MINISTERSTVO ZA OBRAZOVANIE I NAUKA

BIRO ZA RAZVOJ NA OBRAZOVANIETO

NASTAVNA PROGRAMA PO

TEHNI^KO CRTAWE SO NACRTNA

GEOMETRIJA I AUTOKAD
ZA I GODINA
MA[INSKA STRUKA

MA[INSKI TEHNI^AR, MA[INSKO-ENERGETSKI TEHNI^AR, MA[INSKI

VOZDUHOPLOVEN TEHNI^AR, AVTOTEHNI^AR- MEHATRONI^AR

Skopje, 2005 god.

1. IDENTIFIKACIONI PODATOCI

1.1. Naziv na nastavniot predmet: TEHNI^KO CRTAWE SO NACRTNA GEOMETRIJA I AUTOKAD

1.2. Obrazoven profil i struka

1.2.1. Obrazovni profili: ma{inski tehni~ar, ma{insko-energetski tehni~ar, ma{inski vozduhoploven tehni~ar,
avtotehni~ar- mehatroni~ar
1.2.2. Struka: ma{inska

1.3. Diferencijacija na nastavniot predmet

1.3.1. Zaedni~ko stru~en predmet

1.4. Godina na izu~uvawe na nastavniot predmet

1.4.1.Prva godina

1.5. Broj na ~asovi na nastavniot predmet

1.5.1. Broj na ~asovi nedelno: 4 ~asa

1.5.2. Broj na ~asovi godi{no: 144 ~asa

1.6. Status na nastavniot predmet

1.6.1.Zadol`itelen predmet

1
2. CELI NA NASTAVNIOT PREDMET

- U~enikot da gi razlikuva liniite po nivnata debelina;

- da go primenuva tehni~koto pismo;
- da konstruira osnovni geometriski figuri vo ramnina;
- da proektira ortogonalno modeli;
- da crta proekcii vrz osnova na poznati dve proekcii;
- da crta modeli i ma{inski delovi ra~no;
- da kotira pozicija i da graduira prava i otse~ka;
- da ~ita tehni~ki crte`;
- da koristi stru~na literatura
- da gi poznava elementite na autokadot;
- da konstruira osnovni geometriski figuri vo autokad;
- da crta modeli i ma{inski delovi i profili karakteristi~ni za strukata vo autokad;
- da kotira i {rafira crte`i na ma{inski elementi vo autokad.

3. POTREBNI PRETHODNI ZNAEWA

Osnovni znaewa u~enicite imaat steknato preku nastavniot predmet osnovi na tehnikata i proizvodstvoto vo tekot
na osnovnoto osumgodi{no obrazovanie.

2
4. OBRAZOVEN PROCES
4.1. Struktuirawe na sodr`inite za u~ewe
Korelacija me|u
Broj
tematskite
Tematski celini na Konkretni celi Didakti~ki nasoki
celini i me|u
~asovi
predmetite

STANDARDI 16 -U~enikot da go poznava priborot i Go objasnuva zna~eweto Osnovi na

materijalot za tehni~ko crtawe; na tehni~koto crtawe; tehnikata i
- da rakuva so priborot za crtawe; usno izlaga, go demon- proizvodstvo
- da gi razlikuva standardite; strira priborot za od osnovnoto
nacionalni i internacionalni; crtawe; crta na tabla so obrazovanie
- da pi{uva tehni~ko pismo. pribor; ~ita standardi.

OSNOVNI 16 - Da konstruira pravilni mnoguagol Ja objasnuva postapkata Matematika

3
GEOMETRISKI Nici vpi{ani vo krug; na konstrukcijata i (geometrija)
KONSTRUKCII VO - da konstruira pravilni mnoguagol- crta mnoguagolnici,
RAMNINA nici, krivi linii, elipsa, parabola i individualno gi
zavojnica; demonstrira
- samostojno da izraboti konstrukcija konstrukciite.
vo ramnina.
PROEKCIONO CRTAWE 16 - Da gi poznava vidovite na ortogo- Gi objasnuva Osnovi na
nalno proekcirawe; principite na tehnikata i
- da se osposobi za pretstavuvawe na ortogonalnoto proizvodstvo
ortogonalni pogledi na model so proekcirawe; od osnovnoto
ednostavni i so slo`eni povr{ini; crta so pribor na tabla; obrazovanie
- da proekcira ortogonalno ednostaven skicira na tabla i
model ra~no; individualno skicira
- da ja poznava ortogonalnata izometri~ni figuri na
izometrija na geometriski figuri; sekoj u~enik
- da crta geometriski figuri i delovi poedine~no.
vo izometrija ra~no;
- da crta tret pogled vrz osnova na
dadeni dva.
OSNOVNI PRAVILA I 32 - Da crta delovi vo preseci; Nastavnikot objasnuva, Osnovi na
STANDARDI VO - da razlikuva poln i polovina presek; demonstrira, {rafira tehnikata i
MA[INSKOTO - da crta ednostaven ma{inski model vo na povr{ini, poka`uva proizvodstvo
TEHNI^KO CRTAWE presek; oznaki za kvalitet na od osnovnoto
- da ja poznava potrebata od upotreba na crte` i sporeduva so obrazovanie
tolerancii; originalni ma{inski
- da {rafira; elementi.
- da kotira;
- da go razbira oble`uvaweto na
obrabotenite povr{ini.
OSNOVNI ELEMENTI
NA AUTOKAD, 10 - Da gi poznava osnovnite elementi na Go objasnuva zna~eweto
(PALETA SO ALATKI ekranot (paletite so alatki, na autokad;
STANDARD povr{inata za crtawe); gi demonstrira
PALETA SO ALATKI - da ja poznava logikata na rabota na alatkite na autokadot;

4
OBJECT PROPERTIES) autokad; crta na tabla paleta so
- go razbira podesuvaweto na osnovnite alatki; demonstrira Informatika
elementi na autokad. rabota na kompjuter. prva godina

CRTAWE NA OSNOVNI 20 - Da crta linii so paletata alatki draw; Ja objasnuva postapkata Informatika,
GEOMETRISKI SLIKI - da konstruira pravilni mnoguagolni- na konstrukcijata i prva godina
- PALETA SO ALATKI ci, krivi linii, elipsa, parabola i crta ma{inski
DRAW zavojnica; elementi,
- PALETA SO ALATKI - da koristi alatki za modificirawe i individualno gi
MODIFY editirawe na crte`ite; demonstrira
- PALETA SO ALATKI - da crta osnovni ma{inski elementi konstrukciite.
EDIT (osnovi i presek na elementite);
- PI[UVAWE NA TEKST - da pi{uva tekst vo crte`.
VO CRTES)

- Da {rafira preseci; Gi objasnuva principi-

- da razlikuva poln i polovina presek; te na {rafirawe, de- Informatika,
[RAFIRAWE 10 - da crta ednostaven ma{inski model vo monstrira {rafirawe prva godina
proekcija. na povr{ini, poka`uva
oznaki za kvalitet na
crte` i go sporeduva so
originalni ma{inski
elementi.

KOTIRAWE 14 - Da razlikuva razli~ni vidovi na koti; Nastavnikot objasnuva, Informatika,

(PALETA SO ALATKI - izbira stil na kotirawe vo odnos na demonstrira podesuvawe prva godina
DIMENSION) razmerot na crte`ot; na kotiraweto, kotira i
- go primenuva kotiraweto na ma{inski individualno raboti so
crte`. sekoj u~enik.

5
PE^ATEWE NA CRTE@
10 - Da ja poznava logikata na pe~atewe vo Nastavnikot objasnuva, Informatika,
odnos na razmerot; demonstrira podesuvawe prva godina
- da gi podesuva osnovnite elementi na na pe~ateweto i
pe~atewe. individualno raboti so
sekoj u~enik.

4.2. Nastavni metodi i aktivnosti na u~ewe

Spored zacrtanite celi na nastavniot predmet tehni~ko crtawe so nacrtna geometrija i autokad }e se primenuvaat
slednite nastavni metodi: frontalna, demonstracija, diskusija, aktivna demonstracija na u~enicite, individualna rabota,
u~ewe preku sopstveno otkrivawe i dr.
Aktivnostite na u~enikot se iska`uvaat na sledniot na~in: so nabquduvawe, slu{awe, pribele`uvawe, crtawe,
otkrivawe zakonitosti, crtawe nezavisno, rabotewe individualno i izrabotuvawe doma{ni zada~i.
Aktivnostite na nastavnikot se: da planira, da pravi podgotovki (prostorni, nastavni sredstva, didakti~ko
metodski), da dava nasoki, da nabquduva, da pomaga, da ja nadgleduva rabotata poedine~no na sekoj u~enik, da prezentira
informacii, da demonstrira, da ja sledi i vrednuva svojata i rabotata na u~enikot i da vospostavuva pozitivna komunika-
cija so u~enicite.

4.3. Organizacija i realizacija na nastavata

Vospitno obrazovnata rabota po nastavniot predmet tehni~ko crtawe so nacrtna geometrija i autokad se realizira
vo specijalizirana u~ilnica, so kompjuterska tehnika vo koja sekoj u~enik raboti na kompjuter. Nastavniot predmet e
zastapen so ~etiri ~asa nedelno, vo dve polugodija, vo prvoto polugodie se izu~uvat osnovite na ra~noto tehni~ko crtawe
so cela paralelka, a vo vtoroto polugodie programskiot paket autokad se realizira so delewe na paralelkata na dve grupi.
Naj~esto vospitno obrazovnata rabota po ovoj predmet se organizira vo blok ~asovi. Isto taka, doma{nata rabota e
sostaven del od programata na ovoj nastaven predmet koja se realizira vo u~ili{te i doma.

6
4.4. Nastavni sredstva i pomagala

So cel efikasno da se postignat zacrtanite celi na nastavniot predmet tehni~ko crtawe so nacrtna geometrija i
autokad potrebno e sekoj u~enik da raboti samostojno so kompjuteri i so drugata propratna tehnika.
Potrebnata literatura za nastavnicite se prira~nici vo koi e opfatena autokad tehnikata na rabota, a za u~enicite nema
soodvetna literatura i zatoa e potrebno nastavnikot da ja izrabotuva.

5. OCENUVAWE NA POSTIGAWATA NA U^ENICITE

Ocenuvaweto na postigawata na u~enicite se vr{i permanentno preku pismeno proveruvawe po sekoja zavr{ena
tematska celina, soglasno konkretiziranite celi vo ramkite na tematskata celina, kako i zalagaweto i aktivnosta na
u~enikot vo tekot na nastavata. Vrednuvaweto }e se vr{i so razli~ni postapki, formi i instrumenti, vrz osnova na
izrabotenite individualni ve`bi, kako na hartija, taka i so kompjuter. Dokolku u~enikot ne ja sovladal nastavnata
programa, }e se organizira dopolnitelna nastava. Ako po zavr{enata dopolnitelna nastava u~enikot go nema postignato
nivoto na prepoznavawe i reprodukcija na celite od nastavnata programa se postapuva soglasno Zakonot za sredno
obrazovanie.

6. KADROVSKI I MATERIJALNI PREDUSLOVI ZA

REALIZACIJA NA NASTAVNATA PROGRAMA

6.1. Osnovni karakteristiki na nastavnicite

Nastavnikot po nastavniot predmet tehni~ko crtawe so nacrtna geometrija i autokad treba da gi poseduva slednite
personalni, profesionalni i pedago{ki karakteristiki: da e fizi~ki i psihi~ki zdrav, da go poznava makedonskiot jazik i
kirilskoto pismo, da e komunikativen i otvoren za sorabotka, da ima soodvetno profesionalno obrazovanie, so ili bez
rabotno iskustvo, da ja saka pedago{kata rabota, da e dobar organizator, kreativen i podgotven za primena na inovaciite vo
vospitno-obrazovnata rabota.

7
6.2. Standard za nastaven kadar

Zavr{eni studii po:

- ma{instvo;
- arhitektura;
i zdobiena pedago{ko psiholo{ka i metodska podgotovka i polo`en stru~en ispit.

6.3. Standard za prostor za nastavniot predmet

Vospitnoobrazovnata rabota po ovoj nastaven predmet se realizira vo specijalizirana u~ilnica opremena so masi
za crtawe i vo kabinet opremen so kompjuterska tehnika soglasno Normativot za oprema, nagledni sredstva i materijali.

7. DATUM NA IZRABOTKA I NOSITELI NA

IZRABOTKATA NA NASTAVNATA PROGRAMA

7.1. Datum na izrabotka: maj 2005 godina

7.2. Sostav na rabotnata grupa:

- Violeta Grujevska, rakovoditel, sovetnik za stru~no obrazovanie, Biro za razvoj na obrazovanieto Skopje
- Kiril Grankov, dipl. in`. arh., Proektantsko biro ,,Grankov- [tip
- Blagoj Trajkov, dipl. ma{. in`., DSU "\or|i Naumov" - Bitola
- Jovan Nikolovski, stopanstvenik ,,ALEKS- proizvodstvo na ognootporni materijali

8
8. PO^ETOK NA PRIMENA NA NASTAVNATA PROGRAMA

Datum na zapo~nuvawe: 01. 09. 2005 godina

9. ODOBRUVAWE NASTAVNATA PROGRAMA

Nastavnata programa po tehni~ko crtawe so nacrtna geometrija i autokad ja donese ministerot za obrazovanie i
nauka so re{enie br.11-4189/2 od 19.07.2005 godina.