Ebook powsta dziki benedyktyskiej pracy Infandila i TG-S-a

Sztuka
Kochania
Michalina Wisocka
 PRZEDMOWA

Oto polski czytelnik otrzymuje ksik poprzedzon burzliw dyskusj, oczekiwan przez
liczne rzesze czytelnikw, ktrzy znaj autork z poprzednich publikacji.
Co prawda literatura popularna w Polsce na tematy seksu jest do obszerna, ale ksika
doktor Michaliny Wisockiej jest nowoci jakociow. Nowe s w niej ujcie tematu, i zasb
wiedzy przekazywanej czytelnikowi.
Sztuka kochania adresowana jest do modych ludzi ustabilizowanych uczuciowo, a wic
przede wszystkim do tych, ktrzy w niedugim czasie zawr lub ju zawarli zwizek maeski.
Autorka widzi w erotyce wielk szans czowieka szans na szczcie, na rado ycia i udane
poycie maeskie. Podaje cay arsena sposobw i metod rozszerzania dozna, wzbogacania
pieszczot, zalotw w ogle kontaktw dwojga ludzi, - ktrzy si kochaj. Tak wanie kochaj,
bo autorka wyranie mwi, e tylko ludzie, ktrych wie co wicej ni podanie i kontakt
seksualny, przeywaj peni erotyki.
Przeprowadzone przed kilkunastu laty badania przedstawione w Raporcie Kinseya wykazay, e
znaczny procent kobiet yjcych w maestwie nie ma satysfakcji z poycia maeskiego. Procent
ten by niebagatelny i niestety stay, podobny w rnych raportach i opracowaniach. Dlaczego godzi
si z tym, e dla znacznej czci kobiet nieznane s rozkosze ycia seksualnego? By tej sytuacji
zaradzi, trzeba byo dwu rzeczy: po pierwsze rehabilitacji seksu i zmiany nastawienia tej grupy
kobiet do ycia pciowego, poniewa by doznawa satysfakcji seksualnej, trzeba seks aprobowa. Po
drugie nauki techniki wspycia. Nie udmy si: techniki wspycia musi nauczy si kady. Tu
Instynkt" nie wystarczy.
Dlaczego kady ma odkrywa wszystko na nowo, od pocztku? Dlaczego seks miaby by
jedyn dziedzin ycia, w zakresie ktrej nikt nikomu niczego nie przekazuje?
Zgodzilimy si ju z tym, e trzeba uwiadamia. Ale ten, kto tak sdzi, powinien take
powiedzie, jak naley wspy seksualnie, by kobieta bya szczliwa, by korzystaa z danych
przez natur moliwoci.
W tym ostatnim postulacie zawiera si nowatorstwo pracy doktor Wisockiej. Wszystkie
dostpne w Polsce ksiki seksuologiczne dochodziy do muru milczenia", poza ktry ju nie
wychodziy. O technice wspycia pisao si mglicie i oglnikami.
W ksice tej znajduj si przepisy nieraz prawie typu ksiki kucharskiej". Dobrze to czy
le? Oceni czytelnik, ale ja sdz, e tak wanie by powinno. Ten, dla ktrego szczegowe rady
nie s konieczne, nie musi z nich korzysta, ale uwaam, e takich w naszym spoeczestwie nie ma
zbyt wielu.
Przed Sztuk kochania byo duo ksiek, niekiedy synnych, urosych do rangi symbolu, np.
Maestwo doskonale Van de Veldego. Poprzedzona moj przedmow ksika ma take wielk
szans, moe sta si istotnym czynnikiem zmieniajcym wiele w naszej codziennej obyczajowoci;
zawdzicza to komunikatywnoci autorka wiele problemw stara si omwi wprost, nie
polegajc na wyobrazi i czytelnika.
Jest jeszcze jedna sprawa, ktra wymaga podkrelenia. Czytelnik nie zorientowany w
literaturze przedmiotu nie zauway w tej ksice warstwy oryginalnej, odautorskiej", ktra przeplata
si z powszechnie przyjtymi pogldami. Ze szkod dla siebie i swej pozycji naukowej doktor
Wisocka zaniedbuje publikacje swych prac oryginalnych, badawczych i odkrywczych w prasie
naukowej. Swoje wyniki, obserwacje, dociekania i przemylenia przedstawia w ksice popularnie, a
wic w ten sposb, jakby referowaa powszechnie znane prawdy. Nie kady bdzie w stanie oceni
wasny, powany i twrczy dorobek autorki. To gwoli sprawiedliwoci podkrelam.
Niezwyka to ksika i fakt, e zostaem zaproszony do napisania do niej przedmowy, sprawi
mi niekaman satysfakcj. Z ca odpowiedzialnoci solidaryzuj si ze stanowiskiem autorki.
Doc. dr hab. mad, Andrzej Jaczewski

2
 OD AUTORA

Sztuka kochania nie zawiera recepty na mio, nie jest take podrcznikiem technik
seksualnych.
Kochanie" to pikne polskie sowo, ktre w moim odczuciu okrela ciepy, serdeczny, peen
przyjani i harmonii seksualnej kontakt dwojga bliskich sobie ludzi.
Moja ksika powstaa w wyniku pitnastu lat pracy lekarskiej, naukowej oraz spoeczno-
publieystycznej, a wic wykorzystaam w niej dowiadczenie pynce z rozmw z pacjentami oraz z
lektury duej liczby listw, przychodzcych do Poradni Korespondencyjnej Towarzystwa
Planowania Rodziny i do miesicznika Zdrowie, na ktre przez wiele lat odpowiadaam, wreszcie
materiay i wnioski z dyskusji prasowych, w ktrych wojowaam uparcie o kultur uczu i seksu.
Przez wiele lat nagromadziam setki karteczek z pytaniami uczestnikw wykadw i dyskusji w
klubach rnych organizacji spoecznych, w domach akademickich, na uczelniach i w szkoach.
Staraam si, aby na wikszo pyta skierowanych do mnie na spotkaniach czytelnicy znaleli
odpowied w tej ksice.
Oddzielnym i niezwykle cennym rdem informacji o yciu rodziny oraz problemach drczcych
maonkw byy rozmowy z kobietami i mczyznami przychodzcymi, aby zasign porady w
sprawach trudnoci seksualnych, antykoncepcji czy dolegliwoci ginekologicznych. Oczywicie, w
ogromnej wikszoci udzielaam porad kobietom, co wynika z mojej specjalnoci podstawowej, jak
jest ginekologia, i std te ksika mwi przede wszystkim o kobietach, chocia przeznaczona jest
dla obojga". Nie sdz jednak, eby to nastawienie byo ujemn stron ksiki, poniewa w moim
przekonaniu w kobiecych rkach ley ksztat mioci i kultura ycia uczuciowego rodziny.
Rozmowy w gabinecie lekarskim pozwalaj pozna gboko skrywane przed otoczeniem a
niejednokrotnie i wspmaonkiem bolczki j konflikty dzielce dwoje na pozr najbliszych
sobie ludzi. Czasem s to odkrycia wrcz zaskakujce, czasem bardzo smutne, a nawet tragiczne.
Wiele pacjentek, ktre przychodziy do nas latami (pracowaam w poradni przez dwanacie lat),
nawizywao serdeczne kontakty i traktowao poradni jak wyprbowanego przyjaciela.
Trzecim i wcale nie najmniej wanym rdem, z ktrego czerpaam piszc ksik, s
badania naukowe. Materiay, ktrymi posuyam si, zostay zebrane z kart ewidencyjnych
pacjentek zgaszajcych si w latach 19591970 do Poradni Specjalistycznej Towarzystwa
Planowania Rodziny. Kart tych byo okoo 6000, w tym seksuologicznych ponad 1000, reszta
dotyczya niepodnoci, prowadzenia ci oraz porad antykoncepcyjnych. Badania
endokrynologiczne, ktrych wyniki zoyy si na tre dziau o Biologicznych mechanizmach
seksualnych, opieraj si na wynikach analiz cytohormonalnych wykonywanych przeze mnie i
wybranych z kart pacjentek zgaszajcych si w latach 19701973 do Poradni Cytologicznej To-
warzystwa Planowania Rodziny, gdzie od 1970 roku pracuj na stanowisku kierownika naukowego.
Rozwaania dotyczce seksuologii wieku modzieczego i okresu dojrzewania oparam na
materiaach zaczerpnitych z kart bada oraz prac naukowych kierownika i zespou asystentw
Samodzielnej Pracowni Medycyny Szkolnej Instytutu Pediatrii Akademii Medycznej w Warszawie
kierowanej przez doc. Andrzeja Jaczewskiego. Od kilku lat bior udzia w pracach tej placwki w
charakterze konsultanta ginekologa-seksuologa.
Na koniec chciaabym jeszcze serdecznie podzikowa tym, ktrzy przyczynili si przyjazn
pomoc i uwagami krytycznymi do powstania ksiki i jej ostatecznego ksztatu. Przede wszystkim
Zarzdowi Gwnemu Towarzystwa Planowania Rodziny; doc. Andrzejowi Jaczewskiemu za
stworzenie mi warunkw do prowadzenia bada oraz zbierania materiaw naukowych w Poradni
Specjalistycznej, Pracowni Cytologicznej Towarzystwa oraz w Pracowni Medycyny Szkolnej; prof.
Stefanowi Soszce, dyrektorowi Instytutu Ginekologii i Poonictwa Akademii Medycznej w
Biaymstoku; prof. Jerzemu Dymeckiemu jak rwnie dr Krystynie Jaworskiej z Instytutu
Psychoneurologicznego; dr. Jzefowi Beckowi, adiunktowi Samodzielnej Pracowni Seksuologicznej
Instytutu Poonictwa i Seksuologii Akademii Medycznej w Warszawie; mgr. Tadeuszowi

3
Iwiskiemu, kierownikowi Pracowni Metodologii Bada Instytutu Bada nad Modzie;
redaktorowi Ryszardowi Winiewskiemu oraz pani Barbarze Lepeut z Parya, ktra zaopatrywaa
mnie hojnie w aktualn literatur naukow z zakresu seksuologii wydawan we Francji.
Mam nadziej, e rozwaania zawarte w ksice pozwol wielu modym maonkom
rozwiza trudnoci oraz konflikty, z ktrymi nie potrafi sobie sami poradzi. Jeli uda si Sztuce
kochania odegra rol dowiadczonego przyjaciela powstajcej rodziny oraz wprowadzi do jej dnia
codziennego troch radoci, to speni swoje zadanie.
Michalina Wisocka

Warszawa, czerwiec 1976.

4
I
Dziecistwo
i okres dojrzewania
NARODZINY UCZUCIOWOCI

Wszelkie uczucia nieatwo daj si zamkn w ramy cisego rozumowania. Od wiekw

ludzie prbuj zdefiniowa pojcie mioci z wikszym czy mniejszym powodzeniem.
Inn definicj podaje filozof, inn etyk, psycholog lub poeta. Dla kadego z nich odmienne
elementy skadajce si na mio s najbardziej godne uwagi i podkrelenia.
Wspczesna seksuologia rwnie podejmuje prby analizy istoty mioci, przy czym, dla
jasnoci sprawy, dzieli zagadnienie na dwa zasadnicze aspekty. Pierwszy to mio uczuciowa,
polegajca na deniu do wizi z drugim czowiekiem. Drugi dotyczy biologicznego podania, czyli
popdu do rozadowania napicia seksualnego. Obydwa te wtki splataj si w sposb trudny do
rozdzielenia w przebiegu caego ycia ludzkiego.
Mio, czca dwoje kochankw, nie pojawia si nagle z niczego", ale jest konsekwencj
caego ycia ludzkiego. Nieomale od okresu podowego wszystkie dowiadczenia uczuciowe
rzutuj na ostateczny ksztat mioci w wieku dojrzaym.
Zacznijmy od pierwszego skadnika mioci od jej strony uczuciowej! Uczucie mioci, a
waciwie jego istotna tre^ to pragnienie przebywania w cisym kontakcie z istot kochan.
Pierwszym okresem i narodzinami pniejszego ksztatu mioci jest okres ycia podowego
czowieka. Ju znajdujc si w onie matki dziecko poczone jest z ni bardzo skomplikowanymi
wizami fizycznymi i uczuciowymi.
Mona by zapyta skd uczucia u podu, ktry nie zacz jeszcze y samodzielnym
yciem?
W tej fazie mioci matki i dziecka po stronie matki ley cay ciar mioci, dziecko
natomiast zajmuje pozycj biorcy, ktry bez mioci i warunkw fizycznych, jakie stwarza mu
organizm matki, nie mgby rozwija si i y. Na pozr trudno mwi w tym okresie o
jakimkolwiek kontakcie matki i dziecka. Myl oczywicie o kontakcie psychiczno-uczuciowym.
Dziecko traktuje si do momentu narodzin jako cz organizmu matki, niemajc samodzielnego
ycia i wasnych reakcji.
Wiedza wspczesna rzuca jednak nowe wiato na to zagadnienie. Warto tu wspomnie o
badaniach Artura i Margaret Liley, pary naukowcw z Nowej Zelandii, ktrzy w 1960 roku
opublikowali niezwykle interesujce obserwacje dotyczce zachowania si podu w onie matki. W
czasie swoich bada wykonali wiele filmw ukazujcych rozwj maego czowieka" w jamie
macicy od pierwszych tygodni jego ycia a do chwili urodzenia.
W pierwszych miesicach ciy pd jak niewielka rybka ywo si porusza i pywa" w
wodach podowych. Okoo trzeciego miesica otwiera oczy i zaczyna rozrnia wiato i ciemno,
chtniej zwracajc si w stron janiejsz. Powyej trzech miesicy mona zauway, e pd
zaczyna sysze bicie serca matki lub odgosy w jelitach, a take kuli si ruchem obronnym przy
gonych haasach dochodzcych ze wiata zewntrznego.
Zdenerwowanie, irytacja, gniew matki, jej krzyk lub gwatowny lk wyranie przyspiesza
akcj serca dziecka. Mona by powiedzie, e przeywa ono wraz z matk niebezpieczestwa i
groby otaczajcego ich wiata.

5
 Fantazja? Naukowo stwierdzono przecie, e lk czy irytacja matki powoduje zwikszone
wydzielanie adrenaliny z nadnerczy do krwi krcej. Hormon ten przez oysko przedostaje si do
krenia podu i przyspiesza ttno dziecka. Gdybymy jednak chcieli w ten sposb, wykadajc
przebieg procesw fizjologicznych, opisywa przeycia uczuciowe dorosego czowieka, okazaoby
si, e wikszo reakcji manifestujcych je jest wynikiem takich czy innych bodcw
neurohormonalnych.
Sdz wic, e mog sobie pozwoli na traktowanie tych objaww jako przejawu wsplnego
przeywania pewnych wydarze wiata zewntrznego przez osoby cile uczuciowo ze sob
zwizane. Dziecko ju powyej czwartego miesica ciy zachowuje si jak may czowieczek. Nie
tylko porusza si, drapie po gowie i brzuszku, ale bawi si palcami rczek i nek, otwiera oczy, ssie
palec, poyka i wypluwa wody podowe. Bardzo nie lubi lee na twardym i wypukym krgosupie
matki, poniewa go uciska, std ywe ruchy podu, gdy matka kadzie si wieczorem na spoczynek.
Dziecko obraca si, zsuwajc z wypukego krgosupa matki i ukada si wygodnie na boku.
Sfilmowano rwnie reakcj podu siedmio- i omiomiesicznego na prby wykonania
zastrzykw rdmacicznych (robi si to celem ratowania ycia dziecka przy zaburzeniach zwi-
zanych z konfliktem krwi grupy Rh). Dzieciak wykrca si jak piskorz i broni rczkami, aby umkn
od igy i unikn blu.
Wszystkie tego rodzaju obserwacje przyczyniy si do zasadniczej zmiany pogldu na
zagadnienie pocztku ycia dziecka. Formalnie zaczyna y po zaczerpniciu pierwszego oddechu, a
faktycznie przejawia wiele mechanizmw i czynnoci yciowych o do duej samodzielnoci
jeszcze w yciu podowym.
Patrzc na t istot yw, bronic si, reagujc wyranie na rzeczy dla niej przyjemne czy
nieprzyjemne, nie popeniam chyba wielkiego bdu mwic o mioci matki i dziecka w okresie
podowym. Ono w tym ukadzie jest przede wszystkim konsumentem, a ona dawc.
Proporcje dawania i brania w mioci zmieniaj si stale w przebiegu ycia ludzkiego,
przewaajc to w jedn, to w drug stron. Ju Balzak powiedzia, e w mioci zawsze jest ten,
ktry cauje, i ten, ktry jest caowany.
Cia jest dla kobiety wielk szko bezinteresownego uczucia obejmujcego cay tryb jej
ycia. Ju wtedy przysza matka moe w peni okaza, na co j sta. Dziecko (w onie matki) jest
partnerem uwielbianym, dla ktrego chodzi si na spacer, eby miao duo tlenu, odywia specjalnie,
eby byo zdrowe i silne, panuje nad sob i hamuje swoje ze humory, aby byo spokojne i pogodne.
Dziecko odpowiada na troskliwo matki rosnc i rozwijajc si w atmosferze sprzyjajcej i
spokojnej albo marniejc i widnc w atmosferze zdenerwowania, krzykw i niepokoju matki.
Zrozumienie pierwszej fazy mioci, jak jest mio do oczekiwanego dziecka w yciu kobiety, oraz
znaczenie jej dla dalszego penego rozwoju czowieka jest niezmiernie wane i czsto niedoceniane.
Po urodzeniu niemowlctwo jest dalszym cigiem ksztatowania si mioci matki i dziecka
zapocztkowanej w yciu podowym. Charakterystyk mioci macierzyskiej zacytuj z ksiki O
sztuce mioci amerykaskiego filozofa i psychologa, Ericha Fromma.

Dziecko, chocia yje ju teraz poza onem matki, nadal cakowicie od niej zaley... Kiedy
dziecko ronie i si. rozwija, nabiera zdolnoci do postrzegania rzeczy takimi, jakie s; zadowolenie
odczuwane przy ssaniu zaczyna by czym innym ni sutka, pier czym innym ni matka. Wreszcie
dziecko zaczyna odczuwa pragnienie, zaspokajajce je mleko, pier, matk jako rne odrbnie
istniejce przedmioty.
Dziecko uczy si, jak postpowa z ludmi; e matka si umiecha, kiedy jem, e wemie
mnie na rce, kiedy pacz.
Wszystkie te doznania krystalizuj si i skupiaj w jednym; jestem kochany. Jestem kochany, bo
jestem dzieckiem matki. Jestem kochany, bo jestem bezradny. Jestem kochany, bo jestem adny,
cudowny. Jestem kochany, bo matka mnie potrzebuje. Wyraajc si bardziej oglnie: jestem
kochany za to, czym jestem albo jeszcze dokadniej: jestem kochany, poniewa jestem. Ta

6
wiadomo, e si jest kochanym przez matk, jest bierna. Nic nie musisz zrobi, eby by kocha-
nym mio matki nie jest obwarowana adnym warunkiem. Jedyne, co musz zrobi, to by
by jej dzieckiem. Mio matki jest szczciem, jest spokojem, nie trzeba jej zdobywa, nie trzeba
na ni zasugiwa. Ale fakt, e mio macierzyska nie jest niczym uwarunkowana, ma negatywn
stron. Na t mio nie tylko nie trzeba zasugiwa ale take nie mona jej zdoby, wywoa ani
ni kierowa. Jeli istnieje, jest bogosawiestwem; jeeli jej nie ma, wydaje si, e cale pikno
uszo z ycia i nie mog uczyni nic, aby j zrodzi" E. Fromm. O sztuce miloici, Warszawa
1971, s. 52.

Ciepo i tkliwo uczucia macierzyskiego, wypeniajcego ycie niemowlcia, jest

podstaw, z ktrej rodzi si instynkt mioci, potrzeba wizi i intymnego kontaktu z drugim czo-
wiekiem. Jak ogromnie wany jest ten okres w yciu dziecka dla prawidowego rozwoju jego
uczuciowoci w wieku dojrzaym, przekonuje nas wiele bada przeprowadzonych nad yciem
zwierzt.
Obserwacje zoologw wykazuj, e niewyksztacenie pewnych potrzeb i instynktw w
okrelonym wieku zwierzcia powoduje kalectwo, obciajce cae jego dalsze ycie.
W hodowli kurczt wydzielono kilkadziesit kurczt zaraz po wykluciu si z jaj i karmiono je
przez kilka tygodni wkadajc do dzioba poywienie, podobnie jak ptaki w gniazdach karmi swoje
pisklta. Kurczta karmione w ten sposb nigdy potem, po wyroniciu na dorose kury, nie potrafiy
samodzielnie dzioba, musiay by karmione albo zdychay z godu. Eksperyment ten wykazuje, e
instynkt dziobania musi zosta wyksztacony w pierwszych tygodniach ycia ptaka i jeeli nie
rozwinie si w tym czasie, kura nie potrafi ju pniej nauczy si dziobania.
Podobne badania przeprowadzono w Ameryce izolujc wieo narodzone mapki i hodujc je
w oddzielnych klatkach, gdzie byy karmione sztucznie i pozbawione od zarania ycia kontaktw
uczuciowych z matk, i spoecznych z rwienikami. Gdy dorosy, nie potrafiy nawiza
kontaktw seksualnych ani nie szukay towarzystwa. Badacze wnioskuj, e zwierzta izolowane od
mioci macierzyskiej i wsplnoty z przedstawicielami swego gatunku pozbawione zostay
koniecznych warunkw do rozwoju popdu seksualnego. Sam instynkt biologiczny, jak wynika z
dowiadczenia, nie wystarcza.
Pomijajc ju aspekt rozwoju uczuciowego matki kochajcej i pielgnujcej swoje dziecko,
dla dziecka mio matki jest ogromnie wan witamin, konieczn do prawidowego rozwoju.
Witamin t profesor Wadysaw Szenajch, jeden z najwikszych przyjaci dzieci, nazwa witamin
M".
Niemowlta wychowane bez witaminy M" wyrastaj na ludzi pozbawionych instynktu
mioci i potrzeby wizi z drugim czowiekiem. Mona by przytoczy wiele przykadw ukazuj-
cych, e nie jest to fantazja poetw i mionikw dzieci, ale rzeczywisty fakt.
Doktor Zofia Szymaska w Psychiatrii wieku, dziecicego przytacza obserwacje poczynione
w dwu obkach w Nowym Jorku: jednym dla dzieci biaych z zamonych rodzin i drugim
murzyskich w dzielnicy ubogich.
obek arystokratyczny" urzdzony by luksusowo, starannie sterylizowany i odkaany.
Dzieci byy odbierane przez pielgniarki, ktre myy je, przebieray i umieszczay w oddzielnych
oszklonych boksach, gdzie byy z kolei przewijane, pielgnowane i karmione wyjaowionymi
mieszankami z butelek. Przez cay dzie nie wolno byo nikomu z zewntrz wchodzi do boksu, aby
unikn infekcji, dopiero wieczorem lub tylko na sobot i niedziel dzieci zabierano do domu.
W obku murzyskim dla ludnoci ubogiej warunki byy znacznie gorsze, nie byo zbyt
rygorystycznie przestrzeganej izolacji i sterylizacji. Dzieci bawiy si razem we wsplnych
pomieszczeniach, a w porze karmienia przychodziy matki i karmiy na miejscu piersi swoje
niemowlta, pieszczc je i bawic si z nimi.
Jaki by efekt tych dwu metod wychowawczych? Zaskakujcy! Piciokrotnie wiksza
miertelno niemowlt w wytwornym obku, dzieci murzyskie natomiast choway si znakomicie

7
i rozwijay prawidowo. I tu daje zna o sobie witamina M".
Nastpnym etapem rozwoju uczuciowoci dziecka, ktre wychodzi z ciepego gniazda
mioci macierzyskiej w wieku lat szeciu, siedmiu, jest rozwijajcy si w tym okresie kontakt
uczuciowy z ojcem i rodzce si wizy przyjani z rwienikami w szkole. Mio ojcowska ma ju
nieco inny charakter ni mio matki, nie polega ona bowiem na dawaniu stale i bez rachunku, jest
natomiast mioci za co, mioci, na ktr trzeba zasuy, eby j mie.
Tu wrc jeszcze do ksiki Ericha Fromma, ktry rwnie trafnie okrela rol mioci
ojcowskiej, jak i macierzyskiej w prawidowym rozwoju dziecka:

Aby zrozumie to przesunicie punktu cikoci z matki na ojca, musimy przyjrze si

zasadniczym rnicom midzy mioci ojca a mioci matki... (Oczywicie, mwic tu o mioci
macierzyskiej i ojcowskiej mwi o jej typach idealnych^.,, i nie zakadam, e kady ojciec i
kada matka kochaj w ten sposb. Mam na myli matczyny i ojcowski pierwiastek, reprezentowany
w osobach matki i ojca).
Niczym nie uwarunkowana mio odpowiada jednej z najgbszych tsknot nie tylko
dziecka, lecz kadej ludzkiej istoty; z drugiej strony sytuacja, w ktrej si jest kochanym z powodu
wasnych zasug, dlatego, e si na mio zasuguje, zawsze budzi wtpliwoci; a moe nie
zadowoliem osoby, o ktrej mio zabiegam? A moe to, a moe tamto? zawsze istnieje obawa,
e mio moe znikn. Co wicej, zasuona mio atwo pozostawia gorzkie uczucie, e nie
jest si kochanym dla siebie samego, ale jedynie dlatego, e sprawia si przyjemno, e ostatecznie
zbadawszy rzecz dokadnie, okae si, i w ogle si nie jest kochanym, lecz uywanym. Nic wic
dziwnego, e wszyscy tsknimy gorco do mioci macierzyskiej i jako dzieci, i jako doroli.
Stosunek do ojca jest zupenie inny. Matka jest domem, z ktrego wychodzimy, jest natur,
gleb, oceanem; ojciec nie reprezentuje adnego takiego naturalnego domu. W pierwszych latach
ycia jego kontakty z dzieckiem s bardzo ograniczone, a jego znaczenie dla dziecka w tym
pierwszym okresie nie da si porwna ze znaczeniem, jakie odgrywa matka. Ale podczas gdy ojciec
nie reprezentuje naturalnego wiata, reprezentuje on drugi biegun ludzkiego istnienia: wiat myli,
przedmiotw, ktre s dzieem rk ludzkich, wiat prawa i ldu, dyscypliny, podry i przygody.
Ojciec jest tym, ktry uczy dziecko, ktry wskazuje mu drog w wiat... Mio ojca jest mioci
uwarunkowan. Jej zasad jest: kocham ci, poniewa speniasz moje oczekiwania, poniewa
wypeniasz swj obowizek, poniewa jeste taki jak ja.
W obwarowanej warunkami mioci ojcowskiej odnajdujemy tak samo jak w niczym nie
uwarunkowanej mioci macierzyskiej aspekt negatywny i pozytywny. Tym negatywnym aspektem
jest fakt, e na mio ojcowsk trzeba zasuy, e mona j utraci, jeeli nie speni si oczekiwa.
W naturze mioci ojcowskiej tkwi fakt, e posuszestwo staje si gwn zalet, a nieposuszestwo
gwnym grzechom kar jest odebranie ojcowskiej mioci. Ale pozytywna strona tej mioci
jest rwnie wana. Jeeli mio ojca uzaleniona jest od jakich warunkw, mog co zrobi, aby
j zdoby, mog na ni zapracowa; mio ojca nie ley, tak jak mio macierzyska, poza
zasigiem mojej kontroli". E. Fromm: jw., s. 54, 55, 56

Nawizanie przyjani jednopciowych zaczyna si zwykle w wieku szkolnym, midzy

sidmym a siedemnastym rokiem ycia. Przyja wyrabia nawyki dawania i brania midzy bliskimi
sobie ludmi, uczy wymiany wiadcze na rwnych prawach partnerskich, stwarza w psychice
dorastajcej modziey potrzeb wsplnego przeywania rzeczy wanych w yciu. Przyja
ksztatuje rwnie poczucie koleestwa oraz poczucie odpowiedzialnoci za drugiego czowieka.
Rola rodzicw w tym okresie polega na dyskretnym nadzorze z daleka oraz dawaniu coraz
wikszej swobody i samodzielnoci dorastajcemu chopcu czy dziewczynie.
Wreszcie na zakoczenie dugiego i pracowitego procesu rozwijania si uczuciowoci oraz
potrzeby wizi w psychice czowieka pojawia si mio do przedstawiciela pci odmiennej. Mio
mczyzny i kobiety staje si syntez wszystkich form przeywanych dotd, pragnieniem i realizacj

8
wsplnoty fizycznej i uczuciowej.
Oczywicie, w kadym z nas drzemie pragnienie mioci takiej jak u mamy" niczym
nie uwarunkowanej, mioci tylko za to, e istniej w yciu drugiego czowieka. Niewtpliwie jest to
idea, do ktrego wzdychamy cae ycie, ale niestety nigdy mio ju nie powraca w tej formie, a
przede wszystkim nie powinna powraca poniewa jest to forma infantylna, odpowiednia w sam
raz dla niemowlcia.
Mio taka, gdyby istniaa, budziaby stay niepokj, poniewa nie mamy adnego wpywu
na jej trwanie oraz to, aby dotyczya wanie nas, a nie kogo innego. Obiekt mioci w tym ukadzie
staje si jak gdyby rzecz otoczon admiracj i podziwem, ale nie ma adnych praw ani obowizkw
wsppartnera.
Mio dojrzaa blisza jest raczej mioci ojcowskiej, poniewa kady z kochankw ma
wasny wiat zainteresowa i pogldw, ktre partner musi pozna, polubi, rozumie, nauczy si
postpowa tak, aby zasuy na mio, a take rozwija j stale wedug swej woli i chci. Mamy tu
moliwo budowania, upikszania, wzbogacania wzajemnego stosunku oraz przyjcia penej
odpowiedzialnoci za jego walory i warto. Szukajc metod i form wzbogacajcych wzajemne
uczucia mamy spokojn pewno, e ksztat mioci ley w naszych rkach.
Istnieje jednak zasadnicza rnica midzy mioci ojcowsk a mioci midzy kochankami.
Sytuacja bowiem nie powinna ukada si w ten sposb, ze jeden z partnerw stara si, pracuje i
usiuje zasuy na mio, drugi natomiast nagradza go albo karze w zalenoci od wysiku, jaki
woy w swoje zabiegi. Mio powinna przypomina raczej wizy przyjani, w ktrych partnerstwo
jest rwno podzielone midzy kochankami i obydwie strony s jednoczenie dawcami i biorcami
uczu.
Fromm nie podkrela: Kocham ci, bo jeste mi potrzebny", ale: Jestemy sobie potrzebni,
poniewa si. kochamy", a sformuowania te rni si od siebie w sposb zupenie zasadniczy.
Dwoje kochajcych si ludzi tworzy zamknity krg, zawierajcy syntez dotychczasowych
dowiadcze yciowych wsplnoty fizycznej i uczuciowej.
Analizujc kolejne etapy rozwoju uczu czowieka, od jego poczcia a po wiek dojrzay,
spostrzegamy zaskakujc zbieno historii rozwoju uczuciowoci w yciu poszczeglnego czo-
wieka z histori rozwoju mioci midzy kochankami.
Narodziny mioci przypominaj okres niemowlctwa i napawaj nas radosnym zdumieniem,
dlaczego wanie ja jestem kochany, pomimo e tylu jest pikniejszych, mdrzejszych, elegantszych
ode mnie. Tajemniczy moment narodzin mioci, kiedy aden z kochankw nie potrafi powiedzie,
za co i dlaczego pokocha wanie t kobiet, czy mczyzn, przypomina niczym nie
uwarunkowany okres mioci matki do dziecka. Kochamy za to, e jest! Ale ju po pierwszych
chwilach upojenia i oczarowania sob nastpuje faza zapracowywania na mio, starannego,
penego wyrzecze budowania wizi.
Dojrzaa forma mioci po przebyciu tych dwch etapw osiga okres partnerstwa, to znaczy
harmonijnej przyjani opartej na wzajemnym zrozumieniu, na poczuciu odpowiedzialnoci za
drugiego czowieka, trosce o jego dobre samopoczucie tak fizyczne, jak i psychiczne, nie tylko w
dziedzinie seksualnej, ale i w innych sytuacjach, jakie im ycie przyniesie. Jednake, moim zdaniem,
udane wspycie seksualne stwarza najkorzystniejsze podoe dla rozwoju wszystkich wyej
wymienionych walorw i wizi czcej dwoje ludzi.

BIOLOGICZNE MECHANIZMY SEKSUALNE

Drugim rwnie potnym i wanym skadnikiem mioci jak uczucie jest pocig seksualny,
tworzcy nurt biologicznego podania. Nauka nazwala go popdem do rozadowania napicia
seksualnego.
Strona fizyczna mioci jest nie mniej skomplikowanym mechanizmem ni jej strona
uczuciowa. Mio fizyczna ma take swoje narodziny, a jej rozkwit i trwanie wymagaj wielu nie-

9
zbdnych warunkw do prawidowego rozwoju. Podobnie jak sprawy ksztatowania si
uczuciowoci, tak i rozwj wraliwoci seksualnej, umoliwiajcej pene przeywanie wrae
fizycznych w yciu czowieka, jest od wielu dziesitkw lat tematem docieka naukowych.
Zastanawiano si, czy denie do kontaktu seksualnego jest spraw biologiczn wrodzon czy
te nabyt? Czy kady ma w sobie instynkt, ktry w odpowiednim wieku poucza go, co i jak naley
robi, czy te s to sprawy wyuczone, zwizane z wychowaniem przez rodzicw lub otaczajc
spoeczno?
Wykryto liczne mechanizmy wpywajce na budzenie si, rozwj lub zanik popdu
seksualnego. Badania w tej dziedzinie id w wielu kierunkach. Socjologia prbuje wyjani wpyw
warunkw rodowiskowych i obyczajowych na ycie seksualne. Anatomia bada struktury rnych
czci skadowych narzdw pciowych, tkanek otaczajcych ukad nerwowy i naczyniowy.
Fizjologia zajmuje si funkcj narzdw pciowych, ukadu nerwowego, a take wpywem czynnoci
wydzielniczej gruczow dokrewnych na rozwj ycia pciowego. Psychologia wreszcie bada
wzajemne powizania midzy wiadomoci i psychik ludzk a yciem seksualnym.
Rol budowy anatomicznej oraz budowy narzdw rozrodczych omwi dokadnie w
dalszych rozdziaach ksiki. Take ukad nerwowy oraz drogi przewodzenia bodcw i wrae bd
przedmiotem dalszych rozwaa.
Obecnie rozpoczn od analizy wpywu czynnoci hormonalnej gruczow pciowych na
mechanizm rozwoju popdu seksualnego u czowieka. Zagadnienie to interesuje mnie od wielu lat i
powiciam mu wikszo swoich docieka i zainteresowa naukowych. Rwnie prba
wyjanienia linii ksztatowania si popdu seksualnego w yciu czowieka, co bdzie treci moich
dalszych wywodw, opiera si na materiaach zebranych w poradniach seksuologicznej oraz
cytodiagnostycznej Towarzystwa Planowania Rodziny.
Zagadnienie wspzalenoci wydzielania hormonw pciowych i rozwoju popdu
seksualnego u czowieka byo przedmiotem bada naukowych od zarania medycyny i nauki o czo-
wieku. Ju w czasach staroytnych zaobserwowano wpyw kastracji na popd seksualny oraz
zachowanie si samcw zwierzcych i ludzkich. Dalsze obserwacje wykazay zbieno ujawniania
si popdu seksualnego i dojrzewania pciowego kobiety z wystpowaniem miesiczki. Potem
szukano przyczyn macierzystwa nie kojarzc go niejednokrotnie w ogle ze spraw ojcostwa. Dalej
stopniowo wyaniaa si wspzaleno okresu dojrzewania z pojawieniem si popdu seksualnego
oraz rozwojem zewntrznych narzdw rodnych i macierzystwem. Z chwil powstania nauki o
gruczoach dokrewnych zaczto analizowa take ich wpyw na sprawy podnoci i popdu.

10
 W podrczniku Sexual Behavior in the Human Female (Reakcje seksualne kobiety) ktry
stanowi jedn z czci prac naukowo-statystycznych zwanych Raportem Kinseya, opublikowanym w
Ameryce w latach 19381958 jako pierwsze obszerne dzieo seksuologiczne na wiecie,
znajdujemy duy rozdzia, w ktrym rozwaa si zaleno popdu seksualnego od czynnoci
gruczow dokrewnych.
W rozwaaniach swoich dotyczcych metody pomiarw poziomu hormonw w organizmie
ludzkim podaje autor krzyw wydzielania 17-ketosterydw w przebiegu ycia mczyzny i kobiety.
Ketosterydy s to produkty powstajce z rozpadu hormonw wydzielanych przez nadnercza (gruczo
hormonalny o wydzielaniu dokrewnym), jajniki i jdra, przy czym nadnercza produkuj kortikoidy,
jdra testosteron, a jajniki estrogeny. Wszystkie te hormony po wykorzystaniu przez organizm
zostaj wydalone w postaci 17-ketosterydw.

Alfred Kinsey i endokrynolodzy twierdz, e hormony nadnercza stanowi dwie trzecie

objtoci wydzielanych 17-ketosterydw. Reszt stanowi testosteron u mczyzny, a u kobiety
estrogeny.

11
 Jak wida na schemacie Kinseya, krzywe wydalania 17-ketosterydw w-przebiegu ycia
kobiety i mczyzny rni si od siebie w sposb zasadniczy. Krzywa hormonalna mska wspina
si wysoko w okresie dojrzewania, po czym stopniowo spada a do staroci. Krzywa hormonalna
kobieca wznosi si wyranie, ale znacznie mniej ni mska w okresie dojrzewania, po czym biegnie
poziomo bez wikszych zmian.
Kinsey wykreli rwnie krzywe napicia seksualnego w yciu mczyzny i kobiety.
Posugiwa si w swoich badaniach bardzo duym materiaem statystycznym traktujc jako wy-
kadnik wysokoci napicia liczb stosunkw odbywanych w tygodniu. Sam autor zastrzega si, e
niesychanie trudno jest znale obiektywny miernik napicia seksualnego i wybrany przez niego jest
rwnie niedoskonay jak inne. Wiadomo bowiem, e zdrowy normalny mczyzna moe mie
rwnie dobrze jeden stosunek w tygodniu, jak i pi dziennie (w obu wypadkach mieci si to w
granicach normy), w wyniku czego uzyskane materiay s bardzo trudne do porwnania. Pomimo
tych trudnoci, operujc duymi liczbami, uzyska Kinsey msk i kobiec krzyw napicia
seksualnego.
Jak widzimy na rys, l, krzywa mska wspina si stromo osigajc maksymalne wartoci
midzy okresem pokwitania a dwudziestym, dwudziestym pitym rokiem ycia, po czym stopniowo
obnia si a do wartoci zerowej w wieku podeszym. Krzywa kobieca rwnie od momentu
dojrzewania Wznosi si, jednak niezbyt znacznie, w gr, po czym przebiega poziomo od
osiemnastego roku ycia bez wikszych zmian a do spadku w okresie staroci.
Porwnujc Kinseyowskie krzywe wydalania hormonw z krzywymi napicia seksualnego
widzimy w ich przebiegu wyran zbieno. Z powyszych analogu autor wysuwa przy-
puszczenie, e wysoko napicia seksualnego jest przede wszystkim uzaleniona od wydzielania
hormonw kory nadnercza oraz hormonw pciowych testosteronu u mczyzny i estrogenw u
kobiety, stanowicych pozosta cz wydalanych z moczem 17-ketosterydw.
Jak wynika z wnioskw wycignitych przez Kinseya, krzywa napicia seksualnego nie ulega
wikszym zmianom w przebiegu ycia kobiety z wyjtkiem do szybkiego wzrostu w okresie
dojrzewania.
W czasie wieloletniej praktyki w dziedzinie ginekologii zauwayam, podobnie jak i inni
ginekolodzy, e napicie seksualne w cigu ycia kobiety nie jest niezmienne, ale ulega bardzo
wyranym wahaniom.
Rwnie liczne eksperymenty na zwierztach wykazuj ogromny wpyw hormonw
estrogennych na wystpowanie objaww rui u samic, a ruja u zwierzt jest w pewnym sensie
odpowiednikiem napicia seksualnego u ludzi.
Pragnc znale rdo rozbienoci midzy codzienn obserwacj lekarsk a wynikami
bada Kinseya postanowiam zbada: 1) jak wyglda krzywa poziomu estrogenw w yciu kobiety
zdrowej oraz 2) uzyska krzyw napicia seksualnego w przebiegu jej ycia.
Zestawienie tych dwu krzywych daoby mi odpowied, czy przebieg krzywej estrogenowej
jest zgodny z przebiegiem krzywej napicia seksualnego, co przemawiaoby za wspzalenoci
tych dwu spraw, a take, czy odpowiada ona krzywej Kinseya.
Poniewa uwaam, e liczba stosunkw w tygodniu nie moe by uwaana u kobiety za
jedyny wykadnik napicia seksualnego, nawet bowiem przy duej czstotliwoci stosunkw moe
ona w ogle nie przeywa orgazmu, oceniaam wysoko napicia seksualnego za pomoc
specjalnej tabeli okrelajcej to napicie w sposb jakociowy, a nie tylko ilociowy.
Tabela uwzgldnia rwnie, oprcz czstotliwoci stosunkw, orgazmy wystpujce w
marzeniach sennych i przy podranianiu echtaczki (onanizm). Ponadto braam pod uwag rwnie
stopie inicjatywy seksualnej (ze strony mczyzny czy kobiety?). Dalej rnicowaam przeycia w
trakcie stosunku na orgazmy wycznie echtaczkowe, echtaczkowo-pochwowe i wielokrotne
orgazmy w czasie jednego stosunku.
Wszystkie wyej wymienione dane podzieliam na cztery grupy charakteryzujce napicie
seksualne jako niskie, rednie, wysokie i maksymalne.

12
 W ocenie napicia seksualnego u mczyzn posuyam si metod Kinseya, to jest liczb
stosunkw w tygodniu, wliczajc w to rwnie onanizm i polucje nocne.
By uzyska msk i kobiec krzyw napicia seksualnego, ankietowaam piset kobiet i stu
siedemdziesiciu mczyzn. Krzywa mska ma przebieg analogiczny do krzywej Kinseya, natomiast
krzywa kobieca przebiega zupenie inaczej.

Nastpnie opracowaam krzyw poziomu estrogenw w yciu kobiety zdrowej. Nie opieraam
si, jak Kinsey, na badaniach hormonw przeksztaconych przez wtrob i wydalanych z moczem,
lecz na wskanikach okrelajcych dziaania hormonw estrogennych na narzd rodny kobiety
(komrki nabonka pochwy, skad luzu szyjkowego), a take na wykresie temperatury porannej,

13
ktrej zmienno zwizana z napiciem ukadu nerwowego wegetatywnego rwnie ilustruje
oddziaywanie hormonw jajnikowych na organizm kobiety w cyklu miesiczkowym.
Pomiary ciepoty zwane krzyw temperatury porannej, opisane po raz pierwszy przez Van de
Veldego, s zapewne dobrze znane czytelnikom, poniewa od wielu lat szeroko je popularyzowano
dla celw antykoncepcji.
Na podstawie dwustu siedemnastu cykli miesiczkowych u kobiet w rnym wieku,
zbadanych wyej opisanymi metodami, wykreliam krzyw poziomu hormonw estrogennych w
przebiegu ycia kobiety zdrowej.
Jak wida, krzywa ta przebiega inaczej ni krzywa wydalania 17-ketosterydw u kobiety,
podana przez Kinseya. Krzywa poziomu estrogenw ronie stopniowo od okresu dojrzewania osi-
gajc swoje maksymalne pooenie midzy trzydziestym pitym i czterdziestym pitym rokiem
ycia, po czym z wolna spada a do szedziesitego roku ycia kobiety. Jak widzimy, krzywa
poziomu estrogenw i krzywa napicia seksualnego u kobiety (por. rys. 2 i 3) maj ksztat prawie
identyczny.
Jak wynika z powyszych bada, zmiany napicia seksualnego w yciu kobiety s znacznie
bardziej zwizane z hormonem wydzielanym przez jajniki ni z poziomem hormonw nadnerczy, jak
to przypuszcza Kinsey.
Powysze rozwaania byy konieczne dla zrozumienia i dalszej analizy przebiegu i
ksztatowania si napicia seksualnego w yciu kobiety i mczyzny. Podsumowujc wyej opisane
wyniki wasnych bada naoyam na wsplny wykres krzywe napicia seksualnego mczyzny i
kobiety.

Jak wida, przebieg tych Krzywych jest zupenie rny, krzyuj si one ze sob w wieku
dojrzaym, rozbiegaj znacznie w okresie modzieczym i przedklimakterycznym. Wykres dzieli si
na trzy wyrane odcinki. Pierwszy obejmujcy okres midzy dwunastym a dwudziestym pitym
rokiem ycia, wykazuje ogromn rozbieno napi. Nazwaam go I faz konfliktow. Okres
midzy dwudziestym pitym a czterdziestym pitym rokiem ycia, gdy krzywe napicia seksualnego
u kobiety i mczyzny przebiegaj na poziomie wysokim i maksymalnym, jest okresem harmonii
seksualnej. Okres po czterdziestym pitym roku ycia, gdy krzywa mska i kobieca rozbiegaj si
podobnie jak w okresie modzieczy ni, nazwaam II faz konfliktow.
Analiza krzywych pozwala zrozumie wiele zmian i konfliktw w ukadach midzy

14
partnerami w toku ich ycia. Do krzywych napicia seksualnego. bd niejednokrotnie powraca w
dalszych rozdziaach ksiki. Tu ogranicz si tylko do oglnej charakterystyki rozwoju i zmian
napicia w przebiegu ycia oraz wyjani pokrtce wpyw tych przemian na ksztatowanie si
kontaktw seksualnych dwojga ludzi.
I faza konfliktowa obejmuje, jak ju powiedziaam, okres midzy dwunastym a dwudziestym
pitym rokiem ycia. Od pocztku pokwitania popd seksualny u chopca szybko osiga wartoci
najwysze. Ju midzy dwunastym a szesnastym rokiem ycia polucje nocne i onanizm s wyrazem
mimowolnych, a potem wiadomych prb rozadowania napicia seksualnego. Onanizm u chopcw
od pitnastego do osiemnastego roku ycia wystpuje prawie w stu procentach, co wskazuje na inten-
sywno potrzeb w tej dziedzinie (wysokie napicia na krzywej).
Przejawom tym towarzyszy energiczne poszukiwanie partnerki, nierzadko uwieczone
powodzeniem, o czym mwi dane statystyczno stwierdzajce rozpoczcie stosunkw pciowych u
wikszoci chopcw okoo siedemnastego roku ycia. Znalezienie partnerki wrd rwieniczek nie
jest proste, nierzadko wic wystpuje nawizywanie kontaktw z kobietami dojrzaymi seksualnie.
Gwatowny wzrost napicia seksualnego chopcw w tym wieku absorbuje ich tak bardzo, e w
efekcie wystpuje niedorozwj uczuciowoci. Rozwj psychiczno-uczuciowy po prostu nie nada
za fizycznym rozwojem seksualnym.
U dziewczt w wieku od dwunastu do szesnastu lat napicie seksualne jest stosunkowo
niskie, a wic i pobudliwo niewielka. Niewyksztacona jeszcze wraliwo receptorw
seksualnych (skra, sutki, narzd rodny) daje w efekcie mae zapotrzebowanie na przeycia fizyczne.
Rekompensuje ten fizjologiczny niedorozwj" wraliwoci seksualnej szybki i intensywny rozwj
uczuciowoci, przejawiajcy si w poszukiwaniu chopca na wasno". Onanizm w zwizku z
niewielkim napiciem seksualnym wystpuje w tym wieku znacznie rzadziej ni u chopcw, bo
tylko w okoo dwudziestu prezentach. Dziewczta poniej lat szesnastu rozpoczynaj wspycie
pciowe zwykle pod naciskiem chopca i najczciej nie osigaj satysfakcji seksualnej. W zwizku z
tym nie d do kontaktw fizycznych pomimo intensywnych przey uczuciowych.
U mczyzny midzy osiemnastym i dwudziestym pitym rokiem ycia peni rozwoju
seksualnego zaczyna towarzyszy stopniowy rozwj uczuciowoci. Intensywnemu rozkwitowi
uczuciowoci modej kobiety w tym wieku natomiast zaczyna towarzyszy stopniowe wyksztacenie
si wraliwoci receptorw seksualnych.
Okres harmonii seksualnej obejmuje lata midzy dwudziestym pitym a czterdziestym pitym
rokiem ycia. Napicie seksualne u mczyzny zaczyna nieznacznie spada, u kobiety natomiast
stopniowo rosn do maksymalnych wartoci. Jest to okres penego partnerstwa uczuciowego i
seksualnego. rdem konfliktw staje si raczej wiat otaczajcy lub niepodana cia. Napicie
seksualne tak u mczyzny, jak i u kobiety osiga w t; m okresie ycia na krzywej poziom wysoki"
lub maksymalny".
II faza konfliktowa pojawia si po czterdziestym pitym roku ycia. Napicie seksualne po
trzydziestym pitym roku ycia u mczyzny stale bardzo powoli obnia si, osigajc poziom redni
w wieku od czterdziestu piciu do pidziesiciu piciu lat. Kobieta natomiast w tym wieku znajduje
si u szczytu swoich moliwoci. Napicie seksualne utrzymuje si u niej nadal w granicach (patrz
na krzywej) wysokie" i maksymalne". Rozbieno potrzeb i moliwoci seksualnych znowu
staje si gwnym rdem konfliktw i rozpadania si maestw. U kobiet w tym wieku przejawia
si tendencja do poszukiwania modych partnerw o duych potrzebach seksualnych. Mczyni
natomiast interesuj si bardzo modymi dziewcztami o stosunkowo nieduych wymaganiach
seksualnych.
Rozwaania swoje, aby uzyska wiksz przejrzysto wywodu, celowo zawam do analizy
jednego elementu, tj. napicia seksualnego, abstrahujc od innych walorw modego partnera czy
partnerki, jak uroda, napicie skry, jdrno mini itp.
Powyej pidziesitego roku ycia tak u mczyzny, jak i u kobiety napicie seksualne
spada do wartoci rednich i dotd ostro zaznaczajce si konflikty stopniowo wygasaj.

15
 Oczywicie wyej podany schematyczny zarys obejmuje przecitn rozwoju i spadku
napicia seksualnego i nie wyklucza odchyle w poszczeglnych przypadkach, np. duej pobudli-
woci seksualnej u bardzo modej dziewczyny czy wysokiego napicia seksualnego, utrzymujcego
si bez wikszych zmian do bardzo nieraz pnego wieku mczyzny.

16
II
Mio modziecza
ODRBNO WIATA UCZUCIOWEGO I ZMYSOWEGO DZIEWCZT I CHOPCW

Okres, ktry nazwalam I faz konfliktow, rozpada si w sposb naturalny na dwie czci:
pierwsz od momentu pokwitania, tj. mniej wicej od dwunastego do siedemnastego roku ycia,
gdy kontakty midzypciowe s jeszcze do niezrczne i skomplikowane, i drug midzy
siedemnastym i dwudziestym pitym rokiem ycia, w ktrej chopiec i dziewczyna zaczynaj i
razem i budowa wsplnie swoje ycie uczuciowe i seksualne.
Jak ju wspomniaam w poprzednim rozdziale, chopiec prawie od okresu pokwitania osiga
w krtkim czasie maksymaln wysoko yciowego napicia seksualnego, co idzie w parze z duymi
moliwociami nawizania fizycznych kontaktw seksualnych.
W fazie tej rozwj uczuciowoci chopca nie wychodzi jeszcze z krgu mioci ojcowskiej i
przyjani nawizywanych z rwienikami swojej pci. Do dziewczt rwnolatek chopcy odnosz si
raczej nieufnie, a napicie seksualne rozadowuje si w mimowolnych wytryskach nasienia
towarzyszcych marzeniom sennym o zabarwieniu erotycznym lub w onanizmie.
Dziewczta przy niskim napiciu seksualnym znacznie wczeniej zaczynaj przejawia
pragnienia mioci uczuciowej i szukaj chopca na wasno", bez instynktownej potrzeby kon-
taktw fizycznych. Mechanizmy pobudliwoci seksualnej nie s u nich jeszcze dostatecznie
rozwinite. Ksztatowanie si wraliwoci erotycznej i prawidowych odruchw licznych receptorw
skrnych i narzdowych to dugi i bardzo skomplikowany proces, a bogat uczuciowo wynosz
dziewczta prosto z dziecistwa.
Chopiec, ktrego rozsadza wprost nadmiar pobudliwoci w tym okresie ycia, poszukuje
towarzystwa dziewczt z ciekawoci i dociekliwoci modego psiaka (jak to okrelia jedna z
modych pacjentek). Dotkn, zobaczy, poprbowa... to projekty i plany, wypeniajce jego
wyobrani. Wystpuje u niego w tym okresie bezproblemowy pd do stosunku fizycznego i
rozadowania napicia, a uczuciowo stoi dopiero u progu rozwoju. Ucieka od jakichkolwiek
obowizkw czy wizw, poniewa dziewczyna jest w tym okresie ycia dla niego jedynie obiektem
odkrywczych docieka. Oczywicie, im inteligentniejszy i bystrzejszy, tym zrczniej stwarza pozory
mioci. Zorientowawszy si szybko, e chcc osign podany efekt, naley oddziaywa na
wyobrani dziewczt, mwi o mioci, szantauje dziewczyn odejciem, jeli nie da mu dowodu
mioci"... itp.
Wszystko to s mniej lub bardziej pomysowe rodki do osignicia jedynego celu, jaki go
wtedy urzeka stosunku z kobiet.
Dla przykadu wykazujcego, e nie s to tylko rozwaania goosowne, przytocz dwa
listy dziewczt w wieku szkolnym. Dowd mioci. Na przeaj" 1970. nr 39

Mwi, e powinnam mu si odda, przynosi mi rne angielskie czasopisma, ktre

dowodziy, e modzie, na Zachodzie yje ze sob i to jest na porzdku dziennym. Tumaczy mi,
e przy mnie bez przerwy musi hamowa popdy, e przez to moe nabawi si nerwicy. Mwi,
e jestem zbyt adna, ebym do maestwa si uchowaa".

A oto inny opis wakacyjnych dowiadcze szesnastoletniej dziewczyny:

Idziemy wic lasem, a waciwie drk, wprost przez las nie chciaam z nim i. Co chwila

17
patrzy mi w oczy, umiecham si, on te. Przystajemy przy sadzawce, zza drzew wybiega maa
sarenka, jakby nam na spotkanie, ale zaraz ucieka. Wic to jest ten chopiec, o ktrym tyle
mylaam? Ma cudowne szare oczy i podoba mi si najbardziej na wiecie. Jest ju dorosy, ma
dziewitnacie lat i dowd osobisty. Wacek: kadzie mi rk na ramieniu, jest mi z nim dobrze.
Idziemy w milczeniu, nie odrzucam tej rki, gaszcz j. Zatrzymujemy si. Wacek pyta, o czym
myl. Ja odpowiadam, e go podziwiam. Mnie? zdziwienie maluje si na jego twarzy.
Idziemy dalej, nie wiadomo gdzie. Wacek siada pod drzewem, cignie mnie do siebie. Z pocztku
opieram si, ale id, wierz, e mi nic zego nie zrobi. Kadziemy si na trawie, jak na filmie, ja
obserwuj wierzchoki drzew, on dostrzega moje zadumanie, mwi, e chc si go pozby. Ale to
nieprawda, przecie tak bardzo go kocham. Wacek mnie cauje, nie opieram si, to pierwszy
pocaunek w moim yciu. Ale nie chc mu da tego drugiego dowodu mioci. Wstajemy i idziemy
dalej. Nic nie mwi, lecz myl o tym wszystkim. To jego Oddaj mi si koniec wiata! Mwi
mu, e jest narwany. Odpowiada, e nie, e wanie jest normalny. On prosi, ebym chocia usiada
obok niego. Zgadzam si. I znw to samo ja cigle Nie!, bo boj si tego po prostu. Wstaj i
obserwuj go. On mwi, e si pogniewa, odpowiadam: Nic nas waciwie nie czy. I odchodz w
kierunku domu babci, a on: Jeste jeszcze dzieckiem, wic egnaj i koniec...

No i c pisze dziewczyna na zakoczenie podobaj wam si moje wakacje? Zrozumiaam

ju teraz Wacek mia racj, kady chopak jest taki".
Jeeli dziewczyna ustpi, to zwykle nie koczy si na jednym dowodzie mioci, id za nim
nastpne, a potem cia. I co dalej?
A chopiec, jeeli uda mu si namwi do wspycia koleank w jego wieku, ju w krtkim
czasie stwierdza, e partnerka nie rozwinita seksualnie jest zimna". Szybko si zniechca,
zarzucajc jej ozibo jak kalectwo nieomale, po czym szuka dalej atwych zdobyczy. Jeeli ma
duy temperament, a nie spotka mdrej dziewczyny, utrwala si w jego yciu forma mini-mioci"
fizycznej i ubogiej. Nierzadko przechodzi on z takimi nawykami w wiek dojrzay i rozpoczyna
karier podrywacza zaliczajcego" dziewczyny i niezdolnego do mioci penowartociowej,
zoonej nie tylko z wizw fizycznych, ale i uczuciowych.
Zdarza si, e mskie cechy charakteru u podrywaczy s sabiej wyraone, poniewa w swym
rozwoju emocjonalnym pozostaj oni nadal dziemi i prbuj uzyska rekompensat poczucia
mniejszej wartoci przez podkrelanie swej mskoci wycznie w dziedzinie pici. Takim
przypadkiem jest Don Juan, ktry dowodni stale swojej mskiej tyzny w dziedzinie seksualnej,
poniewa nie by pewny swej mskoci w sensie charakterologicznym (wedug E. Fromma).
Zdarzaj si w tym wieku i inne sytuacje, gdy np. miody chopiec szesnasto-, osiemnastoletni
zetknie si z partnerk dojrza. Z pewnych wzgldw pierwsze dowiadczenia seksualne chopca w
takim ukadzie bywaj korzystne. Nie moe skrzywdzi swojej partnerki, poniewa jest rozumniejsza
od niego, a i przed niepodan ci potrafi si ju kobieta dojrzaa zabezpieczy. Wyrobiona za
seksualnie partnerka uczy swojego modego przyjaciela, jak naley pieci kobiet, aby moga
przeywa sprawy seksualne w peni. W ramach takiego kontaktu uczy si on pocaunkw, pieszczot
i wszelkiego rodzaju form mioci fizycznej, co pozwala mu zrozumie, jak bogata i skomplikowana
jest wraliwo kobiecego ciaa i nie sdz, aby w przyszych kontaktach z rwienicami uwaa
e nastpnym dowodem mioci po pocaunku... jest stosunek.
Przygoda miosna z kobiet dojrza jest dla chopca jak gdyby pjciem na skrty, omija on
dugie i pracowite uczenie si mioci fizycznej wsplnie z rwienic. Ukad taki ma jednak jedn
zasadnicz wad, nauka seksu bowiem nie idzie tu w parze z rozwojem uczuciowoci, jest izolowana
i zuboajca psychicznie. W mioci rwnolatkw obydwoje daj z siebi wszystko i traktuj si na
serio, a kobieta dojrza si rzecz> traktuje swego modego kochanka troch jak dziecko po-
baliwie, nigdy jak rwnego sobie czowieka.
Istnieje opowie grecka Dafnis i Chloe, napisana przez Longosa w II wieku.
Opowiada ona przygody i histori mioci modej pary niedowiadczonych pasterzy Dafnisa i

18
Chloe. W opowieci tej niepoledni rol odegraa dojrzaa ssiadka.

Dafnisie! zawoaa ssiadka. Dzi w nocy dowiedziaam si od Nimf, e kochasz

Chloe. We nie opowiaday mi Nimfy o twoich zach wczorajszych. I kazay mi przyj ci z
pomoc i nauczy spraw mioci. Nie s to ani pocaunki, ani uciski, ani nawet to, co robi barany
lub kozy. O nie! te nasze skoczki s znacznie bardziej sodkie. Trwaj duej i daj wicej rozkoszy.
Jeli chcesz uwolni si od zgryzot i znale rozkosz, ktrej szukasz nadaremnie, tedy, luby, zosta
moim uczniem. Z mioci dla Nimf chtnie wszystkiego naucz" Longos: Dofnis i Chloe, Warsxawa
1962, s. 94.

Zwizek dojrzaej kobiety i modego chopca, pomimo podobnie wysokiego napicia

seksualnego u obojga, jest nietrway i zwykle umiera mierci naturaln z chwil zaspokojenia godu
seksualnego przez chopca. Od pocztku skazany jest na chwilowo, poniewa w miar dorastania
chopiec szuka partnerki o wsplnych zainteresowaniach i podobnym stylu ycia.
Bywaj rwnie i niebezpieczne, a czasem zbrodnicze formy rozadowywania nadmiernego
napicia seksualnego. Myl tu o zbiorowych napadach nastolatkw na dziewczta i kobiety dorose
w celu obejrzenia ich, a nawet zgwacenia. Motorem tych poczyna jest midzy innymi bardzo
wysokie napicie seksualne, a hamulce psychiczne u chopcw ze rodowisk mao kulturalnych nie
dziaaj prawidowo.
Ogldajc sprawozdania filmowe dotyczce zbiorowych gwatw zastanawiaam si, czy w
wielu wypadkach ofiary" gwatu indywidualnego lub zbiorowego nie s tak samo winne zaistniaej
sytuacji jak gwaciciele, a w ostatecznym efekcie tylko bardziej pokrzywdzone? Moe nawet sowo
winna" w stosunku do dziewczyny nie jest suszne, raczej naley si ono rodzicom i
wychowawcom.
Za czasw naszych mam i babek byo nie do pomylenia, eby moda dziewczyna udawaa
si z przygodnie poznanym mczyzn na spacer, do lokalu czy w miejsca odludne. Osawione
przyzwoitki" tamtych czasw, wysyane przez rodzicw dla towarzystwa crki spotykajcej si z
modym czowiekiem, miay zapobiec nieoczekiwanym agresjom fizycznym ze strony mczyzny.
Dzi miejemy si z tego. Dziewczta chodz z mao znanymi chopcami na wycieczki,
pozwalaj si podrywa na ulicy nie znanym mczyznom, zgadzaj si na pjcie z nimi do obcego
mieszkania czy do lasu. Wydaje im si, e s to objawy postpu i nowoczesnoci, a nie karygodnej
lekkomylnoci. Rodzice, niestety, rwnie nie zdaj sobie czsto sprawy z niebezpieczestwa
takiego postpowania i nie uprzedzaj dziewczt o grocych im konsekwencjach.
Chopak nie ma wpywu na wysoko swojego napicia seksualnego, ale dziewczyna
powinna wiedzie, e kada sytuacja z wyej wymienionych staje si dla niego jawn propozycj do
gwatu", i jeeli nie chce by zgwacona, nie powinna dawa po temu okazji.
Niestety, gdy analizuje si dokadnie sprawozdania sdowe i prasowe na ten temat, w
przewaajcej wikszoci wypadkw stwierdzamy zgod dziewczyny na pjcie do mieszkania, do
lasu czy w odludne miejsca z przed chwil poznanym chopcem.
Sdz., e szeroka popularyzacja wiedzy o procesach fizjologicznych zachodzcych w wieku
modzieczym w organizmie chopcw i dziewczt powinna da w efekcie ostroniejsze korzystanie
przez dziewczta z wywalczonej z trudem rwnoci wobec chopcw.
W dziedzinie seksu postp i zrwnanie praw dziewczt i chopcw wyprzedziy znacznie
wiedz o niewzruszonych prawach rzdzcych przemianami fizycznymi i psychicznymi w or-
ganizmie modziey i pozostawiy dziewczta w jakim sensie bezbronne, naraone na agresj
seksualn. Chopcw natomiast poniesionych napiciami seksualnymi, bardzo gwatownymi w tym
wieku, zwyka lekkomylno dziewczt naraa na kompromitacj, kary sdowe i niejednokrotnie
wykolejenie si, z drogi prawidowego rozwoju ju w latach modzieczych.
Oczywicie rozwaania moje nie dotycz modocianych bandytw, napadajcych podstpem i
si kobiety zupenie przypadkowe. Chodzi mi tylko o smutne konsekwencje, wynikajce z

19
nieprzezornoci dziewczt oraz nadmiernej agresywnoci seksualnej chopcw.
Dziewczyna w okresie dojrzewania i rozwoju midzy trzynastym i siedemnastym rokiem
ycia w przejawach swej uczuciowoci jest ju w peni kobiet. Jej kobieca struktura psychiczna
dominuje przez cae ycie nad fizyczn stron przey. Ju w wieku szkolnym niaczy lalki, kotki,
pieski i matkuje caemu wiatu. Z chwil gdy w orbicie jej zainteresowa uczuciowych znajdzie si
chopiec, pojawia si pragnienie zagarnicia go dla siebie na stae. Podwiadomy instynkt macie-
rzyski z tendencj do stworzenia wasnego gniazda wida w czuych nazwach nadawanych czsto
chopcu: mj chopak", mu", ,,tatu" itp., zdradzajcych nastawienie rodzinne" modej
dziewczyny.
W tym ukadzie mio modziecza przed siedemnastym rokiem ycia jest od zarania
rdem konfliktw i nieporozumie. Chopiec jak ju pisaam szuka w sposb mniej czy bar-
dziej zrczny obiektu do rozadowania napicia fizycznego, dziewczyna rozsnuwa w wyobrani cae
poematy mioci i wiernoci. Szuka ona zrozumienia, oparcia i przyjani u chopca, nie majc
najmniejszego pojcia, e wszystko to jest nieosigalne w tym wieku i w tym ukadzie. Nierzadko
rozczarowania uczuciowe prowadz do kompleksw i zaburze w prawidowym rozwoju
psychicznym albo do wycignicia wniosku, jak autorka listu cytowanego uprzednio: e widocznie
wszyscy chopcy s tacy, wobec czego trzeba si pogodzi z rzeczywistoci i ustpi, chocia
konsekwencje bd ciyy, niestety, tylko na niej.
Dodatkow trudnoci w modzieczych konfliktach uczuciowych jest rozlunienie si wizi
dzieci i rodzicw, podziw dla autorytetu rwienikw i zgodny wniosek nastolatkw pci mskiej i
eskiej, e starsi nic nie rozumiej i na niczym si nie znaj. Nie jest tak le, jeeli skutkiem
niewiadomoci pozostaj jedynie po mioci modzieczej mniej czy bardziej przykre wspomnienia.
Niestety, jest to wiek ogromnej egzaltacji i zachwiania rwnowagi psychicznej w zwizku z prze-
ywanymi zmianami hormonalnymi; wstrzsy uczuciowe u dziewczt mniej zrwnowaonych mog
nawet doprowadzi do samobjstwa, z czym spotykamy si wcale nierzadko.
W jednej z publikacji prasowych, zebranych w wydaniu ksikowym, analizujcych
przyczyny pozornie niczym nie wytumaczonego samobjstwa modej pitnastoletniej dziewczyny,
znalazam, prcz rozwaa publicysty piszcego artyku, fragmenty listw dziewczyny oraz list jej
chopca, ktre niej przytaczam:

(...) lwa wstaa w tym dniu pno, koo jedenastej (ostatni dzie ferii wielkanocnych). Sama w
domu, oboje rodzice wczenie poszli do pracy. Zrobia sobie la niadanie jajecznic (na stole
pozostaa nie umyta patelnia). Dugo czesaa si przed lustrem w pokoju, nastawia przy tym jak
zwykle radio, muzyka rozrywkowa na peny regulator. Wreszcie zacza si ubiera. Co si ju
wtedy musiao z ni dzia, dojrzewaa decyzja. Wycigna z szafy czarn perlonow halk i takie
majteczki, komplet ten rzadko uywaa; ostatni raz miaa go na sobie bodaj e na sylwestra; wtedy
gdy pojechaa do Janka i pozostaa na noc u niego w domu (...) za wiedz jego rodzicw, oczywicie.
Matka nie cierpiaa tego kompletu, mwia, e takie co nosz ladacznice. Ale matce wiele rzeczy si
nie podobao, wiadomo. Wic ubraa si w czarn halk i w czarne skpe majteczki" (uoya) si r a
kocu w kuchni i otworzya gaz.

Oto ponury fina sprawy, w przebiegu swoim tak typowej, e mona j przytoczy jako
schemat niemale ilustrujcy mio dwunasto-, pitnastolatkw. Tylko fina nie bywa zwykle a tak
tragiczny.
Wracajc do lwy, jej sprawy rodzinne zaczy si ukada cakiem le. Wieloletnia przyja,
ktra czya j z ojcem, ulega rozpadowi. Matka, bya winiarka z Ravensbriick, zmczona
yciem, oceniaa jej modziecze wyskoki bardzo surowo i krytycznie. lwa oczekiwaa, e ojciec w
konfliktach rodzinnych ujmie si za ni, niestety, zwykle lojalnie bra stron matki.
Niestety" nie dlatego, e matka nie miaa racji, ale dlatego, e w chwili pojawienia si
konfliktw okresu dojrzewania dobrze czasem nie dochodzi zbyt skrupulatnie swych racji, jeli cen

20
jest utrata zaufania dziecka.
Zaufanie to jest bowiem ogromnie potrzebne rodzicom w tym okresie, a jeszcze bardziej
dzieciom nie obeznanym z puapkami grocymi w ich bardzo jeszcze niedojrzaej dorosoci.
Nieszczciem dla Iwy doszed jeszcze jeden konflikt konflikt ze szko. Profesor
przechodzc przypadkiem ulic (mieszkaa na parterze) wypatrzy przez sabo zasonite okna, e
siedziaa z chopcem na tapczanie palc papierosy. Chodzia do szkoy na drug zmian, wic przed
poudniem bya SE: a w domu. Wybuch skandal, awantura w szkole, e przyjmuje chopcw w domu
sama i robi bezecestwa" (jeeli becestwem jest siedzenie na tapczanie z papierosem?). Ponure w
skutkach jest rzutowanie perwersyjnej wyobrani ludzi dorosych na czsto zupenie niewinne
zachowanie modziey. Nie jest le w takich przypadkach trzyma si cile faktw, nie
domalowujc szczegw z fantazji.
Dziewczyn przeniesiono do innej szkoy, ale pozosta u: L do rodzicw i nauczyciela za
zohydzenie spraw mioci i rzec v ktre si dziej midzy chopcem i dziewczyn.
W tym czasie chopiec wyjecha z rodzicami do innego miasta, zacza si korespondencja.
List Iwy:

Moje najdrosze w wiecie Janki!

Pisz, bo drugi ju dzie nie ma listu od Ciebie, i nie wiem, co si z Tob dzieje. Czy nic Ci
si nie stao Janki! ... Co dzie siedzc w domu czekam na Cieli syszc Twoje kroki w bramie
czekam na Twoje pojawienie si, a Ty nie przychodzisz ... Dlaczego? Przecie wiesz dobrze, e ja
czekam! e czekam wanie na Ciebie. I tylko ra stojca jeszcze na biurku mwi mi, e
odjechae, wic jak moesz przyj? ... Jak to dobrze, e przynajmniej mog pisa do Ciebie w
kadej chwili, i to, e Ty to bdziesz czyta i e odpiszesz. (...) To napenia mnie otuch"
(...) Siedz w fotelu z Tob, gadz Ci po gowie, pniej zamykam oczy i wodz rk po
Twojej twarzy chcc zapamita Twoje rysy, czuj Twoje usta na rce, gorce szukam teraz
miejsca, w ktrym bije Ci serce jak ono wali jak gdyby chciao wyrwa si z piersi i teraz
cauj Ci mocno, mocno, a mam tego dosy... Dosy? Nie! Nigdy! Nigdy nie bd miaa dosy
Ciebie i Twoich pocaunkw. Wierz mi ale czy mnie moesz wierzy?" (...) ".

Listy staj si coraz gortsze, pene tsknoty i mioci, co jest rwnie reakcj na rozlunienie
si kontaktu ze strony chopca. Przestaje go interesowa mio ja odlego ze zrozumiaych
wzgldw. Listw nie lubi pisa, jak kady prawie mczyzna. Pene mioci wynurzenia Iwy
powoduj skutek wrcz odwrotny przestaje by atrakcyjna, a zaczyna by nudna.
Na takie listy moe sobie pozwoli mczyzna, a nigdy prawie kobieta, nawet po srebrnym
weselu, a co dopiero u progu mioci. Skutki nie daj na siebie dugo czeka:
List Iwy:

(...) Bardzo chc by w tej chwili przy Tobie, uspokoi Ci, odpdzi od Ciebie wszystkie
smutne i ponure myli, znw caowa Ci powtarzajc: Moje Janki! Moje ukochane Janki! (...)
Jeszcze tylko jedno! Bez wzgldu na to czy mi zabronisz, czy nie przyjad i choby uciek i schowa
si w mysi dziur, znajd Ci. Po co? Tak, wanie po co? eby zobaczy Ci ywego, eby
nacieszy si Twoim widokiem... By moe brzmi to zbyt banalnie, ale c poradzi, skoro tak jest.
To ju wszystko, co miaam Ci do powiedzenia. Teraz zaley od Ciebie, czy dalej bdzie trwa nasza
korespondencja, a co za tym idzie i nasza mio, czy nie. Bez Twojego pozwolenia cauj Ci
strasznie mocno i gorco (nie opieraj si, moe to ju ostatni raz).
Czy Twoja?
Iwa"

Iwa zaniepokojona jedzie do niego na sylwestra i zostaje na noc. Ta noc miaa

przypiecztowa ich mio cakowitym oddaniem wzajemnym. Niestety, lwa nie domyla si nawet,

21
e tym posuniciem wydaa wyrok na swoj mio. Sdzia, e oddaniem si zczy ich na zawsze,
e fakt ten bdzie rwnoznaczny z maestwem.
Po powrocie mi pluszowy, podarowany kiedy przez Janka, zostaje przemianowany na
Jacusia-Darusia i zaczyna wystpowa w roli synka.
Nastpne listy maj ju nastrj zdecydowanie rodzinny:

Kochany Musiu!!!
Le w ku (jest 21.50) i odpisuj Ci. List od Ciebie dostaam dopiero, gdy przyszam z
treningu, tzn. o 21.00 (...) Wic dobranoc, kochanie! Nic si nie martw i uszy do gry. Nie chod z
go gow! Twoja
Iwa
P.S. Kochany Tatusiu!
Czemu nic do mnie nie napisae? Jestem przecie grzeczny i od kiedy mamusia mnie
wykpaa, nie brudz si ju. Przykrzy nam si bardzo bez Ciebie, a tu tak rzadko na dodatek
przychodz listy. Nie smu nas wicej i pisz chocia czciej. Na razie do widzenia. Cauj Ci.
Twj Daru".

Rodzice chopca s zgorszeni jej przyjazdem, nastawieni niechtnie. Chopak wystraszony

propozycjami maeskimi (jest jeszcze uczniem) czuje si osaczony... znika i przestaje si odzywa.
Po mierci lwy na list dziennikarza z prob o spotkanie i rozmow o lwie odpisuje:

Szanowny Panie Redaktorze!

W odpowiedzi na list Paski z dnia 26 V 1965 roku uprzejmie komunikuj, e nie jestem w
stanie uczyni zado probie Pana, dotyczcej moich wyzna na temat osobowoci p. Iwy.
Listy jej do mnie zwrciem rodzinie i nic nie zatrzymaem z materiaw, ktre mogyby Pana
interesowa. Nie uwaam rwnie za moliwe i suszne dzieli si z Panem hipotezami na temat
przyczyn mierci wspomnianej mojej znajomej. Depesza jej rodziny, wzywajca mnie na pogrzeb,
zaskoczya mnie rwnie
mocno, jak i sama mier. Wydaje mi si, e tylko rodzice p. lwy i towarzystwo, w ktrym si
obracaa w K., mog Panu udzieli interesujcych Pana informacji, jeli Pan pragnie podj prb
rehabilitacji p. lwy lub jej rodzicw. Ja nic na ten temat nie wiem, gdy ycie wewntrzne Zmarej
byo dla mnie rwnie wielk zagadk, jak dla Pana, tym bardziej e spotykalimy si ze sob bardzo
rzadko, korespondencja bya przerywana nie z mojej winy i trwaa niezbyt dugo, o czym moe si
Pan przekona z jej listw do mnie, ktre zwrciem rodzinie.
cz wyrazy powaania
Janek X".

Moe jest przeraony nieoczekiwanym dramatem? Usiuje si wycofa, wykama

pomniejszy swoj rol w tej sprawie? Mnie si jednak wydaje, e byo inaczej. Wyobrania
uczuciowa dziewczt w tym wieku jest ogromnie pobudliwa bogata, nie jest wic wykluczone, e
realia byy niewspmiernie mae w stosunku do bogactwa przey Iwy.
I tu tkwi najwiksze niebezpieczestwo wczesnego okresu modzieczego.
Niebezpieczestwo polegajce na przerocie uczuciowoci u dziewczyny i niedorozwoju, a
nierzadko cakowitego jej braku u chopcw, o czym wiadczy list Janka po mierci lwy.
Gdyby sytuacja bya odwrotna i nie kochany chopiec popeniby samobjstwo z mioci, to
dziewczyna, nawet nie bardzo zainteresowana uczuciowo, stworzyaby retrospektywnie poemat .w
wyobrani i wspomnienia stayby si histori wielkiej mioci.
Mczyzna, nawet zaangaowany uczuciowo, reaguje zupenie inaczej. Przez wiele wiekw
kobiety zawiedzione w mioci zamykay si w klasztorze do koca ycia, a nie przypominam sobie,
eby si. to zdarzyo mczynie. Jedynym znanym mi przykadem by pan Micha Woodyjowski z

22
Potopu, ale i jego aoba nie trwaa zbyt dugo.
Moe historia lwy nie zakoczyaby si tak dramatycznie, gdyby modzi troch wicej
wiedzieli o swoich reakcjach i potrzebach. O tym, e wiat uczuciowy dojrzewajcych dziewczt i
chopcw jest diametralnie rny. e rozpoczcie wspycia, na ktre decyduje si dziewczyna, jest
dla niej naprawd dowodem mioci, podczas gdy dla chopca jest celem, do ktrego zmierza,
dokadajc wszelkich stara, i momentem, w ktrym z reguy koczy si jego zainteresowanie
partnerk.
Znajomo odrbnoci reakcji w tym wieku pozwoliaby im wzgldnie bezkolizyjnie przej
przez okres modzieczy a do chwili, gdy chopiec zacznie dojrzewa uczuciowo, a dziewczyna
rozkwitnie fizycznie, co wyrwnuje ich szans w mioci.
W yciu dziewczt nastoletnich (lat szesnastu do dziewitnastu), podobnie jak u chopcw w
tym wieku, zdarza si nierzadko nawizanie kontaktu uczuciowego z mczyzn znacznie starszym,
trzydziesto-, czterdziestoletnim. Mczyzna po czterdziestce jest w okresie wyranego spadku
swoich fizycznych moliwoci seksualnych, a rwnoczenie ma za sob bogate dowiadczenie w
sprawach kobiet, ich psychiki, wymaga i fizycznych reakcji.
Partner taki idealnie pasuje do wyobrani o mioci dziewczyny kilkunastoletniej. Jest
romantyczny, uwaajcy, przynosi kwiaty, mwi wytworne komplementy, zaprasza do kina, do
teatru, na eleganckie dansingi, obdarza subtelnie dobranymi i licznymi prezentami. Umie mwi
piknie o mioci, ceni znaczenie muzyki, nastroju, otoczenia, a przede wszystkim nie rzuca si na
partnerk zdajc najkrtsz drog do stosunku, tylko uwodzi j pieszczc, caujc, uczc tajemnic
mioci i zaczyna wspycie dopiero wtedy, gdy rozbudzona dziewczyna odczuwa potrzeb
konkretniejszych przey fizycznych. Daje on partnerce to wszystko, czego nie znajduje ona u
swoich rwienikw, a czego podwiadomie zwykle oczekuje.
Wydawaoby si, e jest to ukad wrcz idealny, ale i tu istniej zastrzeenia. Mczyzna
znajduje si ju w okresie spadku swoich moliwoci seksualnych i spadek ten stopniowo bdzie
postpowa. Dziewczyna natomiast bezkolizyjnie wprowadzana w wiat seksu przez
dowiadczonego partnera rozwija si szybko i jej wymagania zaczynaj rosn. Gdy ona w wieku lat
trzydziestu stanie u szczytu swoich moliwoci seksualnych, partner jej w zasadzie koczy swoje
aktywne ycie w tej dziedzinie, dobiegajc szedziesitki- Wobec powyszego, podobnie jak w
ukadzie mody chopiec dojrzaa kobieta, ukad: moda dziewczyna dojrzay mczyzna jest
rwnie nietrway, poniewa nie ma wsplnej przyszoci, ale jako pierwsza mio, wprowadzajca
w tajniki ycia seksualnego mod kobiet, jest ukadem dla niej raczej korzystnym.
Dziewczyna wychowana przez dojrzaego przyjaciela potrafi wiadomie ustawie w dziedzinie
seksu swego przyszego maonka i wie ju, czego mona i naley od niego wymaga. Ukad: moda
dziewczyna i dojrzay mczyzna ma jeszcze jedn przewag nad analogicznym ukadem
dotyczcym modych chopcw, a mianowicie w sytuacji chopicej partner jest prowadzony i
podlega dyrektywom kobiety, a takie podporzdkowanie nie bardzo si podoba dojrzewajcym
chopcom, chyba e nie wyroli jeszcze z tsknoty do opieki macierzyskiej.
Przypomina mi si, a propos powyszych rozwaa, zasyszana przeze mnie w zatoczonym
autobusie zabawna rozmowa. Chopiec i dziewczyna w wieku siedemnacie, osiemnacie lat.
On: Widzisz, widzisz, jaka ty jeste jak id przed tob, niedobrze; ty idziesz przede
mn te niedobrze. Zdecyduj si wreszcie...
Ona: Oczywicie wol, jak ty idziesz przede mn...
On: Zawsze?!!! (z intonacj podchwytliw).
Ona: Zawsze!... a... ale w autobusie...
W yciu kobiety przeciwnie, jednym z ogromnie wanych momentw towarzyszcych
mioci jest rozbudzenie wyobrani i podziwu dla partnera. Powinien on imponowa, by sawnym,
popularnym aktorem, uczonym czy wielkim sportowcem, aby kobieta moga go podziwia i by z
niego dumna. Mody chopiec nie zawsze ma sprecyzowane plany yciowe i jest tylko rwienikiem,
zwykle nie budzi podziwu i szacunku. Mczyzna dojrzay ma te walory si rzeczy, ze wzgldu na

23
zajmowane stanowisko, sytuacj materialn czy karier yciow.

W POSZUKIWANIU WSPLNEGO MIANOWNIKA

Po ukoczeniu osiemnastego, dziewitnastego roku ycia chopiec i dziewczyna staj si

mczyzn i kobiet, wkraczaj w okres mioci modzieczej. Rozpoczyna si midzy nimi na-
wizywanie kontaktw przyjaznych i uczuciowych. Mody mczyzna i kobieta rozpoczynaj prby
wsplnego budowania swego ycia uczuciowego oraz seksualnego we dwoje. Zbiega si to mniej
wicej z ostatnimi latami szkoy i pocztkami studiw lub pracy zawodowej. W tym wieku zaczynaj
ju chodzi ze sob na stae dobrane pary.
Wydawaoby si, e teraz, gdy miny ju najostrzejsze rozbienoci i konflikty okresu
dojrzewania, wszystko powinno i gadko i bezproblemowo. Niestety, nie ma takiego okresu w y-
ciu, ktry nie miaby wasnych komplikacji i kopotw.
Z kolei na pierwszy plan wysuwa si pytanie kiedy rozpocz wspycie fizyczne?
Doroli i nauczyciele maj dla wychowankw mnstwo dobrych rad, jak wyywanie si w sporcie,
gimnastyka, zimne prysznice, nauka i sublimacja twrcza niskich instynktw seksualnych. Wiele
lepszych czy gorszych sposobw na utemperowanie seksualnych zapdw modziey wymylono od
pocztku wiata. Cz z nich ma warto raczej utartych zwyczajowo i tradycyjnie pogldw, nie
zawsze zgodnych z rzeczywistoci.
Doktor Andrzej Jaczewski w swoich badaniach nad popdem seksualnym zebra dane
ankietowe u sportowcw wyczynowych mistrzw sportu, pytajc ich, co robi najchtniej po
dugim dniu wyczerpujcego treningu sportowego. Okazao si, e w wikszoci wypadkw
odpowied brzmiaa: bior prysznic, zjadam dobry obiad i id do swojej dziewczyny. Jak si oka-
zuje, sport i gimnastyka, powszechnie zalecane jako czynnik hamujcy i zmniejszajcy napicie
seksualne, nie wywieraj przypisywanego im wpywu. Niewtpliwie uprawianie wszelkiego rodzaju
sportw odgrywa du rol w prawidowym rozwoju fizycznym modziey, ale nie jest lekarstwem"
na zmniejszenie napicia seksualnego.
Nastpn rad bardzo popularn jest propozycja wzicia si za nauk, aby nie przychodziy
gupie myli do gowy". Tu ja z kolei zrobiam kiedy z wasnej ciekawoci ankiet wrd stu
kilkudziesiciu studentek zamnych i niezamnych pytajc, jak wpywa stabilizacja czy brak
stabilizacji seksualnej na przebieg ich studiw. Okazuje si, e kobiety zamne znacznie wicej
czasu i energii powicaj nauce, poniewa problem znalezienia i zdobycia dla siebie partnera, a w
zwizku z tym i nierzadkie dramaty mioci nieudanych, zabieraj ogromn ilo energii i
przyczyniaj si do zmniejszenia aktywnoci naukowej.
Oczywicie w maestwach studiujcych wchodzi w gr kwestia dziecka, ale t spraw
mona zaatwi pozytywnie racjonaln antykoncepcj. Ponadto staa para lubna czy nielubna
zwykle ma konkretne plany, dotyczce przyszoci i stabilizacji ycia we dwoje, w zwizku z czym
zaley im na moliwie jak najszybszym ukoczeniu studiw i stworzeniu sobie wasnego domu.
Jak wida z dotychczasowych rozwaa, szeroko zalecane recepty na utemperowanie seksu
s do zawodne i mao skuteczne, a wybranie przeciwnej alternatywy, to znaczy wspycia
seksualnego wrd modziey, wysuwa na plan pierwszy nastpny problem, bardzo niebezpieczny
szczeglnie dla modych dziewczt. Problemem tyrn jest cia i jako konsekwencja nie
ustabilizowanej sytuacji yciowej jej przerwanie. Cia i skrobanka s najwikszym zem i
fizyczn krzywd, jakie mog spotka mod kobiet.
W ten sposb powstaje wze, ktrego rozwizanie jest bardzo trudne.
W Ameryce, krajach Europy Zachodniej oraz Skandynawii istnieje do szeroko stosowany
zwyczaj pieszczot zastpujcych peny stosunek fizyczny, a pozwalajcych na rozadowanie nad-
miernego napicia seksualnego. Pieszczoty takie okrela si sowami: necking" i petting".
Necking" obejmuje wszystkie pieszczoty, pocaunki itp. dotyczce twarzy, ust, gowy, rk,
piersi, jednym sowem powyej pasa. Petting" - - to rwnie pieszczoty, pocaunki, gaskanie, ale

24
poniej pasa, cznie z narzdami pciowymi obydwojga partnerw, z wyczeniem jednak stosunku.
Na przykad w Anglii, Ameryce i Szwecji petting" i necking" s uprawiane przez modzie
i ludzi dorosych, i su one nie tylko rozadowaniu nadmiernego napicia seksualnego, zastpujc
stosunek u modziey, ale rwnie s praktykowane przez ludzi dorosych w sytuacjach, w ktrych
normalne wspycie jest nie do pomylenia.
Jak podaj socjologowie amerykascy, ta forma pieszczot jest bardzo popularna i istniej
pary, ktre latami ograniczaj si wycznie do pettingu" z jednym lub rnymi partnerami. Lekarze
amerykascy zgaszaj zastrzeenia dotyczce dugotrwaego stosowania takich form wspycia,
twierdzc, e istnieje obawa wyksztacenia okrelonego zespou trwaych odruchw warunkowych i
w konsekwencji niech do tzw. kontaktw normalnych.
Zastrzeenia podobne mona mie rwnie do wszelkiego rodzaju przejaww normalnego
seksualizmu, jeeli uzewntrznia si on stale w jednej tylko postaci.
Zmys wzroku np. odgrywa ogromn rol w mioci, ale ogldactwo czy ekshibicjonizm
nale do zbocze, dlatego e kontakty seksualne ograniczaj si tylko do wrae wzrokowych i
bodce wzrokowe doprowadzaj do rozadowania seksualnego bez potrzeby normalnego wspycia.
Podobnie pieszczoty oralne (doprowadzenie do orgazmu przez dranienie pocaunkami
narzdw pciowych), praktykowane jako wycznie moliwa forma rozadowania seksualnego,
mog by okrelone jako zboczenie seksualne, podczas gdy stosowane wraz z innymi rodzajami
pieszczot przed stosunkiem lub w wieku modzieczym zamiast", s tylko jedn z form z wyboru,
wzbogacajc wspycie i rozbudzajc wraliwo seksualn u modych kobiet.
W naszym spoeczestwie, nie tylko wrd modziey, kultura pieszczot jest zaledwie w
zarodku, a niejednokrotnie wcale jej nie ma. Propozycje odbycia stosunku po kilku pocaunkach
spotyka si na porzdku dziennym.
Jednym z zasadniczych celw mojej ksiki jest prba ukazania bogactwa i kultury pieszczot,
dlatego rozdzia omawiajcy rol zmysw w mioci jest tak szeroko rozwinity, a opisy techniki
pieszczot s bardzo szczegowo wyjanione.
Staram si nic nie pozostawia domylnoci czytelnikw, liczc si z tym, e niezmiernie
czsto domylno i wyobrania w tej dziedzinie nie dopisuj, o czym przekonuj si stale w
gabinecie lekarskim,
Sowa petling'' i vnecking" przyjy si powszechnie w sowniku naszej modziey jako okrelenie
rnorodnych form pieszczot, a nie jako nazwa zboczenia.
Sowa s wygodne i krtkie z tego wzgldu bd korzysta z nich nadal w ksice,
mwic o kulturze kontaktw seksualnych, Pogld wielu seksuologw, e petting" i necking"
mog odgrywa rol stadium poredniego we wczesnym okresie mioci, poprzedzajc rozpoczcie
penego wspycia, oraz stanowi szko kultury seksualnej, znajduje rwnie potwierdzenie w
moich obserwacjach.
Pieszczoty odwlekajce moment nasycenia i penego zczenia fizycznego pozwalaj kobiecie
rozwin wizy uczuciowoci i przyja w psychice wybranego mczyzny. Zyskuje ona niejako
limit czasowy na rozwizanie tego problemu, poniewa mczyzna nie uzyskujc od kobiety
szybkiej zgody na rozpoczcie wspycia, zamiast tendencji do przesytu i zmiany partnerki, kry
wok niej zainteresowany rysujcym si w odlegej perspektywie cakowitym spenieniem jego
pragnie seksualnych. W tym okresie, ktry przewanie mieci si midzy szesnastym a
dwudziestym rokiem ycia, wysila on swoj wyobrani na wymylanie coraz innych pieszczot
zaspokajajcych choby czciowo jego gd seksualny.
Duga i odkrywcza droga, ukazujca stopniowo partnerowi tajemnice kobiecego ciaa, staje
si rwnoczenie szko mioci dla kobiety. Stwarza jej szans penego rozwoju seksualnego. Maj
oni przed sob cae ycie i w tym wanie wieku mog doprowadzi do perfekcji sztuk
urozmaicania i wzbogacania mioci, aby nie staa si monotonna i nie znudzia si im zbyt szybko.
Ju Balzak powiedzia, e mio speniona w cigu dwch dni umiera w cigu dwch
nastpnych, zdobywana w cigu miesicy trwa miesice, a w cigu lat lata. Sedno sprawy zawsze

25
pozostaje jednakie, nie cenimy rzeczy, ktre dostajemy atwo,
W klubach studenckich, gdzie w czasie wykadw mwiam midzy innymi o bogactwie
pieszczot fizycznych, ktre powinny przez dugi okres poprzedza rozpoczcie penego wspycia,
z reguy dostawaam liczne kartki z uwagami, e wszystko to piknie i kobiety nie maj nic
przeciwko wszelkiego rodzaju pieszczotom zamiast", ale partnerzy skar si na dokuczliwe ble w
pachwinach i podbrzuszu po pieszczotach nie zakoczonych stosunkiem.
Rzeczywicie. Intensywne przekrwienie mskich narzdw pciowych, spowodowane
nie rozadowanym podnieceniem seksualnym, moe sprawia przykre ble jder, podbrzusza i pach-
win. Dolegliwoci takie czsto bywaj interpretowane jako objaw chorobowy, a s jedynie
skutkiem dugotrwaego przekrwienia. Napicie rozadowuje si zwykle samoistnie w polucjach
nocnych, towarzyszcych marzeniom sennym. W sytuacji, gdy para kochankw jest ju:
zaawansowana w rwnego rodzaju pieszczotach we dwoje, mona doprowadzi rwnie w trakcie
pieszczot do wytrysku i rozadowania nadmiernego przekrwienia.
Nie bd rozwodzia si szerzej na temat szczegw wszelkiego rodzaju technik
seksualnych, gaskania, muskania, askotania, dotyku i pocaunkw doprowadzajcych do orgazmu
mczyzn czy kobiet, poniewa piszc dalej o roli zmysw w mioci, omwi te sprawy
dokadniej. Chciaabym tylko podkreli jeszcze inne korzystne aspekty nauki neckingu" i
pettingu" we wczesnym okresie mioci dwojga ludzi.
Oprcz wymienionych ju dwch zasadniczych spraw: po pierwsze, maksymalnego
przeduenia czasu zdobywania kobiety przez mczyzn, co daje jej szans na obudzenie w nim
uczu mioci, tkliwoci i przyjani w okresie, gdy magnes seksualny dziaa; po drugie, sprawienia,
i chopiec nie zaspokojony seksualnie wysila swoj wyobrani, wymylajc najrozmaitsze
pieszczoty i karesy zbliajce go do upragnionego celu, co stanowi dla modej dziewczyny szko
mioci seksualnej, nastpnym walorem, przemawiajcym na korzy tego rodzaju kontaktw we
wczesnym okresie mioci, jest uchronienie kobiety przed niepodan ci w przypadkach, gdy
partnerzy nie potrafi jeszcze zabezpieczy si w inny sposb. Przy okazji trzeba tu nadmieni, e
wszystkie pieszczoty powierzchowne, a przede wszystkim w formie dotykania czonkiem okolicy
echtaczki i krocza, mog w wypadku wylania si nasienia na srom doprowadzi do ciy nawet u
dziewicy. 2 tego wzgldu naley zachowa maksymaln ostrono dbajc, by nasienie nie dostao
si na wilgotne luzwki, poniewa plemniki z atwoci zawdruj z warg sromowych do pochwy.
Istnieje jeszcze jeden bardzo wany moment, przemawiajcy za koniecznoci nauczenia si.
we wczesnym okresie mioci wszelkich zastpczych form stosunku. Okazuj si one nie-
jednokrotnie bardzo poyteczne w dalszym yciu maonkw; na przykad w czasie dugotrwaych
okresw abstynencji pciowej przed- i poporodowe). S to zwykle okresy bardzo le znoszone przez
wspmaonka, przyzwyczajonego de regularnego wspycia. Przymusowa abstynencja stwarza
pretekst do poszukiwania innej kobiety. Sytuacja jest tym bardziej przykra dla ony, e w okresie
okooporodowym wymaga ona wanie jak najwikszej czuoci i opieki ze strony ma.
Przekonaam si pracujc przez wiele lat w poradni ginekologicznej, e niemao maestw
zostaje rozbitych wanie przez sprawy seksu. Lekarze narzekaj niejednokrotnie na brutalne
traktowanie kobiet wracajcych po porodzie ze szpitala przez zgodniaego" wspmaonka,
mwic: C tu mona poradzi? Czy kobieta moe by zdrowa, jeeli natychmiast po powrocie
ze szpitala, w tydzie po porodzie albo i wczeniej m zmusza j do stosunku i za kilka dni wraca
ona do szpitala z cikim zapaleniem macicy czy jajnikw.
Istnieje jedna tylko rada aby maonkowie w okresach abstynencji wykorzystywali sztuk
pieszczot zastpujc ni normalne wspycie. Jeeli te pieszczoty bd im znane i oswoj si z nimi
w okresie narodzin mioci, kiedy chtnie i z zapaem je uprawiaj nie majc szansy na peny
stosunek, to powrt do nich w okresie ciy czy przymusowej abstynencji nie sprawi im wikszych
trudnoci. Uczenie si natomiast innych form wspycia w okresie fizycznie niekorzystnego
wygldu kobiety nie jest najlepszym czasem do budzenia zainteresowania pieszczotami.
Wieloletniemu maestwu o wyrobionych odruchach i zapotrzebowaniach seksualnych nie

26
powinno si zaleca cakowitej abstynencji, a jedynie zmian formy i techniki miosnej, poniewa
zalecenia takie zwykle s nierealne.
Jeszcze jednym okresem ycia maeskiego, kiedy necking" i petting" oddaj nieocenione
usugi, jest okres maeskiej jesieni. Przewanie partnerzy nie starzej si rwno i wiele starych
maestw rozpada si oraz traci wi uczuciow z powodu impotencji wspmaonka, czy
(rzadziej) niemonoci odbywania stosunku przez kobiet.
W okresie kiedy pojawiaj si kopoty ze wzwodem czonka, przez wiele lat jeszcze pozostaje
zdolno do wytrysku i odczuwania orgazmu. Podobnie kobieta, ktra nie moe odbywa
normalnego stosunku ze wzgldu na stany poopergcyjne czy zmiany chorobowe w pochwie,
zachowuje wraliwo echtaczki i caego ciaa na pieszczoty. Wypenienie sobie w tym okresie
ycia deficytu seksualnego czuoci i pieszczotami zastpczymi pozwala wspmaonkom
pogodnie przej przez ten czasem kopotliwy okres wspycia.
I tak, zaczynajc od pieszczot i zabaw seksualnych w okresie narodzin mioci,
zawdrowalimy a do pnej jesieni maestwa. Jak wida, pieszczoty te nie s dodatkow
rozpust, proponowan i tak ju wedug oglnie przyjtych pogldw rozwydrzonej modziey, tylko
szko mioci fizycznej dla kobiety i azylem w sytuacjach konfliktowych w toku dalszego wspl-
nego ycia.

27
III
Zmysy
WYOBRANIA

Stendhal w swej ksice O mioci napisa: Kochaj to odczuwa rozkosz ogldajc,

dotykajc, czujc wszystkimi zmysami, jak mona najbliej, istot kochan i obdarzajc nas
mioci.
W momencie narodzin mioci i przez cay okres jej trwania zmysy odgrywaj zasadnicz
rol. Zaczyna si od wzroku i suchu, ktre oddziauj za porednictwem psychiki na orodki
seksualne w mzgu. Potem wch mogcy sygnalizowa z daleka obecno partnera lub budzi
najbardziej intymne przeycia w bezporednim kontakcie. Zmys wchu znajduje si na granicy
dozna czysto fizycznych i psychicznych, pobudzajcych wyobrani. Nastpnie przychodzi kolej na
bodce fizyczne odbierane zmysami smaku i dotyku. Zmysy te odgrywaj zasadnicz rol w
kontaktach bezporednich, podraniajc czuciowe zakoczenia nerwowe, znajdujce si. na caym
ciele, skd bodce wdruj do orodka orgazmu w mzgu. Gdy rol dominujc zaczyna odgrywa
zmys dotyku, psychika si wycza i nie jest dobrze, jeli nie wyczy si cakowicie. Kontrola
psychiczna nie jest wtedy potrzebna, moe natomiast wywoywa wiele zaburze w przebiegu
odruchowych funkcji narzdw, stajc si rdem powstawania nerwic seksualnych.
Jak ju wspomniaam, wraenia wzrokowe, suchowe i wchowe pobudzaj orodki
seksualne w mzgu za porednictwem poszczeglnych zmysw, ale... podniety psychiczne, jak np.
wyobrania ksztatu, barwy, dwiku czy zapachu rwnie oddziauj na orodek orgazmu
bezporednio z pominiciem receptorw zmysowych. Jak wida, wystpuje tu bardzo skom-
plikowany system sygnaw oraz rnorodno drg przewodzenia.
W labiryncie psychiki ludzkiej drogi ycia seksualnego nale do najbardziej zawiych i
trzeba stale myle, i sterowa nimi, aby unikn katastrofy czy rozczarowania. Jednym sowem
w dziedzinie psychiki i uczuciowoci trzeba myle, a w trakcie przey fizycznych mylenie jest
surowo wzbronione sytuacja wcale nieatwa, ale warto o tym wiedzie.
Mwic o wyobraeniach ksztatu, barwy czy dwiku, wchodzimy na teren wyobrani, ktra
obejmuje tak poszczeglne najprostsze elementy skadowe bodcw seksualnych, jak i caego
czowieka lub jakie okrelone sytuacje yciowe.
Wyobrania w mioci jest potn si inicjujc, przycigajc i utrzymujc jej trwao,
ale wyobrani trzeba ksztaci i rozwija, podobnie jak wiele innych mechanizmw fizycznych i
psychicznych.
Ju we wczesnym dziecistwie rozpoczyna si ksztacenie wyobrani w zabawach dziecka. I
tu rodzice, zamiast pomaga dziecku w rozwoju, przeszkadzaj, kupujc mnstwo piknych zabawek
eby miao si czym bawi! Nic bardziej faszywego! Nic bardziej przeciwko wyobrani.
Pamitamy przepyszne zabawy w sklep, do ktrych potrzebna bya kaszka" z krwawnikw,
kamyczki, piasek, cega tarta, a przede wszystkim mnstwo kolorowych skorupek i szkieek,
troskliwie zbieranych po wiecie. Pamitamy wycigi na saniach zaprzgnitych w renifer/ i podre
odzi podwodn Nautilus" albo galop na mustangu przez preri, gdy jedynym instrumentem tych
pasjonujcych wypraw by lecy pie starej wierzby, wyglansowany do poysku dziecinnymi
nogami i poladkami.
Pamitamy nie koczce si zabawy w tat i mam z lalkami i misiem w kciku za szaf,
gdzie by dom i szpital, i szkoa, zalenie od potrzeby, a na pce z zabawkami sta zakopiaski

28
domek dla lalek z penym umeblowaniem nie ruszany.
Modele samochodw i samolotw zdalnie sterowanych, pocigi z ogromn liczb szyn,
zwrotnic, mostw, naladujce w szczegach wiernie rzeczywisto, s zbyt realne, nie daj pola do
wyobrani, a dziecko musi mie warunki do fantazjowania i najwiksz uciech sprawia mu
wymylanie wasnych form i odmian zabawy.
Ile to razy widz w ogrdkach jordanowskich pikne modele samolotw czy rakiet
opuszczone i stojce samotnie, a dzieciaki obok kred na asfalcie rysuj wielopokojowe mieszkania i
gospodarz w nich t zapaem, gromadzc rne pozbierane wok drobiazgi.
Stopniowo dziecko wyrasta z zabawek, a wchodzi w wiat ksiek, i tu znowu wyobrania
ma wiele do powiedzenia. Wyobraamy sobie bohaterw powieci, ich domy, stroje, przeycia,
wyobraamy sobie tak ywo, e staj si naszymi przyjacimi, nieomale ywymi ludmi. Robinson
Cruzoe, Ania z Zielonego Wzgrza, Bort, syn Szarej Wilczycy, czy Kubu Puchatek stoj cierpliwie
na pce i czekaj na nasze odwiedziny.
Potem, kiedy w okresie dojrzewania budz si zainteresowania seksualne, zaczyna si
polowanie na ksiki o mioci, ktre zreszt rodzice, wychowawcy czy nauczyciele wydzieraj z rk
z okrzykiem: To nie jest ksika dla modziey!" i starannie chowaj pod kluczem.
Czego si obawiaj? Obudzenia wyobrani seksualnej! Wyobrani bowiem i jej igraszki w
dziedzinie seksu uwaa si za bardzo niebezpieczne i podniecajce modzie.
Dawniej obawiano si ksiek nie dla modziey". Obecnie mamy jeszcze inne zakazy,
dotyczce filmw czy spektakli telewizyjnych, ale podejrzewam, e nasi rodzice (my to znaczy
obywatele po czterdziestce) mieli znacznie bardziej umotywowane powody do obaw ni dzisiejsi.
Najpikniejszy nawet film czy widowisko telewizyjne traktujce o mioci daje obraz gotowy na
miar przecitnego widza, a ksika o mioci dziaa j,ak bodziec, pobudzajc wyobrani. Jak
interesujco, jak piknie i podniecajco wyobrania nie hamowana adn cenzur malowaa nam
perypetie kochankw z powieci, przekonalimy si niejednokrotnie konfrontujc nasz wersj
mioci oraz postaci wyobraonych bohaterw romansu z osnut na wtku czytanej powieci wersj
filmow czy telewizyjn. Widziaam mnstwo filmw realizowanych wedug znanych rai od lat
powieci i prawie zawsze stwierdzaam, e to nie to. Czuam si oszukana i rozczarowana.
Wyobrania odgrywa niemale rwnie wan rol, a niekiedy waniejsz nawet ni wraenia
konkretne, odbierane przez wszystkie nasze zmysy. Ona pierwsza wprowadza nas w wiat seksu i
mioci.
Wystarczy przypomnie sobie swj pierwszy pocaunek i ukryte marzenia jak to bdzie?
Pewnego dnia nasze marzenia konfrontuj si z rzeczywistoci. I co wtedy? Zwykle jaki
ucisk bardzo niezrczny, zetkniecie warg, nieporadne, wstydliwe czy gwatowne... I zdumienie, e
to ju wszystko. A gdzie szalestwa seksualne, przeywane w wyobrani przy tej okazji?
zastanawiaj si rozczarowani, Czyby rzeczywisto bya a tak uboga i nieciekawa?
Okres oczekiwania na pieszczot, wypeniony intensywn prac wyobrani, wytycza
perspektywy przyszych wzrusze i stawia nam przed oczyma cel, do ktrego pniej ju wiadomie
zmierzamy w rzeczywistoci.
Jeeli zbyt szybko chcc zdoby partnera przerzucamy si pospiesznie od pieszczoty do
pieszczoty, nie zostawiajc sobie czasu na prac wyobrani, przeywamy wszystko bardzo pobienie
i pytko. Napicie seksualne nie ma czasu wzrosn i nabra intensywnoci, koniecznej do penego
rozadowania. Cel osignity w sposb tak niedbay i pobieny nie ma nic wsplnego z zawrotnymi
szczytami uniesie, jest po prostu maym, nieciekawym pagrkiem bez perspektyw, za ktrym
bezporednio czyha nuda.
W mioci popiech jest fatalnym bdem. Nie naley si spieszy. Trzeba pozwoli pracowa
wyobrani.
Nastpnym polem do popisu i wiczenia wyobrani jest poezja a szczeglnie poezja
miosna, na przykad Konstantego Ildefonsa Gaczyskiego, Marii Jasnorzewskiej-Pawlikow-skiej,
Bolesawa Lemiana, Haliny Powiatowskiej oraz wielu innych poetw, zalenie od upodoba i

29
wyboru. Pikny jzyk, barwne porwnania, oprawione w melodi sw i fantastyczn nieraz
sceneri, nadaj si znakomicie do ksztatowania wyobrani czytelnika. Poezja to niewyczerpany
skarbiec subtelnych przey i odcieni mioci. Poezja miosna z reguy przemawia znacznie bardziej
do wyobrani kobiet ni mczyzn, ale inteligentny kochanek chtnie z niej korzysta.
Epistolografia miosna stanowi rwnie duy rozdzia literatury piknej. Listy pisali sawni
ludzie, krlowie i poeci. Dzi stanowi one dla nas kopalni wiadomoci o ich yciu, uczuciach i
charakterach. List to literatura dostpna dla kadego i kady moe w tej dziedzinie sprbowa swych
moliwoci uzewntrznienia myli i uczu.
Niestety w chorobliwym popiechu dnia dzisiejszego zanika pikna sztuka pisania listw.
Wypiera j telefon lub telegraf; np. Stop czekaj w czwartek kocham cauj Janek... i
to wszystko. Obawiam si, e za sto lat bardzo niewiele bdzie wiadomo o uczuciach i yciu
wewntrznym wspczesnych wielkich ludzi. Chyba e rozwijajca si obecnie bujnie literatura
pamitnikarska ocali nasze ycie i przeycia od zapomnienia.
Nie zawsze mio ukada si gadko i kochankowie mog by razem. Czciej rozstaj si na
krtszy czy duszy okres i wtedy znakomit moliwoci wymiany wzrusze i myli staj si listy.
Korespondencja podtrzymuje uczucia i chroni je od zapomnienia. Podobno mona nawet listownie
nawiza kontakt uczuciowy i zakocha si, nie znajc osobicie wsppartnera. Listy mwi o
mioci i tsknocie, a s ludzie, ktrym atwiej wyrazi mio i uczucie w licie ni bezporednio.
W czasach naszych babek mawiano, e nic tak nie plami kobiety jak atrament. Nie byo
natomiast adnych zastrzee w tej mierze dotyczcych mczyzny.
Stara, dobra nasada jest prosta i zawsze niezmienna mczyzna prosi, zdobywa, wyjawia
swoje uczucia, kobieta natomiast pozwala si uwodzi i czarowa, ale sama tak w sowach, jak i w
listach nie powinna ujawnia zbyt bezporednio swego zaangaowania.
Jednym z bardzo wspczesnych rodkw budzcych wyobrani za pomoc sowa jest
telefon. Dobrze znam przypadki omyek telefonicznych i budzcego si zainteresowania gosem
rozmwcy. Mski gos, niski, o piknej barwie tumaczy pomyk, rzuca jaki art czy komplement i
zaczyna si rozmowa. Jeeli interesujcemu gosowi towarzyszy jeszcze uwodzicielski dowcip,
byskotliwy refleks i poczucie humoru, nawizuje si flirt sowny i... wyobrania zaczyna dziaa.
On widzi wacicielk miego gosu, przystojn, mod, inteligentn i dowcipn, sposb
prowadzenia rozmowy, peny seksu i wdziku kobiecego, sugeruje mu w wyobrani istot pociga-
jc, w jego typie.
Ona wyobraa sobie np. wysokiego szatyna, o gstej czuprynie, ciemnych oczach i piknych
rkach i wyobrania dziaa, tworzc ludzi, sytuacje, uczucia.
Wreszcie po ilu tam przegadanych przez telefon wieczorach umawiaj si na spotkanie, l tu
czsto rzeczywisto plta figle naszej wyobrani, poniewa rzadko si zdarza, e pikny gos,
inteligencja i dowcip id w parze z urod (chocia i tak bywa!). Spotyka si pulchny, ysawy
grubasek z nieefektown, niepozorn dziewczyn o miym umiechu i gdyby nie telefon i wy-
obrania, nigdy by na siebie nie zwrcili uwagi,
Instrumentami wyobrani s jeszcze flirt i kokieteria. O flircie napisz szerzej w rozdziale
opisujcym zmys suchu, O kokieterii pomwimy teraz.
Kokieteria angauje wszystkie zmysy: wzrok to zgrabne ruchy, uwodzicielskie gesty,
spojrzenia wiele obiecujce, strj i oryginalne ozdoby zwracajce uwag; such to barwa gosu,
mikka, intymna, sposb mwienia, piew, gra sw; wch to perfumy, wieo, czysto;
wreszcie dotyk to muskanie, ocieranie, dotknicia doni, przytulenie w tacu.
Istot kokieterii stanowi nie tylko bodce i dranienia zmysw, ale ich rytmiczno. Do
walorw rytmicznoci bodcw seksualnych bd jeszcze niejednokrotnie wracaa w dalszych
rozdziaach, tu zaznacz jedynie, e rytmiczno bodcw jest specyfik orodkw seksualnych i
dziaa na nie silnie pobudzajco.
Kokieteria to nieustanne zmiany nastrojw, przyciganie i odpychanie na przemian. W
efekcie takich zabiegw nastpuje sumowanie si podniet i doprowadzenie partnera do bardzo

30
wysokiego poziomu napicia seksualnego. Kokieteria jest zwykle broni kobiet, ale i mczyni
chtnie z niej korzystaj, chocia w nieco innej formie.
Kobieta wabi, uwodzi, czaruje, obiecuje gestem, wzrokiem, potem nagle odwraca si i czaruje
innych (z umiarem!!!). Gdy partner jest zmartwiony i zaniepokojony, znowu przywraca go do ask,
aby po jakim czasie na pozr o wszystkim zapomnie.
Mczyni, szczeglnie wytrawni uwodziciele, take stosuj kokieteri; szalej, wielbi,
zarzucaj kobiety kwiatami i telefonami ona zaczyna by mia, ale nagle cisza, nie pisze, nie
dzwoni, przy spotkaniu jest bardzo zaaferowany swoimi sprawami, nieomale grzecznie obojtny.
Dziewczyna uwiadamia sobie wtedy nag potrzeb jego czuoci i uwielbienia, stwierdza, e
zaangaowaa si uczuciowo znacznie bardziej, ni mylaa. Niespodziewanie, gdy ju oswoia si z
nastrojem smtnej rezygnacji, znowu pojawia si on czarujcy, z kwiatami, komplementami,
zaproszeniem na dansing czy do teatru i hutawka zaczyna si od pocztku.
Kokieteria jest jednym z najsilniejszych psychicznych rodkw wabicych, zmusza do pracy
wyobrani, ktra raz maluje w czarnych barwach obrazy zerwania, to znowu promienne
perspektywy wsplnych przey, Niepokj i niepewno odpywu pozwala w peni docenia chwile
ciepa i harmonii.
Kokieteria, podobnie jak biel i czer w malarstwie, daje yciu walor i plastyk, chroni mio
przed nud i monotoni. Zmuszanie partnera do oczekiwania, odwieania pragnie i tsknot, tak
fizycznych, jak i psychicznych, to wiczenie wyobrani, zwikszanie natenia uczu i wiadome
wzmaganie napicia seksualnego.
Operowanie zmianami nastroju i kontrastami spotykamy zreszt nie tylko w yciu osobistym,
ale i w muzyce, sztuce dramatycznej, literaturze czy malarstwie i umiejtne zestawienie kontrastw
decyduje o ich wartoci artystycznej.
Mwic o kokieterii, naley podkreli konieczno umiaru i wyczucia przy jej stosowaniu.
Niezrczna kokieteria, na przykad sodkie minki, mizdrzenie si i nazbyt pieszczotliwa mowa, moe
zrobi wraenie wrcz odpychajce. Minoderia i gruchanie, nie pasujce ani do wygldu, ani do
wieku kobiety, budz u partnera miech i ch ucieczki, a ponadto s niesychanie nuce dla
otoczenia. We wszystkim konieczny jest umiar, bo inaczej przypomina nam si piosenka Miry
Zimiskiej Bo ja przy tobie jestem taka mala..." i komentarz przyjaciki; Ona mala? jaka mala?
ona krowa!.
Oprcz niezrcznej kokieterii wystpuje jeszcze czsto puapka wyobrani to nadmierny
udzia fantazji w mioci, idcy w parze z brakiem poczucia rzeczywistoci. Zwizek dwojga ludzi,
oparty wycznie na romantycznej mioci i wyobrani, skazany jest z gry na niepowodzenie.
Mio taka jest prb zaspokojenia wasnych pragnie i tsknoty za pomoc wyobrani. Tworzymy
sobie wyimaginowanego kochanka i przypisujemy jego walory konkretnej osobie. Przychodzi jednak
chwila, gdy rzeczywisto budzi nas w sposb bardzo przykry z urojonego snu. Pojawia si
konieczno nawizania wzajemnego, penego kontaktu psychicznego w atmosferze realizmu. Wtedy
maestwo rozpada si tym szybciej, im wicej byo fantazji, a mniej rzeczywistego wzajemnego
poznania.
Nie znaczy to bynajmniej, e mio musi by cakiem realna i przyziemna. Wyobrania
powinna by wzbogaceniem, urokiem i ozdob mioci, ale nie moe by jej podstaw.
W jednym jeszcze procesie psychofizycznym, bardzo wanym dla ksztatowania si
seksualnej czci mioci, wyobrania odgrywa zasadnicz rol; w rozwijaniu odruchw
warunkowych. Sygna odebrany za porednictwem zmysw budzi skojarzenia w wyobrani i
zalenie od tych skojarze powstaje pozytywna lub negatywna reakcja seksualna.
Rozdzia omawiajcy rol zmysw w mioci jest jednym z najwaniejszych w tej ksice,
uczy bowiem, e trud woony w okresie narodzin mioci jest szko mechanizmw i reakcji, pilnie
rejestrowanych wzajemnie przez partnerw. Po lubie za bynajmniej nie odrzucamy do lamusa
wyprbowanych we wczeniejszym okresie metod i rekwizytw, jak kwiaty, nastrj, pikne sowa
czy dbao o wygld zewntrzny. Nadal tworzymy z tych elementw w najrozmaitszym wyborze i

31
ukadzie kadorazowo preludium do stosunku.
Kady stosunek pniej powtarza jak gdyby w skrcie histori mioci.

ZMYS WZROKU

Nie darmo mwimy; Wpada mu w oko" albo: Mio od pierwszego wejrzenia". Wraenia
wzrokowe najczciej a szczeglnie u osb modych s motorem budzcej si mioci. Sprawa
przedstawiaaby si ponuro, gdyby uroda zewntrzna bya najwaniejszym i jedynym warunkiem
mioci. Uwarunkowanie takie jest raczej przejawem niedojrzaoci yciowej. Zakochaem si w niej
czy w nim, bo jest taki przystojny, elegancki lub ~ taka adna, zgrabna itp. Spotykamy zwykle
podobne motywacje w wikszoci listw od nastolatkw.
Jasne, e take w dojrzaych latach uroda i wygld zewntrzny maj due znaczenie ale wtedy
ju wiemy, e nie ma nic bardziej nietrwaego, jak oczarowanie urod. Na szczcie dla wikszoci
nieurodziwych uroda i wraenia wzrokowe powszedniej niezwykle szybko i ju po kilku miesicach
czy latach przyzwyczajenia patrzymy nie widzc, a wtedy dochodz do gosu inne wdziki i zalety,
pocztkowo nie zauwaone. Bieda, jeeli ich brakuje tym wiksze rozczarowanie.
Tu wanie tkwi szansa dla nieurodziwych, ale ciekawych, dowcipnych, inteligentnych i
posiadajcych miy sposb bycia na co dzie.
Na marginesie naszych rozwaa warto przestrzec, e ludzie wybitnie pikni s nieciekawi i
egocentryczni. Pieszczeni od dziecka zachwytami otoczenia, dochodz szybko do wniosku, e im si
to naley, bez najmniejszego wysiku z ich strony, i wspycie z nimi na co dzie nie jest ani proste,
ani atwe.
W dziedzinie wrae wzrokowych podniecajco dziaa nie tylko widok partnera, ale rwnie
inne elementy z nim zwizane. Istniej jednak rnice midzy reakcjami mczyzny i kobiety na
podniety wzrokowe.
Mczyzn podniecaj wszelkiego rodzaju przedmioty specyficznie kobiece, jak np. staniczki,
majteczki, chusteczki, bielizna nocna. Przedmioty kojarzce si z toalet kobiety, jak perfumy,
puderniczki, szminki, przybory toaletowe. No i przede wszystkim obrazy, rzeby i fotografie aktw
kobiecych oraz ilustracje pornograficzne- Poza tym role kobiece w filmie, telewizji, tancerki w
balecie itp. Czsto rwnie budz zainteresowanie mczyzn pewne specyficzne cechy kobiece, np.
jednego podniecaj kobiety perwersyjne, wampowate, innego sodkie bkitnookie kobiecitka,
innego wreszcie modne seksbomby.
U kobiet elementy podniecajce s bardziej zrnicowane, przeksztacone przez wyobrani,
nie tak bezporednie. Czsto zwizane z wytworzonymi w przebiegu ycia reakcjami odruchowymi,
ktre wi si ze wspomnieniami mioci.
Na przykad jedna z moich pacjentek nosia w torebce pikny rogowy grzebie swego
ukochanego jeszcze w wiele lat po rozstaniu si z nim i twierdzia, e ilekro go wyjmuje, wracaj
natychmiast w wyobrani podniecajce wspomnienia przeytych razem chwil. Jedn z ulubionych jej
pieszczot byo wichrzenie, gaskanie i czesanie jego bujnej kdzierzawej czupryny.
W przeciwiestwie do mczyzn, kobiety bardzo rzadko podniecaj ilustracje, zdjcia czy
mskie rysunki pornograficzne. Natomiast intensywnie przeywaj seksualne sceny filmowe i
telewizyjne, przypominajce im sytuacje niegdy przeyte. Wzruszaj si i podniecaj czytajc
ksiki o mioci, przy czym wcielaj si chtnie w ulubione bohaterki, przezywajc gboko ich
szalestwa i dramaty sercowe. Oddziauj rwnie na kobiety pewne elementy urody mskiej,
zwizane z erotyczn histori ich ycia. Czasem s to oczy czarne czy zielone, czasem czupryna
kdzierzawa, ysinka (jak twierdz naukowcy, ysina u mczyzny jest wykadnikiem wysokiego
poziomu hormonalnego, a co za tym idzie duych moliwoci seksualnych) czy te jedwabisty
je". Czasami gadko skry, ciepy ucisk doni, zapach tytoniu i wody koloskiej. Czasem utwr
muzyczny czy przebj taneczny kiedy z nim taczony lub specjalny jaki rodzaj pieszczot.
Mczyni magazynuj obrazki, zdjcia i rysunki pornograficzne dla celw erotycznych.

32
Kobiety magazynuj wspomnienia seksualne mioci przeytych, a czsto tylko wyobraonych na
temat" kochanego mczyzny. Kluczem do sezamu wspomnie i wyobrae seksualnych s
troskliwie przechowywane pamitki (drobiazgi, listy, zdjcia). Przedmioty, na ktre wystarczy
spojrze, aby wszystko stano jak ywe przed oczyma wyobrani.
Moda, czyli przepisy na rodzaj stroju, fryzury, a nawet sposobu bycia, bya i jest potnym
narzdziem, zmierzajcym do podkrelenia walorw mskich czy kobiecych, a take elementem
budzcym za porednictwem wzroku zainteresowania seksualne.
Egipcjanki starannie maloway oczy, nagie piersi ozdabiay klejnotami, a spdniczki ich, cho
dugie, zrobione byy z przezroczystych, mienicych si tkanin. Mczyni w Egipcie chodzili
prawie nago, ozdabiajc si tylko biuteri i wsk przepask na biodrach. Natomiast dla obu pci
jednym z najwaniejszych elementw stroju byy peruki, bujne, obfite, bogato trefione, podczas gdy
gowy golono na zero.
Grecy chodzili prawie nago. Zdobia ich skra, wypielgnowana oliw i wiczeniami na
wieym powietrzu, elastyczno ruchw i sprawno fizyczna. Okrywali si tunik lekkim
kawakiem materiau udrapowanym tak, aby podkrela harmonijn budow ciaa.
redniowieczny strj zmierza do ukrycia wszelkich pokus cielesnych, ubierajc kobiety i
mczyzn w obfite zwoje tkanin cikich, uoonych w proste fady tak, aby nic nie podkrelao
interesujcych wypukoci ciaa, Ukryto starannie rce, nogi, ramiona, szyj i gow owinit
tkanin, ale... czy tak staranne okrycia nie podniecay bardziej ni nago staroytnej Grecji? Nago
nie bya wtedy niczym wstydliwym, bya rzecz naj-naturalniejsz w wiecie.
Ksidz Hieronim Coignard bohater powieci Anatola France'a dyskutujc z
rzecznikiem Ligi Obyczajnoci Publicznej, tak mwi:

Zwa, przezacny Katonie, e najstraszniejsze pokusy pyn z wewntrz, nie z zewntrz. (...)
Gdyby zgbia ywoty i dziea witych pustelnikw, yjcych w pustyniach czy szaasach lenych
widywali oni obrazy wszeteczne i wyuzdane. (...) Diabe (inni zw go rwnie natur) jest
lepszym malarzem porubstwa od samego Juliusza Romain i bezsilnym pan jeste wobec jego
uwodzicielskiej sztuki".

A e dzieo szatana nie byo rzecz rzadk w tamtych czasach, wnosimy z niezliczonych
opisw wyganiania diaba najrozmaitszymi sposobami. Czasy renesansu odkryy ramiona, szyje
i piersi kobiece. W epoce Ludwika XIV czarne muszki przylepione na karku, policzku czy
wypukoci piersi wskazyway drog pocaunkom. Mczyni natomiast, wystrojeni barwnie jak
koguty, nosili bardzo obcise pantalony z wyranie odznaczajcymi si sczkami, w ktrych
znajdoway si ich mskie wdziki.
Suknie z okresu Dyrektoriatu byy wprawdzie proste i skromne w linii, ale szyte z tkanin
pprzeroczystych pozornie tylko przykryway.
A dalej, z biegiem czasu, gorsety eksponujce piersi i tali osy, tiurniury uwypuklajce
poladki, spdniczki coraz wsze i krtsze, a do mini, i suknie coraz bardziej wydekoltowane.
Potem przyszy spodnie, szerokie, potem bardziej obcise, coraz krtsze, wreszcie hot-pants'y i gdyby
nie klimat moe doszli-bymy do greckiej nagoci. I bylibymy znowu zaskoczeni, cakowita
nago bowiem jest zupenie aseksualna i nie daje pola do popisu wyobrani, ktra jest
najpotniejszym motorem seksu.
Przypomina mi si opowiadanie czowieka, ktry wojaujc po Francji i Woszech
postanowi odwiedzi pla nudystw. Wiedzia, e wchodzc tam naley si rozebra, i z
niepokojem myla, co bdzie, gdy zobaczy mode nagie kobiety,.. Nad pewnymi odruchami bowiem
nie bardzo mona zapanowa. Co si okazao widok nagich kobiet (niektre bardzo pikne i mo-
de), mczyzn i dzieci by cakowicie pozbawiony erotyzmu i nie zrobi na nim najmniejszego
wraenia.
Organizacje nudystw wykazay, e ukryte obawy ludzi ubranych, i nago w mieszanym

33
towarzystwie musi zawsze prowadzi do podniecenia pciowego, s cakowicie bezpodstawne.
Seks narodzi si z chwil, gdy Adam i Ewa osonili sw nago listkiem figowym, a
wyobrania w postaci wa kusiciela zacza dziaa.
Mona by ca ksik napisa jedynie o roli seksualnej stroju w historii ludzkoci,
zaczynajc od Adama i Ewy.
I dzi, jak dawniej, istot mody jest nieustanna zmienno barw, ksztatw i akcesoriw, co
staje si czynnikiem budzcym stale od nowa zainteresowanie. Jak wspomniaam, nic nie przychodzi
tak szybko jak przyzwyczajenie si do najwikszej nawet urody, a przyzwyczajenie jest
rwnoznaczne z niewidzeniem osoby, do ktrej si przyzwyczailimy.
Zmiany mody maj jeszcze jeden walor, a mianowicie: skrcenie czy wyduenie spdnic,
moda na proste lub fantazyjnie wypchane i ozdobione suknie pozwala kobietom wybra dla siebie
takie kompozycje, ktre kryj brzydkie nogi, maskuj tusz, podkrelaj barw tkaniny kolor oczu,
cery itp. Jednym sowem zmienno mody pozwala kobiecie przez jaki okres zabysn i ukaza
ukryte dotd walory jej sylwetki, twarzy czy karnacji skry.
Jednym z podstawowych elementw atrakcyjnego wygldu, niezalenie od takich czy innych
kanonw biecej mody, jest wygld czysty i wiey. Sukienka czy spodnie odprasowane,
wygldajce schludnie, zawsze podnosz urod i dodaj wdziku tak kobiecie, jak i mczynie.
Najbardziej natomiast modny strj, wygnieciony, oberwany czy brudny, niweczy wszelkie efekty.
Dotd mwiam przewanie o walorach wizualnych, podkrelajcych seks kobiecy, a co z
mczyznami? Istnieje wprawdzie pogld, e mczyzna nieco adniejszy od diaba jest ju do-
statecznie przystojny, ale po pierwsze -- wyobraaam sobie zawsze diaba jako bardzo piknego i
porywajcego mczyzn, bo jakeby inaczej tyle kobiet skusi?... A po drugie nasi mczyni
wcale dzi nie chc przypomina ndznego Rokity z wyleniaym ogonem, a raczej pragn si
upodobni do czarta z mojej wyobrani.
Mczyzna wspczesny nie musi by pikny ani nawet przystojny, ale musi by
wypielgnowany (oczywicie na sposb mski), Sempoliski w jednej z piosenek fin de siecle'u
piewa: Jedwabisty wsik lni, czowiek wiedzia, po co y!". Teraz, kiedy mamy tylu wspaniaych
brodaczy i wsali, warto przypomnie, e wsik wymaga pielgnacji, e policzki midzy brod a
wsem powinny by starannie wygolone (jeeli tego wymaga ksztat brody), a nie pokryte szczecin
od trzech dni nie golonego zarostu. e podniecajcy jest widok piknie przystrzyonych i
wypielgnowanych brody i wsw, ale musz one harmonizowa z reszt sylwetki. I tu dochodzimy
do sedna sprawy mczyzna, ktry chce podnieca wyobrani kobiety, musi mie swj styl.
Niestety, wielu mczyzn, szczeglnie modych, zafascynowanych panujc mod, nie liczc
si ze swym wygldem i warunkami fizycznymi, naladuje rnych modnych aktorw i piosenkarzy,
wygldajc jak ich nieudane kopie. Mcz si w tym przebraniu i pobudzaj do miechu otoczenie.
Istnieje wiele odmian stylu w zalenoci od wieku, typu urody i usposobienia. Moe by
mczyzna stylowo i umiejtnie zaniedbany a la Robinson Cruzoe: dugie wosy, broda, wsy,
skrzana kurtka, dinsy, trykotowa koszulka i torba-worek na ramieniu. Moe by w typie
sportowym, w golfie, wiatrwce, dinsach. Moe by starannie ubrany: w garniturze z eleganckimi
dodatkami, jak muszki, krawaty, czy barwne chustki pod szyj. Moe ubiera si w stylu
wojskowym czy myliwskim lub po angielsku w ciemnej dyplomatce, sztywnym kapeluszu i z
parasolem w rku. Istniej setki moliwoci, byle tylko nie styl mieszany, czyli brak stylu.
Seksualna magia ubioru dotyczy w niemaym stopniu naszych strojw zewntrznych, ale
przede wszystkim jej narzdziem jest bielizna dzienna i nocna. Ubranie podkrela sylwetk fizyczn
i psychiczn czowieka, bielizna tworzy jego klimat seksualny.

Najwiksz ze sztuk jest zdobywanie mczyzn" mwia Cyganka z Ksiycowej Doliny

Jacka Londona: Na przykad twoje pikne fataaszki, twoje czapeczki, koronki j batysty. S one
sieciami magicznymi. aden rybak nie owi ryb w morzu z lepszymi wynikami ni my kobiety
owimy ich w nasze pikne aszki. I jeste na dobrej drodze. Widziaam mczyzn oplatanych w sie

34
halki nie tak wykwintnej, nie tak licznej jak ta, ktr suszya na swym sznurze".

I dzi jeszcze, jak dawniej, nic si w tych sprawach nie zmienio. Wykwintne i finezyjne drobiazgi
damskie, dobrane do typu urody zawsze s cenione.
Wielki bd popenia kobieta, ktra czesze si, stroi i maluje przed wyjciem z domu, a
wracajc wkada star sukienk, tak na donoszenie, w ktrej nie mona si ju pokaza midzy
ludmi".
Zastrzeenia te dotycz nie tylko kobiet. Jak ju wspominaam, zainteresowanie seksualne
idzie w parze ze zwikszeniem wraliwoci wszystkich zmysw. Nie budzi wiec adnych
wtpliwoci fakt, e wysmarowana tustym kremem twarz lub kujca, nie ogolona broda ma, rolki
i siatki na wosach, przybrudzona niewiea bielizna pocielowa, a czsto i osobista, s widokiem
nieprzyjemnym. Mczyzna paradujcy po domu w przydeptanych pantoflach i w dugich czy
krtkich niewymownych jest widokiem wrcz odstrczajcym i na pewno nie nasuwa wyobrani
kobiecej obrazu zdobywczego kochanka.
Bielizna dzienna podkrela wdzik rozbierania, a jest to moment bardzo ceniony w
kontaktach miosnych. Bielizna nocna, pikna, pena wdziku, podniecajca, podobnie jak barwne
poduszki, kolorowe koce, dyskretne owietlenie podnoszce barw skry (zotawy abaur, wiece
ilp.) staj si z upywem czasu symbolami intymnoci i seksu, wasnym wiatem odruchw
warunkowych, stwarzajcych niepowtarzalno klimatu mioci poszczeglnych par.
Samotno we dwoje to najwaciwszy moment dla kobiety do wykorzystania piknych
fataaszkw, zrobienia fryzury i makijau, dla mczyzny za jest to okazja do woenia adnej
domowej koszuli czy bluzy, ogolenia twarzy lub przetarcia wod kolosk wypielgnowanej brody
czy wsw.
Aczkolwiek szaty i stroje maj due znaczenie, to rwnie wan rol odgrywaj walory
wasnego ciaa. Wiadomo ju od wiekw, jak podnieca mczyzn widok zgrabnych ng kobiecych.
Szczeglnie ruchy i ukad ng s wane. Wiemy, e pynny chd kobiecy, stawianie ng jednej przed
drug i stpanie 2 palcw, a nie z pity, sugeruje lekko chodu, a take jego wdzik. Kobieta'
spotkana na ulicy, chodzca w ten sposb i majca zgrabne nogi, pociga za sob dziesitki
zainteresowanych mskich spojrze.
Przy okazji warto doda par sw o tym, jak naley siada, aby nogi wyglday efektownie.
Mona siedzie przytulajc kolano do kolana i ustawiajc stopy lekko skonie obok siebie albo
zakadajc nog na nog co podkrela wdzik kolan i stp. Natomiast niedopuszczalne jest
siadanie z rozstawionymi na zewntrz kolanami. Linia nogi i stopy kobiecej jest w tej pozycji
brzydko znieksztacona. Nawet najzgrabniejsze nogi wygldaj bardzo nieestetycznie. Mczyzna
siedzcy podobnie wyglda ciko i niezgrabnie, podkrela wypuko brzuszka (jeeli ma ju jego
zacztki), a ponadto uwidacznia niezbyt interesujce partie spodni.
Rol makijau i uciesania jest zatuszowanie wad, a uwypuklenie zalet. Kobieta powinna
umie oceni wady i zalety swojej twarzy. Malowanie bowiem na niej obrazka, jak to robi wiele
kobiet, stosujc si niewolniczo do zalece mody, wcale nie dodaje im wdziku. Malowa naley
tylko te fragmenty, ktre zwikszaj efekt seksualny twarzy kobiecej. Wikszo kobiet sdzie, e
trzy czwarte urody twarzy jest wynikiem takiego czy innego jej zrobienia, a zapominaj, e istnieje
wiele czynnikw, jak mimika, umiech, pacz czy sposb patrzenia, ktre znacznie bardziej potrafi
doda urody lub oszpeci kobiet ni makija.
Jak si umiecha?... Przede wszystkim jak najczciej, ale na peny umiech mog sobie
pozwoli kobiety o adnych zbach i ksztatnych wargach. Na szczcie dla tych, ktre nie maj
takich walorw, istnieje jeszcze caa gama p- i wier-umiechw, w ktrych miej si oczy, doki
w policzkach lub marszczy si zabawnie nos.
Nie obawiajmy si zmarszczek miechowych! Nawet utrwalone z wiekiem doki na
policzkach czy kurze apki w kcikach oczu dodaj pogody spojrzeniu kobiety starzejcej si.
Unikanie natomiast miechu i umiechw powoduje z czasem opadanie mini policzkw i

35
podbrdka, co tworzy tzw. mapi pyszczek, ktry powstaje z podunych fad, biegncych od
skrzydeek nosa a do podbrdka i otaczajcych usta, z opadajcymi ku doowi kcikami warg. Taki
wanie mapi pyszczek robi wr-eni smutku i staroci na zupenie modych twarzach.
miejmy si i umiechajmy jak najczciej, poniewa umiech to najpotniejsza bro
kobiety, ktr kadego oczaruje, rozbroi i udobrucha. Umiech kuszcy, zalotny, tajemniczy, ra-
dosny, smutny czy zdawkowy kryje nieprzeliczone moliwoci. Mona zauway w kadym
towarzystwie, e kobiety radosne i rozemiane zawsze otacza grono zainteresowanych mczyzn. a
smutne pozostaj samotne.
Ale... nie zapominajmy, e pacz jest take bardzo niebezpieczn dla mczyzny broni w
polityce mdrej kobiety i temu j zagadnieniu warto powici kilka sw. Istnieje oglna zasada
pacz zdobi blondynki o dziecinnych rysach twarzy i duych oczach, jeli zy spywajc na policzki
powoduj co najwyej lekkie zarowienie koca nosa. Mona czarowa mczyzn paczem, byle
nie za czsto. Jest to bowiem ostateczny argument w rozstrzygajcych momentach. Mczyzna na
widok ez wpada w zakopotanie i konsternacj i zwykle ustpuje kobiecie. Bro ta, niewtpliwie
skuteczna, stosowana jednak zbyt czsto irytuje go i zniechca.
Brunetki maj skonno do czerwienienia powiek i wystpowania czerwonych plam na
twarzy w czasie paczu. Kobietom tak reagujcym nie radz paka, poniewa wygld ich nie
zachwyci ani nie rozbroi mczyzny, a raczej wzbudzi ch ucieczki z sytuacji ze wszech miar
nieprzyjemnej. Zamiast paczu pozostaje jeszcze zawsze ucieczka w pene smutku milczenie. Ciche
dni! Tego aden mczyzna nie wytrzymuje na dusz met.
By moe kto zakrzyknie, e s to recepty wyjte ze starych kalendarzy naszych babek. Ale
nasze babki o cae niebo wicej od nas wiedziay o technice uwodzenia mczyzn. Nie majc innych
yciowych moliwoci, musiay zdoby i utrzyma przy sobie mczyzn, dochodzc do perfekcji w
kobiecej dyplomacji. Znay wypracowan przez liczne pokolenia kobiet sztuk kochania, ktrej
sekrety matki przekazyway crkom. Wiele z tych przepisw i obyczajw przypomina przepisy z
podobnej literatury innych kultur. Jest to tradycja nie do pogardzenia i nieraz jeszcze bd wracaa
do sekretw miosnych naszych babek.
Mwic o miechu i paczu warto wspomnie, jak te sprawy wygldaj u mczyzny. Istnieje
pewien odsetek mczyzn, na szczcie niewielki, ktrych umiech czy miech szpeci zamiast
dodawa im wdziku. Po prostu twarz przystojna czy interesujca w umiechu nabiera
niesympatycznego wyrazu. Tacy mczyni powinni raczej miechu unika. Poza tymi wyjtkowymi
zupenie przypadkami miech odmadza i dodaje wdziku kademu mczynie.
A jak wyglda sprawa paczu? Z wyjtkiem sytuacji tragicznych w ogle nie wchodzi w
rachub. Nikogo nie wzrusza mczyzna paczcy, moe budzi tylko lekcewaenie.
Wanym walorem fizycznym s wosy. U mczyzny bywaj one problemem wielkiej wagi,
a niejednokrotnie rdem potnych zahamowa i kompleksw. Dramatem wikszoci mczyzn
jest postpujce z wiekiem przerzedzanie si wosw i pojawiajca si ysina. Kady pragnie mie
bujn czupryn, a wyysienie traktuje jako objaw staroci. Wspomniaam ju poprzednio, e ysina
przy bujnym owosieniu piersi, ramion i koczyn jest wykadnikiem wysokiego poziomu hormonw
mskich i mona by j raczej traktowa jako walor dodatkowy, a nie defekt. Niezalenie od tego
warto jednak starannie pielgnowa wosy. Istnieje wiele przepisw kosmetycznych na pielgnacj
wosw, nad ktrymi nie bd si tu rozwodzi, podkrelajc tylko, e wosy, podobnie jak wsy i
brod, naley my moliwie czsto.
Kobieta, ktrej wosy nie s zbyt bujne ani efektowne, moe nosi wszelkiego rodzaju
peruczki i kapelusze, ktre zatuszuj niedobory.
Przy bujnych wosach nie tylko fryzura wymylnie skrcona i poukadana podkrela wdzik
wosw. Najwiksz ich zalet jest czysto, poysk, jedwabisto i sypko przy fryzurach gadkich
lub swobodnie wijce si pukle przy wosach kdzierzawych. Lakierowane i spitrzone fryzury s
dobre na wieczr czy na bal, ale w znacznym stopniu utrudniaj wykorzystanie seksualnych walorw
wosw. Warto popatrze w kinie na aktorki wystpujce w filmach miosnych: potrzsaj gow tak,

36
aby wosy rozsypyway si na ramionach, zasaniay i odsaniay twarz, patrz spoza fali wosw
opadajcych na oczy itp. Wszystkie te gesty od dawna zaliczone zostay do repertuaru
uwodzicielskiego kobiet.
Niestety, pomimo ogromnej wygody i atwoci pielgnowania wosw krtkich, wielu
mczyzn tradycyjnie woli u kobiet wosy dugie. Moe sprawiy to wielosetletnie nawyki, ale fakt
jest faktem i warto go wzi pod uwag, wybierajc rodzaj fryzury.
Walory wosw mona wykorzysta w peni pod jednym warunkiem e wosy bd czyste,
mikkie i pachnce. I i tego wzgldu rozjanianie wosw z uyciem duej iloci wody utlenionej nie
jest dla nich zbyt korzystne, szczeglnie, gdy rwnoczenie robimy trwa ondulacj.. Zestawienie
tych dwu zabiegw bardzo niszczy i wysusza wosy. Trac one wtedy poysk i jedwabisto, robi
si. szorstkie i sztywne. Ponadto zwykle naturalna barwa wosw harmonizuje z kolorem oczu i
karnacj skry. Naley si dobrze zastanowi przed zmian, gdy zbyt miae zmiany koloru wosw
mog przymi albo zgoa zgasi urok niejednej twarzy.
Bardzo cennym elementem wrae wzrokowych s rce, i tu chciaabym wspomnie o
pielgnacji paznokci. Wikszo kobiet robi sobie manicure i lakieruje paznokcie w mniej czy
bardziej miaych kolorach. Istnieje oglna zasada: nie mona uywa wyranie kolorowych
lakierw, jeeli nasz tryb ycia wymaga czstego mycia rk i pracy fizycznej. Kady lakier w takich
warunkach uszczy si, odpada i paznokcie wygldaj bardzo nieestetycznie. Kobiety pracujce
rkoma powinny mie wrd swych kosmetykw nie tylko lakier, ale i zmywacz do paznokci i
lakierowa paznokcie dopiero wieczorem po skoczonej pracy. Oczywicie z chwil gdy lakier
zaczyna odpada, naley go starannie zmywa.
Manicure mona poleci rwnie mczynie, ale pod warunkiem, e bdzie on polega
wycznie na obciciu paznokci i skrek, tudzie opiowaniu ich prawidowego ksztatu. Grzechem
miertelnym w dziedzinie dbaoci o rce, tak dla mczyzny, jak i dla kobiety, jest obgryzanie
paznokci. Widok ten jest ogromnie nieestetyczny, a efekty dla rk s wrcz aosne. Rce powinny
by zawsze dokadnie umyte i pielgnowane w miar potrzeby kremem do rk lub gliceryn, tak aby
skra bya mikka i gadka, a nie szorstka i przykra w dotyku.
Mwic o roli wzroku w yciu seksualnym czowieka, trzeba rwnie wspomnie o
ciekawoci i podgldaniu nagoci, a cilej mwic podgldaniu nagich kobiet przez chopcw w
wieku dojrzewania. Szybko rosnce napicie seksualne w tym wieku (midzy dwunastym a
siedemnastym rokiem ycia) rodzi ciekawo. Chopcy staraj si podglda kobiety ze swego
otoczenia matki, siostry, koleanki szkolne, aby zobaczy, jak wyglda naga kobieta. Interesuje
ich nie tylko nago, ale i wszelkie przejawy erotyzmu, jak pocaunki, pieszczoty i wspycie
seksualne.
Zainteresowanie tymi sprawami jest normalnym objawem dojrzewania. Nie jest jednak wcale
obojtne, z jakich rde zaspokajaj chopcy swoj ciekawo. Ot z bada przeprowadzonych
przez doktora A. Jaczewskiego wrd modziey szkolnej do lat siedemnastu okazao si, e w
wikszoci podgldali oni pijakw i prostytutki nad Wis i w laskach podmiejskich.
Jestem przekonana, e mona by zaspokoi ciekawo modziey w sposb kulturalny i
estetyczny, udostpniajc jej filmy traktujce o mioci i ukazujce mniej czy bardziej obnaone
kobiety. Widok zgrabnych poladkw czy biustu gwiazdy filmowej zaspokoi ciekawo w sposb o
wiele mniej drastyczny ni widoki znad Wisy". Oczywicie udostpniajc filmy miosne dwunaste-
, czternastolatkom, trzeba kierowa si kryteriami estetycznymi i etycznymi. Filmy o klimacie
sadystycznym czy wyranie pornograficznym (o pijakach, prostytutkach, gwacicielach itp.), a take
ociekajce krwi mordownie powinny przede wszystkim podlega granicy wieku od lat osiemnastu.
Filmy o mioci nie tylko pokazuj nago, ale rwnie ucz, jak si caowa, pieci, ucz flirtu i
zabaw miosnych, ucz, jak si stara o to, by nago ciaa bya estetyczna i miaa wdzik seksualny.
Nie sztuka si rozebra, trzeba si umie rozebra i piknie porusza we wasnej skrze.
Zapytacie mnie, po co ta nauka dzieciom. Tak ju jest w dziedzinie higieny i kultury, e czego Ja si
nie nauczy, tego Jan nie bdzie umia. A oni ju w tym wieku zaczynaj uczy si na wasn rk.

37
Nauka kultury seksualnej powinna, podobnie jak mycie uszu, rk i nauka przyzwoitego jedzenia, by
wprowadzona do potocznych nawykw ju we wczesnej modoci. Prowadzi to bowiem do za-
poznania si z formami kulturalnych kontaktw midzy mczyzn i kobiet.
Ponadto nie mona zapomina, wycinajc co mielsze sceny miosne z filmw, e oprcz
modziey, ktra moe si zgorszy, istniej jeszcze miliony maestw nudzcych si w ramach
swojej ubogiej rzeczywistoci seksualnej i bdcych na najlepszej drodze do rozbicia.
Ogldajc uwanie filmy, spotykamy czsto sceny striptizowe. Warto popatrze dokadnie i
wykorzysta we wasnym yciu umiejtno uwodzicielskiego rozbierania si w maeskiej sy-
pialni, a swobodne i pene wdziku poruszanie si bez ubrania stanowi te niema sztuk. Czowiek
nie oswojony z wasn nagoci, rozebrany, zachowuje si komicznie i niezdarnie, podobnie jak np.
mczyzna we fraku, ktry nigdy dotd tego stroju nie nosi. Brak mu swobody i harmonii ruchw
wyglda po prostu gupio i nieelegancko.
Radz przymierzy" swoj nago najpierw w samotnoci, sprbowa z wdzikiem siedzie,
wsta, chodzi czy taczy solo przy muzyce. Wtedy okazuje si, e to wcale nie takie proste,
trudniejsze jeszcze ni poruszanie si w zbyt ciasnym ubraniu. Jestemy skrpowani, ruszamy si
niezdarnie. Dopiero po pewnym czasie, oswajajc si z nagoci, zaczynamy czu si swobodniej i
porusza z wdzikiem.
Stwierdziam na pocztku rozwaa o zmyle wzroku, e cakowita nago jest aseksualna,
dlatego te ogldajc sw nago musimy krytycznie oceni zalety i wady sylwetki, po czym
postara si o dodanie jej zabarwienia seksualnego oraz .skrycie defektw za pomoc eleganckich
staniczkw, rajstop itp. Nawet gdy figura jest bezbdna, z drobnym biustem, zgrabnymi plecami,
nogami i poladkami, zawsze dodaje uroku seksualnego koronkowa mini koszulka. Jak wida, wiele
drobiazgw, ozdb i innych akcesoriw mody trzeba mie na chwile samotnoci we dwoje zamiast
przybrudzonego fartuszka i starej sukienki. .
Na zupen nago mog sobie pozwoli tylko kobiety bardzo zgrabne, wysportowane i o
drobnym biucie. Wielkie zmartwienie licznych moich nastoletnich pacjentek may biust jest w
rzeczywistoci ogromn zalet nagiej sylwetki, z duym natomiast bywaj kopoty.
Aby naga kobieta moga zyska wdzik seksualny, wystarczy kilka bransoletek na rku,
przesuwajcych si i dzwonicych przy poruszaniu si, noszonych powszechnie przez kobiety
Wschodu. acuszek na szyj, rozpuszczone dugie wosy opadajce na piersi mog odegra
podobnrol. Trudno dawa tu recepty na zachowanie w Kadej sytuacji i nie jest to wcale moim
celem. Chc po prostu podkreli znaczenie nagoci
w uwodzeniu i utrzymaniu mioci mczyzny, bo nie tylko rozpustne dziewczta, ale i bardzo
przyzwoite ony powinny zna wszelkie sekrety uwodzenia mczyzny, gdy znacznie trudniej jest
czarowa go przez lata cae, ni zdoby na chwil.
Musz tu ostrzec, e spontaniczno w mioci jest jej najwikszym walorem, a stosowanie
si cile i nie zawsze szczliwie do przepisw zaczerpnitych z ksiki daje zwykle opakane
rezultaty. Moje rozwaania maj na celu zwrcenie uwagi na pewne sprawy i zasygnalizowanie ich,
a dalej zaufajcie swemu instynktowi i wyobrani. Najwiksz sztuk jest stworzenie sobie wasnej
sylwetki i wasnego nastroju w mioci. Jeli przyzwyczaimy mczyzn do swego klimatu, nieatwo
potrafi go skusi inna kobieta, poniewa przez wiele lat wypracowane odruchy warunkowe najsilniej
odpowiadaj na bodce, ktre je uwarunkoway.
Oczywicie nie mona wpada w rutyn i zachowywa si stale jednakowo. Dekoracje w
postaci strojw, wiata, otoczenia (azienka, las, brzeg morza, dywan...}, pocieli (koce, barwne
poduszki, narzuty futrzane itp.) powinny si zmienia.
Biorc pod uwag powysze rozwaania twierdz nadal, e nawet listek figowy jest bardziej
podniecajcy ni zupena nago, ale i w osanianiu ciaa wskazany jest umiar. Nocne stroje
proponowane przez Lig Obyczajnoci Publicznej w ksice Anatola France'a grzesz moe ju
nadmiern per-wersj w budzeniu nastrojw seksualnych. Proponuje ona:

38
 ...dugie i szerokie koszule nocne dla obojga maonkw, posiadajce owalny otwr, ktry
pozwala maonkom speni przykazanie boe dotyczce rozmnaania rasy ludzkiej bez obraania
obyczajnoci i nieskromnego sycenia zmysw nagoci ciaa. Celem otoczenia pewnym, e tak
rzek, wdzikiem owej daleko posunitej surowoci otwory te posiadaj wok haft zdobny i
powabny".

Ksidz Coignard natomiast posun si jeszcze dalej zoliwie radzc:

Naley, zdaniem moim, pocign modych maonkw przed aktem kopulacji od stp do
gw past czarn i glansowa szczotkami, W ten sposb skra ich uczyni si podobna do buta, co
owionie ponur aob rozkosz zmysow, podniecan do tej pory biel ciaa i zarowieniem
pewnych jego miejsc. Bdzie to zarazem ogromn przeszkod pieszczotom i pocaunkom i
niektrym formom wyuzdania, w ktrych bior udzia usta,, a tak czsto niestety praktykowane przez
kochankw w ou miosnym".

Koczc rozwaania o perwersji podniet ukrytych i odkrytych chciaabym zaj si jeszcze

jedn z form ukazywania nagoci, do popularn na wiecie. Chodzi tu o malarstwo, rzeb,
fotografik i... wydawnictwa pornograficzne.
Jak ju wspomniaam piszc o specyfice pobudliwoci seksualnej mczyzn, dziaa na nich
podniecajco widok reprodukcji rzebionych i malowanych aktw, a take i obrazki pornograficzne.
Niedawno przetoczya si przez Europ i Ameryk lala pornografii, budzc gwatowne dyskusje za i
przeciw. U nas rwnie rozgorzaa caa kampania prasowa dotyczca inwazji seksu" i sposobw
obrony przed t inwazj.
Warto na wstpie do dalszych rozwaa zastanowi si, czym jest waciwie pornografia.
Spotkaam w prasie i literaturze fachowej setki definicji, ktrych tu nie bd przytacza, bo po
pierwsze nie jest to rozprawa o pornografii, a po drugie temat jest potny i miejsca by w
ksice nie stao. Pozwol sobie poda tylko t, ktra wydaje mi si najtrafniej okrela sedno
sprawy. Jest to definicja podana przez pisarza francuskiego, Jean Cau, w tygodniku Stern, a prze-
drukowana w polskim czasopimie Forum: Erotyzm to ciao, pornografia to miso". Ja
powiedziaabym co pokrywa si zreszt w istotnym sensie z definicj poprzedni e
pornografia to narzdy i ich funkcje w oderwaniu od czowieka, to seks cakowicie
odhumanizowany.
Istnieje zasada w produkcji wydawnictw pornograficznych, e twarze modeli i modelek
musz by obojtne lub zdawkowo umiechnite, co w zestawieniu z sytuacj, w jakiej s foto-
grafowani, daje przeraajcy kontrast i wraenie zupenego odczowieczenia.
rdem popularyzacji piknego aktu jest pewna, bardzo niewielka zreszt, liczba
wydawnictw artystycznych, reprodukujcych rzeb, malarstwo i grafik, niestety trudno dostp-
nych, ze wzgldu na cen, dla kieszeni modziey, ale zaspokajajca nieco popyt na te rzeczy u ludzi
dorosych. Rwnie wspczesna dyscyplina artystyczna fotografika, umoliwia nam
reprodukowanie w duych ilociach i niedrogo artystycznych fotografii aktw. Podjto w tej
dziedzinie ciekaw inicjatyw organizujc midzynarodowe wystawy fotografiki aktu kobiecego
Wenus 70, Wenus 71, Wenus 72, Wenus 73 (zalenie od biecego roku) w Krakowie, Rozwina
si w zwizku z wystaw szeroka dyskusja spoeczna na amach prasy. Jeden z korespondentw
prasowych z wystawy (1972) pisa:

Potpienie aktw na wystawach fotograficznych, wzmagajc pruderj, przyczynia si

oczywicie do rozkwitu niewybrednych dowcipw na temat seksu i rodzi pornografi, s to bowiem
mechanizmy kompensacyjne. I tu dochodzimy do sedna sprawy; braku rozrnienia zdrowego
erotyzmu od pornografii. Historia sztuki pokazuje wyranie, e nagie ciao ludzkie od zarania
ludzkoci inspirowao artystw, a co za tym idzie, musiao istnie wrd ludzi

39
zainteresowanie tego rodzaju twrczoci. Pornografia jest zdegenerowan form twrczoci
erotycznej, a bdc atwo dostpna, szczeglnie na Zachodzie, skutecznie wypiera prawdziw
sztuk z tej dziedziny. Zreszt znan jest rzecz, e budzi ywe zainteresowanie, dopki jest
zakazana, jak wszystkie rzeczy niedostpne, W pastwach, gdzie sprzeda artykuw
pornograficznych jest dozwolona, sklepy wiec pustkami, a klientami s przewanie
obcokrajowcy".

Nie zawsze mamy czas i energi, aby pj na dansing, do teatru, do kina lub na wystaw
artystyczn. Zdjcia natomiast i wydawnictwa albumowe mog by zawsze dostpne w domu.
Ogldanie ich we dwoje czy samotnie stanowi doskonay bodziec wizualny, oywiajcy zmczon
natokiem wrae ycia codziennego wyobrani, wzbogacajcy nasze ycie seksualne.

ZMYS SUCHU

Ju wrd pierwotnych kultur wraenia suchowe, rytm i dwiki odgryway niezmiernie

wan rol w sprawach seksu.
Pierwsze instrumenty to bbny, tam-tamy i koatki, zrobione z wysuszonych upin orzecha
kokosowego lub tykwy wypenionej kamyczkami. Dwiki ich towarzyszyy nieodcznie naro-
dzinom, mioci i mierci.
Pierwotna muzyka skadaa st przede wszystkim z rytmu, potem doczya si melodia, gdy
skonstruowano piszczaki i instrumenty strunowe. W kolejnym etapie rozwoju muzyki pojawi si
melodyjny skandowany piew bez sw, a wreszcie rozpocz si triumfalny pochd przez wieki
poezji, pieni i mowy miosnej.
Podstaw pierwotnych tacw plemiennych bya muzyka rytmiczna wybijana na tam-tamach
i bbenkach, ktrej tempo od pocztkowo wolnych rytmw wzrastao stopniowo a do zawrotnej
szybkoci tak, e tancerze w ekstazie padali na ziemi bez czucia.
Rytm w pierwotnej muzyce oddziauje na orodki orgazmu zupenie podobnie jak rytmiczne
bodce dotykowe. Rytmiczne dwiki cznie z szybk prac mini w figurach tanecznych
doprowadzay tancerzy do ekstazy. Im ludy pierwotniejsze, tym wiksza u nich wraliwo na rytm.
Wspczenie prbujemy wraca do muzyki rytmicznej jazz, big-beat i inne formy nawizuj do
dawnych tradycji.
Take i obecnie taniec jest rodzajem rozrywki seksualnej, w ktrej oddziauje na orodki
erotogenne wiele bodcw, jak szybka rytmiczna praca mini, szybsze krenie krwi, dotykanie i
ocieranie si cia tancerzy. W niektrych kulturach istnieje zwyczaj tacw samotnych, ktre w nie
mniejszym stopniu ni zespoowe oddziauj podniecajco, pomimo e pozbawione s towarzystwa
kobiety. Wystarczy przypomnie taniec Greka Zorby z filmu pod tym tytuem. Rwnie w obrz-
dowych tacach indiaskich wystpuj pojedynczy tancerze, jak np. czarownicy czy szamani.
W miar upywu czasu i wyksztacenia si bardziej skomplikowanych instrumentw rodzia
si muzyka, ktrej towarzyszya pie miosna. Gle, ukulele, liry, skrzypce i gitary pocztkowo
towarzyszyy pieniom bezsownym, melodycznym, z czasem rwnie piosenkom i poematom
piewanym.
Niezmiernie wanym elementem w mioci s wybrane wasne sowa czy dwiki piewane,
szeptane, mruczane w rnych sytuacjach miosnych od pierwszego spojrzenia, zaczepki, flirtu,
pierwszych pieszczot i arcikw, przycigania, odpychania, narastajcego podniecenia, a do
szeptw i jkw ekstazy, a wreszcie wygasania namitnoci. Za pomoc takich piewanek mona
nauczy si posugiwa gosem w mioci tak, aby sowo nie byo wane, tylko jego barwa i
intonacja gosu, Kamasutra (dzieto indyjskiego poety Watsjajany Mallanagi. powstae okoo V w.
n.e., powicone sprawom mioci i obyczajw. Wszystkie cytaty z Kamasutry zawarte w Ksice
zaczerpnito z wydania polskiego Kamasutram Vatsyayany, Lww 1922) przewiduje w kontaktach
miosnych najrniejsze dwiki: hmm. grzmienie, gruchanie, pacz, wydawanie dwikw: sut, dut

40
i phut, przydajc do tego take i sowa artykuowane; jak matko! mamusiu! do ju! przesta... pu
mnie... umieram!
W tym wypadku nie chodzi o sowa, ktre czsto nie maj adnego okrelonego sensu, a
raczej o barw i intonacj mowy. Okrzyki te powinny brzmie, wedug wskaza Kamasutry, jak
gos turkawki w lesie, kukuki indyjskiej lub krzyk czapli w nocy".
Oprcz dwikw i sw o charakterze zdecydowanie seksualnym mona wprowadzi do
klimatu swej mioci ulubione utwory muzyczne. Moe to by jazz, utwory Liszta, Chopina,
Mozarta, a nawet organowe fugi Bacha czy melodie miosne z filmu Love Story..., zalenie od
upodoba czy fantazji.
Gdy wybrany rodzaj muzyki stale tworzy to dla kontaktw miosnych, staje si on stopniowo
zawoaniem miosnym, sygnalizujcym rozkosz i cile z ni zwizanym.
Rozwaania te przypomniay mi film Mo po poudniu z Gary Cooperem w roli
wytwornego uwodziciela milionera, ktry wozi wszdzie z sob cygask orkiestr, grajc mu w
sytuacjach intymnych Oczarowanie jako to do mioci.
Dzi sytuacj mamy znacznie uatwion, wystarczy bowiem adapter czy magnetofon oraz
ulubione nagrani.
Mona uwaa, e tak liczne akcesoria zbyt komplikuj ycie, ale im wicej i im bardziej
rnorodne bodce kumuluj podniety seksualne, wykorzystujc wraliwo wszystkich zmysw,
tym gbsze i peniejsze jest przeycie rozkoszy. Moim zadaniem jest ukazanie wszelkich
moliwoci, a wybr ich wedle woli i chci zaley ju od kadego z czytelnikw.
Tem muzycznym mog by piosenki i ballady miosne. Ju w redniowieczu piew
skandowany bezsowny zmieni si w pieni miosne wierszowane, ktre piewali wdrujc po krgju
trubadurzy i truwerzy. Pieni o Tristanie i Izoldzie, o Rycerzach Okrgego Stou, tak popularne w
tamtych czasach, nie straciy wiele ze swojego uroku do dzisiaj.
Pie miosna wystpuje w kulturze nie tylko w formie serenady i canzony, ale rwnie w
formie okolicznociowych przypiewek, towarzyszcych tacom w czasie zabaw wiejskich.
Przypiewki te maj zabarwienie mniej romantyczne, s raczej ciel szermierk sown, mieszanin
satyry i seksu.
Szczeglnie pikne, odznaczajce si to lirycznym smtkiem, to znw doskonaym artem, s
piewanki gralskie.
arty, kpinki, poajanki, seksualne przymwki i zachty stanowi tre tych piewanek, co w
poczeniu z szybkim rytmem tacw ludowych stanowi co w rodzaju pierwotnej formy flirtu.
Flirt to jeszcze jeden ksztat mioci, ktry ginie. Flirt to gra seksualna, pojedynek na sowa,
Byskotliwa rozmowa o mioci, podsuwajca partnerowi pewne myli, oceny uczuciowe czy
sugestie nie zawsze prawdziwe. Zmuszaj one jednak do szybkiej orientacji, byskawicznej
riposty i zrcznej reakcji na kad najsubtelniejsz nawet aluzj. Flirt we wszystkich kulturach
wiata ma swoje wysoko cenione miejsce.
Niestety, we wspczesnym wiecie zapominamy o tej sztuce. Jeszcze nasze babki uczono
zrcznoci swek, pochlebstw i dsw na przemian, uwaajc flirt, i susznie, za nieocenion
metod budzenia mioci. Flirt intryguje, zaczepia, budzi zainteresowanie, po chwili doprowadza
partnera do wniosku, e mu si tylko zdawao. Gdy reakcja sabnie, flirtujcy rzuca nastpne ncce
zdanie, ukazujce nowe perspektywy, po czym natychmiast zmienia front, gdy spostrzee nawrt
zainteresowania.
Zmienne bodce nagych przypyww aski i nieaski we flircie dziaaj na orodki seksualne
na tej samej zasadzie, jak rytm w muzyce czy w pieszczotach dotykowych. Wszelkie formy podniet
rytmicznych budz i wzmagaj zainteresowanie seksualne. Przyspiesza si bicie serca, krew zaczyna
kry szybciej, oczy nabieraj blasku, kobieta rozkwita, usta jej staj si pene, czerwiesze,
wilgotne, cera nabiera rumiecw, ruchy wdziku, cala promienieje i wabi.
Zwierzta i ptaki rwnie tokuj gitkimi ruchami ciaa, stroszeniem pir, zaczerwienieniem
grzebienia czy korali, wreszcie piewem czy krzykiem miosnym. Czowiek tokuje mow,

41
najsubtelniejszym narzdziem myli ludzkiej i o jego kulturze stanowi przede wszystkim pikno i
bogactwo jego mowy. Mowa w subie seksu podobnie jak wszystkie elementy skadajce si na
obraz tokowania u ptakw i zwierzt winna podkrela najbardziej pontne dla partnera walory
swojej pci.
Mczyzna pragnie by wadczy, mocny, opiekuczy, koniecznie potrzebny swojej wybrance
i zawsze godny podziwu. Kobieta pragnie by pieszczona, budzi zachwyt, by pielgnowana
troskliwie, szczeglnie w chwilach, gdy jest cierpica i bezradna, a ponadto zawsze podniecajca dla
swojego mczyzny.
Powiedzmy, e w rzeczywistoci nie zawsze tak wanie si ukada, ale rol flirtu kobiecego
jest podkrelanie i ukazywanie partnerowi swoich cech najbardziej kobiecych, a rwnoczenie
pochlebianie jego mskoci. Oczywicie stworzenie takich sugestii zwykle szybko uderza do gowy
partnerowi czy partnerce. Uwaa, e tak musi by zawsze, zaczyna go troch nuy staa bezchmurna
pogoda wtedy pora na drug faz flirtu, na nieask.
Nagle robimy si chodni, zoliwi, ale tylko troch, eby nie zaprzecza swoim sugestiom z
okresu poprzedniego. Zajci swoimi sprawami, przecitnie grzeczni albo wrcz obojtni, zamknici
w sobie. Postawa i nastrj rozmowy musz by tak przemylane, eby wsppartner szybko zatskni
do minionego ciepa. Dopiero gdy skruszeje i zrobi si bardzo miy, znowu nieoczekiwanie
zmieniamy front o sto osiemdziesit stopni, wraca askawo, podziw i dni soneczne.
Zasadnicz regu warunkujc podane efekty flirtu jest dokadna ocena walorw i wad
wsppartnera, aby zmieniajc klimat, nie popenia kardynalnego bdu i nie zaprzecza samemu
sobie. Nie wolno w adnym wypadku podwaa wasnych sugestii i atakowa cech, ktre
podziwialimy poprzednio, bo gra nie ma polega na wzajemnym oszustwie, ale na admirowaniu u
partnera jednych cech, a krytyce drugich, W okresie sonecznym podziwiamy, chwalimy, cenimy
wysoko jego walory, w okresie chmurnym obojtniejemy na uroki i wycigamy na wiato
dzienne cechy ujemne, dbajc o to, eby cechy podziwiane byy pierwszoplanowe, a krytykowane
raczej drobne, i nie tyle zasadnicze, ile uciliwe na co dzie. Moe przy tej okazji niektre uda si
wypleni.
Syszymy nieraz, e on czy ona powiedzieli co, czego nie da si cofn i sowa te wszystko
popsuy midzy nimi. S to wanie sowa-ciosy, ktrymi w chwilach wciekoci, chcc uderzy
bolenie, niszczymy podziwiany dotd pozytywny obraz ukochanego. Sw takich nie mona cofn
i nigdy ju nie odzyskamy zaufania partnera- Niwecz bezpowrotnie poczucie bezpieczestwa w
mioci i zrywaj najistotniejsz wi czc kochankw. Jak wida z dotychczasowych rozwaa,
flirt jest potnym mechanizmem seksualno-uczuciowym, podtrzymujcym trwao mioci i
pocztkowa zabawa oraz szermierka sowna z okresu budzenia si uczu przeksztaca si stopniowo,
w miar dojrzewania mioci, w reguy gry warunkujce nieomale jej istnienie.
Kobiety wspczesne, podniecone otwierajc si szans rwnouprawnienia w pracy i nauce,
w zapale zdobywania pozycji dotd niepodzielnie mskich wylewaj dziecko wraz z kpiel, robic
sobie wielk krzywd.
Mona si ksztaci, mona pracowa naukowo, zawodowo czy spoecznie, ale w domu i w
mioci kobieta musi by kobiet, a mczyzna mczyzn, jeeli chc y yciem penym i unikn
rozczarowa i kompleksw. Mio i dom jest azylem nienaruszalnym, a jedynie tryb ycia i zajcia
obojga maonkw mog by przedmiotem przeksztace i umw takich czy innych. adna
emancypacja nie moe mie wpywu na to, e kobieta jest matk i rodzi dzieci, a w swoim
macierzystwie i okresie pielgnacji dziecka potrzebuje opieki mczyzny. W tej dziedzinie nic si
nie zmieni, chyba eby ludzi zaczto hodowa w probwkach, a rodzina przestaa istnie.
Wracajc do tradycyjnych nauk naszych babek, tyczcych sztuki mioci, zauwaymy, e flirt
take mia swoje reguy i przepisy, nie mwic ju o bogatej literaturze" z tej dziedziny, jak
poradniki miosne lub gra Flirt towarzyski. Istniao wiele form flirtu nie tylko sownego, ale rwnie
polegajcego na umownych gestach czy znakach, jak np. kolor papieru listowego, sposb
przylepiania znaczka (w prawo, w lewo, do gry nogami itp.) albo rodzaj wysyanych kwiatw

42
(kady kwiat znaczy co innego w mowie miosnej).
Istniay rwnie okrelone fazy flirtu na trudnej drodze zdobywania mczyzny.
Pierwsza i wstpna faza to podziwianie partnera oraz wyszukiwanie w nim rozmaitych
zalet i walorw. Nie ma na wiecie czowieka, ktry by tego nie lubi oczywicie w roli obiektu
podziwianego. W ten sposb zwracamy uwag na swoj osob oraz budzimy uznanie dla naszej
wnikliwoci, spostrzegawczoci i inteligencji.
Druga faza to zachcanie mczyzny do mwienia o sobie, obserwujc bacznie, co uwaa
on za najcenniejsze w swojej sylwetce psychicznej. Materia tak uzyskany przydaje si bardzo w
projektowaniu dalszego postpowania i podziwiania.
Trzecia faza polega na ukazywaniu swojej saboci kobiecej, aby obudzi u suchacza
wspczucie. Tu mona byo rozwija wzruszajce opisy swej niezaradnoci, rnorodnych klsk
yciowych, wyrazi pragnienie opieki i oparcia na mskim ramieniu. Tego z reguy ju nie trzeba
byo mwi, poniewa wzruszony suchacz sam proponowa to rami.
Na pozr reguy te wygldaj do zabawnie i staromodnie, ale proponuj sprbowa,
oczywicie przystosowujc form do dzisiejszej rzeczywistoci. Na pewno stwierdzicie ze zdumie-
niem, e reakcje mczyzn nic si nie zmieniy pomimo upywu lat i e w starych zabawnych
przepisach tkwio wiele psychologicznej prawdy.
Rozwaajc rol i znaczenie mowy miosnej od zarania mioci, trafiamy wreszcie do ka, i
tu nowy problem: o czym mwi?
O czym nie mwi?
O czym si zawsze mwi?
O kopotach ycia codziennego! Zbieramy jak mrwki zmartwienia i przykroci z caego dnia
do wieczornej pogwarki... o Kowalskim, ktry jest winia i znowu donosi do szefa, o Kowalskiej,
ktra powiedziaa do Zosi, e mj nowy kostium jest le uszyty, o Jasiu, ktry znowu przynis
dwj, o piecyku gazowym, e si zepsu i znw trzeba bdzie paci, a dopiero by reperowany, o
jajkach, e podroay, e Zosia podara buciki i tak dalej, I tak dalej, procesja narzeka i biada.
Wreszcie zmordowani ostatecznie t przygnbiajc litani szukamy pociechy w zabawie we dwoje.
W zabawie, w ktrej nie zostao ju ani cienia radoci.
Szukanie pociechy i zrozumienia u czowieka kochanego jest rzecz ludzk, ale nie naley
tego robi nigdy w ku ani przy stole, bowiem bardzo zym nawykiem jest mieszanie seksu i po-
sikw z kopotami dnia.
Zbieranie wszelkich zych i brzydkich stron ycia codziennego, aby rozsnu je w wieczornej
rozmowie jako to do mioci jest bardzo niebezpieczne. Stopniowo, w miar upywu lat, omawianie
w ku pretensji i krzywd z caego dnia staje si naogiem, jak picie alkoholu rodzajem kieliszka na
zalanie robaka po cikim dniu penym kopotw, zgrzytw i nieprzyjemnoci. Znueni, wciekli i
zdegustowani yciem uciekamy, w ku szukajc zapomnienia i podobnie jak; alkoholem, w
analogicznych sytuacjach zalewamy si na smutno. W ten sposb utrwalaj si skojarzenia kopotw
i kontaktw seksualnych. Z czasem rodzi si wstrt rwnie i do ponurej maeskiej mioci
(niestety, zwykle onie przypada rola pocieszycielki).
Nie naley nigdy upija si na smutno ani kocha si dla zabicia zmartwie, w obu
przypadkach bowiem mamy potem straszliwego kaca.
Skutki takiego postpowania nie daj na siebie dugo czeka. Paskudne i drczce problemy
skojarzone ze sprawami seksu nawarstwiaj si. w psychice i odruchowo postawa odrazy i niechci
do kopotw yciowych przenosi si na przeycia towarzyszce na kontakty seksualne. Odruch
warunkowy utrwala si i niszczy najcenniejsze walory wspycia poczucie penego relaksu i
radosnego odprenia.
W tej sytuacji dzieli nas tylko jeden krok do nawizania romansu, w ktrym szukamy
radosnej zabawy w ku, zamiast maeskiego, wykaczajcego system nerwowy, koszmaru.
I tu wyania si nastpny problem. Wiemy ju, o czym nie naley mwi w ku, ale o czym
rozmawia?

43
 Oczywicie o radosnej zabawie w ku we dwoje. Wymyliam to zdanie na uytek
wasnych publikacji prasowych, eby adnie nazwa t czynno.
Jeszcze w latach midzywojennych Boy-Zeleski snu smtne rozwaania w Pieni o mowie
naszej:

Rzecz a nazbyt oczywista

, Ze jest pikn polska mowa:
Jdrna, pachnca, soczysta,
Melodyjna, kolorowa.

Bohaterska, gromowadna,
Czysta niby bkit nieba,
Mdra, zacna, mila, adna
Ale czasem przyzna trzeba,
e ten jzyk najobfitszy
W poetyczne rne kwiatki,
W uczu sferze pospolitszej
Zdradza dziwne niedostatki.

To, co ziemi w raj nam zmienia,
ycia cay wdzik stanowi,
Na to nie ma wyraenia,
O tym w Polsce si nie mwi!

Pytam tu obecne panie

(By od grubszych zacz brakw):
Juk. mam nazwa... obeouiante"
Dwojga rnej pici Polakw?
Czy dusz bratnich pokrewiestwem"?
Czy tarzaniem si w rozpucie"?
Serc komunia." czy tez wistwem"
Lub czym innym w takim gucie?

W archaicznym tym zamcie,
Jak ma kwitn szczcia era,
Gdzie zatraca si pojcie
Tam i sama rzecz umiera

Ludziom trzeba tak niei&iele,

By na ziemi niebo stworzy
Lecz wykrztusi jak: Aniele,
Ja chc z tob... cudzooy?!!

Jak wyszepta do dziewczcia;

Chc... pozbawi ci dziewictwa.
Nie obawiaj si poczcia
Kpij sobie z ja-wno-grze-szni-ctwa!!"

Na wie, gdy si czek dobdzie.

Chcc odetchn yciem zdrowszem,

44
 Slyszy: Kaka, jagze bendzie
Wzglendem tego co i owszem,.,"

Od epoki Boya-eleskiego niedugo pidziesit lat stuknie, a my cigle w czuych

rozmowach moemy jedynie siga do terminw naukowych lub tzw. literatury potowej,
W praktyce okazuje si, e najpotoczniej rozmawia si sownictwem potowym. Staam
kiedy w pocigu obok kilku modych chopcw prowadzcych oywion dyskusj. Posugiwali si,
przez kilka godzin wycznie czterema sowami, omawiajc najrnorodniejsze sprawy i co
najwaniejsze rozumieli si doskonale.
Zapytaam ich w pewnym momencie, czym si waciwie czowiek rni od mapy?
Midzy innymi tym, e umie mwi, a wy znacie tylko cztery sowa! Liczyam si z tym, e
mog w najlepszym razie obrzuci mnie czterema sowami, ale oni zamilkli skonsternowani.
Po gbokim zastanowieniu doszam do wniosku, e i nasz zapas sw w tej dziedzinie bardzo
przypomina te mie czworonogi, aczkolwiek mamy a dziesi sw zamiast czterech do dyspozycji.
Zgbiajc ten problem, zaczekam pilnie poszukiwa i szpera w sownikach i w literaturze piknej.
Plon moich poszukiwa nie jest niestety imponujcy.
W staropolskich tekstach Mikoaja Reja, Jana Kochanowskiego i Andrzeja Morsztyna
znalazam sporo wcale adnych okrele.
Ponadto w artobliwym poemacie Aleksandra Fredry o krlewnie Piczomirze znale mona
wiele wymylonych przez autora dowcipnych nazw dla mskich wdzikw.
Nie mam ambicji jzykoznawczych, ale nawet may sowniczek znaleziony w tekstach
staropolskich pokazuje, jak cofnlimy si w rozwoju w stosunku do naszych przodkw. A Boy-
Zeleski, znakomity znawca i smakosz mowy polskiej, ostrzega: Gdzie zatraca si pojcie, tam i
sama rzecz umiera".
Alarmuj pki czas, ratujmy jzyk miosny, wyrzumy na mietnik wstydliwe milczenie",
bdmy ludmi!
Przycinici koniecznoci kochankowie z odrobin wyobrani tworz sobie nieraz
cakiem ciekawy j adny sownik miosny. S to jednak szyfry" cile tajne do uytku we-
wntrznego.
Jeeli kto nie ma literackiej wyobrani, musi odpowiednie sowa znale a gdzie?... Po
prostu w ksikach, w literaturze. Jeli nawet mao tego albo prawie wcale we wspczesnej, to
istniej, jak ju wspominaam, znakomite staropolskie erotyki, jurne, jdrne, pene piknych sw.
Trzeba je odkurzy, wycign z zamknitych na siedem spustw szaf i archiww bibliotecznych.
W pewnym momencie sowa trac swoj moc, zastpuj je westchnienia i nieartykuowane
pierwotne okrzyki. Potem jednak, gdy zaczyna si odpyw napicia seksualnego, znowu jzyk
upomina si o swoje prawa.
Wiekowa kultura miosna Indii kadzie ogromny nacisk na zachowanie kochankw po
nasyceniu zmysw i mowa miosna odgrywa tu zasadnicz rol.. Oto fragment z Kamasutry m-
wicy o tych sprawach;

Koniec rozkoszy miosnej (...) Nawet wtedy, skoro ustanie, wytwarza mio, ozdobion
grzeczn usunoci za pomoc poufnych opowiada i wywodw (...) Jeeli przebywaj na grnej
tarasie domu i siadaj tam, aby rozkoszowa si blaskiem ksiyca, niechaj on j bawi stosownymi
opowiadaniami, gdy ley ona na jego onie i patrzy na ksiyc. Niech jej objania po kolei ciaa
niebieskie i pokazuje: arundhati, Gwiazd Polarn i wieniec siedmiu gwiazd Wielkiej Niedwiedzicy
... niech j bawi za pomoc gier, jak na przykad taca zwanego hallisa, piewu i artw, znanych w
krainie Lata, za pomoc ogldania tarczy ksiyca niespokojnymi, wilgotnymi od namitnoci
oczami, za pomoc opowiada o tych wszystkich rzeczach jakie to yczenia obudziy si przy ich
pierwszym spotkaniu, a jakie byy nieszczcia, gdy si rozstawali ze sob ... Oto i zakoczenie
rozkoszy miosnej".

45
 ZMYS POWONIENIA

Zapachy seksualne to najstarszy chyba filogenetycznie i najsilniejszy bodziec podniecajcy.

Jak zauwaono, dziaa on nie tylko u ssakw, ale nawet u gatunkw znacznie niszych. Zna-, ne s
reakcje ssakw, a specjalnie psw i dzikich zwierzt, na zapach samicy w okresie rui. Tego rodzaju
wchowe sygnay miosne spotykamy np, rwnie u owadw.
Samiczka motyla moe przywabi zapachem samczyka z odlegoci kilkunastu kilometrw!
Nawet najsprawniejszy pies tropowlec moe tylko pody za ladem, ale w adnym razie nie jest w
stanie zwietrzy obiektu poszukiwanego 7. odlegoci kilkunastu kilometrw. Stwierdzono, e
samiczka motyla ma zaledwie 0,0001 mg substancji aromatycznej. Znikoma tylko cz sublimuje w
powietrzu i tam zostaje rozrzedzona tak znacznie, e wprost niepodobna sobie tego wyobrazi. Tak
niewiarygodnie znikome lady zapachu wyzwalaj u oddalonego o wiele kilometrw samczyka ywe
reakcje poszukiwania, ktre doprowadzaj go nieomylnie do rda zapachu.
U ludzi zmys powonienia miewa bardzo rn wraliwo. U niektrych zupenie jest w
zaniku, a u innych dominuje on nad posostaymi zmysami, jak np. u znakomitych kucharzy, kiperw
czy specjalistw zatrudnionych w wytwrniach perfum dla oceny zapachw i tworzenia nowych
kompozycji.
Wraenia wchowe stanowi rwnie bardzo siln podniet seksualn, niestety czsto nie
docenian. Warto zaj si rozwiniciem i wyksztaceniem tych zdolnoci u ludzi, ktrzy nie s
zupenie lepi" na zapach. Przydadz si potem bardzo, stajc si jednym z potnych rde
podniet seksualnych. Bywa, e zapach specyficzny dla danej osoby, podobnie jak ulubiona melodia,
utrwala si w pamici i niejednokrotnie wystarczy wo tych samych perfum, aby jak ywe stany
przed oczyma wyobrani wspomnienia chwil spdzonych z kobiet, ktra ich niegdy uywaa.
Przypomina mi si tu zabawna anegdotka o panu pastorze, ktremu moda, uwielbiana, ale
nie umiejca gotowa ona przypalaa wszystkie potrawy. Po przedwczesnej mierci ony troskliwe
parafianki oeniy go po raz drugi z pani bardzo gospodarn i wietn kuchark. Niestety, adna ze
znakomicie przyrzdzonych potraw nie budzia entuzjazmu maonka, a gdy pewnego dnia
przypali si krupnik, pastor westchn z rozmarzeniem w oczach: Nareszcie odnalaza ten smak i
zapach, ktry tak lubiem!
Przy pocaunkach miosnych wdrujc po caym ciele stale spotykamy si z rnorodnymi
zapachami. Kobiety od najdawniejszych czasw ceni sobie bardzo stroje i pachnida. Rzadko ktra
z nich zwraca uwag na walory swego gosu i sposobu mwienia, kada natomiast pragnie mie strj
inny ni wszystkie i pachnie oszaamiajco.
Stosowanie pachnide jest prawie tak stare jak kultura ludzka. Bardzo popularne na
Wschodzie, w Indiach, Azji czy Afryce. Napotykano tam w wykopaliskach przepisy traktujce o
przyrzdzaniu pachnide i nieraz bardzo ozdobne naczynia d ich przechowywania
W Pieni nad pieniami romantyczne pochway kochankw splataj si stale z opisami
najrozmaitszych aromatw. Sula-mitka wielbic swego kochanka mwi:

Od twych olejkw wo dziewanny wionie,

Tnie twe sodsze nad dziewanny wonie,
Slodszy najmilszy nad wonie dziewanny,
Przeto tak bardzo miluj ci panny".

Kochanek chwali sw Sulamitk w sowach:

Zamknitym sadem jest ma siostra wierna

Nard w nim i Kasja, wonne cynamony

46
 I kadzidelny wszelki krzew ceniony,
Mirra i szafran, aloesu fetujecie,
Z wszystkich balsamw najprzedniejszy w wiecie".

Ona za odpowiada:
Dopokd mj krl na stolicy
Me nardy wydaj swe wonie.
Mj mity jest mirr w ptlicy
Co wonna si kryje na onie,
Jest henn w winnicach Engady,
Wonic przez laki i sady" ".

Czytajc Pie nad pieniami mamy wraenie, e kochankowie ton wrcz w zapachach i
wonie te odgrywaj ogromn rol w ich wiecie miosnym.
Wszystkie te pachnida mona podzieli na dwie zasadnicze grupy: zapachy kobiece i mskie.
Zapachy kobiece to wszelkiego rodzaju olejki kwiatowe, bukiety woni kwiatowych w
najrniejszych ukadach i kombinacjach, tzw. za3*chy lene igliwiowo czy zioowe, jak ma-
cierzanka, rumianek, mita, Ponadto cay zesp zapachw wschodnich, cikich i aromatycznych,
jak olejek sandaowy, mirra, nard i inne.
Do grupy zapachw mskich zalicza si: lawend, ambr, pimo, cytryn, zioa o zapachach
ostrych, pikantnych, jak np. olejek balsaminy. Zapachy mskie odpowiadaj bardziej ostrej woni
potu i gruczow zapachowych u mczyzny. Niektre z nich, jak pimo, uywane s w celu
podniesienia walorw seksualnych. Produkt ten otrzymuje si bowiem z gruczow znajdujcych si
w okolicy narzdw pciowych pimowcw dziaajcych w okresie rui. Jest to zapach wabicy
samice,
W dobie dzisiejszej nie mona narzeka na brak rozmaitych substancji zapachowych, raczej
mamy kopoty z zalewem wonnoci w najrniejszych kosmetykach. Kobieta i mczyzna majcy w
swych przyborach toaletowych perfumy, wod kolosk, sole kpielowe, krem do rk, kremy do
twarzy, szampony do wosw i inne, maj duy problem z harmonizowaniem najrniejszych
zapachw dodawanych do artykuw toaletowych. Wiadomo bowiem, e odmienne wonie perfum,
myda i szamponu mog dawa bardzo nieprzyjemne kombinacje. Zwrcono ju na to uwag, a
firmy kosmetyczne o wiatowej sawie maj w sprzeday zestawy kosmetykw, myde i szamponw
o jednym zapachu, co w pewnym stopniu rozwizuje kopoty.
Nastpny z kolei problem, na ktry koniecznie naley zwrci, uwag przy stosowaniu
pachnide, to ilo perfum. Kobieta uperfumowana tak obficie, e dziesi metrw za ni cignie si
jeszcze fala zapachu, a w nosie krci, jest koszmarem dla otoczenia, szczeglnie latem. Elegancka
kobieta, umiejca stosowa perfumy, uywa je w taki sposb, e tylko zupenie bezporednio przy
pocaunku czy zblieniu twarzy czuje si delikatny zapach jej ciaa.
Musimy o tym pamita, e skra kadego czowieka ma naturaln, bardzo rnorodn wo.
Stosujc perfumy na powierzchni skry, powodujemy procesy chemiczne zachodzce midzy
zapachem skry a dodanym rodkiem aromatycznym, w wyniku czego powstaje kombinacja tych
dwu woni. Jeeli zapach dobrany jest waciwie, dodaje on wdziku wasnej woni skry. Jeeli
niewaciwie zapachy gryz si", moe powsta kombinacja bardzo nieprzyjemna.
Wasny zapach, jak wasny strj, styl sylwetki czy fryzura, podkrela oryginalno j
niepowtarzalny czar kadej kobiety. Francuzki na przykad staraj si osign jak najbardziej
niezwyke i odrbne rodzaje zapachw i wiele z nich ma swj sekret mieszania perfum. Nasi
dziadkowie podobnie produkowali rnorodne nalewki na dziesitkach gatunkw zi i strzegli pilnie
tajemnych przepisw. Perfumy otrzymane wedug wasnej recepty skadaj si z kilku do kilkunastu
elementw zapachowych. Pozwala to kobiecie pachnie tak jak adna inna, czego nie daje si
osign kupujc perfumy gotowe. Indywidualny wabik wchowy jest, jak si okazuje, rwnie

47
instynktownym powtarzaniem metody spotykanej w przyrodzie wabienia zapachem.
Zalenie od mody, temperamentu, a przede wszystkim od naturalnego zapachu skry, ktry
miesza si z perfumami, naley wybra sobie zapach czy koktajl zapachowy i uywa go stale, nie
zmieniajc, poniewa wszystkie zmiany utrudniaj utrwalenie si odruchu warunkowego.
Oczywicie wybrany zapach, tworzcy kobiecie wasny klimat seksualny, powinien by miy i
pocigajcy rwnie dla jej partnera. Przesycenie zapachem wacicielki odziey, bielizny,
pocieli utrwala w pamici przyjaciela obraz zapachowy i jak gdyby sylwetk danej kobiety. Zapach
ten nie tylko we wspomnieniach przywodzi na myl przeyte wzruszenia miosne, ale w aktualnym
wspyciu dwojga ludzi zaczyna odgrywa stopniowo rol bodca warunkujcego odpowiedni
nastrj. W kolejnoci: zapach seks podniecenie seksualne.
Wyksztacenie tego rodzaju odruchu warunkowego staje si dla kobiety jeszcze jednym
wasnym sekretem mioci. Im nagromadzi ich wicej, im bardziej interesujcych i pocigajcych, a
take oryginalnych, tym trudniej innej kobiecie zastpi j i wyrugowa ze sfery odruchw
seksualnych mczyzny,
William H. Masters i Wirginia E. Johnson w podrczniku Les mfsententes sexuelles (Niezgodnoci
seksualne) proponuj wykorzystanie zapachw dla rozbudzenia wraliwoci seksualnej wchu.
Mona metodycznie wypracowa erotyczne odruchy warunkowe na okrelony zapach. Szczeglnie
jest to metoda przydatna, gdy niedowiadczeni kochankowie nie potrafi si jeszcze podnieca
naturalnymi zapachami ciaa partnera czy partnerki albo ca gorzej brzydz si ich.
Zahamowania w tej materii ogromnie zawaj bogactwo pieszczot i warto zrobi prb
wygaszenia odruchw negatywnych w stosunku do zapachu partnera. Zastosowanie ulubionego
zapachu moe stopniowo usun zahamowania istniejce w stosunku do zapachu spermy czy
wydzieliny pochwowej. Wybrane perfumy naley stosowa wycznie w kontaktach miosnych i
specjalnie w miejscach erotogennych.
Zaczynamy od perfumowania okolicy karuku, wosw i piersi, dochodzc wreszcie do okolic
sromu i wzgrka onowego. Zapach winien si stopniowo kojarzy w wyobrani partnera czy
partnerki z pieszczotami i podnieceniem seksualnym. Z upywem czasu ju sam zapach dziaa
podniecajco, jak sygna erotyczny, a naturalne wydzieliny skojarzone z ulubionym zapachem,
rwnie zaczynaj dziaa podniecajco, W ten sposb mona pozby si. stopniowo niektrych
dokuczliwych w mioci zahamowa.
Na marginesie tych mechanizmw warto jeszcze raz podkreli, e kady zapach stosowany
w celach seksualnych powinien prowadzi do zainteresowania wasnymi zapachami. Nie moe
kobieta ani mczyzna pachnie tylko mydem czy wod kolosk, musi pachnie przede wszystkim
sob. Dlatego podkrelam jeszcze raz, nadzwyczaj wany w tej dziedzinie jest umiar.
Najwaniejsze, ebymy mogli pachnie przede wszystkim sob, ale sob mona pachnie
bardzo nieprzyjemnie lub przyjemnie i podniecajco. Zapachy przyjemne s cile zwizane 'z
higien osobist.
Waniejsze od perfum, wrcz konieczne jest przede wszystkim wyeliminowanie niemiych woni
wynikajcych z zaniedba w dziedzinie higieny osobistej.
Wszelkiego rodzaju nieprzyjemne zapachy kryj w sobie perfidn puapk, poniewa
czowiek tak pachncy najczciej zupenie tego nie czuje. Natomiast otoczenie jest zupenie
zmaltretowane. Nawet ludzie o do delikatnym powonieniu przewanie nie czuj swoich
nieprzyjemnych zapachw. MWI przewanie, bo niektrzy czuj i tym jest duo atwiej y,
Trzeba wic przej z kolei do omwienia metod zadbania o pontne zapachy ciaa od stp do
gw.
Zacznijmy od wosw. Wosy mskie, a tym bardziej kobiece, odgrywaj niebagateln roil w
pieszczotach. Gaskanie po gowie, pocaunki we wosy, muskanie wosami w tacu partnera,
wreszcie fryzura, poysk i adny ukad wosw s cile zwizane z ich czystoci. Przypominam
sobie fragment filmu z Maurice Chevalierem pt. Mio po poudniu, w ktrym tata detektyw odgad,
e crka jego jest zakochana, poniewa zacza co drugi dzie my gow. Wosy brudne i zakurzone

48
zlepiaj si w tustawe strczki, wydzielajc brzydki zapach niewieego oju. Wosy takie nie
ukadaj si, lepi si do gowy i wygldaj, jakby ich byo o poow mniej. Dotknicie, pogaskanie,
czy nie daj Boe ucaowanie takiej gwki jest wyjtkowo nieapetyczne i moe skutecznie zabi
rodzc si mio, a ochodzi nawet bardzo dojrza... Czsto mycia wosw uzaleniona jest
oczywicie od ich naturalnych waciwoci (suche, tuste), jak rwnie od pory roku zim bardziej
si przetuszczaj, latem bardziej kurz. Ale przecitnie raz w tygodniu u kobiety, a czciej nawet u
mczyzny (poniewa s krtkie i atwiej wysychaj) powinny by myte.
Bardzo wanym momentem jest przesycenie ich lekkim zapachem uywanej stale wody
koloskiej czy perfum. Aby zapach by dyskretny i wydziela si jedynie w chwilach podniecenia,
naley po umyciu gowy i spukaniu jej skropi mokre wosy perfumami lub wod kolosk, a potem
dokadnie wytrze i wysuszy. W efekcie tatach zabiegw wosy stale nie pachn, ale. kade
nieznaczne nawet zwilgotnienie ich przy lekkim spoceniu si lub w czasie deszczu czy mgy
powoduje bardzo subtelnego zapach.
Na skr caego ciaa naley stosowa perfumy czy wod koloska z ogromnym umiarem.
Mczyzna moe zaraz po umyciu i goleniu natrze twarz, szyj i donie wod koloska. Kobieta
rwnie najlepiej zaraz po umyciu zwila skr wilgotn jeszcze perfumami. Perfumujemy lekko
okolic wosw na karku i za uszami, aby zapach emanowa przy tuleniu i zblianiu si gw eto
siebie, zwilenie odrobin perfum ramion ,w okolicy dekoltu powoduje przy rozgrzaniu si ciaa
wydzielanie miej woni spoza dekoltu sukni
Niewtpliwie due walory maj" w podniesieniu wdzikw seksualnych zapachy
sztuczne, ale powinny one by dyskretne, eby nie tuszowa wasnych zapachw. wiey pot
pojawiajcy si obficie na powierzchni skry w czasie kontaktw seksualnych ma zapach przyjemny
i podniecajcy, sygnalizuje on bowiem u partnera zwikszenie gry naczynioruchowej, ktra jest
jednym z objaww pudniecenia seksualnego.
Nastpnym z kolei rdem miych lub nieprzyjemnych woni jest oddech. wiey oddech ma
ogromne walory, przy pocaunku. W literaturze scen miosnych spotyka si okrelenia oddechu
pachncego fiokami, macierzank itd. Istniej pyny do pukania ust, ktre mog zabarwia lekko
zapach oddechu. Jak bardzo ujemnie wpywa na kontakty seksualne nieprzyjemny zapach z ust,
widzimy ju w przepisach Koranu, w ktrym istnieje paragraf pozwalajcy rozwie si z mem,
ktrego oddech jest cuchncy. Istnienie takich przepisw w ksidze kultowej, obwarowujcej raczej
przywileje mczyzn ni kobiet, wykazuje, jak bardzo odpychajcy moe by nieprzyjemny zapach z
ust.
W dzisiejszych warunkach uregulowanie tej sprawy zalene jest prawie cakowicie od naszej
woli. Przede wszystkim naley bardzo starannie pielgnowa zby, plombujc ubytki i usuwajc
sprchniae korzenie, nie nadajce si do leczenia. Regularne wizyty u dentysty co trzy lub sze
miesicy, zalenie od potrzeby, s tak samo wane albo nawet waniejsze od wizyt u kosmetyczki
czy fryzjera. Zasada ta dotyczy rwnie mczyzn, ktrzy bardzo nie lubi chodzi do dentysty.
Zaniedbane zby, nie czyszczone starannie past dwa razy dziennie, s najczciej przyczyn
brzydkiej woni z ust. Czasami przyczyny bywaj i powaniejszej natury, gdy s wynikiem zego
trawienia przy nieprawidowym wydzielaniu sokw odkowych. Pokarmy zalegajce w odku
fermentuj i wydzielaj brzydki zapach, W takim wypadku naley leczy si systematycznie u
lekarza chorb wewntrznych i zaywa rodki regulujce czynno trawienn odka.
Doniosa rola warg, jzyka i jamy ustnej w pieszczotach wymaga zwrcenia uwagi na ich
higien i zdrowie.
Okolic intensywnie woniejc s doki pachowe. Nie radz nikomu perfumowa ani
przeciera wod koloska dokw pachowych, pachwin i okolic ciaa atwo poccych si, poniewa
skra jest tam bardzo wraliwa i atwo mona spowodowa przykre dolegliwoci uczuleniowe oraz
podranienie skry. Objawiaj si one drobn, dokuczliwie swdzc wysypk - zaczerwienieniem.
Perfumowanie pach jest tym bardziej niecelow, e najsilniej nawet woniejce perfumy nie zabijaj
ostrego zapachu potu, wydzielajcego si z wosw w doku pachowym. Biakowe skadniki

49
wydzieliny gruczow potowych gromadz si na wosach i z czasem ulegaj rozkadowi, prze-
sycajc je ostrym zapachem, ktrego adne mycie nie jest w stanie usun.
Kobieta pragnca pozby si rda przykrego zapachu powinna wygala wosy pod pachami
i codziennie, a nawet kilka razy dziennie, gdy pot jest wyjtkowo ostry my je ciep wod z
mydem. Jeeli pomimo to zapach potu jest przykry, mona stosowa dodatkowe chemiczne rodki
odwaniajce.
Na marginesie tych rozwaa warto wspomnie, e zapach potu oraz wydzielin gruczow
ojowych pod pachami pod wpywem irytacji, laku czy zdenerwowania staje si niezwykle ostry i
odpychajcy. Jest to pozostao po naszych czworononych przodkach (u zwierzt s to
mechanizmy obronne) i z tego wzgldu po wyjtkowo denerwujcych przeyciach warto si zawsze
umy dodatkowo.
Wygalanie pach powinno sta si regu, szczeglnie w porze letniej, gdy pocimy si wicej,
a suknie odsaniaj ramiona i pachy, ukazujc niezbyt estetyczne owosienie. Zapach wieego potu z
okolic dokw pachowych, dokadnie wymytych i wygolonych, jest zapachem przyjemnym i
dranicym erotycznie, jalc wszystkie naturalne wydzieliny skry, pojawiajce si w momencie
podniecenia pciowego. Stopniowo zbliylimy si. w naszych rozwaaniach do zapachw
odgrywajcych ogromnie wan rol w mioci zapachw wydzielanych przez narzdy pciowe
tak mskie, jak i kobiece. Naturalny zapach, nie zwizany z niedostateczn higien osobist, odgry-
wa wan rol w wabieniu erotycznym. Kobiece narzdy rodne wydzielaj wiele rozmaitych
waciwych sobie woni.
Wydzielina pochwy skada si ze zuszczonych komrek nabonka pochwy oraz pynnego
przesiku z jej cianek. Naturalna wydzielina zdrowej pochwy ma konsystencj mleka i zapach
Kwanego mleka. Paeczki kwasu mlekowego znajdujce si w zdrowej pochwie zakwaszaj jej
wydzielin i w ten-sposb zapobiegaj rozmnaaniu si bakterii chorobotwrczych. Obecno
paeczek kwasu mlekowego i kwasu przez nie wyprodukowanego jest warunkiem naturalnego
oczyszczania i dezynfekowania pochwy. Tradycje naszych babek zalecajce robienie przepukiwa
pochwy u zdrowej kobiety w celach higienicznych s absolutnie niesuszne, poniewa wypukuje si
wasn flor bakteryjn pochwy oraz kwas mlekowy, stwarzajc tym samym idealne warunki do
infekcji. Zdrowa kobieta nie powinna w adnym wypadku robi przepukiwa pochwy (irygacji),
poniewa jest to zabieg szkodliwy i antyhigieniczny. Oczywicie nie mwi tu o irytacjach
zalecanych przez lekarza w toku leczenia.
Oprcz wydzieliny mlecznej o zapachu kwanym w zdrowej pochwie pojawia si okresowo
wiksza ilo szklistego przezroczystego luzu. luz ten wydziela si w duej iloci z szyjki
macicznej w okresie jajeczkowania, jak rwnie w chwilach intensywnego podniecenia pciowego.
W okolicy napletka echtaczki, a take dookoa, u nasady warg mniejszych, znajduj si
drobne gruczoy ojowe, wydzielajce tustaw woskow wydzielin szczeglnie obficie w chwili
podniecenia seksualnego. Wydzielina ta ma intensywny zapach, ktry kojarzc si z podnieceniem
seksualnym partnerki oddziauje podniecajco. Wydzielina gruczow ojowych, zawierajca
skadniki tuszczowe, musi by bardzo dokadnie wymywana ciep wod z mydem, poniewa, jeli
pozostanie przez kilka dni na wargach sromowych, mieszajc si z wydzielin pochwy i luzem,
ulega fermentacji i powoduje zaczerwienienie oraz podranienie skry. Oczywicie nie trzeba
dodawa, jak nieprzyjemnie pachnie taka mieszanina.
W tych okolicach ciaa, podobnie jak we wszystkich wymienionych poprzednio, zapachy
pontne zamieniaj si w nieprzyjemne przy zaniedbaniach higienicznych.
Mwi tu cay czas o kobietach zdrowych. Istniej jednak kobiety zdrowe, u ktrych
wydzielina narzdw rodnych ma zapach wyjtkowo ostry. Kobiety takie powinny unika przy
podmywaniu si myda albo raczej po dokadnym wymyciu si, mydem i ciep wod opuka srom
lekkim roztworem cytryny lub kwasu bornego, poniewa odczyn kwany zmniejsza Intensywno
zapachu wydzielin pochwowych, alkaliczny natomiast (mydo) bardzo wzmaga.
Interesujce spostrzeenie zrobili Arabowie ju w XVI wieku, a dotyczyo ono lawendy jako

50
rodka odwaniajcego dla kobiet. Zastanawiajcy jest fakt, e podobny uytek robiy nasze prababki
z tyche niebieskich kwiatkw, wkadajc je do saszetek i umieszczajc w szafach pomidzy
bielizn.
Van de Velde w Maestwie doskonaym uwaa, e uyteczno lawendy w wczesnych czasach
bya znacznie wiksza, ni dzi sdzimy, uwzgldniajc nagminny brak azienek. Zapach lawendy
ma rzeczywicie wpyw odwaniajcy nie tylko w wypadkach, gdy stosuj je kobiety o naturalnym
ostrym zapachu, ale i w przypadkach zaniedba higienicznych lub zych zapachw wynikajcych z
choroby.
Mwic o zapachach specyficznie kobiecych, nie mona zapomnie jeszcze o jednym, a
mianowicie o zapachu miesiczki. Okres ten wymaga od kobiety zdwojonej energii w zabiegach
higienicznych. Jeeli krwawienia s obfite, naley czsto zmienia wkadki, podmywajc si za
kadym razem, aby nie pozostaway resztki krwi psujcej si i pachncej brzydko. Zapach wieej
krwi miesiczkowej moe by w szczeglnych ukadach czynnikiem silnie podniecajcym, jak
stwierdza Van de Velde w Maestwie doskonaym. Dotyczy to partnerw, ktrych seksualizm ma
pewne zabarwienie sadystyczne. Nie mwi tu oczywicie o zboczeniach, ale o pewnych
odchyleniach charakterologicznych, mieszczcych si w granicach psychicznej normy. Kontynuacja
wspycia w czasie miesiczek nie jest rzecz tak rzadk, jakby si zdawao. Sdz, e odgrywaj tu
rol dwa wzgldy. Jeden to podniecajce oddziaywanie zapachu krwi, a drugi spotykany u
do licznych kobiet okres maksymalnej pobudliwoci seksualnej wystpujcej wanie w czasie
miesiczki.
Wielokrotnie dyskutowano, czy wspycie w czasie miesiczki jest szkodliwe dla zdrowia?
Zdania na ten temat byy bardzo podzielone. Sdz, biorc pod uwag do liczne przypadki tego
rodzaju, z ktrymi spotykaam si w mojej praktyce lekarskiej, e nie wpywa to w ujemny sposb na
stan zdrowia kobiet. I tu, jak we wszystkich omawianych dziedzinach, cikim grzechem przeciw
estetyce jest nie zachowywanie starannej higieny w okresie miesiczek.
Zapachy wydzielane przez rne okolice ciaa mczyzny s zwykle znacznie ostrzejsze ni u
kobiety i wyranie mniejsz rol mog odegra rne wody koloskie ni mycie. Z wielkim
trudem mczyzna daje si przekona, e rwnie naley si podmywa. Zupenie podobnie jak
kobieta, mczyzna powinien my przynajmniej raz dziennie ciep wod z mydem okolic krocza,
odbytu, moszn i czonek, a nastpnie wymy ciep wod namydlajc dokadnie od, po
uprzednim usuniciu skry napletka, tam bowiem wanie, u nasady odzi, w rowku otaczajcym j
mieci si dua liczba gruczow ojowych, ktre produkuj do obfit wydzielin, podobnie jak w
okolicy echtaczki i warg mniejszych u kobiety. Ponadto w fadzie napletkowym pozostaj resztki
moczu. Przy regularnym wspyciu seksualnym dochodz jeszcze pewne iloci nasienia i
wydzieliny z pochwy. Caa ta mieszanina, jeeli jej
nie usuwamy dokadnie podczas mycia, szybko si psuje, wydzielajc bardzo nieprzyjemny zapach, a
ponadto moe powodowa stany zapalne napletka i bolesne obrzki.
Przypomina mi si w zwizku z powyszymi rozwaaniami studentka, ktra po jednym z
moich spotka z modzie akademick pytaa, jak by tu wyUumaczy chopcu, eby si umy
bezporednio przed spotkaniem, poniewa w mioci i pieszczotach zapach moczu bardzo psuje jej
nastrj.
Hm... nie wszystko da si tak po prostu powiedzie. Mona zachca do mycia w ogle lub
sprbowa zabaw we dwoje pod prysznicem, W adnym razie nie naley rani ambicji chopca,
trzeba po kobiecemu", okrn drog trafi do celu.
Przy prawidowym zachowywaniu higieny osobistej zapach wydzieliny gruczow ojowych i
nasienia mskiego odgrywa wybitn rol w zwikszaniu pobudliwoci seksualnej kobiet.
Istniej wyrane rnice w Intensywnoci i rodzaju woni nasienia u mczyzn rnych ras, a
nawet zmienia si ona w miar upywu lat. Inna bywa u chopcw, modych mczyzn, inna u
mczyzny dojrzaego.
Van de Velde twierdzi, e zapach nasienia tego samego mczyzny moe si zmienia w

51
zalenoci od rnych okolicznoci yciowych. Po wzruszeniach psychicznych czy zdenerwowaniu
zapach nasienia, podobnie jak zapach potu, staje si ostrzejszy, po wysikach fizycznych bardziej
korzenny". Po szybko natomiast powtarzanych stosunkach staje si wyranie sabszy. Przy
opisywaniu zapachu nasienia przez rnych mczyzn Van de Velde odnosi wraenie, e zmienia
si on rwnolegle ze zmian oglnego zapachu ich ciaa, przy czym okrelenia zmian odcieni
pokryway si z tym, co obserwoway ich partnerki. W zwizku z tym, co zostao wyej
powiedziane, trzeba przyj due prawdopodobiestwo faktu, e zapach nasienia ulega duym
wahaniom osobniczym.
Wpyw podniecajcy zapachu nasienia mskiego jest cile zwizany z wizami uczuciowymi
czcymi kochankw. Zapach mczyzny kochanego dziaa na kobiet wybitnie podniecajco,
podczas gdy zapach mczyzny nie kochanego moe wywoa obrzydzenie.
Jak ju wspominaam mwic o metodzie wypracowania pozytywnych odruchw
warunkowych na zapachy narzdw pciowych, proponowanej przez Mastersa i Johnson w ksice
cytowanej w tym rozdziale, rola tych zapachw jest ogromnie wana w penowartociowej mioci
seksualnej, czcej dwoje ludzi. Pieszczoty seksualne, w ktrych kady z partnerw doprowadza
pieszczotami i pocaunkami okolicy narzdw pciowych wsppartnera do orgazmu, s cile
zwizane z podniecajcymi przeyciami dostarczanymi przez zmysy powonienia, smaku i dotyku,
ale musz jeszcze raz podkreli e wszystkie zapachy ciaa: potu, skry, wosw, narzdw
pciowych, a nawet miesiczki mog dziaa zarwno przycigajce, jak i odpychajco.
Szczeglnie u modych kochankw, o niewyrobionych jeszcze odruchach wchowych,
zapachy narzdw pciowych s zwykle obojtne lub lekko odstrczajce. Z upywem czasu, gdy po-
szczeglne wonie staj si w ich psychice sygnaem rozkoszy, nabieraj stopniowo walorw
podniecajcych. Trzeba wiele delikatnoci i wyczucia, aby nie zrazi partnera mniej dowiad-
czonego, narzucajc mu pieszczoty zbyt wyrafinowane. I w tej dziedzinie, podobnie jak we
wszystkich sprawach mioci, trzeba pilnie obserwowa reakcje i dostosowywa rodzaj pieszczot do
moliwoci mniej dowiadczonego partnera czy partnerki.
Zdarza si i u dowiadczonych kochankw, ze bez przygotowania reaguj pocztkowo lekkim
uczuciem wstrtu, a zapach dziaa odpychajco. Ale w miar narastania podniecenia ten sam zapach
staje si stopniowo bodcem silnie pocigajcym i podniecajcym.

ZMYS DOTYKU

W arabskiej ksidze pt. Ogrd wonnoci Nafzawi pisze:

Kobieta jest jak owoc, ktry nie wyda z siebie sodyczy, dopki nie utrzesz go w rkach. Czyby
nie wiedzia, e ambra, jeli si jej nie obraca w doniach i nie rozgrzewa, skryje w sobie zawarty
aromat? tak samo jest z kobiet!.
Zmys dotyku odgrywa najwaniejsz rol w sferze seksu, a wraliwe na dotyk zakoczenia
nerwowe s gwnymi receptorami odbierajcymi bodce doprowadzajce do wyzwolenia odruchu
orgazmu w orodkach centralnych mzgu. Istnieje zasadnicza regua: im bodziec jest subtelniejszy i
delikatniejszy, tym lepsze daje efekty, a technika muskania, gaskania, opukiwania opuszkami
palcw, podrapywania paznokciami i lekkiego muskania doni woskw naskrka stwarza szerokie
moliwoci wyboru. Nasilenie reakcji receptorw zaley rwnie w duym stopniu od wyboru i
techniki pobudzania.
Dotykowe bodce seksualne dziaaj dwustronnie. Podniecaj zarwno partnera, ktry pieci,
jak i tego, ktry jest pieszczony. Rozkosz dawcy pieszczot ronie w miar nasilania si. rozkoszy
biorcy. Wszelkie odmiany pieszczot tym bardziej s udane i podniecajce, im bardziej angauj
oboje kochankw. Nie ma tu miejsca na krlewny z drewna" i wystpy solowe. Pena rozkosz
miosna jest i bdzie zawsze rezultatem angaowania si obojga kochankw.

52
 Z tego wzgldu bardzo wan rzecz jest nastawienie psychiczno-uczuciowe do pieszczot.
Przy nastawieniu obojtnym lub co gorsza niechtnym nawet dugotrwae dranienie
najwraliwszych okolic erotogennych nie daje adnych efektw, budzc tylko zniecierpliwienie i
zo partnera.
Gdy wysokie napicie seksualne poprzedza chwil zblienia, wystarczy czasem lekkie
dotknicie rki, aby znale si na progu orgazmu, W warunkach przecitnych i przy rednim
napiciu seksualnym wzrasta ono stopniowo pod wpywem pieszczot i dotkni.
Zmys dotyku, ktrego zakoczenia rozsiane s po caym ciele, reaguje na najrnorodniejsze
pieszczoty seksualne. Dotyk skry, wosw, dotyk ciaa w tacu, tkaniny przesyconej ciepem ciaa,
odczucie drenia rk czy bicia serca partnera wszystko to mieci si w podnietach dotykowych,
chocia obejmuje szeroki wachlarz przey. Na pewno i pocaunki mona zaliczy do tej grupy,
poniewa wraenia dotykowe odgrywaj w nich niebagateln rol, ale przeniosam je w caoci do
rozdziau omawiajcego zmys smaku.
Aby jako uporzdkowa rozliczne rodzaje pieszczot dotykowych, omwi je w kolejnoci,
zaczynajc od gowy i wdrujc przez wszystkie okolice ciaa a do stp.
W pierwszym okresie uwodzenia rka mczyzny, gaszczca kark kobiety i przesuwajca
palcami midzy wosami, przewijajc je i motajc dookoa doni, wyranie swym dotykiem
podnieca, poniewa okolica nasady wosw i uszu jest wybitnie unerwiona seksualnie. Muskanie
opuszkami palcw tych okolic skry, lekkie podrapywanie, chuchanie ciepym oddechem lub
dmuchanie wyzwala ca gam najsubtelniejszych podniet seksualnych. W spoeczestwach
pierwotnych iskanie i przebieranie palcami wosw naley do czynnoci erotycznych. Ale l wrd
wspczesnych kochankw nierzadko zdarza si dua wraliwo czuciowa owosionej skry gowy i
widz chtnie pieszczoty polegajce na drapaniu, muskaniu, gaskaniu lub przebieraniu palcami we
wosach.
Rwnie wraliwa na dotyk jest okolica nozdrzy i warg. Skra midzy nosem a grn warg
oraz midzy doln a podbrdkiem pokryta jest zwykle obficiej ni gdzie indziej meszkiem i mu-
skanie jej oraz lekkie dotykanie powoduje jeenie si woskw i uczucie wyranego podniecenia
seksualnego. Warto o tym pamita, e szczeglnie gsto unerwione czuciowe s u czowieka linie
przejcia skry w nabonki luzowe, w okolice wszystkich otworw naturalnych: granica czerwieni
warg, brzegi nozdrzy, odbytu czy przedsionka pochwy.
Bardzo podniecajc zabaw, znan rwnie w Indiach, s tzw. pocaunki motyli",
polegajce na askotaniu warg, nozdrzy i wraliwych okolic karku drobnymi municiami szybko
mrugajcych rzs.
Dotyk i dranienie okolic wraliwych seksualnie opiera si na wsplnej zasadzie, wynikajcej
ze specyficznych reakcji orodka orgazmu w mzgu. Wszystkie bodce seksualne, doprowadzane
drog ukadu nerwowego z receptorw czuciowych do orodkw w mzgu, musz by bodcami
przerywanymi. Orodek orgazmu ma bowiem swoist specyfik: sabo reaguje na bodce cige o
jednakowym nasileniu, odpowiada natomiast silnym pobudzeniem na bodce przerywane typu:
sygna przerwa sygna przerwa itd. W zwizku z tak form odbierania podniet warto
zwrci uwag na wyrane akcentowanie przerw w pieszczotach pobudzajcych wraliwo sek-
sualn skry. Dotykanie i pieszczenie okolic erotogennych winno by wykonywane ruchami
drobnymi przerywanym o wyranej rytmice, dotykajcymi lub muskajcymi powierzchni skry.
Gaskanie dugimi, cigymi przesuniciami doni dziaa raczej uspokajajco i kojco zamiast
podnieca.
Okolice najbardziej wraliwe na bodce seksualne znajduj si tam, gdzie skra nie jest
naraona na ocieranie ubraniem czy bielizn, a tym samym jest ciesza i bardziej wraliwa.
Wzmoona wraliwo rozmieszcza si na przyrodkowych powierzchniach koczyn, to znaczy w
okolicy pach, wewntrznych czci ramion i przedramion, na bocznych powierzchniach ciaa. Dalej
w rowkowatych zagbieniach, biegncych wzdu krgosupa, w fadach skrnych w okolicy pasa,
ja granicy eber i jamy brzusznej, w doku ppkowym na granicy owosienia wzgrka jonowego, w

53
fadach pachwinowych i na wewntrznych powierzchniach ud (bardzo wraliwe!), a ponadto w
przegubach okciowych, pod kolanami oraz w przestrzeniach midzy palcami stp i doni. Wszystkie
te okolice tworz map na ciele kobiety, ktr zakochany mczyzna musi bardzo dokadnie, miejsce
po miejscu, przestudiowa.

Mio jest twrczoci, a nie recytacj wyuczonych wierszykw. Nie ma na wiecie dwu
jednakowych kobiet i nie mona zaatwi tej sprawy po prostu z ksiki.
A propos tych rozwaa przypomina mi si scena w jednym z filmw szwedzkich: na
aweczce przy studni siedzi dwoje dzieci, mniej wicej w wieku czternastu, pitnastu lat. Ona gryzie
pestki, on prbuje pieci j wedug przepisw wieo przeczytanych w ksice.
askocze j za uchem i pyta:
Czy czujesz si przyjemnie podniecona?
Ona: Nie i gryzie pestki.
On muska palcami jej kark i szyj, pytajc:
Czy odczuwasz jakby elektryczny prd?
Ona: Nie i gryzie pestki.
On cauje j w szyj na granicy wycicia sukienki, pytajc:
A teraz? Powiedz, co czujesz?
Ona: Nic j gryzie pestki. Wreszcie straci cierpliwo i zakrzykn:
Przestae w kocu gry te pestki!
Ona: Kiedy to takie dobre.

Mczyzna powinien stara si stworzy seksualny portret swej ukochanej kobiety. Odkrywanie
wraliwoci receptorw zaczyna si jui w pierwszych dniach mioci. Potem nastpuje dugi okres
zdobywania wszelkimi pieszczotami i rozwijania wraliwoci odnalezionych miejsc. Donie, twarz,
ramiona, uszy. Przy kadym z tych etapw trzeba zatrzyma si i dy do osignicia
maksymalnych efektw. Reaktywno kadego z receptorw trzeba pracowicie budzi, aby zacz
wyranie odpowiada na pieszczoty. W tej dziedzinie rzadko spotykamy wyran pobudliwo
szczeglnie u dziewczt modych. Nauka pieszczot rozwija ukryt wraliwo. Bywa, e cudowna
Kochanka ujawnia si nagle pod dotkniciem fachowej i przyjaznej doni subtelnego partnera po
wieloletnim nawet nieciekawym wspyciu z mczyzn prymitywnym i egoncentrycznym w
mioci.
Droga pieszczot przez ramiona, kark, szyj, plecy i doki pachowe wdruje dalej do piersi.
Piersi kobiece s nie tylko zasadniczym walorem jej urody, nie tylko gwarancj zdrowia i
prawidowego rozwoju jej przyszych dzieci, ale i najbogatszym, najsubtelniejszym i
najwraliwszym instrumentem wzrusze erotycznych. Piersi, jak najczulsza fotokomrka, reaguj
nawet na lad ciepa, dotknicia czy inne sygnay miosne. Pier kobiety nie podnieconej seksualnie
ma typow lekko opadajc lini. Wystarczy myl o ukochanym, jedno spojrzenie, wystarczy

54
wreszcie tylko otarcie si o ukochanego mczyzn, aby zapocztkowa gr naczyniow i
spowodowa wzmoony dopyw krwi, powodujcy uniesienie i zaokrglenie si piersi. Mechanizm
ten, podobny do mechanizmw dziaajcych w narzdach pciowych mskich kobiecych, zaczyna
dziaa pod wpywem bodcw seksualnych. Piersi tak wypenione i napite zwikszonym
przypywem krwi zyskuj wzmoon wraliwo na gaskanie i dotyk. Ujcie piersi pen doni
silnie podnieca mczyzn, przy okazji rwnie i kobiet, gdy wntrze doni muska jej brodawki.
Lekkie i przerywane muskanie brodawek ca powierzchni doni, opuszkami palcw lub
ocieranie ich nag skr ciaa mczyzny powoduje tzw. stawianie si sutkw. Polega ono na
kurczeniu si elastycznych wkien tkanki cznej, otaczajcych okrnie sutek i brodawk
piersiow. Efektem tego skurczu jest zmniejszenie si aureolki piersi oraz uwypuklenie i
stwardnienie sutki. Tak przygotowana sutka zaczyna by wraliwa na bodce seksualne, poniewa
stwardnienie jej eksponuje znajdujce si w najwikszej liczbie na wierzchoku zakoczenia
czuciowe.
Gaskanie i askotanie brodawek piersiowych, podobnie jak wszystkie poprzednie opisane
pieszczoty dotykowe, uruchamia cay zesp odruchw nerwowo-naczyniowych, przygotowujcych
narzd rodny do stosunku. Pod wpywem tych pieszczot rozpoczyna SI wypenianie krwi splotw
ylnych w okolicy krocza i warg sromowych oraz zwikszone wydzielanie luzu zwilajcego.
Gaskanie i dranienie piersi kobiecych jest jednym z efektywniejszych bodcw
seksualnych, a spotgowanie tych pieszczot przez pocaunki zostanie szerzej opisane w nastpnym
rozdziale.
Istnieje rodzaj pieszczot piersi, sprawiajcy du satysfakcj obydwojgu zakochanym. Polega
on na muskaniu i askotaniu sutkw odzia wzwiedzionego czonka. Bodce dotykowe w tych
pieszczotach s bardzo delikatne i silnie podniecajce. Oczywicie jest to rodzaj pieszczot do
wyrafinowanych i odpowiednich dla dojrzaych kochankw.
W pieszczotach piersi, skry i caego ciaa kobiety obowizuje jedna zasada: im
delikatniejszy i subtelniejszy bodziec, tym silniejszy efekt seksualny. Pieszczota brutalna, nazbyt
silna, poraa wraliwo zamiast pobudza, podobnie jak dwik zbyt gony powoduje bl uszu.
Wyjtek od tej reguy stanowi czasami kobiety otye, u ktrych zakoczenia nerww czuciowych
izolowane s grub podcik tuszczow. W tych przypadkach szczypanie i do silne
poklepywanie moe dawa podobnie korzystne efekty, jak u wikszoci kobiet pieszczoty delikatne.
Podniecony mczyzna niejednokrotnie zdradza tendencj do bolesnego uciskania czy
gryzienia piersi kobiety. Warto pamita, e pier kobieca, nabrzmiaa i pobudzona seksualnie, jest
prawie tak wraliwa na urazy fizyczne jak jdra mskie.
Snujc rozwaania nad wraliwoci seksualn powierzchni skry, warto zaznaczy, e 2
reguy ciao mczyzny jest znacznie mniej unerwione od ciaa kobiety. Wraliwo dotykowa u
mczyzn ogranicza si przewanie do okolicy narzdw pciowych, warg jamy ustnej oraz do
czsto uszu i stanowi to podstawow rnic midzy typow kobiet a typowym mczyzn.
Mczynie wystarczy popatrze na kobiet, otrze si o ni czy przytuli i ju jest gotowy
do stosunku, ktry daje mu pen satysfakcj seksualn. U kobiety natomiast trzeba uruchomi w
tym celu mnstwo drobnych mechanizmw, cznie z pobudzeniem piersi, a na koniec rwnie i
narzdw rodnych.
Jeeli w pocztkowym okresie wspycia nie obudzimy wraliwoci zakocze nerwowych,
ktre uruchamiaj mechanizmy erotogenne, kobieta pozostaje istot seksualnie niedojrza i nie
potrafi da z siebie w chwilach mioci wszystkiego, na co sta jej ciao i psychik. Cierpliwo i
dociekliwo w uczeniu kobiety pieszczot sowicie si opaca z chwil, gdy w peni staje si dla
mczyzny partnerem w mioci.
Rozpatrujc zagadnienie wraliwoci seksualnej, warto zwrci uwag i na to, e bywaj
kobiety o mao wraliwych piersiach i receptorach skrnych, a cala ich wraliwo koncentruje si w
okolicy narzdw pciowych, podobnie jak u mczyzny.
Istnieje rwnie wielu mczyzn o duej wraliwoci skry, ktrym jak kobietom pieszczoty

55
wstpne s potrzebne do penego przeycia stosunku. Partnerka takiego mczyzny musi zada sobie
trud i odnale jego strefy erotogenne. Z reguy lokalizuj si one dokoa ust, oczu, karku, uszu,
ramion, wzdu bokw i na wewntrznej powierzchni ud. Nierzadko i u mczyzny wystpuje
wyrane unerwienie czuciowe sutkw. Gaskanie, pocaunki, askotanie czubkiem jzyka sutkw,
warg i innych wraliwych okolic ciaa jest im wtedy rwnie potrzebne do penego przeycia
stosunku. Muskanie doni, wpijanie paznokci i gryzienie, szczeglnie tu przed orgazmem, dziaa
podniecajco na niektrych mczyzn.
Dobrze si skada, gdy mczyzna o duej wraliwoci skrnej spotyka kobiet
przedsibiorcz i aktywn w pieszczotach, poniewa w tym ukadzie uzupeniaj si i zadowalaj
seksualnie w peni. Gdy spotyka si natomiast dwoje leniuchw seksualnych, wtedy oboje maj
ochot by pieszczeni, a adne nie odczuwa zapau do uwodzenia wsppartnera. W rezultacie
gotowe nieudane maestwo, pene wzajemnych pretensji w ku.
Wracajc do techniki pieszczot i dotkni, do partnera wdrujca stopniowo w okolic
sromu, przesuwa si z wolna wzdu szpary sromowej, gdzie palec trafia na wargi mniejsze i
echtaczk, askoczc je i gaszczc, a echtaczka staje si wyczuwalna w postaci podunego
twardego waeczka, gruboci maego palca. Dopki nie ma penego wzwodu echtaczki, trzeba
unika dotykania jej odzi, poniewa sprawia to bl.
Warto podkreli, e przy dranieniu okolicy echtaczki naley zmienia rodzaje bodcw
dotykowych, poniewa cige i jednostajne powtarzanie tych samych ruchw powoduje zmniejszenie
podniecenia. Ruchy palca masujce z gry ku doowi wzdu naley zmienia z chwil wyczucia ju
twardniejcej echtaczki
na ruchy poprzeczne, przy ktrych palec przeskakuje przez jej grzbiet lub masuje j lekko wzdu
bocznych rowkw. Co chwil przerywajc masowanie, poklepujemy okolice wzgrka onowego i
pachwin. Zmienne i rnorakie bodce daj w efekcie szybsze stawianie ,si i twardnienie echtaczki.
Oczywicie i tu nie mona zapomina o przerywaniu bodcw, unikajc cigego jednostajnego
uciskania.
Przy penym wzwodzie od echtaczki uwidacznia si, wysuwajc z fadw napletka.
Mczyzna nie moe o tym zapomina, e od echtaczki jest rwnie delikatna i wraliwa, jak
od czonka i szorstkie lub zbyt mocne dotykanie powoduje uczucie blu zamiast przyjemnoci.
Aby unikn przykrego ocierania, palec musi by zwilony i w przypadku (szczeglnie u modych
niedowiadczonych kobiet), gdy wydzielina w okolicy sromu jest zbyt skpa, dobrze jest zwily go
lin lub innym rodkiem zwilajcym.
askotaniem echtaczki mona doprowadzi a do orgazmu, uczc partnerk rozkoszy na
dugo przed rozpoczciem wspycia, Dowiadczenia takie zmniejszaj lk przed pierwszym
stosunkiem i budz ciekawo do dalszych pieszczot. Dla kobiety nie rozbudzonej seksualnie, ktra
nie prbowaa wczeniej onanizmu, jest to najwaciwsza droga do obudzenia penej wraliwoci
erotycznej.
Mwic o pieszczotach dotykowych okolicy narzdw pciowych, nie mona pomin
mczyzny, u ktrego gwnie w tej czci ciaa rozmieszczone s receptory odbierajce bodce
erotogenne.
Wraliwo na dotknicia podniecajce rozmieszczona jest u mczyzny w okolicach, gdzie
przebiegaj pczki nerwowe unerwiajce czuciowo narzd pciowy. Jak wida to na rys. 11 B,
znajdujcym si w dziale omawiajcym unerwienie narzdw pciowych, droga przebiegu nerww
zaczyna si (biorc pod uwag oczywicie powierzchni skry) w okolicy odbytu, otaczajc zwieracz
dokoa. Dalej znajduje si wybitna wraliwo seksualna wzdu szwu kroczowego, czcego odbyt
z podstaw worka mosznowego. Gaskanie i dranienie palcami tej okolicy daje uczucie intensywnej
rozkoszy i powoduje gwatowny przypyw krwi do naczy ylnych czonka.
Nastpn okolic bogato unerwion czuciowo jest skra worka mosznowego, w ktrym
znajduj si jdra. I tutaj gaskanie i ocieranie pen doni wyzwala wyrane uczucie podniecenia i
przyjemnoci. Dranienie czonka moe odbywa si w najrniejszy sposb. Jeeli zaley nam na

56
przyspieszeniu wzwodu i zwikszeniu usztywnienia, mona stosowa lekkie uciskanie i ugniatanie,
obejmujc palcami i doni nasad czonka i masujc go w kierunku odzi Zwikszona wraliwo
na uciskanie i dotyk rozmieszczona jest wzdu dolnej jego cianki (przy wzwodzie przedniej),
ktrdy przebiega szew skrny idcy od krocza i moszny. Zakoczenie tego szwu znajduje si w
wdzideku napletka, to jest w fadzie luzwki, umocowujcym napletek do odzi czonka.
Okolica tego fadu, dolne brzegi odzi i brzegi ujcia cewki moczowej s seksualnie najwraliwsze.
askotanie, dotykanie i pieszczenie wszystkich erotogennych okolic wybitnie podnieca
kadego mczyzn. Pieszczoty wymienione wyej odgrywaj podwjn rol, sprawiaj bowiem
przyjemno i podniecaj rwnie kobiet, wyczuwajc, jak w efekcie jej pieszczot czonek
pcznieje, unosi si i twardnieje, stajc si w peni gotowy do stosunku. Odczucia te dziaaj bardzo
podniecajco szczeglnie na kobiety dowiadczone w mioci. Wzwd i stawianie si czonka jest
namacalnym dowodem oddziaywania seksualnego na mczyzn i nie ma wikszej klski w yciu
uczuciowo-erotycznym kobiety ni sytuacja, w ktrej mczyzna przestaje reagowa gotowoci na
jej pieszczoty.
W przypadkach zaawansowanych ju pieszczot, poprzedzajcych okres rozpoczcia
wspycia, mona rwnie przeywa wsplnie orgazm w formie tak zwanych stosunkw powierz-
chownych. Stosunki takie doprowadzaj do orgazmu poprzez dotykanie i ocieranie echtaczki
odzia czonka partnera, speniaj one podwjna rol, budz wraliwo erotyczn kobiety
oswajajc j rwnoczenie z widokiem i dotykaniem mskiego czonka w toku przey przyjemnych.
Pieszczoty tego rodzaju s znacznie subtelniejsze ni dotykanie doni, poniewa luz wydzielajcy
si z gruczow luzowych cewki moczowej mczyzny stwarza prawidowe zwilanie i korzystniej-
sze warunki do pieszczot. Ponadto kocz si zwykle orgazmem obojga partnerw, co daje pocztek
wsplnego przeywania rozkoszy.
Przy okazji ostrzegam, e kontakt powierzchowny, mimo e nie uszkadza bony '* dziewiczej,
nie wnikajc do wntrza pochwy, moe doprowadzi do zajcia w ci. Niejednokrotnie spotykaam
w poradni dziewice ciarne, nie pojmujce, jakim cudem do tego doszo.
Naley wystrzega si wytrysku nasienia na okolice krocza i warg sromowych, poniewa
plemniki w rodowisku wilgotnym bez trudnoci wdruj z warg sromowych przez otwr bony
dziewiczej do wntrza pochwy i macicy, gdzie mog spowodowa zapodnienie, a co za tym idzie,
ci.
Stosunek powierzchowny czy wsplny orgazm wywoany wzajemnymi pieszczotami
dotykowymi nale do rodzaju pieszczot zwanych pettingiem" i wchodz w skad szkoy mioci.
Wypeniaj czas oczekiwania n& pene- wspycie i ucz zakochanych opanowywania si, kultury
miosnej oraz pilnego zwracania uwagi na reakcje wsppartnera.

ZMYS SMAKU

Pojcie smaku w mioci kojarzy nam si natychmiast ze znan zasad, e droga do serca
mczyzny prowadzi przez odek. Obserwacja niewtpliwie trafna, poniewa rzadko spotka
mona mczyzn, ktry nie lubi dobrze zje. Ksika moja nie jest jednak ksik kucharsk i nie
mog zbytnio rozwodzi si w niej nad sekretami gastronomii w mioci, cho temat jest niezwykle
interesujcy. Wspomn jedynie krtko o roli niektrych potraw i uywek, wpywajcych na kondycj
seksualn.
Zasadnicza uwaga: dieta musi by wysokobiakowa, a wic uwzgldnia miso, ryby, jaja,
sery, brak bowiem tych skadnikw w jadospisie, z wyran przewag jarzyn, stwarza sytuacj
znan z popularnej piosenki: skd mam mie siy do tych spraw, gdy cigle szczaw, pomidory,
szczaw, pomidory, szczaw...".
Oczywicie nie naley rezygnowa z jarzyn, utrzymujc waciwe proporcje skadnikw
poywienia. Witaminy i sole mineralne, a take wapno i fosfor, znajdujce si gwnie w jarzynach,
s rwnie niezbdne. Niektre z nich odgrywaj bardzo wan rol, wpywajc na wzmoenie

57
przekrwienia narzdw pciowych. Podobnie dziaa kawa, herbata i alkohol, poniewa wpywaj
podniecajco, zwikszajc cinienie krwi (szerzej mwi o tym w podrozdziale o kreniu krwi).
Zmys smaku, oczywicie nierozczny prawie z wchem, odgrywa zasadnicz rol przy
pocaunkach- Jake rnorodny bywa smak skry ludzkiej: cierpki, sodkawy, sonawy, migdaowy
lub przypominajcy przypieczon skr chleba (u ludzi wieo opalonych).
Smak liny ma rwnie wiele odmian, o czym wiadczy na przykad spotykane we
wszystkich literaturach wiata okrelenie o piciu" z ust pocaunkw.
Smak potu bywa rny nawet u jednego czowieka w zalenoci od okolic ciaa. Nie mwic
ju o rnicach pomidzy poszczeglnymi ludmi czy rasami ludzi. Smak potu, skry, liny jest
cile zwizany z pocaunkiem. Stanowi prcz dotyku i zapachu jego zasadniczy element skadowy i
dlatego rozdzia ten bdzie powicony gwnie technice i fizjologii pocaunku.
Technika pocaunku jest niezwykle bogata i rnorodna, w znacznym stopniu uzaleniona od
miejsca caowanego i obyczajw panujcych w rnych krajach i u rnych ludw, na przykad
pocaunek murzyski, polegajcy na pocieraniu si wzajemnie nosami, dostarcza przede wszystkim
bodcw dotykowych i wchowych. Jak ju wspomniaam, technika pocaunku zaley nie tylko od
miejsca caowanego, ale take od wielu czynnikw, ktre bior w nim udzia. A s to wargi, oddech,
zby i jzyk.
Pieszczoty warg polegaj na dotkniciu, muskaniu, przyciniciu, obejmowaniu wargami,
przysysaniu si czy cmokniciu. Rodzaj i intensywno pocaunku naley dobiera, obserwujc
bacznie reakcj partnera. Uwanie wybiera formy aprobowane, a rezygnowa i unika pieszczot
niemiych.
Proces oddychania skada si z wdechw i wydechw, przy czym wdech daje uczucie chodu,
a wydech ciepego chuchnicia. Zblienie warg do skry partnera i dranienie jej oddechem daje
subtelne podranienie zakocze nerwowych skry, wraliwych na ciepo i zimno. Najwicej takich
zakocze znajduje si, na karku, szyi, na plecach i w okolicach pachwin. Zmieniajcy si prd
ciepego i chodnego powietrza wywouje uczucie askotania, dranicego wioski znajdujce si na
skrze, i stwarza moment podniecajcego oczekiwania na dalsze pieszczoty.
Nastpnym elementem, odgrywajcym niema rol w pocaunku, s zby. Chwyta mog
lekko, ujmujc fad skry, poszczypywa, a w wyjtkowych przypadkach, gdy kobiecie sprawia to
przyjemno, lekko przygryza. Rola uksze i przygryzie w pieszczotach jest do
kontrowersyjna.
Kobiety szczupe o wraliwym systemie nerwowym odczuwaj ugryzienia jako bl i
najwikszy efekt seksualny uzyskuje si u nich pieszczotami subtelnymi. Istniej jednak niewiasty o
lekko masochistycznym zabarwieniu uczuciowoci, a take niewiasty otye, ktre w pieszczotach
wymagaj mocnej raki";
dopiero energiczne pieszczoty s przez nie w peni odczuwane i wywieraj efekt podniecajcy.
Ukszenia w kark, szyj czy ramiona zdarzaj si znacznie czciej nie w okresie pieszczot
wprowadzajcych, ale w momencie najwyszego podniecenia w czasie orgazmu. Moe si zdarzy
chwytanie skry zbami tak samo przez partnera, jak i partnerk. W tym momencie rozkosz fizyczna
osiga bowiem takie napicie, e siga granicy blu. Po tak namitnych pieszczotach pozostaj
okrge czerwone lub zasinione znaki zbw na szyi czy barkach kochankw.
Kamasutra, indyjska ksiga mioci, powica wiele miejsca opisom, techniki uksze
miosnych, ktra jest tam wysoko ceniona, tym bardziej e pikne Hinduski s raczej kobietami
otyymi. Autor na wstpie swych rozwaa rozpatruje walory uzbienia sprzyjajce ukszeniom
miosnym: Dobrymi waciwociami zbw s: rwno, ich gadki wygld, zachowanie barwy,
naleyta wielko, brak ubytkw i pstre zakoczenia".
Warto podkreli, jak bardzo ksigi miosne wszelkich staroytnych kultur zwracaj uwag
na higien i estetyk ciaa w mioci.
Dalej mwi Kamasutra na kilkunastu stronach (!!) o technice uksze i miejscach, gdzie
naley je stosowa. Jest to bardzo interesujca lektura dla czowieka ciekawego innych kultur

58
i obyczajw.
Nastpnym i znakomitym sojusznikiem w pocaunkach jest jzyk. Gitki, ruchliwy, gadki i
wilgotny, wietnie si nadaje do wszelkiego rodzaju gaskania, askotania, dotykania i ocierania.
Pieszczoty jzykiem s subtelniejsze i delikatniejsze ni dotykanie i gaskanie rk, szczeglnie w
miejscach pokrytych bon luzow, gdzie zwilanie lin w czasie pieszczot usuwa wraenie
przykre, zwizane z suchoci i pewn szorstkoci
skry palcw.
czenie i wybr wyej wymienionych technik zalene jest od miejsca, ktre caujemy.
Caowanie kobiety w rk jest, jak wiemy, typowo polskim obyczajem, ale caujc donie
swych dam przez kilkaset ju co najmniej lat, nie wykorzystujemy w peni seksualnych walorw tego
pocaunku. Oczywicie wzrusza serce kobiece widok mskiej gowy pochylonej kornie nad jej doni
tu warto zaznaczy, e w adnym wypadku nie naley cign w gr rki kobiecej a pod swj
nos, aby zoy na niej pocaunek, poniewa gest taki nie dowodzi szacunku ani oddania, ani
rycerskoci. Do kobiec caujemy zawsze pochylajc siej nad ni nisko albo nie caujemy
wcale!
Na marginesie caowania rk niewiecich i polskich obyczajw warto przytoczy, jak te
zwyczaje wyglday w Indiach w interpretacji Kamasutry.
Rwnie i w nocy, w teatrze lub w otoczeniu rodziny cauje ona palce blisko znajdujcego
si ukochanego lub w razie, jeeli siedzi, jego palce u ng. Przy caowaniu palcw oboje mog by
stron wykonujc; przy caowaniu palcw u stp za tylko ona, nie mczyzna, bo byoby to z jego
strony nagann rzecz".
Tak popularne u nas do niedawna caowanie kobiety w rk ograniczao siq zwykle do
dotknicia wargami grzbietu doni. Grzbietowa cz doni jest miejscem najmniej unerwionym
seksualnie. Oczywicie nie odgrywa to adnej roli przy caowaniu w rk cioci czy babci, ale gdy
chodzi o interesujc nas kobiety sprawa wyglda zgoa inaczej. Wszystkie bowiem zakoczenia
nerwowe wraliwe na dotyk i podranienia erotyczne znajduj si na wewntrznej stronie doni i w
zagbieniach midzy palcami.
Wystarczy i na francuski film miosny, aby zauway, jak kochankowie cauj tam kobiece
donie. Czyni to tylko w sytuacjach erotycznych i wycznie wtulajc wargi we wntrze doni.
Mona z tego wnosi, e oni rwnie do dawno odkryli pocaunek w rk, ale wczyli go z
wrodzon sobie intuicj seksualn do repertuaru pieszczot erotycznych.
Pocaunek doni jest jedn z pierwszych pieszczot we wczesnym okresie zblienia dwojga
ludzi i moe oczarowa kobiet, i 7icheci j do dalszych zblie pod warunkiem, e stanie si on
prawdziwym dzieem sztuki miosnej, a nie tylko zdawkowym municiem warg.
Do kobieca jest atwo dostpna ju w pierwszych dniach znajomoci i caowanie jej daje
okazj mczynie do pokazania swe; kultury erotycznej. Mona wtuli wargi w zagbienie doni,
muskajc j lekko kocem jzyka wzdu linii znaczcych wntrze doni, mona wreszcie, wsuwajc
czubek jzyka w zagbienie midzy palcami, askota boczne powierzchnie palcw drobnymi
ocierajcymi ruchami. Pieszczoty te, podobnie jak wszystkie inne, winny unika cigego i
jednostajnego przyciskania, a mnoy bodce przerywane w formie muskania, chuchania czy
askotania jzykiem.
Jedna z pacjentek poradni opowiadaa mi kiedy, jak zaczo si jej maestwo, bardzo
zreszt udane, gdy poznaa w pocigu swego przyszego ma. Kilka godzin wsplnej jazdy
spdzili obok siebie, stojc przy otwartym oknie w korytarzu. Za oknem przesuway si widoki
sierpniowej nocy, przesyconej biaym wiatem ksiyca (powtarzam jej sowa). Nastrj jak w
powieci dla dorastajcych panienek! W trakcie Interesujcej rozmowy on uj j za rk i
zaczynajc od delikatnego gaskania, muskania palcami, zabawy piercionkami, ktre miaa na
palcach, stopniowo podnis do do ust i zacz caowa. Dzi jeszcze, tyle lat po lubie, trudno
jej uwierzy, e tak wiele mona osign, caujc jedynie rk kobiec. Pieszczenie jej doni
wypenio mu ca podr, trwajc cztery godziny! Pocaunki byy tak rnorodne, podniecajce i

59
oszaamiajce, e doprowadziy j nieomale do stanu bliskiego orgazmu. Zaskoczenie i
zdumienie, dominujce w jej opowiadaniu jeszcze po latach, daje wiele do mylenia. Jak rzadko
mczyzna umie wykorzysta wszelkie uroki pocaunku w rk i jak mao wkada w to serca i
talentu a szkoda!
Nastpn z kolei okazj do twrczoci seksualnej jest pocaunek w usta. Wspomn tu jeszcze
raz ksig Kamasufro, ktra jest bezcennym rdem wiadomoci o rnorakich technikach pieszczot
i pocaunkw, a samo omwienie pocaunku w usta zajmuje w niej przeszo trzydzieci stron
drobnym drukiem. Oczywicie zacytuj dla przykadu tylko kilka fragmentw:
Pocaunki skada si na czole, we wosy, na policzkach, oczach, piersi, na onie, wargach i
wewntrz ust. Mieszkacy ziemi Lata skadaj je te na miejscu, w ktrym uda cz si ze sob, w
zagbieniach pach i w okolicy ppka. W chwilach szau zmysw i wedle zwyczaju danego kraju w
tych i innych miejscach
ciaa.
(...) Przy czym jest rzecz znan w caym wiecie, e pocaunek ma by skadany w ten
sposb, e ukada si do niego usta w ksztat pczka kwiatu. Naley te rozpatrywa pocaunek
stosownie do sposobu, w jaki go st skiada na rnych miejscach. S trzy rodzaje, zalenie od tego,
czy si uwzgldni warg grn, doln, czy wreszcie cay pczek ust (...)
S trzy rodzaje dziewczcych pocaunkw: umiarkowany, drcy i wpijajcy si. Jeeli
dziewczyna przemoc wezwana usta swe na usta mu kadzie, nie porusza jednak nimi, to jest
pocaunek umiarkowany. Jeeli za dziewczyna troch rozzuchwalona warg woon w jej usta chce
pochwyci zbami, a wardze swej dolnej dre nakae, podczas gdy grna lekko si porusza, to
pocaunek ten nosi miano pocaunku drcego. Jeeli sama zamknwszy oczy doni oczy kochanka
zakryje, troch tylko jego usta pochwyci i koniuszkiem swego jzyka w nie si wpije to jest to
pocaunek wpijajcy si".
Dalej Kamasutra dzieli pocaunki na najrozmaitsze rodzaje, w zalenoci od ich techniki,
ukadu, nastroju, okolicznoci, ale to sobie ju darujemy. Cytujc powysze fragmenty, chciaam
jedynie unaoczni czytelnikowi, jak wiele gestw, bodcw i rnorakich pieszczot mona znale
wycznie przy pocaunku w usta. Rnorodno form i moliwoci daje pole do popisu najbardziej
nawet bogatej wyobrani.
W ksice mojej (co ju podkreliam piszc o pettingu") opisuj niezmiernie szczegowo
wszelkie rodzaje i techniki pieszczot, poniewa nie jest ona przeznaczona dla ludzi obdarzonych
instynktem i du inicjatyw seksualn, ale dla tych, ktrzy pragn znale w niej dokadne
informacje o technice pieszczot i wspycia seksualnego.
Pocaunek moe by lekkim tylko municiem warg, moe obwodzi kocem jzyka, ruchem
muskajcym, granic przejcia skry w czerwie warg, gdzie najgciej rozmieciy si zakoczenia
nerwowe, wraliwe na bodce seksualne. Mona obejmowa wargami usta, askoczc warg
czubkiem jzyka, mona uchyliwszy usta wprowadza jzyk w gb i dotyka wewntrznej strony
warg. Mona wzajemnie askota si i bawi dotykaniem czubkami jzykw, mona wreszcie
wprowadzi jzyk gbiej, askoczc nim bardzo nieraz unerwione seksualnie podniebienie,
poruszajc rytmicznie lub wsuwajc jzyk do ust.
Rzecz oczywista, e rozmieszczenie wraliwoci seksualnej skry jest rne, a take
wraliwo rnych partii jamy ustnej i warg jest u ludzi rozmaita. Pieszczenie jzykiem i podra-
nianie okolicy wntrza ust niektrym kobietom sprawia wybitn rozkosz seksualn, gdy u innych,
szczeglnie niedowiadczonych w mioci, moe budzi niech i obrzydzenie. Dlatego jeszcze raz z
naciskiem podkrelam, e caujc kobiet i domagajc si od niej rnorakich pocaunkw, trzeba
bacznie obserwowa jej reakcj i zda w kierunku pieszczot budzcych oddwik seksualny, a
unika tych, ktre s przyjmowane niechtnie.
Generalnym bdem popenianym przez wszystkich prawie kochankw jest przekonanie, e
to, co sprawia im przyjemno, Jest przyjemne rwnie dla partnera. A niestety czsto bywa inaczej i
w pieszczotach tracimy kontakt z czowiekiem ukochanym.

60
 Wracajc do techniki pocaunkw, pocaunek w oczy musi by bardzo delikatny, przy czym
kobieta moe w czasie pocaunku mruga szybko rzsami, co dodatkowo podrania powierzchni
warg partnera.
Pocaunki okolic uszu i karku powinny kojarzy si raczej z chuchaniem i podranianiem
skry temperatur oddechu, poniewa w okolicy karku, ramion i plecw znajduje si najwiksza
liczba zakocze nerwowych, wraliwych na zimno i ciepo. Chuchaniu moe towarzyszy rwnie
lekkie muskanie wargami lub czubkiem jzyka okolicy nasady wosw.
Oddzielnym rozdziaem sztuki kochania s pocaunki ucha, a szczeglnie bardzo
unerwionego doka poniej muszli usznej i koniuszka maowiny. U wikszoci kobiet, a nierzadko i
mczyzn, okolica ta intensywnie reaguje na bodce seksualne. Pocaunki ucha polegaj na
chuchaniu, lekkim ocieraniu i askotaniu jzykiem powierzchni skry midzy uchem a brzegiem
wosw. Ponadto zwykle podniecajco dziaa ssanie dolnego koca ucha, chwytanie go lekko
wargami czy abami, askoczc rwnoczenie w szybkim przerywanym rytmie koniuszek ucha
czubkiem jzyka. Mona wymyli sobie, korzystajc z rnych elementw skadowych
pocaunku, jeszcze z p tuzina rozmaitych pieszczot i zabaw z uchem, majc na wzgldzie
rwnie fakt, e niektrzy ludzie maj askotki w okolicy uszu i wtedy teren ten raczej do pieszczot
si nie nadaje, poniewa nie wywouje podanego efektu.
Wdrujc dalej po okolicach erotogennych, ktrych rozmieszczenie opisaam ju poprzednio,
caujemy poszukujc wargami miejsc reagujcych najintensywniej. Zatrzymujemy si przy nich
duej, dranic czubkiem jzyka, chuchajc, dmuchajc, muskajc...
Wszystkie rodzaje i techniki pocaunkw pozwalaj pieci nie tylko kobiet, ale rwnie i
mczyzn. Wielu z mczyzn ma du wraliwo seksualn skry plecw, ud czy ramion, a take
bardzo czsto okolice uszu i karku. Rozpacz prawdziwa, gdy mczyzna ma askotki (a maj je
znacznie czciej nit kobiety) albo odczuwa wszelkie pieszczoty jako wraenia przykre.
Opowiadaa mi kiedy jedna z pacjentek, e czuje si niesychanie bezradna i bierna w
mioci, poniewa m nie znosi adnego dotykania ani gaskania i przy kadej prbie pieszczoty
broni si okrzykiem: Nie dotykaj mnie"! W tym wypadku patologiczna nadwraliwo w sensie
negatywnym pozostaa mu po przeyciach obozowych z okresu wojny. Jest to przypadek na granicy
patologii, chocia tzw. stuprocentowi mczyni raczej nie lubi pieszczot poza okolic narzdw
pciowych. Nie lubi dlatego, e nie sprawia im to adnej przyjemnoci, a nierzadko odczuwaj je w
sposb przykry. W dziedzinie pieszczot i pocaunkw znacznie lepszymi partnerami s mczyni,
ktrzy lubi si pieci. S oni bardziej komunikatywni we wszelkiego rodzaju grach seksualnych i
kontakty z nimi s przyjemniejsze dla kobiety.
Nastpn z kolei uprzywilejowan okolic do pocaunkw s doki pachowe, pachwiny i
wewntrzne powierzchnie ud. Warto tu podkreli, e wygalanie wosw pod pachami udostpnia
pieszczotom bardzo wraliw skr doka pachowego.
Kontynuujc, dochodzimy do pocaunkw piersi, narzdu niemale tak unerwionego jak
pochwa i echtaczka i cile z nimi w reakcjach zwizanego. Zalenie od ukadw psychofizycznych
piersi kobiece mog by niezwykle wraliwe na bodce seksualne, do tego stopnia, e mona
dranieniem sutkw doprowadzi do orgazmu, lub cakowicie niewraliwe, co zdarza si. jednak
znaczni? rzadziej. Poniewa spotykamy rwnie du i rnorodno reakcji u partnerw w
pieszczotach sutek, zawsze warto sprawdzi, jak reaguje mczyzna na ten rodzaj czuoci
Mechanizm erekcji konieczny dla uzyskania penej wraliwoci seksualnej piersi kobiecej
opisuje w rozdziale traktujcym o dotyku.
Podobnie jak pochwa czy echtaczka, pier musi by przygotowana do odbioru bodcw. Bez
wzwodu nie ma wraliwoci seksualnej. Zakoczenia nerwowe staj si w peni wraliwe na bodce
dotykowe tylko przy stwardniaej i napitej brodawce, poniewa s one usytuowane na jej szczycie w
okolicy otworkw mlecznych. Gdy pier nie jest dostatecznie przekrwiona i pobudzona seksualnie,
brodawki piersiowe s bardzo mao wraliwe. Twardnienie i wyrane wystawanie brodawek
piersiowych jest fizycznym sygnaem budzcego si zainteresowania pieszczotami, czsto odlegymi

61
jak na przykad gaskanie czy pocaunki rk, warg czy karku. U kobiet pobudliwych sutki twardniej
nawet pod wpywem wyobrani lub widoku kochanego mczyzny.
Dalsze dranienie stwardniaych ju brodawek inicjuje zwikszony przypyw krwi do piersi,
powikszanie si jej rozmiarw i stawianie si. Pier staje si bardziej kulista, zarowiona, z
wyranym rysunkiem bkitnych yek pod skr. Napicie i powikszenie piersi utrzymuje si
zwykle przez cay czas trwania pieszczot i stosunku a do orgazmu i ustpuje okoo dziesiciu,
pitnastu minut po orgazmie. W efekcie odprenia naczynia krwionone piersi rozkurczaj si i
uatwiaj odpyw nadmiaru krwi ylnej, a piersi wracaj do ksztatu pierwotnego. Brodawki
piersiowe wyranie mikn i trac sw wraliwo seksualn.

W czasie wizyty w poradni skarya mi si pacjentka na nieudolno ma w pieszczotach.

Ogranicza si. on zwykle do kilku popiesznych pocaunkw lokowanych na powierzchni piersi lub
lekkiego uciskania zbami, czego nie znosia. Na koniec rozmowy powiedziaa z umiechem:
Mgby si mj m nauczy od swego syna, jak si to robi, poniewa karmic go, bywam czasami
bardziej pobudzona seksualnie ni przy
pocaunkach ma".
Uwaga wypowiedziana przez ni partem zawieraa cenn obserwacj. W medycynie wie
si nie od dzisiaj, e karmienie dziecka piersi powoduje odruchowe kurczenie si i zwijanie macicy
po porodzie, co sprzyja szybkiemu gojeniu si rany oyskowej, a take zapobiega krwawieniom
poporodowym. Masters i Johnson w swoich badaniach zaobserwowali, e pier kobiety karmicej w
momencie orgazmu reaguje rwnoczenie ze skurczem pochwy i stawianiem si macicy
gwatownym skurczem zbiornikw mlekononych, powodujcym wytrysk pokarmu. Istnieje oglnie
przyjty pogld, e mechanizm ssania u niemowlcia polega na objciu wargami cile sutka i wy-
tworzeniu prni, co daje w elekcie wysysanie pokarmu z piersi kobiety. Zastanawiao mnie jednak
zawsze, e kobiety, ktre z rnych wzgldw nie mogy karmi dziecka i oprniay piersi
cigaczkami rcznymi, szybko traciy pokarm. cigaczka rczna czy elektryczna niewtpliwie
znacznie silniej zasysa i wytwarza wiksz prni, ni moe to zrobi sabe niemowl, w zwizku z
czym zrodzio si przypuszczenie, czy proces karmienia nie polega na zgoa czym innym?
Kobiety karmice niejednokrotnie zauwaay, e ocieranie brodawek przez szorstki stanik
powoduje obfite samoistne wydzielanie si mleka, Z wieloletnich obserwacji kobiet na oddziale
porodowym oraz rozmw z matkami w gabinecie lekarskim wypracowaam wasn koncepcj
mechanizmu laktacji, odbiegajc od oglnie przyjtej. Z koncepcji tej wynika, e w procesie
karmienia istotn rol odgrywa nie ssanie, a dranienie sutka, ktry na skutek tych bodcw

62
wstrzykuje czynnie pokarm z piersi do buzi dziecka.
Koncepcj czynnego wstrzykiwania mleka poprzez podranianie ssaniem zakocze
nerwowych brodawki piersiowej potwierdzaj rwnie wyej przytoczone obserwacje przebiegu
stosunku u kobiet karmicych, poczynione przez Mastersa i Johnson. Podobny czynny
mechanizm karmienia wystpuje i u innych ssakw, np. wielorybw, ktrych samica wstrzykuje
pokarm z sutkw do otworu gbowego modego wieloryba.
Mona si zastanowi, skd nagle tak szczegowy opis procesu karmienia przy
rozwaaniach dotyczcych techniki pocaunku? Nie jest to bez kozery, poniewa pocaunki piersi,
jeeli maj spenia swoj rol pobudzajc seksualnie, musz wykorzystywa identyczne
mechanizmy i tak sam drog wdrwki bodcw w ukadzie nerwowym, jak przy karmieniu.
Mczyzna caujc piersi kobiece powinien i w lady oseska: podobnie jak niemowl przy
karmieniu ujmowa wargami szeroko aureolk piersi. Nastpnie rytmicznymi dotkniciami
szorstkiego koca jzyka podrania wierzchoek brodawki piersiowej. Darujcie mi, e powracam
stale do rytmicznoci bodcw, ale jest to zasadniczy i pierwszoplanowy warunek efektywnoci
wszelkiego rodzaju pieszczot. askotanie zakocze nerwowych usytuowanych na szczycie lub
bocznych powierzchniach brodawek (rozmaicie u rnych kobiet) powoduje skurcz wkienek
sprystych, otaczajcych przewody mleczne, co u kobiety nie karmicej zamiast wytrysku pokarmu
wywouje odczucie intensywnej rozkoszy seksualnej.
Mechanizmy wraliwoci seksualnej sutkw wyrabiaj si stopniowo w miar pieszczot i
czsto niewielka tylko wraliwo przy pierwszych prbach z czasem wzrasta, osigajc wreszcie
duy stopie pobudliwoci. Rytmiczne dranienie brodawek przez czas duszy po przygotowaniu
innymi pieszczotami moe doprowadzi do przeycia penego orgazmu, obejmujcego odczuciem
rozkoszy seksualnej nie tylko piersi, ale take echtaczk i pochw, pomimo e okolice te nie byy
bezporednio pobudzane.
Pieszczoty piersi i bodce nerwowe biegnce z sutka do narzdw rodnych powoduj
intensywny przypyw krwi do pochwy, warg i echtaczki oraz stawianie si macicy, podobnie jak to
si dzieje w czasie orgazmu i odwrotnie dranienie okolic pochwy i echtaczki powoduje erekcj
piersi i stawianie si brodawek sutkowych. Ju Leonardo da Vinci, rysujc na jednym ze swych
szkicw par ludzi w trakcie stosunku w przekroju strzakowym w ciele kobiety narysowa po-
czenie midzy sutkami a pochw i macic.
Gdzie dalej jeszcze mona caowa? Komasutra twierdzi, e wszystko i wszdzie, gdy
namitno nie zna adnych wzgldw, i dalej zaznacza: Do takiej tylko granicy siga zakres ksig,
do jakiej ludzie odczuwaj redni pobudliwo. Skoro jednak koo rozkoszy raz w ruch si pucio,
wtedy nie ma ju adnej ksigi ani adnego nastpstwa w porzdku rzeczy".
askotanie jzykiem echtaczki i przedsionka pochwy moe by czci pieszczot
wprowadzajcych i przygotowujcych kobiet do stosunku albo celem samym w sobie doprowadza-
jc a do orgazmu,
Jeeli pocaunki 54 czci preludium przed stosunkiem, u kobiet niedowiadczonych
speniaj podwjn rol, nie tylko dziaaj dranico, ale rwnie zwilaj lin okolice sromu i
przedsionka pochwy, gdy naturalna wydzielina gruczow jest zbyt skpa.
Pocaunki i askotanie jzykiem sromu oraz echtaczki stopniowo, w miar upywu czasu,
budzi wraliwo tych okolic i uczynni rozmieszczone tam bogato receptory czuciowe. Cakowicie
bdne jest mniemanie, e kobieta od pocztku wspycia jest wraliwa w okrelonych okolicach
ciaa na bodce seksualne. Czasami rzeczywicie tak jest, ale w wikszoci wypadkw trzeba si tej
wraliwoci nauczy, podobnie jak kadej innej czynnoci yciowej.
Mona powiedzie, nie mijajc si, zbytnio z prawd, e nie ma kobiet zimnych s tylko
kobiety nie rozbudzone seksualnie. Czasem budzenie wraliwoci trwa dugo, czasem krcej, ale
zawsze jest to pole do popisu dla inicjatywy, cierpliwoci i pomysowoci ukochanego.
Take i w tej grupie pocaunkw nie mona zapomina o wstydliwoci i skrpowaniu
niedowiadczonej partnerki. Staramy si zaczyna od pieszczot najsubtelniejszych, pocaunkw

63
doni, ust, szyi i bardzo powoli przechodzimy do pieszczot okolicy sromu. Pomimo e forma
pocaunkw jest najskuteczniejszym rodkiem budzenia wraliwoci erotycznej tych okolic ciaa,
wcale nierzadko napotykamy zdecydowany opr kobiety. Nigdy nie naley zapomina, e pieszczoty
wymagaj najwikszej delikatnoci i nie wolno w nich nic forsowa na si.
Przypominam sobie bardzo oywion dyskusj na wykadzie o kulturze seksualnej w
Towarzystwie Wiedzy Powszechnej, gdzie dostaam od dziewczt kilkanacie karteczek z pytaniami;
Mj chopak jest zboczony, bo chce mnie -tam- caowa, a co gorsza, domaga si, ebym go
dotykaa rk"...
Czy to jest zboczenie? A w ogle, jak mona zdefiniowa, co jest zboczeniem w kontaktach
seksualnych dwojga zakochanych?
Odpowied jest prosta: adna forma ani odmiana pieszczot nie jest zboczeniem tak dugo,
dopki nie sprawia przykroci partnerowi czy partnerce. Zmuszanie wsppartnera do pieszczot
odraajcych, drczcych lub sprawiajcych mu przykro jest zboczeniem. "Wszelkie natomiast
formy pieszczot i kontaktw fizycznych, sprawiajce rozkosz obydwojgu i uprawiane przez nich s
tylko wzbogaceniem wspycia miosnego o nowe wartoci.
Na zakoczenie dyskusji zapytaam:
Czy matka caujca swoje niemowl w pupk czy pitk, albo w brzuszek rwnie wydaje si
wam zboczona?
To zupenie co innego! zakrzyknito chrem.
To zupenie to samo odpowiedziaam. Po prostu mio przepeniajca serce i szukajca
uzewntrznienia w peni tumaczy wszystkie te pieszczoty. Mio kae pieci cafe ciao
ukochanego czowieka, poniewa jest on nam bliski i drogi. Te same pieszczoty bez mioci, w
stosunku do kogo obojtnego, s wrcz nie do pomylenia i wywouj uczucie obrzydzenia.
W pocaunkach i pieszczotach narzdw pciowych obiektem moe by lak kobieta, jak i
mczyzna, ale w przypadku mczyzny ukady yciowe wygldaj zupenie inaczej. Pocaunki tych
okolic ciaa s rodzajem pieszczot wybitnie podniecajcych, tak dla mczyzny, jak i dla kobiety.
Specyfika ich wskazuje, e" s one najbardziej podane u kobiet w okresie budzenia ich
wraliwoci seksualnej. Inaczej sprawa si/ przedstawia u mczyzny. W wieku modzieczym
sprawia mu kopoty raczej nadpobudliwo i nie wymaga on dodatkowych podniet. Kobieta
podniecajc wymylnymi pieszczotami ukochanego, moe w rezultacie nieprawidowej polityki
zosta w mioci nie zaspokojona. Pieszczenie mczyzny przed odbyciem stosunku gaskaniem i
pocaunkami wydatnie skraca czas trwania stosunku, doprowadzajc do wysokiego stopnia pod-
niecenia jeszcze przed wprowadzeniem czonka do pochwy.
Zupenie inaczej przedstawia si sytuacja midzy kobiet i mczyzn po czterdziestce. Jak
wykazaam ju poprzednio, w tym wieku krzywe napicia seksualnego rozbiegaj si. ponownie, ale
tym razem kobieta, osiga swoje maksymalne moliwoci, a wraliwo mczyzny si zmniejsza.
Objawia si to zwykle nadmiernym przedueniem czasu trwania stosunku, a niekiedy rwnie
niedostatecznym wzwodem. Kobieta atwo pobudliwa moe wyrwna niedobory partnera, zwik-
szajc jego napicie seksualne pomysowymi i rnorodnymi pieszczotami. W tym wieku wzmoona
stymulacja odzi czonka pieszczotami zwiksza bardzo wybitnie intensywno wzwodu i dziaa
podniecajco.
Oczywicie warto przy tym pamita, e od jest najbardziej unerwiona czuciowo na
dolnym brzegu, w okolicy wdzideka przytrzymujcego napletek, i na szczycie, przy ujciu cewki
moczowej. Zidentyfikowanie miejsc na j wraliwszych jest nietrudne wystarczy pieszczc
obserwowa uwanie reakcje partnera i wcaug nich orientowa si w rozmieszczeniu okolic innej
czy bardziej wraliwych. O pieszczotach zalecanych dla .'jar w wieku dojrzaym pomwi szerzej w
kocowym rozdziale ksiki.
Obecnie chciaabym jeszcze wrci do wieku modzieczego. Omawiajc ten rodzaj
pocaunkw naley ostrzec mode kobiety przed przejawianiem wyranej inicjatywy. Oczywicie
zdarzaj si mczyni modzi, ktrzy lubi by pieszczeni i zachowuj si raczej biernie w mioci,

64
ale w wikszoci wypadkw ich aktywno seksualna jest bardzo dua i niechtnie patrz na
przejmowanie jej przez kobiet. W tej fazie mioci rol kobiety jest hamowanie. Im dusza droga
do ostatecznego celu, tym bardziej zakochany jest mczyzna i tym bogatsza, i peniejsza staje si
wraliwo seksualna kobiety.
Rzecz jasna, e nie mona przez zbyt dugi okres wymaga od mczyzny wymylnych
pieszczot, nie umoliwiajc mu penego odprenia fizycznego, poniewa nadmierne napicie sek-
sualne moe spowodowa u niego wiele dolegliwoci, jak uczucie cikoci i bolesnego napicia w
podbrzuszu oraz drtwienie w okolicy pachwin i przykre ble moszny, o czym wspominaam ju
mwic o pettingu".
Rozwodz si do szeroko nad technik pieszczot dotykowych i pocaunkw, poniewa
stanowi one istotn tre preludium poprzedzajcego stosunek oraz kontaktw midzy zakochanymi
przed rozpoczciem penego wspycia.
Modzi kochankowie nie spieszc si do stosunkw, rozwijaj i wzbogacaj bardzo swj
kunszt miosny i kultur pieszczot popiech bowiem w mioci jest bdem niewybaczalnym.

65
IV
Pierwsze
kroki we dwoje
NIE NALEY ZACZYNA ZBYT WCZENIE

Czytajc histori dziaalnoci polskich emancypantek pira pani Duninwny ubawiam si

szczerze problemami bulwersujcymi wiat w ubiegym stuleciu. Rozgorzaa wwczas sroga wojna
na pira na amach prasy warszawskiej. Autorka
cytuje:
Czy kobiety, ktre zaniedbuj dla ksiek i talentw wasnych, waniejszych daleko, domowych
i kobiecych zatrudnie, mona uwaa za uczciwe?
Czy pocaunek jest grzechem?
Czy niewiast jedc na bicyklu naley uwaa za kobiet upad..." *,
Czy wydekoltowane suknie nosz tylko bezwstydnice?
Czy kady chopiec dugowosy to chuligan i obuz?
Niezwykle podobnie brzmi wyliczone wyej problemy, pomimo e pierwsze trzy maj ju
sto lat niemal, a ostatnie dotycz obecnej mody modzieowej, ktra ju spopularyzowaa si na tyle,
e postpuje wedug jej wskaza, kto chce i kiedy chce, prawie nie budzc witego oburzenia".
Zmieniaj si ubiory, obyczaje, rozrywki, a co najwaniejsze, zmieniajce si rodowisko zmienia
take czowieka. Picio i szecioletnie dzieci biegle dzi licz i czytaj, a w eksperymentalnych
przedszkolach ucz si z powodzeniem wyszej matematyki. rednia wzrostu przesuna si w gr
o pitnacie do dwudziestu piciu centymetrw w stosunku do ubiegego stulecia, kobiety
przekwitaj o dziesi lat pniej.
wiat zmienia si wok nas w zawrotnym tempie. Czyby czowiek mg si nie zmienia,
gdy z dnia na dzie nieomale zmienia si rodowisko, w ktrym yje?
Zmienia si na pewno i to w rnych dziedzinach ycia, a rodzice i wychowawcy chc na
si" utrzyma modzie w opracowanych troskliwie i niezmiennych ramkach obyczajowo-
seksualnych.
Stae usiowania dorosych zmierzajce do rozadowania w najrozmaitszy sposb napicia
seksualnego u modziey wydaj si troch nielogiczne w wyborze metod. Z zainteresowaniem
czytuj w prasie oraz niektrych wydawnictwach dla modziey powane rozwaania na temat: co by
tu da modziey zamiast? Padaj propozycje: sport, gimnastyk, nauk itp, A wic rzecz stawia si
na gowie!
Trudno przecie zaproponowa czowiekowi sen zamiast picia, a oddychanie zamiast
jedzenia. Nie my skonstruowalimy nasze organizmy takimi, jakimi s, musimy wic pogodzi si z
sytuacj, e jednych funkcji innymi zastpi si nie da, mamy natomiast obowizek zharmonizowa
ich wspistnienie.
Abstrahujc od przyczyn przyspieszajcych* rozwj modziey, przypomnijmy, e rwnie w
dawnych wiekach rozmaicie bywao z okresem rozpoczcia wspycia seksualnego. Nawet w
Polsce i w krajach europejskich nasze babki i prababki zawieray maestwa w wieku lat
czternaciepitnacie (za indultem papieskim), a w czasach dzisiejszych w Indiach czy Afryce nie

*
H, Duninwna; Kobieto puchu marny, Ld* 19B5, s. 9 Sztuka kochania

66
s wcale rzadkoci maestwa dziesicio-, dwunastoletnich dziewczt. Niewtpliwie warunki
klimatyczne odgrywaj te pewn rol, ale jest to zgodne z uwag, ktr zrobiam wyej, mwic o
wpywie warunkw rodowiskowych na przyspieszenie rozwoju seksualnego.
Statystyki europejskie i polskie w ostatnich trzydziestu latach wykazuj, e chopcy
zaczynaj wspycie przecitnie w siedemnastym, a dziewczta w osiemnastym, dziewitnastym
roku ycia. Liczby uzyskane przeze mnie z wywiadw zebranych w poradni od czterech tysicy
piciuset kobiet (dane zbierane w latach 19591969) wykazay redni statystyczny wiek roz-
poczcia wspycia: dwadziecia jeden i p do dwudziestu dwu i p lat. Granica uzyskana z moich
materiaw jest nieco wysza ni dane statystyczne zebrane obecnie wrd modziey do lat
dwudziestu, poniewa badania dotyczyy kobiet w wieku od trzydziestu do czterdziestu lat.
Jak wynika z dotychczasowych rozwaa, bardzo wiele czynnikw, niezalenych od naszego
planowania", wpywa w sposb istotny na zmian obyczajowoci, a nawet wzrost i biologiczny
rozwj czowieka, i musimy wszystkie wzgldy bra pod uwag, nie uciekajc od rzeczywistoci.
Niecelowe jest budowanie potnych tam, ktre i tak zostaj zrywane przez ycie. Czy nie jest lepiej
przyj rol yczliwego obserwatora, starajc si w miar potrzeby pomc modziey dyskretnie i
przyjanie, ukierunkowujc nurt jej ycia osobistego. Udostpni rzetelne materiay naukowe z
biologii, anatomii, fizjologii, socjologii, higieny itp., aby moga sign do nich w razie potrzeby i
budowa swj przyszy wiat, w ktrym bdzie y, zgodnie z wasnym, najbardziej
odpowiadajcym jej modelem.
W dalszych rozwaaniach dotyczcych wieku rozpoczcia wspycia wrc do rozdziau
mwicego o mioci modzieczej.
By moe w wieku bezporednio po okresie pokwitania dominowa bd cienie i strony
negatywne przedwczesnego wspycia ale na te wanie strony chc zwrci uwag moich
czytelnikw, pomimo e w yciu stanowi one na szczcie margines i nie dotycz ogu modziey.
Z gry zastrzegam, e wnioski i propozycje, ktre wynikaj z dalszych rozwaa, nie s
pomylane jako nastpne tyra razem wasnej produkcji ramki do regulacji ycia seksualnego
modziey. S one prb ukazania rnych aspektw tego zagadnienia, dajc modym czytelnikom
materia do wasnych przemyle i wnioskw oraz okazj do wybrania najwaciwszej dla siebie
cieki i uniknicia cho w czci niebezpieczestw, ktre na nich czyhaj.
Uczuciowo czowieka dojrzewa z wiekiem i pod wpywem kolejnych nauczycieli mioci.
Od urodzenia dziecko uczy si mioci od matki, potem od ojca i przyjaci.
Jeeli modzie midzy okresem dojrzewania a szesnastym rokiem ycia rozpoczyna
wspycie pciowe, to stosunki fizyczne wyprzedzaj okres rozwoju psychicznego, w ktrym kszta-
tuje si uczuciowo. Podobnie jak niemowl i mae dziecko, pozbawione w dziecistwie mioci
matki, cierpi w pniejszym yciu na niedorozwj uczuciowoci - rozpoczcie kontaktw
seksualnych w niedugim czasie po okresie pokwitania (dwunasty - szesnasty rok ycia) moe
spowodowa deformacj psychiczno-uczuciow, ktr nazwaam chorob bez-mioci".
Modzie rozpoczynajca kontakty seksualne przed szesnastym rokiem ycia, zanim
nauczy si przyjani i nawizywania wizw uczuciowych z drugim czowiekiem, traktuje wsp-
ycie seksualne jako jedn z przyjemnoci rzdu zjedzenia ciastka, wypalenia papierosa czy pjcia
do kina. Stosunek fizyczny jest celem samym w sobie i nie zostaje wczony w caoksztat ycia
uczuciowego modego czowieka. Na skutek takiej postawy wystpuj czste zmiany partnerw czy
partnerek, wyksztaca si z wiekiem donuanizm czy co w rodzaju nimfomanii (nie myl tu o
zboczeniu, a jedynie o kolekcjonowaniu stosunkw seksualnych bez powiza uczuciowych).
Z wiekiem rozwija si klasyczna posta podrywacza czy podrywaczki, chyba e mody
czowiek napotka na drodze swego ycia partnerk, ktra twardo nie ustpujc w sprawach
kontaktw fizycznych zmusza go swoj postaw do przywizania si i pokochania jej, W
pozostaych przypadkach styl ycia podrywacza utrwala si, dajc w efekcie skutki szkodliwe nie
tylko dla chopca czy dziewczyny, ale rwnie dla ludzi z ich otoczenia, a nawet dla spoeczestwa,
w ktrym yj.

67
 Podrywacze maj wasny sposb bycia i obyczaje. Kiedy w poradni rozmawiaam o
tych sprawach z dziewczyn szesnastoletni, adn, inteligentn i wyranie chepic si swoj
postaw yciow. Spytaam j, co ona rozumie przez podrywanie, na czym to polega. Wyjania
mi, e jest to rodzaj gry seksualnej, uprawianej zwykle w pewnych grupach i rodowiskach, gdzie-
wytwarza si jak gdyby konkurencja podrywaczy. Podrywanie polega na tym jak mi
tumaczya e szuka sit; chopca powanego, traktujcego ycie i mio jak najbardziej na serio
(podrywanie podrywacza nie jest w tych koach adnym sukcesem1.). Uwodzi go si tak, aby
zakocha si i straci gow dla dziewczyny, doprowadzajc spraw do kilku pierwszych stosunkw.
W momencie gdy chopak jest najbardziej zakochany, porzuca si go w sposb demonstracyjny, nie
tumaczc ani nie motywujc swego postpowania, a ponadto naley go jeszcze omieszy wrd
koleanek i w jego rodowisku, traktujc go zoliwie i upokarzajco. Dopiero wtedy, gdy zrobi si
widowisko z jego uczu i cierpienia dla zaprzyjanionej grupy podrywaczek, podryw" zostaje
zaliczony. Ta okrywa si najwiksz chwal w swoim rodowisku, ktra zaliczy najwiksz
liczb partnerw.
Suchajc jej opowieci, wygaszanej swobodnie i z umiechem, jak relacji ze znakomitej
zabawy, patrzyam ze zdumieniem, jakie spustoszenie w jej yciu uczuciowym zrobio wykolejenie
prawidowego rozwoju przez gupi mod czy ze towarzystwo. Zdumiewajce byo
skojarzenie sobie tej milej dziecinnej buzi z seksem bez odrobiny tkliwoci, z wyranym
okruciestwem o zabarwieniu sadystycznym. Rozmowa przypomniaa mi ywo obyczaje miosne w
osiemnastowiecznej Francji, o ktrych Boy-eleski tak pisze w przedmowie do
Niebezpiecznych zwizkw:
Podczas gdy cze Francji' XVIII wieku filozofuje, zajmuje si zagadnieniami ekonomii, polityki, nauki, dla
drugiej czci mio staje si treci ycia, rozmw, literatury, ulubion zabaw towarzysk, przedmiotem ambicji,
wszystkim... Oczywicie bstwo to, obaskawione w ten sposb i sprowadzone ze wityni do buduaru, samo te nie
mogo si uchroni od pewnych przeobrae. Mio staje si synonimem podania, przelotnej skonnoci, -wymian
dwch kaprysw i zetkniciem dwch naskrkw^, wedle dosadnego okrelenia Chamforta (...) Nawet prawdziwe
uczucie ukrywa si wstydliwie pod mask obojtnoci i cynizmu. Syntez epoki staje si gone zdanie Buffona: Jedyn
rzecz co wart w mioci jest jej strona fizyczna*, cay balast uczuciowy odpada, zazdro nawet wychodzi z mody,
osdzona jako mieszny i niecywilizowany przeytek (...) Mio staje si rodzajem sportu, miejsce sentymentalnej
mowy miosnej zajmuje u mczyzn zuchwalstwo, impertynencja, smaganie szyderstwem najtkliwszych potrzeb serca.
Posi kobiet, ani jednym czulszym sowem nie budzc pomostu do usprawiedliwienia jej saboci; wicej nawet,
stawiajc jej przed oczy wspomnienie czowieka, ktrego kocha i zdradza oto znamienny rys intelektualnej rozpusty
wyzibych Don Juanw. Do wysokoci dogmatu podniesiona jest zasada, aby nie zrywa z kobiet, pki si nie posiada
w rku rodkw zgubienia jej (...) W rozpucie umysowej bezwzgldnym zoliwym okruciestwie kobieta w pewnym
swoim typie przechodzi niemal mczyzn. Zepsucie staje si sztuk, w ktrej skad po rwni wchodz: okruciestwo,
wiaroomstwo, zdrada, kunszt tyranii. Ten rys okruciestwa w mioci znamienny jest dla epoki i przesunwszy si z
dziedziny moralnej w fizyczn dojdzie w markizie de Sade do najpeniejszego wyrazu" *.
** T. Boy-eleshi: Wstp do ksiki P. Ch, de Laclos, Niebezpieczne truj kty. Warszawa 1956, s.
7.

Jak wida, styl ycia podrywaczy nie jest bynajmniej oryginalnym odkryciem doby
dzisiejszej. Podrywacze i podrywaczki w jakim okresie swojego ycia zawieraj zwizki maeskie
na podou jedynie pocigu seksualnego. Znana jest nietrwao tego rodzaju wizw, a w efekcie
rwnie nie-trwao maestw. ycie we dwoje wypeniaj prcz poryww seksualnych
robieniem pienidzy, zbieraniem przedmiotw (tu ambicja, eby byy najdrosze i koniecznie w naj-
lepszym gatunku, aby ssiedzi ginli z zazdroci), wycieczkami zagranicznymi i zabijaniem nudy we
dwoje na wszystkie moliwe sposoby.
Nietrwao zwizkw maeskich zawieranych przez takich podrywaczy rzutuje jeszcze na
jedno zagadnienie. Maestwa takie nie pragn mie dzieci. Dziecko wie partnerw, komplikuje
ycie, ogranicza swobod,, wreszcie utrudnia odejcie. W ostatecznych konsekwencjach tego rodzaju
ukadw wybitnie narasta czsto rozwodw i maleje liczba dzieci w rodzinach. Czasem pojawiaj
si w tych maestwach niepodane dzieci, ktre maj zwykle wspaniale warunki materialne, ale

68
nie maj koniecznego im do prawidowego rozwoju klimatu mioci w domu i wyrastaj nastpnie na
istoty o kalekiej i niedorozwinitej osobowoci.
Wniosek nasuwa si prosty; rozpoczynanie wspycia seksualnego midzy dwunastym a
szesnastym rokiem ycia nie jest bynajmniej przejawem postpu i nowoczesnoci", ale raczej
wykrzywieniem prawidowego rozwoju i rdem wielu komplikacji nie tylko w yciu jednostki i
rodziny, ale w dalszych konsekwencjach i w yciu spoeczestw. Oczywicie w tej regule, jak w
kadej, mog by wyjtki: zdarza si, e modzi zaczynajcy ycie seksualne w czternastym czy
pitnastym roku ycia pokochaj si i stworz kiedy udane i szczliwe maestwo, ale jak w
kadym materiale naukowym, dotyczcym organizmw ywych, potwierdza to tylko suszno
regay.
Po rozpatrzeniu deformacji psychiczno-uczuciowych, jakie powoduje przedwczesne
rozpoczcie wspycia, warto si zastanowi nad stron fizyczn tego zagadnienia.
Mczyzna w okresie pierwszych tygodni czy miesicy mioci erotycznej przejawia wysokie
napicie seksualne, czego efektem s odbywajce si bardzo czsto stosunki. Po pewnym czasie
przychodzi moment przesycenia, zmczenia fizycznego. Znajomo si koczy, po czym wyrusza si
na poszukiwanie nastpnej przygody. Rezultatem takiego ycia jest stae i nadmiernie czste
utrzymywanie stosunkw pciowych przez wiele lat, W mioci ustabilizowanej pary wystpuj
zwykle na przemian fazy poryww seksualnych i ochodzenia fizycznego, kiedy partnerzy
przesuwaj punkt cikoci swoich zainteresowa na wspln prac, rozwijanie wasnych hobby czy
opiek nad dziemi. Mczyzna lub modzieniec podrywacz" prowadzi ycie seksualne cigle na
najwyszych obrotach. Z chwil pierwszych objaww przesytu, gdy powinien si zacz relaks
fizyczny, porzuca zdobyt kobiet i szybko znajduje nastpn, aby nie wyj z obiegu". Ponadto
mczyni podrywacze prowadz niezbyt higieniczny tryb ycia, nieracjonalnie si. odywiaj i do
czsto naduywaj alkoholu (niezbdny atrybut szybkiego podrywania). Wszystko to nie poprawia
oglnej kondycji fizycznej i czsto ju po trzydziestym roku ycia skar si na widoczne osabienie
moliwoci pciowych, a okoo czterdziestki czsto pozostaj ju tylko chci, gdy moliwoci re-
alizacji s bardzo zredukowane. Na koniec, jak zwykle, zastrzegam istniej atleci seksualni,
ktrzy do pnej staroci prowadz bujne ycie seksualne bez adnych ujemnych skutkw dla
zdrowia.
Nieco inaczej wygldaj kopoty zdrowotne u dziewczt rozpoczynajcych intensywne ycie
pciowe w okresie wczesnej modoci. Tu wchodz w gr dwa momenty: niepodana cia jej
przerwanie albo pord oraz szkody fizyczne wynikajce ze zbyt wczesnego i nadmiernie czstego
wspycia seksualnego.
Macierzystwo u dziewczyny trzynasto-, szesnastoletniej jest zawsze dramatem. Nie ma ona
adnych warunkw ani psychicznych, ani materialnych do wychowania dziecka i cay kopot spada
na barki rodzicw, nie mwic ju o krzywdzie dziecka niepodanego intruza.
Dwukrotnie w swojej praktyce lekarskiej spotkaam si z podobn sytuacj i namwiam
mode jeszcze matki tych dziewczt do wyjazdu w ostatnich miesicach ciy wraz, z crk i
przywiezienia dziecka po urodzeniu jako dziecka matki a nie crki. W ten sposb dzieciak chowa
si w prawidowych i normalnych warunkach rodzinnych, a dziewczyny nauczona przykrym
dowiadczeniem, rozwijaa si dalej umysowo i psychicznie w warunkach odpowiednich dla swego
wieku. Obydwa te przypadki zakoczyy si wzgldnie szczliwie, ale nie jest to na pewno sytuacja,
jakiej mona by sobie yczy dla swego dziecka.
Istnieje jeszcze drugie rozwizanie, ktrym jest przerwanie ciy u nieletnich. Wpyw tego
zabiegu na organizm kobiety omwi szerzej w rozdziale o antykoncepcji. Chciaabym tylko
zaznaczy, e wszelkie jego ujemne skutki ujawniaj si znacznie drastyczniej w organizmie
modzieczym, nie przystosowanym jeszcze do ciy, a tym bardziej do jej przerwania.
Nastpnym niebezpieczestwem grocym dziewcztom nastoletnim jest sprawa
pojawiajcych si w ostatnim dziesicioleciu stanw przedrakowych i nowotworw szyjki macicznej
u kobiet midzy siedemnastym e dwudziestym drugim rokiem ycia. Zaczto analizowa dokadnie

69
wszystkie przypadki, poniewa jak dotd nie spotykano tych schorze w tak wczesnym wieku.
Skrupulatnie zbierane wywiady wykazay u wszystkich prawie kobiet, u ktrych stwierdzono stany
przedrakowe, wielokrotne zabiegi przerywania ciy wykonane przed dwudziestym rokiem ycia,
liczne porody rwnie w tym wieku (troje - czworo dzieci u dziewitnastolatek) lub prowadzenie od
bardzo wczesnych lat intensywnego ycia seksualnego.
Zbieno wystpowania stanw przedrakowych i nowotworw szyjki macicznej - nie
spotykanych dotd w tak modym wieku - z licznymi ciami lub nadmiernie bogatym yciem
seksualnym u nieletnich pozwala przypuszcza, e stale przekrwienie czy urazy szyjki macicznej
niezupenie jeszcze dojrzaej spowodowane licznymi porodami lub zabiegami przerywania ciy,
staj si czynnikiem dranicym mode i rozwijajce si tkanki i w bliej nie wyjaniony sposb
wpywaj na ich nieprawidowy rozrost. Czstotliwo stanw przedrakowych i nowotworw szyjki
macicznej u dziewczt nastoletnich stanowia w' ostatnim dziesicioleciu okoo dwunastu procent
wszystkich schorze nowotworowych kobiecych narzdw rodnych. Odsetek ten jest duy,
alarmujcy, a niestety mao kto o tym wie.
I jedno jeszcze nie mniej grone niebezpieczestwo, tym razem dotyczce i dziewczt, i
chopcw, to moliwo zaraenia si chorob weneryczn. Naley wspomnie o tym koniecznie w
tym kontekcie, poniewa ostatnimi laty zakaenia chorobami wenerycznymi trafiaj si najczciej
wrd modziey nastoletniej. Zakaenia, szczeglnie ki> s bardzo niebezpieczne, poniewa przy
do czstym obecnie stosowaniu antybiotykw i sulfamidw w zwizku z rnymi schorzeniami, a
nawet przezibieniami, objawy infekcji s nietypowe i bardzo atwo mona je przeoczy. Skutkiem
tego czsto pacjenci trafiaj do lekarza z chorob ju w stanie zaawansowanym i trudnym do
leczenia, a wiadomo, e im wczeniej rozpoczyna si leczenie, tym efekty s lepsze, Nie rozwijam
szerzej tego tematu, poniewa zainteresowani mog znale z atwoci liczne i atwo dostpne
publikacje dotyczce profilaktyki chorb wenerycznych.
Do obszernie omwiam komplikacje wynikajce z rozpoczcia bujnego ycia seksualnego
w pierwszej fazie wieku modzieczego, poniewa nieprawidowoci tego okresu maj ogromny
Wpyw na dalszy bieg ycia modziey i ich otoczenia.

KIEDY ZACZ?

Przyjrzyjmy si teraz drugiemu okresowi mioci modzieczej -- midzy siedemnastym a

dwudziestym pitym rokiem ycia, W tych granicach przecitnie rozpoczyna si wspycie
seksualne. W siedemnastym roku ycia dobiega koca okres dojrzewania i ksztatowania potrzeby
wizi uczuciowej w stosunkach z rodzin i przyjacimi. W ostatnich latach szkoy, na studiach
wyszych lub na pocztku ycia zawodowego, rozpoczyna si okres dobierania w pary heterofilne -
rnopciowe.
Zakochani i w tym wieku nie powinni zaczyna od stosunku, poniewa mczyzna jest w
peni dojrzay fizycznie i zdolny do prawidowych odczu seksualnych, a kobieta rozpoczyna dopiero
swoje miosne wyksztacenie. Jej rol we wczesnym okresie mioci jest budowanie przyjani i
wsplnego wiata uczuciowego, wzbogacanie prostych dotd odruchw seksualnych ukochanego o
ca komponent uczuciow. Kobieta jest w wiecie uczu przewodnikiem i nauczycielem. Mio
ich bdzie taka, jak ona zbuduje dla obojga. Mczyzna natomiast rozwija stopniowo jej wraliwo
seksualn przez kolejne stadia pieszczot, od wstpnych do coraz bardziej intymnych. Do niej naley
utrzymanie moliwie Jak najwolniejszego tempa, co jest korzystne dla niego i dla niej. W okresie
rozrywek i gier miosnych dojrzewaj bezkonfliktowo do rozpoczcia wspycia, w ktrym
mczyzna staje si subtelnym kochankiem i przyjacielem, a kobieta rwnym mu partnerem
fizycznym i uczuciowym.
W pierwszych latach mioci, jak zreszt i w pniejszych rwnie, naley zwrci
szczegln uwag na rol kobiety w hamowaniu zapdw seksualnych partnera. Ma to szczeglne
znaczenie dla prawidowego rozwoju jego uczuciowoci i mioci do partnerki oraz dla stworzenia jej

70
startu seksualnego.
Ponadto istnieje jeszcze jedna sprawa, bardzo wana w stosunkach midzy kochankami.
Myl o inicjatywie seksualnej wychodzcej od kobiety. Najczciej bywa tak, e mczyzna patrzy
krytycznie na inicjatyw kobiety w sprawach seksu, nawet jeeli jest bardzo zakochany.
Przypominam sobie opowie jednego z modych pacjentw, ktry zastanawia si nad
swoimi reakcjami, uwaajc je za nienormalne. Ukochana z ktr chodzi ju czas jaki, zawiadomia
go pewnego dnia, e poprosia koleank z akademika, aby posza do kina i zostawia jej wolny
pokj. Miody czowiek stwierdzi, e by "szczliwy i rozemocjonowany propozycj, ale gdzie
gboko w sercu kobieta staa si nagle mniej podana, Zastanawia si nawet jaka ona jest
naprawd? Chopak sdzi, e chyba co jest z nim nie w porzdku, poniewa nage spenienie
pragnie, zamiast go uszczliwi, obudzio cae morze nieprzyjemnych refleksji.
Niejedno piknie zapowiadajce si uczucie zmaro przedwczenie, gdy dziewczyna
wyprzedzia w inicjatywie seksualnej chopca.
Tu zakrzykniecie na mnie z oburzeniem: A gdzie rwnouprawnienie?
W sferze pci nie ma i nie bdzie nigdy identycznoci odczuwania. Z zasadniczymi rnicami
i odmiennoci psychoseksualn mczyzny i kobiety trzeba si pogodzi jak z faktem, e
mczyzna nigdy nie bdzie rodzi dzieci. Tradycyjne nauki babek i matek przypominaj czasem
stare ludowe zioa i leki, ubogie, mieszne nieco wobec potgi wspczesnej terapii, ale czsto
ratujce ycie i zdrowie tam, gdzie wielka medycyna okazuje si bezradna.
Babcie nasze twierdziy, e mczyzna to myliwy, a kobieta - ptaszka, na ktr poluje". Im
trudniejsza do upolowania czy zowienia, tym cenniejsza. Nie odbierajcie, dziewczta, waszym
chopcom przyjemnoci polowania na cenn zdobycz. Spjrzcie na niesychanie dumne i
rozradowane miny panw, ktrzy na amach gazet czy przed ekranem telewizyjnym pokazuj z
triumfem taaak ryb zowion wasnorcznie. Absolutne szczcie maluje si na ich obliczu. Sam
zowi tak ryb, jak niewielu moe si pochwali.
Niech poluje, niech stawia skomplikowane puapki, niech zdobywa z wielkim nakadem
wysiku i pomysowoci swoj kobiet. Niech do ostatniej chwili nie bdzie pewny, czy ryba ju
wzia", Wtedy dopiero bdzie przekonany, e posiad rzecz niezwyk i bezcenn. Jasne, e nie jest
to zachta do trwania w niewinnoci a do trzydziestego roku ycia i dalej. We wszystkim konieczny
jest umiar i nie naley przesadza.
Zbierajc wywiady u moich pacjentek z poradni, stwierdziam liczne kopoty
trzydziestoletnich dziewic z prawidowym odczuwaniem spraw seksualnych. Wrd czterech tysicy
kobiet w grupie czterdzieste-, pidziesicioletnich, ktre zaczy wspy w dwudziestym smym
trzydziestym roku ycia, stwierdziam w szedziesiciu omiu procentach ozibo seksualn i
brak orgazmu przy stosunku oprcz (nierzadko) oglnego niskiego poziomu kultury seksualnej. U
kobiet tych, pno rozpoczynajcych wspycie, wystpoway dwa rodzaje oziboci. W grupie
kobiet, ktre nigdy przed maestwem nie przeyway orgazmu ani nie prboway onanizmu,
wystpowaa cakowita ozibo i brak zainteresowania wspyciem seksualnym, U tych
natomiast, ktre przez wiele lat uprawiay onanizm, utrwaliy si echtaczkowe odruchy seksualne i
w maestwie dochodziy do orgazmu jedynie przy dranieniu echtaczki - poza stosunkiem.
Grupa kobiet modszych, rozpoczynajcych wspycie w osiemnastym, dziewitnastym roku
ycia, ocigaa pen sprawno seksualn w okresie od kilku tygodni do dwch lat od rozpoczcia
wspycia. Nieliczne dopiero po pierwszym porodzie.
Wracajc do zagadnienia, kiedy zacz, nie twierdz rwnie, e najlepszym momentem do
rozpoczcia wspycia seksualnego jest zawarcie maestwa i e powinno ono zacz si dopiero
po lubie. Maestwo to umowa na dugo, nieraz na cale ycie i trzeba, oprcz aspektw
uczuciowych i innych, wzi rwnie pod uwag spraw doboru fizycznego. Mona decydowa si
na maestwo, gdy wszystkie elementy, uczuciowe i fizyczne, zostan wzgldnie zharmonizowane.
Trzeba wzi pod uwag wiele spraw, ktre mona pozna i oceni dopiero po duszym okresie
wzgldnie regularnego wspycia seksualnego. Wymieni kilka przykadw dla janiejszego zilu-

71
strowania problemu.
Pierwszy to wrodzone rozbienoci napicia temperamentw seksualnych. Ludzie rodz si z
duym czy maym nosom, czarnymi lub niebieskimi oczyma, wysokiego lub niskiego wzrostu;
podobnie sprawa zapotrzebowa seksualnych jest w pewnym sensie wrodzona i mona przyj na
wiat z duym, maym albo rednim temperamentem.
Doktor Igor Felstein stwierdza w Gerontoseksuologii, e:
Jeli osobnik jest pod wzgldem umysowym normalny i jego narzdy pciowe fizycznie zdrowe, to napicie
seksualne wzniesie si do poziomu charakterystycznego dla tego wanie osobnika. Jest to reakcja w pewnym sensie
podobna do psychofizycznych aspektw odczuwania blu. U ludzi z tak zwanym niskim progiem odczuwania blu,
t j, wykazujcych nisk tolerancj na bolesne bodce, ukucie osy moe wywoa wraenie ogromnych, prawie nie do
zniesienia katuszy. Ludziom z wyszym progiem odczuwania blu to samo ukucie osy nie sprawia wikszych przykroci
ni wbicie igy do zastrzykw podczas szczepienia" *. S to cechy wrodzone i w ich ukadzie najczciej niewiele daje
si zmieni w cigu ycia. Ogromny odsetek pacjentw i pacjentek przychodzcych do poradni seksuologicznej skary
si. na kopoty wynikajce z braku informacji o rozbienoci potrzeb w tej dziedzinie. Czsto prosz o leki
zwikszajce lub zmniejszajce pobudliwo.
Bardzo trudna sprawa i z podniecaniem, i z hamowaniem! Istniej leki zmniejszajce popd
seksualny, ale najczciej partner o duych moliwociach jest bardzo zadowolony ze swej kondycji
i nie chce bra lekw. Nie zauwayam natomiast, eby ktry z polecanych doskonaych" rodkw
podniecajcych zwiksza temperament osb, u ktrych jest on z natury niewielki.
Aby upewni si, czy kochankowie pasuj do siebie w tej dziedzinie, nie wystarczy okres
gier miosnych, a take pierwsze miesice wspycia, poniewa z reguy czstotliwo stosunkw w
tym okresie jest wiksza. Dopiero po kilku miesicach, gdy minie czas pierwszych poryww i
nastpi pewna stabilizacja, mona zyska orientacj w tym wzgldzie. Temperament seksualny u
kadego ma okrelone grne moliwoci i najlepiej jest, gdy pobieraj si ludzie o rwnie wysokich,
niskich lub co najmniej pokrewnych poziomach potrzeb seksualnych. Zbyt wielkie rnice
najczciej po jakim czasie rozbijaj maestwo.
Drugim przykadem moe by zabarwienie sadystyczne lub masochistyczne w przeywaniu
podniet seksualnych. Jeeli spotyka si para ludzi, z ktrych jedno ma usposobienie drczyciela, a
pieszczoty jego s gwatowne i bolesne (uciski, bicie, gryzienie), drugiemu za sprawia
przyjemno, gdy jest drczony" i wykorzystywany, to yj szczliwie, ogromnie z siebie
zadowoleni, wyywajc si we wzajemnych kontaktach seksualnych,
Moe si zdarzy natomiast, e mczyzna o usposobieniu zabarwionym nieco cechami
sadyzmu trafi na kobiet ambitn, dumn i wraliw seksualnie, ktrej gwatowne pieszczoty i bl
fizyczny cakowicie uniemoliwiaj przeywanie rozkoszy seksualnych. Podobnie jak wwczas, gdy
kobieta saba l lubica, aby ni powodowano, trafi na mczyzn sabego, pragncego udrcze i
ponie, a nie umiejcego by dla niej oparciem i podpor, jest take nieszczliwa.
Bywaj jeszcze, chocia rzadko, niezgodnoci; w budowie fizycznej narzdw pciowych.
Dysproporcje pochwy i czonka mog by tak znaczne, e kobieta odchorowuje kady stosunek, nie
mwic ju o jakiejkolwiek przyjemnoci. I wtedy rwnie maestwu nie mona wry trwaoci.
Zdarza si i tak, e partnerzy wychowani i przeywajcy pierwsze swe dowiadczenia
seksualne w odmiennych zupenie warunkach wchodz w maestwo z utrwalonymi odruchami
warunkowymi, na przykad w formie tendencji ekshibicjonistycznych, w wyborze pewnych
okrelonych pozycji przy stosunku czy rodzajw pieszczot, ktre s odraajce dla wsppartnera i
do ktrych nie moe si on przyzwyczai.
Zastrzeenia te mona by mnoy jeszcze bardzo dugo, ale ju kilka przytoczonych przeze
mnie przykadw pokazuje, jak niebezpieczne albo co najmniej bardzo nieprzyjemne mog by
odkrycia poczynione w dziedzinie spraw seksu dopiero po lubie, co niezwykle komplikuje ycie.

MIODOWY MIESIC

Wracajc do naszych kolejnych rozwaa, okres pettingu" rozwija i dopasowuje seksualnie

72
partnerw, nie groc ci, a decyzja rozpoczcia wspycia, nastpujca w tym ukadzie zwykle
okoo dziewitnastego, dwudziestego roku ycia (jak wida, wiek ten, wynikajcy z moich rozwaa,
niewiele odbiega od wspczesnych wynikw bada statystycznych czyli od rzeczywistoci),
musi i w parze z prawidowym zapobieganiem ciy i moe spokojnie trwa a do chwili zawarcia
maestwa nawet przez kilka lat.
Istnieje wiele moliwoci zapobiegania ciy, ale problem jest nieco skomplikowany,
jeeli chodzi o pierwszy stosunek, a moe on by rwnie pocztkiem niepodanej ciy. Bardzo
czsto pacjentki dziwic si, wygaszay zdanie:
Jak to, po jednym stosunku i ju cia?". Nie mona o tym zapomina, e zdarza si cia i
po jednym stosunku.
Przypominam sobie dyskusj ze studentami, ktra dotyczya metod zapobiegania ciy przy
pierwszym stosunku. Wypowiadano si szeroko na temat: romantyzm czy zapobieganie i jak mona
pogodzi nagy poryw miosny w wiosenn noc, przy ksiycu, z kalkulacj antykoncepcyjn. Paday
ostre sowa na temat niszczenia mioci i zaprzepaszczania romantyzmu oraz rne inne uwagi, np. o
dziewczynie poderwanej na motorze. Gdzie tu czas i miejsce na antykoncepcj?
Suchaam, suchaam i podsumowaam sobie w myli to jest czysto mski punkt widzenia.
Przecie oprcz porwania" na motorze i ksiycowej nocy istniej jeszcze problemy dzieci i
skrobanek ale to ju czysto kobiecy punkt widzenia.
Obecnie czasy bardzo si zmieniy, w dziedzinie kultury seksualnej obserwujemy ogromny
postp, sprawy antykoncepcji s traktowane zupenie normalnie przez modych, podobnie jak
stworzenie warunkw do mioci: mieszkanie, camping itp.
Nauka zapobiegania ciy ju od pocztku wspycia wytwarza korzystny odruch
warunkowy. Wkrtce staje si on nawykiem, jak mycie si lub codzienne czyszczenie zbw. Dawno
ju problemy zapobiegania ciy przestay by spraw wstydliw i przeszy do zabiegw
higienicznych. Jak odnosi si dzisiejsza modzie do koniecznoci stosowania rodkw antykon-
cepcyjnych (oczywicie dopki nie ma warunkw na posiadanie dziecka) dowodzi opowiadanie
jednej z modych pacjentek po powrocie z urlopu:
Pynlimy odzi aglow. Nagle zerwa si wiatr i aglwka pooya si na wodzie.
Oczywicie przedmioty nie pozamykane w szafkach wysypay si do jeziora, midzy innymi aparat
fotograficzny, przybory toaletowe i kosmetyczka z rodkami antykoncepcyjnymi. Niech pani sobie
wyobrazi, e oboje odruchowo rzucilimy si ratowa kosmetyczk, pozostawiajc reszt
przedmiotw wasnemu losowi".
Zapobieganie ciy przy pierwszym stosunku stwarza sytuacj do specyficzn, poniewa
bona dziewicza uniemoliwia dobranie rodkw dopochwowych. Mona pomyle o zastosowaniu
prezerwatywy przez partnera, ale tu pojawia si nowy szkopu, Prezerwatywa pka znacznie atwiej
ni bona dziewicza i z reguy nie wytrzymuje takiej prby. Trzeba pomyle o czym innym.
Wydawaoby si, e w tej sytuacji kalendarz maeski byby metod do praktyczn.
Niestety, ju doktorzy Knaus i Ogino, twrcy kalendarza, ostrzegali, e kalendarz jest skuteczny przy
uregulowanym wielomiesicznym czy wieloletnim wspyciu, wcale natomiast nie jest pewny w
przypadku stosunkw sporadycznych. Pierwszy stosunek idzie w parze z duym napiciem
nerwowym dziewczyny. Nie jest wic wykluczone, e wstrzs nerwowy czy nawet niepokj i
podniecenie mog spowodowa dodatkow owulacj, chocia nie trafia si to zbyt czsto. Mgby
natomiast by w tej sytuacji wykorzystany kalendarz maeski skojarzony z dodatkowym rodkiem
ochronnym.
Jeeli pacjentka z innych przyczyn na przykad zaburze hormonalnych robia ju
poprzednio pomiary ciepoty porannej, moe rwnie wykorzysta t metod (patrz rozdzia pt.
Metody zapobiegania ciy") zamiast kalendarza, aby okreli i wybra okres mniej podny. rodki
dopochwowe, krki czy kapturki naszyjkowe mona zakada do pochwy dopiero po pkniciu i
wygojeniu bony dziewiczej. Pozostayby wic rodki chemiczne (np. globulki), ktre mona zaoy
przez otwr znajdujcy si w bonie dziewiczej.

73
 Trzeba jeszcze wspomnie o tabletkach. Chocia nie jestem zwolenniczk tego rodka
antykoncepcyjnego, musz przyzna, e przy pierwszym stosunku mog by one do wygodne,
gwnie dlatego, e stosuje si je doustnie. Jest jednak pewna niedogodno, ktra zmniejsza
atrakcyjno tabletek w tym wypadku. S to wystpujce-w pierwszych miesicach stosowania
tabletek dolegliwoci, jak bolesne obrzki piersi, mdoci, wzdcia brzucha i oglne ze
samopoczucie z nastrojem depresyjnym. Oczywicie objawy takie nie wystpuj u wszystkich
kobiet, ale wcale nie s rzadkie. Decydujc si na stosowanie tabletek doustnych w okresie
rozpoczcia wspycia, naley koniecznie pamita, e w pierwszym miesicu ich stosowania
dziaanie antykoncepcyjne rodka zaczyna si dopiero po dziesitej tabletce. Liczc od pierwszego
dnia miesiczki, w pitym dniu zaczynamy bra tabletki i dopiero po dziesiciu dniach zaczynaj one
dziaa. W czasie tych dziesiciu dni mona zaj w ci pomimo zaywania tabletek.
Dziewcztom zgaszajcym si do poradni z pytaniem, jak si zabezpieczy, aby nie zaj w
ci przy pierwszym stosunku, polecam ustalenie terminu rozpoczcia wspycia
w okresie pierwszych dni po miesiczce lub tu przed nastpn. Ponadto radz zaoenie do pochwy
globulki antykoncepcyjnej na jaki czas (p godziny, godzin) przed stosunkiem. Skojarzenie rodka
chemicznego z okresem zmniejszonej podnoci jest wystarczajcym zabezpieczeniem. Po
odczekaniu kilku dni i wygojeniu uszkodzonej bony dziewiczej mona dobra krek lub kapturek
dopochwowy.
Mamy wic do wyboru albo stosowanie tabletek doustnych, z tyra e lepiej zacz je bra w
miesicu poprzedzajcym wspycie, wtedy drugi miesic jest ju cakowicie niepodny, a po
pierwszym stosunku proponuj dobranie krka i odstawienie tabletek w okrelonym przepisami
stosowania terminie (tzn. po zuyciu dwudziestu sztuk), albo zastosowanie globulki dopochwowej
cznie z przestrzeganiem kalendarza".
Wszystkie dotychczasowe propozycje dotyczyy pary zytej z sob seksualnie. Zdarza si
jednak nierzadko, e pierwszy stosunek odbywa si po lubie i maonkowie nie mieli przedtem
okazji do bliszych kontaktw seksualnych. Mod maonk fizycznie dojrza, ale zupenie
nie rozwinit pod wzgldem seksualnym, mog spotka rozmaite niespodzianki. Mczyzna
polubiajcy kobiet nie rozwinit seksualnie powinien zadba o to, by jej dojrzewanie
odbywao si. stopniowo, Natychmiastowe egzekwowanie swoich praw maeskich mci si
dugo, czasem przez cae ycie.
Jak wynika z poprzednich rozdziaw ksiki, droga do penego rozwoju seksualnego
kobiety nie jest ani krtka, ani atwa. "Wielu mw jednak od kobiet
nieuwiadomionych i w peni seksualnie nie rozwinitych oczekuje nagle w noc polubn, aby
zachowyway si jak w peni wiadome partnerki, a czasami nawet wymaga rnych sztuczek" i
ozdobnikw, W efekcie tak nagego i drastycznego uwiadomienia mode ony s gboko
wstrznite psychicznie, nie biorc ju pod uwag fizycznych dolegliwoci. Postpowanie takie
moe sta si rdem zahamowa blokujcych na dugo zdolno odczuwania rozkoszy
fizycznej.
Gdy wspmaonek nie ogldajc si na nic egzekwuje nadmiernie swoje prawa, w psychice
kobiety wytwarza si postawa obronna. Bywa, e czuje si upokorzona brakiem reakcji ze swej
strony oraz dowiadczenia w tej dziedzinie, udaje, e przeywa i odczuwa to, czego m od niej
oczekuje. Mistyfikacja zamyka automatycznie moliwo wymiany wrae i znalezienie wsplnego
jzyka, 2 czasem staje si puapk bez wyjcia, poniewa kobieta nie chcc przyzna, e przez cay
czas udawaa, nie moe zachci ma do prb obudzenia w niej odczu seksualnych.
Smutne s takie ukady w maestwie, tym bardziej e tylko seksuolog wie, jak czsto si,
trafiaj. Fina bywa taki, e sprawy seksu pozostaj do koca ziemi obiecan" albo kobieta
rozbudzona przez innego mczyzn odchodzi. Nierzadko na poegnanie odkrywa karty
zaskoczonemu maonkowi, co staje si dla niego gbokim upokorzeniem.
Jeeli lekarz zachci kobiet do prby znalezienia wsplnego jzyka i porozmawiania z
mem o ukrywanych dotd trudnociach, efekt rozmowy nie zawsze bywa korzystny. Ambicja

74
mczyzny, ktry dowiedzia si, e by przez tyle lat oszukiwany, jest czsto gboko uraona. Tym
bardziej, gdy partner nie jest na tyle spostrzegawczy i zainteresowany ukochan, aby zauway, e
co jest nie tak. Jeeli nie od niego wyjdzie inicjatywa wsplnej wizyty u lekarza, to rozliczne ale i
pretensje po ujawnieniu prawdy przez kobiet zmieniaj na dugo lub na zawsze ich wzajemne
uczucia.
Bywa i inny wariant szczeglnie u kobiet z wrodzon inteligencj w tej dziedzinie.
Pocztkowo udajc, obserwuje ona swoje i ma reakcje, podsuwajc mu stopniowo pieszczoty lub
formy wspycia, ktre bardziej im odpowiadaj. W ten sposb kobieta ukada z czasem swoje
ycie seksualne zupenie niele, uzyskujc pene zadowolenie. Jest to, niestety, duga i samotna
droga, pena przemylnych podstpw nie majca nic wsplnego z radosn zabaw we dwoje.
Kobiety o chodnym temperamencie, a bardzo ambitne, pomimo ze pragn uszczliwi
swego ma i same osign zadowolenie we wspyciu, nie chc przyzna si, e co im nie
wychodzi, i rezygnuj z daremnych wysikw, kryjc si za zason pruderii i wiadomej oziboci.
Na koniec istniej jeszcze kobiety bardzo kochajce i oddane swojej rodzinie. Robi one
wszystko, aby w peni uszczliwi i zaspokoi swych maonkw. Sprawia im to przyjemno
czysto uczuciow, podobnie jak pieszczenie czy obdarzanie prezentami dzieci. W dziedzinie
seksualnej pozostaj jednak zawsze postronnym obserwatorem, ktry robi wszystko, aby
uszczliwi partnera, a sam nie bierze udziau w tej grze. Mwic o kopotach maonkw, ktrych
pierwsze kontakty seksualne rozpoczynaj si dopiero po lubie, warto zwrci uwag jeszcze na
jedn spraw przyzwyczajenie si do widoku nagoci. Wiele maestw cae swoje ycie
seksualne spdza w ciemnoci i nigdy wiato nie ukazuje oczom partnera ich ciaa, mimiki ani
wyrazu twarzy w czasie kontaktw miosnych.
Wraenia wzrokowe s wysoko cenionymi podnietami seksualnymi dla dojrzaych
kochankw, dla niedojrzaej natomiast partnerki mog by krpujce, nieestetyczne czy wrcz odra-
ajce. Nagie kobiece ciao jest pikne i harmonijne nawet w chwilach podniecenia seksualnego.
Nagi mczyzna podniecony seksualnie jest dla modej kobiety czsto, a waciwie zawsze,
zaskoczeniem. Wchodzi tu w gr nie tylko przezwycienie wstydliwoci na widok wasnego
obnaonego ciaa, ale rwnie niepokojcy widok ciaa partnera. W duszy kadej kobiety drzemie
ukryty lk przed pierwszym stosunkiem i blem, jaki moe on spowodowa, spotgowany nierzadko
przez bardzo przesadzone relacje dowiadczonych matek. Kady boi si blu, o czym najlepiej
wiedz mczyni, uciekajcy w panice spod drzwi gabinetu dentystycznego. Widok nagiego
podnieconego mczyzny kojarzy si kobiecie, ktra nie miaa jeszcze stosunkw pciowych, przede
wszystkim z wyobraeniem pierwszego stosunku i... blu. Niebagateln, rol w tej grze wyobrani
odgrywaj rozmiary czonka we wzwodzie, ktry wydaje si olbrzymi.
Bezpieczniej jest zawsze okres pierwszych obnae oraz oswajanie z gaskaniem i
dotykaniem narzdw pciowych przeprowadza w ciemnoci, aby niepotrzebnie nie szokowa
niedowiadczonej kobiety.
Mwic o sprawach zwizanych z pocztkiem wspycia, wypadaoby powiedzie co
wicej o bonie dziewiczej, ktra odgrywa tu pewn rol. W postaci cieniutkiego fadu bony
luzowej bona zamyka wejcie do pochwy u kobiet, ktre nie miay jeszcze kontaktw pciowych.
Ksztat bony dziewiczej i jej wielko bywaj bardzo rne i warto powiedzie, jakie kopoty mog
by z tym zwizane. W podrcznikach ginekologii znajdujemy zdjcia, pokazujce rne rodzaje
bon dziewiczych.
Bony szeroko zaronite, sitkowate, mog zamyka prawie cakowicie wejcie do pochwy,
majc zaledwie kilka drobnych otworkw, przez ktre wydostaje si na zewntrz krew mie-
siczkowa. Nastpne z kolei bony perforowane maj dwa lub trzy niewielkie otwory oddzielone od
siebie wskimi paskami luzwki lub jeden wikszy w rodku.
Wszystkie wyej wymienione rodzaje bon stanowi do du przeszkod przy odbyciu
pierwszego stosunku i przerwanie ich, wymagajc pewnego wysiku, sprawia sporo dolegliwoci
kobiecie. Zdarza si czasem konieczno ingerencji lekarza.

75
 Komplikacj przy szeroko zarnitych bonach moe by pknicie drobnej ttniczki,
znajdujcej si w ich utkaniu co powoduje obfite krwawienie. Jeeli krwawienie nie ustaje w
cigu jednej, dwu godzin i w tym czasie zuywa si co najmniej dwie wkadki z waty
przemoczone cakowicie to me mona sprawy lekceway i czeka do rana.
Postpia tak jedna z moich pacjentek, wykrwawiajc si tai znacznie, e trzeba byo robi
transfuzj krwi.

Kade krwawienie trwajce duej, szczeglnie gdy krew jest jasnoczerwona (ttnicza),
wymaga zasignicia pomocy lekarskiej. Nie trzeba si krpowa, tylko jecha do lekarza na oddzia
szpitalny czy do stacji pogotowia ratunkowego, zanim utraci si zbyt wiele krwi. Czsto pacjentki
odwlekaj wizyt u lekarza, poniewa sytuacja jest troch draliwa. Nie naley wcale si tym
przejmowa, poniewa nie s to rzeczy a tak rzadkie, aby lekarze byli zaskoczeni. Wystarczy nie-
wielki zabieg zatrzymujcy krwawienie. Na szczcie bony szeroko zaronite stanowi bardzo
niewielki odsetek, a krwotoki przy ich pkniciu zdarzaj si zupenie sporadycznie. Nie naley si
wic martwi zawczasu, tylko postpowa rozsdnie w przypadku wystpienia krwawienia.
Najczciej spotykanym rodzajem bony dziewiczej s bony pksiyc o wat o rozmaitej
szerokoci. Bony pksiycowate w trakcie prawidowo odbytego pierwszego stosunku pkaj
zwykle w kierunku krocza, gdzie jest mao naczy krwiononych l krwawienie przy pkniciu jest
zwykle niewielkie. Warto doda, e krwawienia z Won perforowanych s obfitsze, poniewa pkaj
one rwnie w kierunku echtaczki i cewki moczowej, gdzie unaczynienie jest znacznie bogatsze.
Prawidowe uoenie przy pierwszym stosunku zmniejsza do minimum moliwoci uszkodzenia
okolicy echtaczki. Bony p-ksiycowate pkaj bez wikszych trudnoci i blu, w zwizku z tym
pene grozy" opowiadania na temat nocy polubnej" s najczciej przesadzone.

76
 Oprcz wymienionych wyej rodzajw bon dziewiczych istniej bony pksiycowate-
brzene, w postaci wziutkiego paseczka, otaczajce dolny brzeg wejcia do pochwy. Bony
polksiycowate-brzene, podobnie jak perforowane, s raczej rzadkie liczba ich u kobiet nie
przekracza pitnastu procent. Niestety, kobiety z takimi bonami miewaj rwnie niemae kopoty,
chocia zupenie innego rodzaju.
Odpowiadajc na listy w Poradni Korespondencyjnej Towarzystwa wiadomego
Macierzystwa czsto spotykaam listy zrozpaczonych kobiet, skarcych si na due przykroci ze
strony maonkw przekonanych, e polubili dziewic (upewnionych pod tym wzgldem przez
przysz maonk). Po lubie okazao si, e ani blu, ani krwawienia przy pierwszym stosunku nie
byo.
M wycign z tego prosty wniosek, e ona go oszukaa. Najczciej problem nie lea w
tym, e nie dziewica, ale dlaczego kamaa? I gotowe nieporozumienie maeskie, tym bardziej e
kobieta czuje si dotknita niesusznymi zarzutami.
Wreszcie pisze do nas:
Jak to jest? Przecie wiem, e byam dziewic!".
Ot moe tak by, poniewa bona brzena nie stawia adnego oporu przy stosunku.
Czasem powstaj minimalne pknicia, nie krwawice i prawie bezbolesne, a niekiedy bona jest tak
elastyczna, e ugina si w czasie stosunku i pozostaje nie tknita, W ten sposb kobieta jest dziewic
a do urodzenia pierwszego dziecka, kiedy wszystkie bony, nawet najwsze, id w strzpy.

PIERWSZY STOSUNEK

Od pocztku wiata miliony kobiet traciy dziewictwo na onie przyrody, ale dzisiaj, w dobie
cywilizacji i antyseptyki, wymagamy bardziej higienicznych warunkw. Wniosek z tego prosty, e
zawsze lepiej w domu.
Pierwszy stosunek jest pewnego rodzaju przykrym zabiegiem, ktry umoliwia dalsze
odkrywanie coraz nowych tajemnic mioci seksualnej. Gdy kochankowie decyduj si na rozpo-
czcie wspycia, powinni moliwie ograniczy pieszczoty wstpne, powoduj one bowiem
przekrwienie okolicy krocza i nie tylko zwikszaj szans krwawienia, ale wzmagaj wraliwo
czuciow, co w przypadku wrae przykrych nie jest podane.
Trudno liczy, nawet u kobiety rozwinitej seksualnie, na przeycie orgazmu przy pierwszym
stosunku, poniewa z reguy uczucie blu blokuje podniecenie seksualne, chocia i w tej dziedzinie
bywaj wyjtki. Pieszczoty przed pierwszym stosunkiem powinny by raczej pene uczucia, tkliwe i
serdeczne, a mniej podniecajce erotycznie.
Wybr pozycji przy stosunku ma znaczenie w zmniejszeniu do minimum bolesnoci
pierwszego kontaktu seksualnego. W uoeniu normalnym na wznak, z wyprostowanymi, rozwie-
dzionymi lekko nogami, poladki zapadaj si, uginajc materac i okolic najbardziej eksponowan
przy stosunku staje si grna cz wejcia do pochwy w pobliu cewki moczowej, tu poniej
spojenia onowego. Wyprostowane nogi nie uwidaczniaj w dostateczny sposb okolicy krocza i
utrudniaj znalezienie wejcia do pochwy. Bona dziewicza przy rozlunionych miniach krocza nie
napina si, zwisajc swobodnie, i wymaga trwajcego przez duszy czas nacisku czonka, zanim
rozcignita maksymalnie pknie. Napinanie bony dziewiczej jest bolesne, a w pozycji normalnej
przedua si znacznie czas odczuwania blu a do momentu pknicia bony Ponadto przy
pierwszym stosunku najczciej kobieta odruchowo wykonuje gesty obronne, odpycha rkoma
partnera, cofa poladki albo ciska nogi, a wszystkie te zabiegi przeduaj bolesny moment.)
Na t okazj mam swoje lekarskie propozycje, chocia moe niejedni zakrzykn; A gdzie tu
romantyzm? Romantyzm romantyzmem, a informacja informacj, a ponadto mam wraenie, e
wrd okrzykw protestujcych nie znajdzie si wiele gosw kobiecych. Przejdmy wic do opisu
dla tych, ktrzy zechc z niego korzysta.
Technika pierwszego stosunku, ktr proponuj kobietom przychodzcym do poradni, w

77
bardzo znacznym stopniu skraca czas odczuwania blu, a ponadto pozwala unikn przykrych, dugo
gojcych si pkni grnej czci krocza w okolicy echtaczki.
Przed pierwszym stosunkiem kobieta powinna podoy pod poladki poduszk zwinit w
waek lub waek od tapczana, tak aby miednica bya nieco uniesiona do gry. Nogi rozoone na boki
i ugite w kolanach przyciga kobieta moliwie blisko do klatki piersiowej. W tej pozycji grna
cz wejcia do pochwy, znajdujca si w pobliu spojenia onowego i echtaczki, odchyla si do
gry i w kierunku brzucha, a czonek trafia na bon dziewicz w dolnej czci przedsionka pochwy
w okolicy krocza.
Przycignicie kolan do klatki piersiowej i szerokie ich rozwiedzenie powoduje maksymalne
napicie bony dziewiczej u wejcia do pochwy, co uatwia szybkie jej pkanie.

Dodatkowym momentem komplikujcym spraw pierwszego stosunku jest praca mini

krocza. Przy odruchach obronnych napinaj si dwa zespoy mini; jeden to minie udowe, usi-
ujce uda cisn ku sobie, drugi to minie krocza, midzy zwieraczem odbytu a dolnym brzegiem
wejcia do pochwy. Minie krocza do mocne i spryste tworz co w rodzaju elastycznego
waka, ktry napinajc si zwa wejcie do pochwy. Kurczce si silnie minie uciskaj czonek od
dou, przesuwajc go ku grze i zbliajc do spojenia onowego. Przemieszczenie czonka stwarza
sytuacj podobn jak w pozycji lecej z wyprostowanymi nogami, Ej. naraa najbardziej na
uszkodzenie okolic cewki moczowej i echtaczki.
Wskazane wic jest w pozycji proponowanej przeze mnie wiadome rozlunienie mini
krocza.
Istnieje ponadto jeszcze jedna trudno. Normalnym odruchem na bl u kadego czowieka
jest cofanie si ucieczka od rda blu. Przy pierwszym stosunku cofanie si kobiety w chwili
odczucia bolesnego napicia bony powoduje rozlunienie jej i przeduenie odczuwania blu.
wiadomie, wbrew reakcjom odruchowym, naley w chwili odczucia lekkiej bolesnoci wykona
ruch miednic do przodu, co skraca do uamkw sekundy bolesny moment pkania bony. Wskazania
powysze pozwalaj przej przez niezbyt przyjemny wstp do wspycia seksualnego prawie
bezbolenie.
Wszystkie dotychczasowe uwagi zwizane z odbyciem pierwszego stosunku dotyczyy
kobiety. Chciaabym doda jeszcze kilka sw o pozycji mczyzny. (Moe ona by tradycyjnie
leca, przy czym mczyzna wspiera si lekko o podoe kolanami, a rkoma przytrzymuje kobiet
za ramiona, aby uniemoliwi jej cofnicie si w chwili odczuwania blu. Znacznie korzystniejszym
ukadem, moim zdaniem, jest pozycja, w ktrej mczyzna klczy midzy rozwartymi udami
kobiety, trzymajc j domi za biodra. Pozycja ta pozwala dziaa wiadomie, a nie na lepo (patrz
rys. 41 C). T
Sprawa w zasadzie jest prosta i o czym tu mwi? Nie zapominajmy jednak, e istnieje na
pewno dua grupa modziey, ktra chciaaby dowiedzie si czego wicej na ten temat, a nie
bardzo ma skd. Dalsze rozwaania o rnych kopotach zwizanych z decyzj rozpoczcia
wspycia seksualnego pokazuj wyranie, e rdo informacji w tej dziedzinie rzeczywicie
bardzo jest potrzebne.
Niejednokrotnie w poradni zgaszay si do mnie mode maestwa zmartwione, zgryzione i

78
nieraz bardzo ju pokcone ze sob, a przyczyn tych kwasw i nieporozumie byy trudnoci z
odbyciem pierwszego stosunku. Wydaje si. rzeczy wre.cz niewiarygodn, e oprcz wielu par
zadrczajcych si nawzajem wci powtarzanymi, nieudanymi prbami stosunku, przez dwa, trzy
miesice, nieraz i do roku, trafia si jedna para, ktra przez siedem lat po lubie nie miaa
normalnego stosunku.
Wikszo z nich prbowaa zaczyna wzgldnie prawidowo, a trudno sprawiaa albo
naturalna przeszkoda fizjologiczna, jak jest bona dziewicza, albo wyolbrzymiony lk przed pierw-
szym stosunkiem, podsycany zreszt z duym zapaem przez, uczynne przyjaciki, dowiadczone
matki. Czasem wystpoway trudnoci ze strony partnera.
Moi rekordzici", siedmioletnia para maeska nie skonsumowana, stanowili przypadek
do szczeglny. Kobieta przysza do mnie z prob o leczenie niepodnoci, poniewa ju od kilku
lat usamodzielnili si finansowo i postanowili rnie dziecko, ale w ci, niestety, nie zachodzia.
Badajc pacjentk stwierdziam nieco zaskoczona, e bona dziewicza, do zreszt szeroko
zaronita, jest nie naruszona. Zapytaam ostronie, chcc zorientowa si w sytuacji (czy pacjentka
o tym wie?), jak odbywali stosunki i jak ukadao im si dotd wspycie. Odpowiedziaa, e
doskonale, bardzo si kochaj, s wyjtkowo dobran par i fizycznie bardzo sobie odpowiadaj, a
stosunki sprawiaj im du satysfakcj. Tu si zdumiaam jak to byo moliwe? Z dalszej
rozmowy wynikao, e odbywali stosunki powierzchowne przy skrzyowanych udach partnerki.
Stosunki te kadorazowo doprowadzay zarwno j, jak i ma do orgazmu. Spytaam, czy wie o
tym, e jest dziewic? Niewiasta speszya si nieco, a po chwili zaczerwienia si, zacza paka i
wpada w prawdziw rozpacz. Jak si okazao, wcale nie z przyczyny dziewictwa. Przerazia si, e
wyjanienie sytuacji bdzie duym wstrzsem dla ma, a ona bardzo go kocha i nie chciaaby
sprawi mu najmniejszej nawet przykroci.
Droga pani doktor prosia mnie niech pani co wymyli! Na przykad, e bona jest cakowicie zaronita i od-
bycie stosunku normalnego nie byo w ogle moliwe. Tak bardzo nie chciaabym zrani jego ambicji czy wpdzi go w
kompleksy.
Obiecaam, e sprbuj przeprowadzi z nim rozmow politycznie", jak rwnie nie
wyjania mu sytuacji w adnym sensie bez porozumienia z ni.
Nastpnego dnia przyszed m, miy, spokojny i zrwnowaony mody czowiek, lat okoo
trzydziestu, i gdy zaczam tumaczy mu, e ona nie zachodzi w ci, poniewa ma
nieprawidow budow bony dziewiczej, ktra zamyka wejcie do pochwy, przyjrza mi si z uwag
i powiedzia:
Bardzo si ciesz, e mog z pani doktor o tej sprawie porozmawia, poniewa tak si jako skadao, e pracujc i
uczc si w szkole wieczorami, a potem studiujc zaocznie ~ miaem na utrzymaniu chor matk i siostr modsz ode
mnie naprawd nie miaem okazji porozmawia z kolegami czy rwienikami na tematy dotyczce wspycia z
kobiet. Zwykle takie pogawdki s treci czysto mskich spotka towarzyskich, ale ja na ycie towarzyskie nigdy nie
miaem czasu. Z trudem wygospodarowywaem kilka godzin w cigu doby na sen. Krystyna bya pierwsz dziewczyn, z
ktr si zaprzyjaniem i ktr pokochaem. Pobralimy si po mierci mojej matki, gdy siostr wysaem na dalsz
nauk do technikum z internatem. Kochamy si bardzo i naprawd dobralimy si wyjtkowo, ale musz przyzna, pani
doktor, zawsze wydawao mi si, e z naszym wspyciem jest co nie tak. Tylko nie wiedziaem co. Technika
wspycia, do ktrej doszlimy oboje, sprawiaa nam pen satysfakcj fizyczn i chyba nie zdawalimy sobie sprawy,
e ona jeszcze stale jest dziewic. Mam tylko wielk prob do pani doktor: prosz jej nie mwi, e co byo nie w
porzdku, byoby jej przykro, e nie daa mi wszystkiego, co moga i chciaa da, i mogoby to rzuci cie na nasze
wyjtkowo udane maestwo.
Rozmow z tymi modymi ludmi zaliczam do najmilszych moich wspomnie z gabinetu
lekarskiego. Wzruszajca i szczera bya ich wzajemna troska o to, eby si nie zrani, eby nie
zniszczy uczucia, ktre ich czyo. Fina caej sprawy by! pomylny. Po naciciu bony dziewiczej i
podjciu normalnego wspycia do szybko Krystyna zasza w ci i urodzia creczk.
Historia na pewno nietypowa, ale rwnoczenie bdca przykadem wyjtkowej tkliwoci i
harmonii wrd maonkw, jeli nawet tak niebezpieczne ambicjonalnie odkrycie nie potrafio nic
midzy nimi popsu. Zwykle nie spotykam si z tak zupen niewiadomoci stanu rzeczy.
Nieudane prby pokonania przeszkody, jak staje si bona dziewicza, prowadz z czasem do

79
rozgoryczenia i wzajemnych pretensji, lku przed prbami wspycia u kobiety, do irytacji i
poczucia gbokiego upokorzenia u mczyzny. By moe, e wanie cakowita niewiadomo w
sprawach seksu uchronia Krystyn i jej ma przed rozgoryczeniem i rozbiciem maestwa.
Angielskie poradnie planowania rodziny, na przykad, przywizuj du wag do problemu
przerwania bony dziewiczej jako potencjalnego rda konfliktw w pierwszym okresie maestwa.
Modym kandydatkom do maestwa zgaszajcym si do poradni proponuj zabiegi, polegajce na
stopniowym rozmasowaniu i cakowitym rozlunieniu bony dziewiczej w takim stopniu, e odbycie
stosunku nie sprawia adnej przykroci kobiecie ani nie stawia przeszkd partnerowi.
Jestem przekonana, e postpowanie poradni angielskich nie jest pozbawione susznoci,
poniewa bolesno pierwszego stosunku stanowi zawsze nieprzyjemny zgrzyt u progu mioci.
Oczywicie wchodz tu w gr rwnie problemy do zakorzenionej obyczajowoci, ktra w wielu
rodowiskach traktuje ten dowd dziewictwa, jakim jest bona, jako rkojmi czystoci i uczciwoci
dziewczyny.
Z upywem lat sprawa stracia bardzo na znaczeniu i jak stwierdzi! w swoim raporcie Kinsey,
przytaczajc amerykaskie statystyki z lat pidziesitych, spadek liczby dziewiczych maonek jest
niezwykle szybki. Nie tylko w Ameryce, ale i na caym wiecie coraz mniejsze znaczenie
przywizuje si do spraw dziewictwa. Jedn z przyczyn jest niewtpliwie postpujce
rwnouprawnienie kobiet we wszystkich dziedzinach, co nie pozostaje bez wpywu na formy
wspycia seksualnego. Wracajc do sporadycznych kopotw z dopenieniem pierwszego stosunku,
warto przyjrze im si nieco bliej. Zwykle bony dziewicze wysoko zaronite lub sitkowate mog
stanowi przeszkod przy pierwszym stosunku, szczeglnie gdy wchodzi w gr mczyzna
niedowiadczony dziewiczy. W sytuacji, gdy pomimo wielokrotnych prb sprawiajcych coraz
wicej dolegliwoci kobiecie nie udaje si przerwa bony, naley zwrci si do lekarza, poniewa
narastanie nieprzyjemnych wrae i lku wpywa bardzo ujemnie na wzajemne stosunki midzy
modymi maonkami. Lekarz zalecajc podan przeze mnie powyej technik pierwszego stosunku
lub nacinajc bon, rozwizuje spraw definitywnie i kopoty si kocz.
Dwie sprawy wymagaj tu wyranego podkrelenia. Pierwsza to zdecydowana postawa
mczyzny. W tej sytuacji nie moe si waha, musi wywrze pewien nacisk i czasem podj
decyzj za partnerk. Ona natomiast powinna wykaza odrobin obiektywizmu, nie szale ze strachu
i nie broni si wszelkimi siami, poniewa wanie heroiczna obrona zwykle jest przyczyn
bolesnoci podejmowanych prb. Trzeba sobie uwiadomi, e nie chodzi tu o jaki okropny bl i
krwotok, co niejednokrotnie podsuwa rozbudzona wyobrania, tylko o niewielk przykro, lekkie
bolesne przykre odczucia, trwajce zaledwie chwil, jeeli nie przecigamy sprawy niepotrzebnie.
Oczywicie odpowiednie uoenie i napicie bony dziewiczej bardzo skraca i zmniejsza do
minimum dolegliwoci.
Warto pomyle jeszcze o jednej sprawie, a mianowicie przed podjciem wspycia
seksualnego wyleczy w poradni ginekologicznej upawy i zapalenie pochwy, jeeli istniej takie
dolegliwoci. Zapalenie rzsistkowe czy wywoane grzybic zdarza si nierzadko u dziewic. Zakazi
mona si rzsistkiem lub grzybic w niezbyt higienicznie utrzymywanych basenach pywackich, we
wsplnych wannach, azienkach itp. W przypadku infekcji pochwa jest zaczerwieniona, a kobieta
odczuwa nieprzyjemne swdzenie czy pieczenie w okolicy sromu. Jeli nie wyleczy si stanu
zapalnego przed rozpoczciem wspycia, stosunek moe by bardzo bolesny. Opuchnite i
zaczerwienione krocze atwo si ociera, tworz si zaognione ranki, co stwarza przykr bolesno
przy prbach wspycia. Warto o tym pamita i zasign przed lubem porady u ginekologa.
Nastpn z kolei przyczyn przykroci w pierwszym okresie wspycia s nie wygojone
drobne pknicia bony dziewiczej. Jeeli obdarzony bujnym temperamentem maonek nie pozo-
stawi onie czasu na wygojenie drobnych ranek, manifestuje natomiast codziennie i wiele razy
dziennie swoj msko, pknicia nie mog si spokojnie zagoi, zaogniaj si, puchn, krwawi
przy kadej prbie wspycia i powoduj due dolegliwoci. Dolegliwoci mog trwa przez wiele
dni, a nawet tygodni i cakowicie zniechci mod maonk do wspycia fizycznego, ktre

80
sprawia jej stale bl,
elazn regu powinno by przerwanie wspycia po pierwszym stosunku na kilka dni, a
do czasu, gdy pknicia si wygoj. Warto w tym okresie po podmyciu rano i wieczorem .smarowa
krocze gliceryn, co przyspiesza gojenie. Gdy ranki cakowicie si wygoj, w czasie zwilania
gliceryn nie odczuwa si ju pieczenia i szczypania.
Nastpne kolejne stosunki po wygojeniu pkni mog jeszcze sprawia drobne dolegliwoci,
poniewa nabonek przedsionka i pochwy nie jest przyzwyczajony do nacisku i mechanicznego
ocierania. Stopniowo, dawkujc rozsdnie stosunki, doprowadzamy go do nowych warunkw. W
pocztkowym okresie wspycia dobrze jest zwila krocze po podmyciu gliceryn, a przed
stosunkiem lekko okolice wejcia do pochwy pynn parafin (mona dosta w aptece).
Boccaccio opisujc w Dekameronie szalone noce porwanych dziewic, wypenione
dziesitkami stosunkw i pene rozkosznych wzrusze, przyczyni si, by moe, midzy innymi do
narodzin piknej nazwy miodowy miesic". Niestety wyobraenia takie wprowadziy w bd wielu
kochankw, planujcych nieustajce szalestwa na ten wanie okres.
Moim zdaniem, w pocztkowym okresie potrzeba raczej spokoju i higienicznych warunkw
do bezkonfliktowego wejcia w normalny rytm wspycia.
Zwyczaj podry polubnych, dawniej rytua nierozczny z maestwem i ceremoni
zalubin, obecnie raczej zanika, chocia nie zawsze. Ale dzi zwykle ju nie dziewice wyjedaj na
t wspln wycieczk. Teraz najwiksz zalet podry polubnej jest moliwo pozostania tylko
we dwoje w sytuacjach, gdy nie ma jeszcze wsplnego mieszkania i mieszka si przy rodzinie albo
zgoa oddzielnie. Podr polubna kochankw, ktrzy maj za sob ju pewien sta, staje si mil
zapowiedzi i jak gdyby prb przyszego ycia we dwoje.
Zupenie inaczej wyglda sprawa podry polubnej z dziewic. Wyjazd powoduje wiele
niedogodnoci: brak wsplnego kta izolowanego od ludzi oraz wasnej azienki, w ktrej mona si
umy i wykona konieczne zabiegi higieniczne. Wasny tapczan te odgrywa niebagateln rol, bo
po pierwsze wygodny, a po drugie nie ma uszu podsuchujcych za wszystkimi cianami (jak
w hotelu albo domu wczasowym), co niesychanie krpuje, szczeglnie kobiety. Dalej kwestia
pocieli, we wasnym domu nie przejmujemy si, gdy zostanie splamiona czy zakrwawiona.
Ostatnia, rwnie wana przyczyna konsternacji i skrpowania modych maonkw,
znajdujcych si w hotelu czy pokoju wczasowym, to skrzypice ko. Kady, kto chocia raz
przey w takich warunkach noc miosn, pamita dobrze, jak potrafi dokuczy trzeszczce i
skrzypice ko. Z tym kopotem moemy sobie poradzi do atwo, co odkrya ju niejedna bar-
dziej pomysowa para. Po prostu materace wraz z pociel trzeba pooy na pododze.
Tworzenie nowych przyzwyczaje w tak wanej sferze ycia ludzkiego, wypracowanie
nowego zespou odruchw warunkowych, przystosowywanie si do nowych i odmiennych elemen-
tw ycia, tak fizycznych, jak I psychicznych, wymaga spokoju i pewnej izolacji. Najlepiej tak rol
speni wasny pokj czy mieszkanie oczywicie, o ile takie jest. Po kilku jednak czy kilkunastu
tygodniach wyjazd na wsplny urlop jest doskonaym pomysem.
Kopoty przy pierwszym stosunku pojawiaj si czasem ze strony mczyzny. Partner
niemiay, obawiajcy si kompromitacji i zdenerwowany, moe mie trudnoci zwizane z nie-
penym wzwodem, niecakowitym usztywnieniem czonka lub przedwczesnym wytryskiem nasienia,
zanim sprbuje wprowadzi czonek do pochwy. Przyzwyczajenie do pieszczot na dugo przed
decyzj podjcia wspycia fizycznego zapobiega skutecznie tym komplikacjom. Modzi, ktrzy
poznali ju uroki rozkoszy seksualnych wywoanych pieszczotami, ktrzy przyzwyczaili si do swej
nagoci, dotykania i pocaunkw, nie s zwykle tak przeraeni i zaskoczeni prb odbycia stosunku.
Mczyzna, ktry przekona si, e ma prawidowy wzwd i wytrysk w czasie pieszczot, gaskania,
pocaunkw czy stosunkw powierzchownych, nie odczuwa wikszej rnicy w tym momencie. Jest
to jak gdyby nastpny krok na drodze wzajemnego poznawania tajemnic swego ciaa.
Zaburzenia wzwodu i wytrysku na pocztku wspycia zaczynaj by chorob przeszoci,
podobnie jak lk przed utrat bony dziewiczej w dzisiejszych warunkach, uatwiajcych na-

81
wizywanie wzajemnych kontaktw modziey. Koszmar nocy polubnej przechodzi do historii
obyczajw- Sytuacja, w ktrej dwoje prawie obcych ludzi, starannie izolowanych dotd przez mamy,
ciocie i przyzwoitki od wszelkich intymnych zblie, nagle bez najmniejszego przygotowania staje
przed faktem, w ktrym ona musi cierpie w milczeniu, a on pokaza swoj msko, jest nie do
pozazdroszczenia. Konfrontacje takie byy czsto bardzo nieprzyjemne w skutkach dla obydwu stron.
Trzeba przy okazji przypomnie, e przyczyn zbyt szybkiego wytrysku i zanikania wzwodu
u mczyzny jest nadmierne napicie seksualne, spowodowane duszym okresem abstynencji.
Kontakty seksualne w formie pettingu", poprzedzajce rozpoczcie wspycia, przeciwdziaaj
nadmiernej kumulacji napicia seksualnego oraz zaburzeniom wzwodu i wytrysku. Bardzo pobudliwi
mczyni przed podjciem pierwszego stosunku mog doprowadzi w toku pieszczot z partnerk do
orgazmu i wytrysku, co powoduje znaczny spadek napicia seksualnego. Ponowne podjcie
pieszczot po niedugim czasie daje w efekcie trwalszy wzwd i przedua czas utrzymywania si
penego napicia czonka. Wiele modych maonek skary si w pierwszych miesicach po lubie na
nieprzyjemn sucho w pochwie, co wyranie zmniejsza wraliwo i powoduje przy stosunku,
szczeglnie w pocztkowej fazie, przykre dolegliwoci. Jak ju wspominaam, mwic o roli
zmysw w mioci, z reguy prawie sucho przedsionka i pochwy jest efektem nie rozbudzenia i nie
dopieszczenia kobiety. Wszelkie kontakty okresu wstpnego, jak pocaunki, gaskania, pieszczoty
piersi, najrniejsze zabawy seksualne oraz dranienie echtaczki powoduj fizjologiczny napyw
krwi do naczy ylnych otaczajcych ciany pochwy, wypeniajcych wargi sromowe i echtaczk.
Przekrwienie okolic krocza i pochwy powoduje wyciekanie luzu zawartego w gruczoach
luzowych oraz przesikanie pynu midzytkankowego ze ciany pochwy. W efekcie tych przemian
nastpuje zwilenie okolicy przedsionka pochwy i rozchylenie warg mniejszych, uatwiajce
wprowadzenie czonka. Z reguy wyksztacenie w peni seksualnej wraliwoci ciaa kobiety jest
wystarczajcym rodkiem zapobiegajcym suchoci pochwy.
Niewtpliwie istniej przypadki kobiet o infantylnej budowie narzdu rodnego, ktry rozwija
si pniej i wolniej ni przecitnie. Kobieta infantylna w wikszoci przypadkw dojrzewa w peni
w cigu pierwszych lat maestwa, Wspycie seksualne staje si bodcem powodujcym
powikszenie i osignicie penego rozwoju narzdw rodnych. U kobiet z niedorozwojem macicy i
pochwy istnieje mniejsza aktywno gruczow luzowych zwilajcych krocze, a takie
mechanizmw wprowadzajcych w ruch krenie ylne nasycajce krwi miednic ma i
przygotowujce srom oraz. pochw do stosunku (szerzej bdzie to omwione w dziale o kreniu
krwi).
Niedobory te, jak ju powiedziaam w miar kontynuowania wspycia osigaj
przecitn norm, ale tylko wtedy, gdy wspycie to jest penowartociowe, cznie z przeywaniem
orgazmu przy stosunkach, poniewa przyspiesza ono osignicie dojrzaoci fizycznej. Kobiety z
opnionym rozwojem narzdw rodnych mog uywa w pocztkowym okresie wspycia oleju
parafinowego, zwilajc nim lekko okolic wejcia do pochwy. Zmniejszenie oporw i ocierania
uatwia osignicie rozkoszy przy stosunku, a tym samym sprzyja przekrwieniu i szybszemu
dojrzewaniu infantylnych narzdw rodnych.
Istniej przypadki, szczeglnie gdy pierwsze stosunki s wyranie bolesne, e w miar
upywu czasu w organizmie kobiety Utrwala si odruch mimowolnego obronnego skurczu mini
pochwy, utrudniajcego lub uniemoliwiajcego odbycie stosunku czy nawet badanie
ginekologiczne. Z wyjtkiem sytuacji zaniedbanych i powikanych cik nerwic najczciej
skurcze obronne okolicy wejcia do pochwy wystpuj wiadomie, spowodowane bolesnymi
zmianami zapalnymi okolicy krocza, po pkniciu bony dziewiczej czy z powodu nadmiernej
suchoci sromu. Obrona miniowa ustpuje zwykle do szybko po usuniciu przyczyny blu i
przekonaniu pacjentki w toku dalszych bada ginekologicznych lub kolejnych stosunkw, e bl
rzeczywicie ustpi.
Pracujc w poradni seksuologicznej, wrd szeciuset pacjentek, zgaszajcych si do poradni
z powodu oziboci, spotkaam trzydzieci osiem kobiet, u ktrych wystpowaa specjalna budowa

82
koci miednicy, powodujca wyran bolesno przy

Rys. 8. Spojenie onowe: A prawidowe, B szablowate zwajce wejcie do pochwy

(przekrj strzakowy) stosunku.

Ostry bl przy prbach wspycia jest wynikiem odmiennej ni przecitna budowy koci
spojenia onowego. Ko spojenia onowego kobiety zbudowanej prawidowo ma ksztat tworu
waeczkowatego gruboci mniej wicej kciuka i uwypukla si ukiem w postaci wzgrka onowego.
Tworzy jak gdyby arkad nad wejciem do pochwy, czc si kocami obwodowymi z komi
miednicy.
Ko spojenia onowego, wygita w postaci tuku nad wejciem do pochwy, nie stanowi
przeszkody przy stosunku. U zbadanych i opisanych przeze mnie trzydziestu omiu kobiet spojenie
onowe miao ksztat paskiej szablowatej listwy szerokoci okoo trzech, czterech palcw i
przesaniao prawie do poowy wiato przedsionka pochwy. Okryty cienk warstw nabonka i
tkanki cznej brzeg dolny spojenia onowego stanowi przeszkod przy prbach wprowadzenia
czonka, powodujc du bolesno. Przyczyn blu jest przyciskanie okostnej oraz cewki moczowej
do ostrej krawdzi koci spojenia. Ble okostnowe s bardzo dotkliwe, a co gorsza, wystpuj nie-
zmiennie przy kadej prbie ponownego stosunku. Z czasem wytwarzaj si obronne odruchy
warunkowe i unikanie przez kobiet wspycia wszelkimi dostpnymi jej sposobami.
Niektre z pacjentek wyej wymienionej grupy zwracay si o porad do psychologw czy
seksuologw, oczywicie bez wikszego efektu, poniewa w tym przypadku tylko badanie gine-
kologiczne moe da odpowied na pytanie dlaczego stosunki s bolesne? Kobiety te trafiy do
mnie, do poradni, skarc si, e stosunki s bardzo przykre i bolesno wcale nie ustpuje, pomimo
e bona dziewicza zostaa przerwana i od wielu miesicy s matkami.
W dostpnej mi naukowej literaturze seksuologicznej nie spotkaam nigdzie dotd opisu
zespou bolesnoci spowodowanej szablowat budow spojenia onowego, chyba wic opisuj go
pierwsza a proponuj rwnoczenie prost metod leczenia tej dolegliwoci, ktr niej podaj.
W zasadzie trudno nazwa to leczeniem, poniewa polega ona na wyjanieniu pacjentce
przyczyn dolegliwoci i zaleceniu wyboru przy stosunku takich pozycji, ktre nie powoduj blu.
Kada kobieta odczuwajca utrzymujc si trwale bolesno przy prbach wspycia powinna
przede wszystkim sprawdzi, co jest rdem blu. Upewni si bowiem warto, czy nie chodzi
przypadkiem o wyej opisany zesp szerokiego spojenia onowego; wystarczy wsun dwa palce do
pochwy i z atwoci wyczuje si u gry zwisajc, tward i ostr krawd kostn, ktra sprawia
dotkliwy bl przy przesuwaniu po niej wyprostowanymi palcami.

83
 Jeli stwierdzimy, e istnienie tej przeszkody u wejcia do pochwy jest rdem bolesnoci,
dalsze postpowanie jest niezwykle proste. Trzeba przyj tak pozycj przy stosunku, aby szeroka
pytka spojenia onowego nie zwisaa zasaniajc czciowo wejcie do pochwy, a ustawia si
poziomo, udostpniajc cakowicie i odsaniajc przedsionek pochwy. Mona to uzyska w
nastpujcej pozycji: ukadamy pod poladki zwinit w rolk poduszk czy koc tak. aby miednica w
caoci uniesiona bya do gry, a nogi zgite w kolanach przycigamy udami do klatki piersiowej
(analogicznie jak przy pierwszym stosunku). W ten sposb koci miednicy zmieniaj pooenie i
spojenie onowe ustawia si. poziomo. Tak uoona kobieta ponownie badajc palcami moe wyczu
z atwoci podniesienie si ostrej krawdzi kostnej do gry, usunicie przeszkody i ustpienie
bolesnoci przy wprowadzaniu palcw. W ten sposb mona samemu stwierdzi, czy przyczyn
bolesnoci nie jest przypadkiem odmienna budowa koci spojenia onowego.
Analogicznie wyglda sytuacja przy stosunku, ktry przy zmienionej pozycji nie sprawia
adnych dolegliwoci. Warto zwrci uwag na rol, jak odgrywaj w tym zespole mocne i
napinajce si minie krocza. W trakcie licznych bolesnych stosunkw w odruchu obronnym
napinaj si minie krocza, co przy zespole szerokiego spojenia onowego pogarsza jeszcze
sytuacj, poniewa minie przyciskaj czonek do ostrej krawdzi spojenia. Odruch ten ulega
utrwaleniu i czasem jeszcze po zmianie pozycji silnie kurczce si minie krocza utrudniaj
normalny przebieg stosunku. Trzeba o tym pamita i oprcz zmiany pozycji zwrci uwag na
minie krocza, rozluniajc je, aby uatwi swobodne wejcie do pochwy.
Cae zagadnienie wydaje si niezwykle proste, trzeba tylko wiedzie, jak naley si zachowa
i na czym rzecz polega. Jeszcze niejednokrotnie przy omawianiu rnych problemw wspycia
seksualnego bdzie sposobno, by si przekona, jak bardzo wany jest wybr odpowiedniej

84
pozycji przy stosunku w celu uniknicia rnych dolegliwoci, ktre wystpuj w cigu caego ycia
seksualnego maonkw, nie tylko u jego progu.

85
V
Jak
rodzi si rozkosz
UKAD NERWOWY

ycie seksualne jest procesem niezwykle zoonym i bardzo trudno omawia kady z jego
parametrw oddzielnie. Sprbuj to jednak zrobi, aby omawiany materia stal si bardziej
zrozumiay.
W fizjologii stosunku nastpujce elementy odgrywaj rol zasadnicz:
1) funkcja drg nerwowych odbierajcych i przewodzcych odpowiednie bodce do orodkw
orgazmu w mzgu;
2) zmiany w kreniu krwi, umoliwiajce zastj krwi ylnej, przygotowujce narzdy pciowe do
wykonywania swoich funkcji;
3) napicie i praca mini wspdziaajcych w przebiegu Stosunku;
4) narzdy pciowe i zmiany zachodzce w nich w trakcie Stosunku.

Aktywna postawa, zwikszajca wraliwo receptorw nerwowych, regulujca dowolnie prac

mini, pozwalajca przyspiesza czy opnia przekrwienie narzdw pciowych, jest tak samo
moliwa u kobiety, jak u mczyzny. Pogld dotd powszechnie panujcy, e tylko mczyzna przy
wspyciu jest partnerem czynnym, a rola kobiety jest bierna, okazuje si z gruntu faszywy. Tylko
analfabeta w sprawach seksu moe twierdzi, e kobieta zawsze moe", poniewa, jak popularnie
sdzono, narzdy jej s w kadej chwili zdolne do stosunku.
Kobieta, podobnie jak mczyzna, musi osign okrelony stopie ukrwienia i napicia
narzdu pciowego, aby moga w peni przeywa stosunek. Musi aktywnie bra udzia we
wspyciu, wzmagajc gr miniow oraz nastawieniem psychiczno-uczuciowym intensywno
bodcw wdrujcych do jej orodka orgazmu wtedy dopiero staje si rwnym partnerem, a nie
obiektem mioci mczyzny. Dalsze rozwaania wyjaniajce mechanizm i fizjologi wspycia
seksualnego wyka, jak bardzo wana jest wsppraca obydwojga partnerw na drodze do orgazmu.
Ju w pierwszych rozdziaach ksiki wyjaniaam donios role. czynnika hormonalnego w
yciu pciowym czowieka. Istnieje w medycynie okrelenie: ukad neurohormonalny, dziaanie
bowiem tych dwu czynnikw jest tak cile z sob zwizane, e traktuje si je jak cao.
Omwi w tym rozdziale role centralnego ukadu nerwowego i drg przewodzcych bodce,
podobnie jak w nastpnych rozdziaach rol mini i ukadu krenia, p j tono e ukad krenia i
gra naczynioruchowa s cile zalene od napicia ukadu nerwowego, a take skurcz minia nie
moe nastpi bez bodca nerwowego.
Centralnym orodkiem, zarzdzajcym w mzgu odruchami seksualnymi, jest orodek
orgazmu. Mieci si on w pod wzgrzu i stamtd odbiera sygnay z czci obwodowych ukadu
nerwowego oraz wysya impulsy w odpowiedzi na otrzymane bodce. Czynno orodka orgazmu
jest niezwykle skomplikowana i jak wikszo jeszcze zagadnie z, fizjologii ycia pciowego mao
znana.
Zasadniczymi bodcami dranicymi orodek orgazmu s bodce dotykowe, ale oddziauj
na rwnie bodce przekazywane z innych organw zmysowych: wzrokowe, wchowe, suchowe i

86
smakowe.
Nie koniec na bodcach zmysowych, orodek orgazmu moe by pobudzany bardzo
intensywnie przez czynniki psychiczne, myli, pragnienia, wyobrani. Jednym sowem, mamy tu
splot tysica przyczyn, wspzalenoci i reakcji. Efekty jego dziaalnoci obserwujemy w yciu
ludzkim, ale badania mechanizmw i drg dziaania stawiaj dopiero pierwsze kroki, W zwizku z
tym rozwaania moje s tylko prb przekazania zasadniczych znanych nam elementw czynnoci
ukadu nerwowego i ze wzgldu na charakter ksiki oraz jasno obrazu s przedstawione w formie
bardzo nieskomplikowanej.
W dziedzinie bodcw fizycznych, jak i psychicznych wysuwa si na plan pierwszy
zasadnicze znaczenie rytmu, o czym wspominaam ju w poprzednich rozdziaach omawiajcych
rol zmysw w mioci.
Rytm jest specyfik orodka orgazmu, uruchamia acuch prawidowych reakcji,
doprowadzajcych do penego rozadowania napicia seksualnego w postaci orgazmu. Oko odbiera
wszystkie bodce w postaci bysku wiata nawet uderzenie w oko lub podranienie siatkwki
prdem elektrycznym; ucho odbiera je w formie dwikw, a orodek orgazmu uczulony jest
specjalnie na bodce rytmiczne, przerywane, na bodce natomiast o staym nasileniu reaguje bardzo
sabo.
Na zasadzie sygnalizacji przerywanej oparta jest wikszo bodcw seksualnych. Stosunek
take odbywa si w pewnym rytmie, ktry okrelaj ruchy mczyzny lub praca mini kobiety. Nie
tylko bodce czuciowe z narzdw pciowych, sutkw, powierzchni skry, ale rwnie rytmiczna
muzyka czy taniec wprowadzaj organizm ludzki w trans prowadzcy do ekstazy seksualnej. Wynika
std jasno, e nie tylko rytm bodcw dotykowych, ale i inne jego formy podraniaj orodek
orgazmu. Zwrcenie na to uwagi i uwiadomienie sobie specyficznych waciwoci tego orodka
pozwala zaakcentowa silniej i uwzgldni moliwie we wszystkich czynnociach pciowych bodce
rytmiczne, aby w ten sposb uzyska intensywniejszy stopie podniecenia seksualnego lub szybciej
osign pene zadowolenie.
Znajomo tych mechanizmw, umiejtno wykorzystywania tej waciwoci centrw
nerwowych ma ogromne znaczenie, poniewa pozwala unikn dyspareunii (nieosiganie rwno-
czesne orgazmu). Mona przyspieszy wasne reakcje czy reakcje partnera przyspieszajc rytm
bodcw (ruchw, pocaunkw) i stosujc dodatkowo rytmiczne skurcze mini. Nie rozwodz si
szerzej nad technik akcentowania bodcw w trakcie pieszczot i w czasie stosunku, poniewa
omawiam ten temat do dokadnie w poszczeglnych dziaach dotyczcych zmysw. Tu
chciaabym sprecyzowa tylko oglne prawida, obejmujce wszystkie poprzednio omwione
reakcje i techniki,
Od dyspozycyjnego orodka nadrzdnego w mzgu wdruj drogi nerwowe prowadzce do
receptorw narzdw pciowych i innych receptorw seksualnych. Wkna nerwowe przewodzce
impuls^ seksualne biegn w rdzeniu krgowym a do okolicy krzyowej, jednakowo u kobiety i u
mczyzny, przy czym cz bodcw ju w grnych odcinkach rdzenia krgowego odgazia si" i
biegnie przez splot wspczulny wprost do czonka lub echtaczki.
U mczyzny na wysokoci okolicy ldwiowej rdzenia krgowego znajduj si. dwa orodki
nerwowe: orodek wzwodu t orodek wytrysku. Od nich wkna nerwowe biegn wzdu koci
krzyowej, ku doowi, obejmuj piercieniem okolic odbytnicy, po czym dalej wdruj po linii
szwu skrnego na kroczu, a do nasady czonka. Rozgaziajc si unerwiaj czuciowo jdra i
moszn, po czym wzdu dolnej powierzchni czonka dochodz do odzi w okolicy wdzideka
skrnego, przytrzymujcego napletek. Ich gazki kocowe unerwiaj intensywnie (ogromn liczb
zakocze czuciowych) powierzchni odzi, wzdu szwu napletkowego i dokoa ujcia cewki
moczowej.

87
 Mona wywnioskowa, sdzc wycznie po przebiegu i budowie wkien i centrw
nerwowych, e po pierwsze najwiksza wraliwo seksualna zlokalizowana jest u mczyzny w
okolicy krocza i narzdu pciowego, a w szczeglnoci na powierzchni odzi, i po drugie e
prawidowa czynno orodka wzwodu i wytrysku w rdzeniu krgowym jest konieczna do
wykonywania funkcji seksualnych.
Drogi nerwowe u kobiety przebiegaj w grubszym zarysie analogicznie jak u mczyzny, ale
w okolicy krzyowo-ldwiowej korzonki nerwowe bez porednictwa specjalnych centrw
nerwowych (u mczyzny orodek wzwodu i wytrysku) przechodz do wizade krzyowo-
macicznych czcych tyln cian macicy ze wzgrkiem koci krzyowej, Wizada te, wraz z
wizadami bocznymi maciczno-miednicowymi, utrzymuj macic we waciwym pooeniu.
Wkna nerwowe przebiegajce we wntrzu wizade krzyowo-macicznych dochodz do
tylnej ciany macicy, unerwiajc jej trzon i szyjk, schodz dalej do pochwy, oplatajc sieci jej
ciany a do okolicy przedsionka. Tam rozgaziaj si, unerwiajc bogato krocze i wargi mniejsze, a
nastpnie wdruj do gry ponad wejcie do pochwy w kierunku echtaczki, koczc si bardzo
licznymi receptorami czuciowymi, rozmieszczonymi na odzi echtaczki.
Jak wiadomo, wraliwo seksualna kobiety nie ogranicza si do narzdu rodnego, ale
dotyczy rwnie w bardzo znacznym nieraz stopniu sutkw, warg i innych wraliwych okolic skry
caego ciaa. Kady z tych receptorw u kobiet o wybitnej pobudliwoci moe przy podranieniu
doprowadzi do orgazmu. Wydawaoby si, e bodce seksualne z sutkw, doni czy powierzchni
skry biegn bezporednio wasnymi drogami do orodka orgazmu. Z prac Mastersa i Johnson, uczo-
nych, ktrzy badali fizjologi stosunku i bodcw seksualnych, wynika, e w trakcie orgazmu
wywoanego przez dranienie sutkw, pochwa, echtaczka i macica reaguj przekrwieniem,
zwilaniem i skurczami, podobnie jak przy orgazmie pochodzcym z narzdw rodnych.
Naleaoby wnosi, e istniej dodatkowe poczenia pozostaych receptorw seksualnych z

88
okolic narzdw rodnych, niezalenie od gwnej drogi przewodzenia bodcw. Ponadto wiadomo,
e wyobrania pobudzona prze/, obrazy, podniecajc muzyk czy lektur inicjuje rwnie
przemiany w narzdzie rodnym- Oddziaywanie wyej opisane stwierdzamy take u kobiet po
zabiegach operacyjnych na trzonie macicy, gdzie wizada krzyowo-maciczne zostay przecite, w
zwizku z czym przerwano rwnie cigo drg nerwowych. 2 rozlicznych obserwacji
poczynionych w szpitalach i poradniach nasuwa si wniosek, e unerwienie seksualne u kobiety jest
znacznie bardziej skomplikowane ni u mczyzny i wraliwo jej jest w ogromnym stopniu
uzaleniona od receptorw odbierajcych bodce spoza narzdw rodnych oraz od wpyww
psychicznych. Kobieta po przeciciu operacyjnym nerww seksualnych, przebiegajcych w
wizadach krzyowo-macicznych, pozostaje niezmiennie zdolna do prawidowego odczuwania
bodcw seksualnych i orgazmu, co zaobserwowaam w trakcie bada prowadzonych w poradni.
Wyej opisane rnice w budowie unerwienia seksualnego kobiety i mczyzny
uwidoczniaj fizyczne podoe odmiennoci ich reakcji, ycie pciowe mczyzny jest mniej skom-
plikowane, uzalenione przede wszystkim od sprawnoci drg i centrw nerwowych, U kobiety
natomiast jest ono szeroko rozbudowane obejmuje ca jej osobowo.
Rozwaania powysze maj na celu podkrelenie raz jeszcze, e wraliwo seksualna
kobiety jest wraliwoci caego ciaa i psychiki, a nie jest przede wszystkim wraliwoci narzdw
pciowych, jak u mczyzny. Dopiero zrozumienie tej odrbnoci przez kochanka pozwoli mu
stworzy z kobiety penowartociow partnerk w mioci, a kobiecie zadowoli w peni mczyzn.
Wracajc do rozwaa o budowie ukadu nerwowego, oprcz staych przystosowanych do
przewodzenia bodcw seksualnych drg nerwowych, czcych orodek orgazmu w mzgu z wszel-
kimi receptorami obwodowymi, istnieje jeszcze jeden niezwykle wany mechanizm przeksztacajcy
bodce obojtne z otaczajcego nas wiata na bodce seksualne jest nim odruch warunkowy.
Rozwinicie i wyksztacenie odruchw warunkowych na okrelone zespoy wrae wiata
otaczajcego stwarza dodatkowy, niezwykle cenny mechanizm wspierajcy i poszerzajcy rda
bodcw seksualnych.
Odruch bezwarunkowy jest to wrodzona byskawiczna reakcja na okrelony bodziec,
zachodzca bez udziau wiadomoci. Tak zwany rdzeniowy uk odruchowy w organizmie ludzkim i
zwierzcym jest najprostszym poczeniem midzy bodcem a reakcj, z pominiciem mzgu.
Receptor zmysowy odbiera sygna, ktry biegnie wknem doprowadzajcym do odpowiedniej
komrki nerwowej w rdzeniu krgowym i bezporednio wknem odprowadzajcym wraca do
narzdu reagujcego na bodziec. Na przykad dotykamy palcem rozpalonego elazka i byskawicznie
palec si cofa, zanim jeszcze uwiadomimy sobie, e zosta) sparzony. Odruchow czynnoci jest
ssanie u noworodka, przyspieszanie oddechu czy ziewanie, gdy organizm jest niedotleniony, kaszel
wyrzucajcy ciaa obce z oskrzeli (luz, kurz, czstki pokarmu), gwatowne linienie w reakcji na
gorycz czy silne kwasy, zawienie, gdy piasek wpadnie do oka, zmierzajce do wypukania i
usunicia czynnikw szkodliwych.
W cigu ycia wytwarzaj si w naszym organizmie rwnie odruchy nabyte, zwane
odruchami warunkowymi. Do tych czynnoci odruchowych wcza si ju wiadomo, za pomoc
ktrej odbieramy bodce warunkujce odruch, np. gdy zblia si obiad, syszymy z kuchni brzk
sztucw i szczkanie talerzy. Z upywem czasu dwiki te zaczynaj si kojarzy z jedzeniem i ju
nie tylko na widok jedzenia, ale rwnie na suchowy sygna brzku talerzy zaczyna wydziela si,
lina i sok odkowy.
W czasie wojny wybuchy i strzay sygnalizoway niebezpieczestwo i zmuszay do szybkiego
ukrycia si. Pamitam, jak jeszcze w cztery lata po wojnie niespodziewany wystrza gazw
spalinowych w rurze wydechowej samochodu zapdzi mnie byskawicznie do najbliszej bramy i
bezpiecznie ukryta stwierdziam wybuchajc miechem, jak trwale s odruchy warunkowe. Dopiero
po kilkunastu latach odruchy obronne na nagy huk wygasy i dzisiaj ju spokojnie chodz po
ulicach. Podobnie mona wygasi odruch wydzielania si liny na dwiki naczy stoowych, jeli
przez duszy czas nie bd one zapowiaday posiku. Wszystkie odruchy warunkowe ulegaj

89
wygaszeniu, jeli si ich nie pielgnuje staym powtarzaniem bodca warunkujcego i sytuacji
nastpujcej bezporednio po nim.
Wikszo czynnoci powszednich w yciu czowieka polega na wypracowanych odruchach
warunkowych. Nie rozmylamy przecie, jak stawia nogi, aby chodzi, ani jakie wydawa dwiki,
aby mwi itp. ycie w spoeczestwie nie byoby moliwe bez staego wypracowywania
najrniejszych reakcji odruchowych. Nie inaczej wyglda sprawa w yciu seksualnym i
uczuciowym. I tutaj odruchy warunkowe mog nam wiele uatwi albo sprawia due trudnoci,
zalenie od rodzaju bodcw. Wyksztacenie odruchw umoliwia nam nie tylko wzbogacenie
przey z tej dziedziny, ale bywa nierzadko jedynym ratunkiem w sytuacjach uszkadzajcych czy
zmieniajcych funkcjonalnie narzdy pciowe.
W sytuacjach awaryjnych odruch warunkowy staje si motorem podtrzymujcym dalsze
prawidowe wspycie i zapobiega impotencji pooperacyjnej. Impotencja taka jest w niektrych
przypadkach jedynie kastracj psychiczn, to znaczy niezdolnoci do wspycia, wynikajc z
przekonania, e wspycie seksualne po operacji jest niemoliwe.
Profesor Tadeusz Bilikiewicz, znany psychiatra, wykaza w swoich badaniach, e mona
uleczy impotencj mczyzny po operacyjnym usuniciu jder, przekonujc go, e po wielu latach
wspycia czynno hormonalna ma daleko mniejsze znaczenie dla sprawnoci seksualnej ni
zesp wypracowanych odruchw warunkowych. Wystarczy przekona pacjenta, wyczajc w ten
sposb jego psychiczne zahamowania, aby dotychczasowe bodce, budzce odruchy seksualne, jak
na przykad pieszczoty, sypialnia, nago ony itp. przywrciy prawidowe reakcje organizmu na
wiele dalszych lat.
Zupenie podobne wyniki, jak ju wspominaam, uzyskaam w swoich badaniach wraliwoci
seksualnej kobiet po operacyjnym usuniciu macicy i jajnikw. Nie uprzedzone przez lekarza
kobiety staway si ozibe, natomiast te, ktre uprzedzaam i pouczaam przed operacj, e reakcje
seksualne pozostan bez zmian, nadal przeyway orgazm bez adnych zakce. Wystarczaa
sytuacja, ktra dotd sygnalizowaa stosunek, jak pieszczoty czy czuoci ma, aby wszystkie pozo-
stae receptory, tj. pochwa, echtaczka, sutki i cae ciao reagoway prawidowo, doprowadzajc bez
trudnoci do orgazmu.
Nie bez kozery omwiam szerzej sytuacje pooperacyjne, chocia ksika przeznaczona jest
dla ludzi modych i zdrowych. S one bowiem przykadem jaskrawym i kracowym, podkrelajcym
znaczenie odruchw warunkowych w yciu seksualnym, ale i dzie powszedni mioci dwojga ludzi
jest wypeniony po brzegi setkami seksualnych odruchw warunkowych. Oczywicie, im wicej ich
jest i im bardziej s wszechstronne: wzrokowe, suchowe, dotykowe, sytuacyjne itp., tym bogatsze
jest ycie pciowe kochankw. Przytocz kilka przykadw dla atwiejszego zrozumienia, na czym
rzecz polega. Kobieta gasi w mieszkaniu grne wiata, pozostawiajc tylko przymione, z reguy
towarzyszce miosnym spotkaniom. wiece w lichtarzu, lampka z kolorowym abaurem staj si
sytuacyjnym owietleniem i sygnaem podniecajcym oraz zwracajcym uwag partnera na sprawy
seksu. Pocztkowo po prostu zapala si kolorowe wiato, eby byo inaczej zabawniej. Z czasem
zmiana owietlenia na drodze odruchu warunkowego staje si sygnaem miosnym.
Inny przykad. ona kpie si w azience i prosi ma:
Kochanie, umyj mi plecy.
I to do pospolite yczenie moe stworzy sytuacj warunkow, jeeli mycie plecw
zmienia si w zabaw seksualn w wannie czy pod prysznicem. Po duszym czasie powtarzania tego
rodzaju kontaktw i zabaw azienka, prysznic czy wanna staj si bodcami podniecajcymi
seksualnie, pomimo e w istocie rzeczy przeznaczone s zgol do czego innego.
Sygnaem warunkowym w dziedzinie seksualnej moe by nieomale wszystko adny
negli, zapach perfum, okrelony rodzaj muzyki, jeeli tylko muzyka ta przez czas duszy bya tem
dla mioci. Potem wystarczy tylko znajomy widok, zapach czy dwiki, aby wyobrania seksualna
zacza dziaa.
Gbokie i intensywne przeycia z okresu wielkiej mioci wytwarzaj w naszej psychice

90
rwnie odruchowe widzenie" kochanego czowieka. Odruchowo nieodmiennie widzimy go w
blasku wietnoci pierwszych at zakochania. I tu wanie odruch warunkowy jest czarodziejskim
eliksirem modoci. Zachowuje nam osob ukochan niezmiennie mod i pikn, nie podlegajc
niszczcemu dziaaniu czasu.
By moe dlatego trudniej jest zakocha si bez pamici po czterdziestce, poniewa nie jest
si ju wtedy nie zapisan kart i nie przeywa si mioci tak gboko. Stwierdzamy to nieraz, cho
nie uwiadamiamy sobie dlaczego. Spotykajc po wielu latach dawn wielk mio, czsto w bardzo
zmienionej postaci (podstarzaa, przywida, siwa), patrzymy jednak na ni dawnymi oczyma. Co w
niej zostao, a raczej w naszej wyobrani, urok, czar i ciepo dawnych uczu, ktrymi j darzylimy.
Podobnie stare maestwa, zczone kiedy pomienn mioci, po dwudziestu, trzydziestu
latach szczliwego wspycia widz si stale przez rowe okulary oczyma modoci. On, chocia
siwy i starutki, jest dla niej zawsze piknym, porywajcym mczyzn, za ktrym szalay wszystkie
kobiety, ona pozostaje dla niego urocz, radosn dziewczyn, w ktrej zakocha si kiedy bez
pamici.

KRENIE KRWI

Oprcz skomplikowanych czynnoci ukadu nerwowego, miniowego i hormonalnego

rwnie i ukad krenia krwi odgrywa w sprawach seksualnych bardzo wan rol. Bez specyficz-
nych mechanizmw krenia ylnego u mczyzny odbycie stosunku byoby praktycznie
niemoliwe. Wzwd czonka jest cise zwizany z przepywem i odpywem krwi do naczy. Ciaa
jamiste, zbudowane z potnych splotw ylnych o licznych rozgazieniach i zatokach, znajduj si
po obu stronach cewki moczowej w/du czonka i one s odpowiedzialne za prawidowe jego
usztywnienie,
W miar wzrostu podniecenia seksualnego ukad nerwowy wegetatywny zaczyna
przemieszcza due iloci krwi do y i ttnic miednicy maej, regulujc jej przepyw za pomoc za-
kocze nerwowych, znajdujcych si w cianach naczy. Krew wypenia stopniowo ciaa jamiste
czonka a do uzyskania penego napicia i stwardnienia. "Wypenianie naczy ylnych zwiksza
wydzielanie luzu z gruczow do cewki moczowej. luz spywajc do cewki zobojtnia PH resztek
moczu w cewce (z kwanego na obojtny, korzystny dla plemnikw) oraz, zwila srom kobiety,
zwikszajc jego lisko.
Krew kry w organizmie ludzkim z du szybkoci i przepywa przez cay krwiobieg w
rytmie uderze ttna odpowiadajcego liczbie skurczw serca pompujcego krew, czyli przecitnie
siedemdziesit pi razy na minut. C wic si dzieje, co umoliwia pozostawianie duej iloci
krwi przez czas duszy w naczyniach jamistych czonka? Ot ukad naczy ylnych miednicy
maej ma specjalne zastawki w wietle y, ktre mog w okrelonych warunkach zamyka si
lub otwiera, regulujc dopyw i odpyw krwi. Zastawki te na skutek bodcw przesyanych z
orodka orgazmu w mzgu zamykaj si z chwil cakowitego wypenienia naczy ylnych narzdu
pciowego krwi, wyczajc t parti naczy z rytmu krenia krwi w caym organizmie.
Zatrzymana w nich krew umoliwia dugotrway wzwd czonka. Orgazm jest sygnaem otwiera-
jcym luzy i umoliwia ustpienie wzwodu przez szybki odpyw krwi z narzdu pciowego.
W okresie modzieczym wczesne kontakty seksualne, jak pieszczoty, pocaunki, ocieranie w
tacu itp., nie doprowadzajce na zakoczenie do stosunku powoduj rwnie podobne przekrwienie
narzdw miednicy maej, ktremu nierzadko towarzyszy wzwd czonka. W przypadkach, gdy nie
dochodzi do orgazmu i rozadowania seksualnego, mczyzna moe mie rozmaite dolegliwoci, jak
cignce ble i uczucie cikoci w pachwinach i podbrzuszu, bol moszny, ble gowy, zy sen i
przejciowe trudnoci w pracy umysowej. Zwykle polucje nocne (mimowolne samoistne wytryski
nasienia w czasie snu) lub onanizm rozadowuj nadmiar napicia. W jednym jak i w drugim
przypadku wystpujcy orgazm otwiera zastawki ylne, umoliwiajc odpyw nadmiaru krwi do
krenia oglnego. Jak wynika z powyszych rozwaa, prawidowe odbycie stosunku przez

91
mczyzn byoby nie do pomylenia bez skomplikowanych mechanizmw nerwowo-naczyniowych.
Oprcz zmian w rytmie krenia krwi w naczyniach miednicy malej w czasie stosunku
obserwujemy jeszcze wiele uoglnionych reakcji naczynioruchowych, np. nagy przypyw krwi do
tkanki podskrnej, powodujcy tak zwane zarowienie seksualne. U mczyzn zaczerwienienie
skry pojawia si z chwil narastania podniecenia seksualnego w okolicy podbrzusza, rozszerzajc
si stopniowo na klatk piersiow, szyje., twarz i czoo, czasem rwnie na opatki i ramiona, W
momencie maksymalnego napicia seksualnego wystpuje rwnie przekrwienie twarzy, czasem, w
formie nieregularnych czerwonych plam. Z chwil wystpienia orgazmu zaczerwienienie skry
szybko zanika w tej samej kolejnoci, jak si pojawiao. Oczywicie gwatownemu przypywowi
krwi do skry towarzyszy uczucie gorca, a nierzadko obfite pocenie si.
Tak szybkie przemieszczanie krwi w organizmie nie moe wystpowa bez specjalnego
zaangaowania pracy serca i ttnic obwodowych. Zwikszona praca serca przejawia si przyspie-
szeniem ttna. Masters i Johnson stwierdzili, e w okresie wzrostu napicia seksualnego w fazie
plateau (faza staego wysokiego napicia seksualnego poprzedzajcego orgazm) ttno zmienia si z
siedemdziesiciu piciu do stu i stu siedemdziesiciu piciu uderze na minut. W momencie
orgazmu liczba uderze waha si midzy sto dziesi a sto osiemdziesit na minut. Szybciej
pracujce serce toczy zwikszon ilo krwi do naczy, powodujc podwyszenie cinienia krwi o
dwadziecia do pidziesiciu milimetrw supa rtci.
Jak wynika z dotychczasowych rozwaa, przemieszczanie krwi w oysku naczyniowym
odgrywa bardzo wan rol w yciu seksualnym mczyzny. U kobiety mechanizmy te s nie mniej
wane i znacznie bardziej skomplikowane, a dziaalno ich przejawia si w rnych fazach
czynnoci seksualnych.
Ju pierwsze podniety, jak pocaunki czy dotknicia, powoduj zwikszony przypyw krwi do
skry, co powoduje ocieplenie skry na caej powierzchni ciaa oraz zarowienie jej, niekiedy w
postaci marmurkowo-plamislej. W efekcie przekrwienia skra staje si bardziej napita,
udostpniajc bodcom seksualnym zakoczenia czuciowe nerww i zwikszajc ich wraliwo.
Wargi kobiety podnieconej robi si pene, czerwone, wilgotne, policzki i twarz zarowione, oczy
pod wpywem przekrwienia tczwek nabieraj blasku i robi si wietliste i iskrzce.
Nie mniejsz rol ma wzmoony dopyw krwi do sutkw w budzeniu ich wraliwoci
seksualnej. W miar ocierania, gaskania i podraniania brodawek piersiowych naczynia ylne sutka
rozszerzaj si, pier staje si gorca, zarowiona, przekrwiona, czsto rysuje si na niej wyrany
dese bkitnych yek. W zwizku z przypywem krwi objto piersi zwiksza si, sutek jdrnieje i
unosi si nieco stawia si", a brodawka piersiowa twardnieje i zwiksza znacznie swoj wrali-
wo. W fazie przekrwienia sutkw, towarzyszcej oglnemu przekrwieniu seksualnemu,
wraliwo piersi na bodce dotykowe i pieszczoty zwiksza si wielokrotnie. Dranienie zakocze
erotogennych, znajdujcych si w sutkach, wargach, w skrze twarzy i karku, inicjuje zmiany w
ukrwieniu narzdu rodnego. O procesach tych pisaam szerzej omawiajc technik pocaunkw
piersi.
Kada z czci skadowych narzdu rodnego kobiety reaguje w sobie tylko waciwy sposb
na gwatowne przekrwienie, speniajc rne czynnoci sprzyjajce przeyciu penowartociowego
orgazmu. Naczynia ylne, towarzyszce wizadom krzyowo-macicznym, splataj si w gst sie
w cianach macicy i szyjki, maksymalnie wypenione krwi powoduj zaczerwienienie i obrzk
jajowodw oraz rozpulchnienie i zgrubienie minia macicy. Macica przekrwiona usztywnia si, pro-
stuje i unosi z pozycji zgitej, w ktrej pozostaje normalnie. Mechanizm ten nazywa si stawianiem
si" macicy w chwili orgazmu. Stawianie si macicy, towarzyszce peni przey seksualnych,
odgrywa niebagateln rol w procesie zapodnienia, rozchylajc kana szyi, wyciskajc z niego luz
szyjkowy i uatwiajc szyjce macicznej kontakt z jeziorkiem nasienia, znajdujcym si w tylnym
sklepieniu pochwy.
W okresie narastania napicia seksualnego poprzedzajcego orgazm (faza plateau), gdy
naczynia ylne narzdw rodnych kobiety wypeni si krwi, wiato ich zamyka si za pomoc

92
zastawek, podobnie jak u mczyzny. Zastawki naczy ylnych uniemoliwiaj odpyw krwi z
narzdu rodnego a do momentu wystpienia orgazmu. Zastawki te utrzymuj przekrwienie
miednicy maej: w okolicy wizade krzyowo-macicznych, w macicy, jajowodach, pochwie i
zewntrznych narzdach pciowych. Jak widzimy, jest to teren rozleglejszy ni u mczyzny i
pochaniajcy znacznie wiksz ilo krwi, ktra zostaje okresowo zablokowana i wyczona z
krenia oglnego.
ciany pochwy maj bogate unaczynienie ttniczo-ylne i tu przekrwienie spenia zadania
umoliwiajce prawidowy przebieg czynnoci seksualnych. Przepenienie krwi yln warstwy
ponad bonkowej cian pochwy powoduje przesikanie pynnych skadnikw osocza krwi w
przestrzenie midzykomrkowe, dajc w efekcie rozpulchnienie i znaczne zgrubienie cian pochwy,
szczeglnie w okolicy wejcia. Ponadto pyny powodujce obrzmienie tkanek przesikaj czciowo
szczelinami midzykomrkowymi do wiata pochwy, tworzc w niej obfit wodnist wydzielin,
ktra intensywnie zwila pochw i uatwia odbycie stosunku. Obrzmienie cian pochwy i zwenie
jej wiata daje cilejszy kontakt z czonkiem i uatwia odbieranie bodcw seksualnych.
Po orgazmie krew odpywa, obrzk cian pochwy ustpuje : ustaje przesikanie pynu.
Jamiste naczynia ylne znajduj si rwnie w tkankach sromu, i w wargach wikszych, mniejszych
i echtaczce.
Odpowiednikiem cia jamistych czonka s u kobiety opuszki przedsionkowe. Tworz one jak
gdyby podkow, uoon dokoa wejcia do pochwy, u podstawy warg mniejszych i wikszych.
Grne koce podkowy zwaj si, dochodzc do okolicy kta echtaczki.
Pcznienie tych opuszek powoduje grubienie i wywijanie wart; mniejszych i wikszych.
Podkowa z cia jamistych zwa wejcie do pochwy i wzmaga ocieranie przy stosunku, zwikszajc
wzajemny kontakt dotykowy obojga partnerw.
Wargi mniejsze rwnolegle z pochw ulegaj przekrwieniu, ktre zmienia ich ksztat z
cieniutkich zwisajcych patkw w nadte jdrne waeczki, cieniajce wejcie do pochwy. Zmiany
te zwikszaj intensywno bodcw seksualnych przy przenikaniu czonka do pochwy, tym bardziej
e powierzchnia warg mniejszych jest wyjtkowo intensywnie unerwiona czuciowo i w zwizku z
tym jest jednym z gwnych po echtaczce odbiorcw bodcw seksualnych.
Wargi wiksze, pokryte od strony sromu bon luzow, a na zewntrz skr owosion,
rwnie nabrzmiewaj i wypeniaj si krwi, pogrubiajc sw objto, rozchylaj si, odsaniajc
srom i wargi mniejsze. Na wewntrznej stronie warg wikszych znajduj si ujcia dwu duych
gruczow luzowych. Gruczoy maj wielko mniej wicej orzecha laskowego i produkuj gsty
luz. Nazwane s gruczoami Bartolina, ktry je wykry i pierwszy opisa,
Przypyw krwi wypeniajcej lun normalnie tkank warg wikszych wywiera ucisk na
gruczoy luzowe i powoduje oprnianie si ich przez przewody wyprowadzajce na powierzchni
krocza. Cakowite oprnienie gruczow daje w efekcie wydzielenie okoo dwch do trzech
centymetrw szeciennych luzu, zwilajcego okolic krocza i uatwiajcego stosunek. Zapobiega
on na pocztku stosunku przykremu ocieraniu, na ktre skar si nie rozbudzone seksualnie kobiety.
Naczynia ylne echtaczki tworz sploty podobne do cia jamistych znajdujcych si w
mskim czonku. Wypenienie ich krwi powoduje wyduenie, powikszenie i pojdrnienie
echtaczki, a przy jej wzwodzie od echtaczki w spoczynku ukryta pod fadem napletka wysuwa
si nieco l obnia, zbliajc do przedsionka pochwy. echtaczka, pooona na wiotkiej tkance
cznej, przy obrzmieniu moe nieraz bardzo znacznie zmienia swe pooenie, obniajc si czy
pozwalajc przesun uciskiem mini ud w kierunku wejcia do pochwy. Po orgazmie i odpywie
krwi echtaczka wraca do pooenia i ksztatu spoczynkowego.
Jak wida, rola zwikszonego dopywu krwi do narzdw rodnych w czasie stosunku jest
ogromna i trudno sobie wyobrazi prawidow funkcj echtaczki, krocza, pochwy i macicy bez
dostatecznego ukrwienia.
Nierzadko u dziewczt wybujaych, szybko rosncych, rozwj narzdu rodnego jest
opniony. W tych przypadkach podstawow przyczyn oziboci i braku wraliwoci lub blu przy

93
stosunku jest nie wyksztacenie w peni czynnoci naczyniowych w narzdzie rodnym.
Istnieje wiele metod i sposobw wspierajcych oraz przyspieszajcych wystpienie
prawidowego przekrwienia w miednicy maej u kobiet, a take i mczyzn, u ktrych funkcje te nie
s jeszcze cakowicie wyksztacone lub te zaczynaj z wiekiem zanika.
Tradycje gastronomiczne, ktre w latach dawniejszych kojarzyy chtnie sprawy stou i oa,
przynosz wiele recept i przepisw dietetycznych poprawiajcych oraz zwikszajcych pobudliwo
seksualn. Potrawy i przyprawy wpyway przede wszystkim na intensywno ukrwienia narzdw
pciowych. Znane i chtnie stosowane w kuchni przyprawy, jak musztarda, gorczyca, papryka,
kminek, pieprz, cynamon, wanilia i godziki, powodujc przekrwienie drg moczowych i miednicy
malej zwikszaj wraliwo narzdw pciowych. Podobny wpyw przypisuje si rwnie
dziczynie. Std tak czste w opisach Boccaccia baanty, przepirki czy sarnina, goszczce w
towarzystwie pikantnych przypraw na stoach kochankw.
Szparagi, selery i pietruszka inatka i korze) rwnie zwikszaj ukrwienie narzdw
miednicy maej. Eskulapowie dawnych czasw chtnie zalecali je zamiast proszkw johimbiny, ktra
dziaa podobnie, ale drani i uszkadza nabonki drg moczowych.
Krlowa Bona nie tylko przywioza woskie obyczaje w mioci, ale rwnie i wiosk
kuchni, w ktrej woszczyzna nie-poredni odgrywaa rol.
Polska medycyna ludowa zna wiele zi i specyfikw od lat tradycyjnie stosowanych przy
kopotach miosnych: korze lubczyka, ziele rozmarynu, jaja przepirek, listki ruty, szyszki
chmielowe, jaowiec i inne.
Jak stwierdzili farmakolodzy, olejki eteryczne^ znajdujce si w lubczyku i rozmarynie,
powoduj intensywne przekrwienie narzdw pciowych, zwikszajc popd pciowy. Rwnie jako
rodek podniecajcy jak utrzymuje tradycja ludowa mona stosowa jaja przepirek, chocia
nie jest dokadnie wiadomo, czy oddziauj one na ukad krwionony, czy te dziaaj oglnie
wzmacniajco w zwizku z bogat zawartoci witamin, szczeglnie z grupy B- artownisie
twierdz, e jaowiec jest bardzo skuteczny na ospae w mioci niewiasty, a ka go naley... pod
przecierado! Trzepanie poladkw i ud jaowcem lub miotek z rzeg brzozowych figuruje jako
lek seksuologiczny polecany w starych kalendarzach tak dla kobiet, jak i mczyzn zbyt wolno si
podniecajcych. Technika ta, aczkolwiek niewtpliwie naleca do tak zwanych mocnych
lekarstw", w efekcie powoduje gwatowny przypyw krwi do okolicy podbrzusza. Dzi jeszcze
stosuje si trzepanie rzgami brzozowymi w saunach fiskich (anie parowe).
Oprcz rodkw zioowych istniej take uywki zwikszajce oglne ukrwienie organizmu i
podnoszce cinienie krwi, a tym samym sprzyjajce rwnie przekrwieniu narzdw pciowych.
Takimi uywkami s: kawa (szczeglnie dla niskocinieniowcw), rne alkohole, oczywicie w
niewielkich ilociach (dwa. trzy kieliszki). Niedua dawka alkoholu znakomicie poprawia ukrwienie,
naley tylko by ostronym z przedawkowaniem tego specyfiku! Jak wiadomo, niewielka ilo
alkoholu wybitnie zwiksza pobudliwo seksualn, przedawkowanie natomiast sprowadza
impotencj tak u kobiety, jak i u mczyzny.
Niema rol w poprawieniu ukrwienia narzdw pciowych odgrywaj wszelkiego rodzaju
zabiegi fizykoterapeutyczne. Intensywny masa i nacieranie domi skry ud i podbrzusza, szybkie
oklepywanie otwart doni okolicy krocza i wzgrka onowego, poszczypywanie i misienie
poladkw oraz ud s korzystnym dodatkiem do pieszczot w okresie preludium, zalecanym dla
kobiet mao pobudliwych lub jeszcze nie cakiem rozbudzonych. Oczywicie wszystko to powinno
by wykonywane z umiarem.
Jak wspominaam ju niejednokrotnie, wietn zabaw i wstpem do kontaktw fizycznych
s igraszki w azience. Gorca woda jest znakomitym rodkiem powodujcym szybkie przekrwienie
dowolnie wybranych okolic ciaa. Oglnie poprawiaj krenie i podniecaj seksualnie tak zwane
bicze szkockie. Jest to masa skry caego ciaa silnym prdem wody na przemian raz zimnej, raz
gorcej. Masa taki pobudza krenie krwi w caym ciele.
Gdy chcemy natomiast oglne przekrwienie wyraniej zlokalizowa, mona to uzyska

94
silnym strumieniem bardzo ciepej wody z prysznica na podbrzusze i okolice narzdw pciowych.
Zabieg taki dziaa podniecajco, nie tylko nagrzewa i zwiksza ukrwienie, ale rwnie drani okolice
warg sromowych, echtaczki, jak rwnie czonka czy odzi. S to bodce bardzo delikatne, ale
intensywnie podniecajce seksualnie i ze wszech miar warte polecenia dla przemczonych caym
dniem pracy umysowej ludzi, zmniejszaj bowiem przekrwienie mzgu, przesuwajc krew w nisze
regiony ciaa.
rodki pobudzajce krenie krwi stosowane byy ju w czasach staroytnych przy leczeniu
zaburze wzwodu u mczyzn. Opisy tego rodzaju terapii spotykamy np. w Satyrykach Petroniusza.
Na zakoczenie rozwaa dotyczcych przekrwienia i niedokrwienia narzdw pciowych
warto wspomnie o bardzo mao znanych dolegliwociach kobiety zdrowej, zwizanych z
zaburzeniami dotyczcymi tym razem nadmiernego przekrwienia narzdw miednicy maej.
Kobiety pobudliwe, podniecajce si seksualnie w kontaktach z mem, ale nie osigajce
orgazmu przy stosunku, cierpi na rnorakie dolegliwoci, ktrych najczciej ani one, ani ich
mowie nie kojarz ze sprawami nieudanego wspycia seksualnego. W organizmie kobiety
podniecajcej si w czasie pieszczot poprzedzajcych stosunek i w trakcie stosunku zachodzi cay
zespl wyej opisanych zmian prowadzcych do przekrwienia pochwy, krocza, macicy, przydatkw i
wizade oraz zamknicia zastawek ylnych, ktre nie pozwalaj krwi odpyn do chwili
wystpienia orgazmu.
Co si dzieje, jeeli ten orgazm nie nastpi. Okazuje si, e zastawki mog pozostawa
zamknite jeszcze przez kilka, a nawet kilkanacie godzin. Skutkiem nierwnomiernego prze-
mieszczenia krwi krcej wystpuje wiele bardzo przykrych dolegliwoci. Miednica maa i jej
naczynia ylne s zdolne pochon prawie poow krwi krcej w organizmie i zablokowanie takiej
iloci krwi na wiele godzin powoduje gbokie niedokrwienie przede wszystkim mzgu, a take
minia sercowego oraz wszystkich pozostaych narzdw. Rezultatem takiej sytuacji jest zy i
niespokojny sen, nie pozwalajcy w peni wypocz. Jest to zwizane z niedokrwieniem i nie-
dotlenieniem mzgu. Rankiem kobieta budzi si w okropnym humorze. Po mczcej nocy jest
wcieka i kipi wprost irytacj od samego rana, sygnalizujc swym nastrojem okropny dzie. ony-
czarownice pieklce si od witu, szukajce dziury w caym, ciosajce mowi cay dzie koki na
gowie, awanturujce si z dziemi; kobiety, ktrym wszystko leci z rk, roztrzsione i
rozhisteryzowane to kobiety niedopieszczone, ktre nie osigny wyzwalajcego orgazmu przy
wieczornym stosunku. Im bardziej s podniecone i pobudliwe seksualnie wieczorem, tym dotkliwiej
cierpi potem, gdy stosunek nie zakoczy si orgazmem.
Oprcz dolegliwoci psychicznych wystpuj jeszcze dokuczliwe ble krzya, spowodowane
obrzkiem i przekrwieniem wizade krzyowo-macicznych, poniewa obrzki wynikajce z zastoju
krwi uciskaj pczki nerww przebiegajcych wewntrz wizade.
Jeeli nierozadowanie seksualne trwa przez wiele miesicy, a nawet lat, Obrzk i bolesno
wizade oraz jajowodw nasila si i utrwala, w zwizku z czym pojawiaj si nastpne do-
legliwoci, tym razem w czasie stosunku. Wizada krzyowo--maciczne przebiegajce poza macic
przylegaj prawie do tylnego sklepienia pochwy- Przy stosunku niejednokrotnie dochodzi do trcania
tego sklepienia, co wywouje dotkliwy bl. Rwnie uderzanie i trcanie szyjki macicznej, ktre z
reguy wystpuje podczas stosunku, moe powodowa przykre dolegliwoci, szyjka bowiem
poruszajc si wraz z macic, pociga za obolae wizada. W ten sposb nie tylko wystpuj do-
legliwoci oglne nastpnego dnia po nieudanym stosunku, ale pojawia si rwnie nasilajca si
niech do wspycia, zwizana z coraz wiksz bolesnoci,
Wszystkie te elementy daj w efekcie bdne koo, poniewa bolesno stosunkw zmniejsza
i pogarsza szans osignicia orgazmu, a nierozadowanie napicia seksualnego pogbia do-
legliwoci. Jedynym wyjciem byoby przywrcenie prawidowego krenia w miednicy maej, co
cile jest zwizane z penym rozadowaniem napicia seksualnego w czasie stosunku,
Jak wybrn z tej sytuacji? Przede wszystkim trzeba wiedzie, co jest przyczyn
dolegliwoci, i dlatego tak dokadnie opisuj przebieg zaburze, aby umoliwi moim czytelnikom

95
zrozumienie przyczyn. Leczenie polega na przywrceniu rwnowagi krenia. Mona to osign
poprzez pieszczoty, doprowadzajc do orgazmu (nawet po odbytym stosunku), aby uruchomi
mechanizmy otwierajce zastawki ylne, albo co znacznie korzystniejsze doprowadzi
zalecan przeze mnie technik gry miniowej i zmian pozycji przy stosunku do orgazmu w trakcie
wspycia. Jednym sowem, zadowolenie seksualne ony, szczeglnie ony pobudliwej, nie jest
spraw grymasw czy luksusu yciowego, ale jest po prostu koniecznoci.
Opisywane przeze mnie dolegliwoci nie leczone i zaniedbane po latach doprowadzaj do
trwaych zmian bliznowaciejcych w okolicach przekrwionych, co powoduje bardzo trudno pod-
dajce si leczeniu nieznone ble krzya przy kadym wysiku fizycznym oraz ble w podbrzuszu,
wprowadzajce niejednokrotnie nawet lekarzy w bd symulujc zapalenie jajnikw. Terapia
stosowana przy stanach zapalnych, polegajca na nagrzewaniu podbrzusza, pogbia jeszcze
dolegliwoci, znakomicie natomiast robi oglne masae ciaa, natryski z zimnej i gorcej wody,
sport oraz gimnastyka.

UMINIENIE NARZDU RODNEGO

Uminienie narzdw rodnych kobiety skada si z trzech zasadniczych zespow

miniowych: mini krocza, mini dwigaczy pochwy i odbytu oraz mini okrnych pochwy.
W pierwszym zespole mini zwieracz cewki moczowej otacza w formie piercienia ujcie
cewki, zamykajc je lub otwierajc dowolnie przy oddawaniu esy zatrzymywaniu moczu. Podobn
rol spenia zwieracz odbytu, otwierajcy lub zamykajcy dowolnie ujcie odbytnicy. Cz wkien
miniowych, wychodzcych z obu tych zwieraczy, krzyuje si na kroczu oraz tu za cewk
moczow i biegnie dalej, otaczajc wejcie do pochwy. W ten sposb wkna miniowe tworz co
w rodzaju zwieracza" pochwy, ktry jest cile powizany z dwoma pozostaymi zwieraczami Cay
zesp tych mini, przeplatajc si wzajemnie, podtrzymuje od dou narzdy miednicy maej.
Druga grupa mini otaczajca pochw l odbyt tworzy rodzaj hamaka, umocowanego do
cian miednicy i wewntrznej ciany spojenia onowego.
Jak wida na rysunku, pasma mini przylegajce bezporednio do pochwy i odbytnicy
krzyuj si czciowo midzy nimi, tworzc pas, biegncy od spojenia onowego, obejmujcy poch-
w w jednej trzeciej jej dolnej czci i wracajcy z powrotem do spojenia, W przekroju strzakowym
wida ich przebieg, przedstawiony schematycznie na rys. 13.
Trzecia grupa wreszcie to minie okrne w cianach pochwy, otaczajce jej wiato
spiralnie. W ich skad wchodz minie prkowe kurczce si zalenie od naszej woli, podobnie
jak minie szkieletowe rk, ng czy krgosupa, i minie gadkie, ktre kurcz si automatycznie,
niezalenie od naszej woli, podobnie jak minie odka, jelit czy serca.
Znaczenie wiadomej regulacji skurczw mini pochwy i krocza, wspdziaajcych
w przebiegu stosunku, jest rwnie wane jak praca nerww i naczy krwiononych.
Uminienie pochwy u przecitnej kobiety, ktra nie potrafi kierowa ruchem mini, jest
prawie w zaniku i trzeba duszego okresu systematycznych wicze, aby doprowadzi je do stanu
prawidowego napicia i wiadomej kurczliwoci.
Jednym z dowodw, na jak silny skurcz sta minie pochwy, s znane potocznie przypadki
tzw. mimowolnego silnego skurczu pochwy w czasie stosunku. W przypadkach nagego lku minie
cianek pochwy kurcz si tcowo, nie pozwalajc na wycofanie czonka tak dugo, pki u kobiety
nie ustpi stan zdenerwowania czy przeraenia. Niejednokrotnie istnieje konieczno upienia
kobiety lekk narkoz i dopiero, po wyczeniu wiadomoci, minie si rozluniaj.

96
 Wprawdzie zdarza, si to niezwykle rzadko, ale jeli przytrafi si. w mieszkaniu, nie ma
potrzeby wzywania lekarza i naraania si na niezbyt przyjemn obecno wiadkw. Zwykle
wystarczy zay tabletk uspokajajc, polee spokojnie lub nawet zasn, a skurcz ustpi
samoistnie. Jeeli s w domu tabletki o dziaaniu rozkurczajcym minie, jak isalgina czy pabialgina
to zaycie ich (jednej, dwu nie wicej) przyspiesza rozkurcz mini. Na minie pochwy
rozluniajco wpywa rwnie bardzo ciepa kpiel w wannie. Zanurzenie si w ciepej kpieli ju po
kilku minutach powoduje ustpienie skurczu i uwolnienie partnera.
Udzielajc przez wiele lat porad ginekologiczno-seksuologicznych opracowaam wasny
terapeutyczny zesp wicze mierni krocza i pochwy. wiczenia te nie s skomplikowane ani trud-
ne, wystarczy je wykonywa wedug podanych wskazwek. Opanowanie technik dowolnych
skurczw mini pochwy jest niezmiernie wane dla kadej kobiety pragncej aktywnego udziau we
wspyciu, a szczeglnie dla tych, ktre odczuwaj jedynie orgazm echtaczkowy poza stosunkiem.
Kobiety te nie maj bowiem wyksztaconej wraliwoci receptorw pochwowych, w zwizku z czym

97
nie osigaj orgazmu w trakcie stosunku.
Zesp orgazmu echtaczkowego tak nazwaam wyej opisane trudnoci bdzie
omwiony dalej w specjalnym rozdziale, tu ogranicz si wycznie do omwienia mechanizmu
skurczw mini i wczenia czynnoci mini w rytm stosunku.
wiczenia mini pochwy i krocza wchodz rwnie w skad gimnastyki profilaktycznej dla
kobiet ciarnych i poonic. W czasie porodu wysuwa si na plan pierwszy umiejtno
wiadomego rozkurczania mini, zapobiegajcego rozlegym pkniciom krocza. W okresie poogu
natomiast zesp wicze opracowanych przeze mnie moe mie rwnie zastosowanie, poniewa
przywraca on jdrno i poprawia sprawno mini rozcignitych w czasie porodu.
Wielokrotnie uczyam tych wicze kobiety ciarne, sdz jednak, e najwaciwszym
okresem do rozwinicia sprawnoci mini krocza i pochwy s pierwsze lata maestwa. Gdy
kobieta nauczy si pracy mini w pocztkowym okresie wspycia, bez trudu wraca do tych
wicze w okresie poporodowym.
wiczenia mini krocza i pochwy, ktre zalecaam w poradni seksuologicznej, miay trzy
etapy:
pierwszy nauka dowolnego kurczenia zwieraczy cewki moczowej i odbytnicy oraz zwania i
rozluniania mini przedsionka pochwy;
drugi wiadome kurczenie cianek pochwy i mini przepony miednicowej;
trzeci wczenie skurczw i rozkurczw pochwy w rytm stosunku.
Pierwszym etapem wicze jest gimnastyka zwieraczy. Minie grupy pierwszej, ktre bior
udzia w tych wiczeniach, to zwieracz cewki moczowej, zwieracz odbytu i minie otaczajce
przedsionek pochwy.
Skurcze zwieraczy i mini otaczajcych przedsionek: pochwy s z sob wyranie powizane
czynnociowo. wiadomie kurczc zwieracze, tak jakbymy chcieli zatrzyma mocz czy stolec,
powodujemy skurcz powizanych z nimi mini przedsionka pochwy, zaciskajcych i zwajcych
wejcie do pochwy. Rozkurcz zwieraczy natomiast powoduje uchylenie wejcia do pochwy i
rozlunienie mini otaczajcych. Wykonywanie na przemian skurczw i rozkurczw mini
zwieraczy cewki i odbytu wzmacnia i pojdrnia minie otaczajce wejcie do pochwy oraz uczy
wiadomie otwiera lub zamyka jej przedsionek.
wiczenia zwieraczy naley wykonywa przez dziesi do pitnastu minut rano w ku
zaraz po obudzeniu si i wieczorem przed zaniciem przez kilka miesicy w okresie rozpoczynania
wspycia seksualnego, jak rwnie w czasie ciy i w cigu dwch do trzech miesicy po porodzie.
Drugi etap wicze obejmuje minie podtrzymujce pochw i odbyt w gbi miednicy oraz.
minie okrne, znajdujce si w cianach pochwy.
Szeroka ptla minia kurczc si pociga doln cz pochwy ku przodowi, zmniejszajc jej
wiato. Skurcze i rozkurcz tego minia powoduj nie tylko zwenie wiata pochwy, ale rwnie
wraenie falowania i obejmowania czonka przez ciany pochwy, podobne nieco do uchwytu doni
z rytmicznymi skurczami i rozkurczami palcw. Taka gra mini nie tylko wzmaga odczuwanie
bodcw seksualnych przez kobiet, ale rwnie dziaa silnie podniecajco na mczyzn, w
zwizku z czym naley wiadomie unika skurczw mini pochwy, gdy partner zbyt szybko si
podnieca i stosunek trwa krtko, poniewa skurcze podniecajc go silnie, skracaj jeszcze czas
trwania stosunku,
Nieatwo wytumaczy kobiecie, w jaki sposb moe spowodowa dowolny skurcz
czy rozkurcz mini otaczajcych pochw oraz zawartych w jej cianach. Mona si tego nauczy
wykonujc nastpujce wiczenie.
W pozycji lecej wkadamy dwa palce do pochwy i prbujemy skurczy minie tak, aby
stwierdzi palcami ich silny uchwyt. Wraliwe na dotyk i ucisk opuszki palcw pozwalaj nam
wyczu, czy minie si kurcz oraz oceni si skurczu. Kurczc minie pochwy staramy si
doprowadzi do takiej siy skurczu, eby przytrzymyway palce i uniemoliwiay wyjcie ich z
pochwy,

98
 Z kolei naley minie rozkurczy do tego stopnia, aby uchwyt ich na palcach badajcych
cakowicie si rozluni. Powtarzamy tak skurcze i rozkurcz mini kilkakrotnie a do momentu
uzyskania penej orientacji, jak to naley robi. Nastpne wiczenia wykonuje si Ju bez pomocy
palcw, Z chwil, gdy kobieta zrozumie, na czym rzecz polega, potrafi ju kurczy ten zesp mini
dowolnie, kiedy zechce.
Wwczas poranne i wieczorne wiczenia mini wykonujemy kurczc kilkanacie razy
minie krocza cznie z miniami cian pochwy i na przemian rozkurczajc obydwa te zespoy
miniowe. Stopniowo po paru tygodniach gimnastyki minie jdrniej i staj si w peni sprawne,
podobnie jak minie koczyn pod wpywem oglnych wicze gimnastycznych. W tej formie
zdolne ju s do wykonywania pracy, jakiej od nich bdziemy wymaga.
Nauka skurczw i rozkurczw mini pochwy ma na celu umoliwienie kobiecie
zaakcentowania dotykowych bodcw seksualnych, wdrujcych z narzdu rodnego do orodka or-
gazmu w mzgu. .Tak wspomniaam omawiajc czynno ukadu nerwowego, orodek orgazmu
reaguje przede wszystkim na bodce przerywane. wiadome opanowanie czynnoci mini pozwala
kobiecie dowolnie zwiksza intensywno bodcw w czasie skurczu, osabia rozkurczem w
czasie pauzy, wzmagajc podane reakcje w orodkach mzgowych.
W trakcie stosunku ruchy partnera dziaaj w okrelonym rytmie, a rytmicznie zgodna praca
mini pochwy oraz krocza moe znacznie nasili intensywno bodcw dotykowych. Cakowita
natomiast inercja i rozlunienie mini w czasie stosunku zmniejsza efektywno bodcw prawie do
zera. Gdy kobieta opanuje ju wiadom sztuk gry miniowej i potrafi si miniami dowolnie
posugiwa, moe zuytkowa t umiejtno w czasie wspycia seksualnego.
Przechodzimy z kolei do trzeciego etapu wicze, kojarzcego skurcze mini pochwy z
rytmem stosunku. Tu wcza si do nauki rwnie partner. Przy wprowadzaniu czonka do pochwy
kobieta rozlunia cakowicie minie krocza i cianek pochwy, aby zmniejszy intensywno
bodcw do minimum. Przy wycofywaniu z kolei, kurczc silnie cay zesp miniowy, wykonuje
ruch jak gdyby przychwytywania, co w efekcie powoduje silne ocieranie si odzi o ciany pochwy
i krocza. Przy ponownym ruchu znowu nastpuje rozkurcz mini uatwiajcych wprowadzenie, przy
wycofywaniu ponowny skurcz mini pochwy. W ten sposb dziaaj na przemian bodce silnie
dranice w czasie skurczu mini i przerwy w czasie rozkurczu.
Mczyzna szybko przyzwyczaja si do ruchliwoci mini pochwy i przystosowuje rytm
stosunku do bodcw dostarczanych przez kobiet. W ten sposb kobieta moe przyspieszajc lub
zwalniajc rytm skurczw, wzmacniajc lub osabiajc ich intensywno, dowolnie przyspiesza lub
opnia czas dojcia do orgazmu. Staje si w ten sposb wspuczestnikiem, od ktrego w
znacznym stopniu zaley szybko i przebieg stosunku oraz czas osignicia wsplnego celu, ktrym
jest orgazm przeywany we dwoje.
W wielu przypadkach dyspareunii (brak wsplnego orgazmu w czasie stosunku) nauczenie si
skurczw mini i wiadome ich wykorzystanie daje bardzo dobre rezultaty i uatwia kobiecie
osignicie orgazmu. Czasem w okresie wprowadzania czynnoci mini pochwy do wspycia
pojawiaj si pewne trudnoci zwizane z pozycj przy stosunku. Trudno skurczy minie pochwy i
krocza kobiecie lecej w pozycji tak zwanej normalnej, z rozwiedzionymi udami. Minie w tym
ukadzie rozcigaj si w wymiarze poprzecznym, w zwizku z czym znacznie trudniej spowodowa
ich skurcz.
Oczywicie po osigniciu pewnej wprawy w posugiwaniu si miniami rnorodno
pozycji przy stosunku nie stanowi ju przeszkody, ale w okresie nauki radziabym wybiera pozycje,
w ktrych kobieta moe cisn nogi, a nawet krzyowa uda. Pozycje takie bardzo uatwiaj
wprowadzenie gry miniowej do wspycia.
Przy nasadzie ud, tu obok krocza, istniej dwa trjktne minie, ktre kurczc si silnie
zwieraj uda. W dawnych czasach nazywano je artobliwie obrocami cnoty". Mog one by
wykorzystane rwnie do celw wrcz przeciwnych, a mianowicie do wzmacniania bodcw
seksualnych wraz z zespoem mini krocza.

99
 Skurcze mini krocza i pochwy akcentuj bodce wdrujce z przedsionka pochwy i
podkrelaj ich rytm. Skurcze mini przywodzcych uda, szczeglnie przy skrzyowaniu ud,
podraniaj znajdujc si' midzy nimi echtaczk, dajc identyczn rytmik bodcw
wychodzcych z pochwy i echtaczki. Szerzej bdzie omwiona technika synchronizowania zespou
bodcw w dziale o orgazmie ech taczkowym.
Do pozycji uatwiajcych kurczenie mini nale: pozycja boczna tylna (rys. 36 B) ze
skrzyowanymi udami, pozycja siedzca tylna (rys. 37 B), pozycja jedca ze cinitymi udami (rys.
39) oraz inne modyfikacje pozwalajce na cinicie ud.
Warto pamita o zmianie pozycji w trakcie nauki skurczw mini, poniewa czsto
pocztkowe niepowodzenia w zastosowaniu tej metody wynikaj z wybrania niekorzystnych pozycji
tradycyjnych.
Celem zilustrowania przebiegu bodcw pochodzcych od partnera oraz wywoanych
skurczami mini pochwy kobiecej podaj schemat, na ktrym przedstawiam w postaci fali przebieg
bodcw seksualnych w czasie stosunku.
Wierzchoki fali odpowiadaj bodcom, a doliny pauzom. Krzywa A o niewielkich
wychyleniach ilustruje stosunek z kobiet nie wykazujc adnej aktywnoci miniowej. Wzniesie-
nia na krzywej odpowiadaj rytmowi ruchw partnera przy stosunku, Krzywa B o wyszych
wychyleniach i gbszych dolinach odpowiada przebiegowi stosunku, przy ktrym kobieta akcentuje
bodce skurczami i rozkurczami mini pochwy.

Rys. 15, Schemat przebiegu bodcw i wzrostu napicia seksualnego w trakcie stosunku. A
bodce frykcyjne, B bodce wywoane skurczami mini pochwy, A+B sumowanie si
bodcw A i B. Uwaga: linia przerywana biegnca po szczytach poszczeglnych wychyle krzywej
ilustruje wzrost napicia seksualnego w czasie; pozioma linia przerywana okrela poziom napicia

100
seksualnego do osignicia orgazmu, przecicie tych dwch linii oznaczone gwiazdk ukazuje
moment osignicia orgazmu
- Krzywa A + B obrazuje synchronizacj bodcw ze strony mczyzny i kobiety; sumujc je, daje
wychylenia znacznie wysze i pauzy wyraniej zaakcentowane. Im bardziej zwiksza si wysoko
fali, tym bodce seksualne s efektywniejsze i silniej podraniaj orodki nerwowe mzgu, skracaj
czas osignicia orgazmu. Wzrost napicia seksualnego w czasie obrazuje linia przerywana czca
wierzchoki fal na schematach A, B, A + B.

MECHANIZM STOSUNKU

Zanim przejd do omawiania mechanizmu stosunku, naley zacz od podstaw, tj. od

budowy kobiecych narzdw rodnych (rys. 17).
Patrzc na rysunek schematyczny krocza kobiecego widzimy w kolejnoci od gry: spojenie Jonowe
szerokoci kciuka, wy gite w postaci luku nad wejciem do pochwy. Poniej spojenia znajduje si
echtaczka, uoona pionowo w kierunku do ujcia pochwy. Grubo jej i dugo bywa rozmaita
od gruboci owka a do kciuka. Skada si z trzonu zakoczonego odzia, ktra okryta jest w
spoczynku napletkiem echtaczki czcym si po obu bokach z wargami mniejszymi. Cay ten fad
skry tworzy tak zwane wdzideko grne. Ponadto od echtaczki umocowana jest do podoa
wskim fadem luzwki, zwanym wdzidekiem echtaczki. Fad ten przypomina wdzideko na-
pletka, znajdujce si pod spodem odzi czonka. echtaczka, umocowana do luno na wiotkiej
tkance cznej i przykryta atwo przesuwajcym si napletkiem, ma do du ruchomo. Jest to
wane, poniewa przy stosunku zmienia si jej pooenie.

Rys. 16. Krocze kobiety

Wargi mniejsze owalnie obejmuj wejcie do pochwy od wdzideka tylnego a do

przedniego i echtaczki. W miejscu wdzideka tylnego cz si wargi wiksze i mniejsze, prze-
chodzc w okolice krocza.
W trjktnym wgbieniu u szczytu warg mniejszych znajduje si ujcie cewki moczowej, a
po obu jego stronach drobne ujcia gruczow luzowych przedsionka pochwy. Podstaw tego
trjkta stanowi opuszka grnej ciany pochwy, ktra ogranicza wejcie do niej od gry. Przedsionek
do wntrza pochwy uwypukla si w postaci waeczkowatego zgrubienia (wewntrz niego przebiega
cewka moczowa), pokrytego silnie pofadowanym szorstkim nabonkiem. Okolica ta skadajca si z
wewntrznych powierzchni warg mniejszych, przedsionka i uwypuklenia przedniej ciany pochwy,
stanowi po echtaczce najbardziej unerwion czuciowe okolic sromu.
Szparowate wejcie do pochwy moe by u kobiet nie rodzcych bardzo wskie i prawie bez
wiata lub otwarte w formie owalnego otworu u wielordek, po czciowym uszkodzeniu krocza. U
dziewic wejcie do pochwy przesonite jest mniej wicej do poowy bon dziewicz.
Od dou tylna ciana pochwy czy si z dolnymi kracami warg mniejszych i wikszych,
zamykajc piercie otaczajcy pochw. Po obu bokach wdzideka tylnego na wewntrznej

101
powierzchni warg wikszych znajduj si otwory wyjciowe przewodw wyprowadzajcych luz z
gruczow Bartohna, suce do zwilania przedsionka pochwy.
Wszystkie wyej opisane czci sromu otaczaj wargi wiksze po przyrodkowej stronie,
pokryte wilgotn bon luzow, na zewntrz za skr owosion. Poniej znajduje si krocze
okolica dzielca srom od odbytnicy i odbyt.
Od wejcia do pochwy w kierunku jej wntrza widzimy fady warg wikszych, dalej wargi
mniejsze, u gry echtaczka, ujcie cewki moczowej i przedsionek pochwy. Nad nimi przekrj koci
spojenia onowego i pcherz moczowy, ukryty za spojeniem.
Pochwa nieco wsza w swej pocztkowej czci rozszerza si na kocu w ksztacie
kolbowatym i w jej lepym zakoczeniu mieci si szyjka maciczna.
Macica pochylona do przodu tworzy kt ostry z osi podun pochwy. Po obu stronach
macicy znajduj si umocowane na wizadach bocznych jajowody i jajniki. Tu przy przejciu
trzonu w szyjk maciczn znajduje si jeszcze jedno wizado umocowujce macic od tyu do koci
krzyowej. Wizado to, zwane krzyowo-macicznym, idc od koci krzyowej rozdwaja si,
obejmuje z obu stron odbytnic i przyrasta do tylnej ciany macicy. W tym wizadle biegn z rdzenia
krgowego paczki nerww czuciowych, unerwiajcych seksualnie macic, pochw, srom i
echtaczk.

Teraz z kolei przyjrzyjmy si dokadniej budowie mskich narzdw pciowych.

Mechanizmem pozwalajcym na usztywnienie czonka przy stosunku s ciaa jamiste, znajdujce si
w jego wntrzu. Ciaa te zbudowane s ze splotw ylnych stanowicych gbczaste zbiorniki krwi.
Wypeniaj si one pod wpywem podniecenia seksualnego, dajc w efekcie powikszenie, stawianie
si oraz usztywnienie czonka. Naczynia krwionone, doprowadzajce krew do cia jamistych, maj
specjalne zastawki, ktre nie pozwalaj krwi odpyn a do chwili zakoczenia stosunku.
Czynnoci naczy krwiononych, warunkujcych wzwd czonka, ktr omwiam szerzej w dziale
o kreniu krwi i unerwieniu narzdw pciowych, kieruj nerwy biegnce z orodka wzwodu,
znajdujcego si w dolnej czci rdzenia krgowego.
Na kocu czonka, dokoa ujcia cewki moczowej, ciaa jamiste tworz poduszkowaty twr,
zwany odzia czonka. od na dolnym brzegu jest uwypuklona w postaci waeczka, zwanego
koron odzi, a tui pod ni przyrasta skra napletka.
Napletek w postaci podwjnego fadu skrnego okrywa od a do ujcia cewki. Jest do
elastyczny i zsuwa si a poza koron odzi w czasie penego wzwodu, odsaniajc od
cakowicie. W fadzie napletkowym i poza koron odzi znajduj si liczne gruczoy ojowe.
Poniej czonka, w worku skrnym zwisajcym na zewntrz jamy brzusznej, znajduj si

102
jdra. Worek ten nazywamy moszn. Jdra mskie parzyste peni podwjn rol gruczow
wydzielania wewntrznego i producentw nasienia. Hormony wydzielaj si do krwi, a nasienie
wdruje nasieniowodami do dwu zbiorniczkw, zwanych pcherzykami nasiennymi. Obok tych
pcherzykw u podstawy cewki moczowej znajduje si jeszcze jeden gruczo, mniej wicej wielkoci
kasztana, zwany prostat ktrego wydzielina miesza si z nasieniem w chwili wytrysku. Poniej
prostaty i pcherzykw nasiennych znajduj si ujcia gruczow Cowpera do wiata cewki
moczowej. S to gruczoy wydzielajce luz ukazujcy si w ujciu cewki moczowej w fazie plateau.
W okolicy pcherzykw nasiennych przy ujciu cewki moczowej do pcherza istnieje tak
zwany wzgrek nasienny, ktry powiksza sw objto rwnolegle z ciaami gbczastymi czonka
w trakcie napywu krwi do naczy ylnych i zaciska moczowd, zamykajc wejcie do pcherza.
Mechanizm ten zapobiega wydzielaniu si moczu w czasie stosunku, a take nie pozwala, aby
nasienie cofao si do pcherza moczowego, tylko wytryskiwao przez cewk moczow na zewntrz.
Warto wspomnie, omawiajc fizjologi i budow mskich narzdw pciowych, o
wzwodach i zwiotczeniach czonka nie zwizanych z bodcami seksualnymi. Mimowolne wzwody
wystpuj w sytuacjach powodujcych zastj krwi w narzdzie pciowym, podranienie odzi lub
gwatowne napicie mini krocza.
Zastj krwi powoduje na przykad przepenienie pcherza moczowego, ktry uciska na
naczynia krwionone czonka, w zwizku z czym wystpuj nierzadko wzwody poranne, bez-
porednio po przebudzeniu si ze snu.
Wrodzone zwenia napletka (stulejka) lub zapalenia odzi, spowodowane brakiem higieny osobistej oraz zaleganiem
wy dzielmy ojowej gruczow podnapletkowych, jak rwnie noszenie zbyt obcisych slipw moe
sta si przyczyn mimowolnych wzwodw. Wreszcie napicie mini krocza, wystpujce przy
gwatownym zerwaniu si z pozycji lecej, dwigniciu duego ciaru czy przy dugim
nieruchomym staniu moe by rwnie przyczyn wzwodu czonka.

Zdarzaj si wzwody niewiadome rwnie w czasie snu, ale tu wchodzi ju w gr

pobudzenie seksualne treci marze sennych.
Wyrane zwiotczenie i zmniejszenie wymiarw czonka wystpuje w kpieli, gdy woda jest
bardzo zimna, po cikiej pracy fizycznej czy oglnym wyczerpaniu, a take przy wieloletniej
abstynencji pciowej. To ostatnie dotyczy jedynie mczyzn po czterdziestce i w pniejszych latach
ycia.
Po opisaniu budowy narzdw pciowych mczyzny i kobiety przejd z kolei 0*0
omwienia zmian, jakie w nich zachodz podczas kolejnych faz stosunku. Stosunek dzieli si na
cztery fazy, ktre po raz pierwszy opisa Van de Velde:
pierwsza to faza pobudzenia,

103
 druga plateau,
trzecia orgazm
i czwarta faza odprenia.
Fizjologia orgazmu wraz z szerszym omwieniem czterech faz stosunku bdzie treci na-
stpnego rozdziau.
W tym rozdziale omwi podoe anatomiczne i zmiany narzdowe w poszczeglnych fazach
stosunku, zaczynajc od fazy pobudzenia.
Pierwszym sygnaem pobudzenia seksualnego u kobiety jest zwilgotnienie pochwy.
Minimalne nawet bodce podniecajce ju mog zapocztkowa procesy zwilajce. Wystarczy
bodziec psychiczny, jak np. podniecajca lektura, widok ukochanego czy praca wyobrani, lub
bodziec fizyczny dotknicie rki, taniec czy pocaunek, aby naczynia ylne, otaczajce licznymi
splotami cianki pochwy, zaczy si rozszerza i wypenia krwi. Nabonek cian pochwy ma
budow lun i midzy komrkami, z ktrych jest zbudowany, znajduje si labirynt przestrzeni
midzykomrkowych, przez ktre z atwoci przesikaj pyny z osocza krwi do wiata pochwy.
ciany naczy wchodzcych w skad splotw ylnych. wypeniajc si maksymalnie krwi, staj si
przepuszczalne dla pynnych jej skadnikw. Pyny te przenikaj poza naczynia i poprzez przestrze-
nie midzykomrkowe nabonka przedostaj si do wntrza pochwy.
Nabonek pochwy czerwieni si stopniowo coraz intensywniej, wilgotnieje podobnie jak
pocca si w upale skra i wreszcie zaczyna spywa po jego powierzchni kroplisty pot" pynu
przesikowego, obficie zwilajc pochw. Pyn ten moe si wydziela w mniejszej czy wikszej
iloci, w zalenoci od stopnia podniecenia seksualnego i dojrzaoci narzdw rodnych.
Istnieje w tradycji ludowej pogld, e u kobiety nastpuje w czasie stosunku wytrysk,
podobnie jak u mczyzny. Uwaano, e kobieta, ktra nie miaa wytrysku w czasie stosunku, nie
moe zaj w ci. Obserwacja jest niewtpliwie suszna w sensie oceny intensywnoci podniecenia
seksualnego u kobiety, nie ma ona natomiast tak cakowitej susznoci, jeeli chodzi o podno.
Chocia i tu jest troch sensu, poniewa kobiety infantylne, o niedorozwinitych narzdach rodnych i
sabo reagujce przy stosunku, miewaj czsto trudnoci z zajciem w ci.
W miar narastania podniecenia przekrwienie zwiksza si i zaczyna obejmowa ju nie
tylko ciany pochwy, ale rwnie i srom. Zaczynaj grubie oraz nabiera intensywnie rowej
barwy wargi mniejsze. Krew wypeniajca naczynia warg wikszych uciska na gruczoy luzowe
Bartolina, wytaczajc z nich luz na powierzchni krocza.
Dalej ju pod koniec fazy pobudzenia zmienia si rwnie ksztat i dugo pochwy, ktra w
caoci si wydua i rozszerza maczugowato w swojej czci gbszej, otaczajcej dokoa szyjk
maciczna. Masters i Johnson podaj, e np. pochwa nie pobudzona dugoci siedmiu, omiu
centymetrw wydua si pod koniec fazy pobudzenia do dziewiciu i p, dziesiciu i p
centymetra, czyli przybywa jej okoo trzech centymetrw. W swoim kocowym natomiast odcinku z
szerokoci okoo dwu centymetrw poszerza si do szeciu, szeciu i p centymetra, tj. przybywa
okoo czterech i pl centymetra.
Poszerzona i wyduona pochwa przypomina nieco swym zarysem ksztat czonka we
wzwodzie, odpowiadajc mu dugoci i rozszerzeniem w okolicy odzi.
W miar napywu krwi w fazie pobudzenia pochwa i przedsionek zabarwiaj si na
ciemnoczerwono a do barwy sino-czerwonej, ktra jest wynikiem zastoju w naczyniach
niedotlenionej krwi ylnej. Krew ta ma kolor ciemny, sinoczerwony, w przeciwiestwie do
jasnoczerwonej utlenionej krwi ttniczej.
W fazie pobudzenia u mczyzny dziaaj zupenie podobnie mechanizmy jak u kobiety.
I tutaj najdrobniejsze nawet bodce psychiczne czy fizyczne, jak myl, zapach, widok,
uruchamiaj natychmiast ukad naczyniowy, wypeniajc ciaa jamiste czonka krwi i powodujc
jego wzwd. Stawianie si czonka i jego usztywnienie jest odpowiednikiem przekrwienia i
zwilania cianek pochwy. Wzwd czonka idzie w par?? z powikszeniem jego wymiarw, a
odpowiada mu powikszenie wymiarw pochwy.

104
 Masters i Johnson podkrelaj, e wielko czonka we wzwodzie nie ma nic wsplnego z
jego wielkoci spoczynkow. Jak wynika z bada, zawartych w ich ksice, u trzystu dwunastu
mczyzn badanych najmniejszy czonek siedmio-centymetrowy wydua si przy wzwodzie okoo
dziewiciu centymetrw (razem szesnacie centymetrw), a najduszy czonek (w spoczynku
jedenacie centymetrw) wydua si tylko o pi centymetrw (cznie rwnie szesnacie centy-
metrw). Jak wida, czynnociowo nie byo midzy nimi adnej rnicy.
Badano rwnie wspzaleno midzy wzrostem mczyzn i dugoci czonka. Okaza si
suszny pogld szeroko znany w tradycjach ludowych, e wysocy mczyni z reguy maj mniejsze
wymiary czonkw, a mczyni niskiego wzrostu wiksze. Rwnie wybitne uminienie i
atletyczna budowa ciaa nie musz i w parze z wikszymi wymiarami czonka.
Intensywno wzwodu czonka w okresie pobudzenia moe ulega zmianom. Okresowo
zmniejsza si lub narasta w zwizku np. z hamowaniem psychicznym rosncego napicia sek-
sualnego w celu przeduenia czasu trwania stosunku. Zmiany te jednak nie doprowadzaj nigdy do
cakowitego ustpienia wzwodu, ulega wahaniom tylko stopie napicia.
Warto jednak podkreli, e nie sprzyjajce warunki zewntrzne mog doprowadzi do cakowitego
ustpienia wzwodu. Zdarza si to na przykad przy nagym haasie, wejciu obcej osoby do pokoju,
nagym bysku wiata (gdy kochankowie znajduj si w ciemnoci) lub gwatownej zmianie
temperatury otoczenia.

105
Rys. 20. Narzdy pciowe mczyzny w fazie pobudzenia. Przekrj strzakowy (wg Mastersa i
Johnson)

Oprcz wzwodu czonka w fazie pobudzenia pojawia si jeszcze wiele innych zmian.
Wystpuje czciowo uniesienie jder, ktre zbliaj si do podbrzusza, oraz kurczenie si workw
mosznowych, co wyglda, jak gdyby pojawia si na nich gsia skrka. Ponadto cewka moczowa,
biegnca tu pod skr na spodniej stronie czonka, staje si bardziej napita, atwo wyczuwalna
doni, a ujcie cewki na szczycie odzi uchyla si lejkowato.
Z kocem okresu pobudzenia rozpoczyna si faza plateau. Zaczn od omwienia przebiegu tej fazy u
kobiety.
W fazie plateau przekrwienie miednicy maej nadal ronie. Krew napywa do naczy ylnych.
Wargi wiksze, mocno wypenione krwi, rozchylaj si na boki, uwidaczniajc srom. Wargi
mniejsze napczniae w postaci grubych waeczkw tworz piercieniowaty mankiet, przeduajcy
kana pochwy. echtaczka wydua si i pcznieje, zwikszajc znacznie swoje rozmiary. Zod jej
wysuwa si z napletka i zwisa u szczytu piercienia stworzonego przez wargi mniejsze. Tu pod ni
uwypukla si fad przedniej ciany pochwy, okrywajcy cewk moczow. Opuszka przedniej ciany
wraz z piercieniem warg mniejszych i odzia echtaczki tworz na j wraliwszy na bodce
seksualne aparat odbiorczy, zwany przedsionkiem pochwy.
Do przedsionka docza w tej fazie jeszcze jedna trzecia cz pochwy, stanowica
bezporednie jej przeduenie. Proces przesiku i zwilania pochwy koczy si, a dalszy dopyw
krwi do splotw ylnych powoduje stopniowe zwanie tej wanie czci pochwy, podczas gdy
reszta wydua si i rozszerza, W pochwie bezporednio za przedsionkiem powstaj poduszkowate
zgrubienia ciany w postaci ciasnego mankietu. Zwenie to tworzy wraz z przedsionkiem i
echtaczk aparat czuciowy obejmujcy ciasno czonek i ywo reagujcy na ocieranie oraz bodce
dotykowe. Tu, w przedniej czci pochwy wraz z przedsionkiem, mieci si centrum wraliwoci
seksualnej.
Naturalne zwenie wiata pochwy w tym odcinku moe kobieta wiadomie wzmaga,
kurczc i rozkurczajc rytmicznie minie przedsionka i pochwy, o czym mwiam szerzej oma-
wiajc rol mini narzdu rodnego przy stosunku. Dodanie wiadomych skurczy do naturalnego
zwenia pochwy zwiksza intensywno odczu kobiety, jak rwnie dziaa silnie podniecajco na
mczyzn.
Pozostae dwie trzecie pochwy od strony macicy s ju w tej fazie maksymalnie rozcignite,
tworzc miseczkowate zagbienie tzw. jeziorko nasienia poniewa w nim wanie zbiera si
nasienie po wytrysku, a zwona przednia cz pochwy utrudnia mu wypyw na zewntrz i
zatrzymuje w okolicy szyjki macicznej sprzyjajc zapodnieniu.
Jeeli kobieta nie przeywa orgazmu przy stosunku i w pochwie nie powstaj wyej opisane

106
zmiany, nasienie wylewa si z niej bezporednio po zakoczeniu stosunku, co czasem utrudnia
zajcie w ci.
Rozcigajce si cianki sklepie pochwy pocigaj za szyjk maciczn, a rwnoczenie, w miar
zbliania si do orgazmu, misie macicy rwnie zaczyna si kurczy. Pod wpywem tych
skurczw macica unosi si z pooenia zgitego ku przodowi, prostuje si i ustawia prostopadle do
wiata pochwy. Ujcie szyjki rozchyla si, a luz znajdujcy si w kanale szyjki spywa do wntrza
pochwy, zwikszajc jeszcze jej zwilenie i lisko. Zwilanie to gra tylko rol dodatkow,
poniewa, jak ju mwiam, zasadnicz substancj zwilajc jest pyn przesikowy, wydzielany
przez pochw w fazie pobudzenia. Otwarcie szyjki ma przede wszystkim na celu maksymalne
udostpnienie plemnikom drogi do macicy i sprzyja podnoci.

Rys. 21. Przemiany zachodzce w narzdzie rodnym kobiety w fazie plateau. Przekrj strzakowy
wg Mastersa i Johnson)

U mczyzny w fazie plateau do penego wzwodu czonka docza si jeszcze w wyniku

dalszego przekrwienia obrzmienie odzi z wyranym uwypukleniem jej dolnego brzegu, two-
rzcego tzw. koron odzi. Caa powierzchnia odzi, a szczeglnie okolica ujcia cewki i korona,
stanowi na j wraliwszy na bodce dotykowe aparat seksualny, odpowiadajcy przedsionkowi i
dolnemu odcinkowi pochwy u kobiety. Obserwujemy rwnie w tej fazie narastanie czerwonego
zabarwienia odzi, podobnie jak warg mniejszych, dochodzcego tu przed wytryskiem do barwy
winiowosinej.
Cewka moczowa wzdu spodniej ciany czonka sztywnieje i zwiksza dwukrotnie swoje
wiato, a w uchylonym jej ujciu ukazuje si kropla luzu wycinitego z gruczow Cowpera.
Zmiany te sygnalizuj bezporedni blisko orgazmu i stanowi ostatni moment do przerwania
bodcw i hamowania, gdy chcemy przeduy czas trwania stosunku. W chwil pniej zaczyna si
ju faza orgazmu, w ktrej dziaaj wycznie odruchy i adne wiadome ingerencje nie maj
wpywu na dalszy przebieg procesu.
W fazie plateau jdra s cakowicie przycignite do podbrzusza, a rozmiar ich powiksza si
wyranie pod wpywem przekrwienia, Moszna pozostaje nadal skurczona, pokryta gsi skrk. Faza
plateau koczy si z chwil wystpienia orgazmu.
Przechodzc do opisu fazy orgazmu, zaczn od omwienia zmian w narzdach rodnych
kobiety.
Bezporednio przed orgazmem koczy si wyduanie i poszerzanie przy macicznego
odcinka pochwy. W fazie orgazmu dominujcym objawem s skurcze. Manifestuj si one przede
wszystkim w centrum wraliwoci seksualnej, to jest w przedsionku i w zwonej czci pochwy. W

107
chwili orgazmu wystpuje od trzech do pitnastu silnych mimowolnych skurczw, Pierwsze dwa,
cztery skurcze najsilniejsze, nastpne coraz sabsze, zanikajce stopniowo.
Skurcze przedsionka i warg niniejszych, wystpujce rwnoczenie ze skurczami cian
pochwy, skracaj i pocigaj ku doowi wdzideko grne, nacigajc na zwisajc dotd i odkryt
od echtaczki fad skrny tworzcy napletek. W tej sytuacji w chwili orgazmu echtaczka nie
bierze bezporedniego udziau. Moe by podraniana tylko porednio przesuwaniem napletka
naciganego w trakcie skurczu przedsionka przez fad skrny na powierzchni odzi.
Jak wida, w mechanizmie orgazmu bodce z echtaczki jak gdyby podprowadzaj napicie do progu
orgazmu, a z chwil rozpoczcia skurczw odruchowych echtaczka schodzi na drugi plan, pochwa
natomiast i przedsionek odgrywaj dominujc rol.

Rys. 22. Przemiany zachodzce w narzdzie pciowym mczyzny w fazie plateau. Przekrj strza-
kowy (wg Mastersa j Johnson)

Rys. 23, Przemiany zachodzce w narzdzie rodnym kobiety w fazie orgazmu. Przekrj strzakowy
(wg Mastersa i Johnson)

Tu wanie przerywa si cigjo odczuwania przy orgazmach wycznie echtaczkowych. Z

chwil wprowadzenia czonka do pochwy urywa si dopyw bodcw z echtaczki, a nie wcza si

108
pochwa. Napicie seksualne spada i nie dochodzi do orgazmu. W warunkach normalnych natomiast
reaguje najpierw tylko echtaczka, potem echtaczka, przedsionek oraz pochwa, i na koniec
echtaczka schodzi na drugi plan, a dominuje pochwa,.
Rwnoczenie ze skurczami pochwy wystpuj silne skurcze minia macicy. Macica skraca
si, otwiera ujcie szyjki, wyciskajc z niej luz i dotykajc odzi czonka, tworzy bezporedni
kontakt otwartej szyjki, luzu i wytryskujcego nasienia, co znakomicie sprzyja zapodnieniu.
Skurczom pochwy i macicy towarzysz rwnoczenie skurcze minia zwieracza odbytu.
Faza orgazmu u mczyzny rwnie przebiega przede wszystkim w formie skurczw.
Zaczyna si od skurczw miniowych, wyrzucajcych nasienie z pcherzykw nasiennych i
wydzielin z gruczou prostaty do wiata cewki moczowej. Cewka rozszerza si w tym okresie
prawie trzykrotnie, a szczeglnie u swej nasady, tworzc tak zwan opuszk cewki. Nasienie uderza
w przedni cian cewki i w tym momencie rozpoczyna si uczucie rozkoszy. Pyny z prostaty i
pcherzykw nasiennych mieszaj si i z kolei zostaj wyrzucane skurczami cewki i czonka do
pochwy w postaci wytrysku. Skurczom czonka i cewki moczowej towarzysz rwnoczenie skurcze
zwieracza odbytu,
W czasie orgazmu u mczyzny skurcze czonka i cewki moczowej wystpuj w rytmie
identycznym jak skurcze pochwy kobiecej. Przerwy midzy skurczami trwaj okoo jednej sekundy.
Po trzech, czterech silnych skurczach sia i czstotliwo dalszych gwatownie spada i szybko zanika,
po czym nastpuje faza odprenia ostatnia faza stosunku, w ktrej przebiegu cofaj si
stopniowo wszystkie dotd opisane zmiany.
W fazie odprenia u kobiety zaczyna si powrt do stanu spoczynku.
echtaczka maleje, chowajc si cakowicie pod napletkiem i cofajc do gry, wargi mniejsze
bledn, wiotczej, opadaj luno. Wargi wiksze trac napicie, stykaj si i zasaniaj krocze. Krew
z naczy ylnych, po otwarciu zastawek bezporednio po orgazmie, odpywa, znika obrzmienie
przedsionka i zgrubienie cian przedniej czci pochwy. Sklepienia i cz pochwy, otaczajca
szyjk maciczn, kurcz si i wracaj do rozmiarw wyjciowych. Ustpuje skurcz minia macicy,
a trzon wiotczejc opada do przodu i wraca do swego normalnego pooenia. Ujcie szyjki zamyka
si.

Ustpuje uczucie tzw. napicia seksualnego, towarzyszcego podnieceniu przed stosunkiem,

a objawiajcego si wraeniem gorca, cikoci i wilgotnoci w okolicy krocza 'i podbrzusza.
Wszystkim tym procesom towarzyszy oglne rozlunienie napicia mini ciaa, uczucie odprenia
i senno.

109
 Faza odprenia u mczyzny przebiega nieco inaczej ni u kobiety i dzieli si na dwa etapy.
W pierwszym wystpuje zmniejszenie objtoci czonka do okoo poowy wielkoci przy
wzwodzie oraz lekkie zwiotczenie.
Bezporednio po wytrysku otwiera si ujcie cewki moczowej, a caa cewka zwa si do
rozmiarw sprzed stosunku i skraca odpowiednio do dugoci zwiotczaego czonka.
Szybko nastpowania drugiego etapu jest rwnie uzaleniona od dziaania bodcw
zewntrznych. Jeeli np. wcza si hamowanie psychiczne w fazie pobudzenia i plateau, to
przedua si znacznie pierwszy etap odprenia i wzwd utrzymuje si do dugo, W sumie
hamowanie przed orgazmem i utrzymujcy si wzwd po orgazmie umoliwiaj znaczne
przeduenie czasu trwania stosunku. Jeeli kobieta nie osigna orgazmu rwnoczenie, moe
jeszcze w tym okresie dogoni", wzmagajc bodce intensywn gr mini pochwy (skurcze i
rozkurcz). W takim ukadzie pierwszy etap fazy odprenia przedua si.

Rys. 26. Przemiany zachodzce w narzdzie pciowym mczyzny w fazie odprenia.

Przekrj strzakowy (wg Mastersa i Johnson)

Jeli zaraz po orgazmie czonek zostaje wyjty z pochwy, drugi etap fazy odprenia
nastpuje bardzo szybko. Rwnie rozmowa o sprawach obojtnych, zapalenie papierosa, odwr-

110
cenie si (brak kontaktu) zaraz po stosunku powoduje szybkie zwiotczenie czonka. Zwiotczenie to
umoliwia oddanie moczu, przywracajc poczenie z pcherzem cewki moczowej zacinitej dotd
przez wzgrek nasienny.
I przeciwnie, jeeli czonek pozostaje nadal w pochwie, podraniany dotykiem jej cianek i
skurczami mini, jeli kontakt cia i przytulenie pozostaje nadal upywa wiele czasu, zanim
wzwd cakowicie ustpi. Moe si zdarzy, e po pocztkowym spadku wrci powtrnie do fazy
plateau i dojdzie do ponownego orgazmu.

111
VI
Orgazm
FIZJOLOGIA ORGAZMU

Van de Yelde w swojej ksice Maestwo doskonale po raz pierwszy poda krzywe przebiegu
stosunku u mczyzny i kobiety. Pomimo e upyno od tego czasu lat prawie pidziesit,
krzywymi tymi nadal posuguj si wszyscy seksuolodzy, poniewa nadzwyczaj jasno i przystpnie
ilustruj one przebieg prawidowego orgazmu i rnych jego modyfikacji. Kada z krzywych, tak
mska, jak i kobieca, dzieli si na cztery fazy: pobudzenia, plateau, orgazmu i odprenia.
Faza pierwsza i kocowa trwaj najduej. Orgazm trwa zaledwie kilka sekund, a czas
trwania fazy plateau bywa rny, zalenie od przebiegu stosunku.
Krzywa fazy pobudzenia moe przebiega bardzo rozmaicie, czasem krtko i stromo przy
gwatownym podnieceniu i duym temperamencie partnerw. U mczyzny wystarczy nawet wy-
obrania czy widok interesujcej kobiety, aby przeby w cigu kilku sekund faz pobudzenia i
osign pen gotowo do stosunku. Czasami rozwija si ona dugo, jak gdyby skokami, wzrastajc
i opadajc na przemian. Moe narasta bardzo leniwie i powoli, np. u partnerw nie rozwinitych
seksualnie, u ktrych nie wyksztaciy si jeszcze w peni odruchy na bodce podniecajce. Bywa i
tak, e faza pobudzenia przerywa si nagle i spada do punktu wyjcia przy czynnikach nie sprzy-
jajcych, jak np. przykre sowa, ingerencja osb czy dwikw niepodanych albo momenty
wywoujce nag odraz fizyczn, np. brud, nieprzyjemny zapach itp.
Reakcje fizyczne w fazie pobudzenia (wzwd, zwilgotnienie pochwy, wydzielanie gruczou
Bartolina) mog narasta szybko lub powoli i w zwizku z tym zacieraj si granice midzy n
stepujcy mi po sobie fazami. Faz pobudzenia zapocztkowuj bodce odbierane przez wszystkie
prawie zmysy, a nawet wyobrani.
Gdy pobudzenie osignie okrelony poziom, przechodzi w stan gotowoci seksualnej, kiedy
narzdy pciowe s ju przygotowane do rozpoczcia stosunku. Czonek mski jest w penym
wzwodzie, a kobieca pochwa i srom przekrwione i zwilone,
W tej fazie istniej jeszcze moliwoci zalenie od woli partnerw skracania czy
wyduania czasu trwania stosunku. Mczyzna moe hamowa swoje reakcje i przedua stosunek,
umoliwiajc tym samym kobiecie osignicie orgazmu wsplnie z nim. W fazie plateau moe on
jeszcze przedua czas trwania stosunku, natomiast tu przed wystpieniem orgazmu proces staje si
niezaleny od jego woli. Szerzej opisuj technik przeduania czasu trwania stosunku u mczyzny
w rozdziale dotyczcym tego tematu.
Kobieta w okresie penej gotowoci seksualnej moe rwnie wpywa na przyspieszenie czy
zwolnienie swoich reakcji. Wczajc prac mini krocza i pochwy w formie rytmicznych skurczw
przyspiesza reakcje swego orodka orgazmu w mzgu. Moe rwnie, gdy mczyzna nie jest
jeszcze dostatecznie podniecony, zwolni reakcje wasne, rozluniajc maksymalnie minie
pochwy. Zmniejszajc w ten sposb intensywno bodcw, seksualnych, nie pozwoli na zbytnie
wyprzedzenie partnera w dojciu do orgazmu. Wiadomo bowiem, e dugotrwae przeduanie
bodcw po orgazmie u kobiety gdy pobudzenie zaczyna ustpowa, powoduje odczucia przykre, a
nawet niekiedy bolesne.
Orgazm trwa zaledwie kilka sekund i wystpuje w momencie najwyszego napicia
seksualnego u mczyzny i kobiety. Odczucia orgastyczne u kobiety obejmuj echtaczk, pochw i
macic, u mczyzny czonek, prostat i pcherzyki nasienne. Mwi tu o odczuciach cile
lokalnych organw dziaajcych, poniewa wczenie caego organizmu w te przeycia jest bardzo

112
indywidualne i istnieje wiele odmian intensywnoci odczuwania i trwania momentu orgazmu oraz
zasigu odczu psychofizycznych, szczeglnie u kobiety.
Marie Grcgoire, dziennikarka z telewizji francuskiej, stwierdza, e:
Przyjemno kobiety w niczym nie przypomina przyjemnoci mczyzny (...) Doznanie to
najczciej nieobecne w okresie wstpnych wtajemnicze nie ma nic wsplnego z czym tak
prymitywnym jeszcze jak przyjemno w okolicach echtaczki czy pochwy. Pena odpowied ciaa
kobiety na mio siga stref nie znanych mczynie, wprowadza cay jej organizm w stan wstrzsu,
trwajcy niekiedy przez wiele minut i doprowadzajcy j do granic wytrzymaoci fizycznej. Orgazm
w swoim ksztacie dojrzaym przestaje by, doznaniem chwilowym i mechanicznym, a przeobraa
si w utajony jzyk tego, co jest w nas kobiecoci".
Warto rwnie doda, e kobieta wybitnie podniecona przy maksymalnym przekrwieniu
narzdw miednicy maej moe przeywa w czasie jednego stosunku kilka orgazmw pod
warunkiem, e pomidzy nimi napicie seksualne nie spadnie poniej fazy plateau. W przypadkach
wystpienia dwu czy wicej orgazmw u kobiety nie trwa to zwykle duej ni okoo 60 sekund.
U mczyzny w trakcie orgazmu nie wystpuje takie bogactwo przey. Niewtpliwie jednak
take i u mczyzn odczucia te mog si rni w napiciu i intensywnoci przey zalenie od
spotkania bardziej czy mniej odpowiadajcej seksualnie partnerki.
Po orgazmie ju w kilka sekund rozpoczyna si rozlunienie mini i odpyw krwi z
narzdw pciowych. Jest to sygna zapocztkowujcy czwart faz odprenie.
Faza odprenia, w przeciwiestwie do poprzednich, bywa bardzo rna, w zalenoci od
intensywnoci przeywania wszystkich poprzednich faz. Moe przypomina ona w swym przebiegu
doznania onanistyczne, gdy szybko i bez gbszego zaangaowania uczuciowego dochodzi do
orgazmu w sposb nieomale mechaniczny, a odczucia ograniczaj si wycznie do okolic
narzdw pciowych. W takim ukadzie ju po kilku minutach partnerzy mog spokojnie rozmawia
o pogodzie.
Jeeli kochankowie s wyjtkowo dobrani i gra seksualna (Przedruk w Forum" 1970,
nr 51/52 z francuskiego pisma Marie-Ctatre") powoduje narastanie napicia w fazie pobudzenia
a do granic wytrzymaoci fizycznej, odczucia orgazmu angauj nieomale cae ciao. Wszystkie
zmysy: wzrok, such, wch czy dotyk, staj si napite i wraliwe do maksymalnych swoich moli-
woci, odprenie przychodzi bardzo powoli, a napicie z trudem opada. Kady dodatkowy gest czy
pieszczota moe spowodowa powtrny orgazm, jeli u kobiety napicie seksualne pozostaje
dostatecznie wysokie. Po tak intensywnie przeywanym orgazmie najczciej w chwili odprenia
partnerzy zapadaj w krtki gboki sen.
W wybitnie podniecajcych seksualnie ukadach istnieje moliwo powtrnego orgazmu
take u mczyzny, ale konieczny jest choby krtki okres refrakcji, trwajcej mniej wicej do
polowy fazy odprenia. Normalnie mczyzna po przeyciu orgazmu a do koca fazy
odprenia przestaje reagowa seksualnie i jego odczucia fizyczne s zablokowane do momentu,
gdy napicie seksualne spadnie do pozycji wyjciowej. Przy wspyciu wybitnie podniecajcym
moe wystpi, jak ju wspomniaam, powtrny orgazm przed cakowitym odpreniem, ale zdarza
si to niezwykle rzadko.
W fazie odprenia cech charakterystyczn reakcji mczyzny jest refrakcja. Co oznacza ten
termin, sprbuj wytumaczy przeprowadzajc analogi z czynnoci skurczow serca. Po kadym
skurczu minia sercowego nastpuje moment odpoczynku, kiedy misie jest zupenie niewraliwy
i niezdolny do odbierania bodcw nerwowych pobudzajcych go do powtrnego skurczu. Jeeli
zdarzy si przy nagym zdenerwowaniu czy zaburzeniach czynnoci serca, e wystpi dwa lub kilka
skurczw minia bezporednio jeden po drugim, okres refrakcji po tych skurczach przedua si
dwu- czy trzykrotnie, w zalenoci od liczby skurczw i wystpuje jakby chwilowe zatrzymanie si
serca. Sprzyja to prawidowemu wypoczynkowi minia.
Okres refrakcji u mczyzny wystpuje wanie w fazie odprenia i z reguy w tym czasie
mskie narzdy pciowe s cakowicie niewraliwe na bodce seksualne, zazwyczaj a do koca fazy

113
odprenia. Jak ju wspomniaam, przy bardzo wysokim podnieceniu okres refrakcji moe si
skrci, ale nigdy nie bardziej ni do poowy fazy odprenia. Zdarza si to jednak znacznie rzadziej
ni u kobiety.

Faza odprenia po maksymalnie intensywnych przeyciach seksualnych moe przedua

si, przechodzc w rodzaj transu", tj. staej wzmoonej pobudliwoci seksualnej. Partner yje jak
gdyby w innym wiecie, pojawia si u niego trwajca dni, tygodnie, czasem miesice nawet
niezwyka nadwraliwoci i ostro zmysw. wiat wydaje si ogromnie barwny, peny
podniecajcych dwikw i zapachw (co wie si ze wzmoon ostroci zmysw), W okresie
oczarowania nie ma adnych szans na rozsdne mylenie. Amar y saber no puede ser!" (mylenie i
mio wykluczaj si nawzajem) jak twierdz Hiszpanie. Zdarza si, e nage przerwanie transu
seksualnego prowadzi do myli samobjczych i odczuwane jest przez partnera jak gd fizyczny u
narkomana. Towarzyszy mu uczucie oglnego rozbicia i niezdolnoci do jakichkolwiek poczyna, z
wyjtkiem obsesyjnych pragnie.
Czsto ludzie otaczajcy nie mog zrozumie kochankw w stanie oczarowania, okrelajc

114
lunatykw mioci sowem urzeczeni". Takie choroby miosne" szczeglnie ciki przebieg maj u
wieloletnich abstynentw i ludzi, ktrzy dotychczas uchodzili za mao pobudliwych seksualnie, a
nagle trafili na idealny swj odpowiednik,
Po wstpnym omwieniu poszczeglnych faz w czasie stosunku podaj rysunek krzywych,
ilustrujcych przebieg podniecenia seksualnego u mczyzny i kobiety.

Krzywa mska wspina si powoli, czasem szybciej, od punktu wyjciowego przez faz
pobudzenia do okresu penej gotowoci seksualnej. Okres ten na krzywej przebiega nieomal pasko i
partia zawarta midzy dwoma krzyykami obejmuje czas, w ktrym mczyzna moe wiadomie
zahamowa swoje odczucia fizyczne i dowolnie przedua stosunek. Poza drugim krzyykiem, a
wic u progu orgazmu, reakcje fizyczne rozwijaj si automatycznie, niezalenie od naszych chci i
nie mamy ju wpywu na ich zahamowanie. Po zakoczeniu orgazmu krzywa w fazie odprenia
spada u mczyzny lini prawie pionow a do poziomu wyjciowego. Z reguy mczyzna nie moe
podj ponownego stosunku przed cakowitym zakoczeniem fazy odprenia. W wyjtkowych
sytuacjach okres refrakcji moe skrci si do poowy (oznaczone na rysunku klamerk i liter R) i
ponownie krzywa wspina si do powtrnego orgazmu, po czym ostatecznie opada.
Rysunek krzywych przebiegu stosunku u kobiety zawiera trzy krzywe: A, B i C. Krzywa A
ilustruje przecitny przebieg penego stosunku. Faza pobudzenia przebiega nieco wolniej ni; u
mczyzny i wymaga wicej zabiegw podniecajcych, potem nastpuje faza penej gotowoci
seksualnej krtsza lub dusza o przebiegu paskim. Krzyykami zaznaczono na niej okres w ktrym
kobieta wiadom prac mini pochwy i krocza moe przyspieszy czy zwolni swoje reakcje. Po
orgazmie nastpuje faza odprenia, przebiegajca ze znacznie wolniejszym spadkiem ni
odprenie na Krzywej mskiej. Lini przerywan na krzywej A zaznaczono moliwo wystpienia
powtrnego orgazmu, rozpoczynajcego si w chwili spadku krzywej po pierwszym orgazmie do
poziomu fazy plateau. Po powtrnym orgazmie krzywa w fazie odprenia opada szybciej, podobnie
jak krzywa mska.
Krzywa oznaczona liter B ilustruje przebieg stosunku u kobiety wolno reagujcej na
podniety. Widoczna na krzywej faza pobudzenia, paska, wznosi si bardzo powoli, przechodzc
lini falist wykazujc drobne wzrastania i spadki napicia seksualnego w faz plateau,
ktra cignie si krcej lub duej, nie osigajc w efekcie orgazmu i opadajc stopniowo powoli
do punktu wyjciowego. Krzywa ta ilustruje przebieg stosunku u kobiety o wraliwoci wycznie
lec Maczkowe j, jak rwnie przy stosunku przerywanym; podniecenie wzrasta w miar
pieszczot i podraniania echtaczki; z chwil rozpoczcia stosunku i przerwania dopywu bodcw z
echtaczki zaczyna opada i bezporednio przechodzi w faz odprenia, ktra moje przecign
si, jak wspomniaam w dziale o roli krenia krwi w narzdach rodnych, do dwudziestu czterech
godzin i duej.
Krzywa C ilustruje przebieg stosunku u kobiety wybitnie pobudliwej. Faza pobudzenia ronie
szybko prawie pionow lini, przyspieszana jeszcze intensywnymi wiadomymi skurczami mini
pochwy. Orgazm przychodzi prawie bez fazy plateau, bezporednio z fazy pobudzenia, po czym
napicie szybko spada lini prawie prostopad do punktu wyjcia, Krzywa C bardzo przypomina
przebieg krzywej mskiej.
Na zakoczenie tych rozwaa chciaabym jeszcze zastanowi si nad jedn spraw. Nikt nie
moe odpowiedzie na pytanie, dlaczego w pewnych ukadach partnerskich idzie wszystko
niezwykle harmonijnie, a w innych nie, pomimo e partnerzy s zdolni do prawidowego
przeywania stosunku wraz z orgazmem, jak rwnie, dlaczego w przypadkach braku zainteresowa
seksualnych u danego mczyzny czy oziboci u kobiety w zetkniciu z innym partnerem nagle
pojawia si fala gwatownej pobudliwoci seksualnej.
Istnieje widocznie jaki nie znany dodatkowy czynnik, Mona by go nazwa
powinowactwem seksualnym, czy jak to dawniej okrelano seksapilem. Czynnik ten dziaa na
odlego, budzc zainteresowanie odpowiednika seksualnego metod krtkofalwki", jak nazwaa

115
to jedna z mych pacjentek. Opowiadaa mi, e potrafi zwrci na siebie uwag obcego mczyzny,
ktry zainteresuje j seksualnie, nawet w warunkach, gdy nie patrzy w jej stron.
Inna pacjentka opowiadaa, e po dwudziestu latach wzgldnie udanego maestwa, w
ktrym wspycie nie sprawiao jej nigdy satysfakcji seksualnej przy stosunku, a z wielkim trudem
przy podranieniu echtaczki, rozesza si z mem 2 przyczyn nie zwizanych bezporednio z ich
wspyciem fizycznym. W jaki czas potem poznaa na urlopie mczyzn znacznie od niej
starszego i na pozr niezbyt interesujcego, pomimo braku wyranego zainteresowania nim jaki
przypadkowy zupenie pocaunek wyzwoli nagle gwatowne podanie, ktre pozwolio pozna
przeycia o jakich jej si dotd nawet nie nio.
Przy pierwszym stosunku partner jej zauway z humorem, e a trudno w to uwierzy, aby
moga by tak dziewic i w sensie seksualnym) po dwudziestu latach maestwa i urodzeniu
dwojga dzieci. Znajomo ich trwaa zaledwie miesic, ale przeycia, jakich doznaa w tym czasie,
pozwoliy jej uwierzy w to, e ziemia moe si poruszy w chwili szczytowych uniesie
kochankw, jak to opisywa Ernest Hemingway w Komu bije dzwon. Zakoczya sw opowie
uwag, e gdyby nie to spotkanie, sdziaby zawsze, e takie przeycia istniej jedynie w wyobrani
powieciopisarzy i nie maj nic wsplnego z rzeczywistoci.
Tu kryje si ogromne niebezpieczestwo dla maestw ze wszech miar udanych, ale rednio
dobranych fizycznie. Wyjazd na wczasy czy w inne rodowisko jednego ze wspmaonkw oraz
ch nawizania interesujcej przygody moe da okazj do przypadkowego spotkania z idealnym
odpowiednikiem seksualnym, i pomimo e partner moe by na dusz met zupenie nieciekawy
pospolity podrywacz wakacyjny przeycia fizyczne z nim mog zniszczy albo powanie
zachwia dalsze harmonijne wspycie maonkw.
Seks bywa bardzo niebezpieczn zabaw i moe cakowicie rozbi interesujcy ukad dwojga
ludzi, nie dajc adnych perspektyw na przyszo. Oczywicie nierzadko, choby przez ciekawo,
prbujemy kontaktw z innymi partnerami, majc jut uoone ycie rodzinne, ale z reguy odradzam
to swoim pacjentkom, pomagajc rwnoczenie w osigniciu maksimum przey lirycznych z
czowiekiem wybranym na towarzysza ycia.
Ryzykujc przygod trzeba si zastanowi, na czym nam zaley bardziej czy na
spokojnym SZCZCIU rodzinnym nawet przy rednim napiciu seksualnym z maymi wahaniami,
czy te na osigniciu maksymalnych dostpnych czowiekowi przey?
Nie mona zapomina, e wybierajc ycie niespokojne, pene szczytw i wielkich uniesie,
wybieramy rwnie ycie pene klsk yciowych. Nie mona y stale na najwyszych obrotach,
nawet fizycznie byoby to nie do wytrzymania.
O wyborze stylu ycia decyduj usposobienie i cechy wrodzone kadego czowieka.
Niektrzy traktuj maestwo jedynie jako rdo przyjemnoci seksualnych, jakimi
obdarzaj si wzajemnie m i ona, ale nie mona zapomina o istotnym sensie maestwa, ktrym
jest tworzenie rodziny.
Mona mie wiele kolejnych on czy mw, jeeli szuka -si jedynie bogatych przey
seksualnych, ale zwykle nie ma si wwczas rodziny, dla ktrej dobra nierzadko trzeba zrezygnowa
z rnych przyjemnoci.
I w tym tkwi sedno sprawy decyzje trzeba podejmowa wiadomie. Wybierajc ycie seksualne
na najwyszych obrotach warto pomyle, jaka bdzie tego cena i czy przy naszym usposobieniu
damy sobie rad w yciu.
Wszystkie powysze rozwaania dotycz par przecitnie dobranych seksualnie i oczywicie
nie wykluczaj istnienia wrd maestw idealnych kochankw, ktrzy znajduj u siebie wzajemnie
przyja, mio i peni przey seksualnych.

ZESPL ORGAZMU ECHTACZKOWEGO

Spotkaam si z pogldem, e najistotniejsze zmiany w yciu kobiety wspczesnej

116
wprowadziy dwa osignicia emancypacji: prawo kobiety do przey seksualnych na rwni z m-
czyzn i antykoncepcj, ktra usuna z jej ycia koszmar przypadkowej ciy.
W ostatnim dwudziestoleciu wyszlimy bezpowrotnie z epoki seksualizmu starszej pani",
ktrej list za chwil zacytuj, i przeywamy rewolucj" seksualn kobiet.
Pozwol sobie przytoczy troch liczb, W pracy Hanny Malewskiej Kulturowe i
psychospoeczne determinaty yda seksualnego istnieje ciekawe zestawienie, z ktrego wynika, e na
osiemset szedziesit jeden zbadanych kobiet (w pocztku lat szedziesitych) zadeklarowao
mono obycia si bez stosunkw pciowych: od jednego do kilku miesicy trzysta
dziewidziesit dziewi kobiet, rok i ponad rok pidziesit sze kobiet, zupenie sto
czterdzieci jeden kobiet.
Stanowioby to szedziesit pi do siedemdziesiciu procent kobiet ozibych lub zupenie
niepobudliwych. Statystyka ta obejmuje oczywicie gwnie okres wojenny i powojenny, bo w
czasie zbierania wywiadw kobiety te byy ju przewanie po trzydziestce.
Zrobiam podobne zestawienia w poradni Towarzystwa wiadomego Macierzystwa w
Warszawie w latach 19631973. Ankieta dotyczya piciu tysicy kobiet, z czego: 16,2% rzadko
odczuwao potrzeb stosunku, 18,1% nigdy jej nie odczuwao, a 0,1% mwio o wyranym
wstrcie do wspycia. Odsetek ozibych i zupenie niepobudliwych wynosi 34,4%. Liczby mwi
same za siebie. W ostatnim dwudziestoleciu obserwuje si charakterystyczne zjawisko zmniejszania
si prawie o poow liczby kobiet zimnych.
O czym to wiadczy? O niewtpliwych rezultatach pracy lekarzy seksuologw, socjologw i
psychologw, zajmujcych si popularyzacj kultury i owiaty seksualnej.
Tymczasem koniec z liczbami i wracam do wyej wspomnianego listu starszej pani", ktry
dostaam w odpowiedzi na drukowany w Perspektywach" felieton O radosnej zabawie w ku we
dwoje. Czytelniczka piszca do mnie pochodzi ze lska, jest kobiet wyksztacon i oczytan, co
mona wywnioskowa ze stylu listu. Pisze:
Jestem ju stara. Duo chorowaam, urodziam szecioro dzieci. Rozmawiaam i suchaam
zwierze wielu, wielu kobiet. adnej (z jednym wyjtkiem, ale sdz, e ona wanie bya
skrzywiona) zblienie z mczyzn nie dawao uczucia przyjemnoci, kada robia to dlatego, e
bya matk, e baa si, aby m nie chodzi na lewo. Wikszoci sprawy te byy obojtne. Dla
wielu wstrtne.
Pisze pani o potrzebie umiechu. Do czego mamy si umiecha?! Jeli w cigu dugiego
poycia co mnie dzielio, co budzio odraz do ma, to tylko to. Ale mczyzn rozgrzeszam... Ich
poziom moralny jest niski, do pit nam nie dorastaj. I w adnym przypadku nie wierz w
temperament kobiet. Wiem (ile mi to opowiadao!), e udaj by zdoby mczyzn.
Wanie dlatego tylu mczyzn jest pniej nieszczliwych w maestwie, bo ona zapaa
ich na temperament. Wia Patii Doktor naprawd, uwaa, e gdy mam troski, kopoty, gdy na
przykad pacz to waciw reakcj ma jest powiedzenie; Chod do ka? Tak?! Ja w takich
chwilach daremnie czekaam na stwa pociechy, na pogaskanie po gowic, ale nie na zblienie... To,
co pani pisze, to sama pornografia".
List, ktry tu przytoczyam, nic jest wyjtkiem. Listw takich otrzymuj wiele, a dyskutujc z
kobietami o sprawach wspycia, zarwno w gabinecie lekarskim, jak i w rozmowach towarzyskich,
mog stwierdzi, e podobne pogldy byy udziaem ogromnej wikszoci kobiet w okresie
midzywojennym, co zreszt zgadza si z liczbami podanymi w pracy Hanny Malewskiej.
O pomoc i owiat seksualn dla tego pokolenia walczy Boy-Zeleski w licznych
publikacjach pod wsplnym tytuem Pieko kobiet. Jako jeden z pierwszych odway si wycign
na wiato dzienne wstydliwie ukrywane dramaty ofiarnego stosu". Kobiety tamtych lat albo
cierpiay w milczeniu, albo jak moja korespondentka yy w poczuciu wasnej ofiary i
askawoci w stosunku do nieszczsnego i godnego politowania mczyzny, ktry musi". Dawao
im to jak satysfakcj, byo rekompensat za samotno w maestwie, za brak zrozumienia i
fizyczn niewol przymusowego wspycia.

117
 Ale jakim kosztem? Kosztem nie tylko ma, ale i caej rodziny. Gdzie w takim ukadzie
miejsce na przyja i szacunek? Na wzajemne zrozumienie midzy maonkami, nie mwic ju o
mioci? Trudno jest przecie kocha, czy choby szanowa czowieka, ktrego si w taki sposb
ocenia. Problem odczuwania satysfakcji seksualnej przez kobiet, moe czy rodzin lub by
fermentem rozkadajcym jej ycie.
Kenneth C Hutchin stwierdza w swej ksice ona te czowiek.
Maestwo cakowicie udane pod wzgldem seksualnym moe przetrwa bardzo dugo mimo
wielu rozbienoci z innych dziedzin, gdy jakiekolwiek by one byy ani m, ani ona nie chc
rezygnowa z rzadkiego daru cakowitej harmonii pciowej. Faktem jest, e wiele bardzo
szczliwych maestw, ktre s dobrze zgrane pciowo, cakowicie nic zgadzaj si pod wzgldem
intelektualnym Maestwa mog mie kompletnie odmienne zainteresowania i zasady, ale jeli
maonkowie s zupenie szczliwi na paszczynie seksualnej, to maestwo ich mona uzna za
udane"
Prowadzc seri wykadw z zakresu zagadnie kultury wspycia w maestwie w
rodowiskach studenckich, staraam si moliwie szeroko i z naciskiem na procesy prawidowego
rozwoju seksualnego kobiety omawia fizyczne warunki ich odczu seksualnych. Tumaczyam, jak
wag naley przywizywa do tych spraw i jak starannie pielgnowa je w przyszym maestwie,
7, wykadw wynikao niedwuznacznie, e poziom wspycia seksualnego oraz reakcje kobiety
uzalenione s przede wszystkim od postpowania i wiedzy mczyzny.
Po wykadach odbyway si spotkania dyskusyjne, na ktre przychodzili suchacze majcy
jakie zastrzeenia czy wtpliwoci. Jeden ze suchaczy zapyta, czy nie pomylaam, jak dla
mczyzn stwarza sytuacj tego rodzaju dydaktyka? Kobieta z kolei bdzie terroryzowa i niszczy
psychicznie mczyzn, traktujc orgazm przy stosunku jak bat w rku, ktrym mona ujarzmi i
zadrczy ma, Na potwierdzenie swoich obaw przytoczy wnioski, jakie nasuna mu lektura
wspczesnych psychologicznych powieci amerykaskich oraz publicystyki prasowej mwicej o
tych sprawach.
Wywnioskowa z nich, e kobieta w Ameryce nie tylko zadrcza swego ma nadmiernymi
wymaganiami seksualnymi, ale korzysta jeszcze ze staych porad prywatnego psychoanalityka, ktry
odgrywa rol tego trzeciego" w ich maestwie. Dyktuje on nieomale pacjentce, co ma mwi, jak
si zachowywa, czy zgadza si lub nie na wspycie. Nie dziwi si mwi dalej e w
takiej sytuacji rodzinnej mowie ich umieraj wczenie na zaway serca albo uciekaj gdzie pieprz
ronie, pozostawiajc cay swj majtek, rodzin i wysokie nieraz stanowisko w poszukiwaniu
odrobiny spokoju i wolnoci. Znam ju dzisiaj kolegw, ktrzy zasigaj porady u psychiatrw i
psychologw z powodu potnych kompleksw, w jakie wpdziy ich ony, twardo domagajce si
swoich praw maeskich".
Niewtpliwie w tej wypowiedzi byo wiele racji. le si dzieje, jeli problemem gwnym w
maestwie i zagadnieniem by albo nie by" staje si orgazm u ony. Oczywicie jest to sprawa
bardzo wana, gdy harmonia w sferze przey fizycznych stabilizuje maestwo. Nie warto jednak
rzuca na stos caej reszty, poniewa tym sposobem czsto nic osigamy podanego celu, niszczc
rwnoczenie wszystkie inne dodatnie strony naszego zwizku.
W dziedzinie ycia seksualnego, ulegajcego obecnie wielkim przemianom, nowe formy
stabilizuj si po wielokrotnych odchyleniach w jedn czy w drug stron. Oczywicie sytuacja, o
jakiej mwi dyskutant, nie jest celem ani mojej ksiki, ani moich wykadw. Stale podkrelam, e
kontakt dwojga ludzi powinien by zabaw radosn i zabaw we dwoje, a nic zadrczaniem si
wzajemnym.
Podobnie jak modo i uroda kobiety jest osi jej dobrego samopoczucia w yciu, u
mczyzny odgrywaj t rol jego walory seksualne. Nic bardziej nie moe go dotkn jak podanie
w wtpliwo jego moliwoci w tej dziedzinie- Trzeba ogromnej subtelnoci i dyplomacji ze strony
kobiety, eby sprawy seksu zharmonizowa w maestwie, nie ranic przy tym mioci wasnej
mczyzny.

118
 Wiadomo, e we Francji innocent" i nie winny-dziewica), we Woszech rogacz", czy w
krajach arabskich eunuch" to najwiksza obelga, jaka moe spotka mczyzn. W polskim
jzyku nie ma odpowiedniego sowa okrelajcego ten rodzaj niedoboru (moe impotent", ale
niezupenie trafne). Okrelenia te s broni okrutn i w wyej wymienionych krajach korzystaj z
niej raczej mczyni przy okazji swoich osobistych porachunkw. Korzystanie z takiej broni przez
kobiety jest niewybaczalnym bdem
W pierwszych dowiadczeniach erotycznych kobieta nie zaznaje na og (chyba e jest
szczeglnie wraliwa w tej dziedzinie) przyjemnoci w sensie orgazmu. Przyjemno kobiety jest
owocem dugotrwaej i cierpliwej wsppracy na tym polu z partnerem, podkrelam wsppracy
Kobieta w tym ukadzie nie moe zachowywa si jak krlewna z drewna, ktra ley i czeka!"
jak lapidarnie okreli t sytuacj pewien wilk morski, dowiadczony w arkanach mioci. Gorzej
jeszcze, gdy zamiast postawy biernego obiektu zaczyna walczy o swoje niewtpliwe zreszt prawa
metodami stosowanymi ju niegdy przez sufraystki: agresywnoci i terrorem w stosunku do
mczyzny. Jakikolwiek cie aluzji do braku talentw mskich w tej dziedzinie nie ma racji bytu w
stosunkach midzy kochajcymi si ludmi
Jak w kadej sytuacji yciowej, tak i w dziedzinie seksu najatwiej jest zrzuci
odpowiedzialno na innych. W rozwoju ycia seksualnego i uczuciowego obowizki kobiety nie s
wcale mniejsze ni mczyzny i nie ma tu miejsca na postaw krlowej". Mczyzna jest chtnym
towarzyszem na tej drodze i rozbudzanie zmysowoci kobiety naley do niego, ale z chwil, gdy
mio ich wchodzi w faz rozpoczcia wspycia seksualnego, kobieta ma rwnie moliwo
inicjatywy. Moe umiejtnie pomc sobie i partnerowi w osigniciu wsplnej peni przey
seksualnych.
wiadome skurcze mini pochwy w trakcie stosunku, ktrych technik opisywaam w
rozdziale Jak rodzi si rozkosz, odgrywaj niezmiernie wan rol w udanym wspyciu fizycznym.
Wykorzystanie skurczw mini umoliwia kobiecie branie czynnego udziau we wspyciu
i wpywanie na intensywno przey seksualnych, a jak wynika z dalszych moich rozwaa, jest
takich moliwoci wicej, tak natury fizycznej, jak '. psychicznej.
Mwic o trudnociach w osigniciu przez kobiet orgazmu we wspyciu, przechodz do
przedstawienia funkcji bardzo wanego w tych sprawach organu, tj. echtaczki.
echtaczka jest u kobiety jak ju wspomniaam najsilniej unerwiona czuciowe i std
pierwsze przeycia rozkoszy seksualnej s najczciej pochodzenia echtaczkowego. Onanizm w
wieku modzieczym czy petting" w formie pieszczot, pocaunkw lub dotykania echtaczki,
doprowadzajce do orgazmu, s kolejnym i niezbdnym etapem na drodze do osignicia harmonii
seksualnej. Przeycie orgazmu pod wpywem pieszczot jest ostatnim krokiem przed rozpoczciem
wspycia, ktry upewnia kobiet o jej prawidowym rozwoju i penych moliwociach
seksualnych.
Orgazm echtaczkowy wyznacza poow drogi midzy pieszczotami pocztkowego okresu
mioci, w ktrych pierwsze skrzypce gra mczyzna, a wspyciem i penowartociowym
stosunkiem przeywanym wsplnie. Wiele kobiet zatrzymuje si na tym etapie i przez cae ycie
przeywa orgazm jedynie z podranienia echtaczki przed czy po stosunku. Tak sytuacj nazywamy
dyspareuni.
Od dawna dyskutuj seksuolodzy, czy orgazm echtaczkowy jest szczytem moliwoci
seksualnych kobiety i czy istnieje w ogle orgazm pochwowy?
W literaturze seksuologicznej spotykamy si stale z tym problemem i poszczeglni specjalici
prbuj rozwiza go w najrozmaitszy sposb, Van de Velde proponuje gaskanie i dranienie
echtaczki rk w trakcie stosunku przez kobiet lub jej partnera, G, Lombard Kelly z Sao Paulo
proponuje zmian pozycji na odwrcon (kobieta na wierzchu) i wprowadzania czonka do pochwy
w laki sposb, aby zsuwa si po echtaczce, podraniajc j po drodze, Kinsey dochodzi do wniosku,
e istnieje orgazm tylko echtaczki, a innego w ogle nie ma. Masters i Johnson wreszcie przychylaj
si rwnie do tego pogldu.

119
 Twierdzenie autorw, ktrzy uwaaj, e jedynie echtaczka jest organem koniecznym i
gwnie predestynowanym do odczuwania orgazmu, da si atwo podway przez kobiety, ktre w
wielu wypadkach w sposb zupenie wyrany odrniaj orgazm echtaczkowy od pochwowego.
Ponadto, jeeli wychodzimy z zaoenia, e odczu subiektywnych nie mona traktowa jako
argumentu c, w kocu cale to zagadnienie jest natury niezwykle subiektywnej!), istnieje pewnego
rodzaju eksperyment etnograficzny", ktry daje jednoznaczn odpowied na powysze wtpliwoci,
W Afryce rodkowej yj plemiona murzyskie Bantu, u ktrych, podobnie jak u wielu
plemion muzumaskich, istnieje dodatkowy obrzdek religijny, odpowiadajcy jak gdyby zabiegowi
obrzezania u chopcw. Obrzdek ten polega na wycinaniu echtaczek u dziewczt jeszcze w wieku
niemowlcym. Zwyczaje te, od dawna znane, przez uczonych europejskich traktowane byy jako
barbarzyski zabieg rytualny.
Przed kilku laty spotkaam w Towarzystwie Orientalistycznym etnografa, pochodzcego
wanie z afrykaskiego plemienia Bantu. W trakcie bardzo interesujcej rozmowy o obyczajach
rnych ludw afrykaskich zapytaam go rwnie
0 stosowany u nich zabieg wycinania echtaczki dziewcztom. Odpowied, jakiej mi
udzieli, bya wrcz zaskakujca. Twierdzi on, e zabieg ten daje szans kobietom
muzumaskim i murzyskim, ktre obdarzone s z natury du pobudliwoci seksualn,
przeywania harmonijnie i rwnoczenie orgazmu z partnerem.
Mczyni tego plemienia podlegaj zabiegowi obrzezania. Z upywem czasu na obnaonej
odzi, naraonej na bodce zewntrzne, nabonek grubieje i staje si znacznie mniej wraliwy na
bodce seksualne ni nabonek odzi pokrytej napletkiem. Mczyzna obrzezany potrzebuje o
wiele duszego czasu do osignicia orgazmu ni mczyzna nie obrzezany. W tym ukadzie kobieta
o duej pobudliwoci wyprzedza znacznie mczyzn i przeduajcy si nad miar stosunek sprawia
jej bl. Zabieg wycinania echtaczki jest zabiegiem wyrwnujcym szans mczyzny i kobiety.
Kobiety plemienia Bantu jak twierdzi etnograf po wyciciu echtaczki wymagaj
duszego czasu, aby osign orgazm, ale orgazm ten ma wiksze nasilenie ni przecitny orgazm
echtaczkowy. Kobiety Bantu, podobnie jak kobiety arabskie, syn z duego temperamentu i penej
wydolnoci seksualnej.
Sprawa powysza daje wiele do mylenia, szczeglnie gdy zakadamy, e orgazm pochwowy
w ogle nie istnieje.
Moim zdaniem, rozrniajc orgazm pochwowy i echtaczkowy nie naley ich zbyt
rygorystycznie rozgranicza, a raczej okrela jako orgazm wycznie echtaczkowy lub
echtaczkowo-pochwowy w trakcie stosunku, chocia etnograficzny eksperyment" przemawia za
tym, e orgazm wycznie pochwowy rwnie istnieje. Pozostamy jednak przy okrelaniu cznego
orgazmu echtaczkowo-pochwowego w czasie stosunku jako szczytowego etapu osigni w
moliwociach seksualnych kobiety.
Przeszkod w skojarzeniu bodcw z tych dwu receptorw z pochwy i echtaczki moe
by wysokie uoenie echtaczki.
W trakcie bada prowadzonych przeze mnie w poradni przebadaam dwie grupy kobiet;
trzysta kobiet (zgaszajcych si z powodu oziboci w swoim czy ma mniemaniu), ktre
odczuway orgazm jedynie przy podranianiu echtaczki, a nigdy w trakcie stosunku; oraz dwiecie
kobiet, u ktrych orgazm wystpowa przy kadym niemal stosunku, W obu grupach oprcz wielu
innych bada mierzyam odlego odzi echtaczki od grnej granicy wejcia do pochwy. Okazao
si, e u kobiet z pierwszej grupy odlego ta wynosia od jednego do czterech centymetrw, u
kobiet natomiast przeywajcych te sprawy prawidowo od poowy do jednego centymetra.
Biorc pod uwag tylko jedn obserwacj, mona wysun wniosek, e kobiety o wysokim
uoeniu echtaczki napotykaj wiksze trudnoci w przejciu z orgazmu echtaczkowego do
echtaczkowo-pochwowego. Wnioskujc dalej, ozibo echtaczkowa i trudno przejcia
samoistnego w pierwszym okresie wspycia od orgazmu echtaczkowego do orgazmu ech-
taczkowo-pochwowego wystpuje szczeglnie czsto u kobiet o wysoko uoonej echtaczce. Ten

120
szczeg anatomicznej budowy jest w podrcznikach endokrynologii i ginekologii wymieniany jako
jedna z cech niedorozwoju pciowego. Niewtpliwie wystpuje on rwniej: jako jedna z cech
niedorozwoju, nie sdz jednak, aby wystpujc pojedynczo mia znamionowa niedorozwj. Raczej
zgodziabym si, e jest objawem zwolnionego dojrzewania.
Obserwujc w poradni ginekologicznej i seksuologicznej wiele tysicy pacjentek (szczeglnie
zwracaam uwag na ten) szczeg), musiaabym doj do wniosku, ze wikszo kobiet! w Polsce
cierpi na niedorozwj, poniewa wysokie uoenie; echtaczki, szczeglnie u kobiet przed pierwszym
porodem, wystpuje niezmiernie czsto (okoo siedemdziesiciu procent). Sdz, e jest to pewnego
rodzaju specyfika anatomiczne)) budowy, mogca powodowa trudnoci w przeywaniu orgazmu
echtaczkowo-pochwowego w trakcie stosunku. Niewtpliwie- wikszo kobiet okrelanych
dawnymi laty jako ozibe naleaa do tej wanie grupy i pozbawiona bogactwa pieszczot!
budzcych ich wraliwo seksualn moga, nic reagujc na stosunek, nigdy nie przeywa orgazmu.
Dochodz tu rwnie inne problemy natury psychicznej, jak np. wytwarzanie siei negatywnej
odruchowoci warunkowej, ale o tym napisz nieco] pniej.
Orgazm echtaczkowy jest w toku rozwoju fizycznego kobiety przeyciem, ktre powinno z
reguy poprzedza rozpoczcie wspycia z mem. W trakcie normalnego rozwoju! niewielka
liczba dziewczt, jak ju wspomniaam, okoo dwudziestu procent, przeywa jeszcze w okresie
dojrzewania orgazm z echtaczki; korzystaj one z informacji przyjaciek czy wasnych odkry. W
toku prawidowego rozwoju pocztkowe zainteresowanie praktykami onanistycznymi stopniowo!
sabnie w miar budzenia si pocigu do pci odmiennej.] Z kolei rzeczy zblienia i pieszczoty z
partnerem rozwijaj stopniowo wraliwo wszystkich receptorw seksualnych ciaa1 kobiety.
Aby rozwj przebiega bez zaburze, wane jest przeduanie okresu pieszczot celem
uruchomienia wszystkich mechanizmw fizjologicznych, sprzyjajcych dojciu do orgazmu.
Musimy pamita, e nie mona zacz czyta bez nauki alfabetu, podobnie jak nie mona zacz
penego i prawidowego wspycia fizycznego bez wypracowania penych reakcji seksualnych w
ukadzie krenia krwi, miniowym i nerwowym.
Okres pieszczot przedmaeskich pozwala doprowadzi stopniowo do penej dojrzaoci
seksualnej narzdy rodne i oglne reakcje organizmu kobiety. Wiadomo ju z poprzednich naszych
rozwaa, e niemoliwe jest przeycie penowartociowego stosunku, jeeli naczynia krwionone
miednicy maej nie wypeni si krwi w takim stopniu, aby spowodowa wzwd echtaczki,
zgrubienie warg sromowych i zwenie wiata pochwy. Wiadomo, e brak prawidowego
funkcjonowania mini pochwy rwnie w znacznym stopniu utrudnia osignicie satysfakcji
seksualnej. Wreszcie konieczne jest obudzenie wraliwoci zakocze nerwowych, ktre, jak ju
wspomniaam, znajduj si na caym ciele kobiety. Przenosz one sygnay do orodkw mzgowych,
zapocztkowujc wszystkie wyej wspomniane reakcje naczyniowe, miniowe i gruczoowe.
Kolejne zblienia i pieszczoty partnerw, rozwijajc stopniowo wraliwo wszystkich
receptorw seksualnych, prowadz do orgazmu echtaczkowego we dwoje". Przeycia tego rodzaju
w stosunku do zwykego onanizmu s zupenie czym innym i zyskuj bardzo na bogactwie,
poniewa zawieraj ca skal uczu, wyobrani i pieszczot wzajemnych oraz powoduj stopniowe
seksualne dostosowanie si dwojga ludzi.
Normaln kolej rzeczy, gdy kochankowie odkryli ju wszelkie arkana przeywania rozkoszy
we dwoje, zmierzaj oni do pogbienia odczu i osignicia maksimum rozkoszy w penym
stosunku. Po rozpoczciu wspycia i stopniowym wczeniu do rwnie wraliwoci receptorw
pochwowych zwykle po kilku tygodniach czy miesicach wspycia zaczyna kobieta odczuwa
orgazm w czasie stosunku.
Wywiady zbierane u dwustu kobiet, u ktrych orgazm wystpowa zawsze, gdy miay ochot
na stosunek, wykazay, e okres rozwijania si wraliwoci pochwy na pocztku wspycia bywa
rny. Czasem, cho rzadko, rozwj ten nastpuje ju przy pierwszych stosunkach po defloracji,
zupenie wyjtkowo przy pierwszym stosunku.
Budzenie si wraliwoci pochwy, jak wspomniaam, trwa od kilku tygodni do roku

121
dwch lat od rozpoczcia regularnego wspycia i jest cile zwizane z intensywnoci i
bogactwem pieszczot przed jego zaczciem. Przecitnie okres ten trwa okoo kilku miesicy.
Kobiety z grupy badanej, obdarzone duym temperamentem, wykazyway sporo pomysowoci i
inicjatywy we wzbogacaniu techniki wspycia.
Przypomina mi si pytanie postawione przez jednego ze studentw w trakcie dyskusji: czy w
stu procentach ozibo albo pobudliwo seksualna kobiety jest uzaleniona od pieszczot i
zachowania partnera? Powysze pytanie czsto powtarza si na spotkaniach, szczeglnie z modzie
msk. Chc wiedzie czy tylko z ich winy dziewczyna jest chodna i niechtna do wspycia.
Bardzo to wany moment, na ktry koniecznie naley zwrci uwag planujc maestwo,
poniewa wraliwo seksualna kobiety uzaleniona jest od dwu elementw. Pierwszy dotyczy
rozwinicia w peni posiadanych przez dziewczyn nie rozbudzonych walorw fizycznych, co jest
rol mczyzny, jego inicjatywy i pomysowoci. Efektem zabiegw partnera jest doprowadzenie
kobiety do penego przeywania orgazmu w trakcie stosunku.
Drugi to kwestia intensywnoci potrzeb seksualnych i tego, niestety, najczciej nie daje
si zmieni, poniewa wielko temperamentu i zapotrzebowa w tej dziedzinie jest rzecz
wrodzon. Napicie seksualne moe ulega pewnym zmianom w cigu ycia kobiety, w zwizku na
przykad ze wzrostem czy obnieniem si poziomu hormonw estrogennych w rnych okresach
ycia. Musimy jednak pogodzi si 2 tym, e podobnie jak istniej ludzie o ogromnej energii
yciowej, zmyle organizacyjnym, inwencji naukowej, twrczej i w ogle niespokojne duchy",
ktre musz zawsze dziaa i robi ruch koo siebie istniej rwnie ludzie bardzo spokojni,
systematyczni,
0 nieduej energii yciowej, ktrzy, pomimo dobrej woli, pn--trafi zdziaa zaledwie
niewielk cz tego, co ich bardziej obdarowani przez los rwienicy. Nie znaczy to wcale, e
s oni mniej wartociowi, bo dokadna i systematyczna praca, na ktrej opiera si kada
instytucja, w tym i maestwo, jest ich specjalnoci.
Dramat zaczyna si tam, gdzie spotyka si czowiek o bujnym temperamencie seksualnym z
takim wanie spokojnym, rwno yjcym partnerem. Wtedy pojawia si zarzut; bo t; jeste zimny
(czy zimna) jak ryba i pozbawiony temperamentu. Wiedzc, e cech wrodzonych, podobnie jak
uzdolnie i usposobienia, nie mona zmieni albo udaje si to w niewielkim tylko stopniu,
naley pilnie zwraca uwag, jaki jest temperament naszego partnera czy partnerki, zanim podejmie
si decyzj wic na cale ycie.
Nigdy nie bdzie udane maestwo mczyzny, ktrego organizm potrzebuje dla poczucia
penej sprawnoci co najmniej jednego stosunku dziennie, z kobiet odczuwajc potrzeby i co za
tym idzie, pen satysfakcj raz czy dwa razy w miesicu. Nie jest ona, jakby si zdawao, kobiet
zimn, tylko po prostu le wybran partnerk dla danego mczyzny. Oczywicie wiele powicenia
z jej strony, a kultury i zrozumienia ze strony partnera mog da w efekcie udane maestwo. Jest to
jednak ognisko zapalne, ktre moe powodowa konflikty.
Jeszcze raz podkrelam, kobieta rzadko odczuwajca potrzeb stosunkw, ale przeywajca
je w peni, jest kobiet cakowicie zdrow i normaln, a takie idealn partnerk dla mczyzny
0 rednim temperamencie. Maestwa o duych rozbienociach temperamentw
stanowi do znaczny odsetek wrd zgaszajcych si po porad do seksuologa. Niestety,
niewiele tu mona poradzi, oprcz zalecenia dobrej woli i cierpliwoci, ewentualnie lekw na
obnienie popdu seksualnego, na co, szczeglnie mczyni, bardzo niechtnie si godz.
Mwi ponownie o tej sprawie, pomimo e wspomniaam ju w rozdziale o rozpoczciu
wspycia, ostrzegajc przyszych maonkw, aby zwracali pilnie uwag na wysoko
temperamentu partnera. Wtedy mona jeszcze zaradzi zu zmieniajc partnera, jeeli inne wane
elementy mioci wzajemnej na to pozwol.
Wracajc do pierwszych miesicy wspycia przecitnego maestwa, radz nie rozpacza,
gdy pocztkowo w tych sprawach nic nie wychodzi to fizjologia! Podobnie jak u mczyzny
mog powsta kompleksy w zwizku z trudnociami w doprowadzeniu ony do orgazmu, istniej

122
rwnie w tej dziedzinie nie mniej potne kompleksy u kobiet.
Moda na leczenie oziboci", e pozwol sobie tak to nazwa, dochodzi czasami do
absurdu. Gabinety seksuologw i psychiatrw pkaj po prostu od modych kobiet, biegncych w
panice do lekarza, poniewa ju od tygodnia czy kilku tygodni maj stosunki i nie odczuwaj
wcale przyjemnoci. Absurd pogbia si jeszcze, gdy zaistniej prby leczenia takich schorze",
co ju w stu procentach upewnia pacjenta, e jest nienormalny.
Niedawno zgosia si do mnie moda kobieta, studentka medycyny, ktra przyjechaa wraz z
ojcem ze Szczecina, szukajc a w stolicy ratunku na swoje powane dolegliwoci. Miaa
dwadziecia jeden lat i leczya si ju od dwch lat w swoim miecie u lekarza psychiatry, jak
podawaa z powodu oziboci. Zapytaam, czy ma jakie trudnoci przy stosunku i na czym one
polegaj. Zaskoczya mnie mwic, e jest dziewic i nie miaa w ogle stosunkw ani nie
prbowaa ich mie. Zdumiona zapytaam, na czyme wobec tego polega jej ozibo? Okazao si,
e nie ma ochoty caowa si z chopcami, a gdy prbuj pocaowa j sil, dostaj po buzi. Koledzy
i koleanki z jej grupy miej si z niej, e jest ozibia i nienormalna, i radz, aby zacza si leczy.
No i zacza!
W toku naszej pogawdki zadaam jej jedno pytanie, moim zdaniem, zupenie zasadnicze:
Czy ma chopca, ktrego kocha, na ktrym jej bardzo zaley? Nie, nikogo jeszcze nie kochaa.
Wic c w tyra dziwnego zapytaam ' e daje pani po buzi chopcom, ktrzy maj ochot
pani pocaowa, a ktrych pani nie kocha, a moe nawet nic podobaj si pani? Przecie to
prawidowa reakcja zdrowej i normalnej dziewczyny. Uwaaabym raczej, e caowanie si czy
spanie z chopcami tylko dlatego, e oni tego pragn, albo eby nie ! wychyla" si v. stosunku do
pogldw grupy koleanek, wrd ktrych pani si obraca, byoby objawem chorobliwym".
Podsumowujc, jest pani najnormalniejsz zdrow dziewczyn o prawidowych reakcjach. O
oziboci czy trudnociach we wspyciu moemy mwi dopiero wtedy, gdy pani pokocha i
pomimo najlepszych chci co nie bdzie si pani udawao. Tymczasem prosz nie zawraca sobie
gowy urojonymi chorobami.
Wracajc do pocztkw wspycia, jeszcze raz podkrelam nie naley robi z
przejciowych trudnoci czy braku reakcji seksualnych miernika swych kobiecych wartoci. Jeli
kobieta j osiga orgazm echtaczkowy w toku pieszczot, ma pene szans na dojcie z czasem do
peni przey seksualnych w czasie j stosunku.
W grupie kobiet z wysoko uoon echtaczk zauwayam niejednokrotnie, e orgazm
pojawia si po pierwszym porodzie. Jest to zreszt fakt z dawna zaobserwowany przez ginekologw.
Urodzenie dziecka rozciga i rozlunia nieco minie krocza, zwiksza wejcie do pochwy,
zmniejszajc tym samym odlego odzi echtaczki od przedsionka pochwy.
Zwikszona elastyczno mini krocza sprzyja przesuwaniu si fadw skrnych napletka
echtaczki i zblieniu si odzi echtaczki do czonka w trakcie stosunku.
Istnieje jeszcze jeden moment, na ktry zwracaj uwag; Masters i Johnson, a mianowicie twierdza,,
e przesuwanie fadu skrnego po odzi echtaczki, nawet jeeli nie ma ona i kontaktu z
czonkiem, powoduje jej podranienie w czasie ruchw przy stosunku i sprzyja Osigniciu
orgazmu w czasie stosunku.

123
Dwa schematy (rys. 29, schematy A i B) pokazuj wzajemny ukad narzdw pciowych nierdki i
modego partnera oraz wielordki i mczyzny po czterdziestce
A. krocze zwarte, napite, paskie, echtaczka wysoko umieszczona, nie kontaktuje si z
czonkiem, ktry przy silnym wzwodzie (typowym dla wieku modzieczego) ustawia si
prostopadle do wejcia, z daleka od echtaczki.
B krocze szerzej rozwarte, mniej napite, echtaczka znacznie niej ni nad wejciem pochwy,
czonek o nieco sabszym wzwodzie ukada si wzdu krocza i tym samym uzyskuje atwo kontakt z
echtaczk.

124
 Rozwaajc dalej spraw wysokiego uoenia echtaczki oraz zwizanych z tym trudnoci z
osigniciem orgazmu w trakcie stosunku, powrc, jeszcze do pytania, czy wysokie uoenie
echtaczki u kobiet jest objawem niedorozwoju narzdu rodnego? Nie chciaabym, aby dziewczta
stwierdzajce u siebie tak wanie budow uwaay, e w jakim sensie s fizycznie upoledzone.
Jest to w wikszoci przypadkw stadium przejciowe rozwoju pciowego, ktre zmienia si
w znacznym stopniu po urodzeniu dziecka, gdy kobieta osiga peni dojrzaoci. Dla kobiet
niezupenie dojrzaych fizycznie realnym lekarstwem staje si wic maestwo, systematyczne
wspycie seksualne i cia. Zesp niedorozwoju" narzdw rodnych: paski srom, niezbyt bujne
owosienie wzgrka onowego, wysoko uoon echtaczk i stosunkowo ma macic widzimy
coraz czciej w gabinetach ginekologicznych, szczeglnie u dziewczt modych, bardzo wybujaych
i szczupych.
Badania statystyczne zanotoway wyrane przyspieszenie wzrostu u dzisiejszej modziey.
Wnioskujc z wasnych dowiadcze lekarskich a wikszo moich pacjentek stano-wua modzie
wybujaoci wzrostu towarzyszy z reguy wyranie zwolniony rozwj narzdw rodnych, idcy w
parze z nieregularnoci miesiczek (co sze tygodni, co osiem tygodni itp., ewentualnie z
duszymi przerwami). Obserwujc takie dziewczta przez wiele lat, stwierdzaam stopniowe sa-
moistne normowanie si rytmu miesiczkowego, a take rozwoju narzdw rodnych. Zwykle po
kilku latach maestwa i urodzeniu dziecka osigaj one przecitn, przyjt oglnie jako norm,
bez adnych trudnoci i nie wymagaj leczenia.
Do czego zmierzaj moje rozwaania?... Do tego, e odczuwanie orgazmu wycznie z
echtaczki jest prawidowym etapem przejciowym, a nie chorob ani oziboci.
Setki listw przychodzcych do mnie do poradni i redakcji czasopism, z ktrymi
wsppracowaam, z pytaniami dotyczcymi techniki wspycia wykazuj bardzo niski poziom
uwiadomienia kobiet i mczyzn w tej dziedzinie. Kobieta, ktra ley i czeka", stal si ju
nieomal postaci przysowiow. Brak owiaty i kultury seksualnej jest zasadnicz podstaw

125
pseudoozieboci echtaczkowej. Zdarzao mi si spotyka wcale nierzadko kobiety o stosunkowo
wysoko uoonej echtaczce, ktre bez wikszych trudnoci przeszy od orgazmu echtaczkowego
poza stosunkiem do penego orgazmu echtaczkowo-pochwowego w trakcie stosunku. Po wnikliwej
rozmowie okazao si, e z du intuicj i inteligencj seksualn odkryy na wasny uytek metody i
technik wspycia prowadzce do penowartociowych przey seksualnych.
Kobiety mniej dociekliwe i bierne pocztkowo oczekuj na pojawienie si orgazmu w czasie
stosunku. W miar upywu czasu, gdy do tego nie dochodzi, a podniecenie i niedosyt seksualny
narastaj, wracaj do praktyk onanistycznych albo zachcaj ma do pieszczot wywoujcych
orgazm z echtaczki poza stosunkiem.
Z czasem powstaje odruch warunkowy, oparty na przekonaniu udokumentowanym
wieloletnim dowiadczeniem, e stosunek nic dajcy spodziewanej satysfakcji seksualnej jest
tylko zem koniecznym, ktre trzeba przecierpie ze wzgldu na obowizki maeskie,
sub bo" jak to kiedy satyrycznie okreli Boy-eleski. Rwnoczenie wyksztaca si
inny odruch warunkowy oczekiwania na orgazm i odprenie seksualne jedynie przy
pieszczotach echtaczkowych. Stan taki powoduje z czasem pewnego rodzaju kastracj
psychiczn, stwarzajc dodatkow przeszkod w osigniciu jakichkolwiek dozna z pochwy w
trakcie stosunku. W miar upywu lat kobiety trac stopniowo zainteresowanie dla stosunkw i
maestwo zaczyna si rozpada, poniewa, ona, zmczona rozlicznymi obowizkami
domowymi i mniej cierpliwa ni w pierwszych latach, unika wyranie nucego i nie
pocigajcego j wspycia z mem.
Pracujc w poradni seksuologicznej doszam do wniosku, e podstawow przyczyn
tego rodzaju oziboci jest utrwalenie odruchu echtaczkowego i zatrzymanie si kobiet na tym j
etapie rozwoju wspycia seksualnego. Opracowaam metod terapeutyczn, ktra umoliwia
kobietom przeniesienie wraliwoci seksualnej rwnie na pochw oraz osignicie stopniowego"
penego orgazmu echtaczkowo-pochwowego w trakcie stosunku.
Leczenie nie jest trudne i kobiety wykazujce dobr wol oraz stosujce si dokadnie do
moich zalece zwykle w krtkim czasie przecitnie kilku tygodni osigaj orgazm
echtaczkowo-pochwowy przy kadym stosunku. Wypracowanie prawidowej odruchowoci pochwy
jest moliwe w kadym okresie ycia kobiety, to znaczy nie tylko u kobiet modych,
rozpoczynajcych wspycie, ale rwnie u trzydziestoparo-i czterdziestoletnich, ktre nigdy dotd
nie odczuway orgazmu echtaczkowo-pochwowego.
Przypominam sobie bardzo mi trzydziestoczteroletni pani doktor, kochajc i kochan
przez meta, ktra zgosia si do mnie wyranie zakopotana: Pani doktor, bardzo kocham mego
ma i jestemy wyjtkowo dobranym maestwem, ale czytajc powieci w rodzaju opowiada
Boccaccia, wydaje mi sit;, e co mnie w yciu omino, poniewa nigdy nie przeywaam peni
rozkoszy w czasie stosunku.
Zamaczam, e nasze maestwo jest bardzo udane i daje mi wiele przyjemnoci pieszczenie
i sprawianie radoci memu mw: przy wspyciu. Ale jestem za bardzo kobiet, eby cakiem i do
koca ycia pogodzi si z rol obserwatora. Chciaabym przey chocia raz szalestwo we dwoje i
sprawdzi, czy twrcy literatury miosnej nie bujaj nas po prostu. Czy to nie nadmiar wyobrani
artystycznej?
Orgazm przeywaam niejednokrotnie, poniewa mj m bardzo dba o moje zadowolenie.
Ale nigdy nie byo to naszym wsplnym przeyciem".
Badaniem stwierdziam, e miaa wyjtkowo wysoko uoon echtaczk, bo okoo piciu
centymetrw nad wejciem do pochwy, pomimo dwu przebytych porodw. Po kilku wizytach i
nauce wicze mini pochwy oraz zaleceniu zmiany pozycji przy stosunku ju po dwch
tygodniach odczua pierwszy w yciu orgazm przy stosunku. Potem zawsze, ilekro chciaa, osigaa
go bez trudnoci. Na poegnanie stwierdzia, e nigdy nie przypuszczaa, e sprawa jest tak prosta,
oraz dodaa, e teraz dopiero czuje si stuprocentow kobiet.
Moim zdaniem nie ma kobiet zimnych wrd tych, ktrych echtaczka reaguje orgazmem na

126
podranienie. Trzeba tylko starannie wszystko przemyle, a przede wszystkim pozna wasne
reakcje, a cel na pewno zostanie osignity.
Wszystkie dotychczasowe rozwaania zmierzay do stwierdzenia, e odczuwanie orgazmu
tylko z echtaczki jest prawidowym etapem przejciowym, a nie chorob ani oziboci, Jeeli etap
ten si przedua, naley popracowa, aby uzyska peni rozwoju seksualnego, i kada kobieta ma t
szans. Oczywicie, jak ju wspominaam, nie naley cile rozgranicza przey seksualnych na
orgazm echtaczkowy i pochwowy. Ostateczna i dojrzaa faza orgazmu to suma bodcw wyobrani,
uczuciowoci, a take podranie wszystkich receptorw wzrokowych, wchowych, suchowych i
dotykowych rozmieszczonych w sutkach, echtaczce i pochwie, z tym e podranienie pochwy jest
ostatnim stopniem na drodze do osignicia peni przey seksualnych.
Po uzyskaniu perfekcji w grze miniowej narzdu rodnego (patrz cz rozdziau
omawiajca rol mini przy stosunku) przejdmy z kolei do bodcw wdrujcych z echtaczki,
sromu i pochwy do orodka orgazmu.
Zaczynamy od prby skojarzenia rytmu skurczw mini z rytmem bodcw dotykowych
wdrujcych z echtaczki i pochwy. Do tego celu wybraam jedn z pozycji, w ktrej najatwiej
mona skojarzy rytm skurczw miniowych z rytmem bodcw wdrujcych z echtaczki i
pochwy. Jest to pozycja boczna tylna. Umoliwia ona skrzyowanie ud, co uatwia skurcz mini
krocza i pochwy, oraz wspiera je dodatkowymi skurczami mini przywodzcych uda.
Z reguy na wstpi radziam kobietom zrobi prb doprowadzenia do orgazmu z echtaczki
za pomoc skurczw i rokurczw trjktnych mini przywodzcych uda. wiczenia l naley
wykona lezc na boku z udami skrzyowanymi i przycignitymi nieco do klatki piersiowej. Uda
powinny by tak ustawione, eby dowolny skurcz misni midzyudowych uciska na echtaczk.
Ucisk przyspiesza przypyw krwi, przesuwa echtaczk ku doowi na podou tkanki cznej,
zbliajc j do przedsionka pochwy, oraz podrania od przez ucisk kurczcych si
rytmicznie mini. Wykonujc w pozycji bocznej tylnej skurcze i rozkurcz mini ud, mona dopro-
wadzi do orgazmu, podobnie jak gaskaniem czy pocaunkami, j Kiedy ju potrafimy osign
orgazm w tej pozycji, korzy- j stajc z mini ud, przechodzimy do nastpnego etapu nauki, ktry
odbywa si ju wsplnie z partnerem i w czasie stosunku. Wskazane jest, aby przy pierwszych
prbach rytm ruchw partnera by nieco wolniejszy, co pozwoli kobiecie | atwiej zgra
poszczeglne elementy swoich poczyna.
Bardzo wanym elementem w czasie nastpnego etapu nauki jest zharmonizowanie rytmu
wszystkich bodcw wdrujcych do orodka orgazmu.
"Wchodz tu w gr trzy rodzaje bodcw; pierwszy to j podranienie cianek
pochwy, zwizane z ruchami partnera, drugi to bodce wdrujce rwnie ze cianek pochwy,
ale wywoywane dowolnymi rytmicznymi skurczami mini krocza i pochwy.
Wreszcie trzeci to bodce wdrujce z echtaczki podranionej skurczami mini
midzyudowych.
Rytm bodcw echtaczkowych, najbardziej dotd dominujcych, musi zgadza si dokadnie
z rytmem bodcw pyncych z pochwy. Uzyskujemy to w sposb nastpujcy: stosunek odbywa
si, jak ju wspominaam, w pozycji bocznej tylnej. Kobieta w momencie wprowadzenia czonka
rozlunia cakowicie minie pochwy i krocza oraz minie skrzyowanych ud, W trakcie
wycofywania si partnera silnie kurczy wszystkie minie rwnoczenie pochwy, krocza i midzy
udowe, Z kolei przy nastpnym ruchu wprowadzajcym nastpuje rozkurcz wszystkich zespow
miniowych, przy wycofywaniu ponowny skurcz. Rytmiczne skurcze i rozkurcz mini pochwy
i ud daj w efekcie rwnoczesne podranienie pochwy i echtaczki. Bodce nakadaj si, kumuluj i
w formie jednego silnego impulsu wdruj do orodka orgazmu. Prbowaam ju poprzednio na rys.
15 zilustrowa, jak rytmiczne skurcze mini pochwy zwikszaj intensywno bodcw
frykcyjnych wdrujcych z narzdu rodnego, co pozwala na szybsze osignicie orgazmu.
Obecnie do omwionych dwu elementw: ruchw frykcyjnych oraz skurczw mini pochwy
dochodzi element trzeci bodce z echtaczki.

127
 W efekcie sumowania si trzech bodcw czas konieczny do osignicia orgazmu skraca si
prawie o poow (por. rys. 30 krzywe A, B, C oraz suma A, B i C).
Wemy inny przykad prby wczania echtaczki przez dranienie jej palcami w trakcie
stosunku. Rytm bodcw pochwy i echtaczki jest najczciej niezgodny w wyniku trudnoci
technicznych przy tego rodzaju manipulacjach.
Na schemacie rysunkowym (A i C, rys. 30) niezgodny rytm bodcw nie daje w efekcie
sumowania si impulsw.
Wypadkowa czca szczyty poszczeglnych bodcw przebiega wierzchokami bodcw
echtaczkowych znacznie intensywniejszych ni frykcyjne : czas osignicia orgazmu jest
podobny jak na krzywej C, gdzie w gr wchodz jedynie bodce z echtaczki. Niskie wychylenia fali
bodcw frykcyjnych, niezgodnych w rytmie z echtaczkowym, nie odgrywaj, jak wida na
schemacie, wikszej roli.
Jeeli natomiast w pozycji proponowanej partnerka kurczy minie pochwy i minie ud w
rytmie ruchw frykcyjnych, uzyskujemy jednoczasowo bodcw. Bodce nakadaj si i sumuj,
co maksymalnie zwiksza intensywno impulsw oraz podkrela przerwy.
Jak wynika z naszych rozwaa, zasadnicze znaczenie dla osignicia orgazmu w podanym
czasie ma sumowanie bodcw oraz ich zgodny rytm.
Najdokadniejszy nawet opis poszczeglnych czynnoci skadajcych si na proponowany
ukad nie daje do jasnego obrazu caoci. Radz sign do rozdziau omawiajcego pozycje przy
stosunku i obejrze schemat ilustrujcy pozycj boczn tyln irys. 36).

Rys- 30. Schemat przebiegu bodcw i wzrostu napicia seksualnego w trakcie stosunku: A
bodce frykcyjne, B bodce wywoane skurczami mierni pochwy, C bodce wywoane
podranieniem echtaczki miniami ud w rytmie stosunku; A+B+C nakadanie si budzcw
frykcyjnych, miniowych i echtaczkowych w identycznym rytmie sumuje jej skracajc czas

128
osignicia orgazmu prawie o poow; A+C -nakadanie si.

Jak wida na rysunku, partner ley na boku z udami zgitymi pod ktem prostym, tak jakby
siedzia. Partnerka zwrcona do niego plecami ley rwnie na tym samym boku (prawym czy
lewym), podkadajc sobie pod biodro zwinit w niezgodnym rytmie bodcw frykcyjnych i
echtaczkowych; czas wystpienia orgazmu jest prawie identyczny jak na krzywej ilustrujcej
wycznie bodce echtaczkowe poduszk lub Jasiek, co zapobiega kopotom z penetracj czonka.
Uda kobiety skrzyowane, przycignite do piersi krgosup wygity w sposb uwidoczniony na
rysunku. Wygicie krgosupa powoduje zblienie echtaczki do przedsionka pochwy . uatwia jej
kontakt z czonkiem. Podobn rol speniaj rwnie skurcze mini i ud, ktre nie tylko napdzaj
krew do echtaczki i podraniaj j. ale dodatkowo uciskajc j od gry ku doowi, zbliaj do
przedsionka pochwy. Podobnie jak odgicie krgosupa, przemieszczenie echtaczki ku doowi
uatwia jej kontakt z czonkiem w trakcie stosunku.
Skojarzenie poszczeglnych elementw opisanych w powyszym rozdziao i
zharmonizowanie ich w przebiegu stosunku wymaga troch czasu i cierpliwoci. Ponadto,
szczeglnie w okresie pierwszych prb, czas trwania stosunku musi by nieco duszy, aby
umoliwi kobiecie zgranie poszczeglnych elementw.
Zalenie od wraliwoci i stopnia podniecenia czas bywa rny, przecitnie powinien
wynosi od dziesiciu do pitnastu minut. Jeeli s trudnoci z przedueniem czasu trwania
stosunku, radz partnerowi w okresie prb zaywanie proszkw lupuliny, ktre mona dosta w
aptece na recept, lekarsk Zaycie jednego lub dwu proszkw w dniu stosunku przez
pierwszych kilka tygodni usuwa trudnoci zwizane z przedueniem czasu trwania stosunku.
Oczywicie moe to by potrzebne jedynie w pocztkowym okresie, dopki partnerzy me
zharmonizuj w peni swego dziaania. Korzystne efekty uzalenione s jedynie od
wytrwaoci dobrej woli obydwojga partnerw, a ponadto od zrozumienia czym rzecz polega i jakie
s korzyci wynikajce z proponowanej techniki wspycia. Efekt pozytywny, tzn. osignie-: przez
partnerk orgazmu echtaczkowo-pochwowego w czasie stosunku, uzyskaam u ponad
osiemdziesiciu procent pacjentek. Rnice midzy poszczeglnymi pacjentkami polegay ) na
dugoci okresu, jaki by im potrzebny do osignicia podanych rezultatw. W wikszoci
przypadkw orgazm czas, stosunku przychodzi po okresie nie duszym ni 3*n do trzech
tygodni, a w pojedynczych przypadkach po dwu miesicach.
Niewielki odsetek kobiet, ktre nie osigny podanych rezultatw, to: po pierwsze
pacjentki niecierpliwe, pragnce chmiastowych rezultatw bez wysiku z ich strony; po -
pacjentki podstawione sobie samym przez mw, ktrzy chcieli si wczy do wsplnej nauki, i po
trzecie pacjentki, ktrym pomimo wielokrotnych wyjanie trudno prawiao zrozumienie
moich wskazwek. Dodatkowy argument przemawiajcy za metod zalecan przeze mnie
stanowi obserwacje poczynione w grupie kobiet prawidowo przeywajcych orgazm pomimo
wysokiego uoenia echtaczki. Wszystkie one stosoway pozycj i ukad proponowany przeze mnie
lub jego modyfikacje i w ten sposb osigay pene zadowolenie przy stosunku, tyle e z wasnej
inicjatywy.
Nasuwa si jeszcze jedno pytanie, czy w przypadkach wysoko uoonej echtaczki pozostaje
jedynie pozycja boczna tylna przy stosunku?
Przez kilka pierwszych miesicy, dopki odruchy nie utrwal si na tyle, e w czasie kadego
stosunku udaje si kobiecie osign orgazm, nie naley zmienia ukadu, Z czasem mona
prbowa innych pozycji, jak na przykad; lec tyln z podoonym Jakiem czy poduszk pod
miednic, ze cinitymi j nogami; siedzc tyln z udami cinitymi midzy udami l partnera;
pozycj jedca z udami cignitymi do siebie-(rys. 35, 37, 39) oraz wszystkie inne modyfikacje, w
ktrych J istnieje moliwo cinicia ud i podranienia echtaczki skurczami mini w rytmie
stosunku.

129
 Opanowanie techniki gry miniowej i skojarzenie jej l z bodcami wdrujcymi
z echtaczki w trakcie wspycia pozwala kobiecie dowolnie wydua lub skraca czas trwania
j stosunku. Osiga ona podany efekt przyspieszajc lub zwalniajc rytm skurczw, zalenie
od swej woli. Sygnalizuje ' partnerowi w ten sposb czstotliwo rytmu. Efekty .- znakomite,
ale wymagaj zgrania i harmonii z obu stron.

PRZYPYWY I ODPYWY

Pewnego dnia zgosia si do mnie kobieta lat dwudziestu, urocza i pena wdziku. Min
miaa nieco speszon i z zakopotaniem powiedziaa, e waciwie to nie bardzo wie, od czego
zacz, ale ma powane kopoty w swoim modym jeszcze maestwie. Zaproponowaam, e ja
bd zadawa pytania, a ona odpowiada. atwiej si wtedy porozumiemy.
Okazao si, e jest matk od roku, oboje z mem mieszkali dotd kade u swoich
rodzicw w oczekiwaniu na wasne mieszkanie. Obydwoje studiuj na ostatnich latach. Niespo-
dziewanie kolega ma wyjecha na stypendium zagraniczne i zostawi im pod opiek na trzy
miesice kawalerk. Rado bya ogromna z wasnego kta, choby na tak krtko. A nagle (pobyt
ich w mieszkaniu ma si ju ku kocowi) pojawiy si nieoczekiwane kopoty. Mao kopoty,
zupeny dramat. Zaintrygowana, prbowaam doj, na czym rzecz polega,
Pobralicie si z mioci?
Wielkiej!
A moe pani zbyt wczenie zasza w ci?
Nic podobnego! Zabezpieczyam si.
Wspycie wam nie wychodzi?
Wrcz przeciwnie, kochamy si jak szaleni i przez trzy miesice prawie nie wychodzilimy z
ka, oprcz oczywicie koniecznych obowizkw zwizanych ze studiami. Wsplne
mieszkanie po wielu miesicach dorywczych kontaktw byo dla nas darem losu.
A moe chopak pani zdradzi?
Jestemy nierozczni.
W czym wic kopot?
Ja RO chyba przestaam kocha. Wszystko w nim mnie irytuje, wszystko przeszkadza. Od kilku
dni kcimy si od rana do nocy i dokuczamy sobie nawzajem bez przerwy.
A on rwnie przesta kocha"?
Chyba tak i spado to na nas nagle, jak grom z jasnego nieba, bez adnej rozsdnej przyczyny.
Wydaje mi si, e jeeli tak ma wyglda nasza przyszo, najlepszym wyjciem byby rozwd.
Mam dla pani dwie propozycje. Pierwsza, to przysa do mnie na pogawdk swojego
chopca.
On jest tutaj. Oboje uznalimy, e nie znajdziemy sami wyjcia z sytuacji i musimy si do pani
zwrci o pomoc.
Prosz, niech wic wejdzie...
Za chwil zapuka do gabinetu mody czowiek, wysoki, badylowaty, z bujn blond czupryn.
Spytaam, czy ona go tu przycigna.
Zaprzeczy. Nie, Mylaem od wielu dni, aby przyj do pani, tylko krpowao mnie, e sam nie
wiem, co mam powiedzie. Wydaje mi si, jakby z dnia na dzie nagle wszystko przestao mnie
interesowa. Co byo najwaniejsze, stao si niewane. Uczucie, ktre nas czyo, znikno nagle
bez ladu,,. Chyba dobrze si stao, e Kasia namwia mnie, abymy przyszli. Koszmar drczcy
nas od kilku dni sta si zupenie beznadziejny, moe znajdziemy jakie wyjcie z puapki, w ktrej
znalelimy si tak nieoczekiwanie.
Postaraam si wyjani im przyczyn ich niepokoju. Gdyby tylko was spotkao tak nage
nieszczcie, byby to powany problem, lecz w tej dziedzinie nie stanowicie wyjtku.

130
 W kadym uczuciu czcym par kochankw istnieje prymitywna sia przycigajca i
odpychajca. Zwykle zwycia ta pierwsza, pomimo e odpychajca jest znacznie pierwotniejsza i
trwalsza.
Na dnie mioci czai si zawsze nienawi. Warto pamita o tych dwu biegunach i od
wraca moci uczu, aby unikn zaskoczenia przez ycie. Sdz niektrzy, e w tak bezporednim
styku mioci i nienawici tkwi najwiksza tragedia ycia ludzkiego. A mnie si wydaje, e to
wanie stanowi o urodzie ycia, o jego zmiennoci i blasku.
Stae pulsowanie ycia stwarza przypywy i odpywy. Z chwil sabnicia przycigania
seksualnego zaczyna rosn sia odpychajca. Pojawia si niespodzianie tam, gdzie pd do
zblienia sabnie, i dziaa tym silniej, im bardziej byli sobie kochankowie bliscy. Moe ona przybra
form wyranej wrogoci, a przede wszystkim obrzydzenia seksualnego. Maestwo musi o tym
wiedzie i zapobiega w por pogbianiu si odpywu. Nie trzeba szuka na si" dawnych
wzlotw i! godwka" seksualna to jedyne lekarstwo przywracajce apetyt.
W kadej dziedzinie ycia obowizuje stae prawo: po osigniciu szczytu zawodowego,
uczuciowego czy kondycyjnego po-i jawi si spadek moliwoci, depresja. Jest to mechanizm
ochronny organizmu ludzkiego, ktry dawkuje siy fizyczne i umysowe tak, aby starczyy na
dugie lata. Nie mona bezkarnie przekracza granic zakrelonych przez natur.
Intensywne wspycie fizyczne wyczerpuje ukady zajmujce si seksualnymi funkcjami
organizmu.
Ukad krenia musi dostarcza due iloci krwi do narzdw pciowych, anemizujc mzg i
inne organy. Ukad nerwowy, zablokowany cigymi silnymi podnietami, jest mniej sprawny w
innych dziedzinach. Pojawia si oglne przemczenie, poniewa burzliwe przeycia seksualne
pochaniaj tyle energii miniowej, ile cika praca fizyczna.
Gdy przecienie ukadw trwa przez czas duszy u jednych moe to by kilka tygodni,
dla innych miesicy lub nawet lat przychodzi wreszcie moment przesytu.
Sytuacj tak mona by porwna do przejedzenia si sodyczami u ludzi lubicych akocie.
Najpierw jedz z rozkosz potem z przyjemnoci, potem si rozpdu, a w pewnym momencie
dochodz do wniosku, e mdli ich na widok ciastek. j robi im si niedobrze na myl o czekoladzie
czy cukierkach.
Jest to zdrowa reakcja organizmu, bronicego si przed nadmiarem wglowodanw, chroni
ona rwnie ukad trawienny przed zbyt jednostronnym poywieniem.
Strapionej parze, o ktrej kopotach pisaam, poradziam, aby si nie martwili koczy si
bowiem wsplne mieszkanie i bd musieli znowu przez czas jaki spotyka si sporadycznie, co w
tej sytuacji jest znakomitym zrzdzeniem losu. Ktre pozwoli im atwiej wyj z ponurego impasu.
Jedyn rad na ostry przesyt seksualny jest cakowita zmiana trybu ycia, zajcie si swoj
prac, studiami, hobby, sportem jednym sowem intensywne zajcie si sprawami poza-
seksualnymi.

CZAS TRWANIA STOSUNKU

Ile czasu powinien trwa prawidowy stosunek? Nie koczce si dyskusje tocz si od lat
wok tego tematu.
Czy dwie minuty to za krtko? Czy pitnacie minut to norma, a moe p godziny albo i
duej?
Spraw trzeba podsumowa krtko stosunek trwajcy jedn, dwie minuty, podobnie jak
trzydziestominutowy, mieci si jednakowo w granicach normy. Norm dla kadej pary jest czas, w
ktrym oboje osigaj orgazm.
Parze zgranych kochankw po dugich i urozmaiconych pieszczotach wystarczy pminutowy
lub jednominutowy stosunek, aby doprowadzi do finau.
Kinsey w swoich badaniach statystycznych, przeprowadzanych w Ameryce na wielu

131
tysicach mczyzn, wykaza, e u trzech czwartych mczyzn ankietowanych stosunek nie
przekracza dwch minut, a u niektrych trwa dziesi sekund.
Istniej jednak sytuacje, szczeglnie w pocztkowym okresie wspycia, kiedy kobieta o
zaczynajcej si dopiero rozwija wraliwoci seksualnej potrzebuje duszego czasu, aby osign
orgazm. Jak wynika z moich dotychczasowych rozwaa, Pieszczoty okresu poprzedzajcego
pocztek wspycia powinny doprowadzi do moliwie penego rozwoju wraliwoci seksualnej
partnerki Kobiety niedojrzaej i nie przygotowanej seksualnie nie zdoa zadowoli nawet bardzo
dugi stosunek. Szczeglnie dotyczy to kobiet, u ktrych wystpuje orgazm echtaczkowy, ktre
bardzo sabo albo wcale nie reaguj na podniety z pochwy.
Zasadniczym wic warunkiem przy ustalaniu czasu optymalnego dla danej pary
jest wyksztacenie w peni wraliwoci wszystkich receptorw seksualnych.. Pieszczoty
poprzedzajce wspycie, a take poprzedzajce kady stosunek, powinny doprowadzi kobiet
co najmniej do fazy plateau.) Dopiero wtedy wystpuje odpowiedni moment do rozpoczcia
stosunku i szans obojga partnerw s mniej wicej wyrwnane.
Mczyzn natomiast, jak ju pisaam w rozdziale o mioci modzieczej, dugi okres
pieszczot i uwodzenia partnerki doprowadza z reguy do wzmoonego napicia seksualnego, co
bardzo skraca czas trwania stosunku.
Istnieje jeszcze jeden czynnik skracajcy czas stosunku -jest nim oglne przemczenie
ukadu nerwowego u ludzi przepracowanych, niedospanych, prowadzcych bardzo nerwowy
tryb ycia. Ukad nerwowy mczyzn nerwicowych i przepracowanych jest nadwraliwy i dziaa na
zwikszonych" obrotach, wypadajc z normalnego, spokojnego rwnego rytmu,] Wystpuje
nadmierna czuo zakocze nerwowych, ktre] reaguj zbyt szybko na bodce, nie
prowokujce tak szybkich] reakcji w normalnym stanie rwnowagi,
U mczyzny nerwicowego stosunek trwa krtko. Zaczyna si on wwczas denerwowa
widzc, e nie zadowala partnerki. Powstaje wtedy kumulacja niekorzystnych napi nerwowych,
ktre jeszcze bardziej skracaj czas trwania stosunku. Osobom ktre s przekonane, e nie potrafi
przeduy czasu stosunku, pomimo wszelkich wysikw robionych w tym kierunkuj mona zaleci
zaywanie przez czas jaki (nawet przez kilka miesicy, poniewa rodek jest zupenie
nieszkodliwy) proszkw zioowych produkowanych z koszyczkw chmielu. Preparat ten
nazywany lupulin mona, jak ju pisaam, kupi1 w aptece na recept lekarsk. Przecitne
dozowanie to jeden, do trzech proszkw po 0,5 g dziennie w dniu stosunku. Niektrym pacjentom
wystarcza jeden proszek, aby przeduy] czas trwania stosunku do pitnastu, dwudziestu
minut, innym! trzeba dwch lub trzech.
Lupulin zmniejsza wraliwo zakocze nerwowych na odzi czonka. Po jej zayciu
potrzeba znacznie duszego; czasu ni normalnie, aby doprowadzi do orgazmu. Usuwajc]
nadmiern wraliwo, nie zmniejsza ona potencji ani chci dj wspycia. Mczyni, u ktrych
wyczerpanie ukadu nerwowego albo lk przed zbyt krtkim stosunkiem jest gwn przyczyn
zaburze, zaywajc lupulin przeduaj czas trwania stosunku jak przekonuj si przy tej okazji, e
s cakowicie zdrowi i penowartociowi w mioci. Uspokojeni** si. i nabranie zaufania do swoich
moliwoci seksualnych usuwa nerwic i lk, a tym samym wszystko powraca do stanu
prawidowego. Liczb proszkw mona stopniowo zmniejsza, a wreszcie zaprzesta ich zaywania
po kilku tygodniach czy miesicach. Jeeli nawet stosuje si je od czasu do czasu w okresach
wikszego pobudzenia nerwowego i przemczenia, nie przynosi to adnej szkody, jak rwnie nie
wystpuje przyzwyczajenie do leku.
Stosunek moemy przeduy stosujc rwnie inny lek zwany anestyzyn. Preparat ten
dziaa miejscowo, stosuje si go w postaci maci. Recept na ma mona otrzyma od lekarza.
Dziaa ona lekko znieczulajco na nabonek odzi i zwalnia reakcj seksualn, zmniejszajc
wraliwo receptorw. Cienk warstewk maci smarujemy od czonka przed stosunkiem i
zakadamy prezerwatyw.
Stosujc anestyzyn musimy korzysta z prezerwatywy, poniewa bez osony ma

132
przeniosaby si na cianki pochwy i rwnie je znieczulia. Taki zabieg mijaby si cakowicie z
celem, zwalniajc rwnie reakcje partnerki. Nabonek odzi znieczulony reaguje znacznie wolniej,
a tym samym przedua si czas trwania stosunku.
Lupulin oraz anestyzyna mog by stosowane w okresie budzenia wraliwoci pocztkujcej
partnerki oraz przy nerwicy i przemczeniu mczyzny. Jak kady lek stosuje si go w
okrelonym celu i przez niedugi okres. Trudno traktowa jakikolwiek rodek farmaceutyczny jak
staego towarzysza ycia, bo to i kopotliwe, i nieracjonalne.
Czowiek wspczesny bardzo chtnie ucieka si do piguki rezygnujc z samodyscypliny
i wyrobienia sobie naturalnej odpornoci. Zamiast uczy si panowania nad wasnymi emocjami,
wolimy potkn piguk uspokajajc. I tak si uspokajamy" latami, tracc cakowicie okazj do
zahartowania i uodpornienia wasnego ukadu nerwowego.
Gdy ycie przyniesie prawdziwy dramat i trzeba si wzi gar, czowiek zaamuje si,
wpada w rozstrj psychiczny. Kady narzd nit- pracujcy zanika, a przecie nie tylko musi on
pracowa, ale i sprawnie wykonywa to wszystko, czego od niego wymagamy.
Podobnie rzecz si przedstawia z czynnociami seksualnymi.
Na przykad w starej kulturze japoskiej istnieje wiele przepisw i wskazwek, ktre ucz
mczyzn, jak zwalnia reakcje seksualne tak dugo, jak dugo kobieta nie osignie orgazmu.
Aby przeduy czas stosunku, mczyzna musi w fazie ' plateau, bezporednio
poprzedzajcej orgazm, wyczy si psychicznie lub zwolni bodce (chwila bezruchu) aa okres, w
ktrym nastpi lekkie obnienie si poziomu napicia seksualnego Przez zahamowanie
narastajcego podniecenia w okresie poprzedzajcym orgazm partner zyskuje mniej wicej taki sam
albo nieco duszy czas, jaki min od rozpoczcia stosunku do momentu zahamowania. Jeeli
hamowanie stosujemy kilkakrotnie w czasie trwania stosunku, zalenie od reakcji ony, to
pocztkowy czas dwch, trzech minut zostaje podwojony, potrojony itd. W ten sposb mona
stopniowo osiga czas konieczny do zadowolenia partnerki, jak rwnie tak harmonizowa
wspycie, aby wsplnie osign orgazm lub pozwoli kobiecie osign go nieco wczeniej.
Mczyzna opanowany i umiejcy analizowa swoje reakcje fizyczne moe stopniowo
nauczy si hamowania narastajcego podniecenia i przeduania stosunku. Wymaga to jednak
duego opanowania i zdolnoci samoobserwacji. Najwaniejszym problemem jest uchwycenie
momentu, kiedy, naley przerwa na chwil bodce czy wyczy si psychicznie (mylc przez
chwil o rzeczach obojtnych i odwracajc uwag od aktualnych przey).
Wychodzc jednak z zaoenia, e problem dotyczy obojga partnerw, nie naley, moim
zdaniem, pozostawia mczyzny f, samotnego wobec wojny z czasem. Z chwil, gdy minie okres
rozbudzenia niedowiadczonej partnerki i reakcje jej rozwin i si w peni, a czas trwania stosunku
nadal wydaje si zbyt krtki dla wsplnych potrzeb i wymaga obojga przychodzi pora na rewan
kobiety.
Teraz ona z kolei moe nauczy partnera przeduania czasu stosunku, podobnie jak on
poprzednio uczy j osigania orgazmu. Nauka wymaga troch wysiku i cierpliwoci z obu stron, ale
moe by rwnie traktowana jako nowy rodzaj pieszczot i zabawy seksualnej.
Do nauki przeduania stosunku partnerzy powinni uoy si w taki sposb, aby jak najmniej
dotyka si wzajemnie ciaami, poniewa dotyk i ucisk zwikszaj podniecenie, a tego! staramy
si unikn. Najlepiej, gdy mczyzna ley na wznak, a kobieta poprzecznie opierajc ramiona o
jego uda.
W takim uoeniu moe obserwowa reakcje partnera, pieci go domi i pocaunkami.
Dranic powierzchni odzi, kobieta doprowadza do penego wzwodu czonka i dalej obserwuje
objawy podniecenia - zgrubienie cewki moczowej na spodniej stronie czonka, uchylanie si
jej ujcia, zaczerwienienie nabonka i wreszcie pojawienie si kropli luzu sygnalizujce zbliajcy
si orgazm. Naley wtedy przerwa pieszczoty i zabawiajc si pogawdk lub przekomarzaniem -
odczeka, a ujcie si zamknie i objawy podniecania zaczn si cofa.
Nie mona czeka jednak a do ustpienia wzwodu, ale ponownie pieszczotami doprowadzi

133
do fazy plateau i znowu je przerwa. Poczynania te mona powtarza kilkakrotnie, co przedua
okres penego wzwodu dowolnie do pitnastu, trzydziestu minut.
Jeeli kobieta pocztkowo nie potrafi oceni, kiedy naley przerwa pieszczoty, powinna,
obserwujc zachodzce przemiany, doprowadzi pieszczotami a do wytrysku nasienia. Zorientuje
si wtedy, jakie zmiany poprzedzaj bezporednio orgazm, co pozwoli jej wybra odpowiedni
moment do hamowania procesu prowadzcego do orgazmu.
Mczyzna w trakcie nauki hamowania pozostaje cakowicie bierny fizycznie, ale powinien
pilnie obserwowa w swoich odczuciach chwil zbliania si orgazmu, aby nauczy si korzystajc z
pomocy partnerki oceni moment, kiedy powinien hamowa odruchy w czasie normalnego stosunku.
Caa nauka bowiem zmierza do przekonania go, e wzwd mona przeduy dowolnie, oraz
nauczenia, jak i kiedy musi wiadomie wyczy wraliwo, aby orgazm nie nastpi zbyt szybko.
Z chwil, gdy partnerzy nabior pewnego dowiadczenia, mona przej do stosunku w
pozycji jedca, aby kobieta moga dowolnie wstrzyma dopyw bodcw w fazie poprzedzajcej
orgazm. Mczyzna moe jej pomaga, sygnalizujc ze swej strony jakim umwionym gestem czy
sowem odpowiedni moment.
Proponowana przeze mnie metoda stanw! uzupenienie pieszczot i pettingu" oraz moe by
wczona w normalny okres wiczenia wraliwoci zmysw. Przy tej okazji mczyzna nauczy si
regulowa bez trudnoci czas trwania stosunku jeszcze przed przejciem do penego wspycia, I
kobieta, i mczyzna omin w ten sposb wiele kopotw i lkw, nie dopuszcz do utrwalenia si
odruchowego przedwczesnego wytrysku i powstajcych w nastpstwie tego wzajemnych niepo-
rozumie, ktrych przyczyn jest nadmierna pobudliwo seksualna mczyzny.
Dla wieloletnich maestw z utrwalonymi nieprawidowymi odruchami nadaje si raczej
metoda proponowana przez Mastersa i Johnson w ich ksice omawiajcej niezgodnoci seksualne.
Proponuj oni pozycj krzyow.
Kobieta siedzc midzy udami mczyzny masuje palcami zwilonymi parafin od
czonka ruchem okrnym dokoa korony. W chwili uchylania si cewki moczowej przerywa masa i
obejmuje ciasno czonek palcami poniej odzi ciska go do silnie niezbyt mocno, aby nie
sprawi blu dwa, trzy razy. Ucisk na czonek i cewk moczow, cznie z ustaniem bodcw
dranicych, hamuje wystpienie orgazmu.

Rys 31. Pozycja do nauki

przeduania czasu stosunku
(wg Mastersa i Johnson)

Manipulacja powtarza si kilkakrotnie przez pitnacie do trzydziestu minut. Autorzy

zalecaj wiczenie powysze maestwom przebywajcych w ich klinice na leczeniu okoo
dziesiciu dni, eby wytworzy nowy odruch hamowania ze strony mczyzny na sygna
ucisku.
Dalsze wiczenia zalecaj w pozycji jedca z przerwaniem ruchw przed orgazmem (jak
opisaam poprzednio). eby jednak odruchy hamowania nie wygasy i nie wrciy dawne
dolegliwoci, radz powtarza masae i uciski raz w tygodniu] przez sze miesicy, a potem raz w
miesicu jeszcze przez l rok.
Jeszcze jedn metod przeduania czasu stosunku jest obrzezanie, zmniejszajce znacznie
wraliwo czuciowych zakocze nerwowych odzi. Zabieg ten, powszechnie stosowany w kra-

134
jach tropikalnych, naley do przepisw rytualnych religii muzumaskiej i ydowskiej, jest on
rwnie szeroko praktykowany wrd ludnoci murzyskiej. W warunkach tropikalnych ma on
rwnie znaczenie higieniczne, poniewa zapobiega zaleganiu wydzieliny gruczow
podnapletkowych, co w gorcym klimacie czsto staje si przyczyn infekcji i owrzodze.
Zgrubiay nabonek reaguje wolniej na bodce podniecajce i wymaga silniejszych oraz
duej trwajcych bodcw, aby osign orgazm. Z obserwacji mczyzn obrzezanych wynika, e
im wczeniej (w niemowlctwie, w dziecistwie) zosta wykonany zabieg, tym nabonek jest grubszy
i reakcja wolniejsza. Sdz jednak, e w przypadkach nadmiernej wraliwoci seksualnej odzi
obrzezanie czowieka dorosego mogoby sta si jedna, z metod leczniczych, tym bardziej e zabieg
ten mona zaliczy do rodzaju zabiegw kosmetycznych nie ma adnych prawnych zastrzee
dotyczcych jego wykonania.
Wydawa by si mogo, e niektre z zalece i porad zawartych w tym rozdziale nale ju
do lecznictwa seksuologicznego, a nie do instrukcji dla ludzi zdrowych. Moim zdaniem, rozwaania
dotyczce ksztatowania wraliwoci pochwy przy orgazmie echtaczkowym oraz do szerokie
omwienie regulacji czasu trwania stosunku nale do- wiedzy o kulturze ycia seksualnego
przeznaczonej dla ludzi zdrowych.

135
VII
Monotonia wrogiem mioci
ROZNE WARIANTY STOSUNKU

Van de Velde uwaa, e zmiany pozycji przy stosunku mog by jednym z elementw
zapobiegajcych znudzeniu i monotonii wspycia. Niewtpliwie inicjatywa i pomysowo poparte
wnikliw obserwacj reakcji partnera w sprawach wspycia fizycznego s zawsze mile widziane i
zapobiegaj znudzeniu. Ale pogld dominujcy w bardzo prymitywnych podrcznikach mioci", e
wystarczy wytrenowa dwiecie czterdzieci pozycji z japoskich informatorw lub kilkadziesit
opisywanych w innych ilustrowanych ksieczkach, aby rozwiza problem nudy i zniechcenia w
maestwie, jest wielkim nieporozumieniem.
Patrzc na tego typu materiay z punktu widzenia ginekologa, stwierdziam niejednokrotnie,
e wiele z opisanych tu pozycji nie nadaje si np. dla kobiet o kroczu drobnym i dziecicej budowie,
inne znowu nie s korzystne dla wielordek z pochw luin. Rwnie kwestia dugoci i wysokoci
uoenia echtaczki wpywa w sposb zasadniczy na wybr takich, a nie innych ukadw. Wniosek z
tego prosty, e liczne znane nam z opisw podrcznikowych pozycje przy stosunku naley dobiera
starannie, i to nie wedug kryteriw sportowych, ale przystosowujc je do wasnej budowy i
warunkw partnerskich.
Sdz, e liczne ukady i pozycje przy stosunku maj sens jako zesp elementw
koniecznych przy wyborze i tworzeniu wasnej optymalnej koncepcji wspycia.
Omwi dalej i zilustruj najpopularniejsze pozycje przy stosunku, podane w literaturze
dotyczcej tego przedmiotu, pdzie to zestawienie z krtkim opisem, i schematami poszczeglnych
pozycji oraz komentarzem wyjaniajcym, ktre pozycje i w jakich warunkach mona wykorzysta.
Na wstpie warto powiedzie kilka sw o rodzaju bodcw oddziaujcych na narzdy
pciowe kobiety i mczyzny w czasie stosunku.
Mczyzna wikszo bodcw podniecajcych kobiet przekazuje jej ju w czasie pieszczot
poprzedzajcych stosunek. W czasie stosunku natomiast moe odgrywa rol wielko czonka i
rytm jego porusze oraz czas trwania stosunku. Wszystkie te elementy i ich warto s cile
zwizane z budow partnerki i to, co moe by dla jednej kobiety mankamentem, drug cakowicie
zadowala. Najwiksz rol odgrywa tu dobr partnerw.
Jeeli czonek jest krtki, a wejcie do pochwy do lune, kontakt wzajemny jest bardzo
saby, a ponadto czonek nie sigajc szyjki macicznej nie moe zosta objty przez cianki pochwy.
U modej kobiety natomiast w dobrze uminionej wskiej pochwie spenia on .swojo zadanie
zupenie prawidowo. Czonek bardzo dugi wchodzi do pochwy nazbyt gboko i potrcajc szyjk
siga a do tylnego sklepienia. Uderzenia w ciank tylnego sklepienie, za ktr bezporednio
znajduj si jelita, daj uczucie przykrego blu i mog sta si przyczyn zaburze, spowodowanych
reakcj podranionych jelit. W przypadku znacznej dysproporcji szczeglnie niebezpieczne s zbyt
gwatowne pchnicia czonka, poniewa nie tylko sprawiaj bl, ale mog spowodowa uszkodzenie
tylnego sklepienia pochwy. W takim ukadzie ruchy musz by delikatne i ostrone, a czonek
wprowadzany do pochwy niecakowicie.
Przy maym obwodzie czonka szczeglnie wana jest praca misni pochwy u kobiety,
poniewa minie te obkurczaj, ciany pochwy, uatwiajc kontakt partnerw. Brak wspdziaania

136
kobiety bardzo utrudnia obojgu osigniecie penego zadowolenia przy stosunku.
Biorc pod uwag znaczn rozcigliwo i elastyczno cian pochwy, nadmierna objto
czonka nie powinna by przeszkod, szczeglnie przy prawidowym zwileniu. Bywa jednak, e
stosunki s bolesne - - szczeglnie dla kobiet o wskiej pochwie i drobnym kroczu. Cakowite
wypenienie i rozcignicie cian pochwy uniemoliwia jakkolwiek gr miniow, Poniewa silnie
rozcignite i napite minie nie mog si kurczy ani rozciga. W takich ukadach wspycie jest
trud-, ne, bolesne i zwykle nie doprowadza do orgazmu u kobiety. Czasem sytuacja ulega poprawie
po porodzie, ale nie zawsze. Na znaczne dysproporcje narzdw warto zwrci uwag przed
zawarciem zwizku maeskiego.
Rytm ruchw w czasie stosunku zwykle z wolna narasta, a tu przed orgazmem nabiera
duej szybkoci i siy. Niezalenie jednak od zmian, zwizanych z fizjologi orgazmu, ruchy
czonka mog by delikatne i wolniejsze, szczeglnie w okresie, pki kobieta nie osignie
dostatecznego stopnia podniecenia i takie wanie powolne delikatne ocieranie dziaa na kobiet
silnie podniecajco.
Mczyzna natomiast zwykle ma tendencj do ruchw szybkich i silnie dobijajcych do dna
pochwy, sdzc, e w ten sposb wanie osignie najlepsze rezultaty. Ruchy szybkie i .silne
maj sens bezporednio przed orgazmem, gdy obydwoje pragn bodcw intensywnych. Zbyt silne
natomiast ruchy na pocztku, zanim ciany pochwy zgrubiej i stworz elastyczn i izolacj,
sprawiaj bl i mog nawet zablokowa narastajce podniecenie u kobiety.
O roli czasu trwania stosunku nie bd si szerzej rozwodzia, poniewa powiciam temu
zagadnieniu oddzielny dzia.
Biorc pod uwag, e najwaniejsz czci kontaktu fizycznego dla mczyzny jest
stosunek, poniewa jego wraliwo seksualna oparta jest przede wszystkim na bodcach odbiera-
nych przez czonek, warto rozpatrzy dokadniej wszelkie rda bodcw podniecajcych, ktre
oddziauj naft w przebiegu stosunku.
Jak wspomniaam, najwraliwsza na bodce dotykowe jest od czonka, a szczeglnie
okolica wdzideka, korony i ujcia cewki moczowej. Dlatego wane jest, czy wejcie do pochwy
jest lune i rozwarte, czy wskie, poniewa przy oprowadzaniu czonka napletek zsuwa si i napina
wdzideko, obnaane najwraliwsze okolice odzi i udostpniajc je dotkniciom i naciskowi
opuszek przedsionka pochwy. Dalej zwikszaj intensywno bodcw drobne zmarszczki bony
luzowej na opuszce przedniej ciany pochwy. Ponadto przy gbokim wnikaniu czonka szyjka
macicy wchodzi w kontakt z odzia, dranic bardzo wraliw okolic ujcia cewki moczowej.
Dalej moe kobieta wiadomymi skurczami mini pochwy powodowa rytmiczna
dotknicia czy uciskania czonka, co < wzmaga znacznie si bodcw. Silny skurcz minia
zwieracza przedsionka pochwy zwiksza wypenienie krwi naczy ylnych czonka i uciskajc
go u nasady utrudnia odpyw l zapobiegajc osabieniu wzwodu w czasie stosunku. Podobn rol
mog spenia minie przywodzce uda w pozycjach, w ktrych pozostaj one skrzyowane
lub cinite.
Mimowolne zmiany zachodzce w pochwie kobiety w miar narastania podniecenia
seksualnego rwnie maj na celu wzmoenie dranienia i pobudzania odzi. "Wydzielania luzu
zapobiega przykremu ocieraniu. Obrzk przedsionka i cian pochwy, skurcz sklepie oraz
docinicie od gry szyjki macicznej stwarza ciasny ucisk, ywo odczuwany przez mczyzn.
Ponadto odruchowe falujce skurcze gadkich mini pochwy tu przed" orgazmem dostarczaj
dodatkowych podniet.
Jak wida z tego krtkiego przegldu, ponad pidziesit procent bardzo korzystnych dla
przebiegu penego stosunku bodcw ma miejsce jedynie wtedy, gdy kobieta jest w peni podniecona
i przeywa orgazm razem z mczyzn. Choby z tego wzgldu w dobrze zrozumiany m wasnym
interesie warto si postara, aby nie bya tylko biernym obiektem mskich zabiegw.

137
 PRZEGLD PODSTAWOWYCH POZYCJI PRZY STOSUNKU

I. Pozycja leca stereotypowa i jej modyfikacje

Kobieta ley na plecach, mczyzna ley na niej rwnolegle twarz zwrcony do jej twarzy.
Nogi mczyzny wyprostowane lub lekko zgite. Opiera si on wtedy o podoe okciami
i kolanami, aby zmniejszy ciar swojego ciaa. Pozycja ta umoliwia pocaunki, pieszczoty,
gaskanie domi mczyzny, czy obejmowanie gowy kobiety.
Oprcz pieszczot dotykowych i pocaunkw kochankowie mog patrze sobie w oczy i
widzie zmieniajcy si, wyraz twarzy partnera w czasie pieszczot i orgazmu, co dziaa niezwykle
podniecajco, chocia zdarza si, szczeglnie czsto u kobiet, e w tym czasie zamykaj oczy.
Bodce dotykowe2 pochwy i czonka raczej mierne gwnie kontakt przedniej ciany pochwy z
odzia czonka. echtaczki, pominita cakowicie moe jedynie by draniona porednio przez
pociganie skry warg mniejszych i napletka przesuwajcego si po powierzchni odzi.
W pozycji tej istnieje wiele modyfikacji.
Uwaga: do rysunkw pozycji doczono schematy narzdw pciowych w przekroju
strzakowym w celu uwidocznienia bodcw erotogennych w kadej z pozycji.

1. Kobieta ley z nogami wyprostowanymi, uda cinite j lub lekko skrzyowane, mczyzna ley
na niej rwnolegle, l twarz zwrcony do jej twarzy, udami lekko rozwartymi obejmuje jej uda.
Pozycja bardzo korzystna przy dugim czonku, poniewa czciowo pozostaje on
midzy udami i wargami wikszymi. W ten sposb nie tak gboko wnika do pochwy. Przy
czonku krtkim pozycja taka nie ma zastosowania. Rwnie w przypadkach, gdy sabnie wzwd
czonka w trakcie stosunku ucisk midli ud i krocza na jego nasad poprawia ukrwienie ponadto
mona zrezygnowa z aktywnoci mczyzny i pozostawiajc czonek w pochwie nieruchomo
doprowadzi do orgazmu skurczami mini ud i przedsionka pochwy. Pozycja ta jest znacznie
wygodniejsza i zwiksza dranienie echtaczki, jeli podoymy waek pod ldwia, zsuwajc
poladki do dou. Wtedy czonek ociera o grn krawd spojenia onowego i podrania
echtaczk.

Rys. 32 A. Pozycja tzw. normalna tradycyjna (ze schematem); krzyyki na schemacie oznaczaj

138
zmiany okolic bodcotwrczych przy zmianie pozycji

2. Uda kobiety lecej rozwarte i lekko zgite, ugite i przycignite do piersi lub zgite z
zarzuceniem ng na ramiona mczyzny. Mczyzna ley na kobiecie z nogami wyprostowanymi
lub podparty lekko na kolanach i rkach. Przy nogach partnerki zarzuconych na ramiona mczyzny
on klczy, przycigajc oparte na jego udach biodra kobiety a do podbrzusza.
Pozycja, gdy nogi s zgite w kolanach, a uda przycignite do piersi, jest wygodna i
korzystna. W przypadku np. szerokiego spojenia onowego mona opiera poladki kobiety na udach
lub podoy pod poladki partnerki (nie pod ldwie) waek, tak aby byy uniesione, a klatka
piersiowa opadaa ku doowi. W pozycji tej czonek przesuwa si po kroczu i trafia na przedni
cian pochwy, omijajc krawd spojenia onowego. echtaczka pozostaje cakowicie poza
kontaktem. rdem bodcw seksualnych dla kobiety jest opuszka przedniej ciany pochwy i szyjka
maciczna.
Pozycja ta moe by doprowadzona a do zarzucenia ng na ramiona mczyzny. Gra
miniowa w dwu ostatnich modyfikacjach jest bardzo utrudniona, poniewa maksymalnie
rozcignite minie krocza przy rozoeniu ud s mniej kurczliwe.
Godne polecenia s takie ukady przy krtkim czonku, poniewa krocze cakowicie odsonite i
spaszczone uatwia maksymalnie wprowadzenie czonka do pochwy. Z powyszych wzgldw
pozycja ta moe by niebezpieczna i grozi uszkodzeniem tylnego sklepienia pochwy przy czonku
dugim, stwierdziam niejednokrotnie w swej praktyce lekarskiej.

Rys. 32 B. Pozycja tzw. normalna z wakiem podoonym w okolicy ldwiowej; krzyyki na

schemacie oznaczaj zmiany okolic bodcotwrczych przy zmianie pozycji

139
Rys. 33 A. Wariant pozycji normalnej nogi kobiety lekko zgite

3. Pozycja leca odwrotna kobieta na mczynie. Mczyzna ley na wznak, nogi lekko ugite,
uda rozwarte. Nogi kobiety pomidzy nogami mczyzny, kobieta podparta na okciach i kolanach.
Rkoma moe trzyma za ramiona mczyzn. Praca rk umoliwia jej podciganie si przy
aktywnych ruchach w czasie stosunku.
W pozycji tej aktywn stron jest kobieta. Moe ona porusza si wzdu, robi ruch rotacyjny
miednic oraz dowolnie kurczy minie ud, przedsionka i pochwy.

Rys. 33 B. Wariant pozycji normalnej nogi kobiety obejmuj biodra mczyzny; C nogi
kobiety zarzucone na ramiona
mczyzny

140
4. Pozycja leca tylna, w ktrej kobieta ley na brzuchu, moe mie dwa warianty. W pierwszym
kobieta ley, mczyzna klczy midzy je; rozwartymi udami i rkoma trzyma j za gow. Ukad
taki nie jest korzystny, poniewa osie pochwy i czonka rozbiegaj si i trudno utrzyma czonek . w
pochwie. Ponadto rozwarte uda uniemoliwiaj przytrzymanie go skurczami minia przedsionka.
Mona unikn tych kopotw w wariancie z poduszk lub wakiem wsunitym pod
miednic. Kobieta ma nogi wyprostowane lub lekko skrzyowane. Mczyzna ley na niej twarz do
plecw, uda jego s rozwarte i podparte o podoe, obejmuj jej biodra. Osie podune czonka i
pochwy zbliaj si do siebie znacznie, ponadto kobieta moe w peni korzysta z gry miniowej i
drani echtaczk oddalon d czonka skurczami mini ud.
We wszystkich odmianach pozycji lecej z wyjtkiem kodyfikacji trzeciej aktywno
ruchowa przy stosunku naley do mczyzny.
Pozycje boczne s pozycjami bardzo wygodnymi, wymagajcymi niewiele wysiku od obojga
partnerw.
Mczyzna nie uciska ciarem swego ciaa kobiety. O czonka i pochwy zgodne. Wskazane
dla mczyzn osabionych lub z dolegliwociami krgosupa oraz dla kobiet w ciy: w pierwszych
dwu trymestrach ciy pozycja przednia w ostatnim trymestrze tylna, aby nie uciska brzucha.
1. Pozycja boczna przednia. Mczyzna ley na boku z nogami zgitymi pod ktem prostym,
kobieta rwnie na boku. twarz zwrcona do partnera, miednica oparta na zgitej nodze mczyzny
lecej pod ni. W tej pozycji czasem biodro zsuwa si z uda partnera, korzystnie jest podoy pod
biodro zoony jasiek. Nogi kobiety zgite, rozwarta krzyuj si z nogami mczyzny.
W innym wariancie kobieta moe mie nogi wyprostowane lub skrzyowane.

2. Pozycja boczna tylna. Mczyzna ley na boku nogi lekko zgite, kobieta rwnie na boku,
plecami do partnera, odchylona od jego klatki piersiowej okoo czterdziestu piciu stopni, krgosup
wygity w okolicy ldwiowej, nogi zgite w kolanach, przycignite do klatki piersiowej, uda
skrzyowane. W drugiej modyfikacji kobieta wygita w krgosupie siedzi na kolanach mczyzny, z
nogami wyprostowanymi i skrzyowanymi midzy udami mczyzny.
Pozycj t omwiam szeroko w rozdziale o orgazmie echtaczkowym. Jeli kobieta ley na
boku przytulona do piersi mczyzny, istnieje do dua rozbieno osi czonka i pochwy. Czonek
wchodzi do pochwy do pytko i ociera odzia o przedni cian nie dotykajc szyjki, co jest ko-
rzystne w zaawansowanej ciy.
Im bardziej kobieta wygina si w krgosupie, tym bardziej osie pochwy i czonka staj si
rwnolege, a zatem wnikanie czonka jest gbokie, a echtaczka obnia si, zbliajc si do czonka.

141
W pozycji bocznej tylnej od czonka okolic korony i ujcia cewki ociera si o pofadowan
opuszk przedniej ciany pochwy. W efekcie tego ukadu powstaj silne bodce dranice, tak dla
mczyzny, jak i dla kobiety, u ktrej opuszka wraz z przedsionkiem pochwy jest okolic bardzo
wraliw.
W tej pozycji szans kobiety i mczyzny s rwne i kade z nich moe by stron aktywn.

2. Pozycja siedzca tylna. Mczyzna Siedzi na krzele, kobieta siedzi mu na kolanach,

plecami zwrcona do niego, lekko pochylona do przodu, krgosup wygity, uda rozwarte obejmuj
nogi mczyzny lub. uda mczyzny rozwarte, kobiety zacinite, nogi ugite w kolanach, stopami
oparte o podog. Jeeli partnerka nie siga stopami do podogi, mczyzna unosi j, trzymajc
rkoma za biodra. Jeeli siga stopami do ziemi lub do poprzeczek krzesa, moe porusza si,
opierajc si nogami.
l. Pozycja siedzca przednia. Mczyzna siedzi na krzele, jeli krzeso ma poprzeczki przy
nogach. Kobieta siedzi mu na kolanach twarz do twarzy, obejmujc go udami, nogi zgite, stopy
oparte na poprzeczkach krzesa. Mczyzna trzyma rkoma jej biodra. Tu m* mczyzna unosi
rkoma kobiet, trzymajc j za biodra lub kobieta unosi si sama, opierajc stopy o poprzeczki
krzesa.
Drugi wariant: mczyzna siedzi jak poprzednio, kobieta w pozycji stojcej zwisa midzy
udami mczyzny. On trzyma j w talii utrzymujc j cakowicie rkami w powietrzu. Ona opiera si
rkami o jego ramiona. Pozycja nadaje si dla wysokiego silnego mczyzny i bardzo drobnej niskiej
kobiety.)
W pozycji tej osie pochwy i czonka lez rwnolegle, penetracja czonka gboka, kontakt
odzi z szyjk maciczn. Rotacyjne ruchy miednic kobiety wzmagaj intensywno bodcw
ale w tej pozycji kobieta ma bardziej ograniczan ruchliwo ni np. w pozycji jedca.
Ko spojenia onowego i nasada czonka ociera o echtaczk podraniajc j, szczeglnie w
drugim wariancie, kiedy nogi kobiety s wyprostowane i cinite.

142
 W tym ukadzie osie pochwy i czonka krzyuj si. Wystpuj silne bodce dranice w
wyniku ocierania odzi, a szczeglnie okolicy wdzideka napletka, o spojenie i opuszk przedniej
ciany pochwy Jeeli kobieta opiera si stopami o podog, moe wykonywa miednic ruchy
poprzeczne i okrne. Przy udach zacinitych midzy udami mczyzny, odginajc si ku przodowi,
moe podrania echtaczk skurczami mini przywodzcych uda. W tym ukadzie ma kobieta

143
rwnie wiksze moliwoci kurczenia rytmicznego mini pochwy.

IV. Pozycja kolankowo-okciowa (a la vache)

Kobieta klczy tak, aby uda i ydki ustawione byy do siebie pod ktem prostym. Krgosup
wygity w uk, rce podparte na okciach, twarz midzy rkoma. Mczyzna klczy z tyu midzy jej
rozwiedzionymi nogami, trzymajc j rkoma za biodra.
Aktywno jest wycznie po stronie mczyzny. W tym ukadzie od ociera tyln cian
pochwy - osie podune czonka i pochwy krzyuj si. Przy maksymalnym skonie kobiety nasada
czonka ociera si o spojenie onowe i drani echtaczk.

Pozycja ta ma jedn zdecydowan wad. Przy opadaniu tuowia przemieszcza si zawarto

jamy brzusznej, stwarzajc pust przestrze wok pochwy i macicy, na skutek tego dostaje si
powietrze do wntrza pochwy, W zwizku z rozcigniciem pochwy kontakt jej cian z czonkiem
bardzo sabnie.
Pozycja ta, majca niewiele walorw seksualnych, ma jedn zalet sprzyja podnoci.
Nasienie zbierajc si w opadajcej ku doowi pochwie w okolicy szyjki uatwia zajcie w ci. Z
tego wzgldu czsto bywa zalecana przez lekarzy kobietom niepodnym.

V. Pozycja jedca
Mczyzna ley na wznak, nogi wyprostowane, ewentualnie z poduszk podoon pod
okolice poladkw i ldwi. Kobieta siedzi na nim jak na koniu, nogi zgite w kolanach obejmuj go
z obu stron, podparte na stopach lub kolanach. Kobieta wykonuje ruchy wahadowe, zbliajc si i
oddalajc od klatki piersiowej mczyzny, podobnie jak na cwaujcym koniu, rkoma trzyma
mczyzn w pasie lub za ramiona.
W pozycji jedca aktywno naley wycznie do kobiety. Sytuacja idealna dla mczyzn
osabionych oraz dla tych, ktrzy lubi by pieszczeni. Pozycja przeznaczona dla kobiet szczupych,
o drobnych, dobrze osadzonych piersiach, zgrabnej figurze. Widok kobiety w tej pozycji ukazuje jej
ciao w sposb bardzo podniecajcy. Rwnie kobieta moe obserwowa efekty swoich pieszczot w
mimice i wyrazie twarzy partnera.

144
 Osie pochwy i czonka biegn rwnolegle. Kobieta cwaujca wykonuje ruchy w osi pochwy,
ponadto moe wykonywa ruchy poprzeczne i rotacyjne miednic. Na skutek tych ruchw nastpuje
intensywne ocieranie szyjki macicznej o od czonka, a szczeglnie bardzo wraliwej okolicy
ujcia cewki moczowej. ciskajc uda dociska echtaczk do nasady czonka, a ruchy poprzeczne i
rotacyjne daj efekty silnie podniecajce dla obu stron.
Van de Vtlde uwaa, e jest to pozycja na szczeglne okazje, nie na co dzie, poniewa jest
zbyt silnie podniecajca. Jeeli jednak modzi maj do energii, eby si silniej podnieca, nic nie
stoi na przeszkodzie, eby korzystali z niej czciej.

VI. Pozycja stojca

Mczyzna i kobieta odbywaj stosunek stojc zwrceni do siebie twarzami, ona trzyma go
rkami za szyj, on j za biodra. Do tej pozycji partnerzy musz by rwnego wzrostu, jeeli tak nie
jest, partner niszy stoi na stoeczku. Mczyzna porusza si lekko uginajc nogi w kolanach.
Aktywno w tej pozycji tylko po stronie mczyzny. O pochwy i czonka biegnie
rwnolegle. Uda kobiety s cinite. Silne ocieranie odzi o spojenie onowe i okolic przedsionka
pochwy podrania echtaczk oraz rwnie od czonka.

145
Mog tu wchodzi w gr trzy warianty.
1. Kobieta ley na stole lub wysokim ku poprzecznie, nogi ugite w kolanach,
przycignite do piersi lub rozchylone i zwisajce do dou. Mczyzna stoi midzy jej udami, zwr-
cony do niej twarz, trzymajc j rkoma za biodra.
2. Partnerzy le na tapczanie na boku, twarzami do siebie, j Po wprowadzeniu czonka do
pochwy mczyzna odchyla si, ustawiajc si w stosunku do niej na krzy pod ktem prostym lub
sto osiemdziesit stopni, nogi jego wyprostowane krzyuj si z wyprostowanymi rwnie
nogami kobiety, przechodzc midzy nimi.
3. Partner w pozycji klczcej siedzi na pitach, kobieta ley na wznak z miednic
uoon na udach partnera, nogi lekko zgite w kolanach lub wyprostowane, rozstawione. Partner
trzymajc kobiet za biodra przesuwa j na swoich udach.
Pozycj t nazwano polinezyjsk"; zaobserwowano, i jest ona oglnie przyjta na wyspach
polinezyjskich. Jak podaje Bronisaw Malinowski w popularnej ksice ycie seksualne dzikich
tam partner nie siedzi na pitach, a pozostaje w gbokim przysiadzie oparty jedynie na palcach stp,
a kobieta ley na jego udach prawie cakowicie uniesiona, tylko gowa jej opada ku ziemi. Ukad taki
wymaga ogromnej sprawnoci fizycznej od mczyzny.

146
 W wariancie pierwszym i trzecim aktywno jest tylko po stronie mczyzny jeli nogi
kobiety zwisaj, od drani echtaczk wnikajc do pochwy i ocierajc si o spojenie onowe; przy
wariancie drugim w ogle trudno si porusza, wchodz w gr tylko ruchy rotacyjne biodrami.
Bodce dranice pochodz raczej od kobiety, ktra moe rwnie skurczy minie pochwy. O
czonka krzyuje si, z osi pochwy. od ociera si o przedni cian pochwy.

ZASADY GRY

Zasada pierwsza i ostatnia: gry miosne s radoci ycia, a nie sub bo", ofiarnym
stosem" czy ponurym obowizkiem.
W co si bawi? Jak si bawi?... gdy nikt nas tego nigdy nie uczy. A moe kiedy
umielimy si bawi, tylko w obdnym mynku ycia zgubilimy klucz do tych rzeczy. Uznalimy
zabaw za rzecz zbdn, absorbujc cenny czas i inwencj.
Wystarczy sign do dawnych obyczajw ludowych, aby zauway, e wiele tradycji jest w
istocie swej radosn zabaw, jeeli jeszcze nie cakiem w ku, to ju blisko niego.
Wemy choby migus-dyngus. Polewanie wod modych dziewczt oblepiao im na ciele
bielizn, ujawniajc ukryte wdziki, a ponadto towarzyszyy tym zabawom wesoe gonitwy,
obapianie i podszczypywanie dziewczt przez rozochoconych chopcw. Albo rzucanie wiankw na
wod w noc witojask te nie byo zabaw bez ukrytego celu. Wiedziay dziewczta, po co
rzucay wianki, i wiedzieli chopcy, co znaczyo wyowienie wianka upatrzonej dziewczyny.
Nigdy w tradycjach naszej wsi nie byo ponurych zwyczajw wynoszenia splamionego krwi
przecierada gociom lubnym, istniaa natomiast i istnieje do dzi dnia dua swoboda kontaktw
seksualnych przed lubem. Nikt z tego nie robi dramatu, najwyej artuj sobie z panny, ktra przed
lubem wianek zgubia, a gdy w ci zajdzie krewni i rodzina zapdzaj kawalera do lubu.
cise rygory wiernoci obowizyway natomiast kobiety zamne. Czepek i obcicie
warkoczy oraz smutne piewki towarzyszce obrzdowi oczepin w dawnym obyczaju wiejskim
oznaczaj koniec wolnoci.
W tacach ludowych, podobnie jak w tacach ludw pierwotnych, zasadnicz rol odgrywa
rytm. Nasze oberki graj orkiestry wiejskie, zaczynajc z wolna, a potem coraz bardziej zwikszaj
tempo, coraz szybciej i szybciej... Charakterystyczne, e na wsi nie tylko modzi, ale takie
dziadkowie, babki i kto yw tacuje na weselach i zabawach. W miecie natomiast w miar upywu
lat, ludzie coraz rzadziej tacz, a przydayby im si dodatkowe podniety i troch gimnastyki
znacznie bardziej nieraz ni modym.
W polskich tradycjach ludowych taniec kojarzono jeszcze z przypiewkami, o ktrych
wspominam w dziale o zmyle suchu; przypiewki te byway nierzadko rozmow miosn
zakochanych lub cit satyr, smagajc publicznie niezdarnych kochankw.
Wszystkie wymienione tu zabawy pozwalay kawalerowi Pokaza sw zwinno i krzep
fizyczn, a pannie wabi chopaka, bronic si na pozr. Przede wszystkim jednak tworzyy pikn i
ciekaw opraw mioci i przepdzay nud z jej podwrka. Nudna mio to typowy wykwit
miejskiego ycia, monotonnego i wypranego z wyobrani.

Niestety, wielkie nieporozumienie tkwi w przekonaniu o lepszoci i wyszoci miasta oraz

jego zwyczajw. Modzie wiejska, zamiast przychodzi do miasta z bogatym dorobkiem
kulturowym, wchodzi jak ubogi krewny z kompleksami niszoci. A wielka szkoda!
Ju od wielu lat bowiem moda polska wzbogaca swoje kreacje motywami sztuki ludowej i
warto pomyle rwnie o wzbogaceniu monotonii ycia seksualnego w miecie pen humoru i
fantazji obyczajowoci wiejsk.
Nie zawsze i nie wszystkie wesoe zabawy kochankw wiejskich dadz si przenie w
warunki miejskie, ale istnieje wiele wietnych rozrywek, ktre mona zorganizowa w mieszkaniu
lub na urlopie.

147
 Wemy na przykad tace. Oczywicie dansingi, prywatki, imieniny to wszystko znamy.
Zorganizowanie jednak zabawy wieczornej w codziennym trybie ycia nie jest proste.
Jeszcze p biedy, gdy mamy do dyspozycji kluby modzieowe, ale kiedy ju jestemy troch starsi,
wybra si na dansing nieatwo, przewanie mamy waniejsze wydatki, a przecie sytuacja dwojga
modych w nocnym lokalu przy szklance oranady, zaszczutych wrogimi spojrzeniami kelnerw jest
nie do pozazdroszczenia.
Gdzie wic taczy? Taczymy w domu! Wspomniaam tu o tacach nago dla wyrobienia
swobody ruchw. Zupenie podobnie mona bawi si we dwoje. Po kolacji, przy adnie nakrytym
stole, urozmaiconej jakim specjalnie lubianym przysmakiem sporzdzonym we dwoje i kieliszkiem
wina (jednym!), przy muzyce.
Tace powinnimy wzbogaca rnymi elementami erotycznymi Mamy tu ogromne pole do
popisu dla inwencji twrczej. Niezalenie od walorw zabawowych i seksualnych wieczorne tace
we dwoje maj ogromn warto jako gimnastyka relaksowa, odprajca i odrywajca nas od
kopotw dnia codziennego.
Zostajemy sami, odsuwamy si od wszelkich spraw powszednich i wchodzimy w nasz wasny
wiat dla dwojga. Zabawy wieczorne, poprzedzajce miosne noce, stanowi barier midzy
kopotami dnia a nasz mioci, ktra powinna da pene odprenie fizyczne i psychiczne. Warto
rwnie pamita, e nie jest to zabawa zastrzeona tylko dla modych.
Starzejce si maestwa, ktre nie stroni od tacw ywych i urozmaiconych
skomplikowanymi figurami, zachowuj swobod ruchw, gitko i dobr wydolno minia serco-
wego przez dugie lata.
Jak bardzo taniec, nawet niezbyt szybki, jak walc czy tango, angauje wszystkie minie,
mona si przekona, gdy prowadzc ywot mao ruchliwy, przetaczycie p godziny. Na drugi
dzie jest czowiek cakowicie poamany i boli go kady misie to wanie dowd, jak bardzo
zwiotczay minie. Ju po trzech, czterech przetaczonych wieczorach minie przestaj bole,
poruszamy si atwo, zgrabnie, bez wysiku i zadyszki.
Drugi rodzaj zabaw wieczornych to zabawy w wodzie.
Jeeli wanna jest do dua, mona pooy na dnie mat z gbki. Na dodatek ciepo, ciepa
woda czy prysznic z gry i mamy cay wachlarz moliwoci do wyboru, wedug wasnej chci i
wyobrani
azienka moe sta si idealnym schronieniem dla mioci w malutkich mieszkaniach. Woda
nie tylko w azience ma ogromne walory seksualne. Znakomite s nocne zabawy nad jeziorem czy w
rzece przy ksiycu. Oczywicie noc musi by ciepa.
Oprcz wyliczonych wyej zabaw wykorzystanych dla urozmaicenia kontaktw seksualnych
istnieje jeszcze inny rodzaj gier. S to zabawy w fanty z premi dla wygrywajcego.
Ju Kamasutra podaje opis gry w pocaunki Igraszki przy caowaniu powinny wzmaga
uczucie mioci i upiksza je".
W Polsce rwnie s znane liczne gry towarzyskie o fanty, ktre znale mog zastosowanie
w zabawach we dwoje. Gramy w apki, ciuciubabk, w wojn na poduszki i kad z zabaw, jaka nam
tylko przyjdzie do gowy.
Wspomnie warto o bardzo starym obyczaju japoskim, zwany Shindai". Jest to bitwa na
poduszki -- zamiast ktni z mem czy on. Walka taka jest pono najskuteczniejszym sposobem
rozadowania narastajcych konfliktw maeskich. Terapi- t spopularyzowa u nas tygodnik
Przekrj". W wiecie jest na og mao znana, poniewa Japoczycy uwaaj j za spraw intymn,
cile rodzinn i niechtnie o niej mwi z obcokrajowcami.
Oda Kadeda, teoretyk wspczesnego Shindai", opisa osiem tysicy czterdzieci sposobw
spoduszkowania" przeciwnika, z Czego wida jasno, jak mona urozmaici zabawy we dwoje, gdy
wyobrania dopisuje. Skomplikowany, opisany przez Kadeda rytua wymaga, aby kady cios
zadawany poduszk przeciwnikowi podkrelany by sowem przeprosin. Przeciwnik natomiast
wydaje okrzyki, jki i cikie westchnienia w momencie, gdy zostaje ugodzony poduszk. Shindai"

148
zastrzeony jest raczej dla maonkw, midzy ktrymi zwykle czciej ni midzy kochankami
trafiaj si okazje do rozadowania nagromadzonych nieporozumie. Walce musi towarzyszy dys-
kusja na temat sporu.
Japoczycy definiuj rwnie, kiedy i przy jakich okazjach Shindai" ma zastosowanie w
maestwie. Po pierwsze za kadym razem, ilekro rnice opinii dzielce maestwa ka im
zapomnie o czuoci, jaka ich czy".
Po drugie stosuj Japoczycy Shindai" rwnie w sytuacjach, gdy duch maonka nie
jest do pogodny, aby uczci bogw oa". Jak si okazuje, japoska walka na poduszki rwnie
zmierza do oderwania maonkw od szarych spraw dnia codziennego wprowadzenia ich w nastrj
fizycznie i psychicznie bardziej sprzyjajcy mioci.
Walka trwa tak dugo, a ktra ze stron skapituluje lub poduszka pknie, zatapiajc
przeciwnika w oboku pierza. Partner rezygnujcy lub przez rozerwanie poduszki pozbawiony
broni woa: Sawatte", co znaczy: Czyni ci panem ostatecznej decyzji".
Wrd psychologw istnieje pogld, e Shindai" umoliwia rozadowanie nastrojw
agresywnych i zadawnionych pretensji, przywracajc w ten sposb harmoni maesk. Metoda jest
bezpieczna, bo wali mona z caych si, a krzywdy si partnerowi nie zrobi. Nadaje si ona raczej
dla maestw udanych, i kochajcych si, bo gdy nie ma ju uczu wzajemnych, adna walka nie
wygadzi zadawnionych alw i pretensji.
Wszelkie wymylone przez nas modyfikacje zabawy musz mie dwa zasadnicze skadniki:
odprajc fizycznie i psychicznie gr ruchow, ktra przyspiesza krenie krwi i odrywa od
szarych spraw ycia codziennego, oraz premi dla wygrywajcego.
W grach rodzinnych przegrany moe np. zmywa naczynia lub froterowa podog. W
zabawach we dwoje wygrane bywaj rozmaite, zalenie od umowy.
A jak wyglda maj fanty w proponowanych przeze mnie zabawach?
Bardzo rozmaicie, zalenie od wyobrani, chci i poczucia humoru bawicych si. Dla
przykadu proponuj dwie formy wyrwnywania przegranej.
Pierwsza wygrywajcy wyraa yczenie, aby by pieszczony przez partnera na
swj sposb" ktry najbardziej mu odpowiada. Zyskuje szans na dogadanie si z ukochanym czy
ukochan i przyjcie z humorem rnych drobnych pretensji, saboci czy niedocigni. Jeeli uda
si przerwa zmow milczenia otaczajc te sprawy i kochankowie zaczn dyskutowa o swoich
odczuciach seksualnych, otwiera si szeroka droga do ulepszenia, poprawienia i penego zgrania
reakcji. Mona wwczas wydoby na wiato dzienne to, co krylimy dotd, czego nie lubimy, albo
zaproponowa, co lubimy i co sprawia nam najwiksz przyjemno w czasie pieszczot. Swobodna
rozmowa o sprawach seksu to istotny zysk z wygranej.
Druga moliwo wygrywajcy decyduje, kto dzi kogo bdzie pieci. Partner wygrany
wybiera sobie wedle woli rol krlewny z drewna" czy obiektu pieszczot lub aktywnego kochanka.
W tej premii mog by dwie wersje: wszystkie pieszczoty nawet wcznie z orgazmem, ale
bez stosunku; lub peny stosunek ale tylko jedna strona aktywna do koca, druga natomiast
pozwala si pieci.
W pierwszej wersji nie koczcej si stosunkiem stwarzamy okazj do obserwowania reakcji
fizycznych i uczuciowych partnera.. Jeeli pieszczoty nie maj koczy si stosunkiem, nie ma
powodu do popiechu, co jest typowym objawem, gdy instynktownie przypieszamy je, wiadomie
zbliajc si do finau. Pieszczc partnera bez popiechu przejawiamy znacznie wicej pomysowoci
i inicjatywy w swoich poczynaniach.
Ponadto wiele radoci sprawia odkrywanie rnych nie znanych dotd reakcji seksualnych,
podczas gdy w warunkach normalnych stosunek przesania szczegy i nie pozwala si na nich
skoncentrowa.
Mamy tu okazj do poznania budowy i funkcji rnych receptorw seksualnych, do
obserwacji i wyszukiwania, w ktrych miejscach i na jakie bodce s one najwraliwsze. Moemy
przekona si, jaki rytm pieszczot jest najkorzystniejszy, powolny czy szybki, oceni, jaki rodzaj

149
dotkni czy pocaunkw wywouje najsilniejsze reakcje.
Przy tej grze uczymy si wiadomego sterowania narastaniem rozkoszy u partnera. Uczymy
si pieszczc obserwowa, jakie pieszczoty, sowa, dotknicia inicjuj wzwd (bodce Psychiczne,
suchowe, wzrokowe czy fizyczne), jak zmienia si intensywno objaww wzrastajcego napicia
seksualnego. Jednym sowem, pieszczc partnera bez popiechu uczymy si fizjologii jego
narzdw, widzimy, jak reakcje seksualne powstaj spontanicznie, w zalenoci od bodcw
zewntrznych, a nie psychicznych. Jak ju niejednokrotnie podkrelaam, najwikszym bdem w
mioci jest popiech.
Druga wersja wygranej to stosunek, w czasie ktrego caa aktywno jest rol jednego z
partnerw, a role rozdziela wygrywajcy. Tu mczyzna moe zabysn pomysowoci w wyborze
pieszczot czy pozycji przy stosunku, a jeszcze wiksze pole do popisu ma kobieta.
Doprowadzenie pieszczotami do wzwodu penej gotowoci partnera nie jest takie trudne, ale
potem musi ona tak poprowadzi przebieg stosunku, eby caa aktywno bya po jej stronie.
Najkorzystniejsza do tych pieszczot jest pozycja jedca lub leca odwrotna kobieta na
mczynie. Kobieta sama wprowadza czonek do pochwy, a nastpnie prbuje, korzystajc jedynie
z wasnych mini, tylko skurczami i falowaniem, nie poruszajc si wcale, doprowadzi mczyzn
do orgazmu.
Przyzwyczajenie si do zabaw tego rodzaju ogromnie si przydaje w pniejszym wieku,
kiedy wzwd u mczyzny zaczyna sabn w trakcie stosunku. Wtedy kobieta moe przej
inicjatyw i doprowadzi do orgazmu obydwoje partnerw. Aktywna rola kobiety przy stosunku
uczy mczyzn, e nie jest ona tylko bezwolnym obiektem pieszczot, a jej daje poczucie
wsppartnerstwa i rwnej odpowiedzialnoci za bogactwo wspycia.
W ten sposb radosna zabawa w ku zyskuje jeszcze jeden walor staje si szko
mioci. A najwaniejsze, e uczelnia ta jest dostpna dla kadego wieku.
Coventry Patmore (dziewitnastowieczny angielski poeta) powiada - Mio podnosi ducha
ze sfery szacunku i czci w sfer umiechu i flirtu. A ju zwaszcza wtedy, gdy kochankowie nie sil
si, nie pracuj nad swoj mioci, eby z niej wydoby prawdziwe przeycie.
To apczywe podejcie do spraw seksu niszczy w pierwszym rzdzie jego wesoo, zamykajc jej
najgbsze i najbardziej ukryte rdo. Bo w istocie nie ma innej przyczyny, aby tworzy, ni sama
rado" .

150
VIII
Metody zapobiegania ciy
NIE TDY DROGA

Pamitam jeszcze czasy tworzenia pierwszej Poradni wiadomego Macierzystwa w

Instytucie Matki i Dziecka i postulaty, e trzeba poczy te porady z leczeniem niepodnoci czy
konfliktowych ci, poniewa adna pacjentka nie odway si przyj do poradni wycznie
antykoncepcyjnej.
Pamitam rwnie wykady w terenie", na ktre jedziam razem z profesorem. Zdarzyo si
kiedy, e organizatorzy musieli wyprowadzi nas cichaczem tylnym wyjciem oraz odwozi
samochodem do Warszawy (byo to w miejscowoci podwarszawskiej), poniewa od frontu zaczaia
si grupa dyskutantw", uzbrojonych w mierdzce jajka i zgnie pomidory.
Jak zwykle kade pokolenie uwaa, e ono wanie odkryo bunt modziey czy
antykoncepcj lub inne tego rodzaju problemy, znane w gruncie rzeczy nieomal od pocztku wiata.
Wystarczy dobrze poszuka, aby znale w wielu kulturach najrniejsze metody zapobiegania
ciy, stosowane np. przez Egipcjanki, Rzymianki, kobiety wszelkich czasw i wszystkich czci
wiata. Wiemy, e afrykaskie i tybetaskie plemiona koczownicze stosuj po dzi dzie wywary z
zi, powodujce okresow niepodno u mczyzn czy kobiet. Skad wywaru Jest utrzymywany w
tajemnicy i do dzi jeszcze nam nie znany.
Wiadomo z papirusw, e Egipcjanki w czasach staroytnych zakaday do pochwy w celach
antykoncepcyjnych gbki nasycone mocno osolonym kleikiem z ryu. W staroytnym Rzymi i
Grecji stosowano rwnie gbki dopochwowe, zwilajc je roztworem octu lub soku z cytryny.
Stosunki przerywane znane byy ju w staroytnoci. Rwnie zabieg przerywania ciy
wykonywany by najrozmaitszymi metodami nieomal od pocztku wiata.
Rozumujc logicznie, gdyby ludzko nie regulowaa w ten czy inny sposb liczby
posiadanych dzieci, kade maestwo musiaoby ich mie kilkanacie lub wicej. A sami widzimy,
e tak nie jest. Sdz, e dzisiaj nie ma ju potrzeby dyskutowania u nas o celowoci antykoncepcji.
Warto natomiast pomwi o skutecznoci i ewentualnej szkodliwoci poszczeglnych rodkw
antykoncepcyjnych.
Zdajemy sobie spraw, e antykoncepcja staa si rzecz zupenie nieodzown tak dla
modziey nawizujcej kontakty seksualne przed lubem, jak i dla maestw.
Wspomniaam ju, mwic o okresie mioci modzieczej, e cia w sytuacji, gdy
plany yciowe dwojga ludzi nie s jeszcze sprecyzowane, staje si katastrof. Dziecko dla
dziewczyny stwarza ogromne komplikacje yciowe, a niezdecydowanego chopca wprowadza w
panik, ktra sprawia, e ucieka on gdzie pieprz ronie, nie rozczulajc si wcale nad spraw swego
ojcostwa.
Maestwa rwnie wymagaj duszego czasu, aby pozna si nawzajem, przystosowa
fizycznie, wyrwna rnice charakterologiczne i rodowiskowe, a take po prostu nacieszy si
yciem we dwoje, zanim podejm powane obowizki zwizane z wychowaniem dziecka.
Wiadomo, e najlepszym momentem do pojawienia si dziecka jest chwila, gdy
maonkowie s ju troch przesyceni , mioci we dwoje, maj wzgldne warunki materialne i
mieszkaniowe. Dziecko wprowadza mnstwo nowych problemw i w zwizku z tym

151
moment jego pojawienia si musi by uzaleniony od woli rodzicw, aby zjawio si ono w
warunkach optymalnych tak dla niego, jak i dla rodziny.
Nie mona zapomina rwnie o jednej z przyczyn oziboci kobiet, u ktrych stay lk
przed niepodan ci paraliuje cakowicie odruchy seksualne. Lk taki moe zupenie zniechci
do wspycia, a tym bardziej po przebyciu kilku zabiegw przerywania ciy.
Przerwanie niepodanej ciy jest najgorszym wyjciem z sytuacji. Jest posuniciem
jednorazowym, w adnym sensie nie zabezpieczajcym na przyszo (najczciej bardzo atwo
zachodzi si w ci w pierwszych miesicach po zabiegu), a rwnoczenie jest najbardziej
szkodliw ze wszystkich metod uchronienia si przed niepodanym dzieckiem.
Istnieje do powszechnie przyjty pogld, e zabieg nie jest tak bardzo szkodliwy, poniewa
tyle kobiet przerywa ci, i nic si nie dzieje, nie choruj, nie maj adnych komplikacji. Wielu
mw uwaa, e przerywanie ciy w dzisiejszych czasach rozkwitu chirurgu jest zabiegiem
nieomale kosmetycznym". adnie powiedziane! Tylko nie zapominajmy, e po pierwsze chodzi
tu o nasze dziecko, ktre przestaje istnie, a po drugie ten bahy na pozr zabieg kosmetyczny
moe kobiecie zmarnowa zdrowie na wiele lat albo i na cae ycie.
Sprawa jest czsto nie dostrzegana przez pacjentki, a raczej nie kojarzona ze schorzeniami
wystpujcymi w pniejszych latach. Przerwanie ciy i jego ujemne skutki ujawniaj si w wielu
dziedzinach. Psychicznie bywa ono zacztkiem powstawania znieczulicy uczuciowej, gdy bez
wikszych waha godzimy si na usunicie ciy. Najczciej cierpi tu kobiety, poniewa u nich
instynkt macierzyski jest czynnikiem dominujcym w caej psychice i sytuacja, w ktrej
mczyzna, wywierajc tak czy inn presj, namwi kobiet na przerwanie ciy, pozostawia na
zawsze gorzki osad na dnie ich wzajemnych stosunkw.
Setki razy spotykaam w poradni pary przychodzce z prob o skierowanie na przerwanie
ciy. Mczyzna zwykle tumaczy szeroko i przekonywajco, e nie ma warunkw ani moliwoci,
e cia musi by przerwana, e moe pniej, za par lat. Ona suchaa tego przemwienia, a z
wyrazu jej twarzy wida byo, e wcale nie jest przekonana o susznoci argumentacji mczyzny, a
decyzja, podjta niby we dwoje, jest decyzj sugerowan przez partnera.
O jednej rzeczy nie wolno zapomina mczynie decyzj, czy dziecko ma zosta
urodzone, czy te cia przerwana, naley zostawi zawsze kobiecie. Ona ci nosi i ona wiksz
cz ycia powica wychowaniu dziecka, a take o jej zdrowie tu chodzi i o jej cierpienia fizyczne.
Mczyzna, ktry podejmuje decyzj w tym wzgldzie, dziaa na szkod swego maestwa i moe
czasem nieodwracalnie zniszczy wizy uczuciowe czce go z on. Jeeli w adnym wypadku nie
chce mie dziecka, ma wszelkie moliwoci, by do ciy nie dopuci, a w chwili, gdy z nich nie
skorzysta, z lenistwa czy innych wzgldw, nie moe wywiera presji ani podejmowa decyzji za
kobiet. Kulturalny i kochajcy m, jeeli znajdzie si w tak przykrej sytuacji, moe tylko
powiedzie:
Kochanie, w tej sprawie tylko ty moesz decydowa". Sprawa jest tym powaniejsza, e
przerwanie ciy moe spowodowa bezpodno i zaway na caym dalszym wspyciu.
Szczliwie pogld na te sprawy zmienia si z upywem lat. Nie zdarzyo mi si widzie w
poradni maonka w wieku powyej trzydziestu piciu lat towarzyszcego onie na wizycie
lekarskiej w sprawie antykoncepcji czy skierowania na przerwanie ciy. Rozwizywanie
kopotw z tej dziedziny dawny m pozostawia cakowicie onie. Obecnie powszednim obrazkiem
staje si w praktyce lekarskiej dwoje modych, czsto nastolatkw, przychodzcych z prob o
wybranie rodkw zapobiegawczych, poniewa chc zacz wspycie, a modemu mczynie
zaley na zdrowiu i spokoju partnerki, i z reguy on jest inicjatorem wizyty lekarskiej. Podobnie
wyglda sprawa z prob o skierowanie na przerwanie ciy. Zawsze przychodz we dwoje
naradzi si a decyzja najczciej nie jest z gry przesdzona.
Oprcz aspektw psychicznych i uczuciowych przerywanie ciy wyrzdza jeszcze niemae
szkody fizyczne, tym niebezpieczniejsze, e jak ju wspomniaam, rzadko wizane przez pacjentki z
przebytym zabiegiem, poniewa wystpuj one zwykle znacznie pniej. Nie mwi tu o

152
dramatycznych wrcz ' skutkach przerywania ciy poktnie u babek" czy poonych,, poniewa
okres tego rodzaju powika min u nas chyba bezpowrotnie. Zabiegi wykonywane u babek"
jeszcze za moich studenckich czasw sprowadzay do szpitali setki kobiet z cikimi uszkodzeniami
macicy i jelit, krwotokami i zatruciami przez rodki zaywane celem spdzenia podu. Wikszo z
tych kobiet umieraa, pomimo pomocy udzielonej w szpitalu.
Obecnie sprawa nie wyglda ju tak dramatycznie. Zabiegi wykonuj fachowcy. aden
jednak lekarz, najlepszy nawet specjalista, nie moe przewidzie, jakiego rodzaju zoliwe bakterie
znajduj si w danej chwili w pochwie kobiety. Maksymalnie aseptyczne warunki wykonania
zabiegu nie mog zapobiec przeniesieniu wysterylizowanymi narzdziami infekcji z pochwy do
macicy, a tam przecie znajduje si otwarta rana oyskowa.
Jeeli infekcja jest niewielka, nie daje adnych objaww j oglnych. Bakterie wdruj jednak
do jajowodw, gdzie po- j woduj z czasem powstawanie drobnych zrostw zwajcych j ich
wiato. Zrosty takie utrudniaj lub uniemoliwiaj dojcie Jajeczka do macicy, przepuszczaj
natomiast z atwoci plemniki, ktre s duo mniejsze. W tej sytuacji nastpuje zapodnienie
jajeczka uwizionego w jajowodzie i cia pozamaciczna. Cia taka rosnc rozrywa jajowd i
powoduje krwotok, wymagajcy operacyjnego usunicia jajowodu, aby zatrzyma krwawienie i
uratowa ycie kobiety.
Takie wanie drobne infekcje" wystpuj najczciej obecnie przy sterylnych warunkach
wykonywania zabiegw. Pamitam, e w latach pidziesitych, gdy byam jeszcze studentk i
wybieraam si na specjalizacj ginekologiczn, caa grupa interesujcych si t dziedzin studentw
sprawowaa formalnie dyury, aby uchwyci moment, gdy przyjdzie na oddzia kobieta z ci
pozamaciczn, poniewa rozpoznanie tej dolegliwoci byo bardzo trudne, a pacjentki zdarzay si
rzadko jedna na kilka miesicy.
Obecnie, gdy od wielu ju lat wprowadzono ustaw o dopuszczalnoci przerywania ciy, na
kadym oddziale szpitalnym spotyka si tygodniowo po kilka tego rodzaju operacji.
Jeeli infekcja po zabiegu jest powana, a towarzysz jej przeduone krwawienia,
temperatura oraz ble w dole brzucha, wtedy zmiany zapalne w jajowodach mog by tak znaczne,
e jajowody zarastaj cakowicie i kobieta staje si niepodna.
Leczenie niepodnoci zwizane z niedronoci jajowodw jest bardzo trudne i trwa latami,
czsto nie dajc adnych efektw. Szczeglnie na niepodno i zmiany zapalne w jajowodach
naraone s kobiety przerywajce pierwsz ci. Macica po przebytym porodzie ma wyksztacone
mechanizmy zwalczajce infekcj, mechanizmy, ktre wytwarzaj si w czasie ciy oraz porodu, i
moe atwiej poradzi sobie z inwazj bakterii chorobotwrczych. Natomiast narzdy rodne kobiety,
ktra jeszcze nie rodzia, s bezbronne i kada infekcja wprowadzona przy zabiegu znacznie bardziej
je uszkadza.
By moe, e Czytelnicy moi s zdziwieni, dlaczego tyle miejsca powicam sprawie
przerywania ciy w ksice o sztuce kochania i kulturze seksualnej, ale uwaam to zagadnienie za
rozstrzygajce w ocenie kultury seksualnej tak mczyzny, jak i kobiety. Zreszt i bezporednio
zabiegi przerywania ciy wpywaj na sprawy seksu
Istnieje w zwizku z infekcj wprowadzon do macicy przy zabiegu jedno z powika
stosunkowo mao znane, a majce ogromny wpyw na odczucia seksualne kobiety. Jak wspomniaam
w dziale o systemie unerwienia seksualnego narzdw rodnych kobiety, wikszo pczkw wkien
nerwowych, przenoszcych wraenia seksualne, przebiega midzy koci krzyow a tyln cian
macicy, wewntrz wizada krzyowo-macicznego. Wizado to, podobnie jak wizada boczne,
czy macic ze cianami miednicy. Zdarza si, e infekcja, ktra dostaa si do jamy macicy,
wdruje nie do jajowodw, tylko do naczy krwiononych w cianie macicy i umiejscawia si w
okolicy wizada krzyowo-macicznego, powodujc w nim przewleky stan zapalny.
Zapalenie wizade nie jest moe tak dramatyczne w skutkach jak powikania opisane
poprzednio, ale cignie si nierzadko latami i jest bardzo trudne do wyleczenia.
Objawami tego schorzenia s przede wszystkim zaburzenia w przewodzeniu bodcw

153
seksualnych. Bardzo czsto do poradni seksuologicznej zgaszay si kobiety, ktre nagle po zabiegu
przestaway by pobudliwe seksualnie, a przyczyn tej oziboci stawa si proces zapalny, ktry
powodowa stany obrzkowe tkanek otaczajcych pczki nerwowe, a co za tym idzie, ucisk na nie,
zmniejszajcy moliwo przewodzenia bodcw. Rwnoczenie pojawia si uczucie silnej
bolesnoci przy poruszaniu szyjki macicznej i caej macicy.
Subiektywnie kobieta przy niewielkim nasileniu stanu zapalnego wizade moe nie
odczuwa adnych dolegliwoci, tylko zauway stopniowy zanik wraliwoci seksualnej pochwy,
sromu i echtaczki. Jest zaskoczona nie wytumaczon dla niej zmian w odczuwaniu, tym bardziej
e przed zabiegiem wszystko przebiegao prawidowo. Czasami sdzi, e ozibo jest wynikiem
przykrych przey psychicznych i fizycznych zwizanych z zabiegiem. Jeeli schorzenie wizade
krzyowo--macicznych nasila si, zaczynaj pojawia si ble przy stosunku, spowodowane
trcaniem i poruszaniem szyjki macicznej, ktra pociga za schorzae wizada, a take wystpuje
ywa bolesno tylnego sklepienia pochwy, poniewa czonek nierzadko do silnie uderza w to
sklepienie. Czsto w takim ukadzie pomaga zmiana pozycji przy stosunku, angaujca raczej
przednie sklepienie, a pomijajca tylne (stosunek w uoeniu od tyu, na boku i wiele innych).
Zmiana pozycji pozwala unikn dokuczliwych blw w czasie stosunku, co ju znacznie poprawin
sytuacj, ale nie zawsze wpywa na popraw odczuwania seksualnego.
Mniejsze czy wiksze stany zapalne wizade krzyowo-macicznych s czsto rdem tak
dobrze znanych kobietom blw krzya, ktre utrudniaj prac, a czasem i swobodne poruszanie si.
Niejednokrotnie kobiety skarce si na dokuczliwe ble krzya, du bolesno przy stosunku lub
tylko stopniowe zanikanie wraliwoci seksualnej w kilka miesicy lub bezporednio po przebytym
zabiegu przerwania ciy nie kojarz sobie tych dolegliwoci z zabiegiem, ktry nie jest, jak wida z
naszych rozwaa, zabiegiem kosmetycznym". Wyej opisane dolegliwoci stanowi powinny
ostrzeenie take i dla tych mczyzn, ktrym nie przeszkadza, e kobieta odchorowuje zabieg.
Moe przemwi im do wyobrani utrata dotd chtnej i z duym temperamentem partnerki
seksualnej. Przerywanie nie jest metod zapobiegania ciy, a jedynie dramatycznym rozwizaniem
sytuacji ju istniejcej.
Metody antykoncepcyjne i mody panujce w tej dziedzinie na wiecie rwnie maj swoj
histori. Pamitam jeszcze okres szerokiej popularyzacji kalendarzyka maeskiego, potem rozkwit
wszelkiego rodzaju chemicznych rodkw dopochwowych, z kolei ich zmierzch i wypynicie na
pierwszy plan mechanicznych rodkw dopochwowych, jak krki i kapturki, wreszcie epok
rodkw domacicznych i najmodniejszych obecnie wrd kobiet doustnych tabletek
antykoncepcyjnych.
Kada z tych metod ma swoje wady i zalety, ale najwaniejsz spraw jest ich skuteczno
przy moliwie najmniejszej szkodliwoci dla zdrowia. Jeszcze niedawno trway burzliwe i szerokie
dyskusje w koach naukowych dyskredytujce tradycyjne metody kalendarza i stosunkw
przerywanych z chwil pojawienia si na rynku rodkw chemicznych i mechanicznych, potem
zachwyty nad znakomitym i niekopotliwym dziaaniem spiralek domacicznych, a wreszcie era
tabletek doustnych, ktre wstpnym bojem opanoway cay wiat.
Niewtpliwie s one najprostsze w stosowaniu i stuprocentowo pewne, ale gdy zaczy si
mnoy w miar upywu lat i obserwacji najrozmaitsze objawy ich szkodliwoci, wynikajcej
gwnie z tego, e nie dziaaj lokalnie, tylko wpywaj na ca gospodark organizmu, zaczto si
zastanawia, czy rodki tradycyjne, tak beztrosko odrzucone do lamusa, nie s czasem niewiele
mniej skuteczne, a o cae niebo bezpieczniejsze. Dzi ju nie mwi si, e prezerwatywa czy
stosunek przerywany to historia.
Postaram si w dalszych rozwaaniach wykaza wszystkie strony korzystne starych i
najnowszych metod zapobiegania ciy, aby Czytelnicy moi mogli wybra sobie to, co im naj-
bardziej bdzie odpowiadao bd ze wzgldu na przekonania, bd na wygod czy przyzwyczajenie.

154
 STOSUNEK PRZERYWANY

Jednym z najbardziej popularnych od tysicleci nieomale znanych sposobw zapobiegania

niepodanej ciy, jak ju wspomniaam na pocztku tego rozdziau, jest stosunek przerywany.
Pracujc w poradni interesowaam si zawsze, jakie metody antykoncepcyjne stosoway moje
pacjentki z wasnej inicjatywy. Przede wszystkim byy to kalendarz i stosunki przerywane, a zaraz
potem prezerwatywy.
Technika antykoncepcyjna stosunku przerywanego polega na tym, e mczyzna nie
dopuszcza, aby nasienie dostao si do pochwy, i wycofuje si tu przed wytryskiem. Metoda ta nie
jest wcale atwa, poniewa trzeba wypracowa tak silny odruch warunkowy przerywania stosunku,
e wchodzi on jut w skad normalnego toku odczuwania seksualnego i nie przeywa si go jako
przykrego czy niedogodnego. Stosujc przez wiele lat przerywanie stosunkw ona pocztkowo
zaniepokojona myl zdy czy nie zdy?!" stopniowo uspokaja si i przestaje denerwowa,
przyzwyczajajc si do bezbdnych reakcji wsppartnera.
Konieczne jest, aby w miar wspycia m zainteresowa si, kiedy ona osiga orgazm, i
przedua stosunek na tyle, aby ona zawsze zdya go nieco wyprzedzi. W tym ukadzie,
obydwoje s zadowoleni ze wspycia, pomimo e nie przeywaj orgazmu wsplnie, ale m
nada bezporednio za on i krzywa jej podniecenia seksualnego jest ju w pocztkowej
fazie fizjologicznego spadku w momencie przerwania stosunku. Jeeli kobieta nie jest dostatecznie
pobudliwa, a mczyzna nie zadba o to, eby osigna orgazm przed przerwaniem
stosunku, nage ustanie bodcw w fazie plateau zaburza przebieg odczuwania i
uniemoliwia osignicie orgazmu (patrz: krzywe Van de Veldego, rys. 27).
Stosowanie tej metody wymaga pewnego dowiadczenia, a ponadto jest do trudne
do zrealizowania dla mczyzn bardzo pobudliwych i nerwowych, poniewa wymaga duego
samoopanowania. Pene przeycie orgazmu polega przede wszystkim na zupenej utracie
kontaktu z rzeczywistoci, i wyczeniu czynnoci wyszych kory mzgowej. Trzewej
uchwycenie momentu szczytowania i wyczenie wiadomoci i w celu przerwania stosunku nie
jest atwe i wymaga duej wprawy. Metoda ta stosowana stale przez niektre maestwa
doprowadzona jest do takiej perfekcji, e maj dzieci tylko i wtedy, kiedy tego pragn. Nie jest
ona jednak dobra dla mczyzn nerwowych, poniewa wstrzsy powtarzajce si<; przez wiele
miesicy czy nawet lat mog stopniowo sta si rdem nerwic pciowych, ujawniajcych si w
formie zaburzenia czynnoci seksualnych lub oglnych organizmu.
Ma ona wic rwnie swoje ze strony, o ktrych przede wszystkim powinni wiedzie
modzi, zaczynajcy j stosowa, aby unikn niemiych niespodzianek. Jak si rwnie okazuje, nie
zawsze i nie caa porcja nasienia zostaje wydalona w czasie wytrysku. Istnieje pewien odsetek
mczyzn, u ktrych kilka kropel nasienia wydziela si ju w trakcie stosunku /. pcherzykw
nasiennych i moe by ono zmieszane z luzem wydalanym z cewki moczowej. Nie naley
zapomina, te w jednej porcji nasienia znajduje si szedziesit do osiemdziesiciu milionw
plemnikw, z czego wniosek, e w kilku kroplach spermy wydzielanej w trakcie stosunku moe ich
by kilka tysicy, co niewtpliwie wystarczy do zapodnienia. Istnieje pogld, e u okoo dwudziestu
procent mczyzn wytrysk nie jest jednoczasowy, to znaczy, e cz nasienia wydziela si w czasie
stosunku i w tych wypadkach stosunki przerywane s nieskuteczn metod antykoncepcyjn.
Nastpna sprawa, na ktr koniecznie naley zwrci uwag, to moliwo zapodnienia przy
powtrnym stosunku, poniewa cz nasienia pozostaje w okolicy odzi i napletka oraz w
kocowej czci cewki moczowej. Mona temu zapobiec myjc si dokadnie przed nastpnym
stosunkiem oraz oddajc mocz, aby usun plemniki z cewki moczowej.
W zwizku z moliwoci wydzielania odrobiny nasienia w czasie stosunku radziabym
modym parom zaczynajcym stosowa t metod dodanie jeszcze do pochwy jakiego rodka
chemicznego, tabletki antykoncepcyjnej, globulki, czy choby kawaka waty zwilonej lekkim
roztworem octu. Te rodki chemiczne zabezpieczaj przed ewentualnym zapodnieniem. Mona

155
prbowa po pewnym czasie i nabraniu wprawy, czy bez tego zabezpieczenia stosunek przerywany
jest dostatecznie pewny, ale radziabym to robi wtedy, gdy ewentualna cia nie spowoduje sytuacji
dramatycznej. By okres, gdy mwiono wiele na temat ujemnego wpywu stosunkw przerywanych
na system nerwowy mczyzny. W swojej praktyce lekarskiej nie zauwayam tego rodzaju wpywu
na mczyzn spokojnych i opanowanych. Dla nerwicowcw natomiast nie jest to metoda godna
polecenia.
Istnieje jeszcze jeden moment, o ktrym warto wspomnie, wchodzcy w gr przy
stosowaniu takich rodkw, jak stosunek przerywany czy prezerwatywa. Chodzi mi o wpyw
wydzieliny hormonalnej jder, znajdujcej si w nasieniu, na organizm kobiety. Wyej wymienione
rodki antykoncepcyjne zabieraj w caoci nasienie, nie pozostawiajc go w pochwie. Jak dotd, nie
wykazano w pimiennictwie naukowym w sposb konkretny dodatnich lub ujemnych skutkw
pozbawienia organizmu kobiety hormonw mskich znajdujcych si w nasieniu. Ale codzienna
obserwacja w gabinetach ginekologicznych wykazuje wyrany ich wpyw na oglne samopoczucie w
pewnych ; okresach zachwiania rwnowagi hormonalnej, jak na przykad j w okresie przekwitania.
Kobiety wspyjce regularnie z pozostawieniem nasienia mskiego w pochwie mniej
dotkliwie odczuwaj dolegliwoci zwizane ze wzrostem poziomu estrogenw, ktry poprzedza
klimakterium. Mona przypuszcza, e hormon mski zawarty w nasieniu moderuje i obnia
nieco nadwyk estrogenw wystpujc w tym okresie. Nadwyka ta powoduje u kobiet
liczne dolegliwoci, jak np. ble krzya, ble gowy czy bolesne obrzki piersi przed miesiczk.
Lekarz obserwujcy wnikliwie pacjentki moe zauway, e zalecajc im zmian metody za-
pobiegania ciy (prezerwatywa, stosunek przerywany) na inn pozwalajce swobodnie wchania
si skadnikom hormonalnym nasienia przez cianki pochwy (np. krek, kapturek), stwierdza
znaczn popraw oglnego samopoczucia pacjentki, zmniejszenie napicia nerwowego i
wyrane zagodzenie dolegliwoci przedmiesiczkowych.
Niejednokrotnie pacjentki, u ktrych lekarz stwierdzi istnienie miniakw macicy
czy naderki czci pochwowej, J uwaaj, e naley w ogle zaprzesta wspycia
albo w ostatecznoci stosowa prezerwatywy, eby sobie nie zaszkodzi. W takich
przypadkach zawsze tumacz, e przerywanie regularnego wspycia, szczeglnie w okresie
przedklimakterycznym, kiedy popd seksualny u kobiety jest najwikszy, wpywa zdecydowanie
ujemnie na stan zwizany z brakiem rwnowagi hormonalnej. Regularne wspycie z
pozostawieniem nasienia w pochwie poprawia oglne samopoczucie pacjentki.
Niezalenie od tych zastrzee w okresie penej podnoci metoda stosunkw przerywanych
moe by cennym rodkiem antykoncepcyjnym, jeli tylko nie zapomnimy o wyej wymienionych
moliwociach popenienia bdu.

KALENDARZ MAESKI

Drugim z kolei pod wzgldem czstotliwoci stosowania sposobem zapobiegania ciy jest
ogromnie rozpowszechniony kalendarz maeski. Metoda ta jest rwnie szeroko popularyzowana
przez Koci katolicki jako jedna z metod dozwolonych dla jego wyznawcw.
Istota kalendarza maeskiego oparta jest na badaniach Ogino-Knausa; wprowadzili oni
obliczenia okresw podnych i niepodnych w cyklu miesiczkowym kobiety. Stosujc kalendarz
maeski zakada si, e jajeczkowanie wystpuje w wikszoci wypadkw w poowie cyklu
miesiczkowego. Biorc pod uwag ywotno jaja, trwajc okoo czterech, piciu dni, jak rwnie
kilkudniow ywotno plemnikw, okrela si jako czas niepodny pierwsze dni po miesiczce,
mniej wicej do smego dnia, patrzc od pierwszego dnia miesiczki. Potem osiem dni przerwy do
szesnastego, siedemnastego dnia i znowu okres niepodny a do nastpnej miesiczki. Metoda
Ogino-Knausa pomimo szerokiego rozpowszechnienia stwarza bardzo due moliwoci pomyek i
std pogld, e najwicej dzieci nie planowanych przychodzi na wiat przy stosowaniu kalendarza.
Aby tych kopotw unikn, trzeba przede wszystkim okreli moliwie dokadnie, kiedy

156
wystpuje owulacja. Prowadzc badania eytohormonalne stwierdziam, e na szeset prawidowych
cykli miesiczkowych badanych pacjentek w jednej trzeciej cykli owulacje wystpoway w pierwszej
dekadzie, w jednej trzeciej w rodkowej dekadzie i w jednej trzeciej w ostatniej dekadzie cyklu
miesiczkowego. Jak z tego wynika, poowa cyklu miesiczkowego nie jest wcale okresem
uprzywilejowanym dla jajeczkowania i std bardzo liczne cie u kobiet skrupulatnie nawet
stosujcych kalendarzyk maeski.
Mona unikn pomyki w okreleniu terminu owulacji u danej kobiety robic przez co
najmniej trzy miesice pomiary ciepoty porannej i okrelajc w ten sposb dokadny termin owulacji
w chwili wystpienia skoku temperatury. W tym celu nale, codziennie rano mierzy przez dziesi
minut temperatur w pochwie. Pomiary musz by robione zaraz po obudzeniu, przed wstaniem z
ka, poniewa chodzi o temperatur spoczynku. Wynik wpisujemy na wykres, sporzdzony na
kartce zeszytowej kratkowanego papieru. W linii poziomej kada kratka okrela jeden dzie cyklu,
liczc od pierwszego dnia miesiczki. W linii pionowej kratka odpowiada jednej kresce temperatury.

Krwawienie miesiczkowe

Mierzc temperatur codziennie i wpisujc na wykres, moemy ju po dwch, trzech

miesicach zauway, w ktrym miejscu krzywej pojawia si skok owulacyjny, i obliczy okres
abstynencji na cztery dni przed i cztery dni po tym skoku (na rysunku zaznaczone krzyykami). Gdy
powicimy troch trudu na dokadne opracowanie swoich terminw jajeczkowania, moemy ju
potem korzysta z okresw niepodnych z du doz prawdopodobiestwa, e nie zdarzy si cia
niepodana, najczciej bowiem cie wystpuj na skutek bdw w obliczeniu.
Warto tu zaznaczy, e stay dla kadej kobiety rytm owulacyjny ulega zaburzeniu w cigu co
najmniej trzech miesicy po poronieniu, w cigu roku po porodzie i po przekroczeniu
czterdziestego roku ycia, gdy zaczynamy wchodzi w okresie przedklimakteryczny. W tych
trzech przypadkach zmieni metod zapobiegania ciy, poniewa technika okrelania dni
niepodnych bardzo czsto zawodzi. Std te wiem od pacjentw stosujcych z powodzeniem
przez cae ycie kalendarz pojawiaj si dzieci w maestwach starszych, po czterdziestce, ktre
ju odchoway swoje potomstwo. Oczy-wicie kalendarz maeski ma jeszcze t dodatkow
zalet, e nasienie pozostaje w pochwie.
Wracajc do zagadnie wspycia seksualnego, mona w pewnych przypadkach
zastrzeenia do stosowania kalendarza. Robiam w poradni zestawienia statystyczne, w jaki
okresach cyklu miesiczkowego wystpuje u kobiet najwysza pobudliwo seksualna. Z bada
tych wynikao, e prawie w poowie wystpuje ona w rodkowym okresie cyklu
miesiczkowego a w pozostaych przypadkach w okresach okoo miesiczkowych (tu przed i po
miesiczce). Spostrzeenia te wykazuj pewn wad kalendarza maeskiego w przypadku, gdy
wymaga on abstynencji w okresie owu3acji u u ktrych w tym czasie wystpuje najwiksza
pobudliwo seksualna, a co za tym idzie, szansa na pene przezywanie stosunku.
W praktyce lekarskiej spotkaam sporo kobiet, ktre staray si z powodu oziboci, a z
wywiadw wynikao, e stosoway przez wiele lat metod kalendarza maeskiego. Zawsze na
wstpie dobieraam im krek dopochwowy i sprawdzaam, czy nie jest to pseudooziebo,
wynikajca z pomijania we wspyciu okresw najwyszej pobudliwoci seksualnej. W tych
przypadkach zmiana metody antykoncepcyjnej prowadzia do szybko do prawidowego
przeywania odczu seksualnych.
Ponadto maestwa mode w pierwszych latach wspycia miewaj nierzadko stosunki
codziennie i kilka razy dziennie i w tych warunkach dosy trudno pogodzi wspycie seksualne z
wymogami kalendarza i okresowej abstynencji. Kalendarz wic nadaje si raczej dla maestw
wieloletnich, tym bardziej e w pocztkowych okresach mioci i duych wzrusze seksualnych,
szczeglnie przy wspyciu nieregularnym okazyjnym, atwo moe' wystpi dodatkowa
owulacja.

157
Podsumowujc, kalendarz maeski opracowany indywidualnie na podstawie pomiarw
ciepoty porannej moe by i praktyczn metod zapobiegania ciy dla maestw systematycznie
wspyjcych a do czterdziestego roku ycia, z wyjtkiem okresu poronie i ci.

Rys. 42. Okrelenie okresw podnych i niepodnych na krzywej ciepoty porannej

ANTYKONCEPCYJNE RODKI DOPOCHWOWE

Najprostsze w uyciu s rodki chemiczne, tabletki, galaretka (kremy), globulki. Powinno si

je zakada do pochwy na krtko przed stosunkiem i powinny one dziaa zabjczo na plemniki.
Biorc pod uwag fizjologi stosunku i stawianie si macicy w czasie orgazmu, w zwizku z czym
szyjka uchylona dotyka nieomale wytryskajcego nasienia, istnieje zawsze moliwo przedostania
si plemnikw do luzu szyjkowego, ktry osania je i zabezpiecza przed rodkami znajdujcymi si
w pochwie. Jak wida, sam mechanizm stosunku i wytrysku ogromnie zmniejsza skuteczno
rodkw chemicznych, ktre w tych warunkach daj najwyej okoo czterdziestu procent
zabezpieczenia.
Te same jednak rodki chemiczne s nieocenionym dodatkiem do innych metod
antykoncepcyjnych, na przykad cznie ze stosunkiem przerywanym, kalendarzem, czy
mechanicznymi rodkami dopochwowymi daj prawie stuprocentow gwarancj skutecznoci.
Jednym sowem, s niezbdnym dodatkiem do wikszoci metod antykoncepcyjnych.
Jak ju wspominaam, dopochwowe rodki antykoncepcyjne znane byy kobietom od wielu
wiekw. Dzisiaj jeszcze stosuje si trzy rodzaje antykoncepcji dopochwowej: tamponiki, kapturki
naszyjkowe i bony pochwowe, czyli tzw. krki. Kada z tych metod skada si z dwu zasadniczych
elementw. Pierwszy to mechaniczna osona, zakrywajca wejcie do kanau szyjki, drugi --to
substancja chemiczna, unieruchamiajca i niszczca plemniki. aden ze rodkw dopochwowych nie

158
jest skuteczny bez dodania skadnika chemicznego. cznie stosowane i przy zachowaniu
obowizujcej ostronoci daj pen gwarancj.
Najprostsz form antykoncepcji, opart na tej zasadzie, jest tampon dopochwowy, nasycony
pynem antykoncepcyjnym. Tampon nadaje si szczeglnie dla kobiet modych o pochwach wskich
i sklepieniach nie rozcignitych przez kolejne porody.
Przy pochwach wskich tampon wsunity gboko przy pomocy dwu palcw trafia
bezporednio na ujcie szyjki macicznej i osania j przed inwazj plemnikw. Osona mechaniczna
nie jest jednak wystarczajca, poniewa po pewnym czasie plemnik potrafi j obej" i trafi do
kanau szyjki. Z tego wzgldu tampon musi by nasycony pynem, ktry unieruchamia plemniki.
Jako pyn plemnikobjczy moemy zastosowa kady roztwr kwany np. wodny roztwr octu,
cytryny, kwasu bornego itp. Przygotowujc roztwr naley doda wody w takiej iloci, aby smak
pynu by kwany, ale niezbyt ostry. Do uzyskania roztworu zakwaszajcego wystarczy np. yeczka
od herbaty trzyprocentowego octu, soku cytrynowego lub p yeczki kwasu bornego na p
szklanki wody (przypominam, e kwas borny rozpuszcza si tylko w bardzo gorcej wodzie). Po
przestudzeniu tampon zanurzamy w pynie, lekko wyciskamy, tak eby z niego nie cieko, i
wsuwamy do pochwy, osaniajc nim szyjk maciczn. Pocztkowo mog by trudnoci z
wyjmowaniem tamponu i dlatego dobrze jest go przeszy grub nitk, ktra uatwi wyjcie, dopki
kobieta nie nauczy si wyjmowa go bez pomocy nici.

Tamponem moe posugiwa si kada kobieta bez zasigania porady lekarskiej, a ponadto
jest on cakowicie niewyczuwalny w czasie stosunku przez partnera i nie zmienia odczuwania
bodcw seksualnych.
Kobietom ktre maj moliwoci zamwienia sobie pynu do tamponu w aptece, radz zrobi
go wedug nastpujcej recepty: Addi bonci 5,0; Acidi lactici 0,01; Clicerini ad 100,0.
Recepta ta nic wymaga piecztki lekarskiej.
Wyej podany picioprocentowy roztwr kwasu bornego gliceryn przypomina konsystencj

159
i lekko kwanym zapachem prawidow wydzielin pochwow, a stosowany przez duszy czas
zabezpiecza dodatkowo przed infekcjami i upawami, poniewa dziaa bakteriobjczo, nie niszczc
naturalnej flory bakteryjnej pochwy paeczek kwasu mlekowego. Regularnie wspyjca
matka tamponik taki zakada codziennie przed pjciem na spoczynek, a wyjmuje nie wczeniej
jak w osiem godzin po stosunku. Jest to okres konieczny, by plemniki wyginy.
Jak ju wspominaam, metoda ta nie zmienia odczu seksualnych, a gliceryna dziaajc
zwilajce) na pochw, poprawia korzystnie warunki wspycia u kobiet o wydzielinie zbyt skpej.
Zakadanie tamponu codziennie wieczorem pozwala unikn niepotrzebnych zabiegw przed
stosunkiem, stwarzajc stae zabezpieczenie.
Metoda ta jest odpowiednia szczeglnie dla wieloletnich zytych maestw, poniewa po
zaoeniu tamponu nie mona mie wicej stosunkw ni jeden w cigu nocy. Stosunki wielokrotne
daj takie mnstwo plemnikw, e tampon nie zabezpiecza wystarczajco i moe si zdarzy zajcie
w ci. Ponadto roztwr glicerynowy, jak i inne pyny antykoncepcyjne, znacznie zwiksza
wilgotno pochwy, moczc bielizn, jeeli tampon zakada si w cigu dnia. Z tego wzgldu naley
go raczej zakada bezporednio przed pjciem do ka.
Kobiety mieszkajce w wikszych miastach mog zwrci si do Poradni Planowania
Rodziny, gdzie lekarze dobior im kapturek naszyjkowy lub krek dopochwowy. Tampon ma t
przewag nad pozostaymi rodkami, e kobieta nie musi zwraca si do lekarza chcc go
zastosowa, wielko krka natomiast i kapturka musi by dokadnie dobrana do wielkoci pochwy.
Kapturki i krki dopochwowe dziaaj na podobnej zasadzie jak tampon nasycony pynem,
s jednak znacznie szczelniejsze i dokadniej osaniaj szyjk maciczn, mog wic by stosowane
rwnie przy kilkakrotnych stosunkach w cigu nocy, do czego tampon si nie nadaje. Kapturki
naszyjkowe zakada si jak naparstek na szyjk maciczn, a ponadto naley wsun do pochwy na
1015 minut przed stosunkiem tabletk lub globulk antykoncepcyjn (np. globulk Zet").
Kapturek, podobnie jak tampon, wolno wyj dopiero w osiem godzin po ostatnim stosunku.

Z punktu widzenia seksuologicznego kapturek ma specjalne walory, np. dla modych

160
maestw w okresie wczasw, na campingu. Kapturek mona bowiem woy raz na pisiedem
dni i tylko kadorazowo przed stosunkiem wkada tabletk lub globulk antykoncepcyjn do
pochwy. W ten sposb unikamy codziennego zakadania kapturka w nieco skomplikowanych
warunkach.
Istniej kapturki naszyjkowe z gumy lub kauczuku, produkowane w Anglii i Szwajcarii (np.
typu Prentiff"), ktre tak szczelnie pokrywaj szyjk, przysysajc si do niej na zasadzie prni, e
wystarczy wpuci kropl galaretki antykoncepcyjnej lub wyej podanego pynu glicerynowego do
wntrza kapturka, naoy go na szyjk maciczn, a moe on tak pozostawa przez kilka dni, bez
potrzeby dodawania do pochwy jakich kolwiek chemicznych rodkw antykoncepcyjnych, pod tym
oczywicie warunkiem, e nie wyjmie si go wczeniej ni w osiem godzin po ostatnim stosunku, co
dotyczy wszystkich dopochwowych rodkw mechanicznych.
Kapturki naszyjkowe, wygodne w uyciu i cakowicie zabezpieczajce przed ci, maj
tylko jedn wad. W przypadku gbokiej pochwy kobieta moe mie kopoty z zaoeniem
kapturka. Lekarz musi oceni przy badaniu, czy dana pacjentka poradzi sobie z zakadaniem
kapturka, czy nie.
Krek skada si z piercieniowatej metalowej sprynki, obcignitej cienk bon
kauczukow. Pesaria takie, podobnie jak kapturki, musz by dobierane przez lekarza ginekologa,
ktry dopasowuje odpowiedni rozmiar oraz sprawdza, czy ukad zachykw pochwowych i szyjki
macicznej nadaje si do stosowania krka.
Prawidowo dobrany krek powinien by cakowicie niewyczuwalny w pochwie przez
kobiet i jej partnera.
Ponadto nie powinien powodowa uczucia ucisku na pcherz moczowy czy blw krzya w
kilka godzin po zaoeniu. Pojawienie si takich dolegliwoci, jak ucisk na ko krzyow, bolesne
parcie na mocz, wyczuwanie przez partnera twardego brzegu krka wykazuje, e krek jest zbyt
duy. W przypadku, gdy dobrano zbyt may krek, przesuwa si on w pochwie w trakcie stosunku i
trca w sposb przykry o brzeg spojenia onowego, a ponadto rwnie jest wyczuwany przez
partnera. Krek dobrze dobrany nie powoduje adnych dolegliwoci, nawet jeeli pozostanie w
pochwie ponad dwadziecia cztery godziny.
Aby unikn nieprzyjemnej koniecznoci zakadania krka bezporednio przed stosunkiem,
zalecam pacjentkom zawsze zakadanie go codziennie wieczorem przed udaniem si na spoczynek.
Nie ma znaczenia, czy stosunek odbdzie si bezporednio, czy w kilka godzin po zaoeniu.
Posmarowanie krka cienk warstewk galaretki antykoncepcyjnej i wsunicie go do pochwy jest
manipulacj trwajc zaledwie kilka sekund i zupenie niekopotliw, pod warunkiem, e pacjentka
zostaa dokadnie pouczona przez lekarza, jak powinna to robi. Krek wyjmuje si rano przy
myciu, pamitajc oczywicie o koniecznoci odczekania omiu godzin po stosunku. Jeeli na
przykad kobieta wczeniej udaje si do pracy, wyjmuje go dopiero po powrocie do domu, dusze
pozostawanie krka w pochwie nie jest bowiem szkodliwe. Przyzwyczajenie si do codziennego
zakadania krka staje si stopniowo nawykiem higienicznym i nie kojarzy si ze wspyciem
seksualnym, co ma korzystny wpyw na klimat uczuciowy tych spraw.
Pracujc przez wiele lat w Poradni wiadomego Macierzystwa stwierdziam, e najlepsze
efekty uzyskuje si uczc kobiety stosowania krka bezporednio po rozpoczciu wspycia,
poniewa w tym okresie atwo przyzwyczajaj si i wczaj antykoncepcj do czynnoci
odruchowych. Zalecanie natomiast tej metody kobietom dojrzaym, ktre korzystay ju z rozmaitych
sposobw antykoncepcyjnych, rzadko daje dobre rezultaty w sensie trwaych nawykw.
Istnieje do rozpowszechniony pogld, e zakadanie krka czy kapturka naszyjkowego
uniemoliwia lub utrudnia odbieranie wrae seksualnych, zdarzaj si bowiem pojedyncze
przypadki, gdy maksymalna wraliwo na bodce erotyczne jest zlokalizowana gwnie na
powierzchni szyjki macicznej. Kobiety o takich waciwociach nie mog stosowa kapturka
naszyjkowego, poniewa eliminuje on u nich cakowicie odczucia seksualne.
Jak wiemy, zakoczenia nerww czuciowych, odbierajcych bodce seksualne, s w

161
wikszoci przypadkw rozmieszczone na echtaczce, wargach sromowych i w przedsionku pochwy
oraz na jej przedniej cianie, a w zupenie wyjtkowych przypadkach ograniczaj si one tylko do
szyjki macicznej.
Krek uoony jest w pochwie wzdu, a nie w poprzek jak sdzi wiele pacjentek
midzy tylnym sklepieniem a zachykiem pochwowo-pcherzowym. Bona kauczukowa okrywa w
ten sposb ca szyjk maciczn i przedni cian pochwy. Poniewa przednia ciana pochwy i
okolica sklepie jest jednym z miejsc wraliwych na bodce seksualne, wysuwano zastrzeenia w
zwizku ze stosowaniem krka, e znosi on w znacznym stopniu odczucia bodcw seksualnych
przy stosunku.
W wyniku bada kontrolnych kilku tysicy pacjentek stosujcych zalecone przeze mnie
krki stwierdziam, e krek w adnej mierze nie zmienia ani nie zmniejsza odczu seksualnych.
Bona kauczukowa rozpita jest luno na sprynce i w trakcie stosunku przesuwa si swobodnie po
ciankach pochwy i sklepieniach, w zwizku z czym bodce dotykowe i ocieranie cianek pochwy
nie trac na intensywnoci.
Prawidowo dobrane i stosowane przy kadym stosunku krki i kapturki daj prawie
stuprocentowe zabezpieczenie przed ci.

W cigu mojej wieloletniej pracy stwierdziam zajcia w ci pomimo stosowania tych

rodkw tylko w przypadkach, gdy:
1) kobieta nie zaoya krka tu przed miesiczk, bezporednio po niej lub w czasie
miesiczki bo i takie przypadki si zdarzay) liczc, e s to okresy niepodne;
2) nie posmarowaa krka galaretk antykoncepcyjn lub wyja go wczeniej ni po omiu
godzinach po stosunku;
3) przed zaniciem nie dodaa do pochwy pewnej iloci galaretki na kawaku waty przy
kilku stosunkach w cigu nocy zachodzi konieczno dodania galaretki z powodu duej
liczby plemnikw. Wrd kilkunastu tysicy kobiet stosujcych krek spotkaam tylko
dwukrotnie pary tak podne, e zdarzya si im cia w cigu kilku lat stosowania krka

162
 pomimo zachowywania wszystkich rodkw ostronoci. Mona wic stwierdzi, e
rodki te daj pewno nieomal stuprocentow, jeeli bdziemy starannie unika
popeniania wyej wymienionych bdw.
Krek czy kapturek musi by dobrany przez lekarza, ale wymaga to tylko jednorazowej
wizyty, w czasie ktrej lekarz lub poona ucz pacjentk, jak naley prawidowo zakada i
wyjmowa krek lub kapturek. Aby unikn nieporozumie, zalecaam kadej pacjentce przed
zaczciem stosowania krka lub kapturka zaoenie ich na noc i przyjcie na kontrol, aby si
upewni, e zakada je ona dobrze i nie odczuwa adnych dolegliwoci uciskowych.
Jeeli zachodzia potrzeba, przy kontroli zmieniaam rozmiar krka lub kapturka. Krek czy
kapturek przy prawidowej konserwacji, to znaczy dokadnym myciu, osuszeniu i talkowaniu po
wyjciu z pochwy, moe suy kobiecie okoo piciu lat i w tym czasie istnieje tylko problem
okresowego zakupu galaretki antykoncepcyjnej czy globulek Zet" do kapturkw plastykowych.
Naley tu ostrzec pacjentki, e globulek Zet" nie wolno uywa do kauczukowych rodkw
antykoncepcyjnych (polskie kapturki s zrobione z plastyku), poniewa niszcz one chemicznie
kauczuk i krek ulega przedarciu czy pkniciu w bardzo krtkim czasie. Globulki Zet" mona
stosowa tylko wycznie z plastykowym kapturkiem naszyjkowym.
Gdyby byy trudnoci z nabyciem galaretki antykoncepcyjnej do krka, podaj recept,
wedug ktrej mona j zamwi w kadej aptece: Acidi borici 10,0; Acidi lactici 0,01; Unguen-tum
glicerini ad 100,0.Recepta nie wymaga piecztki lekarskiej.
Warto tu doda wcale nie dla artu, e galaretk, jak rwnie wskazany uprzednio pyn
antykoncepcyjny mona stosowa z powodzeniem przy spierzchniciach skry rk lub bolesnych
pkniciach skry na pitach. Informacja ta moe by przydatna dla pacjentek zamawiajcych pyn
czy galaretk w orodkach maomiasteczkowych, tym sposobem bowiem udaje si unikn oglnego
zainteresowania, w jakim celu zamawia si tego rodzaju rodki oraz unikn krpujcych wyjanie.
Majc wic moliwo otrzymania galaretki w kadej niemal aptece i obliczajc trwao kapturka
lub krka okoo piciu lat, musimy przyzna, ze rodki te s bardzo wygodne i niekopotliwe.
Warto jeszcze doda informacj dla maestw modych, ktre miewaj po kilka stosunkw
w cigu nocy. Podkrelam, e ilo galaretki antykoncepcyjnej, rozsmarowanej po obu stronach
krka, zabezpiecza cakowicie tylko przy jednorazowym stosunku. Jeli natomiast jest ich kilka,
naley doda troch galaretki, nabierajc j na patek waty i wsuwajc zwinity do pochwy po
ostatnim stosunku przed zaniciem. Czas wyjcia krka liczy si oczywicie od ostatniego sto-
sunku. Dodatkowa ilo galaretki zabezpiecza przed zwikszon liczb plemnikw, a wat wyjmuje
si razem z krkiem.
Pracujc w poradni staraam si zorientowa, jaka jest ewentualna szkodliwo stosowania
krka czy kapturka. Okoo tysica pacjentek kontrolowaam dwa razy w roku w cigu dziesiciu lat.
Badania nie wykazay ani w pochwie, ani w szyjce macicznej adnych ujemnych skutkw
stosowania krka lub kapturka, a w przypadku naderek czy upaww pyn glicerynowy dziaa
korzystnie, odkaajc pochw i uatwiajc gojenie naderek. Badania cytologiczne, przeprowadzane
w tym czasie, nie wykazay pojawienia si adnych zaburze komrkowych ani paratypii (tendencje
do zoliwienia naderek), w wielu przypadkach natomiast ranki znacznie si zmniejszay albo goiy.

RODKI DOMACICZNE I DOUSTNE

rodki antykoncepcyjne domaciczne znane s od kilkudziesiciu lat w postaci piercienia

zrobionego ze spiralki zotej lub srebrnej (krki Grafenberga) lub obecnie szeroko stosowanej
spirali z tworzyw sztucznych, nie podlegajcych trawieniu przez wydzieliny bony luzowej macicy.
Spiral tak zakada do macicy lekarz za pomoc specjalnego aplikatora na kilka lat.
Jak dotd nie znaleziono jeszcze odpowiedzi na zasadnicze pytanie, jaki jest mechanizm
zapobiegania ciy przy zaoeniu rodka domacicznego? Czy spirala, leca luno w macicy, nie
pozwala na zagniedenie si jajeczka, poniewa porusza si swobodnie w jamie macicy, czy te

163
ocierajc si o jej ciany powoduje proces zapalny w bonie luzowej, co utrudnia zajcie w ci.
Ostatnimi czasy pojawi si pogld, e spirala w jamie macicy moe inicjowa zaburzenia
reaktywnoci bony luzowej macicy na bodce hormonalne z jajnikw. Proces ten moe
uniemoliwi zagniedenie si zapodnionego jajeczka w macicy.
Walory antykoncepcyjne spirali domacicznej nic przewyszaj wartoci krka
dopochwowego, a cie przy wspobecnoci spirali w macicy czasami jednak si zdarzaj. Moim
zdaniem, naleaoby zrezygnowa" ze stosowania jej u kobiet modych przed urodzeniem
zaplanowanych dzieci, kady proces bowiem zaburzajcy zmiany cykliczne w nabonku gruczoo-
wym macicy moe sta si przyczyn poronienia lub nieprawidowego przebiegu ewentualnej
przyszej ciy.
Niektre kobiety stosujce spiral obserwuj wystpowanie przeduajcych si i bardzo
obfitych miesiczek ze skrzepami, a czasem rwnie nieregularnych krwawie midzy
miesiczkowych. Kobiety te nie powinny stosowa spirali.
Spirala domaciczna ma liczne walory, przede wszystkim nie wymaga codziennego
zakadania. Wikszo kobiet, stosujcych spiral domaciczna, nie odczuwa adnych dolegliwoci i
nie wpywa ona rwnie na ich reakcje seksualne.
W zasadzie jest do wygodna w uyciu, szczeglnie wwczas, gdy nie ma azienki i
utrzymanie higieny osobistej jest utrudnione. Moim zdaniem, z powodzeniem stosowa spiral do-
maciczna mog kobiety, ktre urodziy ju wszystkie zaplanowane dzieci. Oczywicie nie powinny
one rezygnowa z kontroli lekarskiej co najmniej raz na sze miesicy. W przypadku kobiet
modych zrezygnowaabym raczej ze stosowania tego rodka, majc do dyspozycji mechaniczne
rodki dopochwowe, ktre na pewno nie wywieraj adnego ujemnego wpywu na przysz
rozrodczo.
Tabletka antykoncepcyjna. Doustna tabletka antykoncepcyjna to marzenie wszystkich kobiet
i rodek bliski ideau. Poyka si raz dziennie ma tabletk przez dwadziecia dni w miesicu i
wszystkie problemy zapobiegania ciy prze, staj istnie.
Przy tak nadzwyczajnych efektach niewielkie kopoty zwizane z zakupem i dopilnowaniem
zawsze tej samej godziny w cigu dnia, kiedy naley pokn tabletk, s prawie bez znaczenia. Ale
przy stosowaniu tego na pozr dogodnego rodka antykoncepcyjnego nie mona zapomina o
mechanizmie jego dziaania.
Tabletki doustne s specyfikiem hormonalnym, oddziaujcym na cay ukad gruczow
dokrewnych, jak rwnie na zwizany z nimi nierozcznie ukad nerwowy. Oddziaywanie ich siga
a midzymzgowia, gdzie mieszcz si orodki dyspozycyjne ukadu nerwowego i hormonalnego.
Neurohormon, wydzielany przez te okolice mzgu, zaprogramowuje czynno przysadki mzgowej,
nerwowego ukadu wegetatywnego i wszystkich gruczow dokrewnych. Wspczesne badania
naukowe znajduj si dopiero u progu poznawania tych mechanizmw. Wiemy o nich, mwic
szczerze, bardzo niewiele.
Tabletki antykoncepcyjne oddziauj przez midzymzgowie na przysadk mzgow w taki
sposb, ze zmieniaj zupenie i odwracaj porzdek hormonalny czynnoci jajnikw. Preparat ten
podawany od pitego dnia, liczc od pierwszego dnia miesiczki, uniemoliwia wzrost pcherzyka
jajeczkowego i blokuje wydzielanie estrogenw przez jajniki, powodujc ju w pierwszej fazie cyklu
miesiczkowego luteinizacj (efekt dziaania hormonu ciaka tego luteiny), ktra wystpuje
normalnie po jajeczkowaniu w drugiej poowie cyklu. Zahamowanie dojrzewania pcherzyka
jajeczkowego w jajniku zapobiega wystpieniu owulacji i nie dopuszcza do pojawienia si jajeczka
w macicy. Tabletki bierze si jeszcze przez kilka dni po terminie jajeczkowania, po czym przerywa
si ich zaywanie i rozpoczyna znowu w pitym dniu po miesiczce.
rodek antykoncepcyjny stuprocentowo pewny, poniewa nie moe zaistnie cia tam, gdzie
nie ma jajeczka, ale... i tych ale'1 jest, niestety, wiele. Wiadomo, e u ludzi, podobnie jak i u
zwierzt, estrogeny (hormon pcherzykowy) s hormonem powodujcym rozszerzanie naczy
krwiononych w narzdzie rodnym i zwikszone jego ukrwienie, co wykazay liczne badania

164
naukowe. Ponadto hormon ten powoduje odnow komrek nabonka, nie ograniczajc si tylko do
pochwy i narzdw rodnych. Pod wpywem estrogenw odrasta bona luzowa macicy, zniszczona w
okresie miesiczki, odtwarza si i zyskuje intensywne ukrwienie nabonek pochwy i drg rodnych
(stale zuszczajcy si w okresie cyklu miesiczkowego). ponadto estrogeny wpywaj na jdrno
tkanki podskrnej, wieo i prawidowe ukrwienie skry, gste i poyskliwe uwosienie itp.
Stwierdzono ju do dawno, e zaburzenia hormonalne w sensie niedomogi estrogenowej
id czsto w parze z wypadaniem i amliwoci wosw. Wiadomo rwnie, e zmiany starcze
przejawiajce si zanikiem i zwiotczeniem tkanek nabonkowych narzdu rodnego, jak i caego ciaa,
s wynikiem koczenia si produkcji estrogenw przez jajnik. Tak mniej wicej wygldaj skutki
zmniejszenia czynnoci estrogenowej w organizmie. Aby zredukowa moliwie wyej wymienione
zaburzenia, zaczto dodawa do tabletek doustnych pewne iloci syntetycznego hormonu
estrogenowego. Niewtpliwie agodzi to nieco skutki dziaania tabletki, ale pojawia si z kolei
problem ujemnego wpywu estrogenw syntetycznych na wtrob i krzepliwo krwi.
W powyszych rozwaaniach prbuj w formie niezwykle uproszczonej ukaza niewielk
cz skomplikowanych mechanizmw czynnoci neurohormonalnych, a sprawa si tym bardziej
komplikuje, e wszystkie te mechanizmy s jeszcze mao zbadane. W tej sytuacji istnieje zawsze
niebezpieczestwo spowodowania uszkodze, ktrych nie potrafimy leczy. Pojawiaj si w poradni
coraz czciej pacjentki stosujce tabletki doustne, u ktrych po kilkunastu miesicach czy po
dwch, trzech latach stosowania wystpuj powane zaburzenia miesiczkowania, a do cakowitego
ustania krwawie miesicznych. Leczenie tych spraw nie jest atwe. Wypadaoby powiedzie kilka
sw rwnie o wpywie stosowania tabletek na sprawy seksualne. Zmniejszenie przekrwienia
narzdw rodnych wpywa niewtpliwie na sabsze przygotowanie ich do stosunku. Bona luzowa
pochwy zuszczona a do porednich warstw nabonka, staje si mniej odporna na otarcia czy
uszkodzenia w czasie stosunku, poniewa brakuje jej grubej warstwy osaniajcych komrek
powierzchniowych. Badania cytohormonalne, wykonywane w trakcie stosowania doustnych rodkw
antykoncepcyjnych, wykazuj due podobiestwo bony luzowej pochwy do okresu ciy, co
zgadzaoby si z dugotrwaym oddziaywaniem ciaka tego na nabonek, podobnie jak w ciy.
U duej liczby kobiet, stosujcych przez wiele lat rodki doustne, zaczyna zanika popd
pciowy, na co skaryy mi si niektre pacjentki. Jedna z nich stwierdzia z humorem:
Rzeczywicie nigdy nie zachodziam w ci, ale nie wiem, po co to robimy, poniewa
zupenie straciam ochot do wspycia".
Nierzadko pacjentki w pierwszych miesicach stosowania rodkw doustnych obserwuj u
siebie wzrost napicia seksualnego. Sdz, e jest to zwizane z ustaniem momentu hamujcego,
strachu przed niepodan ci. Ale procesy hormonalne i tkankowe, zachodzce w organizmie
przy dugo, trwaym stosowaniu rodkw doustnych, przemawiay raczej za pierwszym aspektem
sprawy.
W chwili obecnej tabletki s rodkiem stosowanym powszechnie na caym wiecie, nawet i w
celach leczniczych przy niektrych schorzeniach ginekologicznych. Jestem jednak przekonana, e
hormonalne rodki doustne stan si w przyszoci tylko jedn z wielu metod, z ktrych zrezygnuje
si po znalezieniu lepszych rozwiza.
W chwili obecnej, niestety, nie mamy wielkiego wyboru i kobiety, majce z tych czy innych,
wzgldw zastrzeenia do proponowanych przeze mnie w tym rozdziale rnych rodkw
antykoncepcyjnych, stosuj tabletki. Przypominam tu jeszcze, e aby unikn najbardziej przykrych
komplikacji, na ktre zreszt zwraca uwag nasza literatura przedmiotu, naley przed rozpoczciem
stosowania tabletek koniecznie zrobi badania czynnoci wtroby i krzepliwoci krwi. Nie wolno
bowiem stosowa tabletek kobietom po przebytej taczce zakanej lub cierpicym na dolegliwoci
wtroby, a take majcym zwikszon krzepliwo krwi. Nie powinny rwnie stosowa tabletek
kobiety ze skonnoci do zaburze miesiczkowych typu opniania si czy duszych przerw,
poniewa dolegliwoci te mog si nasili a do cakowitego ustania miesiczki (oczywicie mowa
tu o stosowaniu tabletek w celach antykoncepcyjnych, a nie leczniczych, poniewa w tym przypadku

165
decyduje lekarz).
Zachca do stosowania tabletek nikogo nie trzeba, poniewa s one rzeczywicie bardzo
wygodne w uyciu i stuprocentowo zapobiegaj ciy. Powtrz jeszcze uwag o samej technice ich
stosowania, a mianowicie, gdy zaczynamy stosowa tabletki, poczynajc od pitego dnia, liczc od
pierwszego dnia miesiczki, niepodno zaczyna si dopiero po dziesitej tabletce, to znaczy od
pitnastego dnia cyklu miesiczkowego, liczc od pierwszego dnia ostatniej miesiczki. I druga
uwaga: po przerwaniu stosowania tabletek podno ogromnie si zwiksza, i jeeli kobieta nie
zabezpieczy si w inny sposb, natychmiast zachodzi w ci, a nierzadko w ci mnog.

166
IX
Cia i seks

TO TRZECIE

Pojawienie si trzeciej istoty midzy dwojgiem kochajcych si ludzi zawsze staje si

rdem wielu nowych problemw, a nierzadko komplikacji.
Sama decyzja powoania na wiat dziecka moe by wynikiem najrnorodniejszych
motywacji. Wiele kobiet na przykad sdzi, e zajcie w ci i przyjcie na wiat dziecka stanie si
momentem wicym l stabilizujcym mio. Rozumowanie takie jest najzupeniej bdne.
Kobieta nieomal w kadym momencie swego ycia marzy o dziecku i macierzystwo jest
zawsze istotnym wtkiem jej dobrego samopoczucia i rwnowagi psychicznej. W wieku dziecicym
pragnienia te zaspokajaj rozliczne lalki, misie, wreszcie domowe zwierzta, pieski, kotki Itp.
Widzimy niejednokrotnie, jak kilkuletnie dziewczynki aduj z zapaem koci czy psiaka do
lalczynego wzka, okrywaj, wo, lulaj zupenie na wzr matki pielgnujcej dziecko.
W wieku modzieczym zakochanej dziewczynie dziecko wydaje si sprawdzianem i jak
gdyby ostatnim sowem wyraajcym jej mio. W wieku rednim jest bodcem do pracy, rdem
marze i ambicji macierzyskich oraz dopenieniem treci jej ycia, wypoczynku oraz chwil
odprenia. W staroci nierzadko wnuczek czy wnuczka staje si dla babci gwn radoci ycia i
jak mwi tradycja zawsze bardziej kochamy swoje wnuki, ni niegdy kochalimy swoje
dzieci. Moe jest to wynikiem spycenia nurtu ycia i zawenia zainteresowa, moe tsknoty do
dziecistwa, zdrowia i pikna modoci? Kt to wie?...
Cakowicie inaczej wygldaj te sprawy w oczach mczyzny. W wieku dziecicym i
modzieczym chopiec jest niesychanie zaabsorbowany poznawaniem i penetracj ycia, sportem,
osiganiem dziesitkw nieraz bardzo skomplikowanych celw, ktre sobie stawia. Potem
przychodzi zainteresowanie kobietami, decyzja zawarcia maestwa, urzdzenia si, oczywicie
mieszkanie, a potem podre i wycieczki krajowe, zagraniczne wszystko to sprawia mu wiele
emocji, pochania rwnie mas energii, koniecznej do zorganizowania rodkw materialnych.
Wreszcie po osigniciu ju zaprojektowanego przez siebie statusu yciowego, przeszedszy
przez okres pierwszych szalestw w mioci, mczyzna wchodzi w faz spokoju oraz wzgldnej
stabilizacji. Wwczas dochodzi do wniosku, e przydaoby si mie dziecko, szczeglnie, e
znajomym i przyjacioom zaczynaj przychodzi na wiat synowie i crki. Wtedy wanie pojawia
si ch posiadania przewanie syna. Mczyzna pragnie znale w nim wsptowarzysza do
realizacji swoich mskich zamiowa i zainteresowa, a take czasem siga w przyszo,
przelewajc nierzadko cz nie spenionych pragnie swego ycia na osob dziecka.
Ch posiadania syna nie jest regu, jeli chodzi o mczyzn, chocia wystpuje znacznie
czciej ni pragnienie crki Mczyni o charakterach bardzo mskich, ktrzy w caym swym yciu
lubi rozpieszcza kobiety i by przez nie adorowani, wol raczej crki i zwykle s z nimi potem w
doskonaym kontakcie, gboko zaangaowani uczuciowo.
Sdzc z tej krtkiej charakterystyki, u mczyzny pragnienie posiadania dziecka pojawia si
najczciej dopiero po trzydziestce. Oczywicie istniej wyjtki, a wic chopcy o duym instynkcie

167
opiekuczym, tacy, ktrzy lubi dzieci i zawsze pragn mie ich ca gromadk.
Rnice w podejciu kobiety i mczyzny do chci posiadania dziecka daj nam odpowied,
dlaczego w wielu sytuacjach to trzecie nie jest elementem wicym dwoje ludzi, a szczeglnie w
pierwszym okresie mioci i maestwa moe zniszczy mio i rozbi maestwo.
W tych z grubsza naszkicowanych ramach mieszcz si dwa zasadnicze problemy: cia u
kobiety niezamnej oraz wybranie momentu najwaciwszego do urodzenia dziecka w maestwie.
Wiele modych kobiet zakochanych bez pamici czsto pierwsz mioci prbuje, kierujc
si zdrowym instynktem mioci, jak najcilej przywiza do siebie mczyzn. Wiele jui pisaam o
rozmaitych obliczach, jakie ukazuje nam mio; okresy oczarowania i uniesienia uczuciowego
przeplataj si z okresami mniejszego zainteresowania, jak gdyby chodu i oddalania si od siebie.
Kobieta z niepokojeni obserwuje odpywy uczuciowe i seksualne u mczyzny. Instynktownie
pragnie utrzyma go przy sobie za wszelk cen. Jeeli podejdzie do sprawy rozwoju uczu
spokojnie i z rozwag, to niewtpliwie zauway, e okresowe ochodzenia nie oznaczaj koca
mioci, a s tylko kolejnymi stopniami w jej rozwoju.
Znacznie gorzej przedstawia si sprawa, gdy mio nie jest mioci, tylko porywem
zmysw i koczy si wraz z ich zaspokojeniem. Partner w takim wypadku nie szuka towarzystwa
kobiety na stae i nie chce si z ni wiza, przewidujc z gry, e odejdzie. Kobieta widzc
ochodzenie uczu partnera i oddalanie si od niej nierzadko decyduje si na ci jako na ostateczny
argument, ktry zmusi go jak sdzi do pozostania.
Dawnymi czasy, gdy wikszo kobiet bya na wycznym utrzymaniu mczyzny lub
rodzicw, cia stawaa si dla kobiety niezamnej sytuacj dramatyczn. W rodowiskach ludzi
zamonych i wpywowych mczyzna najczciej musia zalubi kobiet, ktra zasza z nim w
cie, co oczywicie, cho byo spraw honoru, nie stawao si wcale rkojmi szczliwego
maestwa, a raczej wrcz odwrotnie.
Jeeli dziewczyna pochodzia z rodziny ubogiej, ktra nie miaa moliwoci jej broni, reguy
postpowania byy rwnie okrutne, jak i proste: musiaa opuci dom, ktry okrya hab, poniewa
zesza na z drog jak to wwczas okrelano. Bya napitnowana i z tak kobiet nikt si potem
nie chcia eni.
Obecnie, gdy wikszo kobiet jest zawodowo samowystarczalna i potrafi utrzyma siebie i
dziecko, sytuacja nie zawsze wyglda tak dramatycznie, ale postpowanie mczyzn do dzi dnia
niewiele si zmienio. Czasami jeszcze poczucie odpowiedzialnoci czy obowizku zmusza ich do
maestwa i stworzenia dziecku rodziny. Maestwo takie jednak wymuszone okolicznociami
nigdy nie bdzie tym, czym mogoby by przy wiadomej decyzji dwojga ludzi. W wikszoci
wypadkw Jednak mczyzna znika, wystraszony niepodanymi obowizkami i czsto trudno
nawet uzyska od niego alimentacj dla dziecka. Pomimo e ycie stale pokazuje nieskuteczno
tego rodzaju argumentw w celu podtrzymania koczcej si mioci, kobiety cigle jeszcze prbuj
zapa mczyzn na dziecko", chocia nic z tego nie wychodzi, a wszystkie ciary spadaj w
kocu na barki matki.
Trzeba zrozumie, e mio, ktra nie zdaa jeszcze prby ycia i nie stal si trwa i
wiadom wizi czc dwoje ludzi, rozpada si, a nie umacnia, z chwil pojawienia si dziecka.
Podobnie sprawa wyglda w maestwie, chocia formalnie ma to mniejsze znaczenie,
odgrywa natomiast bardzo du rol w dziedzinie uczuciowej. Jak ju wspominaam niejednokrotnie
w poprzednich rozdziaach, pierwsze lata mioci i maestwa to trudny okres zywania si i
dopasowania wzajemnego dwojga ludzi, tak rnych jak tylko moe rni si mczyzna i kobieta.
Stworzenie sobie wsplnych zainteresowa, uzgodnienie charakterw, obustronne ustpstwa
na korzy wsppartnera dla stworzenia spokoju i harmonii w maestwie wymagaj wiele czasu i
dobrej woli obojga modych. Dochodz tu intymnoci staego wspycia fizycznego, ktre rwnie
wymaga czasu, aby w peni rozkwito.
Nie wolno take zapomina o tym, e w okresie ciy i pierwszych miesicach po porodzie
konieczne jest kilkumiesiczne zaniechanie wspycia. Poziom zainteresowa seksualnych kobiety

168
w tym czasie, szczeglnie w pierwszym roku po porodzie, znacznie spada, poniewa jest ona
wyczerpana porodem i obciona mas dodatkowych obowizkw.
Nierzadko w mojej praktyce lekarskiej przychodzili mowie proszc o porad. Stwierdzali,
e maestwo ich dotd dobrane i bardzo zgodne seksualnie nagle si zepsuo. ona wyranie unika
wspycia, znajdujc byle pretekst, a jeeli wreszcie dochodzi do tych spraw, przebiega wszystko
bez entuzjazmu. Nie ma co mwi o jakiejkolwiek inicjatywie z jej strony. Sprawy seksu przestay w
ogle wchodzi w rachub, a zachcanie jej wymaga mnstwa energii j daje mizerne efekty. W
rozmowie z on dowiadywali si, e nagle wygaso u niej cakowicie zainteresowanie do
wspycia. Ponadto stwierdzali chyba choruje na piczk, poniewa moe zasn niemale o
kadej porze dnia i nocy, gdy choby na chwil si pooy. Po prostu ko stao si dla niej jedynie
symbolem upragnionego snu i wypoczynku.
Po rozmowie z obydwojgiem maonkw i dokadnej analizie ich trybu ycia okazuje si. e
ona karmi dziecko, kpie, przewija, chodzi z nim na spacer, pierze pieluszki, ubranka, prasuje, eby
wszystko byo wiee i czyste. Ponadto wstaje kilkanacie razy w nocy, bo dziecko le soi, pacze,
budzi si, nie mwic ju o wielokrotnym przewijaniu. Oczywicie duo dzieci przesypia spokojnie
swoje sze, osiem godzin w cigu nocy i nawet nie wymaga przewijania, ale nie jest ich duy
odsetek. Po nocy przespanej jak zajc pod miedz, poniewa matka stale nadsuchuje, czy dziecko
nie marudzi, albo sprawdza, czy si nie odkryo, przychodzi nastpny dzie wypeniony
obowizkami od witu do pnej nocy. Czsto m dodaje:
Przecie ona jest na urlopie macierzyskim, a ja ciko pracuj na utrzymanie rodziny".
I tu trzeba wyjani mowi, e urlop macierzyski jest wypoczynkiem po trudach i ubytku
si oraz zdrowia zwizanego z ci, porodem i karmieniem, a praca i obowizki domowe, ktre
znacznie si zwikszyy z chwil pojawienia si dziecka, musz by podzielone midzy dwoje.
Przecie poza dodatkowymi obowizkami pozostaje jeszcze prowadzenie gospodarstwa dla caego
domu, zakupy, przygotowanie posikw, utrzymanie porzdku w domu i wiele innych prac.
Gdy zwraca si do mnie zmordowana ona z alami na nadmiar temperamentu maonka,
czsto partem daj jej nastpujc recept: po caym dniu pracy radz pooy si spa w drugim
pokoju, a ma na kilka nocy zostawi razem z dzieckiem. Niech wstaje, zagrzeje rumianek,
przewinie par razy, a na pewno z duo wikszym zrozumieniem odniesie si, po kilku nocach, do
zmczenia i staej sennoci ony.
Naprawd radz zasadnicz zmian podziau obowizkw, ona gotuje, kupuje, sprzta
(w czym oczywicie m moe jej troch pomaga), a m pracuje. Opieka nad dzieckiem musi by
natomiast uczciwie podzielona, tak aby kobieta nie bya wyczerpana do ostatecznoci i co za tym
idzie, cakowicie wyprana" z zainteresowa seksualnych. M natomiast, przy dodatkowym
obcieniu czci spraw zwizanych z opiek nad dzieckiem, nie bdzie kipia nadmiarem
temperamentu.
Proponuj modym parom zgaszajcym si z kopotami do poradni nastpujcy podzia zaj
przy dziecku: ona robi zakupy, gotuje dla niemowlcia, ewentualnie karmi je, przewija, wychodzi
na spacer (to moe rwnie robi m, poniewa ruch na wieym powietrzu po przyjciu z pracy
dobrze mu zrobi, ale dziecko powinno raczej wychodzi na powietrze przed poudniem na soce), a
take pierze i prasuje ubranka dziecka. M pierze pieluchy zebrane z caego dnia. Ponadto do
obowizkw ojca powinna nalee kpiel dziecka, poniewa przyzwyczaja go do intymnego
kontaktu z maluchem i oswaja go z nim w sytuacji, gdy dziecko jest najmilsze, najadniejsze i
zwykle rozdokazywane. Oczywicie dowiadczona mama rwnie czuwa przy tych zabiegach,
podajc ubranka, mydo czy rczniki. Trzeci obowizek ojca to czuwanie co drug noc przy dziecku
na zmian z matk, aby kobieta moga si wyspa. I czwarty obowizek: dugi przedpoudniowy
spacer niedzielny, gdy matka przygotowuje obiad i zajmuje si swoj toalet oraz zabiegami
kosmetycznymi, aby nie wyglda jak obdarty i zaniedbany kocmouch w okresie, kiedy z wielu
wzgldw maestwo przeywa cik prb.
Przy tej okazji zwracam maonkowi artobliwie uwag, e hurysy w haremie s wprawdzie

169
zawsze spragnione mioci i pene temperamentu, ale przez cay dzie le, chrupi sodycze,
plotkuj, a wieczorami wypoczte i pene entuzjazmu witaj pana i wadc. Kobieta przemczona i
niedospana nigdy nie bdzie dobrym partnerem w mioci.
Wracajc do naszych rozwaa, nie trzeba zapomina o doniosoci prawidowego
zapobiegania ciy, szczeglnie w pierwszych latach maestwa midzy kolejnymi porodami.
Cia i dziecko przychodzce nieplanowo, zbyt wczenie, zanim maonkowie osign pen
dojrzao uczu i zmysw, zanim stworz sobie konieczne, przyzwoite warunki mieszkaniowe i
materialne, pozwalajce zdecydowa si na dziecko, mog sta si duym problemem i spowodowa
powany kryzys w maestwie. Wszystkie wymienione wyej mankamenty staj si przyczyn
nieporozumie, a gdy do tego jeszcze kobieta zmczona i przepracowana przestaje dba o siebie, po-
wstaj idealne wrcz warunki do pojawienia si na horyzoncie zniechconego mczyzny drugiej
kobiety. Bywa, e konflikt taki koczy si rozwodem. A przecie rozwd w chwili, gdy kobieta i
dziecko wymagaj jak najwikszej opieki oraz troskliwoci, staje si dla nich wielkim nieszczciem
i katastrof yciow.
Mona by zapyta: Co znaczy dojrzao uczu i zmysw? Kiedy ona przychodzi i jak si
mona o tym dowiedzie?".
Przychodzi wtedy, gdy modzi upewni si ju, e potrafi uczyni si szczliwymi w kadej
dziedzinie ycia: zaspokajajc serce, porywy zmysw i dajc pen satysfakcj z posiadania takiego
towarzysza ycia... Kiedy ju wiadomo tego
wszystkiego nie wystarcza... Pomimo peni rodzi si pustka. Czego tu brak, daj o sobie zna
pierwsze objawy znudzenia sta pogod, harmoni, rozrywkami. Wtedy zwykle pojawia si u
obydwojga pragnienie dodania do wsplnego ycia czego, co uczyni je peniejsze, co stanie si
rdem cigle nowych dozna dla dwojga kochajcych si ludzi wtedy nie tylko poczyna si
dziecko, ale w kobiecie budzi si matka, a w mczynie ojciec.
Nie najwaniejsze bywa i to. czy urodzi si syn, czy crka, bo oboje pragn po prostu
dziecka.
Nierzadko jednak i pe dziecka bywa problemem, a czasem nawet niemaym, chocia
ostatnio chyba coraz mniejszym.
Ju w czasach staroytnych zastanawiano si niejednokrotnie, co wpywa na to, jaka bdzie
pe dziecka. Hipokrates, ojciec medycyny, twierdzi, e z produktw pciowych lewego jdra lub
jajnika powstaj osoby pici eskiej, z prawych za mskiej". Arystoteles zauway, e bardzo
mode i starzejce si pary podz crki.
W Polsce interesuje si tym zagadnieniem doktor Franciszek Benendo. W 1965 roku w swej
pracy doktorskiej stwierdzi on na podstawie wieloletnich bada, e chopcy rodz si wtedy, gdy
stosunek zapadniajcy ma miejsce na dzie przed IUD w dniu jajeczkowania, dziewczynki natomiast
na trzy do piciu dni przed jajeczkowaniem. Istnieje moliwo naukowego poparcia tej hipotezy,
poniewa plemnik z chromosomem Y typ mski ma ma gwk z niewielk iloci chromatyny,
a plemnik z chromosomem X typ eski ma wyduon gwk i wielk ilo chromatyny w
jdrze.
Jeeli stosunek odbdzie si na kilka dni przed jajeczkowaniem, plemniki z chromosomem Y
mskie w cigu kilku dni dzielcych je od spotkania z jajem gin jako biologicznie sabsze, a do
zapodnienia s jeszcze zdolne tylko plemniki z chromosomem X eskie, biologicznie silniejsze.
W zwizku z tym, jeeli zapodnienie nastpi na dzie przed lub w terminie owulacji, rwne szans
maj plemniki mskie i eskie, ale zwykle wycig do jaja wygrywaj plemniki mskie, poniewa s
drobniejsze, z mniejsz gwk, wic szybciej i wczeniej docieraj do jaja ni plemniki eskie i
rodzi si chopiec. Profesorowie Schettles i Klegman z USA stwierdzili, e stosunki w czasie lub w
przeddzie jajeczkowania daj w osiemdziesiciu procentach chopcw, a na trzy do piciu dni przed
jajeczkowaniem dziewczynki Badania te potwierdziy odkrycie doktora Benendy.
Istnieje prawdopodobiestwo, i wyniki tych dowiadcze stwierdzaj pewne prawidowoci,
warto wic sprbowa, gdy chcemy mie koniecznie syna lub crk.

170
 Na marginesie sprawy warto podkreli, e pe dziecka uzaleniona jest wycznie od tego,
czy plemnik ma chromosom X czy Y jaja s wszystkie jednakowe. Nie ma wic najmniejszych
podstaw do robienia onie wyrzutw, e rodzi samych synw albo same crki, poniewa sprawa ta
zaley wycznie od plemnikw ma.
Na zakoczenie powyszych rozwaa podaj, jak technicznie mona wyliczy, by urodzi
si syn lub crka, oznaczajc waciwy dzie, strzak na wykresie pomiarw ciepoty porannej
(technika wykonywania tych pomiarw bya podana szczegowo w rozdziale o antykoncepcji).
Wspominaam ju, e okres ciy i pierwszych miesicy po porodzie jest z wielu wzgldw
okresem trudnym dla maestwa i naley zwrci uwag na dwa zasadnicze problemy. Jeden z nich
to odcienie fizyczne i nerwowe wyczerpanej ony i to dotyczy ma, drugi to obowizki ony,
ktra musi w tym okresie by szczeglnie ostrona, aby w por zapobiec mogcym si pojawi
komplikacjom maeskim.
Wiele kobiet uwaa, i okres ciy jest tak przykry, peen dolegliwoci i wszelkiego rodzaju
niewygd, e m powinien nosi je bez przerwy na rkach i zachwyca si nimi, choby z tego
wzgldu, e ponosz wszystkie fizyczne kopoty zwizane z przyjciem na wiat dziecka. Niestety,
mczyni nie s tak skonni do rozpieszczania swoich ciarnych on, jakby one si tego
spodzieway, chocia rnie bywao z tymi 'prawami w innych kulturach. Istnieje zwyczaj, zwany
kuwada", ktry polega na tym, e m ciarnej odczuwa rne jej dolegliwoci, jak zgaga, ble
krzya itp., a wszystko to koczy si zwykle z chwil urodzenia dziecka. Istot tych obyczajw jest
oficjalne potwierdzenie ojcostwa. Spotyka si je w kulturach staroindiaskich, a take u niektrych
szczepw afrykaskich.

W Peru mowie doprowadzili ten miy" zwyczaj a do pewnej przesady, przejmujc na

siebie cakowicie rol kobiety ciarnej. Mao, e odczuwaj wszelakie dolegliwoci w czasie ciy,

171
ale rwnie rodz razem z on, przy czym ona rodzi w pozycji stojcej, przewanie milczc, a m
ley w posaniu i krzyczy, ile tylko moe. Wszyscy ssiedzi bardzo mu wspczuj, a po porodzie
skadaj gratulacje w zwizku z narodzeniem dziecka. W trzy dni po porodzie ona wstaje idzie w
pole do pracy, a m ley przez szeciotygodniowy okres zwyczajowego poogu i kae si
obsugiwa tak onie, jak i otoczeniu. Wydaje mi si, e troskliwo peruwiaskich maonkw o
swe ciarne ony jest ju moe zbyt daleko posunita.
Nasi mowie rozpieszczani w pierwszych latach maestwa, chwaleni i niaczeni jak
dzieci, bo typowym stylem mioci kobiecej jest zawsze styl troch macierzyski, nagle znajduj
si w sytuacji, gdy na horyzoncie pojawia si grony konkurent do uczu kobiety.
Czsto konflikt rodzi si z rzeczy bardzo drobnych. Na przykad kobieta odczuwa w ciy
nagle chci na rne potrawy, owoce czy jarzyny, czasem w danym sezonie bardzo drogie. M
kupuje niewielk ilo ze wzgldu na budet domowy, a ona konsumuje wszystko z zapaem, nie
zostawiajc mu ani troszk, choby na sprbowanie. Tu ju pojawiaj si pierwsze malekie zarodki
nieporozumie i wzajemnych pretensji, ktre z czasem rosn i rosn, nabierajc niebezpiecznych
rozmiarw.
To na pozr nic nie znaczce niedopatrzenie czy podwiadoma zabieranie rzeczy lepszych i
wartociowszych dla dziecka, bo przecie, my ju jemy we dwoje", powoduje u ma wraenie, e
zostaje odsuwany na drugi plan. Takie i tym podobne na pozr niewane sprawy rozbudowuj
stopniowo w psychice ma przekonanie, e ona ju go nie kocha, e to dziecko" zaczyna by
waniejsze.
Podobny efekt wywouje zmniejszenie czuoci i pieszczotliwoci, poniewa: jestem
zmczona, le si czuj, jest mi mdo". Kojarzenie objaww zego samopoczucia z gestami niechci
dc ma budzi w nim al i pretensje do ony, zazdro i niech do dziecka. Pomau i niezauwaalnie
dziecko zaczyna by w jego oczach nie upragnionym dotd synkiem czy creczk, ale intruzem,
ktry odsuwa go od ony.
Znacznie rozsdniejsze od jczenia, biada i robienia awantur bd skargi i ale sabej
kobiety, ktrym towarzyszy przytulanie si, szukanie opieki i czuoci u ma, bo przecie tylko on
potrafi j pocieszy, uspokoi i obroni przed przykrymi problemami yciowymi. Takie postawienie
sprawy nie powoduje u mczyzny uczucia odepchnicia i niedosytu uczuciowego, budzi natomiast
dodatkow serdeczno i opiekuczo oraz poczucie odpowiedzialnoci za ich troje.
Drug spraw, majc zupenie zasadnicze znaczenie w okresie ciy, jest wygld zewntrzny
kobiety. Nie mona opuszcza rk i dochodzi do wniosku, e i tak jestem brzydka i znieksztacona,
wic nie ma co si stroi i dba o siebie. Jest to z gruntu bdne przekonanie. Oczywicie, jeeli
kobieta chodzi w sukienkach, ktre wprost pkaj na niej i opinajc si brzydko, podkrelaj
znieksztacenie figury, gdy wosy ma w strkach, rce nie wypielgnowane, chodzi bez makijau i
jest wyranie zaniedbana w stosunku do swojego normalnego wygldu, to w najbardziej
lekkomylny sposb psuje sobie wikszo szans yciowych w tym okresie.
Wanie zmniejszenie walorw fizycznych przez natur naley maksymalnie i z wielk
starannoci wyrwnywa i nadrabia, tak aby m (mczyni s mniej spostrzegawczy od kobiet,
jeli chodzi o wygld zewntrzny) nie zauway rnicy albo, jeli to moliwe, nawet zwrci uwag
(mona to sprytnie podsun) na wyjtkowe zadbanie i adny wygld ony i stwierdzi, e potrafi ona
w kadej sytuacji by interesujca i pontna. A wic: kosmetyczka, fryzjer i przede wszystkim
krawcowa. Ubranie powinno w tym okresie nie tylko maskowa ci, ale rwnie by dobrane
odpowiednio do stylu i sylwetki. Kobiety bardzo kobiece"' powinny doda koronek, falbanek,
marszcze, wybiera materiay jasne i kwieciste zacierajce deseniami ksztat figury i stara si, aby
sukienki miay zawsze wiey konierzyk czy barwny szalik lub inne akcenty ozdobne, przycigajce
spojrzenie, a tym samym odwracajce uwag od zmienionych ksztatw.
Kobiety w typie chopicym powinny nosi raczej spodnie ze specjalnie wszyt, zapinan na
bokach klap na brzuchu, ktra pozwala stosownie do potrzeb poszerza obwd w pasie. Do takich
spodni mona nosi kasaki, mini-sukienki czy dugie bluzki luno spadajce do bioder i maskujce

172
tali. Elegancja kobiety starannie maskujcej objawy ciy prowadzi do tego, e m chtnie
pokazuje si z ni wszdzie, w miejscach publicznych i w towarzystwie, nie czujc si skrpowany
jej wygldem.
Nigdy kobieta nie moe zapomina, e mczyzna patrzy przede wszystkim oczyma
otaczajcych go ludzi i bardzo sobie ceni zachwyty i pochway otoczenia, podziwiajcego elegancj
ony. Niewtpliwie dbao o sprawy wygldu zewntrznego przy rozlicznych dolegliwociach ciy
jest czsto bardzo m-cz4ca, ale jest to rzecz absolutnie konieczna, ktra procentuje wysoko w
dalszym poyciu maeskim.

HARMONIA SEKSUALNA

Nastpnym niezwykle wanym elementem harmonii maeskiej w okresie ciy i karmienia

jest sprawa wspycia seksualnego. Jak ju wspomniaam, istnieje w ciy wiele okolicznoci, w
ktrych wspycie normalne jest niewskazane i niemoliwe; dlatego cia jest jednym z okresw,
kiedy przydaje nam si nauka pieszczot z okresu narzeczestwa, petting", czyli wszelkie formy
penego zaspokojenia seksualnego poza stosunkiem.
Rozmaicie ksztatuje si popd seksualny u kobiet ciarnych, w zalenoci od przebiegu
ciy ' jej okresu. Niektre kobiety skar si lekarzowi, e odczuwaj ble przy orgazmie w
pierwszych tygodniach ciy, inne szczeglnie z niedorozwojem narzdw rodnych odkrywaj
nagle w sobie upion dotd intensywn pobudliwo seksualn. S to kobiety, ktre rozwijaj si w
peni i zaczynaj odczuwa rozkosz przy stosunku dopiero w okresie pierwszej ciy. Przyczyna
nagej zmiany ley w znacznym zwikszeniu u krwawienia pochwy i macicy w przebiegu ciy, co
rozwija oraz poprawia sabo dotd dziaajcy mechanizm dopywu krwi w czasie stosunku i
umoliwia osignicie orgazmu. Intensywne ciowe przekrwienie narzdw rodnych kobiety a do
koca sidmego miesica ciy pozwala tym wanie kobietom przeywa nie tylko pierwsze
orgazmy w ich yciu, ale nawet i po kilka w czasie jednego stosunku.
A jak wygldaj sprawy wspycia w ciy w wietle bada naukowych, fizjologii, biologii
itp.?
Masters i Johnson prowadzili badania nad przebiegiem stosunku rwnie i u kobiet
ciarnych. Stwierdzili do wyrane rnice midzy kobietami ciarnymi i nie ciarnymi w prze-
biegu poszczeglnych okresw pobudzenia seksualnego w trakcie stosunku.
Pierwsza faza stosunku faza pobudzenia przebiega ze znacznie wikszym
przekrwieniem sromu i pochwy, poniewa przekrwienie wystpujce normalnie przy stosunku na-
kada si na stae przekrwienie narzdw w zwizku z ci. Obrzk i zwikszone przekrwienie
cianek pochwy w znacznym stopniu wzmaga zwilenie pochwy. Pynna wydzielina w fazie
pobudzenia u ciarnej jest mniej wicej o jedn trzeci obfitsza ni poza ci. Zwikszone
przekrwienie narzdw rodnych, sprzyjajce podnieceniu seksualnemu, trwa normalnie przez ca
d. Suy ono gwnie przemianom zachodzcym w macicy i pochwie. Procesy te rozpulchniaj je
i zwikszaj elastyczno, umoliwiajc pord.
Przypominamy sobie, e u kobiety nieciarnej w fazie pobudzenia szyjka maciczna wydziela
due iloci luzu. W okresie ciy szyjka jest zamknita (chroni pd) i luzu nie wydziela, ale
niedobr ten cakowicie wyrwnuje intensywne zwilanie cianek pochwy.
W nastpnej fazie plateau u kobiety wystpuje zwenie dolnego odcinka pochwy,
stawianie si macicy oraz silne przekrwienie wizade krzyowo-macicznych. U kobiety ciarnej w
miar zaawansowania ciy ronie przekrwienie i pogrubienie cianek pochwy, a zwenie dolnego
odcinka pochwy dochodzi do siedemdziesiciu piciu procent wiata, a U wielordek nieraz cakiem
si zamyka. Stawianie si macicy w czasie orgazmu i przekrwienie wizade krzyowo-macicznych
staje si w ciy pod koniec trzeciego miesica i pniej stanem normalnym, poniewa macica jest
stale wyprostowana, a wizada przekrwione, i w tej sytuacji nic si nie zmienia.
W fazie orgazmu w pierwszych dwu trymestrach ciy wystpuj do wyrane jeszcze

173
skurcze pochwy, w ostatnich trzech miesicach pochwa jest tak zmieniona, e nie wida ju adnej
rnicy w czasie skurczw.
Wiadomo z opisu przebiegu stosunku u kobiety nie ciarnej, e w fazie orgazmu wystpuje
skurcz macicy. Daje si on rwnie obserwowa u kobiet ciarnych, a szczeglnie w ostatnich
trzech miesicach ciy skurcz taki utrzymuje si nit raz do jednej minuty. Czasami w czasie tak
dugiego skurczu cichnie ttno podu, ale nie zaobserwowano u niego adnych z tym zwizanych
ujemnych skutkw. Macica w zaawansowanej ciy po skurczu w fazie orgazmu czsto przejawia
zwikszon kurczliwo, napinajc si potem regularnie jeszcze przez p godziny. Skurcze te
uspokajaj si stopniowo bez zych skutkw dla przebiegu ciy.
Faza odprenia u kobiet ciarnych rni si nieco od tej fazy u kobiet nie ciarnych,
poniewa due przekrwienie narzdw rodnych bardzo opnia i zwalnia odpyw dodatkowej krwi.
W zwizku z tym podniecenie seksualne utrzymuje si do dugo po stosunku i jak twierdz kobiety
w caoci przeycia s znacznie intensywniejsze ni poza ci. Tak wyglda w skrcie przebieg
stosunku u kobiet ciarnych opisany przez Mastersa i Johnson.
Orgazm i wspycie seksualne u zdrowych kobiet nie wywieraj adnego szkodliwego
wpywu na przebieg ciy. Niektre pacjentki skaryy si czasami na ble gowy po stosunku lub
lekkie ble w podbrzuszu, ale dolegliwoci te przemijay do szybko bez adnych zych nastpstw.
Oczywicie nie tylko przekrwienie narzdu rodnego decyduje chci kobiety do wspycia. Do
trzeciego miesica ciy, a mimo narastajcego przekrwienia sprzyjajcego wspyciu, wiele kobiet
skary si na depresj, paczliwo, czsto niepowstrzyman senno, a najprzykrzejsze bywaj
mdoci i wymioty. Dolegliwoci te wprawiaj kobiet w zy nastrj, jest ona nadmiernie draliwa i
nie zawsze chtna do wspycia. W tym okresie jej partner powinien okaza cierpliwo, tkliwo, i
czuo, ktre zagodz jej zy nastrj psychiczny i dolegliwoci fizyczne.
Wszystkie te nieszkodliwe zwykle, ale bardzo nieraz pogarszajce samopoczucie
dolegliwoci kocz si najczciej jak rk odj z pocztkiem trzeciego miesica ciy. Masters i
Johnson stwierdzaj, e wrd stu i jednej kobiet ciarnych osiemdziesit dwie przeyway w czasie
od trzeciego do szstego miesica ciy ogromny rozkwit dozna seksualnych z licznymi orgazmami
przy stosunku.
rodkowe miesice ciy obfituj w mie i korzystne dla mioci maeskiej przeycia, bo i
bogate ycie seksualne, i pierwsze sygnay od oczekiwanego dziecka ruchy, ktrych wyczuwanie
sprawia obojgu rodzicom wielk rado. Maj oni namacalne dowody, e dziecko ju istnieje i
nawizuje z nimi pierwszy kontakt. Szczliwe mode mamy opowiadaj z entuzjazmem, jak
dzieciak wysuwa rczki czy nki uwypuklajc macic, jak chowa apk, kiedy si w to miejsce puka
palcem, jak si ukada, gniewa, a nawet ma czkawk, ktr wasnym uchem wysuchaam kiedy u
ciarnej, chccej si upewni, czy to czasem nie jakie drgawki. Mczyzna zaczyna odczuwa
ojcowskie zapdy, dajc lekkie klapsy dzieciakowi, ktry za bardzo mam kopie, i zamiewaj si
oboje, jak wypuka pupka czy inna cz ciaa wycofuje si rakiem pod wpywem klepania,
chowajc si w jakich sobie tylko znanych gbszych zakamarkach.
A cia ronie dalej i przechodzi w ostatnie trzy miesice. Pojawiaj si wwczas nowe
dolegliwoci, tym razem zwizane z ogln ociaoci, nadmiernym napiciem mini brzucha,
uczuciem penoci miednicy, blami w plecach. Docza si do tego reakcja wcinitego
powikszon macic odka manifestujca si przykr zgag. Nogi puchn, szczeglnie wieczorem,
buty trudno zawiza. Odczuwa te ciarna wyran duszno, szczeglnie w smym miesicu, gdy
macica wciska przepon do klatki piersiowej, zmniejszajc gboko oddechu. Wszystkie te
dolegliwoci najczciej obniaj coraz bardziej napicie seksualne, a chroniczne zmczenie
powoduje niech do jakichkolwiek dodatkowych wysikw.
W tym czasie m powinien zredukowa znacznie czstotliwo wspycia, a take odciy
kobiet fizycznie, pomagajc jej w zajciach domowych i opiekujc si ni, o ile to moliwe, gdy
znajduje si ona poza domem i naraona jest na tok w tramwaju czy trudnoci z pokonywaniem
piter.

174
 Stopniowo zbliamy si do okresu ochronnego", kiedy wspycie fizyczne w formie
penego stosunku staje si niemoliwe ze wzgldu na stan fizyczny kobiety i przede wszystkim na
niebezpieczestwo wprowadzenia chorobotwrczych bakterii, ktre mogyby wdrujc w czasie
porodu z pochwy do macicy spowodowa powane powikania i zakaenie krwi.
Znane s opowieci o atletach seksualnych, ktrzy pochowali po pi czy sze on w cigu
ycia. Byy to opowieci w wikszoci z czasw naszych dziadkw, z miejscowoci, gdzie panowaa
ciemnota i nie docieray podstawowe zasady higieny. Bardzo prosty by mechanizm wymierania on
atlety seksualnego. Zwykle nie przeyway pierwszego porodu czy poronienia, zmuszane do
wspycia seksualnego przed i zaraz po porodzie, umieray szybko w wyniku zakaenia krwi,
cikich krwotokw i innych uszkodze narzdw rodnych.
Po urodzeniu dziecka nastpuje okres poogu, trwajcy okoo szeciu tygodni. W okresie tym
obserwujemy wiele zmian w narzdach rodnych, ktre uniemoliwiaj podjcie wspycia
seksualnego. Pomijajc ju zasadnicz spraw rany oyskowej w macicy, wchodzi w gr jeszcze
wiele innych momentw. Kobieta jest zmczona, osabiona, niewyspana. Pochwa i krocze zaczynaj
si dopiero goi po przebytym porodzie. Szwy na kroczu bardzo jeszcze wiee zabliniaj si w
peni w pitym szstym tygodniu poogu. W tym czasie szyjka maciczna, otwarta po porodzie i
przepuszczajca z atwoci bakterie chorobotwrcze z pochwy do macicy, zamyka si, a macica
wraca stopniowo do rozmiarw z okresu poprzedzajcego ci.
Reakcje seksualne maj intensywno znacznie sabsz i ukad nerwowy reaguje jakby w
zwolnionym tempie. Mowa tu oczywicie o prbach wywoania orgazmu pieszczotami, a nie o
wspyciu normalnym, ktre w tym okresie jest absolutnie niedozwolone. Intensywne przekrwienie
narzdw rodnych, wystpujce przez ca ci, cofa si w okresie poogu, a pochwa i srom
przypominaj raczej narzdy staruszek PO klimakterium.
Co moe by przyczyn tak gwatownych zmian? Czynnik hormonalny, ktrego niezwykle
donios rol podkrelaam ju w dziale omawiajcym wpyw hormonw jajnikowych na reakcje
seksualne. Caa cia przebiega pod wpywem hormonu ciaka tego, ktry sprzyja rozwojowi
podu, zwikszajc zapasy skadnikw odywczych w bonie luzowej macicy oraz zmniejszajc
kurczliwo minia macicy, aby zapewni spokj dziecku.
W ostatnich tygodniach wzrasta wyranie poziom estrogenw, ktre zwikszaj kurczliwo
minia macicy, przygotowujc j do porodu. W okresie poogu poziom obydwu hormonw jest
bardzo niski. Ciako te skoczyo ju sw dziaalno ciow, a estrogeny nie podjy jeszcze w
peni cyklicznej czynnoci miesiczkowej. W efekcie powstaje bezkrlewie hormonalne i nie ma
kto dba" o stan narzdw rodnych, ktre sprawiaj wraenie narzdw w okresie przekwitania.
Hormony estrogenne stymuluj prac gruczow luzowych szyjki macicznej, s bodcem
zwikszajcym rozrost nabonka pochwy, oddziauj na ukad nerwowy, sprzyjajc czynnoci
naczyniowej i zwikszajc przekrwienie narzdu rodnego. Poniewa w przebiegu caej ciy, z
wyjtkiem jej ostatnich tygodni, estrogeny niewiele miay do powiedzenia, zmiany wynikajce z ich
niedoboru wybitnie si ujawniaj w okresie poogu: wydzielanie luzu z szyjki macicznej jest
niezwykle skpe albo nie ma go wcale, nabonek pochwy wiotki, bardzo wraliwy, atwo ulega
ocieraniu i uszkodzeniu. Sabe ukrwienie cianek pochwy i narzdu rodnego zmniejsza przesik
wydzieliny zwilajcej do wiata pochwy, co powoduje wyran jej sucho uatwiajc zakaenie
bakteriami ropnymi, wywoujcymi upawy. Przekrwienie echtaczki i okolic sromu przy
pieszczotach zewntrznych jest mae i sabo zaznaczone.
W zwizku z tymi wszystkimi przemianami w okresie pierwszych tygodni po porodzie
pieszczoty maonkw z koniecznoci ograniczaj si raczej do pieszczenia ma, poniewa aparat
seksualny kobiety nie jest jeszcze wtedy przystosowany do odbierania bodcw z tej dziedziny.
Pomimo to po upywie szeciu tygodni od porodu mona ju w zasadzie zacz normalne wspycie
seksualne, ale wyej opisane, dolegliwoci w mniejszym czy wikszym stopniu jeszcze pozostaj i
powinno si stosowa wszystkie rodki pomocnicze, ktre polecaam kobietom rozpoczynajcym
wspycie: parafina na krocze przed stosunkiem, zwilanie pochwy wat zmoczon roztworem

175
kwasu bornego w glicerynie, co zapobiega ewentualnym infekcjom, pieczeniu i bolesnoci przy
stosunku. Ponadto naley zachowa umiar we wspyciu i pozwoli kobiecie spokojnie wrci do
normy. Przyjmujemy, e okoo trzech miesicy po porodzie pochwa i narzdy rodne wracaj
ju cakowicie do stanu poprzedzajcego ci.
Interesujca byaby ankieta przeprowadzona wrd mczyzn na temat, jak oni widz pod
ktem zainteresowa seksualnych swoje ony w okresie ciy. Pierwsze miesice nie nasuwaj
zwykle wikszych zastrzee w tej dziedzinie, niektrzy tylko kochajcy ojcowie skar si na
pewne zahamowania psychiczne, poniewa boj si, e wspycie moe zaszkodzi dziecku.
Inni stwierdzaj wyrane zmniejszenie albo zupeny brak zainteresowa seksualnych w stosunku do
ony w cigu ostatnich trzech miesicy ciy; tumacz to jej zym wygldem zewntrznym
(powikszenie brzucha, obrzki, plamy itp.) Zwykle taka postawa pojawia si u mczyzn, ktrych
seksualizm skada si w wikszej czci z komponenty fizycznej ni uczuciowej. Wielu z nich
zdradza cile poufnie, e mieli w tym czasie inn kobiet, zastrzegajc si nierzadko, e zdarzyo si
to pierwszy raz od zawarcia maestwa, ale czuj nieodparty wstrt fizyczny do ciarnej ony. By
moe, e s to jakie fizyczne niewyjanione odczucia, ale czsto, jak ju wspominaam, niedbao i
bra. szczeglnej troski kobiety ciarnej o swj wygld zewntrzny staje si rdem krytycznego
spojrzenia maonka i budzi jego fizyczn niech. Miym objawem obserwowanym przeze mnie
ostatnio jest zwikszenie si zainteresowania ma przeyciami ony ciarnej.
Kobiety, ktre roniy ju samoistnie poprzednie cie lub ktrych cia zagroona jest
poronieniem (wystpowanie zaburze stwierdzonych badaniami cytohormonalnymi), powinny
powstrzyma si od stosunkw w okresie pierwszych trzech miesicy ciy, poniewa jest to okres
najwikszej skonnoci do poronie. Oczywicie czas trwania tej abstynencji musi by regulowany
cile przez lekarza.
Kobiety wte, le znoszce ci (a nie zaszkodzi, eby i inne zwrciy na to uwag),
powinny unika stosunkw przez kilka dni w okresach, w ktrych w normalnych warunkach wy-
padaby termin miesiczki. Warto ju od pocztku ciy zaznaczy sobie w kalendarzu terminy, w
ktrych wypadayby kolejne miesiczki, i przestrzega tego zalecenia. Okres, w ktrym powinna
przypada miesiczka, jest szczeglnie zagroony przerwaniem ciy czy poronieniem.
Jeeli w normalnym wspyciu jest si przyzwyczajonym do stosunkw w pozycjach
umoliwiajcych gbokie wniknicie czonka do pochwy, co idzie w parze z uderzaniem i
potrcaniem szyjki macicznej, naley w okresie ciy zmieni pozycj na bardziej stateczn i
zwraca uwag na to, aby czonek wprowadza ostronie i niezbyt gboko.
Okresy abstynencji wymagane na sze tygodni przed i po porodzie musz by surowo
przestrzegane. Niejednokrotnie w rozmowach z lekarzami, szczeglnie poonikami, spotykaam si
z narzekaniem: jak mona przeprowadzi pacjentk zdrowo i szczliwie przez pord i okres
poporodowy, jeeli zaraz po powrocie ze szpitala (mniej wicej siedem do dziesiciu dni po
porodzie) m zmusza j do podjcia wspycia i po kilku dniach kobieta wraca z cikim
zapaleniem ropnym macicy i jajnikw.
Niewtpliwie takie lekcewaenie zdrowia ony ze strony ma jest wielkim wykroczeniem.
Naley jednak pamita, e mczyzna o duym temperamencie, przyzwyczajony przez wiele lat do
codziennego wspycia, niezwykle trudno godzi si z nag abstynencj i czsto fizycznie bardzo
le j znosi. Kryje si tu niezwykle niebezpieczny zakrt dla maestwa. Gdy ona niedostatecznie
czujnie strzee swego ogniska domowego, pojawia si ta trzecia" i rozbija maestwo.
Zaleceniom dotyczcym abstynencji powinny towarzyszy porady, jak postpowa, aby wilk by
syty i owca caa. Inaczej, jak zaspokoi potrzeby ma, o ile nie sta go na abstynencj w tym
okresie, a rwnoczenie nie wpdzi si w chorob. Pouczenie kobiety o technice stosunkw
zastpczych pozwoli jej pomylnie rozwiza ten problem. Ale jak ju nieraz podkrelaam
cia i pog nie jest najlepszym okresem do uczenia si pettingu". Znacznie rozsdniej i
przyjemniej nauczy si tych metod wczeniej.
W okresach wstrzemiliwoci zalecanej czasem w pierwszych miesicach ciy naley

176
wybra pieszczoty, ktre zadowol ma, a nie doprowadzaj do orgazmu u ony, poniewa przy
zagraajcym poronieniu niekorzystne jest doprowadzenie macicy do intensywnego przekrwienia i
skurczw towarzyszcych orgazmowi.
Proponuj w tym okresie doprowadzenie do wytrysku gaskaniem i dotykaniem czonka lub
pocaunkami. Zaczynamy oczywicie od pocaunkw, przytulania i oglnych pieszczot, potem
dranienia okolicy szwu kroczowego, jder oraz czonka, a do wystpienia penego wzwodu. Mona
rwnie odby stosunek w pozycji bocznej tylnej, midzy uda, zwilone parafin.
W okresie szeciu tygodni abstynencji poprzedzajcej pord mona stosowa wyej
wymienione rodzaje pieszczot, jak rwnie stosunek od tyu midzy uda, tym razem starannie osa-
niajc pochw wat, celem zapobieenia ewentualnej infekcji.
Po porodzie korzystamy z wyej wymienionych sposobw, a ponadto dochodzi jeszcze
stosunek w normalnej pozycji -na powierzchni brzucha, na ktrej ukadamy skrzyowane donie
lekko zwilone parafin. Stosunek odbywa si pomidzy skr brzucha a powierzchni doni.
Wszystkie te metody warto wyprbowa i zapozna si z nimi wczeniej, kiedy kada z nich nosi
cechy atrakcji i nowoci. Ale w sytuacjach, gdy maonkowie nie znaj ich jeszcze, nigdy nie jest za
pno, by je wprowadzi.
Podsumowujc wszystkie moje rady zmierzaj do tego, aby mczyzna nie poczu si
zaniedbany i odepchnity w okresie ciy ony, eby otoczony troskliwoci mia wiksz ochot i
zapa do opieki oraz pomocy mao samodzielnej w tym okresie kobiecie.
Istnieje zasada w medycynie: zawsze atwiej zapobiega ni leczy. Lepiej zatroszczy si o
ma w tej dziedzinie samodzielnie, ni pozostawi pole do popisu innym paniom, ktre czsto tylko
pod tym wzgldem gruj nad on, e nie s aktualnie w ciy.
Zajmijmy si teraz krtko pielgnacj figury kobiety ciarnej.
Niewtpliwie jednym z najwikszych atrybutw kobiecoci jest wygld zewntrzny i dbao
o ten wygld. Okres ciy rozciga nadmiernie i tym samym uszkadza skr brzucha i piersi, okolic
najbardziej powikszajcych swoj objto, doprowadzajc do licznych pkni podskrnej tkanki
cznej. Pknicia te zaczynaj pojawia si w ciy okoo pitego miesica, a liczba ich zwiksza
si stopniowo w ostatnich trzech miesicach. Czasami mog pojawi si wczeniej, szczeglnie- u
kobiet otyych, nie uprawiajcych sportw, u ktrych minie s zwiotczae i mao elastyczne.
Pknicia wygldaj jak sinowiniowe prki, wystpuj na brzuchu, udach i piersiach.
Z chwil gdy minie i tkanka czna podskrna przy nadmiernym rozciganiu ulegn
pkniciu, to znaczy, gdy pojawi si sine prgi, niewiele ju mona pomc. W tych miejscach
Pozostan potem biae blizny, ktre marszcz brzydko powierzchni skry brzucha, powodujc
fadowanie si jej i zwiotczenie po zakoczeniu ciy.
Odpowiednia pielgnacja brzucha i piersi, prowadzona w ciy od momentu, gdy
uszkodzenia jeszcze nie wystpiy, to znaczy od czwartego miesica, zapobiega im skutecznie i
pojdrniajc minie, pozwala po porodzie powrci cakowicie do stanu sprzed ciy. Nawet
kobiety po ciy bliniaczej, jak przekonaam si wielokrotnie w swojej praktyce lekarskiej, ju w
kilka dni po porodzie, a czasem w cigu kilkunastu godzin zaledwie, maj brzuch paski i jdrny, bez
adnych nadmiarw skry. Efekt jest tak niewiarygodny, e niejednokrotnie jak relacjonoway mi
pacjentki towarzyszki z sali szpitalnej zdumieway si rnic wygldu brzucha midzy kobietami
stosujcymi masa a pozostaymi, ktre o swoje minie w por nie zadbay. Koniecznie trzeba o
tym pamita, bo rzecz jest pniej nie do odrobienia.
Rwnie wane jest utrzymanie oglnej sprystoci sylwetki, co nietrudno osign
wykonujc wszystkie normalne zajcia domowe (oczywicie bez ciszych prac). Podobny efekt daj
take dusze spacery na wieym powietrzu, odbywane do szybkim elastycznym krokiem.
Ponadto istnieje cay zesp wicze gimnastycznych i oddechowych, okrelanych wspln nazw
szkoy bezbolesnego rodzenia. wiczenia te su wzmocnieniu mini brzucha, krgosupa i okolicy
krocza, aby przygotowa je do pracy porodowej. Obejmuj one rwnie nauk oddychania w czasie
porodu, co uatwia rodzenie i poprawia stan oglny podu. Dokadne informacje o gimnastyce zwi-

177
zanej z bezbolesnym porodem znajd zainteresowane Czytelniczki w specjalnych publikacjach
powiconych tej sprawie, np. w ksice Wodzimierza Fijakowskiego pt. Rodzi si czowiek.
Wracajc do techniki masau powok brzusznych, opisz, jak naley wykonywa takie masae.
Zaczynamy, jak ju wspomniaam, okoo czwartego miesica ciy, w okresie, gdy macica nie
napina jeszcze zbytnio powok brzusznych, ktre atwo daj si uchwyci palcami.
Chwytamy fad skry, podobnie jak do uszczypnicia, moliwie gboko, tak aby wypenia prawie
zagbienie doni midzy kciukiem a pozostaymi palcami. Potem przyciskajc lekko palce kciuk:;,
robimy taki ruch, jak przy strzelaniu z palcw -Melchior Wakowicz nazwa kiedy t technik
szczypania szczypem z zakrtasem" i po wykonaniu wanie tego zakrtasa pocigamy mocno, tak
eby fad skry, wymykajc si midzy palcami, wydawa odgos lekkiego klanicia. W ten sposb
fragment powok ciany brzusznej pocigamy masujemy przekrcajc palce i napinamy, pocigajc
na zakoczenie. Skutkiem takich manipulacji jest intensywny przypyw krwi do tkanki cznej
podskrnej oraz mini brzucha, co powoduje ich pojdrnienie i zwiksza ich elastyczno.

Szczypiemy w ten sposb drobnymi chwytami dookoa ppka i po linii spiralnej a do bioder
i okolic przepony.
Jeeli robi si rozstpy rwnie na partiach ud przylegajcych bezporednio do pachwin,
naley szczypa take i t okolic. Szczypanie takie wykonujemy codziennie przez dziesi do
pitnastu minut, pudrujc uprzednio odrobin talku powierzchni skry, aby jej nie poociera. Po
masau brzuch powinien by zaczerwieniony i gorcy. Masa wykonuje si codziennie a do koca
ciy.
W miar powikszania si objtoci macicy, szczeglnie w smym, dziewitym miesicu
ciy, bywaj czasem trudnoci uchwyceniem mocno napitej skry na brzuchu, ale tym bardziej w
tym okresie nie wolno zaprzesta masau, poniewa ciao takie otwieraj bowiem drog infekcji i
sprzyjaj powstawaniu ropni w piersiach.
Po porodzie daje o sobie zna nowy problem: wychowanie maego czowieka. Idealnym
rozwizaniem dla dziecka i matki byaby moliwo pielgnacji niemowlcia w domu co najmniej do
trzech lat. Niestety, choby ze wzgldw materialnych, nie zawsze jest to moliwe i wiele matek
pracujcych musi korzysta ze obkw.
Nie mona zapomina, e pierwsze lata ycia dziecka to okres wyksztacenia uczuciowoci i

178
potrzeby wizi, a kontakt z matk i klimatem jej mioci jest dla niego tak samo niezbdny, jak
jedzenie czy oddychanie. Dzieci odnoszone do obka powinny by odbierane przez rodzicw jak
najwczeniej i obdarzane podwjn troskliwoci, pieszczotami i zainteresowaniem, gdy znajduj si
w domu, aby wynagrodzi im brak intymnego kontaktu w opiece zbiorowej.
Wspczesne ustawodawstwo stara si jak najbardziej i na rk matce i umoliwia jej
wzicie trzyletniego urlopu bezpatnego po zakoczeniu patnego urlopu macierzyskiego. W tych
warunkach niewtpliwie warto ograniczy troch wydatki rodzinne i skorzysta z moliwoci
stworzenia dziecku warunkw prawidowego rozwoju uczuciowoci. A wic krg si zamyka i
dotarlimy do problemw pierwszego rozdziau ksiki.
Rozcignicie skory sprzyja jej niedokrwieniu i co za tym idzie - pkaniu. Niektre pacjentki
obawiaj si, e szczypanie brzucha moe zaszkodzi dziecku. Obawy takie s niesuszne, poniewa
dziecko zamknite w macicy wypenionej pynem jest cakowicie bezpieczne. Pyn, jak wszystkie
ciecze, jest nieciliwy i stanowi doskona izolacj przed wszelkimi urazami; oczywicie nie mona
tu mwi o urazach tej miary, co upadek na brzuch czy uderzenie. W zaawansowanej ciy dziecko
wyczuwa prawdopodobnie ruchy i klanicia powok masowanego brzucha i czsto daje o tym zna
poruszeniami, ale jest to tylko reakcja na niepokojce odgosy ze wiata zewntrznego, a nie objaw
jakiegokolwiek cierpienia podu.
Stosowanie masau przez kilka miesicy ciy jest nieco kopotliwe i wymaga troch
cierpliwoci, ale sowicie opaca si po porodzie, gdy figura pozostaje prawie zupenie nie zmieniona.
Jeszcze jedna maa uwaga. Najczciej po kilku pierwszych dniach masau kobiety skar si na ble
miniowe i uczucie oglnego rozbicia. Jest to normalna reakcja mini po rozpoczciu gimnastyki.
W cigu kilku dni dolegliwoci ustpuj i dalsze masae s ju zupenie niebolesne.
Nastpnym obiektem pielgnacji s piersi, ktre rwnie w zwizku z karmieniem znacznie
powikszaj swoj objto, co moe spowodowa drobne pknicia, podobnie jak na skrze
brzucha. Pknicia takie po zakoczeniu karmienia zwikszaj obwiso piersi. Biust, podobnie jak
brzuch, naley pielgnowa rozpoczynajc rwnie od czwartego miesica ciy. Codziennie
wieczorem przy myciu masujemy piersi frotow rkawic, a lepiej jeszcze szczotk do mycia
plecw, zmoczon w zimnej wodzie, a do wyranego zaczerwienienia i uczucia gorca. Masa
wykonuje si ruchem okrnym, masujc pier dookoa wraz z brodawkami przez trzy do piciu
minut. Potem osuszamy piersi rcznikiem i smarujemy brodawki oraz aureolk piersi tustym
kremem kosmetycznym (krem tusty --- lanolinowy, mietanka sodka, oliwa). Tak natuszczone
brodawki masujemy dobrze umytymi rkoma, pocigajc za nie, pocierajc midzy palcami,
szczypic do silnie, a do odczucia lekkiego blu. Masa taki powinien by wykonany co wieczr i
trwa od piciu do dziesiciu minut.
Nacieranie piersi frotow rkawic i szczotk hartuje brodawki, pojdrnia minie i poprawia
ich ukrwienie. Szczypanie i masowanie brodawek powoduje zgrubienie naskrka i zapobiega
pniejszemu ich pkaniu przy karmieniu.

179
X
...a potem
yli dugo i szczliwie
...A POTEM YLI DUGO I SZCZLIWIE!...

Czas pynie, rodz si dzieci, dorastaj, wychodz z domu, zakadaj wasne rodziny. I
wreszcie pozostaje samotne starzejce si maestwo.
Dobrze, jeeli uda si im doj do pnych lat ycia razem. Bardzo czsto jednak pozostaje
samotny mczyzna czy kobieta, ktrzy pomimo oglnego przekonania w spoeczestwie, e oni s
ju bardzo starzy" pozostaj do mierci mczyzn i kobiet.
I tu krg zamyka si. Obywatele w wieku rednim proponuj staruszkom, podobnie jak
modziey nastoletniej sublimacj.
W domach rencistw rozdziela si czasem bez wikszego zastanowienia pary maeskie, bo
na c im jeszcze wsplny pokj!... W tym wieku?...
Obecnie, w dobie rozwoju nauki o starzeniu si geriatrii zaczynamy bardziej zwraca
uwag na te sprawy, szczeglnie jeli chodzi o maestwa. Ale proby o wsplny pokj staruszkw,
ktry pragn pdzi ycie we dwoje, powoduj jeszcze stale pene politowania umiechy i
propozycje, eby si lepiej zajli czym innym, moe prac w klubie, bibliotek, zdobieniem wntrz
czy pielgnacj kwiatw.
Oczywicie zajcia te powinny w peni zastpi zdrone" pragnienia i zwrci nadmiar
energii ku godziwym celom. A wic znw sublimacja. A napicia seksualne rozadowuj si po
cichu, w marzeniach sennych, onanizmie, albo - co gorsza - w najrniejszych patologicznych
odchyleniach popdu seksualnego.
Istnia kiedy niezwykle prymitywny pogld, e aktywno seksualna u ludzi, a szczeglnie u
mczyzn w wieku dojrzaym (staro zaczyna si po osiemdziesitce) dziaa osabiajco i skraca
ycie. Jest to argument chtnie uywany przez ludzi, ktrzy z tych czy innych wzgldw ceni
duchowe aspekty mioci, a kontakty fizyczne uwaaj za co niestosownego i w najgorszym razie za
zo konieczne - aby rd ludzki nie wygin.
Aplikuj oni dobre rady z rwnym zapaem modziey, jak i staruszkom proponujc
zamiast" gimnastyk, sport i ruch na wieym powietrzu, ktre s zdrowe i godne polecenia w
kadym wieku.
Niewtpliwie godne polecenia, tylko dlaczego zamiast?... Igor Felstein w Gerortoseksuologii
pisze:
,.By moe fakt, e aktywno pciowa jest sportem domowym, podczas gdy wikszo
innych sportw odbywa si poza domem, na wieym powietrzu i w socu, oraz to, e seks to
sprawa osobista jednego lub dwojga ludzi, a sport na powietrzu jest gromadny i wspzawodniczcy,
ugruntowuje postaw, e sport i aktywno seksualna s \v pewnym sensie nie do pogodzenia...
Nie da si zaprzeczy, e wiczenia miniowe i sport rzeczywicie sprzyjaj zdrowiu i chroni
przed wieloma chorobami. Jeli jednak regularne wiczenia mini koczyn podtrzymuj ich
napicie, poprawiaj si i wydajno, to z pewnoci take regularna aktywno seksualna
podtrzymuje napicie mini pciowych, poprawia wydajno pciow i jako stosunkw".

180
 W kadym wieku, a szczeglnie w wieku starszym, narzd me pracujcy bardzo szybko
zostaje czynnociowo eliminowany i zanika.
W swojej praktyce lekarskiej obserwuj z reguy zanikanie i kurczenie si pochwy u kobiet
nawet niezbyt starych, czterdziesto-, pidziesicioletnich, w kilka lat po owdowieniu lub u
niezamnych. Ju po niewielu latach abstynencji narzd staje si nieuyteczny. U kobiet natomiast
regularnie wspyjcych nawet i w osiemdziesitym roku ycia widuj narzdy kobiece cakowicie
sprawne, bez zmian zanikowych.
Badania fizjologii stosunku, przeprowadzone przez Mastersa i Johnson, wykazay, e reakcje
nerwowe, miniowe i kreniowe w czasie stosunku u ludzi starych, okoo osiemdziesitego roku
ycia, w niczym nie odbiegaj od reakcji w wieku rednim oczywicie u osobnikw regularnie
wspyjcych pciowo.
Bywa, e w wieku podeszym pojawiaj si rne kopoty zwizane z chorobami, ale w
przypadku wikszoci schorze regularne ycie pciowe nie tylko nie szkodzi, ale poprawia krenie
krwi, stabilizuje rwnowag systemu nerwowego i podnosi oglne samopoczucie. Istniej jednak
schorzenia, przy ktrych niewskazane jest wspycie pciowe.
Choroby i dolegliwoci starszego wieku zwizane na przykad ze zmianami reumatycznymi w
stawach biodrowych, ze schorzeniami jelit czy nadcinieniem czsto powoduj trudnoci we
wspyciu Ponadto przy nie zmniejszonym popdzie seksualnym wystpuj czasem rozmaitego
rodzaju osabienia czynnoci narzdw: u mczyzny sabnicie lub zanikanie wzwodu w trakcie
stosunku, u kobiety zmniejszenie wilgotnoci czy zwenie lub nadmierne rozlunienie mini
krocza. Wikszo tych dolegliwoci mona wyrwna zmianami pozycji czy techniki stosunku.
Przy rozlunieniu mini krocza i rozlegych rozdarciach pozostaych po przebytych
porodach korzystne s wszelkie pozycje, ktre umoliwiaj skurcz mini przywodzcych uda oraz
skurczenie w rnym stopniu uszkodzonych mini pochwy. Zwenie wejcia do pochwy wymaga
pozycji z szerokim rozoeniem ud, aby moliwie jak najbardziej rozcign minie zwieracza
przedsionka. Opanowanie gry miniowej krocza i cian pochwy w wieku modzieczym pozwala
kobiecie w latach pniejszych, gdy pojawiaj si zaburzenia wzwodu u mczyzny, wyrwna te
zaburzenia i skurczami mini pochwy doprowadzi oboje do orgazmu przy czonku pozostajcym
nieruchomo w pochwie.
Wyrwnanie tego rodzaju dysproporcji ma ogromne znaczenie, poniewa reakcje seksualne
kobiety zmieniaj si w znacznie mniejszym stopniu w miar upywu lat, ni to si dzieje z popdem
pciowym u mczyzny. Kobieta nawet pocztkowo chodna rozwija si w peni seksualnie po
trzydziestym roku ycia, a szczyt swoich moliwoci osiga midzy trzydziestym pitym i
pidziesitym rokiem ycia, i praktycznie rzecz biorc moliwoci jej nie zmniejszaj si z upy-
wem lat, jeeli kontynuuje stosunki pciowe. U wielu kobiet gd seksualny pojawia si pno, ale
gdy si ju pojawi, pozostaje do pnej staroci.
Niebagateln rwnie spraw jest uwolnienie si od lku przed niepodan ci. Kobiety po
menopauzie mog ju bez obawy odda si w peni odczuciom fizycznym, nie troszczc si o
metody antykoncepcyjne. To jakby druga modo, tym pikniejsza, e bezpieczna, dojrzaa w
uczucia i gbi przey fizycznych.
Wprawdzie ksika moja przeznaczona jest dla modziey dorosej i modych maonkw, ale
rozwaania dotyczce wieku podeszego nie s bynajmniej nie na temat, poniewa przez cae ycie, a
szczeglnie w wieku starszym, zbieramy owoce tego, co zbudowalimy i czego nauczylimy si w
modoci. Trudno sobie po prostu wyobrazi czu i pen troski tolerancj dla niedocigni
wspmaonkw w sprawach seksualnych, jeeli u rde jej nie ley serdeczne uczucie przyjani.
Dorobek dowiadcze caego ycia dotyczy w rwnej mierze spraw ciaa, jak i powiza
uczuciowych.
Seks i sprawy ciaa to nie ubodzy krewni mioci, jak sdz niektrzy. To rwnorzdni i
nierozczni partnerzy. Okresami dominuje jeden, okresami drugi, ale wyplenienie czy zniszczenie
strony fizycznej mioci okalecza j gboko i nieodwracalnie.

181
 Cytowany ju K. C. Hutchin stwierdzi, e mio nigdy nie jest tym samym dla mczyzny,
co dla kobiety.
Trafno tego spostrzeenia mona obserwowa ju od narodzin mioci. Dotyczy ono caego
ycia dwojga ludzi. Autor ten dalej pisze, e mczyzna potrzebuje mioci, jak kobieta pienidzy
do wydawania. Dla kobiety natomiast mio przynosi wartoci trwae, ktre gromadzi starannie
przez cae ycie, by przechowa je na przyszo, mczyzna za woli na stare lata przechowywa
pienidze.
Moe jednak nie tylko?... Zajrzyjmy niedyskretnie w zacisze maeskie pastwa
Wakowiczw:
.....Kiedy obudziem si pierwszego dnia. Mama odcigaa kotary, odsaniajc szklan cian.
Poczuem si jak ryba w akwarium.
... Bkitny nylonowy szlafroczek, ktry podarowaa Mamie (s to fragmenty listu do crki),
przesuwa si na tym wszystkim jak kolorowa fantastyczna ryba, puszczajc na ten odmt wiate
pozaamywanych w czarnej zieleni te zabawne welony petwy robronw i koronek...
Wiesz mwi do Mamy przecigajc si w ku... jestemy jak pajczki
niesione babim latem przez wiaty w mikkich strugach nagrzanego powietrza; kady siedzi w
wydmuchanym przez siebie baloniku i jest szczliwy.
Ach, Pusiu! potwierdza skwapliwie Mama. -Ach, jaki ty, rzeczywicie, Pusiu, e tak
zawsze co wymylisz!
No wic i to jest na dokadk do szczcia uwielbienie kobiety!
Kobieta jednak ma hard time. Do ka podaje obran pomaracz, potem idziemy do
Duego Domu na niadanie, gdzie mi nalewa kaw, a wszystkie byki, fellows, krzycz, eby im te.
Nie chc zgodzi si, e mam copyright na ulanie.
... Deszcz si wzmaga, nagle co zachrobotao u wejcia i w drzwiach w weniaku, ktrym
si wzbogaciem u pp. Sienkiewiczw w Oblgorku, ukazaa si Mama. Przyniosa mi latark,
zobaczywszy w studio, e zapomniaem jej wzi, i zaofiarowaa si czeka z parasolk.
Wrd zebranych zapanowao guche zdumienie: See przerwa je wreszcie mr Davies (autor
amerykaskiego bestsellera 1947) moja to by powiedziaa: go to heli id do diaba i rozbij
sobie nos.
... Drzemi krtko, wic Mama musi prdko posprzta po lunchu, a przebudziwszy si,
zwykem pi herbat. Nauczyem si, e gdy mi si zechce herbaty, pochrzkuj jak morska winka
Ewuni, kiedy widzi, e Ewunia idzie w stron lodwki z saat. Wwczas Krlik (ona) ma prawo
przekracza drzwi do mego studio, na ktrych wisi plakat: midzy narysowan rozwart psi prszcz
a uchem krliczym napis: Zy pies!
Oto list-dokument pantoflarstwa, wiadomo bowiem, e w tak gronych pozach wyywaj si
pantoflarze".
Ile lat mioci i wsplnych bied trzeba, eby tak patrze na siebie w jesieni ycia. Takim to
wanie systemem mdra kobieta robi z. ma pantoflarza", nie ranic jego mioci wasnej, nie
piekujc" i pielgnujc prawie e mimochodem mio i podziw ma dla siebie do pnych lat
ycia.
Patrzyam przez wiele lat na prawdziw jesienn mio. Moi rodzice byli tak par. Niestety,
matka zmara o kilkanacie lat wczeniej. Ojciec, ktry zawsze opowiada o niej, jak o modej i
piknej dziewczynie oraz czyta kademu, czy kto chcia, czy nie chcia sucha, sonety, ktre kiedy
napisa na jej cze, przez dziesi lat prawie gboko nad czym rozmyla. A pewnego dnia kaza
wyku kamieniarzowi na pycie nagrobka mamy ku zgorszeniu bardzo katolickich ciotek (fe, co
takiego, zamiast oglnie przyjtych nabonych wersetw) napis: Bya mdra, dobra i pikna".
W tym zdaniu zamkn ca swoj mio i uwielbienie dla niej a ona... taka wanie bya.
Na pewno atwiej zakrzykn: Id do diaba i rozbij sobie nos" zamiast budowa dzie po dniu
przez cae ycie swoj mio ale kiedy w porze odpywu zostajemy miertelnie samotni, gdy
braknie jedynego czowieka, ktry rozumia bez sw kade nasze winkowe pochrzkiwanie".

182
Gdy myl o tych sprawach, uporczywie przypomina mi si fragment z Przemino z wiatrem
prawdziwego love story" literatury wiatowej:
Ojciec nigdy nie przyjdzie do siebie Scarlett uznaa teraz t prawd (...) i do koca
ycia bdzie stale czeka na EUen i sucha, czy nie nadchodzi. Przebywa w jakiej dalekiej mglistej
krainie, gdzie czas sta w miejscu, a Ellen zawsze bya w ssiednim pokoju. Gwna spryna jego
ycia pka z chwil jej mierci, a z ni razem mina jego pewno siebie, zawadiactwo i wielka
ywotno. Ellen bya widowni, przed ktr rozgrywa si dramat ycia Geralda O'Hary. Teraz
kurtyna zapada na zawsze, lampy zostay zgaszone, widzowie znikli nagle, a stary zdumiony aktor
zosta na scenie sam".
I tu kryje si istotny sens mioci. Kady czowiek marzy o wielkiej roli, jak odegra w
swoim yciu, i widowni penej gbokiego zachwytu i uwielbienia. Widowni, ktra daje nam
poczucie bezpieczestwa i ogromnej wartoci wszelkich osigni naszego ycia, stwarza i stworzy
moe tylko kochajcy czowiek idcy obok nas.

183
 KSIKI, KTRE WARTO PRZECZYTA

1. Z. Celmer: Kiedy -nilo przychodzi, Warszawa 1972

2. I. Felstein: GerontoseksuoZogia, Warszawa 1972
3. W. Fijakowski:. Biologiczny rytm podnoci a regulacja, Warszawa 1971
4. W. Fijakowski: Rodzi si czowiek, Warszawa 1973
5. E. Fromm: O sztuce mioci, Warszawa 1971
6. J. Godlewski: ycie pciowe czourieka, Warszawa 1975
7. K. C. Hutchin: ona te czowiek, Warszawa 1967
B. K. Imieliski: ycie intymne czowieka, Warszawa 1974 9. A. Jaczewski: Erotyzm dzieci i
modziey, Warszawa 1972
10. A. Jaczewski: O dojrzewaniu. Warszawa 1974
11. A. Kpiski: Psychopatologia ycia seksualnego, Warszawa 1973
12. M. Kozakiewicz: O mioci prawie wszystko, Warszawa 1973
13. M. Plzak: Strategia mioci (tum. z j. czes.), Warszawa 1973
14. Seksuologia spoeczna; Wybrane zagadnienia (pod red. K. Imieliskiego), Warszawa
1974
15. K. Starczewska: Wzory mioci u; kulturze Zachodu, Warszawa 1975

184