l

TEST- fotosyn teza, oddychanie

1. (5p) Dokonaj analizy schematw ponizej, przedstawiajcych fazy przeksztacania energii
procesie chemosyntezy i dobierz do nich odpowiednio grup bakterii oraz ich przedstawicieli.

proces grupa przedstawiciele

A 2NHz 3Oz -+ 2}INOz + 2HzO + energia
+
B 4Fe"* + 4H* + Oz J 4Fe'* + ZHzO + energia
L 2HzS + Oz -> 23 + ZIlzO + energia
D ZIJz+OzJZHrO+energia
E ZHNOz + Oz -) ZHNOs + energia }

r grupa przedstawiciele

i
a) elaziste f Nitrosomonas sp.
b) nitryfikacyjne g) Thiobacillus sp"
t c) wodorowe h) Nitrobacter sp.
d) siarkowe i) Hydrogenomons sp.
j) Thiob acillu s fe rro oxy dan s

. (3p) Poniej przedstawiono reakcje zachodzce podczas procesu fotosyntezy, zwan reakcjami
Hilla"

COz + ZHzO ---+ CHzO + HzO + Oz t

COz + 2H2S -+ CHzO + H2O + Sz t
NADP* +.}IzO -, NADPH +H+ +1/zO2
ZHza --* Oz + 4 H+ + 4e-

a) Iaktnaczej okrela si ten proces/szlak metaboliczny?

b) Jakie mona wskaza produkty dziaania kompleksu enzymatyczn1o rozbijajcego wod?

c) W jaki sposb jest usuwany tlen z chloroplastu?

3. (p) Przeczytaj tekst dotyczcy toztninia rolintypu Ca z rolinami CAM,

t

I RolinY tYPu CAM Podobne s pod pewnymi wzgldami do rolinC. w obu tych grupach wystpuje wstpne wizanie CO2 poprzedzajce

{
eYki Alvina-Bensona. W obu przypadkach pierwotnym akceptorem CO2 jest fosfoenolopirogronian i tworzone s przejciowo zwiz|<l'4-
h wglorve, ktre ulegajc nastpnie dekarboksylacji dostarczaj odpowiednio duego stenia CO2, tak aby cykl Alvina-Bensona mg
przebiega z odpowiedni wydajnoci. Rnice midzy tymi dwoma grupami rolindotycz natomiast umiejscowienia i zalenoi
czasowych procesw wstpnej karboksylacji i dekarboksytacji" W rolinach Ca procesy karboksylacji fosfoenolopirogronianu do
szczawiooctanu i dckarboksylacji jablczanu zachodz rwnoczenie, ale w rnych typach komrek. W rotinach CAM oba procey
przebiegaj w tych samych komrkach, jednak karboksylacjaodbywa si w nocy, zadekarboksylacja w cigu dnia.

Jakie wskaesz dwa kryteria, wedug ktrych rozrfiia si roliny C4 i CAM?

ll
;

t
 (3p) Ponizszy schemat przedstawia zalenopomidzy intenslvnocifotosyntezy
nawietlaniem roliny wiatemo okrelonej dugocifali w fotoukadach,

100

80

60

40

20

0
700nm 67,1nm 700 + 671nm

a) Dokonaj charakterystyki tego schematu.

b) S formuuj wniosek wynikajcy z ptzedstawionego zestawienia,

c) Podaj przykad na wykorzystanie tej obserwacji w praktyce.

1r. (3p) Ptzeanaltzuj pontsze reakcje, kolejno zachodzce i dotyczce fotosyntezy oraz wykonaj
polecenia.

l. A+e-+A
2. Chl*pouudzony -) A + Chl aktywlly
A- +
3" A-+NADP+A+NADP-
4, H2O --) Chl aktywny + 02 + 2H+
Chl*pobud"ony +
5. 2NADP + H+ -+ NADPHz

a) Do podanych poniZej okrele dobierz odpowiednio powysze reakcje

a) fotodysocjacja wody
b) redukcja akceptora
c) pierwszy trway produkt fotosyntezy
d) przekazanie elektronu na przenonik
e) przyciganie elektronuprzz dziur z akceptora

b) Sformuuj sens biologiczny wdrwki elektronu"

5. (1p) Wska zstaw prawidowo przyporzdkowujcy nazwy akceptorw dwutlenku wgla u
rolinC3 i C4:
a) C3 - trjwglowy fosfoenolopirogronian, C4 - piciowglowy rybulozo-1,5-bisfosforan
b) C3 - piciowglowy fosfoenolopirogronian, C4 - trjwglowy rybulozo-1,S-bisfosforan
c) C3 - piciowglowy rybulozo-1,5-bisfosforan, C4 - trjwglowy fosfoenolopirogronian
d) C3 * trjwglowy rybulozo-1,5-bisfosforan, C4 - pieciowglowy fosfoenolopirogronian

6. (4p) Przeanalizuj ponisze porwnanie widm wiatabiaego i chlorofilu w poczeniu z

intensywnocifotosy ntezy.

l00 .-

80*

,( ..i I ti
,,,,,,.,,,-
t
t

l
t
l
ool
_o l
(
Y t
20r ,t-
t
l ilr"l
o [,'
'oo l

uoV
N
o i

>'
-}-

o 40
o l

O
o.
E
q)
,,l
.L
40o 500 600

dugos fali {nm)

a) Podaj, co wsplnego cechuje chlorofile a i b, a co wyrnia karotenoidy.

b) Wyjanij, dlaczego karotenoidy funkcjonujjako barwniki pomocnicze?

c ) Wycignij wniosek wynikajcy z zestawienia powyzszych wykresw.

d) Opierajc si na funkcjach barwnikw wyjanij, dlaczego kranorosty posiadajc chlorofile a i d

egzystujna gbokociach,na ktre nie dociera widmo ptzz te chlorofile absorbowane.
 lrl
7. (4p) Puapka fotonowa jest zoona z czstczek barwnikw absorbujcych wiato,biaek i in.

ll
swiato
t'
c

-1
o

|--
|l
-\
,p l
\-/
.U i

t ABQErro

a) -r
Dorl'suj brakujce czsteczki barwnika uwzgldniajc ich specyficzne uoenie.

bl \aniena schemacie kaskad energii wiataw fotoukadzie,

cl \\-rjanijpojcie ,,dziury elektronowej". Skd pochodzi elektron uzupeniajc, |ur.rOul

dl Uzasadnij dlaczego mona uywa pojcia ,,anteny energetycznej" zamiast ,,puapki

totonorvej"?

8. (1p) Wyjanij dlaczego wzrost zanieczyszcze pyowych w atmosferze moze wpyn na

zmniej szenie intensywnoci fotos yntezy?

9. (2p) Wszystkie przemiany chemiczne ddo osignicia punktu rwnowagi reakcji. Reakcje
metabolicznetake wykazujtakdno,ale nigdy jej nie osigaj. Jest to moliwe dopiero w
momencie mierci" Wytumacz nic midzy przemian chemiczn w wieciematerii
ni eoywi onej a przemian metaboliczn.

A+B . *C+D
10. (ap) Pontszy rysunek dotyczy porwnania anatomiczngo rolintypu C3 otaz Ca.

, --. .)

-},""' 3 ,4 -l

a) Odpowiednio podpisz elementy oznaczon cyfrarni.

1 ...
2
3
4
5
6
7

bt Jaka jest fizjologicznaptzyczyna wystpowania u rolin C4 pochwy okoowizkowej?

c Podaj dwa przykadowe gatunki reprezentujce roliny Ca.

11. 3p) Rysunek przedstawia dowiadczenie Priestley'a i Ingenhousza.

al Sformuuj hipotez badawczdo tego dowiadczenia.

b l Wycignij oglny wniosek wynikajcy z dowiadczI7ta,

c ) Srodkowy klosz przedstawia sytuacj za dnia, Jak bdzie si ona przedstawiac gdy nastanie
noc? Naniejna rysunku obok.
12, (2P) Przedstaw dane zawatte w poniszym tekcie za pomoc diagramu koowego.

W jaki sposb energia wietlna jest wykorzystywana przez li?W wikszoci, czyli w 807o, jest poclraniana.
okoo
l07o jest odbijane, sEo przepuszczaile przez blaszk liciow, na fotosyntez zuytkowane okoo 3?o, natomiast
reszta
jest zuywana na ciepo i inne procesy"

l.]. '-1p) Przeczyt ponlszy tekst i wykonaj polecenia"

lntensvwno procesu fotosyntezy niewtpliwie zaley od natenia wiata.RoIinycienioznone

osigaja naiwieksza
wrdajno Procesu juprzy 107o ilocipenego nasonecznienia. Rotiny wiatolubne
w warunkach p.i,-".gt
rosn do sabo, a najwiksz wydajno fotosyntezy osigaj przy silnym wietle, ktre jest "o.rj."i]
bliskie nasonecznieniu
penemu.

a l Skonstruuj wykfes obrazujcy zalnointensywnoci procesu fotosyntezy od natzenia

-
lviata, uwzgldniajc dwa typy rolinwyrznione na podstawie upodoba wietlnych.

b l podaj po dwa przykady rolincienioznonych

i wiatolubnych.

c t Podaj SPoSb w jaki mozna ustali preferencj owietleniow skiofita. Uwzgldnij zewntrzne
objawy ftzjoIogiczne,
U, (2p) Fotosynteza i oddychanie s procesami, ktr zachodz jednoczenie, lecz swe optimum
termiczne maja w rnych przedziaach. Optimum dla oddychania wynosi 35-40oC, dla
fotosyntezy 25-30'C. dlaczego rolinyhodowane w 3SoC daj mniejsze plony, tzn, dlaczego
obserwuj si wolniejszy przyrost masy organicznej?

15. (3p) poniszy wykres dotyczy fotorespiracji i pokaze zalenowydajnoci fotosyntezy

od
intensywnoci wiataprzy rnym stzeniu tlenu,
j.00

80
N
lr)
l4
z 0
u
H
40
b

2a

010z0304050
Narntvlr wIATA
iil Poda,i definicj fotooddychania w oparciu o powysze wykresy.

b Cd cze_go zaley intensywno fbtorespiracji i w jaki sposb?

16. lp) Pienvsza z poniszych reakcji, to utlenianie wodoru pruez ubichinon, druga natomiast
p iz ed s t arv i a redukcj tlenu przez oksyd az cytochromow.

1 2H0 -+H+ +e-

O0+2d -+ 0T

a \\ skaz etap szlaku metabolicznego, w ktrym zacbodzpowysze reakcje,

bl \\rlasnij dlaczego uywa si zastpczego pojcia ,,kaskady energetyQznej" w szlaku,

ktrlm zacho dzpowysze reakcj e ?
17. (2p) Blackman stwierdzi, e jeeli na proces oddziauje wicej ni jeden czynnik, to szybko
tego procesu zaley od wartoci czynnika ograniczajcego,
szybko fotosyntezy
(ednostki umowne)

dostpno czynnika A

a) Okrel,w ktrej czciwykresu szybkoprocesu zaley od czynnika A?

b) Wytfumacz wartoodcinka zaznaczonego symbolem Y.

1&,fp) Aktywnoenzymw zaley od tzw. kofaktorw, Mozna je podzieli na dwie grupy.

Fientsza - nie mozna kofaktora atwo oddzie]i od czcibiakowej (apoenzymu), druga grupa
:o }iofaktory czce si z centrum aktywnym tylko czasowo i bezporednio uczestniczce w
:ea}icji. Przeanalizuj ponisz reakcje i odpowiedz na pytanie, do ktrej grupy kofaktorw
zaliczl,sz NAD?

dchydrogenaza

mlczan+ NAD a.+ pirogronian + NADH2

l9- ]p l Przeanalizuj schemat i odpowiedz na pytania.

rkcje anabliQre
praG mtrhaniczm
trffips{ pr* blony
trcrzsig Pctencjaw elektr}cznych

fl P&da.j sens przemian katabolicznych, wynikajcy ze schematu,

hl Co oznaczajczarne kropki o umieszczone na schemacie?

20. (3p) Schematy A i B obrazuj wyodrbnione czcimetabolizmu, zwane szlakami
metabolicznymi.
Schemat A

Schemat B

al Podaj waciwenazwy szlakw metabolicznych przedstawionych na schematach,

h Podaj przykad dla kazdego typu szlaku metabolicznego.

A-
B - ,.,

c {- zasadnij celowoczenia przemian metabolicznych w szlaki metaboliczne,

3[" Jpt Schemat przedstawia mechanizm regulacyjny, wystpujcy np, w szlakach biosyntezy
, ielu aminokwasw. Przeanalizuj schemat i odpowi edz na pytania,

l,'rX
l ''1 ---_--_-_-_*) Xz ___-*_--) P

s - stlbstrat P- produkt Xt, Xz - metabolity porednie

fl Pcldej nzl, e prz edstawionego mechani zmu regulacyj ne go.

hr POCai znaczenie tego typu regulacji dla metabolizmu komrki,

22. (2p) Przeczytaj poniszy tekst i odpowiedz na pytania.

,,Mona powiedzien e reakcje chemiczne, dla ktrych warto G jest ujemna, zaehodz spontanicznie.
Utlenianie glukozy do dwutlenku wgla i wody jest reakcj o bardzo duej ujemnej wartoci-G.
;ednak w
atmosferze zawierajcej tlen glukozajest stabiIna i samorzutnejej utlenianie nie zachodi.''

a) Wyjanij dlaczego utlenianie glukozy nie moe si rozpocz samorzutni w temperaturze

pokojowej? Co nalezy zrobi by w takim razie tareakcja zasza?

1. i2p) Oznacz twierdzenia jako prawdziwe - P lub faszywe F,

-
Zalenoaktywnoci enzymw od temperatury P/F
a) Dla kadego enzymu istnieje temperatula, w ktrejjego aktywnojestnajwiksza

b) Optymalna tmperatura dla wszystkich enzymw wynosi 40-45oC

c) Aktywnoenzymw wzlasta ze wzrostem temp, do punktu, powyej ktrego maleje

o, uDnlzanle temp. zmnleJsza szybkoc reakcjl enzymatycznej a do trwaej utraty
akn,wnoci enzvmw

f. -:Pl Na schemacie przedstawiono niektre przemiany metaboliczne wglowodanw i

-J:szczrv,

Y
slthoEr

i
pirogronian
rnfl(J
Yr!Z}rs${i korn*ri*i
lry
1
t
sho r,orlll&srv wtroy

L8y dtxz<zo*e *- .-------* cial ketonowc

*c*roA
l
\\
l
\
chpl**tgrtr}
ar ttr*k

& l PCtd,{- r jakich warunkach acetylo-CoA jest kierowany na tor przemian oznaczonych jako X i
}-

b'i ONffeL.iJrie skutki dla czowieka ma nadmiff przemian na szlakach oznaczonych jako:

x-

Y-

10
 25. (3P) Schematy A i B obrazuj dwie teorie , tumaczce dopasowanie enzymu do substratu.
Przeanalizuj oba schematy i podaj nic z ntch wynikajce oraz podaj nazwy... Ktry lepiej
wyjania problem?

Schemat a
n U L
n \,JJ
s:]bslal lomp e ey
nr----------l
substrat
n
"",- |-|
| 1-1-,*,-' \n=#
l J
l

rwf
Schemat B
kmplkanym,s!blral

t-|
&l Podaj poprawne nazwy przedstawionych modeli.

A-
B-
fo \\-skaz jednrznic wynikajc z analizy powyszych modeli.

ffi" h \\-zrost temperatury oznacza wzrost czstocizdtze reagujcych czsteczek,

a tym
,tr]]m,\Tu w-z]ras szybkokatalizowanej reakcj i metabolicznej . Przean
alizuj wykres i wykonaj
:uzutrua-
.tr szylru

60 tempeBfuru, "c

;! O,;ka,,l:- z w-r"fu,stl przedzia tempelatur, charakteryzujcy si najwiksz aktywnoci

fa[:snlLil, - :mp!rarur optymaln.

bii

11
27. (3p) Zamiszczony schemat przedstawia etapy katalizy enzymatycznej.

w{:6*G+"l E

a} Podaj naz wy elementw oznaczonych na schemacie.

E- s-
P-
b| podaj, jak rol w przebiegu reakcji enzymatycznej peni
element oznaczony jako z.

!& 3p) }ia podstawie poniszego wykresu sformuuj ogln charakterystyk enzymw (uwzgldnij
dna ,teria).
aktywno enzymu
pepyna amylaza linowa

trypsyna

pH

ilL ll$l ltia podstawie ponis2go schematu okrel dwie charakterystyki enzymu,
poziorn energgtyczny

;-------,
6nrgia
aktywacji
bez enzymu

z enzymem

energia
wytlzielona
w wyniku
reakcli

produkt

12
30. (3p) Poniej przedstawiono trzy rodzaje fosforylacji. Rozpoznaj je odpowiednio popierajc
odpowiedz stosownym uzasadnieniem.

3L ']p l Ponizej przedstawiono cykl fotosyntetyczny rolintypu Ca. Podaj nazwy akceptorw
fi]m]rcznych jako A i B wraz z ilociatomw wgla budujcych dany zwizek (w nawiasie).

c1
":llny ]

A *\ /6
Y
i
Y
kwa
zczawioctolvy
i

;
|{was
kwas
V

progronoyy iabkowy

pochwa

okoo-
wizkowa
"r*'
csvln.

\
*,rf,,"o
\
'o*

A-
M-

l3
32. (2p) Rysunki przedstawiaj rozmieszczenie chloroplastw w komrkach mikiszu
palisadowego ptzy nej intensywnoci owietlenia lici.A - wiatorozproszone o rdnim
nateniu; B - wiatoukierunkowane o duym nateniu. Wyjanij, dlaczego dochodzi do
takiej lokacji.

\\lltl Ji

ffi ffi

m. (fu]il Okrsf, cz}, , przedstawionym na schemacie eksperymencie zmieni si:

korek
powitrr
proMYyka
$rda
rolinawodna

sl frlmft wu,
llffi @@fr gnzr
tl ffigua,n

@_wnmm potn,a dfuej, co bdzie przyczyn ograniczenia czynnociyciowych

w mffiinie?

I4
 3a. (lp) Zaznacz wiersz odpowiadajcy schematowi.

A B C D
a) sia asymilacyjna karotenoidy chlorofil NADP i ATP
b) wiato chlorofil NADPH, i ATP cykl Calvina
c) akceptor wodoru wiato cykl Calvina chlorofil
d chlorofil sia asymilacyjna NADPH, i ATP cukry

3- il K-r"zrr'a Michaelisa pokazuj

zalnoszybkoci katalizowanej reakcji od stenia
ilrilbcraru. Kll oZnvCZa staMichaelisa. Na podstawie wykresu podaj definicj staiej.

V*",

1 V*r,
2

fi" ]@l Mmmlnu]ieur sfuemfi i podaj, co na7ey wpisa w miejsce litr X, Y, Z.

MlT@HoNDRIUM

x-
Y

15
37, (p) U rznych gatunkw intensywnofotosyntzy w zalenociod stzenia dwutlenku wgla
jest zmienna. Wska najwszy przedzia stenia CO2, ptz! ktrym uprawa wyrnionych na
wykresie rolinbdzie najbardziej opacalna. Uzasadnij.

N
o
.
o
o

.()
|o
o

}
a
c
o

stgenie coz W powietrzu

Js. 3p) przeanaltzuj poniszy rysunek i okrel temat dowiadczenia, hipotez badawcz wniosk.

., ,1

/-'
,l\
,

peizyki
gazu

r0lina
Wodna

ltr fcrmuuj temat dowiadczenia.

fili fuume*. hipotez badawcz,

crti (IEf, rol dodanego do prbwki wglanu wapnia.

16
3[l- t l P) RYcina przedstawi a zwlzekfotosyntezy z oddychaniem. Wyjanij zaleznoci.

." ^.'-* '**]

",, ] ATp
,,Yli} i
-^- -., . *"-- c.ep.

','.rr., Woda co, sc|c Co. .o r .,z

,.. l ' r energla
111 V l, ,
-I
^
*t
|l-
lv:i
, a:xi i
l organicn
l /\
lbudu|8c\
l pokarm
l /oliohtsro|.olW
l

" ililP,} Dokonaj anzy schemafu, a nastpnie dokonaj wyboru elementu, ktry jest bezporednim
frmffiem eleknonw pobranych ptzez wzbudzony chlorofil. Swj wybr uzasadnij.
*----*

mil;_:::,ky=il
Y -
fi ,ltTP
m wmdn'
rilN ewr eilektronw wybirych z chlorofilu
rfl me[Dm$

ffiMmMt"ileirzm"ki nalezy wpisa w miejscach A, B, C na poniszym schemacie?

.|\ ,\
.; \
xJrja =.-j l j u$onisnit
c&l
J, *
li m
A_

B-
c-

17
2. (3p) Poniej przedstawiono porwnanie rolinC:, C i CAM. Uzupenij schemat, wpisujc
odpowiednie miej sc a lokalizacj / czas zacho dzenia dane go etapu.

PHP kaoksytaza RuP kaoksylaza

'Or7- OAA *c4kwasy er7- PCA*a(CH1O)
-,',*'
I
PEP
.,::)'"
(,3

C.

cAM[ . I

43" Poniej zobrazowano plan pewnego dowiadczenia,

tll**$ftn$ li*tig giinia *trmx li{i

/ pxta|rr;tn$
1xgrtlin

,{rJ*

,ul, P:x*,, hxprotez badawcz.

h t]&:-eljaki wpyw na wynik dowiadczeniama umieszczenie w prbwkach warstwy oliwy.

#-, ],Ltpu Na puro,cmnlm,,:t :rniszego schematu okrel rol inhibitora w reakcji enzymatycznej,

**-*--**p" lk
{

*$a}yfi

18
a5. (3p) Schemat przedstawia plan pewnego dowiadczeniauczniowskiego.

sk xgt EoSk*ry rcnSr

**S**ry n**g. slry

a) Sformuuj temat dowiadczenia

b) Okrel,w ktrej prbwce moe doj do strawienia biaka, Uzasadnij.

c) Podaj co jest czynnikiem dowiadczalnym w eksperymencte.

19