Osnovi fizikalne terapije Radovan Milinkovi

TERMOTERAPIJA

Definicija: Termoterapija je terapijska primjena toplote preko zagrijanih tijela koja imaju
veliki toplotni kapacitet i malu provodljivost toplote - tj. tijela koja prilikom zagrijavanja
primaju veliku koliinu toplote i tu toplotu postepeno prenose na organizam.

Indiferentna temperatura je oznaava temperaturu tijela (medijuma) pri kojoj organizam

najmanje odaje od svoje toplote i najmanje prima od sredine u kojoj se nalazi.
Vazduh 29-34C (22-24 Kunej, Stankovi)
Voda 34-35 C
Parafin 52 -54C
Peloid 38-39 C

Tijelo (medijum) ija je temperatura nia od indiferentne i ide do granice tolerancije,

organizam osjea kao mlako, svjee, hladno, ledeno i predstavlja hladnu diferntnu zonu,
a tijelo ija je temperatura via od indiferentne do granice tolerancije organizam osjea kao
toplo, vrue, vrelo i predstavlja toplu diferentnu zonu.

Taka tolerancije predstavlja stepen zagrijanosti tijela (medijuma) koji je organizam u stanju
da podnese bez osjeaja bola i koja ne izaziva destrukciju tkiva.
Suv vazduh 100 C
Vodena para 65-70 C
Voda 43-46 C
Parafin 65 C
Peloid 50 C
Parafango 60 C

Temperatura aplikacije:
Suv vazduh od 60-100 C
Vodena para 45-55 C
Voda od 0-43 C
Parafin 55-60C
Peloid 42-45 C
Parafango 50 C

Toplota se prenosi na organizam iz spoljanjeg izvora (egzogena toplota) putem:

-kondukcije direktono prenoenje sprovoenje-vrsta tijela
- konvekcija prenoenje kretanjem,strujanjem medijuma (tenosti i gasovi)
-Konverzija - nastaje u organizmu transformacijom ektrine, svjetlosne ili zvune terapije
(endogena toplota)
-Radijacija - prenoenje toplote u vidu elektromagnetnih talasa bez posredstva medija IR-
fototerapija

Dejstvo:
- neurorefleksno i neurohumoralno odnosno hiperemija ubrzanje cirkulacije krvi i limfe,
poveanje lokalnog metabolizma, poboljanje trofike i reaktivnosti tkiva
-smanjenje bola
-Smanjenje tonusa miia
-omekava fibrozno tkivo i poveava elastinost tkiva oko zglobova

1
 Osnovi fizikalne terapije Radovan Milinkovi

- Konsenzualna reakcija krvnih sudova u udaljenim dijelovima tijela (osjeaj toplote kod
zagrijavanja stopala

Parafin:
Parafin se priprema zagrijevanjem u parafinskim kazanima sa duplim dnom. Moraju biti tri
posebna kazana za donje ekstremitete, gornje ekstremitete i facijalne maske.
Parafin se otapa uz dodatak parafinskog ulja 6:1. Kada se parafin potpuno otopi ostavljamo
ga da se hladi i kada se na povrini otopljenog parafina stvori skramica, tada je parafin
spreman za upotrebu. 55-60C. Parafin se povremeno zagrijava na 100 C kako bi se
uklonile kapljice vode koje nastaju znojenjem pacijenta i sprijeile opekotine od vode, kao i
sterilizacija parafina. Takoe, parafin se cijedi kroz gazu radi uklanjanja dlaka i
deskvamiranih elija epiderma.

Parafin se primjenjuje u svijetloj dobro zagrijanoj prostoriji i to:

Premazivanjem etkom
Utapanjem imerzijom (intermitentna imerzija)
Ulivanjem-utapanjem u odgovarajue posude
Nanoenje sprejom
Uvidu kompresa gaza natopljena parafinom se u vie slojeva stavlja na odreen dio tijela
Facijalne maske se koriste u terapijske i kozmetike svrhe, s tim da se zatite oi, nos i usne,
nanosi se u sloju od 0,5 cm parafina iz posebnog kazana.

Parafin se nanosi u sloju od 1-2cm i u trajanju od 20-40 min, pri emu se oblae plastinom
folijom, pamunom i vunenom tkaninom kako bi se sprijeilo ubrzano hlaenje.
Po zavretku procedure dio tijela se prebrie pekirom i ponovo uvije tkaninom kako bi se
usporilo hlaenje, onoliko koliko je trajalo zagrijavanje.

Indikacije:
Miino skeletne povrede (kontuzije, distorzije, distenzije, stanja posle iaenja i preloma
kostiju, kontrakture zglobova, artritis, artroze, periartritis, spondiloze, tendinitis burzitis,
neuritis, neuralgije, hron.zapaljenja enskih polnih organa osim tuberkuloze, oiljci na koi
posle opekotina. Uvodna procedura za druge terapijske modalitete.

Kontraindikacije:
povrede i oteenja u akutnom stadijumu, krvarenje i sklonost ka krvarenju, proirene vene,
tromboflebitis, febrilna stanja, maligne bolesti, tuberkuloza, dekompenzacija srca,
neosjetljivost na temperaturu i bol.

Parafango kombinacija parafina i finogranulisanog vulkanskog peloida

Peloidoterapija je primjena neorganskog ili organskog blata u prirodnim uslovima ili u

posebnim prostorijama u koje se doprema ve pripremljen peloid koji se sklaaditi u
betonskim bazenima i mora biti pokriven slojem vode 10-15cm radi spreavanja isuivanja.
Peloid se zagrijeva u kazanima sa duplim dnom i primjenjuje u obliku pakovanja i peloidnih
kupki razrijeen sa vodom T/aplikacje je 42-44C, trajanje 40 min
Peloid ima toplotno i hemijsko dejstvo

Glina

2
 Osnovi fizikalne terapije Radovan Milinkovi

Pijesak
Parne komprese
Hidrokolator
Parni tu
Parna kupka
Sauna

KRIOTERAPIJA

Definicija:
Krioterapija je procedura snienja lokalne temperature tkiva pod dejstvom hladnoe u
terapijske svrhe. Koristi se hladna diferentna zona, metodom kondukcije

Dejstvo:
Hladnoa izaziva vazokonstrikciju, poveava viskoznost, = > usporava cirkulaciju, smanjuje
se propustljivost kapilara, smanjuje razvoj otoka, djeluje analgetino, smanjenje spazma

Kratkotrajna primjena hladnoe nakon vazokonstrikcije izaziva vazodilataciju. Ova reakcija

izostaje u sluaju ateroskleroze i dijabeta Negativna hidroterapijska reakcija.

Primjena:

Kriomasaa Led se priprema u plastinoj ai u koju se stavi patula. Terapeut dri patulu.
Kriomasaa se izvodi sporim krunim pokretima sa laganim pritiskom na tretirani dio tijela.
Bolesnik prvo osjea hladnou, zatim arenje i bol koji nastaje kada se temperatura snizi za 4-
5C, procedura se tada prekda i obino traje 5-10min.

Pakovanje ledom smrvljeni led se stavi u plastinu kesu koji se obavije frotirnom ili
vunenom tkaninom da bi se sprijeilo brzo odavanje hladnoe u spoljnu sredinu. Trajanje
tretmana je od 5 do 15 min

Imerzija intermitentno potapanje ekstremiteta u ledenu vodu sa kockicama leda sa temp. niom od
10C, potapanje traje od 1/2 minuta do 1 minut sa pauzom od 1/2 minuta i ponavljanjem 5-8 puta
ili potapanje u vodu 16-18 C u trajanju od 15-20min neprekidno

Negativni efekti krioterapije - predoziranje:

-pretjerano rashlaenje
-nekrozu elija
-promrzline

Indikacije:

-Zatvorene povrede mekih tkiva i kostiju (distorzije, luksacije, kontuzije,)

-akutna zapaljenja
-Spazam
-otok
-Bol

3
 Osnovi fizikalne terapije Radovan Milinkovi

-Uvodna kth procedura

Kontraindikacije:
-sniena tolerancija na hladnou
-poremeaj cirkulacije
-oteenje senzibiliteta
-alergija na hladnou
-leukemija
-ceerebrovaskularna i kardiovaskularna oboljenja kod aplikacije na vee povrine

HIDROTERAPIJA

Definicija: Hidroterapija je spoljna primjena vode radi lijeenja.

Djelovanje:
hidrotermiko
hidromehaniko
hidrohemijsko

Hidrotermiko koristi se razliita zagrijanost vode u terapiske svrhe

-hladna diferentna zona: - ledena voda 0-4C,

hladna 5-20C,
svjea 21-28C,
mlaka 28-33C
-indiferentna zona: 34-35C

-topla diferentna zona : -topla voda 36-39C,

-vrua 40-42C

-taka tolerancije 43-46C

Hidromehaniko hidrostatiki pritisak, potisak vode, viskoznost vode kod hidrkineziterapije,

strujanje tenosti

Hidrohemijsko- pojedine hemijske supstance se iz vode resorbuju kroz kou.

Hladna voda u prvoj fazi izaziva vazokonstrikciju koja traje do 1min (koa blijeda i hladna). Dijastolni
pritisak se poveava, puls usporen.
U drugoj fazi nasta je reaktivna hiperemija (koa je crvena i topla). TA se smanjuje i vraa u normalne
vrijedosti, a puls ostaje usporen.

Ako primjena hladne vode dugo traje, javlja se trea faza pasivna hiperemija. Dolazi do zastoja
krvi u venama i kapilarima (koa je hladna i cijanotina) negativna hidroterpijska reakcija.

Kratkotrajno snano djelovanje hladnoe i toplote ubrzava i produbljuje disanje djeluje nadraajno na
nerve, poveanje broja crvenih i bijelih krvnih zrnaca
, a dua primjena hladnoe djeluje inhibitorno i izaziva anesteziju, a dua primjena tople vode
smanjuje nadraljivost, disanje je uestalo i povrno.

Hladne opte kupke djeluju nadraajno i tonizirajue, a tople djeluju sedativno

4
 Osnovi fizikalne terapije Radovan Milinkovi

Hladnoa poveava tonus simpatikusa, a toplota tonus parasimpatikusa.

Na suprotnoj simetrinoj strani tijela javlja se konsenzualna reakcija krvnih sudova korisno kada
direktna primjena nije mogua (gips)

Podjela :

Hidrotermike procedure

Kupke:
-lokalne :
Haufove sa postepenim poveanjem temperature vode od od 35 42 C u trajanju od 10-12min i
onda se ta temperatura odrava jo 10 min
Kontrastne kupke, naizmjenina primjena vode T=40 C / 0,5-1min i svjee vode 20-23C / 110-
15sec u drugoj kadici postupak se ponavlja 4-5puta i zavrava se hladnom vodom
Biserna kupka dobija se tako to se vazduh pod pritiskom 1-2bara proputa kroz sitne otvore na
reetki koja s e stavlja na dno kade, voda je 36-37C. Mjehurii vazduha drae mehano i termo
receptore u koi i djeluje sedativno i relaksantno.

-opte kupke u Bazen (grupne) i Kada -individualne(Habard kada u obliku trolisne deteline koja
omoguava pokrete i i izvoenje hidrokineziterapje) temperatura vode od 34-36C

Hidrohemijske procedure:
Mineralne kupke slane i alkalne
Gasovite kupke CO2, O, H2S, Rn, N, J,
Aromatine kupke ekstrakt bora

Polivanje - lokalno ili opte vodom temperature 20-34C u trajanju 3-5min s tim da se svaki sledei
tretman smanjuje temperatura za 1-2C (od 34 do 20C)

Trljanje nakvaenim ubrusom -tonizirajue dejstvo

Vlano umotavanje bolesnik se umota nakvaenim arafom u hladnoj vodi 15-20C, a preko arafa
se stavi ebe pri emu se javi vazokonstrikcija a nakon 2-3min vazodilatacija sedativno dejstvo

Hidromehanike procedure

Tuevi :
-arkoov tu mlaz vode 30-32C, 1-3bara sa udaljenosti od 2-3m, prvo zadnja strana tijela, bona pa
prednja. (ekstremiteti gustim, a trup rastresitim mlazom utrajanju od 3-5min dok koa ne pocrveni a
onda se prelazi na Vernij tu koji je u stvari arkoov tu sa specijalnom lopaticom 2-3 min (3-4
kruga)...tuiranje se zavrava energinim trljanjem suvim arafom. Broj procedura 5-6 s tim da se
svaki sledei put smanjuje temperatura i zavrava sa 20C
kotski tu je arkoov tu sa kombinacijom vode 40C /20-30 sec i vode 20C/10-15sec 1,5-3bara sa
poavljanjem od 4-5 puta i zavrava se hladnom vodom.
Podvodn tu-masaa primjena tople vode 36-37C pod pritiskom 0.5 do 2bara kroz vodu sa
rastojanja od 20 cm i postepeno se smanjuje na 5-10cm u trajanju 10-20min, mlaz se vodi linearno ili
kruno i to uvijek centripetalno u smjeru kretanja venske krvi i limfe. Najprije proksimalni pa distalni
dijelovi ektremiteta.

Vjebe u vodi

5
 Osnovi fizikalne terapije Radovan Milinkovi

Indikacije za hidroterapiju kao kod termoterapije:

Pareze i paralize
Oboljenja perifernih nerava
Oboljenja perifernih krvnih sudova
Povrede mekih tkiva i sportske povrede
Kontrakture
Reumatoidni artritis
Artroze
Spondiloza
Infarkt srca ukasnj fazi rehabilitacije
Hronini bronhitis i astma

Kontraindikacije:

Zarazna oboljenja
Febrilna stanja
Epilepsija psihijatrijske bolesti
Hipertenzija
Srana insuficijencija
Respiratorna insuficijencija,
Krvarenje i sklonost krarenju
Inficirane rane
Gljivina oboljenja koe
inkontinencija