Professional Documents
Culture Documents
საქართველოში ბიზნესის სოციალური პასუხისმგებლობის (CSR) მიმართ საზოგადოების დამოკიდებულებისა და მოლოდინის კვლევა
საქართველოში ბიზნესის სოციალური პასუხისმგებლობის (CSR) მიმართ საზოგადოების დამოკიდებულებისა და მოლოდინის კვლევა
CSRDG
Tbilisi, 2007 w.
winasityvaoba
moxaruli var warmogidginoT saqarTveloSi biznesis socialuri
pasuxismgeblobis mimarT sazogadoebis damokidebulebisa da molodinis pirveli
kvlevis angariSi. es kvleva gaeros ganviTarebis saagentos globaluri
SeTanxmebis proeqtsa da saqarTvelos strategiuli kvlevisa da ganviTarebis
centris partniorobis Sedegia.
imedi maqvs, rom winamdebare kvleva xels Seuwyobs farTo msjelobis gaSlas
saqarTvelos xalxis sakeTildReod, saqarTvelos ganviTarebaSi biznesis
socialuri pasuxismgeblobis potencialsa da am koncefciisa da praqtikis
adgilobrivi realobaze morgebis gzebis Sesaxeb.
robert uotkinsi
3
- - -
eka uruSaZe,
4
sarCevi:
VII. biznesis sazogadoebaze zrunvis romel modelebs eniWeba upiratesoba 47
I. kvlevis mizani da misi Sedegebis praqtikuli Rirebuleba
biznesis socialuri pasuxismgeblobis midgomis kompaniebis politikaSi, menejmentSi
da praqtikaSi danergva, saqarTvelosTvis, iseve rogorc centraluri da aRmosavleT
evropuli qveynebisTvis siaxlea. ar arsebobs socialurad pasuxismgebeli biznesis
praqtikis standartuli recepti es praqtika sxvadasxva sxvadasxva kompaniasa da
qveyanaSi. Sesabamisad ar arsebobs biznesis socialuri pasuxismgeblobis erTaderTi,
amomwuravi da universaluri gansazRvrebac. evrokavSiri bsp-s amgvarad gansazRvravs:
1 http://ec.europa.eu/enterprise/csr/index_en.htm
kvlevis saerTo mizani iyo saqarTveloSi biznesis socialuri pasuxismgeblobis
mimRebi mxaris, anu mTlianad sazogadoebis damokidebulebis da molodinebis
Seswavla. kvleva Seexo im sakiTxebsa da Tematur areebs, romlebic arsebiTia
qveyanaSi biznesis socialuri pasuxismgeblobaze farTo sazogadoebis dakveTis
xasiaTisa da struqturis gasarkvevad. amdenad kvlevam, Tbilisis mosaxleobis
magaliTze, scada pasuxi gaeca iseT kiTxvebze, rogoricaa:
biznesis socialuri pasuxismgeblobis mimarT sazogadoebis molodinisa da
damokidebulebebis tendenciebis kvleva arsebiTia lokaluri konteqstis,
sazogadoebrivi azrisa da sazogadoebrivi moTxovnis Tanadrouli monitoringisa da
gagebisTvis.
aris inglisuri Corporate Givingis azriT yvelaze miaxlovebuli Targmani. termini Corporate
Giving (Targmnili rogorc biznesis sazogadoebaze zrunva) gulisxmobs kompaniebis
qvelmoqmedebas da qvelmoqmedebisgan gansxvavebul socialuri pasuxismgeblobis saqmianobas
erTad aRebuls.
saWiroebebis sapasuxo moqmedebisa da gadawyvetilebebis miRebis dros
gaiTvaliswinon am gadawyvetilebebis da mTlinad kompaniis mimdinare saqmianobis
SesaZlo gavlena qveynis ganviTarebaze.
10
respondentebis mier spontanurad iqna CamoTvlili is faqtorebi, romlebic asaxavs
sazogadoebis warmodgenas biznesis sazogadoebaze zrunvasa da biznesis socialur
pasuxismgeblobaze. am CamonaTvalSi mniSvnelobis mixedviT iqna identificirebuli
biznesis socialuri pasuxismgeblobis sferoebi prioritetulobis mixedviT.
yvelaze xSirad dasaxelebul faqtorebs Sorisaa: ekonomikurad daucveli jgufebis
saWiroebebze zrunva (54%), adgilobrivi TemebisTvis samuSao adgilebis
uzrunvelyofa (54%), da biznesis qvelmoqmedeba (41%).
11
socialuri pasuxismgeblobis praqtikis Sesaxeb mosaxleoba naklebad aris
informirebuli.
12
seqtorSi muSaoben, biznesis socialuri pasuxismgeblobis ZiriTad stimulebad
asaxeleben sagadasaxado SeRavaTebs. am pasuxis yvelaze dabali sixSire gvxvdeba
arasamTavrobo seqtorSi dasaqmebulTa Soris. sixSire pasuxebisa, romlebic
mTavrobis Carevas gvTavazobs, rac faqtobrivad kiTxvis qveS ayenebs biznesis
socialuri pasuxismgeblobis nebayoflobiT xasiaTs anu mTavrobam
savaldebulod unda aqcios biznesis socialuri pasuxismgeblobis RonisZiebebi
biznesisTvis da mTavrobam unda Seqmnas fondi socialuri saqmianobebisTvis,
romelsac bizensi fuls Seswiravs - ukuproporciul mimarTebaSia respondentebis
ganaTlebis donis parametrebTan.
13
nebismier mas medias. gasakviria, rom internetis SedarebiT dabali misawvdomobisa
da masSi respondentebis mier miRebuli informaciis raodenobis dabali
maCveneblis (11%) miuxedavad, respondentebma sandoobiT meore adgilze swored
interneti daayenes rogorc ufro damoukidebeli, miukerZoebeli da sruli wyaro.
rac Seexeba televizias, romelic bunebrivia pirvel adgilze dgas mosaxleobis
dafarvis TvalsazrisiT (95%), sandoobiT mas mxolod mesame adgili mieniWa beWdviT
mediasa (gavrcelebaSi 32%) da radiosTan (gavrcelebaSi 12%) erTad.
14
II. kvlevis meTodologia
2.1. zogadi meTodologiuri midgoma lokaluri konteqstis specifikis
gaTvaliswineba standartuli CamonaTvalis sapirispirod
15
konteqtsze morgebas efuZneba. es realurad gulisxmobs biznesis socialuri
pasuxismgeblobis mniSvnelobis, am mcnebis da praqtikis lokaluri legitimurobis
da lokaluri sazogadoebis prioritetebSi misi adgilis Seswavlas gulisxmobs
adgilobriv mniSvnelobaTa sistemaSi8 - nacvlad SecdomaSi Semyvani daSvebisa, rom
es mniSvnelobebi erTmaneTis msgavsia adgilisa da drois miuxedavad.
16
2.4. samizne jgufis SerCeva fokus jgufebi
fokus jgufebSi TiToeuli diskusiis xangrZlivoba 2,5 saaTi iyo. gakeTda diskusiis
Canawerebi Semdgomi analizisTvis. fokus-jgufebSi diskusiebis Catarebamde
moderatorma miiRo werilobiTi instruqcia da gaiara kvlevis sagnis da Sinaarsis
Sesabamisi treningi.
teqnika da instrumenti
gamoyenebuli iyo standartul kiTxvarze damyarebuli pirispir intervius
standartuli teqnika. kiTxvarSi Sesuli kiTxvebis umravlesoba daxuruli kiTxva
iyo. Ria kiTxvebi calke iyo kodirebuli. TiToeuli gamokiTxva (sul 44 kiTxva)
saSualod 45-50 wuTi grZeldeboda.
17
samizne jgufis SerCeva
gamokTxvam moicva 18 welze ufros asakis 700 respondenti. kvlevis miznidan
gamomdinare, optimalurad CaiTvala reprezentaciuli SeeCevis10 modelis gamoyeneba.
SerCevis aRniSnuli dizaini iZleva 95% sandoobas 50%-iani cvladisTvis. SerCevis
maqsimaluri cdomilebaa 4.0 da dagegmva iZleva respondentebis dajgufebis
saSualebas asakisa da sqesis profilebis mixedviT.
18
kvlevis monacemebis damuSaveba
19
diagrama 1: ganviTarebaSi biznesis rolis aRqma
biznesis roli ar
aris biznesis roli
mniSvnelovani; mniSvnelovania;
28% ar vici; 1% 37%
biznesis roli
met-naklebad
mniSvnelovania;
35%
20
yovlisa imitom, rom praqtikulad yvela moqalaqes xSirad aqvs uSualo kontaqti
kerZo seqtorTan moqalaqeebi, rogorc momxmareblebi, yoveldRiurad yiduloben
produqcias da momsaxurebas.
saxelmwifo da sazogadoeba
rogorc savsebiT mosalodneli iyo, respondentTa azri saxelmwifos
sazogadoebasTan siaxloveze, dakavSirebulia saxelmwifos institutebis
regulaciur funqciasTan, gadasaxadebis akrefasTan da municipaluri momsaxurebis
miwodebasTan. amis miuxedavad, rac sainteresoa, respondentTa mniSvnelovani nawili
orive fokus jgufidan Tanmimdevrulad warmoadgenda mTavrobas, da Sesabamisad
rigiTi moqalaqis urTierTobebs saxelmwifosTan, rogorc gardauval
aucileblobas aranebayoflobiT arCevans, romelsac ar gaaCnia raime
racionaluri alternativa. imave dros, respondentTa igive nawili SeniSnavda, rom
meti siaxlovis gancda aqvT kerZo seqtorTn, vidre saxelmwifosTan rogorc
aseTTTan.
21
samoqalaqo sazogadoebis organizaciebi da saerTaSoriso organizaciebi
ranjirebiT kerZo seqtorisa da mTavrobis Semdeg aRmoCndnen. respondentTa
Tanaxmad, am or instituciur seqtors SedarebiT mcire pirdapiri Sexeba aqvs
sazogadoebasTan. respondentebma aRniSnes sazogadoebis SezRuduli
informirebuloba saerTaSoriso organizaciebis miznebisa da saqmianobis Sesaxeb,
Tumca imave dros aRiarebdnen maT mier saxelmwifosTvis gaweul daxmarebas.
erovnuli da saerTaSoriso biurokratuli interesebis SesaZlo konfliqti kidev
erTi sakiTxi iyo, romelic wamoiWra saqarTveloSi saerTaSoriso organizaciebTan
dakavSirebiT.
- - -
22
4.1. kerZo biznessawarmos warmatebis ganmsazRvreli faqtorebi
4.1. kerZo sawarmos warmatebis ganmsazRvreli faqtorebi
sazogadoebis damokidebuleba
sazogadoebis damokidebuleba
gamokiTxuli iqna repondentebis azri kerZo sawarmos warmatebis faqtorebis
Sesaxeb, raTa gansazRvruliyo biznesis socialur pasuxismgeblobasTan
dakavSirebuli faqtorebis fardobiTi wona respondentebis mier dasaxelebuli
faqtorebis mTel jgufSi. mniSvnelovania, rom am faqtorebis mTeli CamonaTvali
fokus jgufebis diskusiebis monawileebma da gamokiTxvis respondentebma daasaxeles
Ria kiTxvebze spontanuri pasuxebis saxiT.
ucxouri investicia 9%
ar vici 11%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100
%
SeniSvna: sxva faqtorebs Soris dasaxelda: ekonomikuri situacia qveyanaSi; korufciis
Semcireba; 2003 wels mTavrobis Secvla; saeqsporto bazrebis misawvdomoba; damoukidebeli
sasamarTlo; saimedo partniorebi; reklama; politikuri stabiluroba; xelSemwyobi biznes
kanonmdebloba; kompaniis kargi marTva da finansuri Zliereba.
23
cxrili 1. kerZo biznes sawarmos warmatebis ganmsazRvreli faqtorebi (ranJireba)
3 gavleniani aqcionerebi
5 kompetenturi TanamSromlebi
6 ucxouri investicia
- - -
24
saerTo diskursis nawili lokaluri sazogadoebisTvis. is, rom respondentTa mier
warmodgenili kategorizacia xSirad ar Seicavda biznesis socialuri
pasuxismgeblobis aspetebisa da formebis pirdapir dasaxelebas, TavisTavad
mniSvnelovani mignebaa. am mignebis erT-erTi logikuri axsna iqneboda, rom biznesis
socialuri pasuxismgebloba, rogorc is cnobilia im sazogadoebebSi, sadac ukve
sakmao xania, rac momxmarebelTa cnobiereba, momxmarebelTa zewolis jgufebi da
sameTvalyureo institutebi socialuri sinamdvilis nawilia - mogebis
maqsimizaciis wmindad pragmatuli mosazrebebiT biznesis socialuri
pasuxismgebloba korporatiuli politikis, marTvisa da sazogadoebasTan
urTierTobis ganuyofeli nawilia. radgan am ganmsazRvreli faqtorebidan arc erTi
ar moqmedebs saqarTveloSi, gulubryviloba iqneba movelodeT, rom rigiTi
qarTveli biznesis socialur pasuxismgeblobas zustad dasavleTevropuli da
Crdiloamerikuli bsp diskursis analogiurad aRiqvavdes da gadmoscemdes.
25
filanTropia, aRmasrulebeli direqtoris, rogorc sazogadoebis patiosani
da wesieri wevris, piradi reputacia, patiosneba aqcionerTa da
mimwodebelTa mimarT, biznesis gamWvirvaloba, yvela gadasaxadis gadaxda,
kompania emyareba ucxour investicias / an aris ucxouri kompaniis
Svilobili kompania, kompania iyenebs axal teqnologiebs da saqarTveloSi
Semoaqvs mowinave teqnologiuri nouhau, garemoze zrunva.
26
idealuri kompania unda pasuxobdes momxmareblis moTxovnas da sazogadoebis interess
imis miuxedavad, moiTxoveba es kanoniT Tu ara (fj 2: qali, asaki 32, dasaqmebuli
sajaro seqtorSi).
27
adgilobrivi warmoebis masalebis / nedleulis gamoyeneba importis
nacvlad
28
biznesis qvelmoqmedeba socialuri investiciis farTo paketis CaTvliT, da
albaT umsxviles qvelmoqmed kompaniad rCeba TiTqmis 10 wlis Semdegac.
garemoze zrunva
sixSires (pasuxebis jami aRemateba 100%-s), 3-e cxrilSi mocemuli monacemebis SemTxvevaSi
respondentebs erTi pasuxis gacemis SesaZlebloba hqondaT (amdenad pasuxebis procentuli
reitingebis jami 100%-is tolia).
29
cxrili 3: respondentTa mier dasaxelebuli konkretuli kargi kompaniebis
reputaciis ganmsazRvreli faqtorebi.
30
4.3. zogadi damokidebuleba biznesis socialuri pasuxismgeblobis,
rogorc biznesis legitimuri nebayoflobiTi arCevanis mimarT
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
31
zogadad rom vTqvaT, respondentebs Soris arsebobs konsensusi imaze, rom biznesis
socialuri pasuxismgeblobis saqmianobebi kompanias uTuod moutans mTel
sazogadoebaSi karg reputacias minimaluri danaxarjebis fasad.
ai, vTqvaT kompania ar arRvevs kanons da ixdis yvela gadasaxads, romlebic Semdeg
sazogadoebis saWiroebebze ixarjeba ratom unda moelodes vinme raime mets? (fj 1:
qali, asaki 38, umuSevari)
ai, magaliTad, tyeebs ukve metyeveebic aRar rgaven, da ratom aris biznesi valdebuli
metyeveebis saqme akeTos? ... Tuki biznesmeni mavnes arafers akeTebs, ratom unda gaakeTos
meti? da maSin ra gamodis, biznesi xeebis dargvisgan [darCenil] Tavisufal dros
akeTos? (fj 1: kaci, asaki 32, umuSevari).
32
biznesSi mTavaria pragmatulobaa. bizness pragmatizmis logika marTavs. pragmatizmidan
nebismieri gadaxveva niSnavs sxvebTan konkurenciaSi damarcxebas.. mxolod im biznesma
SeiZleba damatebiTi valdebulebebi itvirTos, romelic Zlieria da myarad dgas fexze.
magram dRes aseTi bevri ar araa (fj 1: kaci, asaki 45, umuSevari).
33
antikorufciuli politikis da praqtikis uzrunvelyofisaTvis pasuxismgebeli
agentad respondentebi aSkarad ara bizness, aramed saxelmwifos aRiqvamen.
meTodologiuri SeniSvna
ekonomikuri ganviTarebis xelSewyobaSi, sazogadoebis socialur da socio-
ekonomikur problemebze zrunvaSi da garemos dacvaSi (ixileT diagramebi 4, 5, 6,
8, 9 da 10) kerZo seqtorisa da sxva ZiriTadi instituciuri seqtorebis
monawileobis mimarT damokidebulebebisa da molodinis ganxilvisas
mniSvnelovania ganzogadebis meTodologiuri SezRudvebis gaTvaliswineba.
saxeldobr, respondentebis gamokiTxva moxda ZiriTadi instituciuri monawileebis
Sesabamis sferoebSi monawileobis xarisxis aRqmisa da molodinis Sesaxeb.
Sesabamisad, am monacemebis ganzogadeba an/da Sedareba meTodologiurad yovelTvis
sarwmuno araa.
34
diagrama 4: molodini ZiriTadi monawileebis mimarT ekonomikuri ganviTarebis
xelSewyobis sferoSi
120 91% 97%
100 68% 68%
80 53%
60 34% 24% 24%
40 13%
20 1% 8% 0% 0% 0% 2% 1% 8% 0% 7% 1%
0
"didi biznesi" mcire da saxelmwifo saerTaSoriso arasamTavrobo sazogadoeba
saSualo organizaciebi organizaciebi
sawarmoebi
ar aris valdebuli
ZiriTadad / met-naklebad unda izrunos
unda izrunos
ar vici
ar aris valdebuli
ZiriTadad / met-naklebad unda izrunos
unda izrunos
ar vici
60
40
20% 16% 15%
20 8%
1% 5% 2% 4% 2% 1%
0% 0% 0% 0%
0
didi biznesi mcire da saxelmwifo saerTaSoriso arasamTavrobo
saSualo organizaciebi organizaciebi
sawarmoebi
ar aris valdebuli
ZiriTadad / met-naklebad unda izrunos
unda izrunos
ar vici
35
mniSvnelovania, rom mcire da saSualo zomis sawarmoTa mier ganviTarebis
sxvadasxva aspeqtebSi rolis Sesrulebis mimarT molodini ufro dabalia ara
mxolod did biznesTan SedarebiT, aramed aseve saerTaSoriso organizaciebsa da
samoqalaqo sazogadoebis organizaciebTan SedarebiTac. es SeiZleba aixsnas
saqarTveloSi mcire da saSualo zomis sawarmoebis seqtoris SedarebiTi sisustiT.
magram aRsaniSnavia, rom mcire da saSualo zomis sawarmoebis, rogorc
ganviTarebaSi ZiriTadi agentis dabali reitingi aseve aCvenebs dabal molodins
mcire da saSualo zomis sawarmoebis seqtoris momavali fardobiTi wonis mimarTac.
es am seqtoris axlandeli dabali ganviTarebis garda aseve SeiZleba aixsnas
maRalganviTarebul qveynebSi ekonomikur ganviTarebaSi mcire da saSualo zomis
sawarmoebis, rogorc ekonomikuri ganviTarebis ZiriTadi monawileebis, rolis
Sesaxeb sazogadoebis dabali informirebulobiT, anda imiT, rom respondentebi
skepticizmiT aRiqvaven saqarTveloSi mcire da saSualo zomis sawarmoebis kerZo
warmoebis ZiriTad Zalad qcevis potencials.
SeniSvna:
ganviTarebis saWiroebebze zrunvaSi sxvadasxva instituciuri seqtorebis
realuri rolis mimarT damokidebulebis Sesaxeb monacemebis Sedarebas exeba
igive meTodologiuri SezRudva, rac zemoT sazogadoebis molodinis Sesaxeb
monacemebs (ixileT meTodologiuri SeniSvna zemoT, qveTavSi 4.5
Tbilisis mosaxleobis naxevarze meti (53%) fiqrobs, rom amJamad msxvili kompaniebi
mogebis maqsimizaciis garda axorcieleben saqmianobebs, romlebic pasuxobs
sazogadoebis saWiroebebs da wvlili SeaqvT ganviTarebaSi. respondentTa 47% amas
ar eTanxmeba (ixileT diagrama 7).
44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54
36
saxekmwifos
saxekmwifos realuri
realuri Zalisxmeva,
Zalisxmeva, respondentTa
respondentTa azriT,
azriT, bevrad
bevrad ufro
ufro dabalia
dabalia
molodinTan anu sazogadoebis moTxovnasTan SedarebiT. amis Sedegad,
molodinTan anu sazogadoebis moTxovnasTan SedarebiT. amis Sedegad,
samoqalaqo
samoqalaqo sazogadoebis
sazogadoebis organizaciebisa
organizaciebisa da
da saerTaSoriso
saerTaSoriso organizaciebis
organizaciebis
realuri rolis fardobiTi wona ufro maRalia.
realuri rolis fardobiTi wona ufro maRalia.
ekonomikuri
ekonomikuri ganviTarebis
ganviTarebis xelSewyoba
xelSewyoba
respondentTa
respondentTa reitingebis
reitingebis Tanaxmad,
Tanaxmad, didi
didi biznesi
biznesi uswrebs
uswrebs mTavrobas
mTavrobas (27%
(27% da
da 23%
23%
Sesabamisad) ekonomikuri ganviTarebis xelSewyobis aspeqtSi. sainteresoa,
Sesabamisad) ekonomikuri ganviTarebis xelSewyobis aspeqtSi. sainteresoa, romrom
mcire
mcire da
da saSualo
saSualo zomis
zomis sawarmoebi
sawarmoebi bolo
bolo adgilzea
adgilzea da
da CamorCeba
CamorCeba samoqalaqo
samoqalaqo
sazogadoebis
sazogadoebis organizaciebsa
organizaciebsa da
da saerTaSoriso
saerTaSoriso organizaciebs.
organizaciebs. eses kidev
kidev erTxel
erTxel
miuTiTebs
miuTiTebs qveyanaSi
qveyanaSi mcire
mcire da
da saSualo
saSualo zomis
zomis sawarmoebis
sawarmoebis seqtoris
seqtoris sisustis
sisustis
aRqmaze.
aRqmaze.
sazogadoebis
sazogadoebis socialuri
socialuri da
da socialur-ekonomikuri
socialur-ekonomikuri problemebis
problemebis mogvareba
mogvareba
mTavrobas
mTavrobas da
da dids
dids bizness
bizness TiTqmis
TiTqmis Tanabari
Tanabari ranJireba
ranJireba aqvT
aqvT sazogadoebis
sazogadoebis
socialuri
socialuri da
da socialur-ekonomikuri
socialur-ekonomikuri problemebis
problemebis mogvarebis
mogvarebis sferoSi
sferoSi (22%
(22% da
da
23%).
23%).
garemos
garemos dacva
dacva
mTavroba
mTavroba miCneulia
miCneulia mTavar
mTavar agentad
agentad garemos
garemos dacvis
dacvis sferoSi
sferoSi (27%),
(27%), mas
mas mosdevs
mosdevs
didi
didi biznesi, samoqalaqo sazogadoebis organziaciebi (orive erTnairi reitingiT
biznesi, samoqalaqo sazogadoebis organziaciebi (orive erTnairi reitingiT
15%). mcire da saSualo zomis sawarmoebi, reitingis 7%-iT, bolo adgilze arian.
15%). mcire da saSualo zomis sawarmoebi, reitingis 7%-iT, bolo adgilze arian.
sainteresoa,
sainteresoa, rom
rom mcire
mcire da
da saSualo
saSualo zomis
zomis sawarmoTaTvis
sawarmoTaTvis garemos
garemos dacvisTvis
dacvisTvis
miwerili pasuxismgebloba
miwerili pasuxismgebloba umaRlesia
umaRlesia ganviTarebis yvela sxva sferosTan
ganviTarebis yvela sxva sferosTan SedarebiT.
SedarebiT.
ixileT
ixileT qvemoT
qvemoT statistikuri
statistikuri ganawilebis
ganawilebis diagramebi
diagramebi 8,
8, 99 da
da 10.
10.
diagrama
diagrama 8:
8: ekonomikuri
ekonomikuri ganviTarebis
ganviTarebis xelSewyobis
xelSewyobis sferoSi
sferoSi ZiriTadi
ZiriTadi monawileebis
monawileebis
realuri zrunvis / wvlilis a Rqma
realuri zrunvis / wvlilis aRqma
50 45% 47% 42%
50 45% 47% 42% 40% 37% 39% 46% 43% 45%
40 40% 37% 39% 46% 43% 45%
40 27% 27%
30 27% 27% 23%
30 23%
20 14% 12%
20 10% 14% 12%
10 10%
10 0% 1% 0% 1% 0%
0% 1% 0% 1% 0%
0
0
didi biznesi mcire da saSualo saxelmwifo saerTaSoriso arasamTavrobo
didi biznesi mcire da saSualo saxelmwifo saerTaSoriso arasamTavrobo
sawarmoebi organizaciebi organizaciebi
sawarmoebi organizaciebi organizaciebi
ar zrunavs
ar zrunavs
ZiriTadad / met-naklebad zrunavs
ZiriTadad / met-naklebad zrunavs
zrunavs
zrunavs
ar vici
ar vici
37
diagrama 9: sazogadoebis socialuri da socialur-ekonomikuri problemebis
mogvarebis sferoSi ZiriTadi monawileebis realuri zrunvis /
wvlilis aRqma
60 52%
50 44% 42% 41% 43% 42% 43%
40%
40 34% 34%
30 22% 23%
20 15% 14%
8%
10 0% 1% 1% 1% 1%
0
didi biznesi mcire da saSualo saxelmwifo saerTaSoriso arasamTavrobo
sawarmoebi organizaciebi organizaciebi
ar zrunavs
ZiriTadad / met-naklebad zrunavs
zrunavs
ar vici
ar zrunavs
ZiriTadad / met-naklebad zrunavs
zrunavs
ar vici
38
aseve Zalian maRalia sazogadoebis socialuri da socio-ekonomikuri problemebis
mogvarebaSi gansazRvruli qmedebis (zrunavs / unda zrunavdes Sefasebebi)
molodinisa da aRqmis sxvaobebi: 65% didi biznesisTvis, 75% saxelmwifosTvis, 46%
mcire biznesisTvis, 69% samoqalaqo sazogadoebis organizaciebisTvis, da 57%
saerTaSoriso organizaciebisTvis.
39
importis nacvlad, sakuTar TanamSromlebze zrunva, kompaniis moqmedebis aresTn
axlos mcxovrebi adgilobrivi Temebis cxovrebis pirobebis gaumjobeseba,
kulturuli Zeglebis dacva, Teatrebis da gamofenebis dafinanseba,
studentebisTvis kompaniebSi staJirebis SesaZleblobis Seqmna, daxmareba mcire
biznesis damwyebTaTvis da axaldawyebuli mcire da saSualo zomis biznesisTvis,
nebayoflobiTi garemosdacviTi saqmianobebi, sportuli skolebisa da sportuli
Sejibrebebis sponsoroba, kompaniis mier garemosTvis miyenebuli zianis
gamosworeba, fermerebis daxmareba teqnikiT, masalebiT, finansebiTa da nouhaus
gaziarebiT, mecnierebisa da kvlevis sponsoroba.
0 10 20 30 40 50 60
40
cxrili 4: biznesis sazogadoebaze zrunvis prioritetuli sferoebis ranJireba,
rogorc maT aRiqvamen respondentebi
gaaCnia ramdenad ayenebs vinmes biznesi [saqmianoba] realur zians garemos. yvela
kompanias ver davavaldebulebT garemoze izrunos (fg 2: qali, asaki 30, dasaqmebuli
kerZo seqtorSi).
41
VI. biznesis socialuri pasuxismgebloba da qvelmoqmedeba
6.1. molodini biznesis sazogadoebaze zrunvis20 formebis mimarT
ar vici 1%
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
20
am SemTxvevaSi termini biznesis sazogadoebaze zrunva moicavs biznesis moqmedebis yvela formas
garda uSualod da mxolod mogebaze orientriebuli moqmedebisa, anu qvelmoqmedebas, filanTropias,
socialur investiciebs da proeqtebs, romlebic ganviTarebis miznebs emsaxureba, magram SeiZleba
komerciulad momgebiani iyos saSualo da grZelvadiani TvalsazrisiT.
42
kompaniis mesakuTreebi / xelmZRvanelebi. azrTa sxvadasxvaobam faqtiurad gaimeora
biznesis sazogadoebaze zrunvis realurad ganxorcielebuli formebis Sefasebis
suraTi. respondentTa 72% upiratesobas aniWebs grZelvadiani zemoqmedebis mqone
biznesis socialuri pasuxismgeblobis proeqtebs. imave dros, sufTa qvelmoqmedebisa
da filanTropiis mxardamWerTa wili iyo 49% (ixileT qvemoT diagrama 13).
Cemi azriT, [kompania] erTnairad unda iyos mzad orives gasakeTeblad. qvelmoqmedeba
ukeTesia zogierTi konkretuli SemTxvevisTvis. ufro mdgradi qmedebebi, romlebic
momavalSi gareSe daxmarebis gareSe Sedegebs iZleva, ufro Seefereba amocanebs,
romlebic grZelvadian dagagmvas gulisxmobs grZelvadiani SedegebisTvis (fj 1: qali,
asaki 39, umuSevari).
43
6.2. biznesis sazogadoebaze zrunvis ganxorcielebuli formebi
ar vici 7%
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
44
sazogadoebis informirebulobis xarisxs (anu saqarTveloSi biznesis sazogadoebaze
zrunvis TvalsazrisiT kompaniebis sazogadoebasTan urTierTobis warmatebis
xarisxs) (monacemebisTvis ixileT cxrili 5).
45
respondentTa wili, visac gaugia biznesis socialuri pasuxismgeblobis konkretuli
RonisZiebebis Sesaxeb, magram ver ixsenebs monawile kompaniebis saxelebs, aseve
mniSvnelovnad maRalia.
46
diagrama 15: molodinis da realuri mdgomareobis Sefasebis sxvaoba biznesis
sazogadoebaze zrunvis formebisTvis.
80%
70%
60% 73% 20%
50%
40% molodinebi
30%
20% 16% 32% realuri mdgomareobis
10% Sefaseba
0%
bsp qvelmoqmedeba /
filanTropia
---
47
respondentTa mosazrebebi arsebul instituciur, socialur da ekonomikur
sinamdvileSi biznesis socialuri pasuxismgeblobisTvis partniorobis optimalur
wesze ilustrirebulia qvemoT cxrili 6.
modeli ranJireba
kompania zrunavs sazogadoebis saWiroebaze / problemaze sakuTari finansuri
da adamianuri resursebis gamoyenebiT damoukideblad, garedan yovelgvari 1
daxmarebis gareSe
msxvili kompania srulad an nawilobriv afinansebs saxelmwifos mier
2
ganxorcielebul programas / proeqts
ramdenime msxvili kompania zrunavs sazogadoebis saWiroebaze / problemaze
3
TavianTi resursebis gaerTianebiT
msxvili kompania afinansebs samoqalaqo sazogadoebis organizacias, romelic
4
zrunavs sazogadoebis saWiroebaze / problemaze
msxvili kompaniebi afinanseben saerTaSoriso organizaciebis zrunvas
5
sazogadoebis saWiroebaze / problemaze
48
ganmaxorcielebeli kompaniisTvis. samoqalaqo sazogadoebis oraganizaciebis saerTo
Sefaseba SedarebiT dabali unda iyos da respondentebis azriT, maTi CarTva
damatebiT rgolad damatebiT xarjebs gulisxmobs. rac Seexeba saerTaSoriso
organizciebs SesaZlo scenari, rom kompania daafinansebs saerTaSoriso
organizaciis mier proeqtebis ganxorcielebas, Tbilisis mosaxleobisTvis
ararealisturad JRers, ramdenadac saerTaSoriso organizaciebi iTvlebian ucxoel
donorebad, romelTa naklic, respondenTa warmodgeniT, biurokratia da lokaluri
konteqstis cudad gagebaa.
ar vici 3%
sxva 1.3%
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
49
"aseTi saqmianoba sazogadoebis met yuradRebas miapyrobs kompanias da momxmareblebSi
[kompaniebis mimarT] dadebiT damokidebulebas moitans" (fj 2: qali, asaki 45,
dasaqmebuli kerZo seqtorSi).
"es reklamaa TavisTavad. es qmnis kompaniis imijs, rogorc kompaniis, romelic didi
xniT apirebs biznesSi yofnas da sakmaod Zlieria, rom adamianebze izrunos" (fj 2:
qali, asaki 45, dasaqmebuli kerZo seqtorSi).
"gaxsovT cota xnis winad tyis xanZari rom gaCnda? borjomis erovnul tyeparkSi
xanZari gaCnda da mTavrobas ar hqonda saSualebebi mis Casaqrobad. maT daxmareba
sTxoves [kerZo biznesmens, filanTrops21]. man daafinansa es saqme da moaxerxa misi
bolomde miyvana" (fj 2: kaci, asaki 37, dasaqmebuli kerZo seqtorSi).
"ar arsebobs mTavroba, romelic yvela problemis mogvarebas SeZlebs ase ar aris?
amitom mTavrobam unda xeli Seuwyos garedan, biznesisgan daxmarebas. Tu kompaniebi
moagvareben zogierT problemas, ... mTavrobis saqmis raRac nawils gaakeTeben mainc
xom mTavroba miiRebs mTel madlierebas imisTvis, rac gakeTda" (fj 2: qali, asaki 32,
umuSevari).
50
sainteresoa, rom imis miuxedavad, rom biznesis socialuri pasuxismgeblobis cneba
axalia qarTuli sazogadoebisTvis da ar ganxorcielebula cnobierebis amaRlebaze
mimarTuli raime mniSvnelovani sainformacio kampania, kvlevis Sedegad gamovlinda
intuitiuri codna, erTgvari xalxuri tradicia, romelic moicavs TiTqmis mTlian
arguments, Tu ratom SeiZleba hqondes kompanias biznesis socialuri
pasuxismgeblobis praqtikis motivacia. pirvel rigSi, respondentebi miuTiTeben iseT
yvelaze xelSesaxeb pragmatul upiratesobaze, rogoricaa momxmarebelTa loialoba,
da sazogadoebasTan urTierTobis gaumjobeseba.
sxva 2%
ar vici 1%
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
51
azrs sagadasaxado waxalisebebis, rogorc biznesis socialuri pasuxismgeblobis
mTavari stimulis, aseve biznesis socialuri pasuxismgeblobis, rogorc arsebiTad
nebayoflobiTi arCevanis Sesaxeb gansakuTrebiT gaesva xazi focus jgufebSi
diskusiebis dros.
"mosaxleoba ufro metad momTxovni unda iyos Tu ar mogvwons rasac kompania akeTebs,
ar unda viyidoT misi produqcia" (fj 2: qali, asaki 32, dasaqmebuli sajaro seqtorSi).
sazogadoebis informirebuloba
22kanoni gulisxmobs, rom kompaniebs aqvT mogebis gadasaxadis SeRavaTi (8%) saqvelmoqmedo
organizaciebisTvis Sewiruli TanxisTvis.
52
saSemosavlo gadasaxadis Semcireba 12%-mde da individualur mewarmeTa sruli
gaTavisufleba saSemosavlo gadasaxadisgan (SedegebisTvis ixileT diagrama 18).
ara
70%
saSemosavlo gadasaxadis Semcireba 12%-mde diax
30%
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
53
diagrama 19: biznesis socialuri pasuxismgeblobis xelisSemSleli faqtorebi
(spontanuri pasuxebi)
ar vici 8%
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
54
diagrama 20: informacia kerZo seqtorisa da biznesis socialuri pasuxismgeblobis
Sesaxeb.
saerTod ar viReb informacias 2%
satelevizio arxebi 95%
beWdviTi media 32%
zepirsityvieri arxebi/xalxi ambobs (nacnobebTan kontaqtebi,
socialuri qseli)
28%
reklamebi 13%
radio 12%
interneti 11%
produqciis iarliyebi 9%
uSualo kontaqti kompaniis istebliSmentTan 3%
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
interneti 3,6
televizia 3,3
radio 3,3
reklamebi 3,1
0 1 2 3 4 5
55
reklama
"mTlianobaSi, rasac Cven masmediis arxebiT viRebT, bevr kiTxvas gviCens. rogor
SeiZleba damokidebuleba SevimuSavo saimedo da sruli informaciis miRebis gareSe?"
(fj 2: kaci, asaki 32, dasaqmebuli arasamTavrobo seqtorSi).
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
56
diagrama 23: aris Tu ara kerZo seqtoris Sesaxeb arsebuli informacia sakmarisi?
arsebuli informacia
46%
sakmarisia
arsebuli informacia
22%
met-naklebad sakmarisia
arsebuli informacia ar
24%
aris sakmarisi
arsebuli informacia
7%
sul ar aris sakmarisi
"bolo dromde TiTqmis araferi iyo mediaSi, magram axla, mas Semdeg, rac [satelevizio
programa] "bizneskurieri" daiwyes, aris raRac saintereso informacia kompaniebze"
(fj 1: kaci, asaki 31, umuSevari).
57
sazogadoebis ganviTarebaSi. im respondentTa wili, visac metis gageba surs
kompaniis praqtikaze TanamSromlebTan mimarTebaSi da kompaniis mogebaze,
TiToeulisTvis aris 10-10%, da mxolod 6% moiTxovs informacias kompaniis
saqmianobas garemoze zemoqmedebaze (ixileT lurjad gamokveTili monacemebi,
diagrama 23).
"minda meti vicode imaze, zrunavs Tu ara kompania xalxisTvis da Tavisi simdidris
raRac nawils ubrunebs Tu ara xalxs vinmes mxridan [raime] zewolis gareSe" (fj 1:
qali, asaki 39, umuSevari).
"rac Semexeba me, me marTla Zalian minda gavigo, ra nedleuls iyeneben isini [kompaniebi]
TavianT warmoebaSi. saqarTvelo awarmoebda xils, xorbals da bevr sxva raRacas, ase
ar aris? rogorc minimum, ar unda Semogvqondes xorbali, fqvili, xili da xorci. es
sasaciloa!" (fj 1: kaci, asaki 31, umuSevari).
sxva
2%
gaurkveveli
14%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100
%
58
11.6. socialuri angariSgebisa23 da biznesis socialuri
pasuxismgeblobis Sesaxeb informaciis moTxovna
socialuri
angariSgebis
araviTari
saWiroeba ar
arsebobs, 15%
socialuri
angariSgeba
met-naklebad
aucilebelia,
18%
socialuri
angariSgeba
aucilebelia,
66%
59
diagrama 25: romel medias da wyaroebs eniWeba upiratesoba socialuri angariSgebisa
da biznesis socialuri pasuxismgeblobis saqmianobas Sesaxeb
informaciisTvis
televizia 90%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100
%
60
XII. daskvnebi da rekomendaciebi kompaniebis xelmZRvanelTaTvis da
biznesis socialuri pasuxismgeblobis popularizatorebisTvis
saqarTveloSi
am TavSi mocemulia analzis Sejameba praqtikosi profesionalebisTvis
mosaxerxebeli formiT. am rekomendaciebs praqtikuli Rirebuleba gaaCnia
kompaniebis menejerebisTvis, vinc xedavs biznesis socialuri pasuxismgeblobis
pragmatul Rirebulebas warmatebuli biznesis awyobaSi da amgvari praqtikis
moralur gamarTlebas. qvemoT moyvanili rekomendaciebi aseve gamosadegia biznesis
socialuri pasuxismgeblobis popularizatorebisTvis, vinc fiqrobs, rom
biznesis adgilobriv warmomadgenlebsa da sazogadoebaSi socialuri biznesis
pasuxismgeblobis popularizacias ganviTarebaSi wvlilis Setanis aranaklebi
potenciali aqvs, vidre saerTaSoriso daxmarebebs an kompetenturi da demokratiuli
mTavrobebis politikas. analizi da rekomendaciebi exeba yvelaze pragmatul
sakiTxebs imis Sesaxeb, Tu romelia qmedebis optimaluri mimarTulebebi, ra
specifikuri sxvaobebi arsebobs socialuri pasuxismgeblobis praqtikis mimarT
rigiTi moqalaqeebis molodinsa da arsebuli viTarebis Sefasebas Soris, an
moTxovnil da xelmisawvdom informacias Soris, aseve informaciis romeli media da
wyaroebi sargeblobs meti ndobiT da amdenad sxvebze ufro efeqturia.
rekomendaciebi kompaniebis menejerebisTvis gamoyofilia biznesis socialuri
pasuxismgeblobis popularizatorebisTvis gankuTvnili rekomendaciebisagan.
61
problemebis mogvarebasa da garemos dacvaSi, magram met aqtiurobas
moiTxovs kompaniebisgan am prioritetul sferoebSi.
62
pasuxismgeblobis proeqtis gansaxorcieleblad, rasac mosdevs partnioroba
mTavrobasTan, partnioroba sxva kompaniebTan, partnioroba samoqalaqo
sazogadoebis organizaciebTan, da bolos partnioroba saerTaSoriso
organizaciebTan.
63
ganviTarebaze zemoqmedebis, ise sazogadoebaSi kompaniis reputaciis
gaZlierebis TvalsazrisiT.
64
ras niSnavs es saqarTveloSi biznesis socialuri pasuxismgeblobis
popularizatorisTvis?
65
iseTi saxiT warmodgena, romelic qvelmoqmedebas legitimurobas waarTmevs.
alternatiulad, cnobierebis Senebis am mimarTulebisTvis optimaluri
strategiuli arCevani SeiZleba gulisxmobdes biznesis sazogadoebaze zrunvis
am ori aspeqtis iseTi saxiT warmodgenas, rom biznesis socialuri
pasuxismgeblobis upiratesobebi erTnairad damarwmunebeli iyos kompaniebis
xelmZRvanelTaTvis, mTarobisTvis, samoqalaqo sazogadoebis organizaciebisa
da farTo sazogadoebisTvis.
66
socialur pasuxismgeblobaze. magram ar arsebobs aSkara moTxovna zogadad
kerZo seqtorze informaciis nakadis intensiurobis mniSvnelovani zrdis
mimarT.
67
rogorc kompaniis sazogadoebasTan urTierTobis nawilis, gamarTlebas da
imis Cvenebas, rom es ar aris egreT wodebuli dasavluri modis ayola.
68
sakonsultacio kompania gvTavazobs damoukidebeli socialuri auditis
momsaxurebas.
69
XIII. kvlevis demografia
kvlevaSi monawileTa naxevarze meti (57%) mamakacia, xolo 43% ki qali. (ix. diagrama
26)
diagrama 26: sqesi
18-24 15.2%
25-34 19.9%
35-44 21%
45-54 17.7%
55-64 12.4%
65 + 13.9%
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
rac Seexeba respondentTa ojaxur statuss, maTi umravlesoba 61% daqorwinebulia. 25%
dauqorwinebelia, gaSorebulTa wili 5%-s Seadgens, xolo 9% qvrivia. (ix. diagrama 28)
61%
25%
5%
9%
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
70
diagrama 29 ganaTleba
13%
14%
10%
59%
/
3%
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
daaxloebiT aTidan sami (31%) gamokiTxuli umuSevaria, didi nawili studenti (8%),
diasaxlisi (10%) an pensiaze myofia (16%). 28% dasaqmebulia damqiraveblis mier, xolo
TviTdasaqmebulTa wili 7%-s Seadgens. (ix. diagrama 30)
31%
8%
10%
16%
7%
28%
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
(.,
50%
, .)
. / 48%
/
2%
.
0%
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
kvlevaSi monawile ojaxebis SedarebiT didi nawils 27%-s bolo erTi wlis
gaTvaliswinebiT saSualod yovelTviurad 100 300 laramde Semosavali honda,
dabalSemosavliani ojaxebis wili, romelTa saSualo ojaxuri Semosavali TveSi 100 lars
ar aRemateba 17%-s Seadgens. (ix. diagrama 32)
71
diagrama 32: ojaxuri Semosavlis odenoba
51-100 17%
101-300 27%
301-500 20%
501-800 10%
801-1000 7%
1001-
5%
10%
5%
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Tbilisis mosaxleobis ojaxebis ekonomikuri mdgomareoba garda obieqturi parametrebisa,
aseve Sefasda subieqturadac. kerZod respondentebi TviTon afasebinebdnen sakuTari
ojaxebis ekonomikur mdgomareobas.
66%
66%
24%
24%
5%
5%
5%
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
5%
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
72