YANGIN POMPALARI

K.Beceren
I.T.. Makina Fakltesi

1
GR
Yangn dolaplar, itfaiye su alma azlar,
hidrant sistemi, sprinkler sistemleri, su sisi
sistemleri ve su perdeleri gibi sulu yangn
sndrme sistemlerine, yangn halinde gereken
SU DEBSN ve SERVS BASINCINI
salayan pompal sistemlerin ana elemanlar;
YANGIN POMPALARI,
YANGIN HDROFORLARI ya da
YANGIN SNDRME GRUPLARI
olarak adlandrlr.

2
HDROLK, MEKANK ve TEKNK VERLER
Pmin, Pnom, Pmax
Qmin, Qnom, Qmax
Emme deposu teknik zellikleri
Emme deposu hidrolik elemanlar ve teknik
zellikleri
stenen kumanda ekli
stenen test yntemi
stenen dier zellikler

3
Yangn Pompa zellikleri
KARAKTERSTK ER
Basma ykseklii kararl olmal, deiik debilerde
ayn basma yksekliini vermelidir.
Yangn pompalarnn,
kapal vana (sfr debi)
basma ykseklii, anma
deerinin %140ndan
daha byk, ve
%150 debideki basma
ykseklii, anma basma
yksekliinin %65inden
daha kk olmamaldr.

4
Yangn Pompa zellikleri
VERM
Yksek verimden nce gvenilir olmaldr.
KAVTASYON
Kavitasyonsuz alabilmelidir.
ENPYTesisat> ENPYPompa
ENPY: Emmedeki net pozitif yk
(NPSH : Net Positive Suction Head)
POMPA ve MOTOR KORUMA
Pompa ve motoru koruma dencesi ile sistemin
gvenilirliini azaltan susuz alma korumas, ar
akm korumas, termik koruma, ksa devre korumas
gibi nlemlerin alnmasna ZN VERLMEZ.
5
Yangn Pompa zellikleri
Yardmc Elemanlar
Otomatik hava boaltma valfi (gerekiyorsa) olmal.
(rnein, utan emili pompalarda (end suction pump) hava
boaltma valfine ihtiya duyulmaz).
Sirklasyon relief valfi olmal
(Eer dizel motor tahrikli pompalarda, motorun soutulmas
pompa basma hattndan alnan su ile yaplyorsa, sirklasyon
relief valfine ihtiya duyulmaz).
Bu valf, en az emme basn deerinde pompa kapal vana
alma (shut-off) basn deerinin altnda alacak ekilde
ayarlanmaldr.
Pompa Debisi Relief Valf Boyutu
2500 gpm e kadar (19mm)
3000-5000 gpm 1 (25mm)
6
Yangn Pompa zellikleri

UYARIM (TAHRK)
Elektrik motor tahrikli pompa
Dizel motor tahrikli pompa
Trbin tahrikli pompa

ALIMA
Elle (manual) altrma
Mekanik elle altrma
Elektrikli elle altrma
Otomatik altrma

7
Yangn Pompa zellikleri

DURMA
Elle (manual) durdurma
Mekanik elle durdurma
Elektrikli elle durdurma
Otomatik durdurma
Bu durumda pompann srekli olarak ard arda almas
ve durmas ile oluan salnm nlemek iin pompa ilk
altnda otomatik durma ilemi ayarlanan bir sre
(3 dakika) boyunca devre d braklr.

8
Yangn Pompa zellikleri

BASIN ANAHTARI
Basn anahtarnn alt ve st ayarlar ayr, ayr ve
bamsz olarak ayarlanabilmeli, titreim ve
vuruntudan etkilenmemeli ve ayar deerleri
oynamaya kar kilitlenebilir olmaldr.

Basn anahtar, tesisat veya boru zerine monte

edilmemeli, pompa KUMANDA PANOSU
NDE olmaldr.

9
 NFPA 20 ye uygun yangn pompalar

Ayrlabilir gvdeli pompa Utan emili pompa

Dikey pompa

Dikey hat tipi pompa

10
NFPA 20ye gre yangn pompa nominal debi
deerleri ve nominal basn deeri
Pompa nominal basn deerleri en az 2.7 bar
(40psi) olmak zere retici tarafndan belirlenir.
Pompa nominal debi deerleri (gpm)
25 300 1250 3500
50 400 1500 4000
100 450 2000 4500
150 500 2500 5000
200 750 3000
250 1000 3500 1 gpm=3.785 l/dak
11
Yangn Pompa Gruplarndan stenen zellikler

YEDEKLEME
htiya duyulan yangn suyu debisi, her biri
talebi tek bana karlayabilecek en az iki adet
pompa ile salanr.
Eer adet pompa kullanlacaksa her bir
pompa debisi ihtiya duyulan yangn suyu
debisinin yars kadar olabilir.

12
Yangn Pompa Gruplarndan stenen zellikler
UYARIM ve ENERJI BESLEMESI
Genel eilim, bir adet elektrik motor tahrikli
pompa ve bir adet dizel motor tahrikli pompa
kullanlmasdr.
Elektrik motor tahrikli yangn pompalarnn
enerji beslemesi, bina elektrii kesilse bile
pompa beslemesi kesilmeyecek ekilde kesicinin
nnden alnmaldr.
Eer yapya ait bir jeneratr varsa dizel motor
tahrikli pompa kullanlmayabilir.

13
Yangn Pompa Gruplarndan stenen zellikler

UYARIM ve ENERJI BESLEMESI

Bu durumda jeneratrn ift ak, otomatik
devreye girme, srekli izleme gibi gvenilirlik
zellikleri ve uygun kapasite de olmas gerekir.
Yapnn jeneratr olmas durumunda, elektrik
motor tahrikli yangn pompalar hem trafodan,
hem de dizel jeneratrden beslenmeli ve trafo
beslemesi kesildiinde beslemeyi dizel
jeneratre geirecek OTOMATK TRANSFER
ANAHTARI (ATS) kullanlmaldr.

14
 Yangn Pompa Gruplarndan stenen zellikler
JOKEY POMPA
Basnl halde bulunan sistemde meydana
gelebilecek kaaklar, mevsimsel genileme ve
daralmalar sebebi ile basn dmesi durumunda
ana pompalarn devreye girmesini nleyerek,
kendisi devreye giren ve debisi, sndrme iin
gerekli debi ile karlatrldnda ok daha
dk olan bir pompadr.
Otomatik olarak alp, otomatik olarak duracak
ekilde ayarlanr.

15
 Yangn Pompa Gruplarndan stenen zellikler
JOKEY POMPA
Tek veya ok kademeli olabilir
Jokey pompa debisi, yangn pompasnn
almasn geiktirecek debide
olmamaldr.
Jokey pompa yardmc bir eleman
olduu iin, bu pompa da herhangi bir
onay aranmaz.
Jokey pompann sistem basncn ar Kumanda
Paneli

ykseltmesine engel olabilmek iin

emniyet vanas (relief valf) ile
kullanlmaldr.
16
Yangn Pompa Gruplarndan stenen zellikler
YKSELEN MLL (OS&Y) VANA
Pompa emiinde suyun dz aknn salanabilmesi
iin sadece tam ak konumda tutulmak sureti ile
dz ak bozmayan YKSELEN MLL vana
kullanmna izin verilir.
Pompa basma hattnda ise YKSELEN MLL
vana veya KELEBEK vana kullanlabilir.
EK VALF
Tesisatn iletme basncn muhafaza etmek iin
pompa basma hattna yerletirilir.

17
Yangn Pompa Gruplarndan stenen zellikler
ESNEK BALANTILAR
Motor ve pompadaki titreimlerin boru tesisatna
aktarlmamas iin pompa emme ve basma hatlar
zerine asal sapmalara izin veren yivli esnek
balantlar kullanlmaldr.

18
Yangn Pompa Gruplarndan stenen zellikler
BASIN ANAHTARLARI AYARLARI
Jokey pompa alma basnc basnc ile durma
basnc arasnda en az 70kPa (0.7 bar) fark
olmaldr.
Yangn pompas otomatik alma basnc ile jokey
pompa alma basncnn en az 34kPa (0.34 bar)
daha altnda olmaldr.
Her bir yangn pompas otomatik alma basnc
dier yangn pompas otomatik alma basncnn
en az 70kPa (0.7 bar) daha altnda olmaldr.

19
Yangn Pompa Gruplarndan stenen zellikler
BASIN ANAHTARLARI AYARLARI
Birinci pompa otomatik alma basnc, pompa
kapal vana alma basncnn 0.8 katndan daha
byk olmaldr.
P1alma > 0.8 P1shut-off

kinci pompa otomatik alma basnc, pompa

kapal vana alma basncnn 0.6 katndan daha
byk olmaldr.
P2alma > 0.6 P2shut-off

20
Yangn Pompa Gruplarndan stenen zellikler

EMME ve BASMA HATTI BORU APLARI

Pompa, nominal debisinin %150sinde alrken

emme hattndaki su ak hz 4.57 m/s deerini
gememelidir.

Pompa, nominal debisinin %150sinde alrken

basma hattnda ise hz deeri en fazla 6.2 m/s
olmaldr.

21
Yangn Pompa Gruplarndan stenen zellikler

EMME ve BASMA HATTI BORU APLARI

Pompann emme flan boyutu, gerekli emme hatt
apndan farkl olmas durumunda ap dm
hava cepleri oluumunu engellemek iin eksantrik
ap drc (eccentric reducer ) ile salanmaldr.

22
Yangn Pompa Gruplarndan stenen zellikler

EMME ve BASMA HATTI BORU APLARI

Pompann basma flan boyutu, gerekli basma hatt
apndan farkl olmas durumunda ap ykseltici
(increaser) kullanlmal.

23
Yangn Pompa Gruplarndan stenen zellikler

EMME ve BASMA HATTI BORU APLARI

Pompa Emme Basma Relief Relief Valf Ak

Debisi Valf Boaltma ler
gpm l/dak in. in. in. in. in.
250 946 3 3 2 2 3
500 1892 5 5 3 5 5
750 2839 6 6 4 6 5
1000 3785 8 6 4 8 6

24
Yangn Pompa Gruplarndan stenen zellikler

EMME HATTI KURALLARI

Pompa emiinde dz ak salamak iin, emme
flanndan 10 boru ap boyu kadar ncesine ak
bozacak dirsek, Te gibi eleman yerletirilmez.

25
RELIEF VALF
Eer dizel motor tahrikli bir pompa kullanlyorsa,
pompann kapal vana (shut-off, churn) basn
deerinin %121ine ilave edilen maksimum emme
basnc ile ortaya kan toplam deer, sistem
elemanlarnn basn snf deerini geiyorsa ana
relief valf kullanlmaldr.
Relief valf, pompa ile pompa ek
valfi arasna yerletirilmeli ve
borulamay engellemeden
kolaylkla sklebilmelidir.
Relief valf giri veya k
hattna hi bir ekilde kapatma
vanas monte edilmemelidir.
26
Yangn Pompa Gruplarndan stenen zellikler

RELIEF VALF

Pompa Relief Relief Valf

Debisi Valf Boaltma
gpm l/dak in. in.
250 946 2 2
500 1892 3 5
750 2839 4 6
1000 3785 4 8

27
Yangn Pompa Gruplarndan stenen zellikler

AKI LER (FLOWMETER)

Pompa nominal alma Pompa Ak

noktasndaki debinin Debisi ler
%175inden daha az
gpm l/dak in.
lm yapmayacak lee
sahip olmaldr. 250 946 3
500 1892 5
Ak ler hatt boru 750 2839 5
edeer uzunluu 30 m yi 1000 3785 6
amamaldr.

28
Yangn Pompa Gruplarndan stenen zellikler

MANOMETRELER

Pompa giri ve klarnda kullanlmal

Manometrelerin ap 3 (89mm) olmal

Pompa nominal alma basn deerinin en az

iki katn gsterebilecek bir lee sahip
olmaldr.

29
POMPA ve POMPA GRUBU KABUL TESTLER

Pompa, motor, kontrol nitesi ve transfer alteri

reticileri veya temsilcileri kabul testlerinde hazr
bulunmaldr.
retici tarafndan verilmi bulunan pompa
karakteristik erisi, kabul testleri sonucu elde
edilmi olan karakteristik eriyle
karlatrlmaldr.
Yangn pompasnn titreimleri, snmas kontrol
edilmelidir.
Test aletleri ile pompann manometrik basma
ykseklii, debisi, elektrik motoru tahrikli
pompalar iin voltaj ve akm deerleri ile devir
says llmelidir.
30
POMPA ve POMPA GRUBU KABUL TESTLER

Pompann pik yklerdeki debi artlarndaki nominal

devire kesintisiz bir ekilde ulamas kontrol
edilmelidir.
Yangn pompas btn testler boyunca 1 saatten az
olmamak kouluyla almaldr .
Yangn pompasnn ark deitirildii zaman
pompa yeniden test edilmelidir. Test sonular
orijinal pompa performanslar ile ayn olmaldr.

31
PERYODK KONTROL, TEST ve BAKIM

32
PERYODK KONTROL, TEST ve BAKIM

33
PERYODK KONTROL, TEST ve BAKIM

34
PERYODK KONTROL, TEST ve BAKIM

35
HAFTALIK KONTROL ve ALIMA

Pompa odasndaki scaklk 4.5 C veya daha yksek

(10 C diesel pompa iin) .
Sistem basncn kontrol et
Dizel yakt tank en az 2/3 orannda dolu .
Bataryalarn pilot lambalar on durumda veya
bataryalarn arza pilot lambalar off durumunda .
Yangn pompasn 10 dakika sreyle altr (dizel
pompa iin 30 dak.)
Salmastra kutusu, yataklar, veya pompa gvdesinin
ar snma kontrol .
Pompa alma basncn kaydet
36
AYLIK KONTROL ve TEST

Batarya arj nitesini ve arj oran kontrol

Devre kesicileri ve sigortalar dzgn almasn

salamak iin kontrol et, temizle ve test et

Ama kapama anahtarn ve devre kesiciyi

altrarak kontrol et

37
 AYLIK KONTROL ve BAKIM

Egzost sistemi yaltmn kontrol et

Harekete maruz elektrik kablolamasn kontrol et

Batarya terminallerinin temizliini ve skln

kontrol et

Pislik tutucular temizle

Karter havalandrmasn temizle

Kablo yaltmnda krlma, kesilme olup olmadn

incele
38
YILLIK KONTROL ve PERFORMANS TESTI

Casing relief valf hasarl deil

Btn vanalar, balant elemanlar ve borular
szdrmaz
Transfer anahtar normal pilot lamba on
konumunda
Pompa aft su damlamasna kar szdrmaz
Salmastra kutusu, yataklar, ve pompa gvdesi ar
snmyor
Casing relief valf alyor
Acil g kaynan ve otomatik transfer anahtar
test et
Pompalarn performans kayb olup olmadnn
belirlenmesi testleri
39