MEHANIKA FLUIDA

Prosti cevovodi
1.zadatak. Nai brzinu vode kroz naglavak izlaznog prenika d=15 mm, postavljenog na
kraju gumenog creva prenika D=30 mm i duine L=25 m na ijem je prednjem delu
ugraen ventil koeficijenta otpora =3,5 (v.sl.). Izlazni presek naglavka je na visini H=1 m
iznad nivoa vode u rezervoaru u kome deluje natpritisak pm=3,5 bar. Koeficijenti gubitaka
su: 1=0,5 na ulazu u crevo, 2=0,1 celog naglavka i usled trenja tr=0,03.

Reenje:
Bernulijeva jednaina za nivoe vode u rezervoaru i izlazni presek naglavka ima oblik:
pa + pm pa v2 p v2
= +H+ + Hg = a + H + + H g tr + H glok
g g 2g g 2g
pa + pm pa v2 L v12 v12 v12 v2
= +H+ + tr + 1 + + 2 .
g g 2g D 2g 2g 2g 2g
v brzna vode na izlazu iz naglavka,
v1- brzina vode u cevi.
Jednaina kontinuiteta (protoka) je:
D2 d2 d2
v1 =v (= Q) v1 = v 2 .
4 4 D
Zamenom prethodnog izraza u Bernulijevoj jednaini dobija se:
pm v2 d4 L d4
H = 1 + + ( + ) + =
2g D D 4
2 1 tr
g D4
v2
4 4
15 25 103 15 v2
= 1 + 0,1 + ( 0,5 + 3,5 ) + 0, 03 = 2,9125
2g 30 30 30 2g
tj. traena brzina iznosi
pm 3,5 105
g H 2g 3 1 2 9,81
10 9,81
v= = v = 15, 284 m/s .
2,9125 2,9125
2. zadatak. Kroz cev prenika d=20 mm i duine l=8 m, u kojoj je ugraen ventil
koeficijenta otpora =5, voda pretie iz iz zatvorenog rezervoara u kome deluje natpritisak
pm=1,5 bar, u otvoreni rezervoar iji je nivo na visini H2=4 m. Odrediti protok vode kroz
cev, ako su ostali podaci: H1=2 m , 1=0,5, 2=0,2 i tr =0,03 (v.sl.).

Reenje:
Bernulijeva jednaina za nivoe vode u rezervoarima ima oblik:
pa + p m p v2 l
+ H1 = a + H 2 + tr + 1 + + 2 2 + 1 ,
g g 2g d
Tako da je brzina vode u cevi:
p
2g m + H1 H 2
v= g .
l
tr + 1 + + 2 2 + 1
d
Protok vode kroz cev je:
d2
Q=v ,
4
ili posle zamene brzine v dobija se da je:
p
2g m + H1 H 2
d g
2
Q= .
l
4 + + + 2 + 1
tr 1 2
d
Unoenjem datih brojnih vrednosti dobija se da je protok kroz cev:
Q = 0, 00116 m3 / s = 1,16 l/s
3. zadatak Voda pretie iz rezervoara A u rezervoar B usled razlike nivoa ho=1 m kroz
cevovod duine L=30 m prenika D =100 mm. Koeficijent trenja je tr =0,03, a koeficijenti
lokalnih otpora iznose: u=0,5; k=0,31; v=4,25. Ako se na mestu ugradi pumpa,
koliku snagu koliku snagu treba da ima ona, pa da daje tri puta vei protok ali iz rezervoara
B u rezervoar A? Koeficijent korisnosti pumpe je =0,7.
(Gustina vode iznosi =1000 kg/m3.)

Reenje:
Bernulijeva jednaina za sluaj proputanja tenosti iz rezervoara A u rezervoar B, a za
nivoe vode u njima ima oblik:
pa p v2 L
+ h o = a + tr + u + 2 k + 2 v + 1
g g 2g D
2 2
v L v
ho = tr + u + 2 k + 2 v + 1 = s ,
2g D 2g
gde je s ukupni koeficijent gubitka cevovoda i on iznosi: s = 19, 62 .
Brzina vode u cevovodu iznosi:
2gh o
v= =1 m/s ,
s
pa je protok kroz cevovod:
D2
Q= v = 0, 00785 m3 / s = 7,85 l/s .
4
Kada se postavi pumpa, onda e iz uslova zadatka brzina vode kroz cevovod imati
vrednost: v1 = 3v = 3 m / s .
Ako se sada napie Bernulijeva jednaina za strujanje iz rezervoara B u A:
pa pa v12 L
+ HP = + h o + tr + u + 2 k + 2 v + 1
g g 2g D
2 2
v L v v2
H P = h o + 1 tr + u + 2 k + 2 v + 1 = h o + s 1 = h o + 9 s = 10h o .
2g D 2g 2g
Napor pumpe iznosi: H P = 10 m ,
tj. jedinini rad pumpe je: YP = g H P = 98,1 J/kg .

QP HP
Snaga pumpe je: PP = = 3300 W=3,3 kW , gde je QP = 3Q = 0,02355 m3 /s .

4. Zadatak. Iz rezervoara A voda pretie u rezervoar B kroz cevovod prenika D=60 mm
i duine L=9 m. U cevovod je ugraena Venturijeva cev koja je na najuem preseku
prenika d=30 mm spojena staklenom cevicom sa sudom C. Odrediti visinu H nivoa vode
u rezervoaru A pri kojoj e poeti preticanje iz suda C u cevovod. Ostali podaci, prema
slici su: h=1m, u=0,3; v=2; k=0,5, koeficijent otpora suenog dela Venturijeve cevi
1=0,05, koeficijent ugla irenja difuzora k=0,4 i tr=0,02.

Reenje:
Bernulijeva jednaina za nivoe u rezervoarima A i B glasi:
( v v) .
2
v2 L v12
H=
tr + u + 2 k + 2 v + 1 +
1 +k 1
2g D 2g 2g
2
D2 d2 D
Iz jednaine kontinuiteta: v = v1 v1 = v .
4 4 d
Prethodna jednaina postaje:
v 2 L D 2
4
D v2
H= tr + u + 2 k + 2 v + 1 + 1 + k 1 = c ... (a)
2g D d d 2g
c - izraz u velikoj zagradi, koeficijent otpora datog cevovoda.
Bernulijeva jednaina za nivo vode u rezervoaru A i najui presek Venturijeve cevi je:
pa p a p v v12 v 2 L v12
+H = + + tr + u + v + 1 .
g g 2g 2g 3D 2g
2
D
Koristei da je: p v = gh i v1 = v , prethodna jednaina postaje:
d
v2 d
4
L v2
H+h = tr + u + v + (1 + 1 ) = c1 , ... (b)
2g 3D D 2g
u kojoj je c1 - koeficijent otpora cevovoda od rezervoara A do najueg preseka
Venturijeve cevi.
Eliminacijom brzina iz (a) i (b) dobija se:
c
H= h = 2, 48 m .
c1 c
5. zadatak. Iz suda A koji se napaja vodom kroz cev (l1, d) istie voda kroz cev (l2, d) u
vidu natege. Na poetku cevi (l1, d) natpritisak je pm=2 bar. Ako su poznati podaci H1=5m,
H2=2m, l1=15m, l2=10m, d=40 mm, v=3, tr=0,02, treba odrediti koliko istie vode iz
suda. Lokalni otpori u nategi mogu se zanemariti.

Reenje:
Bernulijeva jednaina za preseke 1-1 i 2-2 glasi:
pa + p m v 2 pa v 2 v 2 l1 l v2
+ = + H1 H 2 + + tr + v + 1 + tr 2 .
g 2g g 2g 2g d d 2g

pm v2 l l v2
= H1 H 2 + tr 1 + v + 1 + tr 2
g 2g d d 2g
Brzina strujanja iznosi:
p
2g m + H 2 H1
v= g = 4,55 m/s .
l1 + l2
v + 1 + tr
d
Protok se dobija iz jednaine kontinuiteta:
d2
Q=v = 0, 00527 m3 / s = 5, 72 l/s .
4