Tevrat- erifin Akibeti - Muharref Tevratn (Torahn)

Oluum Sreci: Tarihsel Fenomenolojik Bir Mukayese

Prof. Dr. Mustafa Alc
Kuran- Kerime baktmzda genel olarak Ehl-i Kitap ile ilgili konularda bizi
bekleyen temel mesele vardr:
a) Ehl-i Kitaba ait bir fenomenin, bir din olgusunun onlar tarafndan nasl tahrif edilip
deitirildii (slami fenomenin ortadan kaybolmas sreci).
b) Yerine kame edilen muharref olmu dini olgunun oluum sreci O fenomenin
gerek mahiyeti.
c) Ortaya kan Tarihsel Fenomenolojik Mukayese: Ehl-i Kitabn elindeki Muharref
din olgusu ile Kuranda anlatlan Hakikat ieren olgu arasndaki benzerlik, farkllk
ve ortak noktalar
Bylece zel olarak Yahudi Geleneindeki Tevratn yazm konusunda temel
konu bulunur. I. Musaya verilen Tevrat- erifin Akibetinin ne olduu. II.
Yahudilerin elinde bulunan bu gnk Tevratn ( TORAH) toplanp kaleme alnma
sreci. III. Tarihsel gereklerle elde edilen bilimsel sonularn nasl uyutuu veya
akabildii yani Tarihsel verilerin nda her iki kutsal kitabn mukayesesi
srasnda ortaya kacak anlam yaniYapsal Fenomenolojik Anlam
I. Musaya verilen Tevrat- erifin Akibeti: Tevratn Yok Olu Sreci
a. Hz. Musann nderliinde Msrdan kan srailoullar vaat edilen topraklara gelip
konakladklarnda Yasann Tekrar, 31/9-13 pasajlardan da anlald zere Musa
peygamber bizzat Tevrat bir kitap olarak yazm ve Ahit Sandnn iine
yerletirmitir.
b. Musa, Tanrnn emriyle Moab dana kp orada vefat etmitir (Yasann Tekrar 34/1-
6). Musadan sonra peygamber olan Yeu b. Nun ( Yeu, 1/1-9), Tevrata sk skya
uymakla emrolunmutur. Kahinler, yeni geldikleri topraklarda Ahit Sandn ve
iindeki Tevrat- erifi korumulardr ( Yeu, 3/14-16).
c. Yeu peygamber daha sonra Tevrat talar zerine yazmalar iin srailin 12 boydan
her birine emretmitir ( Yeu 4/1-9). Bu dorultuda Yeu, g yolu zerindeki Ebal
dana geldiklerinde orada mola vererek tevratn bir nshasn burada talara
yazdrmtr ( o dnemde ivi yazs mehurdur). ( yeu, 8/30-32).
d. Yeu peygamberin lmnden sonra srail oullar arasnda babozukluklar ve
isyanlar artm Tanry tanmayan bir nesil ortaya kmtr. ( Hakimler, 2/10).
Tanrnn yerine baal putuna tapmaya balayanlarla (Hakimler, 2/11), devrin
peygamberi Samuel mcadele etmi ve onlar tekrar doru yola getirmeyi baarmtr.
e. Filistililerle yaplan bir savata Ahit sand, iindekilerle birlikte Filistinlilerin
eline gemi dolaysyla Tevrat- erif yabanc bir kavmin elinde kalmtr. ( I.
Samuel, 4/10).
f. Ancak filistililer balarna ok bela gelmesinin sebebini Ahit Sand olarak
yorumlamlar ve bizzat kendi elleriyle onu srailoullarna teslim etmilerdir. ( I.
Samuel 6/7-11).
g. Yeu Peygamber sonrasnda bilhassa kral Talut zamannda Tevrat Ahit sandndan
karlp hi okunmam olduundan bu devirlerde Tevrat bir tr tabu gibi
grlmtr. ( I. SAMUEL, 5-6). Mesela Davud peygamber onu Kudse gtrmek
istemez. ( II. Samuel, 6/10).
h. Sleyman peygamberin hkmdarl dneminde Tevrat yeni yaplan Sleyman
mabedine Beyt Ha Mikdaa zel bir blme yerletirilmek zere Ahit Sand
aldnda iinden sadece iki ta levhadan baka ey kmamtr ( II. Samuel, 8/6-10;
II. Tarihler, 5/10).
i. Kral Sleymandan sonra srail ve Yahuda devletleri ortaya km bilhassa bakenti
Kds olan Yahuda krall putperestlie dnm ve Tevrat hepten terk etmitir. ( II.
Tarihler, 12/1)
j. Hatta Yahuda krallar Musann dinini yasaklamlar, onun takipilerini kltan
geirmiler ve Tevratta geen Allahn isimleri yerine szde putlarn isimlerini
koymu ve Allah kelimelerini satrlardan silmilerdir. Daha sistematik bir tahribatla bu
dnemlerde Tevratn okunmas ve amel edilmesi yasaklanmtr.
k. M.. 640 ylnda Yahuda krallnn tahtna geen Yoiya zamannda kavim tekrar
dine dnm ve Mabede saklanan Tevrat nshalar bulunmutur. (II. Krallah, 22; II.
TARHLER, 34). Ancak bulunan Tevratn dilini kimse anlamamtr. ( II. Tarihler
34/20-23; II. Krallar, 22/14-15). Zaten bulunan nshalarn Musann bizzat yazd ve
AHT Sandna koyduu Tevrat- erif nshas olduundan phe duyulmaktadr.
II. Bu gnk Tevratn Tesbit Edilmesi
a. M.. 587de Yahuda krall Babil kral Buhtunnasr tarafndanh yklnca Tapnak
tahrib edilmi ve Ahit Sand Yahudilerle birlikte srgne Babile gtrlmtr.
b. Srgn Sonras ( M.. 538), Yahudiler tekrar Kudse dnnce Mabed tekrar ina
edilmi ve Ezra Barahip olarak ve Kavmin din lideri olarak unutulan Tevrat bizzat
kendi eliyle yeniden oluturmutur. Ezra oluturduu Tevrat halkn huzurunda
okumutur. Nehemya 8. babta anlatldna gre Ezra Yeni Tevratda bir takm
deiiklikler yapqmtr.
c. Son srail peygamberi Malaki ile birlikte Tevratn korunmas Soferimin eline
gemitir. Yeremya Peygamber, Soferimin kalemleriyle yalan eyler ve dzmeceler
yazdn ve bunlarn Tanr kelamyla bir ilgisinin olmadn syler. Bylece
Soferimin Tevrat metni zerinde oynamalarda bulunduu gayet aktr ( Yeremya,
8/8-9).
d. Soferim tabakas ellerindeki Tevrat hep kontrol altnda tutmular ve onu halka kabul
ettirmilerdir. Hatta Ruhban idaresi olan Makkabiler dneminde Soferim Tevrat
Standard nsha olarak kabul edilmitir.
e. M. S. 70 YILINDA Tapnak Romallar tarafndan yklnca bask ve iddetten
Tevratda etkilenmi ve tevratn nshalarn elde etmek zorlamtr.
f. M. S. II. Asrda skenderiye yaknlarndaki Jamnia ( Yavne) de toplanan Yahudi
Konsili bu gnk Tevratn son eklini vermi ayrca Tonah yani eski ahit klliyatnn
kanon oluu yani resmi nsha haline getirilii salanp onaylanmtr.
g. Bu konsilden sonra Tevratn metninde nemli deiiklikler olmam sadece Mezorit
denen Tevrat metin uzmanlar ortaya km ve standart harekeleme yapmlardr.
Zaten bugnk Tevrat. Ms. 950 ylnda Masorit uzman Aaron benAer tarafndan
hazrlanan Msr nshasna dayanmaktadr.
III. ki Tevrat Anlaynda Ortaya kan Fenomenolojik Anlam
1. brani Torah ile slamn Tevrat dedii ve Musaya verildiine inand Tevrat- erif
ayn deildir.
2. Bu gnk Tevrat Azra kaleme almtr.
3. Tevrat, tanahn iindeki en tartmal kitaptr. Yahudiler, Hristiyanlar, Mslmanlar
ve bamsz aratrmaclar tarafndan eitli ynleriyle eletirilen Tevrat olmutur.
Ortodoks Yahudiler, Tevratn Hz. Musaya vahyedildii ekliyle korunduunu iddia
ederken, yani Tevratn tamamen vahiy kitab olmadn kabul ederler. Onlara gre
Tevrat, tarihsel kltrel bir srail kitab olup alar boyu braniler tarafndan zamanla
teekkl ettirilmitir. reformist, muhafazakar, liberal ve yeniden yaplanmac
Yahudiler ise Tevratn bir takm beer unsurlarn ierdiini kabul ederler. Geleneksel
gre gre szl kaynaklar tpk yazl kaynaklar gibi vahiy rn kabul edilirler.
Talmudun otoritesi sarslmazdr.
 4. . Protestanlar ise sadece Kitab- Mukaddesin otoritesini kabul ederler. Katolikler ise
kilise hiyerarisinin otoritesini glendirmek kutsal kitap otoritesinin mutlak oluunu
rtmek iin onlarn esas ald masoretik metinlerin gvenilirliini sorgulamlardr.
5. Hatta Katolik Kilisesi 1616da, baka Tevrat nshalar da ne karm mesela Samiri
tevratn bat bilim alemine tantmtr. Samiri Tevrat zerine yaplan almalarda bu
kitabn metin bakmndan Masoretik metinden daha doru olduunu ispat etmilerdir.
Hatta Tevratn yazarnn Hz. Musa olmad sonucuna varmlardr.
6. Protestanlktan Katoliklie geen Richard Simon, nce Yahudi spinozann
almalarn incelemi Spinozann grlerinin doruluunu tespit etmek iin Tevrat
okuduunda Pentatkte farkl sluplar bulmu aralarnda eitli farkllklar ve gzle
grlr elikiler kefetmitir. Simon yazd eserde Tevratn yazarnn Hz. Musa
olamayacan belirtmitir. Hatta onun izinden giden Morinus ise Katolik Eski Ahitin
kayna olan Septequintann Masoretik Eski Ahit metninden edebi bakmdan daha iyi
ve daha doru olduunu ne srmtr.
7. Jean Astruc adnda Yahudi asll Katolik ise 1753 ylnda Eski Ahit tenkidiyle ilgili
almasnda bir ok elikili ifade ve tekrarlara rastlamtr. Mesela Hz. Musann
kendisinden binlerce yl nce meydana gelen olaylarla ilgili uzun isim listeleri ve
tarihleri nakletmesi dikkatini ekmi, Tevrattaki Tanr isimlerinin farkllndan yola
karak bu kitabn aslnda A ve B diye iki farkl kaynaktan geldiini Ann Alohist
metni, Bnin ise Elohist metni gsterdiini iddia etmitir. A ve Bnin ortak olduu
metne C ilgisiz olan metne ise D metni adn vermitir.
8. Astrucn bulduu tespitler, 40 yl sonra 1800 yllarn banda ngiliz Katolik Alex
Geddesin dikkatini ekmitir. Yeu kitabnn da slup asndan Tevrat gibi
yazldn tespit etmi ve onu tevrata dahil ederek Hexatk adn vermitir. Astruca
bir ilave olarak Hexatkn sadece Elohist ve Yahvist metinlerden deil birok
kaynaktan derlendiini ileri srmtr.
9. Eski Ahitin deiik dkmanlardan derlendii teorisi daha sonra Welhausen (. 1918)
tarafndan gelitirilmi ve onun adyla zdelemitir. Wellhausen, Yeu kitabnn da
dahil olduu Hexatkn drt ana kayna olduunu tespit etmitir. Bu kaynaklar,
kronolojik srayla J (Yahvist), E (Elohist), D (Dtronomist ve P (Priestly Code). Ona
gre Yahvist ve Elohist metinlerin ilk ksmlar M 870- 770 yllarnda derlenmitir.
Bunlarn redaksiyonu ise 670 de yani D nin yazmndan sonra gereklemi P ise Babil
srgn ile balam Ezra-Nehemya ikilisinin reformlar dneminde tamamlanmtr.
Onun bu teorisi sonraki tenkitiler tarafndan tutulmutur. Bu teori batda ok yank
bulmutur.
10. Mslmanlarn Tevratn tahrifine baklar
Mslmanlar, Tevratta tahrif tebdil ve tayirlerin olduunu sylerler. Bu konuda
grup Mslman gr bulunur.
a..bazsna gre Tevratn ekseri ksmnn lafz ve mana asndan tahrif edildiini ileri
srmektedir. bn Hazm bunlarn en nemlisidir.
b.Baz Mslmanlar ise tebdil ve tahrifin lafzen deil tefsirinde olduunu savunmulardr.
.cBu ikisi arasnda yer alan bir ikinci grup ise Tevratn lafznn pek az ksmnn lafzen
tahrif edildiini asl tebdil ve tahrifin ise onun tefsirinde olduunu iddia etmitir. .Ancak delil
olarak aldklar kuran ayetleri Tevrat metnini sz konusu etmemektedir.
Netice olarak diyebiliriz ki;
1. Dahas Kuran Tevrat ile Hz. Musay yanyana getirmez. Tevrat, genel Yahudi
vahiyler klliyat gibi anlalmaktadr.
2. Tevrat hakkndaki Kuran ayetlernde Yahudilerin szlerin anlamlarn
arptmalar bilgileri kastl olarak yanl aktarmalar tahrif olarak
nitelenmitir.
3. Kurana gre nemli olan onun iinde hidayete sev edici ahkamn bulunmasdr.
O, tevratn metninin mahiyeti konu edinmemitir.
4. Kuran asndan Yahudilerin bu gn elinde bulunan tevratn tamamen vahiy
mahsl olduunu kimse iddia edemez.
5. Bizzat Yahudi bilginlerin de kabul ettii gibi uzun zaman iinde derlenen bu
kitabn metninde nemli bir takm deiiklikler olmu ilaveler yaplmtr.