PLC Deney Seti PDF

Y-0030S2
S7-200 PLC ve TEMEL KOMUT

YRYEN BANT ETM KT
UYGULAMALARI
S7-200 PLC ve UYGULAMALARI
Bu kitabn tm haklar Yldrm Elektronie aittir. Bu kitabn tamam veya bir

blm izin alnmadan hibir ortamda yaynlanamaz. Eitim kurumlarnca eitim
amal basm ve alntlarda kaynak gsterilmelidir.
Mehmet HOGREN
letiim Bilgileri :
Web: www.yildirimelektronik.com
e-mail: yildirim@yildirimelektronik.com
Telefon: 0 312 221 10 00
Fax: 0 312 212 35 35
Adres: Mareal Fevzi akmak Cad. No:19 Beevler/ANKARA
NDEKLER
1. Y-0030S2 PLC DENEY SETNN TEKNK ZELLKLER _______________________ 1

2. PLCye GR _____________________________________________________________ 5
3. PLCLERN TEMEL YAPISI ________________________________________________ 9
4. PLCLERN ALIMA PRENSPLER _______________________________________ 16
5. SIEMENS S7-200 SERS PLCLERN TEKNK ZELLKLER _________________ 18
6. PLC PROGRAMLAMA (DLLER) TEKNKLER ______________________________ 19
7. S7-200 PLCDE HAFIZA HARTASI ve ADRESLEME NOTASYONU _____________ 22
8. STEP 7-Micro/WIN PROGRAM KURULUMU _________________________________ 27
9. S7-200 TEMEL PLC KOMUTLARI ve UYGULAMALARI ________________________ 29
1. Y-0030S2 PLC DENEY SETNN TEKNK ZELLKLER
ekil 1:PLC Deney Seti Birimleri
1. Deney Seti A/Kapa Anahtar

2. Saysal klar (8+2 bit)
3. Saysal Giriler (8+6 bit)
4. Analog Giri-klar (2 giri, 1 k)
5. ok turlu potansiyometre (10 Kohm)
6. PLC (CPU 224XP)
7. 10V DC G Kayna
8. 24V DC G Kayna
9. Fonksiyon Jeneratr
10. Operatr Paneli (TD200)
1
1. Saysal k Gsterge Ledi

2. Direkt PLC k (24V max 0.75 mA)
3. k sinyali (PLC/Rle) seme anahtar
4. k Rlesi
5. Direkt PLC girii (Max 30V)
6. Saysal Giri Gsterge Ledi
7. Giri Simlasyon Anahtar (Push Buton ve Anahtar zellikli)
8. k Rlesi Normalde Ak (Kuru kontak)
9. k Rlesi Ortak u (Kuru kontak)
10. k Rlesi Normalde Kapal (Kuru kontak)
1
2
3
4
5
6
1. Fonksiyon jeneratr ama/kapama anahtar

2. Fonksiyon jeneratr frekans arpan ayar
3. Fonksiyon jeneratr frekans kademe ayar
4. Fonksiyon jeneratr k sinyali genlik ayar
5. Sinyal k seme anahtar (Sins,gen)
6. Sinyal k ular (Sins, gen,Kare)
2
1. (V) Analog Sinyal Gerilim k (0..10V)

2. (I) Analog Sinyal Akm k (4..20mA)
3. (M) Analog Sinyal GND
4. (A) Analog Sinyal Girii (0..10V)
5. (B) Analog Sinyal Girii (0..10V)
6. ok Turlu Potansiyometre 10 Kohm (10 turlu)
PLC: Sistemde kullanlan PLCnin; 10 bit saysal k, 14 bit saysal

girii, 2 Analog giri, 1 Analog k bulunmaktadr. Saysal klar yariletken
eleman ile (MOSFET) srlmektedir. Saysal giri/k sinyalleri 0/+24Vluk
gerilim seviyelerini kullanmaktadr. 4096 word kullanc program hafzas, kalc
olarak saklanabilen 2560 word veri hafzas bulunmaktadr. PLC, 24 VDC
gerilimle beslenmekte ve yk durumuna gre her ktan maksimum 750 mA
akm ekilebilmektedir. PLCnin programlanmas ve dier evre cihazlarla
haberleebilmesi iin iki adet portu bulunmaktadr. Port 0 ve Port 1. Port 0a
programlama kablosu balanrken Port 1 TD200 operatr paneli balanmtr.
Port 1 Port 0 PLC CPU224XP OP-Panel TD200
Resim 1 : PLC (S7200 CPU 224XP) ve operatr paneli (TD200 3.0)
3
Operatr Paneli: Operatr Paneli olarak, Siemens TD-200 Ver 3.0

modeli kullanlmaktadr. Bu operatr paneli 2x20 karakter, ekran aydnlatmal,
5 adet komut tuu (ENTER, ESC, UP ARROW, DOWN ARROW, SHIFT) 8 adet de
kullanc tanml fonksiyon tular (F1, F2, F3, F4, Shift+F1, Shift+F2, Shift+F3,
Shift+F4) bulunmaktadr.
TD 200 balant konektr, setin iinden bir iletiim kablosu ile PLCnin
Port1 ine balanmtr. Bylece PLC ile TD200n haberlemesi iin gerekli
balant salanm olmaktadr. Op-Paneli iin gereken enerji de bu kablo
zerinden salamaktadr. stenildii zaman Port0daki bu konektr balants
karlarak operatr paneli yerine baka iletiimler iin kullanlabilir.
PLC Programlama Kablosu:
Resim 2 : USB-RS 232/PPI programlama kablosu
Resim 2de grlen PLC programlama kablosu ile Siemens PLCler

programlanmakta ve PLC program on-line izlenebilmektedir. 1 numara ile
gsterilen ksm bilgisayarn USB/RS232 portuna taklan konektrdr. 2
numara ile gsterilen konektr PLCnin Port 0 konektrne taklan ksmdr. 3
numara ile gsterilen ksm kablonun zerinde ki elektronik devrenin
bulunduu ksmdr. Bu ksm PLC-PC haberlemesini ve izolasyonu salayan
ksmdr.
4
2. PLCye GR
Programlanabilir lojik kontrolr ya da denetleyiciler (PLC:Programmable

Logic Controller) endstriyel otomasyon sistemlerinin kumanda ve kontrol
devrelerini gereklemeye uygun yapda giri-k ve iletiim arabirimleri ile
donatlm, endstriyel kontrol yapsna uygun bir iletim sistemi altnda
alan endstriyel bir bilgisayardr. Balangta, rleli kumanda sistemlerinin
yerine kullanlmak zere dnlm ve ilk ticari PLC, 1969 ylnda Modicon
firmas tarafndan gelitirilmitir. O yllarda, rleli kumanda devreleri yerine
kullanlmak zere gelitirilen bu cihaz yalnz temel lojik ilemleri
gerekletirebilen komutlar iermekteydi. Zamanla firmalarn ucuz maliyette
yksek performansl PLCler gelitirmelerinden sonra, bu aygtlar endstriyel
otomasyon dnyasnn vazgeilmez cihazlar olarak kullanlmaya balanmtr.
PLClerin en yaygn kullanld alanlar, endstriyel otomasyon

sistemlerinin kumanda ve kontrol devreleridir. Bilindii gibi, konvansiyonel
kumanda devreleri; kontaktr, yardmc rle, zaman rlesi ve sayc gibi
eleman/cihaz ile gerekletirilen devrelerdir.
ekil 2: Konvansiyonel Kumanda Devresi
5
ekil 3: PLCli Kumanda Devresi
Gnmzde bu tr devrelerin yerini PLCli kumanda sistemleri almtr.

Kk boyutlu birka PLC modeli dnda, piyasadaki birok PLC marka ve
modellerinde, bir kontrol algoritmas yazmak iin gerekli aritmetiksel ve
mantksal ilemlerin tamamnn yaplmasn salayan gl bir komut destei
bulunur. Ayrca bir PLCnin geri beslemeli kontrol sistemlerinde saysal
kontrolr olarak kullanlmas, analog iaretleri saysal iaretlere (ADC) ve
saysal iaretleri analog iaretlere dntren (DAC) giri-k birimleri ile
salanr.
Genel olarak PLC belleinde bulunan programn akna gre,

girilerindeki sinyallerin deerlerini okuyup (denetim veya geri-besleme
iaretleri) bu deerlere gre istenen ynetim sinyallerini reten ve klara
veren zel amal bir mikrobilgisayardr. Baka bir deyile PLC; bir makinenin
retim srelerini denetlemek iin; mantk, sralama, zamanlama, aritmetik ve
sayma gibi ilemleri gerekletirmeyi salayacak komutlarn depoland
programlanabilir bellei olan bir saysal elektronik cihazdr.
6
PLCler genel yap ve alma bakmndan, kiisel bilgisayarlarn yaps

ve almasna doal bir benzerlik gsterir. nk bir bilgisayar meydana
getiren tm ana bileenler (MIB, RAM, EPROM, IO birimleri vb..) PLClerde de
mevcuttur. Fakat, PLC ile mikroilemciler (6802, Z80) ya da
mikrodenetleyiciler (PIC, ATMEL) karlatrlmak veya kyaslanmak
istenmektedir. Kullanm amac ve yerleri tamamen farkl olan bu rnlerden
rnein; PLClerle yaplabilecek birok ilemin mikrodenetleyicilerle de
yaplabilmesi (tersi de mmkndr) teorik olarak mmkndr. Fakat PLCler ve
ilemciler arasndaki belirgin farklar, kullanlacak sistem ve tasarma bal
olarak deiir ve bunlar aada ksaca ztlenmitir.
1. ncelikle PLCler endstriyel bir rndr. Belirli baz

standartlar olumutur. PLClerle birlikte kullanlabilecek operatr
paneli, analog giri-k modl vb. gibi birok evrebirim ve
haberleme arabirimleri mevcuttur.
2. PLCler elektriksel grlt, elektromanyetik parazitler, mekanik
titreimler, yksek scaklklar vb. gibi zor artlarda alabilecek
ekilde yaplmlardr.
3. PLClerin yazlm ve donanmlarn kullanmak mikroilemcilere
gre ok fazla elektronik bilgisi gerektirmez. Donanmsal olarak
zaten hazr olan bu rnlerin program tasarm bilgisayar
ekrannda yaplmakta ve simlasyonu ekrandan incelenerek
program sonular ve almas kontrol edilebilmektedir.
ekil 4: PLCnin Kullanm Alanlar

7
4. Endstriyel ortamlarda kullanlan birok cihazn, birlikte

kullanlabilmesini ve haberleebilmelerini salayan standart veri
yolu alt yaplar bulunmaktadr (AS-i BUS, Profibus, CAN-BUS
vb..). Bu alanda kullanlan cihazlarn ou da bu trden
haberleme protokollerine destek verecek ekilde hazr olarak
retilmektedirler.
5. PLCler direkt olarak zerlerinden programlanabildii gibi, a alt
yaps zerinden (RS485, Ethernet) yakndan veya uzaktan da
programlanabilirler.
PLCler yapsal olarak iki tipte bulunmaktadr.
Kompakt Tip PLC: Kk boyutlu PLClerdir. Besleme kayna, giri-

k birimi, merkezi ilem birimi (CPU) tek modl olarak, sabit
(deitirilemeyen) bir yap dikkate alnarak imal edilmilerdir. Ek
modller eklenerek gelitirilmeye uygun yapda deildirler yada snrl
birka modl eklenebilmektedir. Endstriyel alar zerinde haberleme
olanaklar kstldr. Genellikle kk yerel kontrol ilemlerinin
yaplmasnda kullanlr. Bu tip PLCler akll rle olarak da
isimlendirilmektedir. Fiyatlar PLCye nazaran ucuzdur.
Modler Tip PLC: Bu tip PLClerde deitirilebilmesi mmkn olan ve

geniletilebilecek bir yap dikkate alnarak imal edilmilerdir. Byk
kapasiteli PLClerde besleme kayna, giri ve k birimi, merkezi ilem
birimleri ayr birer modl haline getirilmitir. Birok PLCnin birlikte
alt durumlarda a zerinde haberleebilme yetenekleri vardr.
Birok modl seenei bulunan bu tip PLCler, ihtiyaca gre istenilen
modller kullanlarak gelitirilebilir.
ekil 5 : Modler PLC
8
3. PLCLERN TEMEL YAPISI

PLCnin i yaps
Merkezi lem
Denetim Birimi
Birimi
Veri yolu
Adres Yolu
Kontrol Yolu
RAM tip hafza

Zamanlayclar
elemanlar
ROM tipi hafza

Sayclar
elemanlar
ekil 6: PLCnin iyaps
PLCler yap bakmndan mikrobilgisayarlara benzerler. Tm

bilgisayarlarda olduu gibi PLClerde de bulunan temel bileenler yukardaki
blok diyagramda grlmektedir. Bu bileenler aada ksaca anlatlmtr.
Merkezi lem Birimi: PLCnin ierisindeki merkezi ilem birimi

kullanc programn yrterek PLCnin istenilen amaca hizmet etmesini salar.
MBin hz ve mimarisi PLCnin ilem kapasitesini belirler. Endstride PLC; CPU
ve dier modllerin birleiminden oluan bir sistemler btn olarak kabul
edilmektedir. Buradaki CPU ifadesi ile PLCnin ierisindeki merkezi ilem birimi
olarak grev yapan elektronik ip kastedilmemektedir. CPU, PLC omurgasnda
yer alan (Control Unit) ana birimdir. Modler PLC sistemlerinde CPUnun yanna
eitli arabirimler (Saysal modl, Analog modl, TermoCouple Modl,
Endstriyel Haberleme Modlleri) eklenebilmektedir.
9
ekil 7: Modler yapdaki PLC sistemi

(G kayna+CPU+Saysal Modl+Saysal Modl+Analog Modl)
RAM: Yazlabilen, okunabilen rastgele eriimli bellektir. Geici bir hafza

birimidir. Aslnda enerjisi kesildiinde zerinde bilgi tutamayan RAM
hafzalarda bir takm bilgilerin sakl kalmasn salamak amac ile Super
Capasitor ve/veya pil ile beslenirler. Bu hafzaya yazlan bilgiler PLCnin enerjisi
kesildiinde uzun bir sre sakl kalr ve daha sonra kaybolur. Bu srenin ne
kadar olduu katalog bilgilerinde yer almaktadr.
EPROM ve EEPROM: ROM tipi hafzalara yazlan bilgiler, sistemin

enerjisi kesilse dahi silinmez. ROM tipi hafzalar zerinde (EPROM veya
EEPROM) PLCnin iletilmesi iin gerekli olan sistem yazlm firmwarei
bulundurur. Firmware, ROM tipi hafzalarda kalc olarak bulunan ve tm
bilgisayarl sistemlerin ilk almasn salayan ve sistemin temel ilevlerini
gerekletiren yazlmdr.
Projeniz bileenden oluur: program blou, data blok (opsiyonel) ve

sistem blou (opsiyonel). Bir projeyi yklediiniz zaman, yklenen proje
bileenleri RAMda saklanr. S7200 ayrca program, data blou ve sistem
blou srekli saklama iin EEPROMa otomatik olarak kopyalar.
ekil 8: S7-200n veri saklama yerleri
10
Sayclar (Counters): PLC ile dahili veya harici palsleri artan veya
azalan ynde sayan birimleridir. rnein bir PLCnin giriine bal sensrn
nnden geen nesnelerin says bu sayclar ile saylabilir. Panasonic FP0 serisi
PLCde 44 sayc (C100-C143), Siemens S7-200de ise toplam 256 sayc (C0-
C255) bulunmaktadr.
Zamanlayclar (Timers): PLC ile zamana bal uygulamalar iin

kullanlrlar. Zamanlayclar programlama esnasnda belirlenen sreye gre
klarn SET ya da RESET yaparlar. Panasonic FP0 serisi PLCde toplam 100
zamanlayc (T100-T143), Siemens S7-200de ise toplam 256 zamanlayc (T0-
T255) bulunmaktadr.
Giri Arabirimi ve Bileenleri:
Aadaki blok diyagramlarda grlen birimler, birok PLCde bulunan

temel birimlerdir.
ekil 9: Giri arabirimini oluturan devreler
11
1- Optik zolasyon ve giri gerilimi sinyal uygunlatrma devresi;

PLC giriine uygulanan gerilim seviyesinin belirli aralklar lojik 1e belirli
aralklar ise lojik 0 a karlk gelmektedir. Bu gerilim seviyeleri ve lojik
sinyal karlklar aadaki grafikte (IEC-61131-3e gre) grlmektedir.
PLCnin giriine uygulanan gerilime gre elde edilen lojik 1 veya 0
bilgisi PLC ierisindeki saysal devrelere gre uygunlatrlarak saysal
sinyallere dntrlm olmaktadr.
ekil 10: PLC girii iin lojik 1 ve lojik 0 iin geerli gerilim aralklar
PLCye d dnyadan gelen tm elektrik sinyalleri PLC ierisine

optokuplr aracl ile iletilir. Bylece PLCnin d dnya ile elektriksel
izolasyonu salanarak, retim ortamndaki tm elektriksel olumsuzluklardan
etkilenmesi nlenmi olacaktr.
ekil 11: Bilgilerin k yoluyla iletilmesi
12
2-Dijital giri filtresi (Sinyal geciktirme ve parazit giderme

devresi); PLC giriine gelen her elektriksel sinyal her zaman geerli bir
kumanda sinyali olmayabilir. Endstriyel ortamlarda zellikle endktif ykler
bu parazitlerin olumasna neden olmaktadr. Bu trden elektriksel parazitlerin
PLC giriine gelmesi PLCnin yanl ilem yapmasna neden olabilmektedir.
Geleneksel filtre elemanlar (RC) ile nispeten temizlenen bu sinyaller, sinyal
geciktirme devreleri ile tamamen temizlenebilmektedir. Bu sinyal geciktirme
devreleri saysal elektronik yntemlerle ya da yazlmsal olarak belirli bir
algoritma erevesinde alabilmektedir.
Kumanda devre elemanlarndan gelen kumanda sinyallerinin var olma

sreleri ounlukla PLC girileri iin yeterli bir sredir. Bu sre dikkate
alndnda parazit ile geerli bir kumanda sinyali arasndaki fark birka
milisaniyelik bir bekleyile hemen ayrt edilebilmektedir. Gelen bir sinyal,
belirlenen sre boyunca hala girite bulunuyorsa bu geerli bir kumanda sinyali
olarak kabul edilmektedir. ou PLC reticileri giri sinyali geciktirme srelerini
(0,2- 20 ms) kullanc tarafndan deitirilebilir nitelikte yapmlardr.
ekil 12 : Yazlmla deitirilebilen sinyal geciktirme ayar penceresi
13
3-Darbe Yakalama Giri Devresi; PLC giriindeki ok hzl sinyalleri

yakalamak istersek darbe yakalama giriini etkin yaparak PLCnin tarama
dngs esnasnda gelen bu hzl sinyaller de yakalam oluruz.
ekil 13: Darbe Yakalama Girii
4-Giri grnt tablosu; (PII:Proccess Input Image) PLCye d

dnyada gelen tm veriler, 1,2 ve 3 numaral katlardan getikten sonra giri
grnt tablosu denilen yere yazlr. Bu tablo 8 veya 16 bitlik bir hafza
blgesidir. Bu tabloda lojik 1 in varl girite bir geerli bir kumanda
sinyalinin bulunduunu lojik 0 ise sinyalin bulunmadn gsterir.
k Arabirimi ve Bileenleri:
ekil 14: Tipik bir PLC k arabirim devresi
14
ekil 15 : k arabirimini oluturan birimler
1-k grnt tablosu; (PIQ: Proccess Output Image) PLCde

deerlendirilerek ka gnderilecek veriler nce k grnt tablosu denilen
hafza alanna gnderilir. Buraya yazlan veriler daha sonra kta kumanda
sinyali olarak grlen elektrik sinyallerini temsil eder.
2-Elektriksel izolasyon (optokuplr) devresi; PLC ierisinde

bulunan saysal devreler zerinde elde edilen veya ilenen veriler, ka
optokuplr aracl ile iletilir. Bylece PLCnin d dnya ile elektriksel
izolasyonu salanarak, retim ortamndaki tm olumsuzluklardan etkilenmesi
nlenmi olacaktr.
3-Ykseltici Devresi; PLC ierisinde MBin ve dier saysal devrelerin

kulland TTL seviyesindeki elektriksel sinyal PLC dna belirli gerilim ve akm
seviyelerine ykseltilerek verilir. rnein; PLC ierisindeki TTL sinyal PLC
dna 24 Vluk bir gerilim seviyesinde ve 700 mA akm verecek ekilde
ykseltilerek verilir. Bu ykseltme ilemi, k katndaki bir transistr ile
gerekletirildii gibi rle ile de yaplabilmektedir. Rle kl PLClerin k
akmlar transistrl PLClere gre daha yksektir. Baz PLCler kta istenen
gerilim seviyesine uygun harici besleme kaynana ihtiya duyarlar.
4-Ksa devre ve ar akm koruma; Her PLC lojik1 ve lojik 0 a

karlk kta belirli bir seviyelerde gerilim retilir. ka gnderilen lojik 1
bilgisine karlk retilen gerilim; rnein +24V herhangi bir nedenle (-)
gerilime temas ettiinde oluacak ksa devre akmnn PLC k elemanlarna
zarar vermemesi iin ksa devre ve ar akm korumas devreye girer.
15
4. PLCLERN ALIMA PRENSPLER
PLCler; girilerinde ve/veya hafzalarnda bulunan verileri, kullanc

tarafndan yklenen program erevesinde ilemlerden geirir ve yeni veriler
eder veya bu verileri gerekirse k kumanda sinyalleri olarak kullanr.
Hafzalarna yklenen kullanc programlar, belirli periyotlarla tekrar edilir ve
yeni giri bilgilerine ve/veya hafzasndaki verilere gre yeni veriler ve k
bilgileri retir. Bu evrim PLC stop konumuna alnncaya veya bir hata durumu
olumayncaya kadar devam eder. Aada bir PLCnin program evrimini
gsteren temsili ekil grlmektedir. Program evrimi iin geen sreye
tarama zaman Scan Time denilir. Bu srenin uzunluu PLCnin ilem
kapasitesine ve altrlan programn uzunluuna gre deimektedir. ok ksa
program satrlarnn evrimi (--|I0.0|----(Q0.0) giri-k program gibi) 1-2
ms.lik bir tarama zamann alr.
ekil 16: Program evrimi
ekil 17 : PLCye yaplan tipik bir giri ve k balants
16
ekil 18 : PLCye hazrlanan ok basit bir uygulama iin giri-k balantlar
17
5. SIEMENS S7-200 SERS PLCLERN TEKNK ZELLKLER
18
6. PLC PROGRAMLAMA (DLLER) TEKNKLER
Endstride PLC programlamak iin kullanlan 5 temel programlama dili

bulunmaktadr. Bunlar;
FBD (Function Blok Diyagram)

LAD (Ladder Diyagram)
STL (Statement List)
SCL (Structure Language)
Graph/SFC (Sequential Function Chart)
PLC reticileri, rnlerinde bu dillerden bir veya birkan destekleyecek

rnler kartabilmektedir. rnein Siemens S7-200 serisi rnnde bu
dillerden ne (FBD,LAD,STL) destek verirken S7-300 serisinde hepsine
destek vermektedir. Panasonicde FP0 serisinde hepsine destek vermektedir.
Aada bu programlama teknikleri hakknda ksaca bilgiler bulunmaktadr.
PLC reticileri arasnda programlama dillerinde kullanlan komutlar iin

ortak bir standart gelitirilmedii iin her PLC reticisinin komut isimleri ve
kullanma ekli farkl olmaktadr. PLC programlamada, programclar asndan
karlalan bu zorlua karlk, IEC611313 standard ile adresleme ve komut
notasyonunda bir standarda gidilmitir. reticiler artk kendi notastonlarnn
yannda bu standarda da destek vererek her PLC programcsna hitap
edebilmektedirler. Artk bu adresleme standard dikkate alnarak hazrlanan
herhangi bir PLC program birok programc tarafndan rahatlkla
anlalabilecektir.
6.1. Function Block Diagram (FBD)
Program komutlarnn blok eklinde kullanld bir programlama

yntemidir. Her blokun girii ve k bulunur. Blok zelliine ve giriindeki
sinyallere gre ktan sinyal ren elemanlardr.
Panasonic FP0 serisi PLCde
19
S7-200 serisi PLCde
ekil 19 : Fonksiyon Blok Diyagram programlama rnekleri
6.2. Instruction List (IL)
Program komutlarnn assembler programlama dilinde olduu gibi

ksaltmalarla (mnemonic) ifade edildii ve kullanld programlama
yntemidir. rnein Ykle (Load) LD, Sakla (Store) ST ile ifade edilmektedir.
LD I0.0
= Q0.0
S7-200 serisi PLCde
LD X2
ST Y5
Panasonic FP0 serisi PLCde
ekil 20: Komut Listesi programlama rnei
6.3. Ladder Diagram (LD)
Konvansiyonel elektrik kumanda devrelerinde olduu gibi tm

giri/klarn ve programlama elemanlarnn kumada sembollerine benzer
sembollerle yazld bir programlama eklidir. En yaygn olarak kullanlan
yntemdir. Grafiksel programlama ara yznden dolay kullanm ve program
gelitirme kolaydr. Aadaki rnekte PLCnin X0 giriinden bir sinyal
geldiinde Y0 k sinyal retecektir.
ekil 21: Ladder program dili rnei
20
6.4. Sequential Function Chart (SFC)
SFC hareket kontrol, haberleme ya da dizi program gibi ardk

ilemler iin uygun bir programlama dilidir. Sral hareketi dnmek ve
programlamak kolaydr. Her adm dierinden bamsz programlanabilir. Eer
bir adm alyorsa ve dierler aktif deilse btn yapmanz gereken sadece
aktif durumda olan adm incelemektir.
ekil 22 : SFC programlama dili rnei (Panasonic FP0 serisi)
6.5. Structured Text (ST) veya StruCtured Language (SCL)
Bu yntemle PLC programlama yntemi, Pascal ya da C olduu gibi

yapsal bir formata dntrlmtr. Bylece PLC programlama komutlar IF-
Then-Else yada For-Next gibi komutlar kullanlabilmektedir. Deiken atmalar
Pascala benzer ekilde rnein; A:=5 gibi yaplmakta, Cde olduu gibi satr
sonlarna ; iareti konulmaktadr.
IF X0=1 then FOR i:=0 TO 100 DO

Y0:=1; SUM:=SUM + a[i]
ELSE END_FOR;
Y0:=0;
END_IF;
ekil 23: Yapsal programlama dili rnei (Panasonic FP0 serisi)
21
7. S7-200 PLCDE HAFIZA HARTASI ve ADRESLEME NOTASYONU
Tablo 1 : S7-200 tipi PLClerin hafza elemanlar ve kapasiteleri
Hafza Adres aral

Aklama
elemanlar (max)
Giri Kontaklar I0.0 - I15.7 CPU 224XP zerinde I0.0-I1.5 (Toplam 14 adet)
k Kontaklar Q0.0 - Q15.7 CPU 224XP zerinde Q0.0-Q1.1(Toplam 10 adet)
Dhili Kontaklar M0.0 - M31.7 CPU 224XP zerinde M0.0-M31.7(Toplam 256 adet)
zel Dhili Kontaklar SM0.0 - SM549.7
Akmlatr AC0-AC3 4 Adet Word tipinde
Zamanlayclar T0-T255 256 adet Zamanlayc (1-10-100 ms)
Sayclar C0-C255 256 adet Sayc
Giri Kontaklar I0.0 - I15.7 CPU 222 zerinde I0.0-I1.5 (Toplam 14 adet)
k Kontaklar Q0.0 - Q15.7 CPU 222 zerinde Q0.0-Q1.1(Toplam 10 adet)
Dhili Kontaklar M0.0 - M31.7 CPU 222 zerinde M0.0-M31.7(Toplam 256 adet)
Akmlatr AC0-AC3 4 Adet Word tipinde
Zamanlayclar T0-T255 256 adet Zamanlayc (1-10-100 ms)
Sayclar C0-C255 256 adet Sayc
Tablo 2: Deiik Veri Boyutlarnn Ondalk ve Onaltlk Sistem Aralklar
Aada giri, k ve dhili kontaklarn, hafza haritasndaki grnts

ve yerleimi grlmektedir.
ekil 24 : Harici girie ait Hafza biti iin adresleme ekli

(ayn format, k -Q- iin de geerlidir )
22
ekil 25: Ayn adrese Bayt, Word ve Double Word Eriimin Kyaslanmas
7.1. Temel Veri Tipleri
Tablo 3: IEC611313 standardna gre temel veri tipleri
Veri tipi Boyutu Alabilecei deer aral rnek

BOOL Boolean (1 bit) 0 ve 1 0
INT Integer (16 bits) -327680 +32767 2546, -1034
DINT Double Integer (32 bits) -2,147,483,6480+ 2,147,483,647 1.000.987.002
-3.402823*E38 to -1.175494*E-38, 123.0, 3.876
REAL Real number (32 bits) 0.0,
+1.175494*E-38 to +3.402823*E38.
WORD 16 bits 16 bit binary veri 2#01001110101010011
DWORD 32 bits 32 bit binary veri 16#3FA2
T#0,00s to T#21 474 836,47s
TIME Duration (16 or 32 bits) T#13ms, T#14.7s
T# veya TIME# (ms, s, m, h,)
Deiken uzunlukta karakter (Ascii) dizisi mekatronik
STRING Stringin uzunluuna bal (n: karakter says) Stringin word boyu: (n: karakter says) n:10
2 words (Balk iin) + (n/2) words (karakterler iin) 2+(10/2)=7 word
Deikenin tipine ve dizi ARRAY [0..5] OF DINT
ARRAY Dier veri tiplerini ieren sral bir veri tipi
boyutuna bal
Tablo 4: Saylarn tabanlara gre gsterim ekli
10luk say gsterimi 16lk say gsterimi 2lik say gsterimi

1234 16#04D2 2#10011010010
-1234 16#FB2E 2#1111101100101110
100 bu say onluk say sisteminde 100dr. [100]

100 bu say ikilik say sisteminde 4tr. [2#100]
100 bu say onaltlk say sisteminde 256dr. [16#100]
23
7.2. S7-200 Hafza Haritas
ekil 26 : S7-200 Temsili Hafza Haritas
24
7.3. IEC Adresleme Yntemi
Bu karkl gidermek iin saylarn nne taban yazlmaktadr.

Saynn nnde bir ifade yer almyorsa bu say onluk kabul edilir. rnein say
100 eklinde yazlm ise bu onluk tabanda yz kabul edilir. Say ikilik
tabandaki bir say ise o zaman 2#100 eklinde yazlmaldr.
IEC adresleme tablosu, PLC reticileri arasnda adresleme eitliliini en

aza indirmek iin yaplan bir almadr. rnein Siemens PLC reticisi PLC
girilerini I0.0 notasyonu ile yazarken Panasonic PLC reticisi X0 eklinde bir
notasyon kullanmaktadr. Yine ayn ekilde dhili konta bir retici M0.0
eklinde tanmlamken dier retici R1A eklinde tanmlamaktadr. Aadaki
izelgede uluslararas IEC kurulunun sunduu ve PLClerde kullanlan tm
elemanlar iin belirlenen adresleme format bulunmaktadr.
IEC address Aklama

% IEC adresleme sembol
I I Giri lokasyonu
Q Q k lokasyonu
M M Hafza lokasyonu
X X BOOL tipi data (1 bit)
W W WORD tipi datalar (16 bits)
D D DOUBLE WORD tipi datalar (32 bits)
No_1 I ve Q iin
No_1 = WORD numaras
M iin:
No_1 = dahili hafza iin referanslar numaralar
Kontak, zel dahili kontak R/WR/DWR 0
Zamanlayc (Timer) T 1
Sayc (Counter) C 2
Set value Counter/Timer SV/DSV 3
Elapsed value Counter/Timer EV/DEV 4
Data register, special data register DT/DDT 5
Index register IX,IY 6
Link relay L/WL/DWL 7
Link data register Ld/DLd 8
File register FL/DFL 9
Alarm relay E 10
. Impulse relay
Ayrc (.)
I ve Q iin;
P 11
No_2
No_2 Word iindeki bit pozisyonu
M iin;
No_1 = 0..9,11 olduunda No_2 =WORD numaras
. No_1 = 10 olduunda
Ayrc (.)
No_2 =Kontak numaras
No_3 No_1 = 0, 7 or 11 (R, L, P) olduunda No_3= Word iindeki

bit pozisyonu
ekil 27 : IEC adresleme izelgesi
25
Tablo 5: IEC ve PLCler iin rnek adreslemeler
S7-200 adresleme FP0 adresleme IEC adresleme

I0.0 X0 %IX 0.0
I2.7 X27 %IX 2.7
Q0.0 Y0 %QX 0.0
Q3.0 Y30 %QX 3.0
M0.0 R0 %MX 0.0.0
M0.5 R5 %MX 0.0.5
M20.0 R200 %MX 0.20.0
VW0 DT0 %MW 5.0
VW20 DT200 %MW 5.200
T1 T1 %MX 1.1
IEC formatnda hazrlanm ladder diyagram
26
8. STEP 7-Micro/WIN PROGRAM KURULUMU
Kurulum CDsi taklp Setup dosyas altrlr.
Setup program almaya balar balamaz kurulum dili seenei

penceresi gelir. ngilizce seenei ile devam edilir.
Ekrana gelen seenekler onaylanarak kurulum aamalar ilerletilir.
27
Programn kurulaca dizin deitirilmek istenirse bu aamada

deitirilir.
Kurulumun bu aamasnda PLCyi programlamak iin kullanlacak

interface sorulmaktadr. Standart olarak PC/PPI cable seilir ve
Propertiesden Connettion to USB seilerek programlama arabirimi
tantlm olur.
Program kurulumu
tamamlannca bilgisayar yeniden
balatlr.
28
9. S7-200 TEMEL PLC KOMUTLARI ve UYGULAMALARI
Y-0030S2 PLC Deney Seti Uygulamalar

1. Temel Giri/k Uygulamalar (Bit Logic)
2. Mantksal lem Uygulamalar
3. Karlatrma lemleri (Compare)
4. Tama Komutu Uygulamas (Move)
5. Aritmetiksel lem Uygulamalar (Integer Math)
6. TON Zamanlayc ile Kayan Ik Uygulamas (Timers)
7. TON Zamanlayc ile 24V Lamba Uygulamas (Timers)
8. TOFF Zamanlayc ile 24V Lamba Uygulamas (Timers)
9. Yukar Sayc Uygulamas (Up Counter)
10. Aa/Yukar Sayc Uygulamas (Up-Down Counter)
11. TD200 Op-Panel ile Giri-k Uygulamas
12. TD200 OP-Panel ile Veri Gsterme Uygulamas
13. TD200 OP-Panelinde Alarm Mesaj Gsterme
14. Dijital Giri / Analog k Uygulamas
15. Analog Giri / Dijital k Uygulamas
16. OP-Panelinden Analog Giri Gerilimini Okuma Uyg.
29
Uygulama 1 Temel Giri/k Uygulamalar (Bit Logic)
Ama: Ladder programlama ara yzn kullanarak PLC girilerine

uygulanan sinyaller ile istenen klar farkl ekillerde kumanda etmek.
n bilgiler:
Komutlar Aklamas
PLCnin k kontaklarn sembolize eder. Q0.0 k;

0. byten 0. bitidir.
PLCnin giri kontaklarn sembolize eder. I0.0 girii;

0. byten 0. bitidir.
Ykselen kenar komutu ile bir sinyalin 0dan 1e ykseldii durumlarn

deerlendirilmesi salanr.
Den kenar komutu ile bir sinyalin 1den 0a dt durumlarn
deerlendirilmesi salanr.
PLC klarnn srekli enerjili kalmas salanr (SET).
PLC klarnn srekli enerjisiz kalmas salanr (RESET).
Uygulamann Ladder Diyagram:
30
31
Uygulama 2 Mantksal lem Uygulamalar
Ama: PLC girilerindeki sinyalleri istenen mantksal artlara gre

deerlendirmek. Bylece gerekli art veya artlar gerekletiinde belirlenen
ilemler yaptrlabilecektir. rnein PLCnin Q0.0n ancak I0.0 ve I0.1
girilerinden her ikisinden de sinyal geldiinde k vermesini isteyebiliriz. PLC
iin program hazrlanrken bu trden temel mantksal kavramlar ok sk
kullanlmaktadr.
Ladder Diyagram:
32
Uygulama 3 Karlatrma ilemleri (Compare)
Ama: PLC ierisindeki ayn trden iki verinin karlatrlarak

deerlendirilmesi.
PLCdeki saysal ve string trndeki veriler mukayese edilmek

istendiinde karlatrma komutlar kullanlr. Karlatrma ilemlerinde
Byk, Kk, Eit, Byk-Eit gibi kyaslamalar yaplabilir.
n bilgiler:
Komutlar Aklamas
VB0==10; VB0 adresindeki deer 10a eit ise kapldr. Aksi

halde ak kontak durumundadr.
VW100>=3200; VW100 adresindeki deer 3200den byk

veya eit ise kapldr. Aksi halde ak kontak durumundadr.
VD20050000; VD300 adresindeki deer 50000e eit deil

ise kapldr. Aksi halde ak kontak durumundadr.
PLCye program ykleyip online modunda Program status ile

izleme yaparken, hafza alanlarndaki deerleri deitirmek iin aadaki
ilemler yaplr. erisindeki deeri deitirmek istediimiz adresin zerinde
sa kliklenir ve alan popup menden Write seenei seilir. Gelen
pencereden istenen deer girilerek Write butonuna baslr.
Online moda iken hafza alanna deer girme
33
Ladder Diyagram:
34
Uygulama 4 Tama Komutu Uygulamas (Move)
Ama: PLCnin hafzasna veri yklemek veya istenen hafza

blgesini/blgelerini baka hafza blgelerine kopyalamak. Bu ykleme/kopyala
ilemleri ayn tip veriler zerinde gerekletirilir. Adreslerdeki verileri izlemek
iin ana menden Debug->Start Chart Status seenei seilir. zlenmek
istenen verilerin adresleri tablodaki Address ksmna yazlr. Format seenei
ile verinin gsterim format deitirilebilir (iaretli, iaretsiz, ascii, binary).
Ladder Diyagram:
35
Uygulama 5 Aritmetiksel lem Uygulamalar (Integer Math)
Ama: PLC ile toplama, karma, arpma ve blme tr aritmetik

ilemler yapmak. Bunun iin data blok sayfasnda VW0 veri alanna A verisi,
VW2 veri alanna B verisi yazlacak. Yaplan ilemin sonucu VW4e yazlacaktr.
Yaplacak aritmetik ilemlerinde; toplama ilemi iin I0.0, karma ilemi iin
I0.1, arpma ilemi iin I0.2, blme ilemi iin I0.3 ve ondalkl blme ilemi
iin de I0.4 girilerindeki anahtarlar kullanlacaktr. Anahtarlarn hangisi
kapanrsa o aritmetiksel ilem gerekleecektir.
A verisi B verisi Sonu

VW0 VW2
Toplama I0.0 1 10 3 VW4=13
karma I0.1 0 10 3 VW6=7
arpma I0.2 0 10 3 VW8=30
Blme I0.3 0 10 3 VW10=3
Real Blme I0.4 0 10.2 3.5 VW20=2.91
n bilgiler:
Komutlar Aklamas
ADD_I girilerdeki verilen toplanmas iin

kullanlan komuttur. IN1 ve IN2 integer tipinde 2
bytelk verilerdir.
SUB_I girilerdeki verilen karlmas iin kullanlan

komuttur. IN1 ve IN2 integer tipinde 2 bytelk
verilerdir.
MUL_I girilerdeki verilen arplmas iin kullanlan

komuttur. IN1 ve IN2 integer tipinde 2 bytelk
verilerdir.
DIV_I girilerdeki verilerin blnmesi iin

kullanlan komuttur. IN1 ve IN2 integer tipinde
2er bytelk verilerdir. Blme sonucu ksuratl
say ktnda ise saynn ksuratl ksm
atlacaktr.
DIV_R girilerdeki ondalkl verilen blnmesi iin

kullanlan komuttur. IN1 ve IN2 real tipinde 4er
bytelk (VD;Double Word) verilerdir. Blme
sonucu yine VD boyutundaki hafza elemanna
yklenir.
36
Sembol Tablosuna yazlacaklar;
Data Bloa yazlacaklar;
Ladder Diyagram:
37
38
Uygulama 6 TON Zamanlayc ile Kayan Ik Uyg. (Timers)
Ama: Q0.0dan Q0.5e kadar olan PLC klarna bal ledlerin, 1 sn

zaman aralklarnda sra ile k vermesini salamak ve sre sonunda hepsini
sndrmek. Bu uygulamada 100 mslik T37 TON zamanlaycs kullanlacaktr.
n bilgiler:
Komutlar Aklamas
S7-200 PLCde TON zamanlaycs kullandklar zamanlara
gre grupta bulunmaktadr. 1ms (T32,T96), 10ms
(T33T36, T97T100) ve 100ms (T37T63, T101T255).
Bu zamanlayclarn iki girii vardr. IN girii zamanlaycnn
almas iin giri, PT ise zamanlaycnn sresidir. TON
zamanlaycsnn giriine sinyal uygulandnda belirlenen
sre sonunda k retir.
SM0.0 zel konta PLC RUN konumunda olduu srece
kapaldr ve durumu deitirilemez.
T37nin anlk deeri ile 10 sabit saysn karlatrmaktadr.

Karlatrma sonucu byk ve eitse bu kontak kapanr.
Ladder Diyagram:
39
Uygulama 7 TON Zamanlayc Uygulamas (Timers)
Ama: PLCnin Q0.0dan gelen balat sinyali ile herhangi bir dahili
konta set etmek ve bu dahili kontaa bal zamanlayc ile belirlenen sre
sonunda (5. sn) Q0.0n k vermesini salamak ve bu ka bal rle
konta zerinden 24V bir lambay yakmak.
n bilgiler:
TON iin zamanlama diyaram
PT=10 Maksimum zamanlayc

deeri 32786
Devre balants: Aadaki devreyi kurunuz. Hazrladnz PLC

programn ykleyiniz. Devreye enerjiyi verdikten sonra PLCyi Run konumuna
alarak altrnz. Devrede lamba yerine DC motor, selenoid, 24V kontaktr
vb. balanabilir.
Deneyin devre balants
40
Ladder Diyagram ve Sembol Tablosu:
41
Uygulama 8 TOFF Zamanlayc ile 24V Lamba Uyg. (Timers)
Ama: PLCnin I0.0den gelen start pals ile Q0.0n k vermesini

salayarak rle konta zerinden 24V lambay yakmak ve belirlenen sre
sonunda lambay sndrmek.
n bilgiler:
Komutlar Aklamas
S7-200 PLCde TOFF zamanlaycs kullandklar
zamanlara gre eittir. 1ms (T32,T96), 10ms
(T33T36, T97T100) ve 100ms (T37T63,
T101T255).
Bu zamanlayclarn iki girii vardr. IN girii
zamanlaycnn almas iin gerekli olan pals girii, PT
ise sre arpandr (100ms x 50=5000 ms). TOFF
zamanlaycsnn giriine uygulanan palsn den kenar
ile sre balatlr. Belirlenen sre sonunda k keser.
Belirtilen sre ierisinde yeni bir pals uygulandnda
zamanlayc sfrlanarak tekrar sre almaya balar.
Devre balants:
Aadaki devreyi kurunuz. Hazrladnz PLC programn ykleyiniz.

Devreye enerjiyi verdikten sonra PLCyi Run konumuna alarak altrnz.
Deneyin devre balants
42
Ladder Diyagram:
43
Uygulama 9 Yukar Sayc Uygulamas (Counters)
Ama: Fonksiyon Generatornden salanan palsleri PLCnin I0.0

giriine uygulayarak saymak ve pals says 10e eit olduunda Q0.0n k
vermesini salamak.
n bilgiler:
Komutlar Aklamas
CTU (Counter UP) yukar saycsnn 3 giri parametresi

vardr. Bunlar CU- pals girii, -R- reset girii ve PV-
ykleme girileridir. Saycnn CU giriine uygulanan sinyal
says PVye girilen sayya eit olduunda sayc k
retecektir. Reset giriine gelen bir sinyal ile saycnn
ierii her zaman sfrlanabilmektedir. Saycnn maksimum
sayma aral 32,767 dir. S7-200de kullanlabilecek toplam
sayc says 255dir.
Devre Balants:
2 mm deney kablolarn kullanarak PLCnin I0.0 saysal girii ile

fonksiyon generatornn kare dalga sinyal k arasndaki balanty
salaynz. Fonksiyon jeneratrn on/off anahtar ile anz. Fonksiyon
kademesini X1 konumuna ve k genlik ve frekans potansiyometrelerini max
konuma alnz. I0.0 giriindeki anahtar orta konumda tutunuz. Aadaki
ladder diyagramn hazrlayarak PLCye gnderiniz. Ve PLCyi RUN konumuna
alnz.
Fonksiyon Generatr ile PLC giri arasndaki balant
44
Ladder Diyagram:
45
Uygulama 10 Aa/Yukar Sayc Uyg. (Up-Down Counter)
Ama: PLCnin I0.0dan gelen palslerin saylarak QB0 portunda binary

olarak izlenmesi. Sayc C0 20ye eit olduunda da M0.0 dahili konta SET
olur.
n bilgiler:
Komutlar Aklamas
CTUD (Counter UP/DOWN) Aa/yukar saycsnn 4 giri

parametresi vardr. Bunlar CU- Yukar sayma pals girii,
CD- Aa sayma pals girii, -R- reset girii ve PV-
ykleme girileridir. Saycnn CU giriine uygulanan sinyal
says ile saycnn deeri 1 artarken, CD giriine uygulanan
pals says ile saycnn o anki deeri 1 azalr. Sayc deeri
PVye girilen sayya eit olduunda sayc k retecektir.
Reset giriine gelen bir sinyal ile saycnn ierii her zaman
sfrlanabilmektedir. Saycnn maksimum sayma aral
32,767 iken minimum sayma aral ise -32,768 dir.
MOV_X komutu deiik tiplerdeki (X=B,W,DW vb..) verileri

baka hafza alanlarna tamakta kullanlan komutlardr.
Ladder Diyagram:
46
47
Uygulama 11 TD200 OP-Panel ile Giri-k Uygulamas
Ama: Operatr panelindeki F1 tuuna baslnca Q0.0, F2 tuuna

baslnca Q0.1, F3 tuuna baslnca Q0.2, F4 tuuna baslnca Q0.3 klarn
SET etmek (kalc sinyal retmek). Ayrca Shift+F1 tularna baslnca Q0.0,
Shift+F2 tularna baslnca Q0.1, Shift+F3 tularna baslnca Q0.2, Shift+F4
tularna baslnca Q0.3 k ularndaki kalc sinyali kaldracak (RESET)
program yazmak.
Program ve Aklamas: Bu i iin hazrlanacak program 2 ksmdan

oluacaktr. Birincisi operatr paneli sihirbaz ile hazrlanan TD200 panel
yazlm, ikincisi ise PLC yazlm. Panel kodlarn hazrlamak iin operatr paneli
sihirbazn Tools\TD200 Wizard dan balatrz.
TD 200 sihirbazn tkladmzda karmza TD200 Wizard ilk sayfas kar;
Next tuuna baslr ise yeni alan sayfa ;
48
Bu sayfada TD200 Version 3.0 seilir.Next tuuna baslr ise alan sayfa ;
Bu sayfada operatr panelimizin yaplandrma ayarlarn gireriz. Enable

Pasword Protection seeneini aktif edersek panelle ilgili konfgrasyonlar iin
operatr paneli kullancdan ifre ister. Biz bu sayfada 4 basamakl ifremizi
belirleyebiliriz. Eer ifre sorulmasn istemiyor isek bu seenei iptal ederiz.
Ayrca bu sayfada Time of Day ile Force mnlerinin aktif edilip
edilmeyecei soruluyor. Force zellii ile PLCnin klar TD200 bu zelliinden
yararlanlarak kalc olarak Set veya Reset yaplabilmektedir. Time of Day
seenei panelde PLCnin saat ve tarih bilgilerini gsteren seenektir. Next
tuuna basldnda alan sayfa;
49
Bu sayfada panelde kullanlacak dili ve yaz stillerini belirleriz. Eer

Trke karakter kullanlacaksa menden Turkish seilerek Trke karakter
seti yklenmelidir. Next tuuna baslr ise alan sayfa;
Bu sayfada panel zerinde ki F1den F4e ve Shift+F1den Shift+F4e

kadar olan tularn buton isimleri, sembolik isimleri ve grevleri
dzenlenebilmektedir [Kalc Tip (Set Bit) veya kalc olamayan tip
(Momentary) ]. Biz Button Action lar momentary olarak seerek Next
tuuna baslr. Buton Symbol stunundaki etiketleri olduu gibi program
ierisinde kullanabiliriz veya bu etiketleri istediimiz ekilde deitirebiliriz.
rnein F1 i Start diye deitirebiliriz. Next butonuna bastktan sonra gelen
sayfa;
50
Bu sayfada, yaplandrma ayarlarnn tamamlandn belirtir. Next tuuna

basarsak;
Bu sayfada sihirbaz tarafndan hazrlanan ve PLCnin hafzasna

yklenecek olan data blounun balang adresi yer alyor. Bu adresi
kullanmak istemezsek buradan deitirebiliriz veya Next tuu ile ilerleyerek
devam edilir.
PLC program yazarken Op-Paneli iin atanan bu adres aral (rnekte

VB0VB63) kullanlmamaldr. Aksi halde op-paneli iin hazrlanan program
blou zerine veri yazm oluruz.
51
Bu sayfada sihirbaz program tamamladn belirtiyor. Finish tuuna

basarak sihirbazn almasn sonlandrrz. Operatr paneli iin hazrladmz
bu Data Blok PLC ye aada hazrlayacamz PLC yazlm ile birlikte
yklenmelidir. Bundan sonraki blm PLC ile ilgili olan blmdr.
Network 1 ve 2deki komutlar ile operatr panelinden gelen bilgilere gre

PLC klar set veya reset edilir. Burada sadece F1 ve Shift+F1 tular iin
hazrlanan komutlar grlmektedir.
Ladder Diyagram:
Networklarn devamn benzer ekilde tamamlayarak dier tularn

kodlarn da programa ayn ekilde ekleyebiliriz.
52
TD200 Op-Panel Ekranna Mesaj Yazma:
Ekrannda iken User Menu seilerek ekrana mesaj ve deiken

eklenebilir. User Menu seildiinde gelen ekranda Next tuuna baslr.
Gelen pencerede kullancnn hazrlayaca 8 ekran ve alt ekran

seenekleri gelir. lk alana sembolik bir isim vererek Add Screen Tuuna
baslr.
53
Gelen pencereye istenilen mesaj veya PLCdeki bir hafza alan

eklenebilir. Insert PLC Data butonuna basldnda grntlenmek istenen
PLC hafza alan adreslemeleri ile ilgili pencere gelecektir.
54
Uygulama 12 TD200 OP-Panel ile Veri Gsterme Uygulamas
Ama: PLCnin hafzasnda bulunan bir veriyi (adresinin ieriini) TD200

Op-Panelinde grntlemek.
Program ve Aklamas: Bunun iin bir sayc uygulamasn

kullanacaz. Bu saycnn geerli deerini OP-Panelde grntlemek iin
aadaki ilem basamaklar gerekletirilir. Hazrlanacak program 2 ksmdan
oluacaktr. Birincisi operatr paneli sihirbaz ile hazrlanan TD200 panel
yazlm, ikincisi ise PLC yazlm. ncelikle Op-Paneli hazrlamam iin
aadaki ilem basamaklar tamamlanr.
Text Display Wizard: Displayde veri grntleyebilmek iin Ana

menden Tools/Text Display Wizard seenei seilerek wizard altrlr ve
aadaki admlar gerekletirilir.
TD200 Ver 3.0 seilir ve aadaki pencerede grlen TD

Configuration Complete mesaj gelinceye kadar Next ile ilerlenir. TD
Configuration Complete mesaj ekrana geldiinde soldaki seeneklerden User
Menu seenei seilir.
Kullanc mens tanmlama penceresi ekrana gelir ve next ile ilerlenir.
55
Main yazldktan sonra Add Screen butonuna baslr. Gelen Pencerede

Counter yazldktan sonra Insert PLC Data butonuna baslr.
56
Grntlenmek istenen hafza alan Data Address ksmna girilir. Bizim

uygulamamzda sayc deerini VW200 olarak setiimiz iin bu alana bu adresi
yazdk.
OK butonuna basarak ilem tamamlanr. Aadaki pencere gelince

kadar Next butonlarna baslarak ilem sonlandrlr.
57
Ladder Diyagram:
Hazrlanan program PLCye download edildikten sonra Run konumuna

alnarak uygulama izlenir. I0.0 saycnn artmasn, I0.1 azalmasn, I0.2 ise
resetlenmesini salar. Saycnn geerli deeri Op-Panelden izlenebilir.
58
Uygulama 13 TD200 OP-Panelinde Alarm Mesaj Gsterme
Ama: PLCnin bal bulunduu sistemde nemli uyarlar operatrde

grntlemek iin TD200 Op-Panelindeki alarm konfgrasyonu dzenlenir.
Program ve Aklamas: PLC nin M0.0 dahili konta SET olduunda

Ekrana Pompa alyor mesaj verdirmek zere aadaki ilem basamaklar
gerekletirilir.
Op-Panel Text Display Wizard:
59
Next tularna baslarak ilerlenir ve aadaki pencere geldiinde ilem

Finish tuu ile tamamlanr.
60
Lader Diyagram: Yukardaki ilemlerden sonra PLC program

aadaki diyagram eklenir ve PLCye yklenir. PLC run konumuna alnarak
I0.0 butonuna baslr ve Op-Panelden durum izlenir. I0.0 butonu kapatldnda
M0.0 kapanr ve o anda panelden mesaj grntlenecektir.
61
Uygulama 14 Dijital Giri / Analog k Uygulamas
Ama: PLCnin dijital girilerinden (IW0) okunan saysal veriyi analog

ka (AQW0) gndererek DAC (Dijital-Analog) evrimi sonucu oluan gerilimi
voltmetre ile lmek. Giriteki saysal deerlere karlk analog kta llen
gerilim deerlerini bir tabloya kaydederek yorumlamak.
n bilgiler:
Komutlar Aklamas
AQW0n Bit Deseni
CPU224XP Analog k 12 bitlik znrle sahiptir. Analog

klarn adresi AQW0, AQW2, AQW4eklindedir. CPU 224XPde
sadece 1 analog k bulunduundan kullanlabilecek yegne adres
AQW0dr. Eer analog genileme modlleri eklenirse dier adreslerdeki
analog klarda kullanlabilecektir. Analog k adreslerine yazlacak
032000 saysal deerler ile analog k ularnda 0V10V aras
gerilimler elde edilir. PLCnin akm k ise 11 bitlik znrle
sahiptir. 16000 0 saysal deerine karlk ve 4..20mA akm verecektir.
Digital input
SWAP komutu ile 16 bitlik verilerin ilk 8 biti

ile sonraki 8 biti yer deitirir. rnein
komuttan nce VW2 adresinde D6 C3
bulunsun. Swap komutu iletildikten sonra
VW2 adresindeki veri C3 D6 olacaktr.
62
I0.7
I0.6
I0.5
I0.4
I0.3
I0.2
I0.1
I0.0
I1.7
I1.6
I1.5
I1.4
I1.3
I1.2
I1.1
I1.0
I0.7
I0.6
I0.5
I0.4
I0.3
I0.2
I0.1
I0.0
I1.7
I1.6
I1.5
I1.4
I1.3
I1.2
I1.1
I1.0
Q0.7
Q0.6
Q0.5
Q0.4
Q0.3
Q0.2
Q0.1
Q0.0
Q1.7
Q1.6
Q1.5
Q1.4
Q1.3
Q1.2
Q1.1
Q1.0
Q0.7
Q0.6
Q0.5
Q0.4
Q0.3
Q0.2
Q0.1
Q0.0
Q1.7
Q1.6
Q1.5
Q1.4
Q1.3
Q1.2
Q1.1
Q1.0
Bir word iki byte bilgiden olumaktadr. ki byte bilgi 1 word
olutururken ilk byte (IB0) yksek deerlikli ksm, ikinci byte (IB1) ise dk
deerlikli ksm oluturmaktadr. Bu neden dolay I0.0 bitini 1 yaptktan sonra
VW0 okunduunda grlen deer 256 olmaktadr. Yani I0.0 bitini 1 yaptktan
sonra MOV_W komutu ile IW0 QW0a tadmzda QW0n ierii 256
olmaktadr. Bu durum yukardaki ekil incelendiinde daha net anlalr. I0.0
en dk deerlikli bit ve I1.7de en yksek deerlikli bit olarak kullanmak iin
swap komutu ile bu bytelar yer deitirilebilir.
Dijital girilerdeki verilerin analog ka direkt transferi
Yukardaki ekilden ve aklamalardan sonra anlalaca zere dijital

girileri okutup direkt olarak analog k adresine gnderdiimizde wordu
oluturan bytelarn LBS ve MSB diziliminden kaynaklanan arlkl bit
sralamasnda karmaa yaamaktayz. Swap komutu ile girite okunan wordn
iki byten yeri deitirilerek bu dzenlenebilir. Bu durum dikkate alarak
hazrlanan program aada grlmektedir.
63
Devrenin Balant emas:
AVO METRE
V COM
Ladder Diyagram: (Uygulama14_1)
64
Aadaki tablo program altrldnda Dijital girilerin durumu ve

Analog kta llen deer dikkate alnarak doldurulmutur. Bu deneyi siz
yaptnzda ok kk deiiklikler olabilir.
Dijital Giriler (8+6 toplam 14 bit)

15. 14. 13. 12. 11. 10. 9. 8. 7. 6. 5. 4. 3. 2. 1. 0.
I1.5
I1.4
I1.3
I1.2
I1.1
I1.0
I0.7
I0.6
I0.5
I0.4
I0.3
I0.2
I0.1
I0.0
X
Analog
335mV
x x 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
k
x x 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 335mV
deerleri
x x 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 335mV
x x 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 335mV
x x 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 360mV
x x 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 1 1 386mV
x x 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 410mV
x x 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 1 1 435mV
x x 0 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1,310V
x x 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2,589V
x x 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 5,141V
Yukardaki tabloda da grlecei gibi analog kta 10V elde etmek iin
PLCnin giri says 12 bitlik analog k iin gerekli olan bit sayn
karlayamamaktadr. Tabii bu durum sadece girilerdeki anahtarlar kullanarak
dijital giri bilgisi elde etmek istediimizde karlaabileceimiz zel bir
durumdur. Dijital giriten okuna verinin ilk biti AQW0 iin nemsizdir. Dijital
giriteki ilk 3 bit kullanlmadnda kullanlabilecek bit says 11 adet
kalmaktadr. Bu durumu programda kk bir dzenleme ile aadaki gibi
giderilmitir.
Programda yaplan dzenlemeye gre PLCnin giriinde okunan word

tipindeki veri her seferinde 3 bit sola kaydrlarak analog k portuna
gnderilmektedir. Buna ait program Uygulama14_2dir.
Saysal Giriler
15. 14. 13. 12. 11. 10. 9. 8. 7. 6. 5. 4. 3. 2. 1. 0.
I1.5
I1.4
I1.3
I1.2
I1.1
I1.0
I0.7
I0.6
I0.5
I0.4
I0.3
I0.2
I0.1
I0.0
X
Analog
335mV
x x 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
k
x x 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 360mV
deerleri
x x 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 386mV
x x 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 410mV
x x 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 435mV
x x 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1,310V
x x 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2,589V
x x 0 0 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 5,141V
x x 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5,143V
x x 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 5,180V
x x 0 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 10,24V
65
Ladder Diyagram: (Uygulama14_2)
66
Aadaki tabloyu yukardaki programa gre farkl dijital giriler iin

llen analog k deerleri iin doldurunuz.
Saysal Giriler
15. 14. 13. 12. 11. 10. 9. 8. 7. 6. 5. 4. 3. 2. 1. 0.
I1.5
I1.4
I1.3
I1.2
I1.1
I1.0
I0.7
I0.6
I0.5
I0.4
I0.3
I0.2
I0.1
I0.0
X
Analog
x x 0 0
k
x x 0 0 deerleri
x x 0 0
x x 0 0
x x 0 0
x x 0 0
x x 0 0
x x 0 0
x x 0 0
x x 0 0
x x 0 0
67
Uygulama 15 Analog Giri / Dijital k Uygulamas
Ama: Set zerinde bulunan 10K ok turlu potansiyometrenin orta

ucundaki gerilim deerini PLCnin analog giriinden okuyup saysal klarnda
binary formatnda gstermek.
Balant ekli: PLCnin analog girii ile potansiyometre arasndaki

balanty aadaki ekilde yapnz.
Resim 3 : ok Turlu Potansiyometre balants
Ladder Diyagram:
68
Saysal klar
15. 14. 13. 12. 11. 10. 9. 8. 7. 6. 5. 4. 3. 2. 1. 0.
Q1.2
Q1.1
Q1.0
Q0.7
Q0.6
Q0.5
Q0.4
Q0.3
Q0.2
Q0.1
Q0.0
x x x x x 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Giri
12,46 mV
x x x x x 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 Gerilimi
22,27 mV
x x x x x 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 26,21 mv
x x x x x 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 30,19 mv
x x x x x 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 89,20 mV
x x x x x 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1 325,7 mV
x x x x x 0 0 0 1 1 0 0 1 0 0 0 1,002 V
x x x x x 0 0 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1,274 V
x x x x x 0 0 1 1 1 1 1 1 0 0 0 2,508 V
x x x x x 0 1 0 0 0 1 1 0 0 0 0 7,834 V
x x x x x 1 1 1 1 1 1 0 1 0 1 0 10,03 V
Aadaki tabloyu yukardaki programa gre farkl analog giriler iin

okunan dijital k deerlerine gre doldurunuz.
Saysal klar
15. 14. 13. 12. 11. 10. 9. 8. 7. 6. 5. 4. 3. 2. 1. 0.
Q1.2
Q1.1
Q1.0
Q0.7
Q0.6
Q0.5
Q0.4
Q0.3
Q0.2
Q0.1
Q0.0
x x x x x Giri
x x x x x Gerilimi
x x x x x
x x x x x
x x x x x
x x x x x
x x x x x
x x x x x
x x x x x
x x x x x
x x x x x
69
Uygulama 16 OP-Panelinden Analog Giri Gerilimini Okumak
Ama: PLCnin analog giriine uygulanan 0..10V arasndaki gerilimi

okuyarak Op-Panelde grntlemek. 0..10V aras deiken giri gerilimi elde
edebilmek iin deney seti zerinde bulunan 10K ok turlu potansiyometreden
yaralanlacaktr. Devrenin balants aadaki ekildeki gibi yaplmaldr.
Devrenin Balant emas:
Program 2 blmden oluuyor. Birincisi operatr paneli sihirbaz, ikincisi

ise PLC yazlm. Operatr paneli sihirbazn Tools\TD200 Wizarddan balatrz.
Operatr Paneli Giri-k deneyinde olduu gibi sihirbaz balatr gerekli
ayarlamalar ayni ekilde yaparz. Bu deneyde operatr paneli ile yapacamz
farkllk ekran hazrlama blmndedir.
70
Alan men sayfasnda yukarda grld gibi bir etiket (Gerilim)

gireriz. Daha sonra Add Screen butonuna basp alan sayfadan ekranda
grntlemek istediimiz bilgileri gireriz.
Gelen pencereye istenilen mesaj yazlr. Ayn zamanda bu ekrana

PLCde grntlemek istediimiz veri alann adresi girilebilir. Bizim
uygulamamzda giri gerilimi ile birtakm ilemlerden yapldktan sonra
grntlenecek veri VD420 adresine yazlmtr. Bizde bu adresdeki veriyi
gstermek iin Insert PLC Data butonuna basarak bu adresi girmemiz
gereklidir.
Op-Paneli bu ekilde hazrlandktan sonra Ok ve Next tularna basarak Wizard

tamamlarz.
71
Daha sonra PLCye aadaki program hazrlayp yklememiz

gerekecektir. Programn Ladder diyagram aadaki gibidir.
Ladder Diyagram:
72
73

PLC Deney Seti PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

PLC Deney Seti PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

PLC Deney Seti PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Y-0030S2

S7-200 PLC ve TEMEL KOMUT

Bu kitabn tm haklar Yldrm Elektronie aittir. Bu kitabn tamam veya bir

1. Y-0030S2 PLC DENEY SETNN TEKNK ZELLKLER _______________________ 1

ekil 1:PLC Deney Seti Birimleri

1. Deney Seti A/Kapa Anahtar

1. Saysal k Gsterge Ledi

1. Fonksiyon jeneratr ama/kapama anahtar

1. (V) Analog Sinyal Gerilim k (0..10V)

PLC: Sistemde kullanlan PLCnin; 10 bit saysal k, 14 bit saysal

Port 1 Port 0 PLC CPU224XP OP-Panel TD200

Resim 1 : PLC (S7200 CPU 224XP) ve operatr paneli (TD200 3.0)

Operatr Paneli: Operatr Paneli olarak, Siemens TD-200 Ver 3.0

PLC Programlama Kablosu:

Resim 2 : USB-RS 232/PPI programlama kablosu

Resim 2de grlen PLC programlama kablosu ile Siemens PLCler

Programlanabilir lojik kontrolr ya da denetleyiciler (PLC:Programmable

PLClerin en yaygn kullanld alanlar, endstriyel otomasyon

ekil 2: Konvansiyonel Kumanda Devresi

ekil 3: PLCli Kumanda Devresi

Gnmzde bu tr devrelerin yerini PLCli kumanda sistemleri almtr.

Genel olarak PLC belleinde bulunan programn akna gre,

PLCler genel yap ve alma bakmndan, kiisel bilgisayarlarn yaps

1. ncelikle PLCler endstriyel bir rndr. Belirli baz

ekil 4: PLCnin Kullanm Alanlar

4. Endstriyel ortamlarda kullanlan birok cihazn, birlikte

PLCler yapsal olarak iki tipte bulunmaktadr.

Kompakt Tip PLC: Kk boyutlu PLClerdir. Besleme kayna, giri-

Modler Tip PLC: Bu tip PLClerde deitirilebilmesi mmkn olan ve

ekil 5 : Modler PLC

3. PLCLERN TEMEL YAPISI

RAM tip hafza

ROM tipi hafza

ekil 6: PLCnin iyaps

PLCler yap bakmndan mikrobilgisayarlara benzerler. Tm

Merkezi lem Birimi: PLCnin ierisindeki merkezi ilem birimi

ekil 7: Modler yapdaki PLC sistemi

RAM: Yazlabilen, okunabilen rastgele eriimli bellektir. Geici bir hafza

EPROM ve EEPROM: ROM tipi hafzalara yazlan bilgiler, sistemin

Projeniz bileenden oluur: program blou, data blok (opsiyonel) ve

ekil 8: S7-200n veri saklama yerleri

Zamanlayclar (Timers): PLC ile zamana bal uygulamalar iin

Giri Arabirimi ve Bileenleri:

Aadaki blok diyagramlarda grlen birimler, birok PLCde bulunan

ekil 9: Giri arabirimini oluturan devreler

1- Optik zolasyon ve giri gerilimi sinyal uygunlatrma devresi;

PLCye d dnyadan gelen tm elektrik sinyalleri PLC ierisine

ekil 11: Bilgilerin k yoluyla iletilmesi

2-Dijital giri filtresi (Sinyal geciktirme ve parazit giderme

Kumanda devre elemanlarndan gelen kumanda sinyallerinin var olma

ekil 12 : Yazlmla deitirilebilen sinyal geciktirme ayar penceresi

3-Darbe Yakalama Giri Devresi; PLC giriindeki ok hzl sinyalleri

ekil 13: Darbe Yakalama Girii

4-Giri grnt tablosu; (PII:Proccess Input Image) PLCye d

ekil 14: Tipik bir PLC k arabirim devresi

ekil 15 : k arabirimini oluturan birimler

1-k grnt tablosu; (PIQ: Proccess Output Image) PLCde

2-Elektriksel izolasyon (optokuplr) devresi; PLC ierisinde