret De Mar mt hn tt c nhng chuyn i trong i. B l chuyn bay sn bay London
Stansted, ti phi ng thm tin v ngi ch my ting ng h bay mt chuyn khc n Reus cch ni
ti mun n gn ba trm cy s. Va tic tin, va mt v phi i tu v xe but sut mt ngy tri, n
Lloret De Mar ti khng thit tha g ngm cnh m nm ng li b.
Khi ti thc dy, thnh ph trng cng khng kh hn my. Trc khi ti qua, mi ngi bo trc i du
lch bin th khng c g vn ho u nh, ch ton thy khch du lch ngi Anh v c nc sangria
sut ngy thi! Vn quen tn b trn nhng thnh ph m m vi nhng ngi nh xa hoa n trn b ca s,
ti chong ngay trn ng ra b bin Lloret De Mar, vi nhng con ng hp n o y nhng ca hng bn
lu nim v qun o r tin khp ni. B bin nng chi chang, cht chi vi nhng cy d mu sc s v
khch du lch nm sp lp phi nng. Ti th di, eo knh en trnh nh nng chiu thng vo mt ri li cun
sch em t nh sang nm trn ct c.
Lloret De Mar nm pha Nam Costa Brava (c ngh l B bin g gh trong ting a phng), cng vi Cos-
ta Blanca c Costa del Sol l ba vng bin thu ht nhiu du khch Chu u nht Ty Ban Nha. Tri di t
Blanes n bin gii nc Php, Costa Brava vn ni ting vi nhng mm cao ct, ni non cy ci xanh
um, b bin tri di nc trong xanh nh lc. Nhng t khi pht trin du lch, nhng to nh xu x ua nhau
mc ln, du khch ko n ng nh kin, vng bin cng mt i nt nguyn s ngy trc. Ti ngao ngn bo
Daniel cng ang chn nn ngi bn cnh nhn khch du lch n o xung quanh: C nhng ni mnh i nhng
bit chc chn s c ngy tr li: Paris hay Vienna chng hn. Cng c nhng ni mnh i nhng bit chc chn
s khng bao gi quay li ln na Ti b d cu ni, nhng anh hiu ngay, gt u ng tnh.
Nhng n khi nng bt u tn v mi ngi xp khn tm, cun d ri rc ra v, b bin tnh lng hn v
cng ng yu hn phn no. Gi bin thi hiu hiu mang theo v mn rt c trng m lu lm ti khng c dp
cm nhn. nh nng hong hn lp long ri xung mt nc bin xanh v su thm sng tung bt trn nhng
mm gn b ct. Chng ti tn b trn mt con dc bc thm lt pha tay phi b bin. T trn dc , c
th nhn thy nhng cn sng bui chiu ln tn bn di, cnh nhng qu bng mu vng th bp bnh trn
bin n tn b thuyn b bit ng cp bi ct. Di nng hong hn, nhng ngi nh cao tng mi xy
trn con ng dc bi bin trng cng d nhn hn ban sng.
Pha bn kia i, cch khong mi lm pht i b l mt qun c ph cheo leo trn vch . Khch du lch
ang va ung nc va ngm hong hn bung xung bin. Chng ti khng n m xung i, tip tc i
b trn bi ct t mn mng cho nhng con sng mn man trn bn chn. Ti sc chn xung ct, nh nhng
ngy v Nha Trang cng ct vng bin xanh th ny, thnh thong cn bt gp nhng con cng gi chn di
chy lng xng trn bi ct v nhng v c trng mut sng nh dt vo b. y tuyt nhin khng thy mt
v c no, c l tt c nm trong nhng ca hng bn lu nim, bn cho khch du lch vi gi ct c 7 eu-
ro mt ti (khong 140 000). Ch an i mt iu tuy Lloret de Mar v bin Ty Ban Nha ni chung ng c
n o nhng mi ngi thc khng x rc nn khp bi bin vn sch s.
Ngy hm sau, chng ti qua con dc pha bn kia, khng c bc thm m thay bng con ng lt quanh co
pha trn bin, vi mt bn i dng, mt bn vch ni mc y thng xanh. Cheo leo trn i l to lu i
qua my trm nm nng gi x Catalan cn ng , in bng ln nn tri xanh. Ti ng im lng, tng tng
hng my th k trc nhng gia nh hong gia cng ng ni ny, t ho nhn to lu i kiu hnh c bao
bc bng tng , vi nng hong hn dt vng v gi bin lm lao xao nhng cy thng xanh ngt xung
quanh. Thnh thong mt tri thng rt xung thm lm git mnh con chim hi u ang ng t l trn mm
ni.
Xung quanh chng ti trn con ng rt vng ngi. Lc , ti nghim ra t hn Lloret de Mar tr thnh
a im du lch ni ting nh to lu i p nh trong truyn c tch ny. Nhng du khch n y 99% ch
cm d tri khn xung ct tm bin t tra ti chiu. Ti th vo nhng qun bar Bogeda nc sangria nh nc
l, xong vo discotheque n rng sng mi v phng, ng n tra ri li mang d v khn ra bin. Chng ai
bun leo dc ln thm mm chnh vnh v to lu i b b qun. Nhng ai khi trc vn yu to lu i v
hong hn m m trn con ng th t lu b ph bin x Catalan n o no nhit ny n nhng
ni khc thanh bnh hn. V vy chng ti mt mnh ht cng hi gi bin h mt ri, nhn con thuyn bum
xa xa v cnh thng vt ngang u a trong nng chiu.
Nhng ngy ph bin qua nhanh, bui sng khi xch hnh l ra bn xe but, t nhin ti hi bun, ci bun
khi quay lng li mt ni mnh bit s khng bao gi tr li ln na. Bit u mt ngy no Lloret de Mar
sa sang li nhng ngi nh b tng xy cu th, khch du lch n y bt ung sangria thu m, bi bin
vng bt ngi. Bit u nhng ca hng bn qun o v bi r tin nhn nho dc ng c thay bng
nhng qun n thanh bnh c hoa ti trn u, v to lu i vn cn , ni i dng vn v nhng cn sng
bt tn vo b Nhng tt c nhng iu bit u y s khng bao gi thnh s tht nn ti ko tay Daniel
bc ln xe but. Ch hn mt ting ng h na, chng ti s n Barcelona
Thu in:
Lch lm Stockholm
Khi ti v Alastair, anh bn ngi Anh cng khu nh, quyt nh i Stockholm, c gi an Mch cng chung
vi chng ti trn mt Sao Paris, Rome khng i li i Thu in?. Sau ny ti mi hiu c cm xc
ca c cng ging nh ca ti khi nhng bn nc khc khoe: Mnh sp i Bangkok chi nh!, ti cng ngc
nhin Sao Trung Quc, n khng i, li i Thi Lan?. Mt s ghen t ngm ngm m nhng ngi lng
ging hay dnh cho nhau chng? an Mch v Thu in u l nhng nc Nordic, vi ngn ng, kin trc
v vn ho c trng Bc u, gin d v thanh lch vi nhng ngi nh xa xinh xn bn h v nhng ngi
dn tc vng mt xanh hiu khch.
Swedish grace (tm dch: S duyn dng kiu Thu in) l cm t c bin tp vin t Kin Trc ca Anh
Architectural Review t ra vo u th k 20, thi hong kim ca kin trc t nc ln nht vng Scandi-
navia ny. Ngy nay, Swedish grace vn l ngun cm hng cho kin trc v design ca Thu in c c th
gii ngng m. Nhn mnh vo chi tit, cc kin trc s a phng cng tc vi nhng ngh nhn g, thu
tinh, kim loi to ra nhng chic cng, ca ra vo tinh t, nhng tay vn cu thang, mi vm, u hi
duyn dng v tao nh. V sau, kin trc v ni tht hin i Thu in i thnh minimalism (trng phi cc
thiu), vi phong cch gin d nhng sang trng, dng nhiu gam mu lnh v m rt Bc u. Mt ngi a
phng ti c c trn Internet cho bit C mt t trong ting Thu in: lagom, ngha l va , khng
qu nhiu cng khng qu t. l c mt trit l sng ca Thu in, khng ch p dng trong kin trc m
cn c m thc, qun o Bn khng mun ni bt, nhng bn mun c tt c nhng g bn cn.
Nhng d l Swedish grace hay minimalism, gin d, lch lm v xinh p vn l nhng cm nhn ca ti v
thnh ph c xy trn 14 hn o ny. Stockholm c to thnh t ba phn bng nhau: mt phn nc, mt
phn cng vin v mt phn th. Nc Stockholm rt sch v xanh bic, in bng nhng thuyn i bin
s, nhng ngi nh vung vc nh nhn v l vng l ca ma thu Scandinavia. V h thng knh rch v
o nh nhiu nn Stockholm thng c v nh Venice ca phng Bc. Ti rt tm c cu ni kh sng
sa ca mt nh bo ngi Thu in ang sng M trong mt bi vit trn t New York Times v nhng u
vit ca qu hng mnh so vi thnh ph nc . i loi ti sao li v Stockholm nh Venice ca phng
Bc, ng nh phi gi Venice l Stockholm ca phng Nam mi ng ch. Khch quan m ni, i vi ti
Venice lng mn, nhiu mu sc, yu kiu, d lm ngi ta say m hn, nhng Stockholm lm ti thy d
chu hn, trnh c lc lng du khch ng nm np, li hiu thm c nhiu v sinh hot ngi dn
a phng, thnh ph li p theo kiu rt trm. Ti t v Venice nh mt c tiu th yu iu thi Phc Hng
vi m di lt tht nh hoa pht hng, cn Stockholm nh mt n doanh nhn tr khng kiu cch nhng
sang trng, xinh p trong b vy ngn ct kho.
n khu ph c, chng ti i ngang Grand Hotel. T khi gii Nobel ra i, y l ni dnh ring cho nhng
hc gi c gi n d l ti Stockholm hng nm. D khng c gii Nobel, bn cng c th mt trong
nhng phng suite dnh ring cho nhng hc gi li lc y (d nhin phi tr dp trao gii ri) nu b ra s tin
tng ng 23 triu ng mt m. Cng khng n ni qu t so vi vt gi trn tri ca Bc u, v
khch sn nm sao ny nm v tr tuyt vi. T phng ng c th nhn thy bn cng vi nhng con thuyn
neo u, pha xa xa l Kungliga Slottet, cung in hong gia s vi kiu kin trc Baroque lch lm v qu
phi.
Khi chng ti n Gamla Stan, tri ng v chiu v nhng cn gi hiu hiu lm ngi i ng phi khp
li o khoc. Chng ti ngi ngh chn trn bng gh g sn en k dc qung trng Stortorget, tng c trong
mt bc nh ni ting ca ban nhc ngi a phng ABBA, lm ti t nhin nh n nhng bi ht vang
bng khi mi tp tnh nghe nhc ting Anh, nhng Ghimme, Happy new year, Dancing queen ca mt
thi. Nng hong hn ca mt tri phng Bc nhum vng ng nhng ngi nh vi trm nm tui vi ca s
vung vn xinh p. My gi hoa ti cnh gh ngi ca chng ti va c ti xong, nc nh long tong
t cnh hoa xung t.
Thu S:
Chuyn i Thu S ln th ba vo thng 5-2006 cng l chuyn i chu u cui cng ca ti trc khi cun
sch ny ra i. Ti khng mng i do Banhhofstrasse, h Zurich hay khu ph c nh nhng ln trc m nm
ln quay ra ng khng bit tri t sau nhng gi bay mt nhc.
Sau gic ng di, ti theo hai chin hu i b ra khu ph c gn nh, mt trong nhng ni ti thch nht
Zurich. Ph c Zurich l mt in hnh ca chu u ti p m nhng ai c truyn hnh cp thng trm tr
mi khi xem knh Discovery Travel & Living, vi nhng con ng lt cui hp quanh co, hai bn l nh c
duyn dng treo c Thu S ch thp trng trn nn , bay lt pht trong cn ma phn ry ry. Rt nhiu nh
y c sn nhng gam mu pastel vng, hng nht, xanh da tri ti tn nhng khng sc s vi nhiu
ca s be b trng hoa phong l. Mi th y u hi ho mt cch kh tin, n c chic xe ti nh chuyn gi-
ao thc n ang u trc nh hng cng c sn vng v v nhng hnh trn kch c mu nu lm ta lin
tng n ph mai Thu S, khng bit v tnh hay c cng tht hp vi nhng ngi nh y. Nhng bc
ximng trn lm gh t gia qung trng lun ng ngi ngi trong ci nng cui xun ngn ngt, ngh
chn sau khi mua sm nhng ca hng nh xu k nhng chic bn t r my ng tri cy ti hay nhng
trang tr cng nh xu bn ngoi va h.
Ln no n y, ti cng khng khi A ln khi gp li c nhn. Mt ch b bng sn mu xanh l nht
c gng mt rt sng sa, c eo chung ng ng gc hai chn trc ln ban cng thp ca nh hang Bp
Thu S (Swiss Chuchi). Sn y, ch Chuchi l mt in hnh ca vic ting c ca ngi Thu S (Swiss
German) khc vi ting c ca ngi c n mc no. kim tra xem bn c tht s bit Swiss German
hay khng, dn a phng thng bn c c ch Chuchichaschtli ngha l t trong bp (trong khi
ting c chnh thng phi l Kuchekasten). Ln no ti cng thnh cng v c ngi y trn mt thn
phc v ch ch y c c bng m tng t m kh trong ting Vit khng phi ai cng c c.
Ngoi ch b lm ti nh nhng cnh ng x Alps xanh bt ngn n hoa vng hoa trng li ti c nhng n b
eo lc lc gm c tht m m, nh hng Bp Thu S cn c mt im n tng na l b bn gh sn
mu k xen k vo nhau tht vui mt bn ngoi. Tn nh hng v logo c mnh mt ni ph mai vng m,
khin ai cng lin tng ngay n fondue, mn lu truyn thng vi rt nhiu ph mai t vng ni ting Php
Neuchatel min Ty Thu S, nu vi trng v b, thm t ru anh o v vang trng. Ngi n ngi quy
qun bn ni lu ph mai si lc bc, xin bnh m mm vo que di nhng vo th nc c qunh bo ngy
n ngon lnh.
Aly khu ti: , sao Thu S l nc trung lp m ny gi thy cnh st qu tri lun? Lc sng nh ga cng
vy. Nhn quanh thy my anh chng v c nng cnh st mc ng phc ang bc chm chm trong khu ph
c, ti ra v k c (d g y cng l ln n Zurich u tin ca Aly): Nc trung lp u c ngha l khng
c cnh st? Thu S khng bao gi c chin tranh, nhng qun i h rt mnh. Khng thy con dao a nng
mnh hay dng c gi l dao qun i Thu S (Swiss army knife) ? Daniel gt u xc nhn: ng ri,
y c mt cu ni: Thu S khng c qun i, bn thn Thu S l mt qun i. Nhn my ngn ni
tuyt ph kia bnh yn vy ch ton l pho i giu trn , cn ng c bt ngn m m cng giu bn di
nhiu ng bng cho my bay qun dng m mnh khng thy thi.
Binh lnh ca Thu S c gi l chin binh scla nh trong mt bi bo ca mt c phng vin sch du
lch Fodors. Mt phn chocolate l c sn ca t nc xinh p ny, mt phn do binh lnh y c hun
luyn nhng khng bao gi c dp chin u. Ngay c trong chin tranh th gii th hai khi c chu u lon lc,
Thu S khng theo phe no nhng qun pht xt cng nh qun ng minh khng ai ng n lnh th x Alps
nh b din tch ch bng 1/8 Vit Nam. Ti thch v Thu S nh mt con nhm, rt hin lnh khng tn cng ai
nhng vn lun sn sng p tr nu c ai tn cng mnh.
Va i va mi suy ngh, ti khng nhn ra mnh bng qua Schipfe, mt trong nhng gc xa nht thnh
ph, c t trc thi Trung c v tng l trung tm ngnh cng nghip la Thu S. Gia mt ni hin i v
tp np nh Zurich, tht sng khoi khi c do quanh gc ph mang m cht bhming vi nhng shop
th cng xinh xo v lng mn nghing bng xung dng sng Limmat xanh mu ngc lc bo. Chng ti i
ngang mi vm cu, bc ra li nhng con ng nhn nhp. Daniel ct ngang ngun suy ngh ca ti: C nh
nh hng ny khng?. Lm sao khng nh c khi cch y cha y hai nm ti c t chc sinh nht
ln th 23 bt ng y, mt bui ti cui thng 7 m p v y sao. l ngy cui cng kho hc quc t v
mi trng v pht trin bn vng Braunwald, c kho ln Zurich n ba ti chun b hm sau ai v nc ny.
Ti ang va n va bun ru nhn thnh ph ln cui cng th git ny mnh v i ng phc v bn ang va
ht mt cch nng nhit va bng bnh kem c c nn ra ng bn bn ti t lc no. Ln duy nht sinh nht
ti c ngi phc v cm bnh trong khay ra ht Happy birthday y l tc phm ca Karin, c gi ngi
Zurich tc xon tt c gng mt vui v trong ban t chc chng trnh hc ca chng ti nm .
Hai ngn thp trn ca nh th Grossmunter hin ra trc mt. Huyn thoi k rng Charlemagne cho xy
nh th ny ngay ti ni tm thy m ca hai v thnh t v o ca thnh ph. Ti ho hng r hai anh chng
tro ln nh thp chi ngm ton cnh Zurich. Ch vi hai franc mi ngi, bn s c c nhng pht giy
th gin tuyt i trn nh thnh ph, nhn h Zurich nc trong nh lc vi nhng con thuyn thun di r
nc bi. Thnh ph c quy hoch tuyt vi, vi nhng mi nh mu nu xinh xn nh trong truyn c tch
xen ln cy ci xanh um. Pha xa, rng ni Alps quanh nm tuyt ph trng xo ni bt trn nn tri xanh bic,
nhp nh nhng ngi nh nh trn thung lng nhn xung bao la. Trng nh nhn, gin d vy thi, ch rt
nhiu kh nng l ngi nh ca cc triu ph qua Thu S ra tin.
Nhc n chuyn xi tin, ti qun khng t cho bn nghe con ng Bahnhofstrasse ho nhong v xa hoa vi
nhng ca hiu thi trang sang trng. ngi ta thn nhin bc vo rt th tn dng ra mua mt chic
ng h Rolex tr gi vi trm ngn Swiss franc nh ta i mua mt cy kem. Ting Anh c cu ng ph
c lt bng vng (The streets are paved with gold) vi ngha bng ch nhng ni d kim ra tin. Nhng
y, cu ni gn ng ngha en v pha bn di con ng Bahnhofstrasse l nhng hm vng nng tru
vng c, vng thi, vng l ca h thng ngn hng Thu S. V vy khi bc trn Bahnhofstrasse bn xem
nh ang bc trn ng vng. t nc nh b ny c tr lng vng nhiu nht th gii, vi ngnh dch v
ngn hng ni ting khp hnh tinh. Gn nh ton b nhng ngn hng ln u c mt Zurich. Ly v d mt
ngn hng UBS thi ( ti nhc n UBS United Bank of Switzerland v y l mt trong nh ti tr ln nht
cho chng trnh hi ngh ti tham gia nm nay) c ti sn tr gi 600 t la, bng GDP ca c nc Thu
S. Ln u tin n y, lng ti cn phi phi chng thm di chn mnh l vng, ch thch th nhn
nhng ca hng bn hoa ti rt c duyn trn con ph, say sa ngm nhng chu hoa x lnh l lm t trn
va h lm m nng lc qua tn l xanh. T ngy y n ny khng bit c phi do my nm i lm lo lng
cm o go tin hay do quen nhn hoa x lnh, n Zurich ti khng bun nhn nhng bng hoa ti thm
na m chm chm nhn xung di chn mnh ao c c c mt phn s vng bn di . Vy ra thnh
ph khng thay i cht no, ch c ti l thay i.
Chic ng h Thu S to gp my ln ngi tht trn thm c trng hoa sc s bn h ch 3g chiu. Ti ngi
bt ra bi c m mt ven h nhn ra pha xa xa, ni vi phun nc nh di la mm mi r xung h, thnh
thong li nh ln by sc cu vng. T nhin ti nh ln u tin ra thng h Zurich khi va n sn bay. Lc
y mt ti dt v va b lc ma trn Charles De Gaulle Php, phi ch chuyn sau ht my ting ng
h. Nhng a tr a phng theo c gio ra y chi, va n kem va nhn ti, rt r ni Hello, Hello ri
ci khc khch np sau lng nhau. Nhng a tr y by gi chc thnh thiu nin, c nh chng lm c
gi chu mt mi ng ta lng trn lan can h Zurich mm ci v s hn nhin ng yu ca chng?
Ngy cui cng ca chng ti y, Daniel phi i lm nn ch c Aly v ti lang thang ra khu ph c sng
sm u tun im vng. Chng ti dng li mt shop nh bn hoa, c mt x y hoa oi hng tim tm t
bn ngoi, ng ngm ri k mi vo hoa ht h. B ch ang li hi dn hng ra, ngng tay ci v gii thch
phi ly tay xt nh trn hoa ri ngi mi thy thm. Chng ti lm theo v thy qu tht hoa ti to mi
hng nh nhng rt d chu.
Ti ngi chng cm trn tu, nhn non xanh nc bic Zurich li li pha sau. Trc mt ti dn hin ra nhng
cnh ng ngoi thnh c n b en trng eo chung leng keng nhn con tu x gi lao vun vt. T nhin
nghe xung quanh thoang thong mt mi hng quen quen, theo phn x ti a tay ln mi. Th ra t sng
sm n chiu, ngn tay mnh cn thm mi oi hng
Lucerne, ph c mun mu
Nhng ngy theo hc kho hc v mi trng Thu S, ti quyt tm phi n Lucerne (Luzern hoc Lucerne
theo cch vit ca dn a phng, thnh ph nm trung tm Thu S) bng c, v b m hoc bi nhng
tm nh ph c Lucerne trn Internet v trong nhng brochure v du lch chu u. Nghe li d d ca ti, anh
bn thn ngi o t chi tt c nhng li r r i leo ni, i b n h hay i Zurich ca nhng sinh vin khc.
Th by, ngy ngh duy nht trong chng trnh, hai chng ti vc bal p xe la n thnh ph xinh p ny.
Ph c Lucerne nm khng xa trm xe la l bao. Ch cn i dc h Lucerne xanh thm (c ci tn ting c
di ngong l Vierwaldstattersee), vi nhng n thin nga trng mut chm ri bi. Bng qua cy cu g di
Chapel Bridge c xy t u th k 14 trng y hoa ti mu sc, i b thm mt on ngn, nhng ngi
nh c nm im lm di nh nng hin ra trc mt chng ti.
Nh Lucerne khc vi nhng thnh ph khc Thu S m ti tng gh thm ch ngoi mt thng c
nhng hnh v cng phu trng nh nhng ngi nh trong truyn c tch. c bit nhng ngi nh c mt tin
hng ra qung trng, u c nhng tng lu dng v tng trt l shop thi trang rt thanh lch, hng ra
nhng bn nc ngt mt chy t dy ni Alps, c th ung ngay c m khng cn un si. Chng ti rt
y th nc tinh khit vo chai mang theo ri i b n b h, ngi trn bc thm dn xung mt nc c
nhng con thuyn nm li bing, m bnh sandwich ra n tra. Bn cnh chng ti l nh hng kiu alfresco
rt c trng chu u di nhng tn d trng tinh. Nh hng ng khch, nhng c l mi ngi ang say sa
ung bu khng kh trong lnh ca mt bui tra cui h m p nn xung quanh chng ti rt tnh lng, c th
nghe ting my ch thin nga lc n r nc bi cnh bn.
Ph c Lucerne c rt nhiu khch du lch, nhiu khi cn hn c qung trng Trafalgar London khng
chng, c l do chng ti n y vo dp cui tun v ng ngy nng m. Anh bn i cng bo n Lucerne
c ngy tri cha gp mt ai ni mt cu ting c kiu Thu S no. Chng ti nghe ting Anh kiu Anh, kiu
M, kiu c, ting Ty Ban Nha, Nht, Php, , thm ch c ting Hi Lp, nhng ngoi tr nhng c bn
hng trong shop, tt c nhng ngi chng ti gp u khng phi l dn a phng, nht l trn nhng ng
ph chnh nh th ny. Phi chng h cng b Lucerne cm d nh ti v qu tht Lucerne p hn nhng g
bn trng i. Ngay c ca hiu bn thc n ng hp vi mu sn v hnh v gi nh n mn ph mt Thu
S bo ngy ngon lnh ny cng lm bn kh cng li nh a my nh ln.
Braunwald, ph ni y sng
Ph ni Braunwald cch trung tm thnh ph Zurich (Thu S) khng xa l mt trong nhng thnh ph
him hoi chu u hon ton khng c xe hi hay bt c mt phng tin c gii no khc. Cn g bng c
sng y ba tun bn dy ni Alps quanh nm tuyt ph, khi Si Gn ang vo ma nng chy da, lc no
cng n o ting ng c xe.
T Zurich n Braunwald phi i hai trm xe la v mt trm cp treo. Li theo mnh mt vali to tng v
mt bal cng nng khng km t trm ny n trm khc, nhng ti cm thy tht nh lng khi nhn cnh quan
xung quanh. Nhng ngi nh g nh xinh, dy ni Alps tuyt ph trng xo, nhng em b a phng ng yu
p xe i ngang v c bit ng nghnh l nhng que dim g khng l sn mu nh b chi xp hnh ca
tr con, k nhng chu hoa ti bn thm mt ngi nh gn khch sn Alpenblick, ni chng ti lu tr.
V khi h Oberblegi trong nh lc hin ra, ti ch mun nm ln ra bi c xanh rn cho gi ni vn qua tc. H
Oberblegi c hnh thnh t bng trn ni tan chy xung nn nc trong vt thy c y vi nhng hn cui
trn nhn, nhng ch di dt nhy xung tm v nc lnh but da. nhng thnh ph khc, vi cht thi cng
nghip, rc v khi bi nhim, ly u ra h nc tinh khit nh Braunwald.
Braunwald i vi ti thn thng hn nhng ni khc ti tng i qua, d l nhng thnh ph ni ting hn
gp nhiu ln. Ri xa ph ni, ti c nh mi chic gh g di hng ra rng Alps tuyt ph v thung lng y
hoa, ni ti thng ngi vi cc bn cng kho hc bn lun cho bi gio trnh cui kho. Nh ngi nh c
shop Keissler v nhng lung hng ti tn vi nhng cnh hoa khp n rung rinh trong gi. Nh bc thm
bng dn ln khch sn, ni chng ti thng ngi co ro v thnh thong sng t nhng gi hoa mc trn
u nh xung vai lnh but. Nh ngy cui kho tht l lng ng vo sinh nht ti, c lp ngi bun thiu trn
li i ri v sp phi xa ph ni tht nhiu k nim ny
X Wales:
Lng mc m m
Hi lnh lm ti git mnh thc dy. nhng ging bn, cc bn cng phng vn th u. Ti x chn vo
dp, lc vali ly thm v, o m v mt khn len dy qung vo ngi ri co ro bc li ging. Tn l ngoi
ca s in nhng hnh th k d ln nn tri c trng li lim trng bc. Chng ti ang trong lu i St. Donat
c xy dng t th k 14.
y c xem l lu i b nhiu ma m, trong c Lady Stradling, mt b gi nghim ngh mang giy cao
gt v mc vy di pht t b m st cng ti ni ny. Ngi ta n b thng xut hin Long Gallery, v
tuy khng thng xuyn, mi ln b xut hin thng bo trc im g. Ln cui cng ngi ta thy b vo
nm 1938, trc khi chin tranh th gii th hai n ra.
Chng ti n Llantwit Major, mt vng qu xinh p v yn thuc vng Vale of Glamorgan tham d chng
trnh hi ngh quc t Nhng ngi tr tui lm thay i th gii. Tt c ba trm thanh nin tham gia chng
trnh u trong l tc x ca trng Atlantic College trong khun vin lu i St. Donat nhn xung i dng
mnh mng. Sng dy, ti mi nhn ra mnh qu yu bng va. Bu tri x Wales ngy thng tm xanh bic,
chim chc ht ru rt trn ng ti i bn thm c xanh mt trc cng vo lu i cn m sng. ang
loay hoay d bn , thy mt anh chng cao ln nhng mt non chot ang chy b ngc chiu, ti mi gi
li hi ng. Anh chng ngi Anh ch ng rt kh th y l David, sau tnh c chung nhm chuyn
ton cu ho vi ti v tr thnh bn thn thit trong chng trnh (hai nm sau ngy gp g Wales
chng ti cn gp nhau nhiu ln na khi ti sang Anh hc). Hai ngi bn thn khc ti c nhc n nhiu
trong nhng bi vit v nc Anh l Lynette v Fiona. Lynette nm trong ban t chc chng trnh, lc ang
c bu b Molly su thng nhng rt nng ng, chy i chy li nh con thoi, ht b m n in thoi di
ng ro rt. C rt mn ti nn d bn my cng ko ti ra ly di ng bo ti ni chuyn vi Jacko chng
c v c k nhiu v ti vi anh. Cn Fiona ti gp khi tt c mi ngi ang ng ngi chen chc trong bar
lc DJ ang chi bi Dancing in the moonlight. n gi ti vn nh nh in c gi tc vng d thng mc vy
jeans xanh o trng xinh xn, ci vi ti rt ti lm quen.
Llantwit Major, ting x Wales l Llanilltud Fawr, c ngi hn ba ngn nm trc, t thi ng,
n thi Roman, nhng nhng to nh xa nht trong th trn c xy dng bi ngi Norman sau . Sn
cp n ting x Wales, tht ra Wales thuc lin hip vng quc Anh v ni ting Anh nh ting m nhng
t ai bit c quc gia ny hin nay vn cn ngn ng ring, ch c iu mai mt i ng k. Ti c anh bn
ngi c, trc lm vic ti i s qun c ti H Ni, trong nhng cuc ni chuyn thy anh khng thch
ngi Anh my. T m hi chuyn, mi bit b m anh gc ngi x Wales. Bi vy anh khng c cm tnh
vi nc Anh v trong lch s chinh phc x Wales v lm mt i ngn ng truyn thng nc ny. Ti gn
c nhng nh vy m by gi ni ting Anh khi cn i hc chi cho kh. Anh vn li: Vy Vit Nam by gi
khng c ting Vit m ni ting Trung Quc, khi cn phi i hc chi cho kh, chu khng?. Ti c th ci li
nhng ting Trung Quc u c gi bng ting Anh l ngn ng quc t c th gii giao tip. Tuy nhin,
nghe anh ni c l nn ti thi khng tranh lun na.
Ngy cui cng, chng ti ko nhau ra b bin chi. Khun vin trng Atlantic nm trn i nhn xung bi
bin vng ngi y tng l x, bao bc l vch dng ng ca vnh Tresilian c thin nhin o gt
thnh nhng nc thang c th tro ln c. Chng ti thi nhau tro ln chp nh, khi v n nh c trn Inter-
net mi bit nhng vch ny rt nguy him, c th rt v bt c lc no, h hn h va. Vnh Tresilian cng
l ni nhng ho thch t thi xa xa c tm thy, cn vch chng ti leo ln c mt hang khut bn trong,
ni thi xa cp bin v dn bun lu tr n v c ng hm n thng ra lu i St. Donat. Ti m nht vn
hoa nm gia li i gia bi bin v lu i, nh nhn thi nhng hoa mc p nh tranh v th k 18, c c
loi hng to bng ci t ln nhng vn cha bung ht cnh ra. Nu c mt vn hoa nh th ny nh, ti c
th nm ngoi vn c sch c ngy khng chn.
Tri ng v chiu, xa xa mt nhm bn ang tm bin vy chng ti ri rt. Ti cha kp thay bi, ang ng
l d trn mp nc lnh but nh nc trong nhit bui chiu 8 C, na mun xung na khng th
James ngi London, cng chung hi tho ton cu ho ca ti chy tht nhanh t ngoi bin ln b. Ti
cha kp nh thn b anh chng b xc ln chy tr li xung bin thy m xung nc. Ti lnh cng, li
khng bit bi nn va khua nc t tung va run lp cp. Ln c b ri, ti rt anh chng lu c chy chi
cht.
m thc nhng vng khc nhau rt d phn bit. min bc (Milan, Venice, Bologna, Turin) thc n c
xu hng do nh kem v bo hn, trong khi dn a phng min trung (Florence, Perugia, Siena) dng rt
nhiu du liu v rau thm, thc n cng n gin, thanh m v ti hn. Cng v pha nam (Rome, Naples,
Catanzaro), nhng mn n cng nng v cay hn ng k
Cn c ph ? Caff latte l mt phin bn rt ging caf au lait ca Php, cng sa nng y p nhng tch
ln, pha t c ph en. Nng tch ln, khi nghi ngt ph ln mt khin tnh c ngi, rt hp tr hangover
(chng nhc u sau khi ung nhiu thc ung c cn). Cn espresso l mt thc ung tao nh, trong mt tch
nh xu nh chung ung tr ca nhng c gi Vit Nam hay Trung Hoa. Trong tch sng snh c ph en vi
lp bt mng li ti nu vng, thm ngo ngt, ung mung u tin nhng ai khng quen d nhn mt v v ng
ng li trong c hng, nhng n khi ht tch, mi c ph thm lng cn thong qua rt d nghin.
Trn o Murano cch trung tm thnh ph Venice na gi i ph, ti c thng thc mn bnh pizza va ra
l nng bng tay. Ra bnh gin tan nhng chnh gia li mm v do nh lp ph mt ti, trn ph nhng
ming tht pepperoni au v my tri liu xt lt mng. n mn ny ng kiu khng phi trong mt nh
hng sang trng m phi ngi bt xung chn mt trong nhng cy cu gia tri nng chang chang, gm pizza
gi trong mt lp giy nu. Cng nh n c luc chm mm gng ng iu H Ni phi ngi va h trong
con hm y gi thi hun ht lnh lo vy.
Nhng khi n ming u tin, ti tha th cho s chm tr ngay lp tc. a linguine ri nhng cng m vng
nht, ti ri, sn st trong ming, thong nh mi trng, n km tm bc v hng nht trn xt v rc zucchini
xanh ct si. C l l mn m ngon nht ti tng c n trong i. V vy, khi anh chng phc v p trai
nh Paolo Maldini (phi ti mt mi ht h ht hi v phi phc v nhiu bn) chm em ho n thanh ton
ra, ti cng ti ci vui v nh thng.
C l s l thiu st rt ln nu vit v m thc m qun nhc n gelato mn kem bo ngy, lnh but
rng c mt khp nm chu. Khch du lch n y n kem que nhiu n ni mt s ca hng bn lu nim
phi treo bin bn ngoi Vui lng khng n kem khi vo y. Mt tun , ti n khng bit bao nhiu cy
kem c qu trn nhng xe kem c mt khp ni vi hng dy kem mi v: crema fiorentina, pistachio, vanil-
la Cn ming c qu dn tan km vi lp kem dy, bo ngy, v ng thanh cn ng li trong c lnh lnh
tht hp vi nhng ngy thng by nng bc.
Verona, ph x m mng
Ti khng d nh i dn Verona trong chuyn i ca mnh, nhng Venice d yu kiu xinh p my cng
lm ti chn. y qu pht trin du lch v mt ni c lc lng du khch hng hu cng nhng dch v
ko theo d lm bn cm thy mt mi. V vy, sau ba ngy khng gp c bng dng ngi a phng no
ph c c nhng con knh xanh vi thuyn gondola xui dng, ti quyt nh gi vali li ch c l tn vui tnh
khch sn ti , ch em theo t cn thit trong ba l ri leo ln tu i Verona.
Tht khng may cho ti khi n Verona vo chiu ch nht, vn phng dch v du lch nh ga ng ca
trong khi ti khng c ly mt cun sch hng dn trong tay tm ch qua m. Bn ngoi vn phng c
mt my vi tnh truy cp thng tin nhng khch sn a phng (Intranet, khng phi Internet), nhng nhng
khch sn ny gi thp nht cng by tm chc euro, vt qu ngn sch ca ti nn ti i loanh quanh nh
ga mt lc. Cui cng, ti quay tr li vn phng, d mt vo st tm gng v tnh c c c bng ch dn
v nh tr thanh nin tn bit th Francescatti dn bn trong. Vui mng, ti quay ra trm xe but ngi ch.
Mt g tr tui m nhom m nhch trng b dng khng my lng thin ang lng vng xung quanh khch
ch xe but. Ti khng l g nhng chuyn nh th ny na, kinh nghim xng mu o trc ging sinh
khin ti tm nim u cng c anh hng. u cng c thng khng thng in, v tr thnh chuyn
nghip trong vic cnh gic mt cp, n ni o chch Paris hay Venice (nhng ni vn kht ting v nn mc
ti du khch) cng khng lm n c g vi ti hung chi giang h tnh l. Ti lic xo g mt ci, ra iu
ta y bit ri, ng hng gi tr mc ti y ri eo ba l ra trc ngc, m kh kh vo lng. Nhm thy
con mi khng phi tay va, g b i.
Nh tr thanh nin Villa Francescatti l mt bit th c duyn dng nm trn i, trong khu vn rng xanh um
cy l v i phun nc mt ri bn thm c ti tt mt m. Nhng cn phng rng ca bit th xa
c bin thnh mt dng k tc x sinh vin vi nhng chic ging tng v ca s hng ra vn chim ht
ru rt. Bn phi chung vi by ngi khc v nh tr c lock-out period bt buc bn phi ra khi phng t
9g sng n 5g chiu. Phng c y rt sch s yn tnh, khng gian trong lnh v gi ch 13.5 euro mi ngi
c c n sng nn chng ti khng ly lm phin.
Bui sng u tin bc ra khi bit th, thy ban mai trong sut nh mt git sng. Con ng hp quanh co
t ngn i chng ti vn cn ngi ng, tha tht ngi, nhng ca s cnh bao ln n hoa tm li ti khp
h. C ting chim ht (khng bit c phi t bi mn gai no quanh y) lm lng ti tht th thi nh nhng,
va tn b va ngm nhng ngi nh Verona t l, tng gch trc l vt thi gian v nhng mi ngi nu hng
mang v p hi ho v m mng. Bit th Francescatti c mt hn nm trm nm trc nhng tui i so
vi nhng nh hng xm vn cn thua xa. Verona ra i t th k 1 trc cng nguyn, v c cng nhn
l di sn UNESCO do nhng pht trin th tri qua hn hai thin nin k vn cn gi li rt nhiu thnh tr,
pho i thi La M cng nhng kin trc Trung c v Phc hng.
Chng ti bng qua cy cu bc ngang sng Adige trong xanh bn sn i trng y cy bch reo trong gi
sm. Thnh ph sng u tun vng lng, ngay c khi trung tm. Nhng ngi nh tinh khit y ging nh
va bc ra t mt bc tranh sn du vi nhng gam mu hng m nht pha trng v ban cng bng st un
ln nh di la. Mt t bo Anh gi Verona l thnh ph sc hng, qu tht ng. Mu hng l ch o
trn nhng ngi nh xa duyn dng ni y. Ngay c nhng ngi nh sn mu vng nht hay nu vn im
nhng gin hoa ti ng hng m sng m v chic xe p da h hng ln tng cng c sn hng
cnh sen. C gi H Lan i cng tht ln: Thch thnh ph ny qu i! v chng ti cng gt u ng .
Ti quyt nh chia tay hai bn lm mt chuyn shopping. Venice g cng t v ton cho du khch
nn ti khng my hng th mua. Tuy nhin, y c nhng shop gin d v in vin hn nhiu, bn n
a phng: m vng m, c ph bt thm lng, x mui kiu l l, ht scla trng nh li ti ng trong ti
li mu kem ct n xinh xn, qun o cng p v gi va phi (tr khi bn mun mua Armani,
Gucci, Versace hay D&G) nn ti thch th ro mt vng ng nghing nhng ca hng nh nhn trn ng
tnh lng. Sau khi gh mua mt s lm qu cho mnh v cho m, cho ch nh, ti li ra khu ph chnh, ng
tn ngn nhn nhng ngh s lang thang chi guitar v thi so bn cnh mt shop bn tri cy ti ngoi va h.
sang tra, du khch bt u ta ra t nhng khch sn, nh ngh trong thnh ph, Verona mt v ngi ng
ban sng. Ti bng qua nhng con ng hp, tnh c thy trn ban cng cn nh nh nhn trong hm nh, mt
b c ang p bi hai trng li lim vng nhi bng, c l l chi cc chu nh ca b. Thy ti ci tm
tm ci va ngc nhn t bn ngoi u hm, b ngng tay p, cng ci vi ti.
Trong lng vui v nh nhm, ti ro bc n thm mt trong nhng sc ht ln nht ca Verona: nh nng
Juliet. Nh son kch li lc ngi Anh Shakespeare vit li Romeo v Juliet vo th k 17. Nhng huyn
thoi v tnh yu ngy th v m mng ca hai ngi tr tui bt ngun Verona t hn ngn nm trc
v c mt trn nhng truyn ngn, kch, th ca nhiu tc gi khc trn th gii trc khi Shakespeare ra i.
Bc tng gn cng vo nh y nhng dng ch nguch ngoc ca nhng k ang yu n thm nh c gi
xinh p, tng nh mt trong nhng cu chuyn tnh lng mn nht lch s nhn loi vi kt thc bi thng do
th hn gia nh. Ti thch th c ch Nh Juliet bng nhiu th ting trong bng t trc nh, ng ra
Juliets house trong ting Anh nghe rt chuyn nghip nh ang trong mt phi v lm n, Juliethaus ting
c nghe anh thp lm mt ht v lng mn, Maison de Juliette ting Php nghe cng kh m m, nhng
ch ting Casa di Julietta mi du dng v thi v nht, ch bn thn ch cng lm ta m mng hn c
mt bi th.
Nh Juliet ln nhng khng s m rt xinh xn, xy bng gch nu xa trc vi, nhng vm ca cong
cong nh trong truyn c v ban cng nh xu gin d. Ti tr ba euro c vo trong, tro ln ban cng nh
ng yu nhn xung bc tng dy leo rm rp xanh um, tng tng chng Romeo p trai vy tay bn di
sn. Ti di mt, khng tin vo mt mnh v c ai ang vy tay vi ti bn di tht, hay l duyn n chng?
Nhng ti tht vng ngay khi nhn ra ngi vy tay l anh chng H Lan ang i cng c bn gi ti gp trn
xe but hm qua. Ti tro xung, Romeo r: n tra t nn i bng qu. i n thm khng?.
Roman Arena, mt trong nhng cng trnh v i nht chu u, l u trng La M c xy dng t th k
th mt sau cng nguyn, vo nm cui cng ca triu i Augustus. K cng n ni trn ng t d di vo
th k 12 ti y ch ph hng c mt phn bn ngoi. Khi xa ni ny din ra nhiu cuc chin ca cc
dng s gic u tng t nhng cnh honh trng m ai tng xem b phim Gladiator kh c th qun. n th
k 18, u trng xy hnh elip bng cm thch hng di gn 150m y c chuyn thnh mt ni nh
nhng hn nhiu: thay v nhng cuc ci nga u thng l nhng v nhc kch m m du dng rt .
Ngy nay, Roman Arena l ni t chc ho nhc v opera thu ht hng chc ngn khn gi mi m. Vy m
khi ti n, ti chng thy p phch gii thiu chng trnh no, ch c mt poster qung co ln bng mt to
nh ca hng Lycra c nh mt c gi mc bikini tht hp dn, qu l mt v d sng ng cho c xa chen ln
hin i.
Ti ngi nhm nhi bnh gng, cht nghe ting nhc trong vt u y; quay li, thy mt ngh s ng ph
trong trang phc qu tc xa ang biu din nhc nc pha l: khi ng hu tay trn nhng chic ly cc thu tinh
kch c hnh th ng nc lc, nhng m thanh tinh khit vang ln nh mt bn nhc m m.
Ti cn lang thang na qua ph G Mazzini mua bc tranh khc ni hnh c gi ma bal ca mt ngi n ng
Nam T, nhng bnh x bng thm nc t cc ca hiu nh xinh, ri i lc trong nhng con ph c mi vm
arcade, nhng tu vin, gio ng, nh th trm mc, nhng pho i c c i chim b cu ng g. Tranh th
tr li qung trng Piazza Braf ngm du khch v ngi a phng li bing n cioccolato (scla) v
crostata (bnh tri cy nng) mi mua c t nhng pasticceria xung quanh. Sau rt, ti tt vo mt qun c
ph khut no, nghe c ch v nhng khch ngi a phng trong qun nhit tnh ch ti caff lungo v caff
Americano gn nh l mt loi, cn capuccino phi c ung m ch khng qu nng bng s lm mt i
ngt t nhin ca sa v mn ca bt (Ly tri, c i ti khng tng tng c mt ngy no mnh s
tinh t n mc ny).
Ti i b mt mnh v ch tr sau mt ngy lang thang mi chn bng qua cy cu cong cong m dng ban
sng vi nhng ngi nh xa mi ngi ng hng c nhng ca s hnh ch nht soi bng xung sng Adige
trong xanh. Xung quanh vng lng n kh tin, c l tt c du khch ht khu trung tm thnh ph. Nhng
cy tng cy bch vn reo trn mi nh v nhng sn i thoai thoi, nhng cnh hong hn bung xung p
huy hong hn ban sng gp nhiu ln. nh mt tri min Bc nc nhum cnh vt mt mu ng nh t
tm, nh mt, nh du liu nguyn cht, nh vng rng, ht xung mt nc ln tn lp long. Ti nhn bui
chiu Verona m mng, qun mnh ang mt x s c thc.
l tn chng trnh giao lu thanh nin quc t ti vng quc Anh (5 n 9-8-2002). C 300 i biu i
din cho nhng th lnh thanh nin t nm chu lc trn th gii tham d chng trnh.
Mi i biu d mt trong nm hi tho chuyn : Ton cu ho, Sc kho, Cng bng x hi v nhn quyn,
Vn ho, Mi trng. Ngoi thi gian tranh lun v cc ch trn, cc nhm cn tham gia vic xy dng
tng t cht liu thin nhin, ngi mu l mt c b ngi Anh c khun mt rt xinh xn. Bc tng ny
c t ti mt ni trang trng nh mt mn qu k nim ca cc i biu i vi trng cao ng Atlantic, x
Wales: khun vin l lu i Thnh Donat, mt to lu i bng kin c c xy dng t th k 14 c tng
thnh v bin bao quanh, ni c ban t chc chn lm a im thc hin chng trnh giao lu ny.
Chng ti cng chia nhau tham gia cc hot ng v tranh tuyn truyn giao lu quc t v lm nhng con diu
mang thng ip ho bnh. Bc tranh rt ln, mu sc do chnh chng ti v bng mu nc v k tn, vi
hnh nh thiu nhi trn th gii nm tay nhau to thnh nm vng xon c to dn t trong ra ngoi c treo
trn li i ca tin snh. Nhng con diu c cc bn n khi xng vi nhng dng ch Cu ly th
gii, Ho bnh hay khng g c, Nhng ngi tr tui lm thay i th gii, sau my ting ng h c
nhng bn tay vng v ct dn cng bay cao tt trn bu tri chan ho nh nng, mt ngy nng m him hoi
ca x Wales lnh gi v quanh nm ma phn.
C mt s kin trong m quc t lm tt c i biu th gii sng st v xc ng: cc thnh vin trong
on Israel v Palestine cng xut hin bn nhau trn su khu, trong trang phc truyn thng khc nhau, cng
ht nhng bi ht ca hai dn tc.
Ti tham gia hi tho chuyn Ton cu ho. Thng qua nhiu hnh thc sinh hot khc nhau, cc i biu
cng rt ra c nhng mi quan tm chung v ch ny. Theo yu cu ca kho hc, mi nhm chuyn
phi thc hin mt d n, nhm ti lm mt phim ti liu xoay quanh quan im v ton cu ho ca cc nc.
Ti phng vn Steve, sinh vin i hc Harvard, v kin ca thanh nin M i vi nhng chnh sch i
ngoi ca chnh quyn Bush, v anh lm mi ngi ngc nhin khi pht biu: Cng nh nhiu ngi tr
tui nc ti, ti phi th nhn rng chnh quyn chng ti khng tht s cng bng trong tr chi ton cu.
H ngh rng h mnh hn tt c, v v th h c quyn lm mi iu h mun. Vy ton cu ho (globaliza-
tion) thc cht ch l M ho (Americanization), l iu ti cn nghi ng.
Khi bc trn ng ph London, qua thp chung Big Ben, in Buckingham, qung trng Tralfagar, sng
Thames t nhin ti nh nm hc cp II, ho hc c bi vit trong sch gio khoa Anh vn lp 9 v nhng
cnh p London trong gi hc ting Anh. Khi ti khng bit g v vi tnh, t tham gia vo cc hot ng
phong tro, London l mt thnh ph sng m xa lc xa l, ton cu ho l mt t xa l v Vit Nam cn
cha gia nhp ASEAN. Ch mi my nm m bit bao nhiu thay i, Vit Nam gia nhp cuc chi ton cu,
l thnh vin ca ASEAN, APEC v hi vng trong tng lai khng xa lm l WTO; ti l sinh vin nm
cui i hc, thnh vin ban chp hnh hi sinh vin TP.HCM, i vi nc trn th gii, c hc bng ny
qua mng Internet v tr thnh i biu duy nht ca Vit Nam tham gia chng trnh, c thm sn vn ng
bng Highbury ca cu lc b Arsenal V hn ht, c gp g v hc hi t nhng ngi bn quc
tch, mu da nhng cng mt c m tr thnh mt trong Nhng ngi tr tui lm thay i th gii.
X hi 2.000 watt
T 8 n 28-7-2004 ti bay sang Thu S tham gia kho o to Gp g thanh nin v pht trin bn vng.
Kho hc c t chc di ch cuc sng cho 10 t ngi.
Mt trong nhng hot ng c 37 hc vin, phn ln l sinh vin cao hc cc khoa k thut, cng ngh v
mi trng, hng ng nhit tnh nht l bui chinh phc dy ni Alps ca Thu S. Dc ng i, bn nhng
phin mp m, hoa mu mc ua nhau n mc thi tit but gi. Thnh thong bt gp nhng vng tuyt
trng xo trn trin ni ngay gia ma h, c m li a ti vc tuyt nm nhau. Khng kh trn ni trong nh
pha l, ngt nh sng ng trn bng hoa di n vng bn dng sui chy xit qua nhng vin cui trng
mut. Ti ht cng lng ngc khng kh sm mai, ko tay c bn i cng: Ngh g vy?. , ang ngh lm
th no thnh ph mnh cng c trong lnh nh th ny, khng cn nhim, khi bi, n o na. C m
nhao nhao: Sao ging mnh qu vy?.
tp lu treo leo trn nh ni, chng ti c ung nc ly t nhng mch nc ngm tinh khit trn nh
Alps v c chia nhm phn tch hot ng ca ba cng ty ln trn th gii: Netstle, P&G v Sony. Bi
ging v mi quan h gia kinh doanh v mi trng sau ca thy xem ra d hiu hn lc no ht, ngay c
i vi nhng bn sinh vin khng hc ngnh kinh doanh.
Mt trong nhng bi hc ng nh nht vi chng ti l X hi 2.000 watt, do hai gio s Vin k thut
Masschusetts (MIT) ging dy. thi im hin ti, nng lng tiu th bnh qun ton cu l 2.000 watt mi
u ngi, nhng vic tiu th ny li thay i t mc ch 290 watt Etiopia n mc 10.000 watt M. Vy
lm sao to ln mt x hi 2.000 watt trn khp th gii nhng khng phi t b nhng tin nghi ca li
sng phng Ty l mt vn n kh thi v mt k thut nhng ht sc nan gii khi p dng. Thy cng a ra
phng php tnh mc tiu th nng lng ca mi ngi, c chia lm nm phn chnh: dng trong h gia
nh, phng tin vn chuyn, dinh dng, tiu th c nhn, tiu th cng cng. Ti vn t cho mnh t tiu th
nng lng nn t ho khi tng cng mc tiu th ca ti ln n gn 10.000 watt, nm trong mc cao nht th
gii, trong khi bnh qun chu u ch gn 5.000. Thy ti ngi th ra trc my tnh, Daniel anh bn ngi
o, sinh vin ngnh khoa hc mi trng cm t giy ca ti ln: , ti bn i my bay nhiu qu thi! i
tri, mi nm gn trm ting ng h, ring khon ny chim gn 6.500 watt ri cn u.
Trong khi c lp vn cn bn thn vi kt qu tiu th nng lng ca mnh, c Michelle ln ting gii thiu v
t chc Kh hu ca ti (My Climate), c thnh lp vi n lc ngn nga thay i kh hu mt trong nhng
vn nan gii nht ca th gii. My Climate gip tit kim nng lng v gim lng CO2 gy nn hiu ng
nh knh bng cch xy dng hng trm thit b lm nng nc t nng lng mt tri. Qu h tr d n ny
c gy dng t nhng c nhn, t chc v cng ty tnh nguyn np s tin tng ng vi mi qung ng
bay b p cho lng CO2 thi ra. (V d, Lin minh Pht trin bn vng ton cu tnh nguyn gp cho
My climate 127 USD cho chuyn bay kh hi TP.HCM Zurich ca ti).
Trong khun kh chng trnh chng ti c mi xem b phim Hollywood Ngy mt, ni v thm ho tn
khc do thin nhin gy ra. Hnh nh nhng ngi dn Tokyo hong lon chy trnh v cht di nhng vin
ma to ng, hay ngi dn New York b ng bng ngay lp tc vi ni kinh hong vn cn trn mt lm
ti s cng ngi. Nhng c l t nht vn l chi tit m khoa hc tr li in thoi vi khun mt tht thn:
Ti bit iu ny s xy ra nhng khng ng nhanh n vy. Hm sau, ti bui picnic bn b sng Linthal,
chng ti cng ngi bn lun v b phim ny. Thy ti ni: C ai ng nm 2003 bng li tan trn nh Alps ca
Thu S vi mc k lc 150m do thay i kh hu? Chng ta ang sng trong mt th gii m tt c mi th u
c th. Vy nn trong tng lai cc em phi l nhng ngi quyt nh vic g xy ra v vic g khng c xy
ra.
Nhng c l gy n tng nht trong ti vn l hnh nh n tri xanh ca thy Ludwig trong mt bui hc.
mt ngi lng n trn nc Mozambique, tt c c dn u c s hu bt c loi tri cy no h hi c.
Ban u mi vic u sun s c tt c u cm thy hnh phc. Nhng dn v sau, tt c mi ngi u n tri
cn xanh v s i n lc chn ngi khc ginh hi mt. C nh vy, tri cy h hi v n ngy mt non
dn. Vi pht trc , chng ti cn chia lm su nhm u nhau khng thng tic trong tr chi C
v ngn hng do thy Jens hng dn, trong mi nhm tng trng cho mt tp on nh c u tm
cch mua tht nhiu thuyn v nh bt c gn b ln tht xa b thu c nhiu li nhun. Gn nh khng
cn nhm no ngh n nhm khc, cng nh n kh nng chu ng ca i dng. Nhng cng ngy lng
c nh bt cng t dn i v gn nh bng 0. Kt lun cu chuyn v cuc chi, thy ni: Cc em c y t
cht tr thnh nhng nh lnh o tng lai, thng minh, y nhit tm v c ci nhn su rng. Ch cn cc em
c hng dn i ng ng m thi.
Trn th gii, c bit l chu u, rt thnh hnh chng trnh gap year: Cc bn tr sau khi tt nghip
nhng chng trnh tng ng trung hc Vit Nam khng vo i hc ngay m bo lu kt qu, dnh mt
nm lin i du lch ba l, i lm thm kim tin trau di thm hiu bit v x hi v th gii.
Nm 2005, Anh c hn 50.000 bn tr vo tui 18, 19 i gap year. Phn ln cc bn i du lch vng quanh
th gii thun tu, s t hn du lch kt hp lm vic c lng, ch yu l dy ting Anh cho ngi a
phng. Nhng xu hng mi nht vn l du lch kt hp tnh nguyn: nhng chng trnh nh th ny rt
phong ph, t lm vic tri h thiu nhi Trung Quc n cu ra bin Mexico. Pauline, n t London, dnh
mt phn gap year ca mnh dy ting Anh Costa Rica trc khi v nc theo hc chng trnh dc ti i
hc Bath. C chun b cho chuyn i t trc mt nm, lm vic ton thi gian trong nc trong vng su
thng dnh dm tin theo hc mt lp o to dy ting Anh v mua v my bay sang Nam M. S tin cng
cho c hc thm lp cn bn ting Ty Ban Nha, ngn ng chnh Costa Rica, d dng ho hp vi ngi
a phng hn.
Ch ca Pauline lng khng c tin nghi: mi tn, khng nc nng, nhng c vn rt bng lng. Nh
chng ti trn nh ni. Ti c ngi nh cho phng trn gc mi, m m, in c lng thp sng v cnh
p n ni lm ti nght th. V c cho bit c khng i nhng k nim v gi y ly bt c iu g.
Vn m bng , Rob tnh nguyn n chu Phi xa xi ng k dy mn th thao vua ny. n Ghana cng ba
bn trai cng s thch, Rob ht hn ngay ngy u tin khi phi dy cng mt lc 75 hc vin rt n o t 9
n 21 tui trn bi t trng ca lng. Nhng ri mi vic cng n, c by tri bng c thy nn mnh chia tt
c ra lm nhiu nhm chi, mi bn nm ngi. Chi vui lm, mnh tht s ngc nhin khi sau bui chi tt c
u v tay hoan h ti mnh, li cn tranh nhau xung phong mang giy thy v ch sch s. 6 gi sng hm
sau, c m ng trc ca ro gi mnh dy tip. Sau vi bui chi, Rob chn c 18 cu th hay nht
thi u tranh gii. i ca anh chi vi nhng i bng lng bn, cng c nhng bn tr Anh tnh nguyn
dy, trong ting trng n o rt c trng chu Phi v nhc a phng si ng. i mnh vo c bn kt
y nh, nhng thua lot lun lu 11m. Chc lc trng mnh bun lm nn mt cu th trong i mnh
chy n bo: Thy Rob ng lo, ch l tr chi thi m! v c i xm li an i mnh trong khi ng ra
mnh phi an i mi phi. Qu l nhng k nim vui qu chng!
Theo t The Observer gn y, nhng bn tr Anh lm tnh nguyn trong gap year ca mnh c th s c
chnh ph tr tin hc ph khi hc i hc. Sng kin ny nhm khuyn khch thanh nin lm t thin nhiu hn,
ng thi gip nhng bn tr gia nh thu nhp thp hn c iu kin du lch trong gap year ca mnh.
Nhng mc ch ln nht ca chnh sch ny vn l gip lm thun nhun ngha tr thnh tnh nguyn vin
cho cng ng khng ch trong gap year m cho c cuc i.
Mc d Anh n nay c hn ba triu bn tr thc hin nhng hot ng tnh nguyn di nhiu hnh thc
khc nhau, Gordon Brown b trng ti chnh Anh vn mun nhiu bn tr gip nhng nc ang pht
trin trn th gii, ng theo tinh thn ca chng trnh Make Povety History (tm dch: bin i ngho thnh
qu kh) m chnh ph Anh va pht ng cho c nc vo nm 2005.
Hin nay, ng k tham gia vi nhng c quan hay cng ty t chc nhng chng trnh tng t ca Rob,
Lucy, hay Pauline, mi bn tr phi b ra mt s tin trung bnh t 50 triu n 200 triu ng Vit Nam cha
k v my bay, cho t mt n ba thng lm vic tnh nguyn khng lng: d l gip tr m ci Vit Nam,
sn sc s t con Nam Phi hay chch thuc cho ngi ngho n . V vy, phn ln ch c nhng bn tr
gia nh tng i kh gi mi c tin i tnh nguyn. Ch c khong 6% trong s 50.000 bn tr tt nghip
trung hc i gap year chn i tnh nguyn. Chng trnh mi ny ca chnh ph lm nc lng gii tr Anh v
nhn c rt nhiu s ng h t gii kinh doanh. Trong giai on u, ch ring su thng nh ti tr chnh
ti tr n 3 triu bng Anh (tng ng hn 90 t ng VN) ng tin hc ph i hc nm sau cho
nhng bn tr i gap year v cng ng, v trong giai on sau chnh ph hy vng s c c thm t 6 n 7
triu bng na.
Vit Nam, rt cn nhng chng trnh tng t khuyn khch cc bn tr hot ng cng ng hn na. D
nhin, nhng chng trnh tnh nguyn trong sinh vin hc sinh hin nay, nh Ma h xanh chng hn, hon
ton do cc bn t thc v c tm lng chia s yu thng, khng ch v h tr v ti chnh m ng k tham
gia. Nhng nhng h tr nht nh v ti chnh y s khuyn khch cc bn tham gia nhiu hn v cng cm
thy an tm hn, nht l i vi nhng bn mun i tnh nguyn nhng hon cnh tng i kh khn. y qu
l mt iu rt nn hc tp t nhng nc tin tin trn th gii.
(Theo Observer, Guardian)
Hi ch ph hoa
Bi vit ny khng nhm mc ch bn n tiu thuyt ni ting Hi ch ph hoa (Vanity fair) ca William
Makepeace Thackeray, ch mn ta nu ln mt vn ng suy ngh trong gii tr Vit Nam hm nay: s
thch tiu xi chng t mnh bng ch bng em.
Ti c c mt bi v tnh hnh xe my Vit Nam, nhng con s ng git mnh. B cng nghip d on
n nm 2010 s lng xe my c s dng Vit Nam s ln n 16,6 triu chic. Vic ngi ngi ua
nhau mua xe xn lm ti ngh ngay n tm l sc p t nhng ngi ng trang la (tm dch t ting
Anh: peer pressure), khi ta t nhin cm thy phi lm mt iu g v xung quanh ta ai cng c. nh vo
tm l ny, cc nh sn xut tha h ht bc Vit Nam v ni theo ngn ng bnh dn, ngi Vit ngho m
ham si sang. C ln ti sang Thu S, thy ngoi ng chy xe i c ca Toyota hay Ford, c c xe Hn
Quc na, mi bo anh bn ngi a phng: C tng dn Thu S giu ai cng chy Audi vi BMW th
c bit: C xe g chy xe ny ch, min l cn tt, khng hao xng, khng cht my th thi. Mi y tnh
c c cun Mi vn cu hi v sao c cp n sc p tm l ny (m sch gi l hiu ng theo n), ti
thy cu tr li khp li vi: Ni chung, ngi c tr thng minh cng cao, tinh thn cng vng v quan im
ring cng mnh, cng kh hnh ng m qung theo n. M phi u gii tr Vit Nam mnh khng thng
minh? Nhng gii thng quc t v gio dc cng nh vic sinh vin ta nc ngoi lc no cng hc tp
xut sc hn ngi chng t tr thng minh ca chng ta c tha. Vy phi chng tinh thn gii tr chng ta
khng vng v quan im ring khng mnh, nn nu hnh thc b ngoi khng sang trng, t tin bng
ngi khc li cm thy bt an?
Tun trc, ti ang i do quanh Diamond Plaza tm mua mt t dng (mi c chn cui cng cng ch mua
c mt ci gi v trong ny mc qu) th c tin nhn trong in thoi cm tay. Sau khi ti c xong tin
nhn v gi tr li, nh ct my vo ti, c mt i bn tr khong chng 19, 20 tui bc li hi: Ch mua
ci Motorola ny nc ngoi phi khng ch?. ng l chic in thoi ny kh hin i, ti c tng v
dng hn mt nm Anh, nay em v Vit Nam dng lun, nhng b ngoi rt bnh thng khng c v g
lng ly nh trong nhng qung co in thoi di dng nhan nhn trn cc phng tin thng tin y ht.
Ti gt u xc nhn nhng vn khng giu v ngc nhin: B hai a em bn ca hng in thoi hay sao m
rnh qu vy?. C gi n lic anh bn trai i cng: Thy cha? ri tr li ti: Th mua xi, ri i in thoi
mi rit rnh lun. Ci in thoi ca ch Vit Nam khng c u. Khi ti hi cn tr ly tin u i in
thoi mi hoi th anh chng nhn vai: ng b gi cho ch u.
Bo Tui tr cho bit theo thng k ca cng ty nghin cu th trng GFK Asia Pte, trong su thng u nm
2005, 1,6 triu chic in thoi mi c bn ht trn th trng Vit Nam, gp i d on ban u, v con
s ny cn c th cao hn na vo su thng cui nm nay. Qu l mt mnh t mu m cho cc i gia trong
ngnh sn xut in thoi di ng. Khi ngi d mt m ci, in thoi anh bn t thi i hc ngi cng bn
ti ro inh i. Anh ang nghe chic ny th t trong ti mt chic in thoi na ro ln, li phi lp cp xin li
ngi u dy bn kia ngng ni chuyn. Anh xong hai cu chuyn hai my, ti tnh hi Sao phi lm
kh mnh vy tri! nhng thi. M y khng phi trng hp him hoi, rt nhiu ngi bn ca ti c hai
in thoi cng lc, ton loi khng mi nht th mi nh trn th trng. M c kh, s hu nhiu in thoi
nn c lc no c yn u. Cc nghin cu trn th gii cho thy nhng tc hi ca in thoi di ng n
no b v c th nu dng trong thi gian di, v cn cnh bo n vic dng in thoi di ng c nh hng
xu i vi sc kho tr em. Nhng dng nh ngi tiu dng Vit Nam, c bit l gii tr vn b ngoi tai.
Chuyn hi ch ph hoa ca Vit Nam khng ch dng li . Ti theo b ch rut ang l gim c mar-
keting v PR cho mt khch sn nm sao ca Si Gn n khu Parkson ca Saigontourist, m theo li b ch,
dn em i cho bit ch mi ln ti y ch khng mua c g ht !. Qu tht nhng nhn hiu nh Dolce &
Gabbana hay Versace, ngay c ngi nc ngoi cng phi l dn tht giu mi mua ni, li c by bn trong
ny v vn c khch hng. Lc chng ti cn ng ngoi ca, mt chic Mercedes Kompressor bng ln dng
li cho mt c nng tr mng ng nh bc xung i vo. B ch ti bo: My con nh ang trong thi k
c gng hi ca t my ng b m.
Chuyn ny lm ti suy ngh mi. Ti nh thi Anh, anh bn thn hc cao hc cng trng ch ti v nh
chi. Ngang qua mt ngi nh n cch nh anh khong 1km, anh ch: Hi hc cp II, ti i gi em cho nh ny
n. Ba m anh kh sung tc v mt khu rt giu c gn London, ch ring ngi nh c nh gi vi s
tin bng Anh tng ng hng triu USD. Ti ngc nhin hi: i gi em bao lu? Ri anh c lm g na
khng?. Gi em khong mt nm. Hi nh hn c i giao bo, ri lc hc i hc ngh h i lm thu ngn
siu th na.
Thay li kt
Khi c n trang cui ny, bn cng ti i qua nhng ma x l. Anh ti khng cn do dc nhn xem
hong t William c ng u khng v a bn gi nh dn bao gi thy chng nh chp hnh chung
em v cho coi. Ti bit c Liechtenstein tuy banh d nhng giu nt vch, cn v phn m thc,
nu n c m cha vo vn bia n xc xch vi sauerkraut, cng nh n B cha n bnh waffle mi ra l
hay s hp ru vang, n cha ung cappuccino hay espresso, xem nh cha n.
Ti s khng ngc nhin khi nghe chuyn ng trung nin ngi H Lan n c v con, bng mt hm tuyn
b mnh l gay v quen mt anh chng hai my tui, ai n nh chi cng tng anh ny l bn trai ca con
gi ng. Cng nh khng thc mc sao ng ph Thu in y nhng ng b cao ln tc vng va tr
chuyn rm r vi nhau va u xe ni em b v ti bit cc b m tr i lm chng tnh nguyn nh gi
con.
Tm li, d nhin ti khng dm nhn mnh bit r chu u nh dn bn x hay nhng ngi sng lc a
xinh p ny nhiu nm, song ti cng khng cn l c ci ngi ngn ng nhn chu u hin ra dn trong sng
sm trn chuyn xe in t sn bay Heathrow bn nm v trc.
Nhng ly tri, nhng cm xc v chu u ca ti so vi ngy ng ngc kia dng nh vn cn nguyn vn.