Zavod za elektrostrojarstvo Elektrini strojevi; AV kol.god. 2009/2010.

AV2
1. POGONI S ISTOSMJERNIM MOTORIMA - nastavak

ZADATAK 6
Serijsko uzbueni motor nazivnih podataka: 440 V, 80 A, 26 kW, 955 o/min, E = 400 V, Ra + Ri =
0,5 , Mtr = 60 Nm = konst. (trajno prisutan), treba pogoniti radni stroj u pogonskoj toki odreenoj
s Mt = 120 Nm i nt = 500 o/min. Magnetski tok motora proporcionalan je uzbudnoj struji = k I.
a) Motor moe dostii pogonsku toku na dva naina. Za svaki od njih odredite pripadajui
parametar s kojim se to postie.
b) Skicirajte obje karakteristike po kojima motor moe dospjeti u navedenu pogonsku toku.
c) S kojim e korisnostima pri navedenim nainima motor raditi u toj toki?
d) Objasnite s kojim se nainom, od dvaju izabranih pod a), motor bez potekoa moe
prikljuiti na mreu.

[a1) U1 = 186,9 V ; a2) Rp = 0,21 ; b) Mn = 260 Nm (vidi sliku) ; c) 0,56 ; 0,238 ; d) IU1* = 4,67
In ne ; IRp* = 1,165 In da]

ZADATAK 7
Serijsko uzbueni motor ima sljedee nazivne podatke 300 V, 46 A, 90 Nm, i 1150 o/min. Uzeti da
je = k I.
a) Kod kojeg bi napona motor ostao stajati optereen nazivnim momentom ? Moment trenja
zanemariti.
b) Kod kojeg momenta tereta i kojoj relativnoj struji It / In motor dostie brzinu vrtnje jednaku
trostrukoj nazivnoj nt = 3 nn. Uzeti da moment trenja iznosi Mtr = 2 Nm = konst.
c) S kojom korisnou motor radi u sluajevima pod a) i pod b) ?
d) Koliki je otpor uzbudnog namota, ako vai omjer Ra /( Ra + Ri ) = 0,6 ?

[a) 64,425 V; b) 11,63 Nm ; 0,389 ; c) 0,782 ; d) 0,56 ]

ZADATAK 8
Za serijsko uzbuen motor poznati su sljedei nazivni podaci : 15 kW, 220 V, 80 A, 980 o/min.
Otpor armature iznosi Ra = 0,255 , a uzbude Ri = 0,045 . Uzeti da je = k I i samo PCu.
a) Odredite En, Mn, n i karakteristiku n = f ( M ) uz Mtr = 6,6 Nm = konst.
b) Oderdite E, ako se motoru pretspoji otpor od Rp = 1,2 i motor se rastereti tako da iz mree
uzima tek 20 A.
c) Odredite karakteristiku n = f ( M ) za sluaj pretspojenog otpora od Rp = 1,2 .

[a) 196 V ; 146,2 Nm ; 0,852 ; n = ( 13604,5 / M ) 120 ; b) 190 V ; c) n = ( 13604 / M )

600]
Zavod za elektrostrojarstvo Elektrini strojevi; AV kol.god. 2009/2010.

ZADATAK 9
Serijsko uzbuen motor prikljuen na napon od 350 V pogoni ventilator s karakteristikom:
n = 40 ( M + 20 ) . Za motor je poznato: Ra = 0,18 , Ri = 0,22 , ke = 0,01, Mtr = 6,6 Nm =
konst.
a) Odredite karakteristiku motora n = f ( Mosov ) i izraunajte pogonsku radnu toku (nvent,
Mos, vent ).
b) Odredite karakteristiku motora n = f ( Mosov ), ako se napon smanji na 300 V.
c) Odredite karakteristiku motora n = f ( Mosov ), ako se pri naponu od 350 V armaturi prispoji
otpor Rp = 3,2 .

[a) n = [10816 / ( Mosov + 20 ) ] 40 o/min ; 638 o/min ; 234,4 Nm ; b) n = [9270,8 / ( Mosov +

20 ) ] 40 o/min ; c) n = [10816 / ( Mosov + 20 ) ] 360 o/min ]

ZADATAK 10
Nezavisno uzbuen motor podataka: 21 kW, 440 V = Uan = Uin, Ian = 50 A, Iin = 1 A, 1100 o/min
(samo gubici u Cu), koristi se u pogonu dizanja. Brzina dizanja se moe podesiti: promjenom
narinutog napona, ukljuenjem predotpora u armaturni krug i slabljenjem uzbude motora.
Pri dizanju jednog tereta brzina motora iznosi:

a) 1120 o/min na nazivnoj karakteristici. Odredite moment tereta Mt.

b) 900 o/min podeena naponom napajanja na vrijednost Ub.Odredite Ub.
c) 1200 o/min podeena smanjenjem uzbude. Odredite pripadajuu struju uzbude Iid .

[a) 112 Nm ; b) 356 V ; c) 6,42 ; d) 0,93 A]