Tehniki fakultet Rijeka

VJEBE - MEHANIKA FLUIDA

IZBOR ZADATAKA DINAMIKA

Lado Kranjevi
D1. Jednostavnom Pitotovom cijevi mjeri se brzina strujanja u otvorenom kanalu
Za situaciju prema slici odrediti brzinu strujanja vode u toki 1, ako je razina voda u
Pitotovoj cijevi za h iznad povrine vode u kanalu.

h0

1 2

Bernoullijeva jednadba 1-2 uz pretpostavku da nema gubitaka strujanja od 1 do 2

( hg = 0 ):
p1 v12 p v2
+ + z1 = 2 + 2 + z 2 = 0
g 2 g g 2 g
Uz z1 = z 2 te brzinu u zaustavnoj toki 2 v 2 = 0 gornji izraz se pojednostavljuje u:
p1 v12 p 2
+ =
2
odn:
2
v12 = ( p 2 p1 ) (1)

Tlak u toki 1: p1 = gh0 (2)

Maksimalni tlak jest stagnacijski tlak u stagnacijskoj toki 2: p 2 = g (h0 + h ) (3)
Iz (1), (2) i (3):
2
v12 = (gh0 + gh gh0 )

v1 = 2 g h
D2. Zrak (p = 110 kPa, t = 4C ) struji u cijevi. Mjerni fluid u manometru je
voda. Ako je h = 3 cm koja je brzina zraka?

Bernoulilijeva j. 1 2:
p1 v2 p2 v2
+ 1 + z1 = + 2 + z 2 + hg
Z g 2g Z g 2g

za z1 = z2, hg = 0, v2 = 0 slijedi:
v12 p p1
= 2 . (1)
2g Z g

Dif. manometar, izobara kroz vodu:

p A = pB
p1 + Z gk + V gh = p 2 + Z g (k + h )
p 2 p1 = ( V Z )gh , poto je Z malena vrijednost: p 2 p1 V gh = 294,3 Pa

Gustoa zraka preko jednadbe idealnog plina:

p = Z RT
Nm
uz plinsku konst. za zrak R = 287 i T = 273 + 4 = 277 K slijedi
kgK
p 110000 kg
z = = = 1,384 3
R T 287 277 m
Iz (1)
294,3
v12 = 2 = 425,29
1,384
v1 = 20,62 ms 1
D3. Venturimetar pokazuje na diferencijalnom manometru otklon mjernog fluida
hm=90mm stupca ive. Koji je protok nafte (n= 920kg/m3), ako su promjeri
venturimetra d1= 300mm, d2= 200mm.

z2
z1

hm
A B

p1 v2 p v2
B.J. od 1-2: + 1 + z1 = 2 + 2 + z 2 + hg = 0 uz hg = 0 (1)
g 2 g g 2 g
p1 p2 1
n g
+ ( z1 z2 ) =
2 g
(
v22 v12 )
d 12
A d2
jednadba kontinuiteta: v1 A1 = v 2 A2 v 2 = v1 1 = v1 42 = v1 12 (2)
A2 d2 d2
4
1 2 d1
4
p1 p2
Iz (1) i (2): + ( z1 z2 ) = v1 1 (3)
n g 2 g d 2

Diferencijalni manometar: p A = p B
p A = p1 + n g z1 (4)
pB = p2 + n g ( z2 hm ) + g hm / : n g (5)
p1 p 2 p1 p 2
Iz (4) i (5): = z1 + z 2 hm + hm + ( z1 z 2 ) = hm 1 (6)
n g n n g n
1 2 d1
4

Iz (6) i (3): hm 1 = v1 1 .
n 2 g d 2

2 g hm 1
v1 = n
4
.
d1
1
d2

2 g hm 1
Uz Q = A1 v1 slijedi: Q = A1
n = 0,173 m 3 s 1 .
4
d1
1
d2

Openita formula za venturimetar uz koeficijent gubitka venturimetra Cv:

2 g hm m 1
Q = C v A2
4
d
1 2
d1

D4.
D5. Odreditit vrijeme za koje e se cilindrina posuda osnovice A=420cm
napunjena vodom do visine H=40cm isprazniti kroz otvor povrine A1 = 2cm 2 .Koef..
kontrakcije mlaza =0,6.

dV

Brzina istjecanja na otvoru A1 je

v = 2 gz (1)
dok je protok na otvoru A1 uz uraunat koeficijent kontrakcije mlaza
Q = A1 v . (2)
Za vrijeme dt volumen vode u posudi smanji se za dV = A dz te je mogue definirati
protok:
dV A dz
Q= = . (3)
dt dt
Izjednaavanje izraza (2) i (3) daje:
dz
A1 v = A
dt
Odnosno uvaavanje izraza (1) slijedi:
dz
A1 2 gz = A
dt
Adz = A1 2 gz dt .
Integracija gornjeg izraza daje:
1
H
A 1 1 A 1 z2 H
T=
A1 2 g 0 z dz =
A1 2 g 1
0

2
A 2 A H
T= H = 2 = 99,949 s 100 s
A1 2 g A1 2 g
D6. Koliko se visoko uzdie mlaz vode iz mlaznice ako je predtlak u A
p A = 55kPa . Pretpostaviti strujanje idealnog fluida. d = 100 mm , D = 200 mm ,
L = 1,1 m .

Bernoullijeva j. od A do B:
v A2 p A v2 p
+ + 0 = B + B + L + hg
2 g g 2 g g
Fluid je idealan: hg = 0 .
v A AA = v B AB
2
A d
v A = B vB = vB
AA D
p A v B2 d
4

= 1 + L /2g
g 2 g D
2 pA d 4
L 2 g = v B 1
2

D
2 55000
21,582 = v B2 0,9375 v B = 9,71m / s
1000

Bernoullijeva j. od B do D:
v B2 p B v2 p
+ +0= C + C +H
2 g g 2 g g
Uz p B = p C = p a te vC = 0 sljedi:

v B2
H= = 4,807m
2g
D7. Izraunati srednju brzinu kojom voda istjee kroz sifonsku cijev te izraunati
minimalni tlak u sustavu. Zanemariti gubitke.

Bernoullijeva j. od 1 do 3:
p1 v12 p v2
+ + z1 = 3 + 3 + z 3 + h g
g 2 g g 2 g
p1 = p a , p3 = p a , A1 >> A4 v1 0 ,
z 3 = 0, z1 = H
Bernoullijeva jednadba se reducira u:
v2
H= 3
2g
v3 = 2 gH = 6,86ms 1 srednja brzina istjecanja.

Minimalni tlak u sustavu nalazi se u toki 2 gdje je

potencijalna energija maksimalna, a tlana minimalna.

Bernoullijeva j. od 2 do 3:
p 2 v 22 p v2
+ + z 2 = 3 + 3 + z 3 + hL
g 2 g g 2 g
p3 = p a , v 2 = v3 , z 3 = 0, z 2 = H + L
Bernoullijeva jednadba se reducira u:
p2 p
+ ( H + L) = a
g g
p 2 = p a g ( H + L )
p 2 = 64684 Pa
D8. Voda temperature 40C struji iz spremnika A u spremnik B. Odrediti
volumni protok kroz kapilaru zanemarujui sve gubitke osim gubitaka trenja (uz
pretpostavku laminarnog strujanja). Ispitati da li je pretpostavka o laminarnom
strujanju opravdana.
A

0,2 m
A D=0,001 m
6 m
2
= 1 10
s
D=1 mm Q=?

y 0,4 m
B
0
x B
0,12 m

Bernoulijeva jed. A-B:

2 2
pA v p v
+ A + 0,6 = B + B + 0 + h g (1)
g 2 g g 2 g
0 0
( jer pA = pB = patm )

L v2 Q L 8 Q2
hg = ili uz v= hg = (2)
D 2 g D 2 D5 g 2
4

64
Za laminarno strujanje: =
Re

vD 4Q D 16 D
Re = ili Re = = 64 = (3)
D 4Q Q

16 D L Q 2 8 128 L Q
(1) + (2) + (3) : 0,6 = 5 =
Q D g 2 D4 g

0,6 D 4 g m3
Q= = 2,778 10 7
128 L s

4Q
Re = = 353,7 - pretpostavka o laminarnom
D
strujanju je opravdana jer Re < 2300
 2 2
v v
D9. Ako su gubici kod ulaza u cijev 5 1 , u mlaznici 0,05 2 zanemarujui
2g 2g
gubitke trenja, odrediti volumni protok Q i tlak u presjeku A za H = 8 m
B
H=8m
Q=?, pA=?

d1=150 mm
Iz slike:
H

d1 = 0,15 m
2 d2 = 0,05 m

VODA

d2=50 mm
A

Bernoullijeva jednadba od B 2:
2 2 2 2
pB vB p 2 v2 5v v
+ + ZB = + + Z 2 + 1 + 0,05 2 ( jer je pB = p2 = patm )
g 2 g g 2 g 2g 2g

uz (ZB - Z2 = H) slijedi
2 2
v2 5v
H = 1,05 + 1 (1)
2g 2g
Iz jednadbe kontinuiteta:
Q1 = Q2 A1v1 = A2v2 d12v1 = d22v2
2
d
=> v1 = v2 2 = 0,1. v2 (2)
d1
2
v2
2 5 0,12 v2
(1) i (2) : H = 1,05 + = 0,05666 v2
2

2g 2g
v 2 = 11,88 m / s , a iz (2) slijedi v1 = 1,32 m / s
Q = A2 v 2 = 0,0233 m 3 s 1 = 23,33 l / s
Bernoullijeva jednadba od B - A :
2 2 2
p B vB p v 5v
+ + ZB = A + 1 + Z A + 1 (uz pB = patm, ZB - ZA = H)
g 2 g g 2 g 2g
2
5 v1
p A = p atm + gH = 10 5 + 78480 871,2 4356 = 173252,8 173 kPa
2
D10. Voda struji (Q=170 l/s) iz spremnika A u spremnik B. Ako je = 0.133 10 5 m 2 s -1
kinematska viskoznost fluida, koji je promjer D=? horizontalne cijevi. Cijevi su
eline uz e=0,000046m.

35 m
K=0,4

K=0,9
A 65 m y

16 m

35 m
2 0
x
K=1
B
BJ 1 2 :

v12 p v2 p
+ 1 + (35 + 35 16) = 2 + 2 + 0 + hg => hg = 54 (1)
2 g g 2 g g
L v
2
Q 4Q 0,2165
h g = ( K1 + K 2 + K 3 + ) (2) , uz v = = 2 = (3)
d 2g A D D2
(1), (2) i (3) daju:
100 0,40687
54 = ( + 2,3) 4 / D 5
D D 2g
54 D 5 = (100 2,389 10 3 + 2,3 2,389 10 3 D)
5
(100 2,389 10 3 + 2,3 2,389 10 3 D)
D=
54
D = 5 (4,424 + 0,10175 D ) 10 3 (4)
Rjeavanje (4) iteriranjem :

Pretpostavljeno I = 0,025 , D1 = 0,5 :

DII = 5 (4,424 1 + 0,10175 DI ) 10 3 = 0,174 DIII = 0,1666 DIV = 0,166
vDIV
4Q e
Koristei Re I = =
= 980391 i = 0,000277 iz Moodyjevog dijagrama ili
DIV DIV
1,325
modificirane Colebrookove formule: = 2
slijedi: II = 0,0156
e 5,74
ln + 0, 9
3,7 D Re
U (4) uvrstimo II = 0,0156 i D IV = 0,166 slijedi: DV = 0,154 .
vDV 4Q e
Pomou Re II = = = 1056785 i = 0,00002987 iz modif. Colebrookove
DV DV
formule slijedi: DVI = 0,157 to je prihvaeno kao rjeenje.
 6 2 -1
D11. Voda ( = 1.01 10 )struji iz spremnika kroz eline cijevi ( e = 2.55 10-4 m )
m s
promjera d = 150 mm . Koeficijent gubitka na ulazu u cijev Ku = 0.5 , na koljenima
K k = 0.9 , a na ventilu K v = 10 . Izraunati
a) volumni protok Q = ?;
b) visinu H=? tako da volumni protok iznosi 60 ls1 .

a) Q = ? uz poznati H
2 2
v p v p
BJ 1 2 : 1 + 1 + z1 = 2 + 2 + z2 + hL ,
2g g 2g g

2
v2
iz ega slijedi H = + hL (1)
2g

2
L v2
h L = ( Ku + 2 Kk + Kv + ) (2)
d 2g

2
L v2
(1) + (2)
( K u + 2 K k + K v + + 1) = H (2A)
d 2g

2 gH 196.2
v2 = = (3) .
L 13.3 + 680
Ku + 2 K k + K v + +1
d

Rjeavanje (3) iteriranjem :

4
e 2.5510 3
Pretpostavljeno I = 0,025 uz = =1.7 10 .
d 0.15
v2,I d
Iz (3) v 2, I = 2.545 , Re I = = 377970 .

e 1.325
Koristei i Re1 iz Moodyevog dij. ili modif. Colebrookove formule: = 2 (4)
d e 5.74
ln( 3.7d + Re0.9
slijedi II = 0,0235 .

v 2, II d
Uvrtavanjem u (3): v 2, II = 2.589 pa slijedi Re II = = 384444 .

 Moodyev dijagram ili uvrtavanjem u (4) slijedi III = 0,0225 .
Zbog male razlike 2i3 prihvaamo v 2 = v 2, II = 2.589 ms 1 .
3 -1 -1
Q = v2 A = 0.04575 m s 46 ls .

-1 3 -1
b) Q = 60 ls = 0.06 m s , H = ?
Q -1
v2 = = 3.396 ms .
A

v d e 3
Re = 2 = 504356 , = 1.7 10 , iz (4) ili Moody-a proizlazi = 0.023 .
d
2
L v2
Iz (2A) slijedi: H = ( K u + 2 K k + K v + + 1) = 17.01 17 m
d 2g
D12. Izraunati protok vode ( = 1 10 6 m 2 s 1 ) Q=? kroz cjevovod promjenjivog
poprenog presjeka cijevi. Cijevi su od ljevanog eljeza (e=0,0026m). Zanemariti
lokalne gubitke.,
1 Q=?
6 m 2
= 1 10
L1= s

H=10m
300
m e = 0, 0026 m
L2=
150
m
2
m
0,3

L3=
250
D1=

m
m
0,2
D2=

5m
0,2
D1=

Bernoullijeva jednadba 1-2:

2 2
p1 v1 p v
+ + z1 = 2 + 2 + z2 + hL
g 2 g g 2g
hL = z1 z2 = 10 [ m]
Q = Q1 = Q2 = Q3
2
L v 8L 2
hL = ;h L = 5 2Q
D 2g D g
8 L1 2 8 L2 2 8 L3 2
hL = 1 5 2 Q + 2 5 2 Q + 3 5 2 Q
D1 g D2 g D3 g
2
10 = Q (10200, 8 1 + 38731, 3 2 + 21152, 48 3 )
10
Q=
10200,8 1 + 38731, 3 2 + 21152, 48 3

Iteracija (I):
Pretpostavka: 1 = 1 = 1 = 0,025 QI = 0,0755 m 3 s 1
4Q
Re raunamo prema Re = pa slijedi: Re1 = 320432 ; Re 2 = 480648 ; Re 3 = 384518 .
D
e e e
= 0,00867 ; = 0,013 ; = 0,0104 .
D1 D2 D3
1, 325
oitati iz Moodyjevog dijagrama ili prema = 2 (1)
e 5, 74
ln 3, 7 D + Re0,9

Iteracija (II):
1 = 0, 0364 Re1 = 253374, 67 1 = 0, 0365
2 = 0, 0417 Q = 0, 0597 Re 2 = 380062 prema(1) 2 = 0, 0417
3 = 0, 0386 Re3 = 304049, 6 3 = 0, 0387
Q = 0,0597 m 3 s 1 60 l / s prihvaeno!
D13. Kroz cjevovod struji Q= 570 l/s fluida. Ako je u toki A tlak pa = 690 kPa. Koliki
je tlak u toki B, pB =? Brzina strujanja u tokama A i B je ista, vA=vB. Zanemariti
lokalne gubitke = 0,1131 10 5 m 2 s 1 , = 1000 kg m 3 , e = 0,00026 m , Z A = 6 m , Z B = 15 m

B
Beerrnnoouullliijjeevvaa jjeeddnnaaddbbaa A
A--B
B::
2 2
pA v p v
+ A + z A = B + B + z B + hL g
g 2 g g 2 g
p B = p A g ( z B z A ) ghL (1)
hL = hL1 = hL 2 (2)
Q = Q2 + Q1 (3)
2
L v 2 8 L
hL = ili hL = 5 2 Q ili hL = K Q 2
D 2g D g
8 L
K = 5 2 (4)
D g

iz (4) => K 1 = 1 20401,693 K 2 = 2 1657,257

1 1 1
Za paralelni cjevovod vrijedi = + (5)
K K1 K2

hL hL hL
Q= tj. Q1 = odnosno Q2 =
K K1 K2
Postupak iteracije:
Pretpostaviti 1, 2 => K1= 1 2041, 693 i K2= 2 1657, 257
1 hL
iz (5) => K = => hL = KQ 2 Q1 = Q2 = Q Q1
(
1
+
1
)
2 K1
K1 K2

4Q1 4Q2 e e
Re1 = , Re 2 = => uz = 0, 00087 i = 0, 00055 =>
D1 D2 D1 D2
1, 325
iz Moody dijagrama il Colebrookove jednadbe = 2.
e 5, 74
ln + 0,9
3, 7 D Re
Iteracija (I): pretpostavka 1 = 2 = 0,025

=> k1 = 510, 042; k2 = 41, 431 => k = 25, 09 => hL = 8,1517m =>
3 3
m m
=> Q1 = 0,1264 ; Q2 = 0, 4436 ; => Re1 = 474741, 8;
s s
Re 2 = 1063470, 3 =>

Iteracija (II)
1 = 0, 0198; 2 = 0, 0176 => k1 = 403, 95; k 2 = 29,158 =>
=> k = 18,116 => hL = 5,886m =>
3 3
m m
=> Q1 = 0,1207 ; Q2 = 0, 4493 ; => Re1 = 453333, 4;
s s
Re 2 = 1077135, 2 =>

Iteracija (III)
1 = 0, 0198; 2 = 0, 0176 stoga prihvaamo hL = 5, 886m

* iz (1) => p B = 690 103 g (15 6) g 5, 886 = 543968, 3 Pa

Prihvaeno: p B 544 kPa

D14. Ako pad tlaka u cjevovodu, od toke 1 do 2, iznosi p1-p2 = 240 kPa, izraunati
ukupan protok i raspodjelu protoka po cijevima. Cijevi su eline (e= =0,00026 m). U
cijevima struji voda pri 20C ( = 1 10 m / s ) . Pretpostaviti v1 = v2 . Dimenzije cijevi:
6 2

LA = 305 m , DA = 50 mm, LB = 460 m, DB = 100 mm, LC = 670 m, DC = 75 mm.

Cjevovod je u horizontalnoj ravnini.

p1-p2 = 240*10-3 Pa
= 1 10 6 m 2 / s

e=0,00026 m
Q = ?, QA = ?, QC = ?,

Q = QC + QA uz QA = QB (1)

hL= hLC = hLA + hLB (2)

Bern. jedn. 1-2:

2
v 21 p v p p p2
+ 1 + z1 = 2 + 2 + z 2 + hL hL = hLC = 1 = 24,46m (3)
2g g 2g g g
2
L v hLC DC 2 g 0,05373
hLC = C C C vC = = (4)
DC 2 g LC C C

v C DC
* Iteriranje: pretpostavka CI = 0,025 vCI = 1,466 m/s, ReCI = = 109950

e e 1,325
= 0,00347 Koristei i ReCI iz = (5)
DC DC e 5,74
2

ln + 0, 9
3,7 D Re

ili iz Moodyjevog dijagrama, slijedi:

CII = 0, 0286 vC4 = 1,371 m/s, ReCII = 102826 CIII = 0,0287 v CIII = 1,369,
ReCIII = 102685 CIV = 0,0287

Prihvaeno vC = vCIII = 1,369 m/s uz QC = AC *vC QC = 6,05*10-3 m3/s

 2 2
L v L v
*hLC= hLA + hLB hLC = A A A + B B B (6)
DA 2g DB 2 g
2
2 2 D
poto je QA = QB vA* DA = vB* DB v B = A v A (7)
DB
(6) + (7) :
4
L L D 480
= A A v A + B B A v A v A = (8)
2 2
hLC
DA DB DB 6100 A + 287,5 B

Iteriranje: pretpostavljamo:

AI = 0,025 v AI = 1,734m / s
(I) ReAI = 86700, ReBI = 43300,
BI = 0,025 v BI = 0,433m / s
e e
= 0,0052, = 0,0026
DA DB (iz(5))

AII = 0,032 v AII = 1,536m / s

(II) ReAII = 76800, ReBII = 38400
BII = 0,0285 v BII = 0,384m / s

AIII = 0,032 v AIII = 1,531m / s

(III) Prihvaeno
BIII = 0,0288 v BIII = 0,383m / s

QA = 3*10-3 m3 /s
Q = QA + QC = 3*10-3 + 6,05*10-3

Q = 9,05*10-3 m3/s 9 l/s

D15. Za sustav cjevovoda potrebno je izraunati pad tlaka pA pB ako je protok
vode kroz cjevovod Q=0.6 m3/s. Sve su cijevi krunog poprenog presjeka. Sustav
cjevovoda je u horizontalnoj ravnini. Za sve cijevi vrijedi koef. trenja =0.015.
Izraunati protoke u svim cijevima. Lokalne gubitke zanemariti.
L1=900m, D1=60cm
L4=900m, D4=40cm
L2=1050m, D2=35cm
L5=1500m, D5=75cm
L3=750m, D3=30cm

pA pB=?

=0.015 Q=0.6 m3/s.

Q2=?, Q3=?, Q4=?

Bern. j. A-D:
2 2
pA v p v 2
+ A + Z A = D + D + Z B + hLAD p A p D =
g 2g g 2g
2
( )
v v A + g hLAD (1)
2 D

hLAD = hLAB + hLBC + hLCD (2)

hLBC = hL 2 = hL3 = hL 4 (3)

Q = Q1 = Q5
Q = Q2 + Q3 + Q4 (4)

2
L v
hL =
D 2g
ili
8 L
hL = Q 2 (5)
D g 2
5

8 L3 8 L
iz (3) Q32 = 5 2 2 Q22
D g
5
3
2
D2 g
5
D3 L2
Q3 = Q2
D2 L3
tj.
5
D4 L2
Q4 = Q2 (6)
D2 L4
(4) + (6) :
5 5
D L D L
0.6 = Q2 + Q2 3 2 + Q2 4 2
D L
2 3 D2 L4
0.6 = Q2 (1 + 0.8048 + 1.508)
3
Q2 = 0.1811m / s

tj. iz (6): Q3 = 0.1475m 3 / s , iz (4): Q 4 = 0.2732m 3 / s

Prema (5):
hLBC = hL 2 = 8.1246m
hLAB = 5.1642m
hLCD = 2.8203m

Ukupni gubici prema (2): hL AD = hL AB + hL BC + hL CD = 16,11 m

Q
v A = v1 = = 2.122m / s
A1
Uz
Q
v D = vS = = 1.358m / s
A5
Iz (1) i (2):
1000
p A pD =
2
( 2 2
)
1.358 2.122 + 1000 9.81 16.1109 = 156718.7 Pa
D16.
D17. Crpka crpi vodu iz spremnika kroz cijev promjera d=12cm i isporuuje je
velikom brzinom kroz mlaznicu (toka 2) promjera dm=5 cm. Cijevi su eline
apsolutne hrapavosti e=0.0442 mm i ukupne duljine L=10.8 m. Ako crpka isporuuje
P=35 kW snage vodi, koja je izlazna brzina na mlaznici vm=? i koji je protok Q=?.
Koef. kin. viskoznosti vode = 1 10 6 m2/s.

0,05
2

0,12
1

VODA

Zadano: d = 0,12 m, z2 z1= 2 m, dm = 0,05 m, P=35000 W, e=0.0000442 m, =10-6m2/s,

vm=?, L=10.8 m, Q=?
_________________
Bernoullijeva jednadba od 1 2 :
0
2 2
p1 v1 p 22 v 2
+ + Z1 = + + Z 2 + h L hP ( jer je p1 = p2 = patm ) , (Z2 Z1 = 2)
g 2 g g 2 g
Snaga crpke:
P
P = F v = p A v = g hP Q , slijedi: hP = .
gQ
Bernoullijeva jedn. i izraz za snagu daju:
2
v L v2 P 4Q
0 = 2 +2+ tj. uz v = 2 slijedi:
2g d 2g g Q d
3,57
0 = 13220,3 Q 2 + 2 + Q 2 35862,35 .
Q
Preureen, gornji izraz daje iteracijsku formulu:
3,57
2
Q
Q=
13220,3 + 35862,35
e
Pretpostavljeno: =0.025, Q =1 m3/s. Izraunato = 3.683 10 4 . Slijedi:
d
Iteriranje:
4Q
Q I = 0,01 m3/s , Re I= =1061033, Q II = 0,0494 m3/s , Re II= 524237, II=0,0168,
d
3
Q III = 0,071 m /s , Re III= 756497, III=0,0165
Q IV = 0,059 m3/s , Re IV= 627323, IV=0,01667,
Q V = 0,065 m3/s , Re IV= 690420, IV=0,0166,
Q VI = 0,062 m3/s , Re VI= 657840, VI=0,0166. Prihvaeno Q VI.
4Q
Slijedi: v m = 2 = 31,58 m s 1
d m
D18. Voda struji iz gornjeg jezera raznine z1=197,3m, u donje jezero raznine z1=50m
i predaje snagu turbini. Promjer i duljina tlanog cjevovoda jesu D=0,25m i L=100 m,
hrapavost cijevi e=0,0025 m, a protok Q=0,15 m3s-1. Zanemariti lokalne gubitke.
Koeficijent viskoznosti vode = 1 10 6 m2/s.
a.) Izraunati snagu vode predanu turbini P=?
b.) Rekonstrukcijom tlanog cjevovoda povean je promjer na D=0,3 m i izmjerena
snaga na turbini P=245 kW. Koji je protok Q=?
1

a.) D = 0,25 m, Q= 0,15 m3s-1, e=0.0025 m, =10-6m2/s, P=?

_________________
Bernoullijeva jednadba od 1 2 :
0 0
2 2
p1 v1 p 2
v
+ + Z 1 = 2 + 2 + Z 2 + hL + hT ( jer je p1 = p2 = patm ) , (Z1 Z2 =H =147,3 m)
g 2 g g 2 g
Snaga turbine:
P
P = F v = p A v = g hT Q , slijedi: hT = .
gQ
Bernoullijeva jedn. i izraz za snagu daju:
8 L Q2 P
H = 5 2 + (1)
D g gQ
Mnoenjem gornjeg izraza sa g Q slijedi:
8 L
P = H g Q 5 2 Q3 (2)
D
P = 1445013 Q 83002312 Q 3
4Q e
Iz Re = = 763944 i = 0,001 pomou Moodyjevog dij. ili pribline Colebrookove
D D
1,325
jednadbe = 2
slijedi =0,02.
e 5,74
ln + 0, 9
3,7 D Re

Uvrtavanjem =0,02 i Q=0,15 m3s-1 u izraz (2) slijedi:

P = 211149 W 211 kW .
b.) D = 0,3 m, P= 245 kw , e=0.0025 m, =10-6m2/s, Q=?
_________________
Izraz
8 L
P = H g Q 5 2 Q3 (2)
D
treba preurediti u iteracijski izraz.
Iteracijski izraz oblika
gHQ P
Q= ne bi dao toan rezulatat jer je oekivani korijen kubnog polinoma u
3 8L
5 2
D
blizini vrijednosti Q 0,15...0,18... , to kubirano u jednadbi (2) daje za red veliina
manju vrijednost drugog lana desne strane u odnosu na prvi lan desne strane.

Pri iteracijskom rjeavanju izraza potrebno je predpostaviti lan manje apsolutne

vrijednosti.

Stoga je u izrazu (2) potrebno eksplicitno izraziti prvi lan desne strane tj.
predpostaviti vrijednost drugog lana desne strane.
8 L
H g Q = P + 5 2 Q 3 tj.
D
P 8L
Q= + Q3 (3)
Hg H gD 5 2

Q = 0,1695 + 23,08 Q 3 .
Iteriranje:
e 0,3
Pretpostavljeno = 0,019 , Q = 0,16 . Izraunato = = 0,00083
D 0,0025

4Q
( I ) Slijedi QI = 0,171 odnosno Re I = = 727004 , tj. I=0,0194
D

( II ) Q II = 0,172 m3/s , Re II= 729991, II=0,0194.

Poto je konvergirala prihvaa se vrijednost
Q=Q II =0,172 m3/s.
D19. Ulje gustoe =820 kgm-3 struji kroz venturimetar. Dimenzije
venturimetra su dane na slici. Pretpostaviti koeficijent protoka venturimetra
Cv=0,984. Mjerni fluid u ureaju je glicerin m=1260 kgm-3. Koji je protok ulja?

d1 = 0,5 m, d2 = 0,2 m, =820 kgm-3, m=1260 kgm-3, Cv =0.984 m, hm=1,5 m, z1-z2=-0,5m, Q=?
_________________________________
Jednadba za protok kroz venturimetar:
C v A2 2 p
Q= + 2 g ( z1 z 2 ) , gdje je p=p1-p2 (1)
1 ( A2 / A1 ) 2
Za zadane promjere cijevi d1 i d2 povrine presjeka su A1 = 0,1964m2, A2 = 0,0314m2.
Iz mjerne U-cijevi izjednaivi tlak na izobari A-B slijedi
p A = pB
p 2 + g x + m g hm = p1 + g y
p1 p 2 = m g hm + g (x y ) (2)
Iz slike su vidljivi odnosi:
hm + x = y + z 2 z 1
x y = hm + z 2 z 1 (3)
Iz (2) i (3) slijedi:
p1 p 2 = m g hm ghm + g ( z 2 z1 ) (4)
Dobiveni izraz za razliku tlakova (4) uvrten u jednadbu protoka (1) daje:

2 g hm m 1

Q = C v A2 4
(5)
d
1 2
d1
, a to je takoer poznat izraz za protok kroz venturimetar.
Direktno iz (5) slijedi:
Q = 0,124m 3 s 1
D20. Kroz koljeno koje ima kut skretanja =120o protjee Q=8,5 l/s vode.
Voda u presjeku 1 ima predtlak p1=275790 Pa. Koljeno povezuje dvije cijevi
promjera D1=1,83m i D2=1,22m i nalazi se u vertikalnoj ravnini uz visinsku
razliku ulaznog i izlaznog presjeka H=3m, a teina vode u njemu je
v12
W=80000N. Gubici kroz koljeno jesu 0,15 . Odrediti intenzitet i smjer
2g
rezultantne sile fluida na koljeno i njene komponente u x i z smjeru.
2

D2

1
D1

z
Q
0 x

=1000 kgm-3, p1=275790 Pa, hL= 0,15 v12 / 2 g ,

D1 = 1,83 m, D2 = 1,22 m, Q=0,0085m3s-1,
W=80000 N, H=3 m, Fx=?, Fy=?, FR=?
_________________________________
Zakon ouvanja koliine gibanja, tj. impulsni zakon:
r r r
= m& (v 2 v1 ) r
F
r r
Suma svih sila F te ulazna v1 i izlazna brzina v 2 prikazane na skici:
p2A2
v2 2

FR
Fz
1 Fx

p1A1 W
v1

Kontrolni volumen ogranien je ulaznim i izlaznim presjekom te vrstom stijenkom.

U sumu svih sila ulaze:
r r r r
F = W
r
+ p A
1 1 + p A
2 2 + F Sx + F Sz,

gdje je: W teina vode;

r r
FS x , F S z komponente sile stijenke na fluid koje su istog intenziteta, ali suprotnog
r r
predznaka od sila fluida na koljeno F x , Fz ;
p1 A1 , p2 A2 tlane sile na protonoj granici. Djeluju suprotno od normale protone plohe
(presjeci 1 i 2) tj. uvijek ulaze u kontrolni volumen. p1 i p 2 jesu predtlaci, a A1 i A2 povrine
protonih ploha na kojima djeluju predtlaci.
- impulsni zakon u x i z smjeru:
 (
Fs x + p1 A1 + p2 A2 cos 120 o = g v 2 cos 120 o v1 ) (1)
(
W + Fs z p 2 A2 sin 120 o = g v 2 sin 120 o 0 ) (2)
- Bernoullijeva jednadba 1 2:
2 2
p1 v1 p2 v
+ + z1 = 2 + 2 + z 2 + h L (3)
g 2 g g 2 g
v2
Uz hL = 0,15 1 ,A1=2,63 m2, A2=1,169 m2, v1=Q/A1=3,23 ms-1, v2=Q/A2=7,27 ms-1, z1=0 m,
2g
z2=H iz (3) slijedi:
p 2 = 224357 Pa .

Iz (1) i (2) sad je mogue izraunati:

FS x = 914816,9 N
FS z = 360651,4 N
Slijede komponente sile fluida na koljeno
F x = FS x = 914816,9 N
Fz = FS z = 360651,4 N
i rezultanta
FR 983 kN

FR
Fz
Fx
Nagib FR definiran je odnosom
FZ
tan = tj.
FX
= 21o30