Technisch Infoblad 20

Kathodische
bescherming en
randbescherming
1 Zinkanodes op het roer van een schip
cover Kathodische bescherming zinklaag
bij geboord gat
Zinkinfo Benelux stelt zich onder
andere ten doel om thermisch verzinkt
staal te promoten en om kennis
van alle aspecten van het thermisch
verzinken te vergroten onder iedereen
die professioneel of educatief een
relatie heeft met het vakgebied dat
thermisch verzinken beslaat.
Dit Technische Infoblad is er slechts n
uit een reeks. Kijk voor meer uitgaven
op www.zinkinfobenelux.com.
WILT U MEER WETEN?
Stuur een e-mail naar
guus@zinkinfobenelux.com.
GuusSchmittman is onze
TechnischeExpert.
Bij alle systemen voor corrosiebescherming moet gelet worden op
zwakke plekken. Het oude spreekwoord: een ketting is niet sterker
dan haar zwakste schakel is hier van toepassing. Uit ervaring
blijkt dat kleine beschadigingen die tijdens transport of montage
van stalen voorwerpen ontstaan, zoals krassen en schrammen,
aanleiding voor corrosie kunnen geven. Ook de randen van een
werkstuk staan bloot aan corrosie. De kathodische bescherming die
thermisch verzinken biedt is waar het over gaat in dit Infoblad.
Door de continue bijzondere belastingen en de geometrie staan de kanten van een
werkstuk bloot aan een verhoogde corrosiebelasting. Ook de randen kunnen door
het systeem van corrosiebescherming minder beschermd zijn. Dit kan eveneens
leiden tot corrosieproblemen. Thermisch zinklagen hebben van nature een
gunstige invloed op beide verschijnselen.
KATHODISCHE BESCHERMING
Alle metalen hebben een zogenaamde normaalpotentiaal, die de neiging tot
oxyderen en daarbij tot het afgeven van positieve ionen karakteriseert.
Omdat deze eigenschappen bij metalen zeer verschillend tot uiting komen, kan
het verschillende gedrag van metalen in een elektrochemische spanningsreeks
 Potentiaal ten opzichte van waterstofelektrode
Goud
Zilver
Koper
-2,0 -1,5 -1,0 -0,5
worden weergegeven (zie tabel 1). In deze tabel staan edele
metalen (goud, zilver) met hun positieve potentiaal rechts en de
relatief onedele metalen magnesium, aluminium en zink met hun
negatieve potentiaal links.
Deze tabel maakt duidelijk dat zink, elektrochemisch gezien,
onedeler is dan ijzer. Deze eigenschap van zink komt echter op
een zeer positieve manier aan het licht. Als namelijk de zinklaag
op stalen voorwerpen zodanig beschadigd raakt dat de zinklaag
plaatselijk tot op het staal weg is, dan wordt er in aanwezigheid
van voldoende vocht (elektrolyt) een galvanisch element
gevormd.
De materiaalcombinatie ijzer-zink, zoals bij thermisch verzinkt
staal, veroorzaakt bij een oppervlaktebeschadiging de vorming
van kathodische en anodische gebieden. Zink wordt daarbij in
de regel anodisch en staal kathodisch. Vanwege de verschillende
potentialen geeft het negatieve zink als anode voortdurend
elektronen af, die de edelere kathode (het staal) opneemt.
Hierdoor zal het zink in oplossing gaan en dat voorkomt dat het
staal gaat roesten. Precies deze elektrochemische reactie leidt
ertoe dat roest zich niet aan krassen of aan schrammen hecht en
zich uit gaat breiden. Als de zinklaag beschadigingen vertoont,
zorgt het zink uit de intacte omgeving van de beschadiging voor
corrosiebescherming op afstand.
EFFECT VAN KATHODISCHE BESCHERMING
Overschat de werking van dit beschermingsmechanisme niet.
Afhankelijk van de omgevingsomstandigheden, de vochtigheid
en de geleidbaarheid van het elektrolyt, is de werking van deze
zogenaamde kathodische bescherming zeer verschillend. In
de praktijk is het bereik zelden meer dan 2-3 mm. De lengte
van de kras is weliswaar niet beperkt, maar de breedte moet
de genoemde waarde niet overschrijden. Ook snijkanten aan
verzinkt plaatstaal, die pas na het verzinken worden gemaakt,
Lood
Tin
Nikkel
Cadmium
IJzer
Chroom
Zink
Aluminium
Magnesium
0 +0,5 -1,0 +1,5
profiteren van deze elektrochemische bescherming.
Een bruine verkleuring van de beschadigde plek wijst weliswaar
op een van tijd tot tijd geremde elektrochemische reactie
(bijvoorbeeld door een te kleine hoeveelheid elektrolyt),
desondanks is dit verschijnsel relatief onbelangrijk. Grotere
beschadigingen moeten echter op conventionele wijze worden
gereconditioneerd (zie Technisch Infoblad 2: Bijwerken van
beschadigingen).
De kathodische bescherming treedt op vanwege de fysische
wetmatigheden die voor thermisch verzinkt staal gelden. Het
effect hiervan is dat kleine beschadigingen in het systeem (die
vaak en graag over het hoofd worden gezien) tot een probleem
uitgroeien.
BESCHERMING VAN RANDEN
Corrosietechnisch zijn (scherpe) randen gevoeliger voor corrosie
dan de vlakke delen van een constructie. Dit geldt met name voor
verfsystemen. Oorzaak hiervan is een fysisch effect: door hun
oppervlaktespanning trekken vloeistoffen zich altijd van de rand
van het onderdeel terug, om zoveel mogelijk de druppelvorm aan
te kunnen nemen. Het gevolg is dat een vloeibaar aangebrachte
laag op de randen van onderdelen altijd dunner zijn dan op
de aangrenzende, gladde vlakken. Omdat de effectiviteit van
een corrosiewerende laag in principe ook van de beschikbare
laagdikte afhangt, kan hieruit een probleem ontstaan. Bij
thermisch verzinken is het zink weliswaar ook vloeibaar, maar
dit wordt niet eenvoudig met kwast of borstel aangebracht. Zink
vormt met het basismateriaal echter legeringslagen, die parallel
aan het oppervlak van het onderdeel liggen. Bij randen waaiert
deze legeringslaag uit. Daarbij wordt de gevormde tussenruimte
door metallisch zink opgevuld. Het effect hiervan is dat de
zinklagen op hoeken en randen niet dunner zijn dan op gladde
vlakken.
 Concept en realisatie: www.conquest.nl Fotografie: ZinkInfo Benelux

Thermisch verzinken : duurzaam en doeltreffend

InfoZinc Benelux ~
La galvanisation chaud : durable et efficace
Zinkinfo Benelux ~

InfoZinc Benelux ~ Smederijstraat 2, Postbus 3196, 4800 DD Breda, Nederland ~ T +31 (0)76 531 77 44 ~ F +31 (0)76 531 77 01 ~ KvK 41 15 10 54 ~ Rabobank 13.36.99.153 ~ BTW NL002875597B01~ E info@infozincbenelux.com ~ www.infozincbenelux.com
Zinkinfo Benelux ~ Smederijstraat 2, Postbus 3196, 4800 DD Breda, Nederland ~ T +31 (0)76 531 77 44 ~ F +31 (0)76 531 77 01 ~ KvK 41 15 10 54 ~ Rabobank 13.36.99.153 ~ BTW NL002875597B01 ~ E info@zinkinfobenelux.com ~ www.zinkinfobenelux.com