TEMA 9.

PREGUNTAS E RESPOSTAS SOBRE A

PREHISTORIA.
PAXS 156-157
1. Describe as diferenzas fsicas entre un gorila e un ser humano, os factores
que as provocaron e que cambios culturais se derivaron delas.
un ser humano difernciase dun gorila no seguintes rasgos: a sa fronte plana e
non fuxida; a sa marcha bpede e non cuadrpede; as sas mans liberadas do
proceso de camiar; o desenvolvemento dun queixo; o maior volume cranial, a sa
columna vertical recta e a sa pelve curta e robusta.
A posicin vertical e a marcha bpede proporcionaron aos seres humanos un
maior campo de visin, facendo a sa columna recta e a sa pelve mis curta, e
liberaron as mans, que puideron usarse para manipular utensilios. O maior
volume cranial debeuse, a vez, ao mantemento da cabeza en equilibrio sobre
as costas, e implicou o desenvolvemento do cerebro. O uso das mans para
manipular os utensilios fixo diminur o tamao de mandbulas e dentes, xa non tan
necesarios para abrandar os alimentos.
Os cambios fsicos incrementaron a intelixencia dos seres humanos e a sa
capacidade de comunicacin coa aparicin da linguaxe. Dese modo, os humanos
puideron crear instrumentos e tcnicas para dominar un medio hostil, colaborar en
grupos para tarefas complexas de caza e transmitir o coecemento adquirido s
xeracins posteriores.
2. Que diferenza de capacidade craneal haba entre os hominidos e o homo
sapiens e neanderthalensis.
Pasouse dunha capacidade cranial de aproximadamente de 400 cm 3,que
tian os Australopithecus a 1500 cm 3 do Homo neanderthalensis, ou 1450 cm 3 do
Homo sapiens.
4. Cres que a evolucin foi un proceso lineal? Xustifica a resposta (pax 157).

PAXS 158-159
1. Con que material se fabricaba un biface e que caractersticas
presentaba ?
2. Describe os pasos do proceso da sa elaboracin.
3. Que utilidade tia este instrumento?
1. Fabricbase con slex, material moi duro que rompe en lminas y produce
un gume afiado. que corta por dous lados.
2. Primeiro golpebase o bordo da pedra para darlle a forma apropiada.
Despois utilizbase un percutor duro de pedra para eliminar as lascas sobrantes e
conseguir un perfil cortante por ambos os dous lados. A ltima accin consista en
afiar o perfil do biface mediante un percutor brando para facelo mis cortante.
3. Tia diferentes usos: cortar madeira, despezar animais, perforar sos,
arrancar tubrculos, etc.
4. Observa a escena do Paleoltico (pax 159) e explica onde se instalaban os
campamentos, cales eran as suas formas de habitat e as principais actividades
cotias: como se elaboraban os vestidos, que instrumentos se fabricaban (como e
con que materiais), etc.
Instalbanse preto de fontes de auga. Protexanse do fro e da calor habitando
en abrigos naturais e nas entradas das covas; tamn construan cabanas e tendas
con paus, ramas e peles.
As sas principais actividades eran a caza, a pesca e a recoleccin de plantas
para alimentarse. Tamn se dedicaban fabricacin de ferramentas, ao secado do
peixe e ao despezamento da caza, coccin de alimentos, confeccin de
vestidos e elaboracin de pinturas rupestres.

1
 Elaboraban os seus vestidos con peles de animais raspadas e secadas ao Sol.
Cosan con agullas de so e con fos fabricados con tendns de animais ou tiras de
coiro.
Fabricaban frechas, lanzas e arpns, que unan a paus de madeira para
aumentar a sa eficacia propulsiva. Tamn podan obter e dominar o lume,
golpeando das pedras ou fregando dous paus.
5. Que diferenza hai entre utilizar e obter o lume? Que funcins tia o lume?
Xustifica por que o dominio do lume mudou de xeito considerable a vida dos
homes e das mulleres do Paleoltico.
A producin do lume supn a capacidade de empregalo cando sexa
conveniente.
O lume era utilizado para quentarse, escorrentar os animais, iluminar as covas
e, sobre todo, para cociar os alimentos, facndoos mis dixeribles e nutritivos. O
dominio do lume significou un gran progreso para a vida dos humanos do
Paleoltico.
6. Cal destas das imaxes un til prehistrico? (pax 159) Como o
recoeciches? Cal o seu nome? De que material est elaborado? Cal era a sa
utilidade?
a da esquerda. Recocese polo seu perfil cortante e s marcas do percutor.
un biface elaborado con slex, material moi duro que rompe en lminas unha
vez golpeado. O biface resultaba moi til na Prehistoria porque serva para cortar
madeira, despezar animais, perforar sos, etc.
7. Cres que o feito de que os primeiros seres humanos se agrupasen en
pequenas comunidades e colaborasen nas suas tarefas foi decisivo para o seu
progreso? Razoa a resposta.
PISTAS: caza, a fabricacin de tiles, etc.
PAX 161
1. Como xurdiron a agricultura e gandara? Onde? En que poca? Como se
espallaron ?
A agricultura xurdiu cando os homes e mais as mulleres da Prehistoria
descubriron que as sementes soterradas daban lugar a novas plantas. A gandara
naceu do exame do comportamento dos animais, que permitiu a sa progresiva
domesticacin.
Xurdiron na zona de Oriente Prximo coecida como Crecente Frtil, hai uns 10
000 anos. Simultaneamente, tamn aparecen en zonas de Asia Oriental e de
Amrica. Expandronse logo por Europa a partir do VII milenio a.C. a travs do
Mediterrneo e polas rexins costeiras e polos ros.
2. Que novos tiles apareceron no Neoltico ? Cal era a sa funcin?
Os novos tiles foron consecuencia das novas tarefas. Apareceu a fouce para
segar, o muo para moer o gran, a aixada para cavar a terra e o machado para
cortar as rbores. Tamn apareceron tiles de cermica, necesarios para
almacenar, transportar e cocer os alimentos. Creronse tamn os fusos e teares
para poder elaborar os tecidos e mais os vestidos.
3. Que significa a palabra Neoltico ? Que relacin ten coa nova tcnica de
traballar a pedra?
A palabra Neoltico significa pedra nova. Esta palabra ten relacin coa nova
tcnica de traballar a pedra, que consista en pur as sas rugosidades mediante
unha pedra mis dura, chamada pulidor.
4. Observa a escena do Neoltico e explica como eran as aldeas e as vivendas
(pax 161).
As aldeas construanse en sitios altos, prximos a cursos de auga, e
protexanse con muros ou fosos. beira das vivendas, haba silos para almacenar
o gran e buracos para botar os residuos. As aldeas adoitaban ser autosuficientes,
2
anda que existisen intercambios de obxectos. As vivendas construanse con adobe
ou con ladrillos,e cubranse con plas e palla. Adoitaban ser de planta circular ou
rectangular. Servan de fogar e tamn para albergar os animais domesticados.
5. Describe tamn as principais actividades cotias e os instrumentos que
utilizaban. Que funcin tian os silos? Por que se impermeabilizaban?
As principais actividades cotis eran a agricultura, a domesticacin dos
animais, a fabricacin de instrumentos e tiles e a confeccin de vestidos. Para
cultivar a terra, empregbase a fouce, o muo, a aixada ou o machado. Tamn se
utilizaban vasillas de cermica, o fuso e o tear. Os silos servan para almacenar o
gran, e impermeabilizbanse para que o gran que contian non pudrise co tempo.
6. Que actividades realizaban as mulleres? Como contribuan economa
domstica ?
A fabricacin de vasillas de cermica, a confeccin dos vestidos cos fusos e os
teares, a preparacin do pan e a domesticacin dalgns animais. Contribuan de
forma significativa economa domstica, permitindo que os homes se dedicasen
a outras tarefas, por exemplo, o traballo agrcola ou a construcin dos edificios da
aldea.
7. Imaxina que es un arquelogo. Debuxa a estratigrafa dunha escavacin
dunha vivenda. No estrato superior, sita cinco obxectos do NeoLtico e, no
inferior, outros cinco do Paleoltico.
Actividade persoal. A modo de exemplo, suxrese o seguinte: No debuxo da
estratigrafa, os obxectos que poderan representarse son:
Neoltico: pedra puda, vasillas de cermica, muos, fouce, fuso, machado,
aixada, ladrillos, sos de animais domesticados, etc.
Paleoltico: biface, agullas de so, sos de animais salvaxes, lascas de slex,
frechas, lanzas, arpns, propulsores de madeira, etc.
PAX 163
1. Que metais se empezaron a usar a partir do ano 5000 a.C? Que diferentes
utilidades se lie deron a cada un deles?
Ademais do ouro e a plata, o cobre, o bronce, que unha mestura de cobre e
estao, e finalmente o ferro. O cobre trabllase ca forxa e mais ca fundicin.
Serva para fabricar xoias como colares, brazaletes ou aneis, e para elaborar
algunhas armas como frechas, machados ou puais. O bronce, un metal mis duro
e cortante, serviu para fabricar armas destinadas a unha minora con poder, como
dagas, puais, coirazas ou espadas. Tamn se utilizaba para obxectos como fbulas
ou broches de cinto. Co ferro fabricbanse ferramentas agrcolas como podadores,
machados, aixadas, reixas para os arados, tesoiras ou limas e tamn armas mis
resistentes e duras que as de bronce.
2. Por que a metalurxia implicou unha maior especializacin do traballo? Que
novos oficios xurdiron? Que vantaxes presentaban os metais fronte pedra, a
madeira e o oso?
Porque a elaboracin dos metais era unha tarefa difcil que s podan
desenvolver uns especialistas. Os novos oficios que xurdiron a partir do
desenvolvemento da metalurxia foron: os artesns espe cializados na elaboracin
dos metais; os comerciantes que se encargaban de intercambiar os produtos con
outros pobos a longa distancia; e os guerreiros que, liderados por un rei ou un
caudillo que exerca o seu poder sobre diferentes aldeas, tian que protexer as
terras, os rabaos e mais as propiedades. Os metais presentaban maior dureza e
resistencia respecto a outros materiais, como a madeira, a pedra ou o so.
3. Describe, a partir do debuxo sobre a metalurxia, que pasos eran necesarios
para conseguir un til de bronce( PAX 163).
1. Fusin: tia que mesturarse o cobre co estao, quentndoos ata conseguir a
sa fusin. O bronce fundido recollase, daquela, nun crisol. Como combustible
3
empregbase carbn vexetal e elevbase a temperatura cunha inxeccin de aire
mediante un fol.
2. Moldeado: o metal lquido introducase nun molde. Xa arrefriado, extraase a
peza do molde.
3. Extraccin de impurezas: extraanse as impurezas da peza a travs dos
golpes que se facan cun martelo sobre unha zafra.
4. Afiado: o metal puase e afibase.
5. Enmangado: finalmente, o til de bronce unase a un pau mediante unha
corda.
4. Por que algns historiadores afirman que o uso do ferro implicou unha certa
"democratizacin" da metalurxia prehistrica?
Porque por primeira vez unha maiora da poboacin tivo acceso a instrumentos
de metal que, anteriormente, estaban reservados a unha minora social con poder.