20101207M1 1 1 PDF

BNA ENERJ PERFORMANSI HESAPLAMA YNTEM
BNA ENERJ PERFORMANSI

HESAPLAMA YNTEM
Lur
TRK STANDARDI
BEP TASARISI
DRAFT TURKISH STANDARD
tst EN 832
I.
BNA ENERJ PERFORMANSI
ISITMA ve SOUTMA N NET ENERJ HTYACININ
HESAPLANMASI
ICS 91.140.10
BNALARIN ISIL PERFORMANSI MESKENLERDE

ISITMA AMACIYLA KULLANILAN ENERJNN
HESAPLANMASI
Thermal performance of buildings Calculation of energy use

for heating Residential buildings
TEKNK KURUL
2002/36193
0
NDEKLER
1 GR ................................................................................................................................................................... 1
1.1 KAPSAM................................................................................................................................................................. 1
2 ATIF YAPILAN/YARARLANILAN STANDART VE/VEYA DOKMANLAR .................................................................. 2
3 TERMLER VE TARFLER ....................................................................................................................................... 3
3.1 HESAPLAMA ADIMLARI VE MEVSMLER ......................................................................................................................... 3
3.1.1 Hesaplama adm ........................................................................................................................................ 3
3.1.2 Istma veya soutma mevsimi ..................................................................................................................... 3
3.1.3 Mekann kullanlmad zaman aral ........................................................................................................ 3
3.2 MEKNLAR, ZONLAR VE ALANLAR ................................................................................................................................ 3
3.2.1 Istlan mekn .............................................................................................................................................. 3
3.2.2 Soutulan mekn ........................................................................................................................................ 3
3.2.3 klimlendirilen mekn .................................................................................................................................. 3
3.2.4 klimlendirilmeyen mekn ........................................................................................................................... 3
3.2.5 klimlendirilen zon ....................................................................................................................................... 3
3.2.6 klimlendirilen alan ...................................................................................................................................... 3
3.2.7 Bamsz ok zonlu hesaplama ................................................................................................................... 3
3.3 SICAKLIKLAR ............................................................................................................................................................ 4
3.3.1 D scaklk ................................................................................................................................................... 4
3.3.2 scaklk ..................................................................................................................................................... 4
3.3.3 Ayar scakl ............................................................................................................................................... 4
3.4 ENERJ ................................................................................................................................................................... 4
3.4.1 Istma veya soutma iin enerji ihtiyac ...................................................................................................... 4
3.4.2 Bina hizmetleri ............................................................................................................................................ 4
3.5 ISI GE ................................................................................................................................................................ 4
3.5.1 Is gei katsays ......................................................................................................................................... 4
3.5.2 letim ve tanm ile s gei katsays ......................................................................................................... 4
3.5.3 Havalandrma ile s gei katsays ............................................................................................................. 4
3.6 BNA ISI KAZANLARI................................................................................................................................................. 4
3.6.1 kazanlar ................................................................................................................................................ 4
3.6.2 Gne kazanlar ......................................................................................................................................... 5
3.6.3 Gne nm ............................................................................................................................................... 5
4 SEMBOLLER ......................................................................................................................................................... 6
5 HESAPLAMA YNTEMNN ANA HATLARI ........................................................................................................... 8
5.1 BNA ENERJ DENGES ................................................................................................................................................ 8
5.1.1 Giri ............................................................................................................................................................. 8
5.1.2 Bina zon seviyesinde enerji dengesi ............................................................................................................ 8
6 BNA GEOMETRS ..............................................................................................................................................10
6.1 BNA FORMLARI..................................................................................................................................................... 10
6.1.1 Dikdrtgen Form ....................................................................................................................................... 11
6.1.2 L Form ................................................................................................................................................... 11
6.1.3 T Form ................................................................................................................................................... 11
6.1.4 U Form .................................................................................................................................................. 12
6.1.5 Art + Form ............................................................................................................................................. 12
6.1.6 Avlulu Dikdrtgen Form ............................................................................................................................ 12
6.1.7 kili Dikdrtgen Form ................................................................................................................................. 12
6.2 BNA KATLARI ....................................................................................................................................................... 13
6.2.1 Bodrum Kat ............................................................................................................................................... 13
6.2.2 Zemin Kat .................................................................................................................................................. 13
6.2.3 Ara Kat ...................................................................................................................................................... 13
6.2.4 at Kat...................................................................................................................................................... 14
6.2.5 at Aras ................................................................................................................................................... 14
1
6.3 ATI FORMLARI ..................................................................................................................................................... 14

7 BNA ZONLARI ....................................................................................................................................................17
7.1 GENEL ................................................................................................................................................................. 17
7.2 HESAPLAMA N BNANIN SINIRLARI .......................................................................................................................... 17
7.3 ISIL ZONLAR .......................................................................................................................................................... 17
7.3.1 Konutlar .................................................................................................................................................... 17
7.3.1.1 Mstakil Konutlar ...............................................................................................................................................17
7.3.1.2 Apartmanlar .......................................................................................................................................................18
7.3.1.3 Rezidanslar .........................................................................................................................................................18
7.3.2 Ofisler ........................................................................................................................................................ 19
7.3.2.1 ekirdei iklimlendirilmeyen ofisler ...................................................................................................................19
7.3.2.2 ekirdei iklimlendirilen ofisler ..........................................................................................................................19
7.3.3 Eitim Binalar ........................................................................................................................................... 20
7.3.4 Oteller ....................................................................................................................................................... 20
7.3.5 Salk binalar............................................................................................................................................ 20
7.3.6 Alveri ve Ticaret Merkezleri ................................................................................................................... 20
7.4 KLMLENDRLEN ZEMN ALANININ TAYN, AF .............................................................................................................. 20
8 LETM VE TAINIM LE ISI GE .......................................................................................................................21
8.1 HESAPLAMA YNTEM ............................................................................................................................................ 21
8.2 LETM VE TAINIM LE ISI GE KATSAYISI ................................................................................................................... 21
8.2.1 Opak bileenler ......................................................................................................................................... 21
8.2.1.1 Opak bileenler iin s kprlerinin hesaplanmas .............................................................................................23
8.2.2 Saydam bileenler ..................................................................................................................................... 24
8.2.2.1 Pencerelerde Kepenk Olmas Durumu ...............................................................................................................26
8.2.3 Kap bileenleri .......................................................................................................................................... 27
8.2.4 klimlendirilen zonun deme karakteristik lsnn belirlenmesi ......................................................... 27
8.2.5 klimlendirilen zonda yap bileenlerinin edeer kalnlklarnn belirlenmesi ........................................... 27
8.3 FARKLI ISIL ARTLARI OLAN BLEENLERN LETM VE TAINIM ISI GE KATSAYILARI .............................................................. 29
8.3.1 klimlendirilen veya iklimlendirilmeyen zonun d hava temasl opak ve saydam bileenleri ................... 29
8.3.2 klimlendirilen zon ile da ak iklimlendirilmeyen bitiik zonu ayran duvarlarn opak ve saydam
bileenleri .................................................................................................................................................................. 30
8.3.3 klimlendirilen bir bodrum katnn toprak temasl d duvarlar ................................................................ 31
8.3.4 klimlendirilen zonun toprak temasl yzer demesi ............................................................................... 32
8.3.5 klimlendirilen zonun toprak temasl iklimlendirilmeyen hacim ile ara demesi ..................................... 33
8.3.6 klimlendirilen veya iklimlendirilmeyen bodrum katn toprak temasl demesi ...................................... 35
8.3.7 klimlendirilen zonun da ak iklimlendirilmeyen bir seraya (k bahesine) bakan yzeyleri ................ 36
8.3.8 klimlendirilen zonun d hava temasl konsol demesi ........................................................................... 37
8.3.9 klimlendirilen zonun, da ak olmayan iklimlendirilmeyen zona bakan bileenleri ............................... 38
8.3.10 klimlendirilen zonun iklimlendirilen baka bir zon ile ilikili bileenleri .................................................... 39
9 HAVALANDIRMA LE ISI GE ...........................................................................................................................40
9.1 MNMUM HAVALANDIRMA HTYACI ......................................................................................................................... 40
9.1.1 Mstakil konutlar ve Daireler.................................................................................................................... 40
9.1.2 Ofisler ........................................................................................................................................................ 40
9.1.3 Dier Bina Tipolojileri ................................................................................................................................ 40
9.2 ZEL DURUMLAR N HESAPLAMA ........................................................................................................................... 41
9.2.1 klimlendirilen Zon ile Bitiik klimlendirilmeyen Zon Arasndaki Havalandrma ile Is Gei Katsays ..... 41
klimlendirilmeyen zon ile d ortam arasndaki hacimsel hava debisi (qv,ue) ...........................................................................42
klimlendirilmeyen zon ile d ortam arasndaki havalandrma s gei katsays ( Hv,ue ) ........................................................42
klimlendirilen zonla iklimlendirilmeyen zon arasnda kap ve/veya pencere varsa; ................................................................42
klimlendirilen zonla iklimlendirilmeyen zon arasnda kap ve/veya pencere yoksa; ...............................................................43
9.3 DOAL HAVALANDIRMA VE SIZINTI (NFLTRASYON) ..................................................................................................... 43
9.4 MEKANK HAVALANDIRMA SSTEM ........................................................................... HATA! YER ARET TANIMLANMAMI.
9.4.1 Is Geri Kazanm nitesi......................................................................... Hata! Yer iareti tanmlanmam.
10 KAZANLAR ................................................................................................................................................45
2
10.1 HESAPLAMA YNTEM ............................................................................................................................................ 45

10.2 NSANLARDAN VE CHAZLARDAN KAZANLARIN HESAPLANMASI ...................................................................................... 45
10.2.1 Mstakil konutlar ve apartman daireleri .................................................................................................. 45
10.2.2 Ofisler iin; ................................................................................................................................................ 47
10.2.3 Rezidanslar ve dier bina tipolojileri ......................................................................................................... 48
10.3 AYDINLATMA AYGITLARINDAN KAZANLARIN HESAPLANMASI ........................................................................................ 49
10.4 TOPLAM KAZAN DEERNN HESAPLANMASI ............................................................................................................ 49
10.4.1 Mstakil konutlar ve apartman daireleri .................................................................................................. 49
10.4.2 Ofisler ........................................................................................................................................................ 50
10.4.3 Rezidanslar ve dier bina tipolojileri iin;.................................................................................................. 50
11 GNE KAZANLARI .......................................................................................................................................51
11.1 HESAPLAMA YNTEM ............................................................................................................................................ 51
11.2 GNE ENERJSNDEN TOPLAM ISI KAZANLARI ............................................................................................................. 51
11.2.1 Saydam bileenler iin gne enerjisinden s kazanlar .......................................................................... 51
11.2.2 Opak bileenler iin gne enerjisinden s kazanlar ............................................................................... 52
11.2.3 Kap bileenleri iin gne enerjisinden s kazanlar ............................................................................... 52
11.3 HESABA KATILAN ZEL DURUMLAR ............................................................................................................................ 53
11.3.1 Glgelenme ............................................................................................................................................... 53
11.3.1.1 evre binalardan glgelenme ............................................................................................................................53
11.3.1.2 Gne kontrol elemanlar ve bina kntlar ile glgelenme ..............................................................................54
11.3.1.3 Dey glgeleme elemanlar ..............................................................................................................................54
11.3.2 Isl nm ile gkyzne s kayb ............................................................................................................... 55
12 SAATLK ISITMA SOUTMA NET ENERJ HTYACININ HESAPLANMASI ........................................................57
12.1 GENEL ................................................................................................................................................................. 57
12.1.1 Bina dinamik etkilerinin hesaplanmas ..................................................................................................... 57
12.1.2 kazanlar ve gne kazanlaryla oluan s miktarlarnn hesaplanmas .............................................. 58
12.1.3 Is geirme katsaylar ............................................................................................................................... 58
12.1.4 Verilen stma-soutma yk enerjisi ihtiyac iin hava ve operatif scaklklarn hesaplanmas . 59
12.1.5 scakln ve gerekli stma ve soutma gcnn hesaplanmas ........................................................... 60
12.2 HESAPLAMA YNTEM ............................................................................................................................................ 61
13 KLM VERLER ...............................................................................................................................................63
13.1 GENEL BLG ......................................................................................................................................................... 63
13.2 VERLERN KONTROL VE EKSK VERLERN TAMAMLANMASI .......................................................................................... 64
13.3 KLM VERS KAPSAMI ............................................................................................................................................ 65
13.3.1 Scaklk ...................................................................................................................................................... 65
13.3.2 Bal nem .................................................................................................................................................. 65
13.3.3 Gne nm ............................................................................................................................................. 65
13.3.3.1 Yatay dzleme gelen toplam gne nm ........................................................................................................65
13.3.3.2 Yatay dzleme gelen dorudan gne nm ....................................................................................................65
13.4 BAST SAATLK METOTTA GEREKL DATALAR N TEMSL METEOROLOJK YIL OLUTURULMASI ................................................ 65
13.4.1 Yntem ...................................................................................................................................................... 65
13.4.2 Scaklk ...................................................................................................................................................... 67
13.4.3 Bal nem .................................................................................................................................................. 67
13.4.4 Gne nm ............................................................................................................................................. 67
3
1 Giri
Bina enerji performans hesaplama yntemi, binann enerji tketimine etki eden tm parametrelerin,
binalarn enerji verimliliine etkisini deerlendirmek ve enerji performans snfn belirlemek iin
gelitirilmitir. Hesaplama yntemi konutlar, ofisler, eitim binalar, salk binalar, oteller ile alveri
ve ticaret merkezleri gibi bina tipolojilerindeki mevcut ve yeni binalarn enerji performansn
deerlendirmek iin kullanlr.
Bu hesaplama yntemi ;
- proje aamasndaki binalar iin eitli tasarm alternatiflerinin enerji performanslarnn

karlatrlmas,
- mevcut binalarn enerji performansnn standartlatrlm seviyesinin gsterilmesi,
- mevcut binalarda enerji ihtiyacnn hesaplanmas yolu ile enerji verimlilii tedbirlerinin
uygulanmas ve uygulanmamas durumlarnn deerlendirilmesi,
- bina stounu temsil edecek nitelikteki tipik binalarn enerji kullanmlarnn hesaplanmas yolu
ile blgesel, ulusal ve uluslararas lekte gelecekteki enerji kayna ihtiyac konusunda
ngrde bulunulmas,
- zaman ierisinde tanmlanan bileenlerden milli bileen ktphanesi oluturma gibi ulusal
veritabanlarnn gelitirilmesi
gibi uygulamalarda kullanlabilir.
1.1 Kapsam
Bu hesaplama yntemi, bina enerji performansn deerlendirirken;
- binalarn stlmas ve soutulmas iin binann ihtiyac olan net enerji miktarnn
hesaplanmasn,
- net enerjiyi karlayacak kurulu sistemlerden olan kayplar ve sistem verimlerini de gznne
alarak binann toplam stma-soutma enerji tketiminin belirlenmesini,
- havalandrma enerjisi tketiminin belirlenmesini,
- binalarda gn etkileri gz nne alnarak, gnndan yararlanlmayan sre ve

gnnn etkili olmad alanlar iin aydnlatma enerji ihtiyacnn ve tketiminin
hesaplanmasn,
- shhi scak su iin gerekli enerji tketiminin hesaplanmasn
kapsamaktadr.
Raporun bu blmnde binalarn stma ve soutma iin ihtiyac olan net enerji ihtiyacnn
hesaplanmas yntemi aklanmaktadr.
1
Bu yntemle elde edilebilecek balca ktlar aada belirtilmitir:
- Binann stlmas iin yllk net enerji ihtiyac,

- Binann soutulmas iin yllk net enerji ihtiyac,
1
Saatlik hassasiyette hesap yapan bu yntem ile yllk, aylk, haftalk, gnlk enerji kullanm ve ihtiya
deerlerine de ulalabilir.
1
2 Atf yaplan/yararlanlan standart ve/veya dokmanlar

Bu metotta tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin ok sayda standart ve/veya dokmanlardan
yararlanlmtr. Bunlarn balcalar Tablo 1 de listelenmi, bir ksm da metin ierisinde gerekli
yerlerde belirtilmitir.
Tablo 1. Yaralanlan Kaynaklardan Balcalar

IEC, ISO, Ad Ad
EN,TS No (ngilizce) (Trke)
EN 13790 Energy performance of buildings tst EN ISO 13790
Calculation of energy use for space heating Binalarn enerji performans Mekn
and cooling stmas ve soutulmas iin enerji
kullanmnn hesaplanmas
EN 13789 Thermal performance of buildings TS EN ISO 13789
Transmission heat loss coefficient Binalarn Isl Performans-Transmisyon
Calculation method (ISO 13789: 1999). Is Kayb Katsays-Hesaplama Metodu
EN15251 Indoor environment criteria for design and TS EN 15251
calculation of energy performance of Binalarn enerji performansnn tasarm
buildings ve deerlendirilmesi iin
bina ii ortam parametreleri (bina ii
hava kalitesi, sl ortam,
aydnlatma ve akustik)
TS 825 Binalarda Is Yaltm Kurallar
EN ISO Thermal bridges in building construction- TS EN ISO 14683+AC
14683 Linear thermal transmittance- Simplified Bina naat-Isl Kprler-Lineer Isl
Methods and default values Geirgenlik-Basitletirilmi Metot ve
(ISO 14683:2007) Hatasz Deerler
EN 10456 Building materials and products TS EN ISO 10456
Hygrothermal properties Tabulated design naat Malzeme Ve Mamulleri - Beyan
values and procedures for determining Ve Tasarm Termal Deerlerinin Tayini
declared and design thermal values in Metotlar
BS EN Building materials and products. TS EN 12524
12524 Hygrothermal properties. Tabulated design Bina malzemeleri ve mamulleri -
values hidrosl zellikler - izelgeletirilmi
tasarm deerleri
BR 443 Conventions for
U-value calculations
TS 2164 Kalorifer Tesisat
Projelendirme Kurallar
DIN 18599 Energy efficiency of buildings
Energy efficiency of buildings - Calculation of
the net, final and primary energy demand for
heating, cooling, ventilation, domestic hot
water and lighting
EN 13370 Thermal performance of buildings Heat TS EN ISO 13370
transfer via the ground Calculation Isl Performans -Zeminle Is Deiimi
methods Hesaplama Metodu
2005 Fundamentals Handbook
ASHRAE
2
3 Terimler ve tarifler
3.1 Hesaplama admlar ve mevsimler
3.1.1 Hesaplama adm
Bina iin enerji ihtiyalarnn ve tketiminin hesaplanmasndaki zaman aral.
Not - Binann stma ve soutma iin net enerji ihtiyacnn (net enerji) hesaplama ynteminde
kullanlan tipik zaman aral bir saattir.
3.1.2 Istma veya soutma mevsimi
Yl ierisinde stma ve soutma enerjisi ihtiyacnn olduu dnem.
Not - Istma ve soutma mevsim uzunluklar iklim verilerinin yan sra bina performansna gre de
deiiklik gstermektedir. Dolays ile ayn iklim blgesindeki farkl binalar iin stma ve soutma
dnemlerinin sreleri farkl olabilir. Bu hesaplama yntemi, bir saatlik zaman aralklaryla hesap
yapmakta olup, stma ve soutma mevsim srelerinin, iklim zelliklerinin yan sra binann sl
davranna da bal olarak belirlenebilmesine olanak salamaktadr.
3.1.3 Mekann kullanlmad zaman aral
Istma veya soutma yaplmayan bir ka gnlk veya haftalk (rnein, tatil gnleri) zaman aral.
3.2 Meknlar, zonlar ve alanlar
3.2.1 Istlan mekn
Verilen ayar scaklna stlan veya stlaca varsaylan oda veya evrelenmi hacim.
3.2.2 Soutulan mekn
Verilen ayar scaklna soutulan veya soutulaca varsaylan oda veya evrelenmi hacim.
3.2.3 klimlendirilen mekn
Istlan ve/veya soutulan mekn.
Not - Istlan ve/veya soutulan meknlar sl zonlar ve sl kabuun snrlarn tanmlamak iin
kullanlr.
3.2.4 klimlendirilmeyen mekn
klimlendirilen meknn bir paras olmayan oda veya evrelenmi hacim.

3.2.5 klimlendirilen zon
Verilen ayar scaklna veya scaklklarna iklimlendirilen, ayn kullanm modeline sahip olan, i
scaklklarnn mekan ierisinde homojen olduu varsaylan ve tek stma, soutma ve/veya
havalandrma sistemi ile veya ayn enerji performansna sahip farkl sistemlerle kontrol edilen hacim..
3.2.6 klimlendirilen alan
klimlendirilen tm meknlarn zemin alanlar.

3.2.7 Bamsz ok zonlu hesaplama
Zonlar arasnda iletim ve tanm ile ve/veya havalandrma/sznt ile s geiinin ihmal edildii her
zonun enerji ihtiyacnn ayr ayr birbirinden bamsz ardk hesapland yntem.
3
3.3 Scaklklar
3.3.1 D scaklk
Dardaki havann scakl.

3.3.2 scaklk
scaklk olarak tanmlanan operatif scaklk, zonun veya mekann merkezindeki hava scaklnn ve
ortalama ma scaklnn arlkl ortalamasdr. Bu hesaplama ynteminde kullanlan operatif
scakln hesaplama yntemi ileriki blmlerde aklanmaktadr.
3.3.3 Ayar scakl
Normal stma modelinde kontrol sistemi ile sabitlenen, istenilen en dk i scaklk veya normal
soutma modelinde kontrol sistemi ile sabitlenen, istenilen en yksek i scaklk.
3.4 Enerji
3.4.1 Istma veya soutma iin enerji ihtiyac
Verilen bir zaman dilimi sresince istenilen scaklkta konfor artlarnn srdrlebilmesi iin
iklimlendirilen mekna verilmesi veya mekandan alnmas gereken s.
3.4.2 Bina hizmetleri
Bina teknik sistemleri ve cihazlar tarafndan i iklimsel artlar, scak suyu, aydnlatmay salayan
hizmetler ve binann kullanmna ilikin dier hizmetler.
3.5 Is geii
3.5.1 Is gei katsays
Scaklk fark olan iki ortam arasnda birim zamanda geen s miktarnn scaklk farkna blnmesi ile
elde edilen katsay.
3.5.2 letim ve tanm ile s gei katsays
Scaklk fark olan iki ortam ayran yap bileeninin toplam alanndan birim zamanda geen s
miktarnn scaklk farkna blnmesiyle elde edilen katsay.
3.5.3 Havalandrma ile s gei katsays
Kapal meknda sznt veya havalandrma yoluyla geen s miktarnn i hava scakl ile besleme
havas scakl arasndaki farka blm.
Not - Doal havalandrma durumunda scaklk fark, besleme havas dorudan d hava olduu iin,
i ve d scaklk arasndaki fark olarak alnr.
3.6 Bina s kazanlar
Istma, soutma veya scak su hazrlanmas iin kullanlandan baka s kaynaklar tarafndan
iklimlendirilen mekn iinde retilen veya mekana giren s.
Not - Bu s, i s kazanlarn ve gne enerjisi kazanlarn ierir.

3.6.1 kazanlar
Istma, soutma veya scak su hazrlanmas iin salanan s dnda, bina veya zon iinde bulunan
insanlardan kaynaklanan s (metabolik s) ve binalarda veya zonlarda kullanlan cihazlardan, bro
donanmlarndan ...vb. salanan sdr.
4
3.6.2 Gne kazanlar
Dorudan (saydam bileenlerden dorudan i ortama geen) veya dolayl (bina elemanlar tarafndan
sourulduktan sonra i ortama geen) olarak pencerelerden, opak yzeylerden veya gne odas gibi
pasif elemanlardan giren gne nmnn salad sdr.
Not - Gne enerjisi kolektrleri gibi gnee ilikin aktif aygtlar bina teknik sisteminin paras
olarak deerlendirilir.
3.6.3 Gne nm
Yzeyin birim alanna den gne ss.
5
4 Semboller
izelge 1 Semboller ve birimler
Sembol Aklama Birim

2
Alan m
b Dzeltme faktr
B Fann ak kalma oran
B Demenin karakteristik ls m
klimlendirilmi bir meknn etkin s kapasitesi J/K
zgl s kapasitesi J/(kg.K)
Katman kalnl m
Faktr
Bina elemannn toplam gne enerjisi geirgenlik faktr
Is gei katsays W/K
h Ykseklik m
2
Yzey sl tanm katsays W/(m .K)
2
Gne nm W/m
Uzunluk m
N Say
3
qv Hacimsel hava debisi m /s
2
Isl diren m .K/W
P evre m
Zaman, zaman dilimi s*
2
Isl geirgenlik katsays W/(m . K)
3
klimlendirilen zondaki hava hacmi m
w Bal nem
W Duvar toplam kalnl m
z Bodrum kat demesi topraa gmlme derinlii m
Gne nm iin bir yzeyin sourma katsays
0
Yzey azimut as
Uzun dalga sl nm iin yzey salm faktr
Verim, yararlanma faktr
0
Celcius scaklk C
0
Dey engel as
0
z Zenit as
yzeylerin alan ile deme alan arasnda boyutsuz oran
3
Younluk Kg/m
gl Gn geirgenlik faktr
Isl iletkenlik deeri W/(m.K)

Isl g W
Noktasal sl geirgenlik W/K
Dorusal sl geirgenlik W/(m.K)
* Hesaplamalarn cinsine gre zaman dilimi olarak megasaniye (Ms) veya saat kullanlmaktadr.
Birimler formllerin altlarnda belirtilmitir.
6
izelge 2 Alt indisler
a Hava H Istma max Azami

ac Gerek (verilebilen) H,nd Istma ihtiyac min Asgari
adj Uyarlanm HC,nd Istma-soutma ihtiyac p Kii
app Cihazlar hor Yatay, ufuk p izdm
at Balam terimi hru Is geri kazanm r Sa
bf Bodrum kat demesi i (scaklk) r Inmsal
bw Bodrum kat duvar ia hava S Gne
d Tasarm int (s) se Yzey, d
C Soutma, kapasite is letkenlik terimi sen Duyulur
c Opak eleman k Zon tipi indisi set Ayar (scaklk)
D Dier (konutlarda mutfak i, j,k,n Temsili tamsaylar sh Glgeleme
ve salon dndaki)
dif Yaygn l Sol si Yzey, i
dir Dorudan L Aydnlatma (sistemi) sol Gne
do D kap lat Gizli sup Besleme (hava)
e D lg Aydnlatma aygt st Yzey scakl
em Salm Ktle ile ilgili iletkenlik stnd Standart
m
veya sa
ex Egzos sistemi Ortalama tot Toplam
mn
(zaman, mekan)
F ereve ms letkenlik terimi
a
tr letim (Is geii)
F1 Form 1 M Mutfak ve salon u artsz
f Deme n Hava deiim says un Snrsz
f Fan nd htiya unit Birim
f Is geri kazanm faktr ob Engeller V Havalandrma (sistem)
fin Dey engel Oc nsanlar (Sakinler) v Hacim
fo Temel Of Ofis ve Havalandrma
(s geii)
frac Oran op Opak W Scak su
g Toprak opr Operatif w Duvar
gl Cam, saydam eleman ov Saak x Fann kapal olma
durumu
7
5 Hesaplama ynteminin ana hatlar
Istma ve soutma net enerji hesaplama yntemi iin gerekli olan balca girdiler aada belirtilmitir:
- klim verileri,
- Bina geometrisi
- Binann havalandrma ve sl zellikleri,
- kazanlar ve gne enerjisinden kazanlara bal zellikleri,
- Bina malzemelerinin ve bina bileenlerinin tanm,
- Bina fonksiyonuna bal i konfor artlar (scaklk ve nem ayar deerleri, havalandrma miktar),
- Bina tipolojisine bal zonlama yntemleri ve zon bilgileri
Bu blmde stma ve soutma iin net enerji hesaplamasnda kullanlan yntemin ana hatlar
aklanmaktadr.
5.1 Bina enerji dengesi
5.1.1 Giri
Duruma (zellikle bina tiplolojilerine) bal olarak, bina oklu zonlara blnr veya tek zon
olarak ileme tabi tutulur.
Enerji dengesi, bina seviyesinde net enerji ve sistem seviyesinde enerji olarak ikiye ayrlr.
Binann stlmas ve soutulmas iin enerji ihtiyalar, bina zonlarnn sl dengesi esas
alnarak hesaplanr.
Binann stma ve soutma iin net enerji ihtiyac, bina sistemlerinin enerji dengesi iin veri
oluturur.
5.1.2 Bina zon seviyesinde enerji dengesi
Bina zon seviyesinde enerji dengesi aada verilen maddeleri ierir:
klimlendirilen mekn ile d ortam arasnda iletim ve tanm ile s geii, iklimlendirilen
mekn ile d ortam arasndaki scaklk fark ile bu ortamlar ayran yap bileenlerinden
geen s olarak hesaplanr.
Havalandrma ile s geii, iklimlendirilen zonun scakl ile, doal havalandrmada d hava
scakl, mekanik havalandrmada ise besleme havas scakl arasndaki fark ile
havalandrma boluklarndan ve atlaklardan geen s olarak hesaplanr.
klimlendirilen bir zon ile bitiik iklimlendirilmeyen zon arasnda iletim/tanm ve havalandrma
ile s geii, iklimlendirilmeyen zonun iletim/tanm ve havalandrma ile s
kayp/kazanlarnn, belirli bir azaltm faktr aracl ile iklimlendirilen zona aktarld
varsaylarak hesaplanr.
s kazanlar, rnein kiiler, cihazlar ve aydnlatma ve scak su sistemlerinden yaylan

veya sourulan sdr.
Gneten s kazanlar, pencerelerden dorudan yolla ve/veya opak yap bileenlerinden

sourma yoluyla dolayl olarak kazanlan sdr.
Binann sl ktlesinin sy depolama veya depolanan sy salmas zellii s dengesinde

hesaba katlr.
Istma iin enerji ihtiyac, zon stlmaktaysa , stma sisteminin i scakl gerekli olan asgari
seviyeye (stma iin ayar scaklna) ykseltmek iin salad enerji miktardr.
8
Soutma iin duyulur s enerjisi ihtiyac, zon soutulmaktaysa, soutma sisteminin i scakl
gerekli olan azami seviyeye (soutma ayar scaklna) drmek ve nemi konfor dzeyinde
tutmak iin salad enerji miktardr.
Not - nsanlardan ve cihazlardan kazanlan gizli s bina net enerjisi ihtiyacna ilaveten katlr.
9
6 Bina Geometrisi
Binann mimari tasarmyla belirlenmi olan bina formunu tanmlar.
6.1 Bina Formlar
Hesaplama yntemi, bina geometrisinin basitletirilmi yntem ile tanmlanmasn salayan bina
formlarn iermektedir. Yntemde, bir yazlm kullanlmas durumunda kolaylk salamak asndan
belirlenen genel formlar ekil 1.de verilmitir.
Tm formlarda yzeylerin birbirlerine dik olduu kabul edilmitir, bu nedenle farkl ayla birlemi
yzeyler iin genelleme yaplmaktadr. Enerji tketimi hesaplanmas istenen bina, verilen formlardan
en yakn bina formuna indirgenerek modellenebilir.
Binalarn formlarndan dolay birbirini glgeleyen yzeyleri, her bir form alt balnda tanmlanmtr
ve glgelemenin nasl hesapland blm 11.3.1.3 de aklanmtr.
ekil 1. Bina Formlar
Bina formlarnn yzey kodlar ve evre-alan hesaplar aadaki gibidir:
:A yzeyi uzunluu, m
:B yzeyi uzunluu, m
:C yzeyi uzunluu, m
:D yzeyi uzunluu, m
:E yzeyi uzunluu, m
:F yzeyi uzunluu, m
:G yzeyi uzunluu, m
:H yzeyi uzunluu, m
:I yzeyi uzunluu, m
:J yzeyi uzunluu, m
:K yzeyi uzunluu, m
:L yzeyi uzunluu, m
10
6.1.1 Dikdrtgen Form
Dikdrtgen formlu binalar, binann formu itibariyle drt yzeyi olan veya drt yzeye indirgenebilecek
formda olan binalar iin kullanlr. Yzeyler birbirine dik kabul edilmektedir.
Bu formda birbirini glgeleyen bina kntlar yoktur.
evre: (01)
Alan: (02)
ekil 2. Dikdrtgen Form
6.1.2 L Form
L formundaki binalar, dikdrtgen formdaki binalarn herhangi bir girinti veya kntsn modelleme
olana sunar.
Yzeylerin birbiri ile ilikisinden dolay bu tr formlarda aadaki kontroller yaplmaktadr.
(03)
(04)
evre: (05)
Alan: (06)
ekil 3. L Form
Bu formda B yzeyinin C yzeyini ve ayn ekilde C yzeyinin B yzeyini glgeleme durumu hesaba
katlmaktadr.
6.1.3 T Form
Yzeylerin birbiri ile ilikisinden dolay aadaki kontroller yaplmaktadr:,
(07)
(08)
evre: (09)
Alan: (10)

ekil 4. T Form
T formundaki binalarda, B ile C ve G ile H yzeyleri arasnda glgeleme etkisi vardr.
11
6.1.4 U Form
Yzey uzunluklar arasndaki bant u ekildedir;
(11)
(12)
evre: (13)
Alan: (14)
ekil 5. U Form
U formundaki binalarda, D, E ve F yzeylerinin birbirini glgeleme durumu gz nnde

bulundurulmaktadr.
6.1.5 Art + Form
Art formu yzeyleri arasndaki kontrol bants u ekildedir:
(15)
(16)
(17)
(18)
ekil 6. Art + Form
Art formda B-C, E-F, H-I, K-L yzeyleri arasnda glgeleme etkisi vardr.
6.1.6 Avlulu Dikdrtgen Form
Avlulu formdaki binalarn yzeylerinde aadaki bantlar kullanlmaktadr:
(19)
evre: (20)
Alan: (21)
ekil 7. Avlulu Form
Avlu yzeyleri iin glgeleme hesaplarnda, kar yzeyler kar engel olarak, yan yzeyler dey
knt engeli olarak tanmlanacaktr.
6.1.7 kili Dikdrtgen Form
kili dikdrtgen formda, yzeyler arasnda aadaki kontroller yaplmaktadr;
12
(22)
(23)
(24)
(25)
ekil 8. kili Dikdrtgen Form
kili dikdrtgen formda D-C yzeyleri arasnda ve G-H yzeyleri arasnda glgelenme etkisi kabul
edilmektedir.
6.2 Bina Katlar
6.2.1 Bodrum Kat
Bu hesaplama ynteminde, zemin katn altndaki toprak

temasl d duvar veya duvarlar olan tm katlar borum kat
olarak alnr.
Not - Subasman ykseklii 1. Bodrum katta tanmlanr.
ekil 9. Bodrum Katlar

6.2.2 Zemin Kat
Binann ana giriinin bulunduu ve varsa bodrum katn

zerinde yer alan kattr.
ekil 10. Zemin Kat

6.2.3 Ara Kat
Ara kat zemin kat ile varsa at

kat veya at aras kat yoksa en
st kat arasnda bulunan katlarn
her biridir.
ekil 11. Ara Katlar
13
6.2.4 at Kat
Binada en st ara katn zeride yer alan ve yaanan

krma/beik atl kattr.
ekil 12. at Kat

6.2.5 at Aras
Binada en st katn zerinde yer alan yaanmayan krma/beik

atl hacimdir.
ekil 13. at Kat
6.3 at Formlar
at yzey alan / alanlar yzeyin formuna ve eimine gre hesaplanr. Yzey alanlar iin yardmc
formller aadaki gibidir. Yardmc ema ise ekil 4. te grlmektedir.
Alan hesaplar iin rehber:
(26)
: at yzey uzunluu, m
: at zonu iin demeden mahyaya kadar olan ykseklik, m
: at zonu iin,alan hesaplanacak olan yzeyin oturduu duvarn demeden
ykseklii, m
: at alan hesaplanacak olan yzeyin eim as, m
14
Lzonat,A
Lzonat,A,mahya
LA

hzonat
hzonduvar
ekil 14. at l Tanmlar
DKDRTGEN ATI YZEY
(27)
2
: eimli at yzeyi alan, m
: at yzey uzunluu, m,
(dikdrtgen at yzeyleri iin her noktada eittir).
LA : eimli at yzeyinin oturduu duvarn uzunluu, m
ekil 15. Dikdrtgen at Yzeyi
GEN ATI YZEY
(28)
2
Azonat,A : eimli at yzeyi alan, m
Lzonat,A : gen at yzeyleri iin at yzey uzunluu,
mahyadan eimli at yzeyinin oturduu
duvara dik uzunluktur, m
ekil 16. gen at Yzeyi
YAMUK ATI YZEY
(29)
2
Azonat, A : eimli at yzeyi alan, m
Lzonat,A,mahya : eimli at yzeyinin mahya uzunluu, m
Lzonat,A : yamuk at yzeyleri iin at yzey uzunluu,
mahyadan eimli at yzeyinin oturduu
duvara dik uzunluktur, m
ekil 17. Yamuk at Yzeyi
15
at formlar bina formlarna bal olarak aadaki ekil 18. den seilecektir.
ekil 18. at Formlar
16
7 Bina Zonlar
7.1 Genel
Istma ve soutma enerjisinin hesaplanmas iin binann snrlar tanmlanmaldr. Binalarda enerji
performansnn derecelendirilmesi amacyla ilgili standartlara uygun olarak, birim deme alan
bana stma, soutma, havalandrma, aydnlatma ve scak su ihtiyalarnn belirlenmesi iin zemin
alannn bilinmesi gerekir. Zemin alan net deme alandr.
7.2 Hesaplama iin binann snrlar
Istma ve/veya soutma iin enerji ihtiyacnn hesaplanmasnda binann snrn, deerlendirilmekte
2
olan iklimlendirilen mekn d ortamdan (hava, zemin veya su) veya bitiik binalardan veya
iklimlendirilmeyen meknlardan ayran btn bina elemanlar oluturur.
7.3 Isl zonlar
Binada kullanlan meknlar, stma, soutma ve havalandrma sistemlerinin alma zellikleri,

mekndaki aktivite durumu, kullanc profilleri, i kazanlardaki farkllklar gibi sl etmenlere gre farkl
gruplara ayrlrlar. Benzer zellikler gsteren her bir grup zon olarak isimlendirilir ve her bir zon
bamsz birim olarak hesaplama ynteminde ayrt edici zellikleriyle tanmlanmaldr.
Zonlara ayrma kriterleri bina fonksiyonlarna bal olarak deiiklik gstermektedir. Ancak tm
fonksiyonlarda katlar arasnda alanlar ve engel durumu deiiklik gsterebileceinden, katlar arasnda
sistemler, i kazanlar ve konfor scaklk deerleri ayn olsa bile her kat ayr birer zon olarak ele
alnmaktadr. Bu yntemde kullanlan ok zonlu hesaplama iin (bamsz ok zonlu hesaplama),
zonlar arasnda iletim/tanm ile ve hava hareketi/sznts ile s geii hesaba katlmaz. Her zon iin
ayr ayr yaplan hesaplama bamsz tek zonlu hesaplamalar serisi olarak kabul edilir. Ayn stma ve
soutma sistemlerini paylaan zonlarda, stma ve soutma iin enerji ihtiyac, bamsz zonlar iin
hesaplanan enerji ihtiyacnn toplamdr.
7.3.1 Konutlar
7.3.1.1 Mstakil Konutlar
Mstakil konutlarda (Villa tipi tekil aile konutlar), bina iindeki farkl mekanlarn konfor scaklklarnn
deikenlik gsterdii ve tm dolam alanlarnn ak olduu dnlerek tm bina iin olas
mekanlarn arlkl alan ortalamas hesaplanarak i konfor scakl, konutlar iin ngrlen 20 C
yerine, 19.4 C alnmtr. klimlendirilen zonlar ierinde yer alan kk iklimlendirilmeyen mekanlar
(wcler, kilerler ...vb. gibi) kaplarn sk sk ak kalmas durumu gz nnde bulundurularak
iklimlendirilen meknlar olarak saylmaktadr. klimlendirilmeyen bamsz bodrum kat gibi mekanlar
ise iklimlendirilmeyen zon olarak ele alnr. Mstakil konutlar iin zonlama rnei ekil19. da
grlmektedir.
2
Sra konutlar ve ikiz konutlar gibi birlikte projelendirilen ve birlikte ina edilen binalar dnda kalan
durumlarda bitiik binalar gz ard edilerek d ortam scaklyla hesaplama yaplr.
17
Zon1 Zon 2
ekil 19. Mstakil Konut Zonlama rnei

7.3.1.2 Apartmanlar
Bina farkl daireler eklinde zonlara blnmse, zonlar arasnda s geirimsiz (adiyabatik) snrlar
olduu varsaylarak her zon iin bamsz tek zon yntemi kullanlr. Bu uygulama, zonlar arasnda sl
etkileim olmakszn bamsz ok zonlu hesaplama olarak adlandrlr. Apartman tipli konut zonlama
rnei ekil 20.de verilmitir.
3
ZON 1 : Farkl mlkiyete sahip tek bir daire
3
3
3
ZONx5 : D ortamla balants olmayan

iklimlendirilmeyen ekirdek alan (dey
sirklasyon alan).
ekil 20. Apartman Tipli Konut Zonlama rnei
Not - ekirdein iklimlendirilmesi durumunda ekirdek ile daireler arasnda s geii olmad kabul
edilir ve ekirdein iklimlendirilmesi iin gerekli enerji miktar dairelerin alanlaryla orantl olarak
dairelere paylatrlr. ekirdek alannn d ortamla balants olmas durumunda, ekirdek ve daire
duvar arasndaki s geii hesaplarnda scaklk fark iin dzeltme katsays uygulanr
(Bkz. Madde 8.3).
7.3.1.3 Rezidanslar
Rezidanslarda basitletirilmi bir kabul ile her kat tek zon olarak hesaplanmaktadr. Ancak her katta
mekan fonksiyonlar kullancya tanmlatlarak alan ile orantl olarak i kazan ve konfor scakl
deeri kat bana belirlenir. Mekann fonksiyonuna bal olarak deiiklik gsteren ayar scaklklar ve
i kazanlar Ek 1. de verilmitir.
3
Daire ierisinde yer alan tm mekanlarn iklimlendirildii kabul edilmitir.
18
7.3.2 Ofisler
7.3.2.1 ekirdei iklimlendirilmeyen ofisler
ekirdei iklimlendirilmeyen ofislerin zonlama modeline rnek ekil 21. de verilmitir.
Bina kabuundan 6m derinlie

kadar mesafede, pencereden
etkilenen iklimlendirilen d zon
4
(pasif zon )
Bina kabuundan 6m derinlikten

sonra pencereden etkilenmeyen
iklimlendirilen i zon
D ortamla balants olmayan

iklimlendirilmeyen ekirdek alan
(dey sirklasyon alan)
ekil 21. Ofis Zonlama rnei 1, klimlendirilmeyen ekirdek Olmas Durumu
7.3.2.2 ekirdei iklimlendirilen ofisler
ekirdei iklimlendirilen ofislerin zonlama modeline rnek ekil 22. de verilmitir.
Bina kabuundan 6m derinlii

kadar mesafede, pencereden
etkilenen iklimlendirilen d zon
Bina kabuundan 6m derinlikten

sonra pencereden etkilenen
iklimlendirilen i zon
ekil 22. Ofis Zonlama rnei 2, klimlendirilen ekirdek Olmas Durumu
4
Cephedeki saydam yzey oranna bal olarak gne nmna dorudan maruz kalan ve cephe ile
kat yksekliinin yars kadar mesefedeki alan pasif zon olarak adlandrlr.
Energy and Environment in Architecture,Nick Baker and Koen Steemers,2000
19
7.3.3 Eitim Binalar
Eitim binalarnda basitletirilmi bir kabul ile her kat tek zon olarak hesaplanmaktadr. Ancak her
katta mekan fonksiyonlar kullancya tanmlatlarak alan ile orantl olarak i kazan ve konfor
scakl deeri kat bana belirlenir. Mekann fonksiyonuna bal olarak deien i kazanlar ve ayar
scaklklar Ek 1. de verilmitir.
7.3.4 Oteller
Otellerde basitletirilmi bir kabul ile her kat tek zon olarak hesaplanmaktadr. Ancak her katta mekan
fonksiyonlar kullancya tanmlatlarak alan ile orantl olarak i kazan ve konfor scakl deeri kat
bana belirlenir. Mekann fonksiyonuna bal olarak i kazanlar ve ayar scaklklar Ek 1. de
verilmitir.
7.3.5 Salk binalar
Salk binalarnda basitletirilmi bir kabul ile her kat tek zon olarak hesaplanmaktadr. Ancak her
katta mekan fonksiyonlar kullancya tanmlatlarak alan ile orantl olarak i kazan ve konfor
scakl deeri kat bana belirlenir. Mekann fonksiyonuna bal olarak i kazanlar ve ayar
scaklklar Ek 1. de verilmitir.
7.3.6 Alveri ve Ticaret Merkezleri
Alveri ve Ticaret Merkezleri nde basitletirilmi bir kabul ile her kat tek zon olarak
hesaplanmaktadr. Ancak her katta mekan fonksiyonlar kullancya tanmlatlarak alan ile orantl
olarak i kazan ve konfor scakl deeri kat bana belirlenir. Mekann fonksiyonuna bal olarak i
kazanlar ve ayar scaklklar Ek 1. de verilmitir.
Not 1 - kazanlarn retiminin baskn olduu meknlar (rnein, bina ii yzme havuzu,
bilgisayar/sunucu odas veya konut d mutfak gibi) referans binada da aynen tanmlanarak binann
alaca sertifikann derecesini deitirmeyecektir.
Not 2 - Bal nemlilik iin konfor deeri k ve yaz % 50 olarak kabul edilmektedir.
Not 3 - scaklklar iin baka deerlere karar verildiinde bu tablo deiecektir.
7.4 klimlendirilen zemin alannn tayini, Af
Binann snrlar iindeki mekanlarn zemin alan, binann iklimlendirilen zemin alandr.
Btn zonlarn iklimlendirilen zemin alanlarnn toplam, binann iklimlendirilen zemin alannn
toplamna eit olmaldr.
20
8 letim ve tanm ile s geii

Scakl farkl ortamlar ayran yap bileenlerinden iletim ve tanm ile geen s miktarnn
hesaplanma yntemi aada zetlenmitir.
8.1 Hesaplama yntemi
Basit saatlik hesaplama ynteminde binann ele alnan zonu iin yap bileenlerinin toplam iletim ve
tanm s gei katsays W/K cinsinden hesaplanr. Bu deer hesaplama algoritmasnda Htr
sembol ile temsil edilmektedir. Zonu oluturan farkl elemanlarn (duvarlar, at yzeyleri, deme)
ve bu elemanlar oluturan farkl bileenlerin Htr deerleri ayr ayr hesaplanarak toplanr, bu yolla
zonun opak yzeylerinden iletim ve tanm ile toplam s gei katsays (Htr,op) ve saydam
yzeylerden iletim ve tanm ile toplam s gei katsays (Htr,win) deerlerine ulalr.
8.2 letim ve tanm ile s gei katsays
8.2.1 Opak bileenler
Opak bir bileenin sl geirgenlik katsays Bant 30 ile hesaplanr. Ustnd, bir opak bileenin i ve
d yzey sl diren katsaylar, ( ) = 0,13 m2K/W ve ( ) = 0,04 m2K/W referans alnarak
hesaplanan sl geirgenlik deeridir. Bant 30, her eleman iin, elemandaki her bileen iin
hesaplanr.
(30)
2
: i yzey sl tanm katsays, W/(m .K)
2
: d yzey s tanm katsays, W/(m .K)
: 1 numaral malzemenin kalnl, m
: 1 numaral malzemenin sl iletkenlik hesap deeri , W/(m.K)
2
: opak bileen standart sl geirgenlik katsays, W/m K
: opak bileenler arasndaki havann sl direnci, mK/W
ve deerleri bileen tipine gre Tablo 2. den alnr. Tablodaki tm tipler ekil 23. te
gsterilmitir.
ekil 23. Is Gei Hesaplar in Isl artlar Farkl Zonlar Ayran Bileenlerin Tanmlanmas
21
Tablo 2. Yap bileenleri / elemanlar iin yzey sl diren katsaylar
Yzey sl direnci
TP NO Yap bileen tipi R_s R_se
(mK/W) (mK/W)
(DI YZEY) - DI HAVA TEMASLI
TIP1 klimlendirilen veya iklimlendirilmeyen zonun d hava temasl 0,13 0,04
opak ve saydam bileenleri.
( YZEY) - DIA AIK KLMLENDRLMEYEN ZON
TEMASLI
TIP2 0,13 0,08
klimlendirilen bir zonun da ak iklimlendirilmeyen bir baka zon
ile arasndaki opak ve saydam bileenleri
(DI DUVAR) -TOPRAK TEMASLI
TIP3 0,13 0
klimlendirilen bir bodrum katn toprak temasl d duvar.
(DEME) - TOPRAK TEMASLI YZER DEME
TIP4 Altnda bodrum olmayan, iklimlendirilen veya iklimlendirilmeyen 0,17 0
bir zonun zemine oturan yzer demesi.
(DEME) TOPRAK TEMASLI KLMLENDRLMEYEN HACM
TEMASLI
TIP5 0,17 0,17
Topraa yar gml iklimlendirilen zonun temel boluu ile
temas eden demesi.
(DEME)
TIP6 Altnda bodrum olmayan iklimlendirilen zonun toprak temasl 0,17 0
taban.
( YZEY) - SERA
TIP7 klimlendirilen bir zonun da ak iklimlendirilmeyen bir sera (k 0,13 0,08
bahesi) ile arasndaki i yzeyler.
(DEME) - KONSOL
TIP8 klimlendirilen bir zonun d hava ile snrn oluturan kma 0,17 0,04
demesi.
( YZEY) - DIA AIK OLMAYAN KLMLENDRLMEYEN
ZON TEMASLI
TIP9 0,13 0,13
klimlendirilen bir zonun da ak olmayan iklimlendirilmeyen zon
ile temas eden i yzeyleri (rn:ekirdee bakan duvarlar)
(DEME) - KLMLENDRLEN ZON TEMASLI
TIP10 klimlendirilen bir zon ile baka bir iklimlendirilen zonu ayran 0,13 0,13
demeler.
Tablo 2.a Yap malzemeleri arasndaki hava iin sl diren katsaylar
Tip Kalinlik R_gap

Arali (mm)
Dusey 0.1-10 0.14

Dusey 11_20 0.16
Dusey 21-50 0.18
Dusey 51-100 0.17
Dusey 100-9999 0.16
Yatay 0.1-10 0.14
Yatay 11_20 0.15
Yatay 20-9999 0.16
22
Ele alnan zonu evreleyen tm opak bileenlerin iletim ve tanm s gei katsays aadaki
bant ile hesaplanr.
(31)
: zonu evreleyen opak yzeylerin iletim ve tanm s gei katsays , W/K

2
: opak yzeyin alan, m
: opak bileenin sl geirgenlik katsays , W/(mK)
: dorusal s kprs uzunluu, m
: dorusal s kprs birim uzunluk bana s gei katsays, W/(m.K)
: noktasal s kprs s gei katsays, W/K
8.2.1.1 Opak bileenler iin s kprlerinin hesaplanmas
Hesaplama metodunda s kprleri ISO 14683:2007 standardnn ngrd ynteme gre hesaba
katlmaktadr. Bina bileenlerinin birleim noktalarnda oluan dorusal s aklarnn belirlenmesi iin
basit bir metod tanmlanmtr. Bu yaklamda noktasal s kprleri de dorusal s kprleri
ierisinde hesaba katlmaktadr. Farkl tipteki s kprleri iin s gei katsaylar Tablo 3 te ve olas
s kprs tipleri ve kodlar Ek 2. de verilmektir.
Tablo 3. Is gei hesaplar iin yap bileenlerinin oluturduu s kprlerinin tanmlanmas
Is Kprleri
e oi o
Kod Ad (W/m.K) (W/m.K) (W/m.K)
C1 at 0.55 0.75 0.75
C2 at 0.5 0.75 0.75
C3 at 0.4 0.75 0.75
C4 at 0.4 0.65 0.65
C5 at 0.6 0.8 0.8
C6 at 0.5 0.7 0.7
C7 at 0.65 0.85 0.85
C8 at 0.45 0.7 0.7
C9 at -0.05 0.15 0.15
C10 at 0 0.2 0.2
C11 at 0.05 0.25 0.25
C12 at 0.15 0.4 0.4
B1 Balkon 0.95 0.95 1.05
B2 Balkon 0.95 0.95 1.05
B3 Balkon 0.9 0.9 1
B4 Balkon 0.7 0.7 0.8
AK1 Asma Kat 0 0 0.1
AK2 Asma Kat 0.95 1.05 1.05
AK3 Asma Kat 0.9 1 1
AK4 Asma Kat 0.7 0.8 0.8
AK5 Asma Kat 0.6 0.65 0.65
AK6 Asma Kat 0.9 1 1
23
AK7 Asma Kat 0.7 0.8 0.8

AK8 Asma Kat 0.45 0.6 0.6
TUD1 Toprak st Yzer Deme 0.65 0.8 0.8
TUD7 Toprak st Yzer Deme -0.05 0.1 0.1
AGK1 Asma Giri Kat 0.75 0.95 0.95
AGK7 Asma Giri Kat -0.1 0.1 0.1
AGK8 Asma Giri Kat 0 0.2 0.2
KL1 Kolon 1.3 1.3 1.3
KL2 Kolon 1.2 1.2 1.2
KL3 Kolon 1.15 1.15 1.15
KL4 Kolon 0.9 0.9 0.9
8.2.2 Saydam bileenler
Saydam bileenler iin iletim ve tanm ile s gei katsays aadaki gibi hesaplanr:
1) Saydam bileende kullanlan cam malzemesi tablodan seilir. Bu tablodan camn sl

geirgenlik katsays ( ) alnr. Trkiye de yaygn olarak kullanlan camlarn deerleri
EK A3 de verilmitir. Bu tabloda camn gne nm geirgenlik faktr ( ) ve camn gn
geirgenlik faktr ( gl ) de bulunmaktadr.
2) Saydam bileenin ereve tipi (dorama tr) seilir. Bu seim ile erevenin malzemesinin
sl geirgenlik katsays ( ) elde edilir. Bu katsaylar dorama malzemesine gre Tablo 4.
te verilmitir.
Tablo 4. Saydam bileen erevelerinin sl geirgenlik katsays
ereve tipi (W/mK)
Ahap 3,4
Polivinil 1,8
Aluminyum 2,6
3) Pencere iin sl geirgenlik ( ) katsays Tablo 5. te cam ve ereve zelliklerine bal

olarak verilmitir. Tablo 5. te yer alan deerlerinden en yakn olan seilir. deerinde
lineer enterpolasyon yaplarak pencerenin deeri bulunur.
24
4) Tablo 5. ten seilen deeri aadaki hesapta kullanlr ve bu hesapla saydam

bileenin iletim ve tanm s gei katsaysna ( ) ulalr.
(32)
: bir zonu evreleyen tm saydam bileenlerin iletim ve tanm s gei

katsays, W/K
2
: bileenin alan, m
: saydam bileenin sl geirgenlik katsays, W/(mK)
Not 1 - Caml balkon kaplar iin pencere kabul yaplmaktadr.
Not 2 - Pencerelerde gece yaltm olmas durumunda , pencere bileeninin sl geirgenlik

katsays, blm 11. de aklanan gne kazanlarnn gereklemedii (gnbatmndan gn
douuna kadar) sre ierisinde gece yaltm etkisi ile tekrar hesaplanr. Bu hesaba pencere
bileeninin sl geirgenlik katsaysnn yannda gece yaltm ile pencere bileeni arasndaki hava
boluu ve gece yaltm iin kullanlan bileenin sl geirgenlik katsays hesaba katlr.
Tablo 5. ereve ve Cam zelliklerine Bal Saydam Bileen Isl Geirgenlik Katsays
( , W/mK)
Cam (W/mK)
tipi (W/mK)
1,0 1,4 1,8 2,2 2,6 3,0 3,4 3,8 7,0
TEK 5,7 4,8 4,8 4,9 5,0 5,1 5,2 5,2 5,3 5,9
CAM
FT 3,3 2,9 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,4 3,5 4,0
CAM 3,1 2,8 2,8 2,9 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,9
2,9 2,6 2,7 2,8 2,8 3,0 3,0 3,1 3,2 3,7
2,7 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 2,9 3,0 3,0 3,6
2,5 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,7 2,8 2,9 3,4
2,3 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,7 3,3
2,1 2,0 2,1 2,2 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 3,1
1,9 1,8 1,9 2,0 2,1 2,2 2,3 2,3 2,4 3,0
1,7 1,7 1,8 1,8 2,9 2,0 2,1 2,2 2,3 2,8
1,5 1,5 1,6 1,7 1,8 1,9 1,9 2,0 2,1 2,6
(W/mK)
1,3 1,4 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 1,9 2,0 2,5
1,1 1,2 1,3 1,4 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 2,3
L 2,3 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,6 2,7 3,2
CAM 2,1 2,0 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 3,1
1,9 1,8 1,9 2,0 2,0 2,2 2,2 2,3 2,4 2,9
1,7 1,6 1,7 1,8 1,9 2,0 2,1 2,2 2,2 2,8
1,5 1,5 1,6 1,7 1,8 1,9 1,9 2,0 2,1 2,6
1,3 1,4 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 1,9 2,0 2,5
1,1 1,2 1,3 1,4 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 2,3
0,9 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,6 2,2
0,7 0,9 1,0 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 2,0
0,5 0,7 0,8 0,9 1,0 1,1 1,2 1,2 1,3 1,8
25
8.2.2.1 Pencerelerde Kepenk Olmas Durumu
Bu hesaplama ynteminde pencere kepenkleri, gece yaltm salamas iin kullanlmtr.

Bu nedenle kepenk, yalnzca gnein batm olduu ve d hava scaklnn 10 C nin
altnda olmas durumunda aktif (kapal) kabul edilir ve deeri bant 32.a ile hesaplanr. .
(32.a)
Elde edilen Uwin+shut ile hesaplanr.
(32.b)
: bir zonu evreleyen tm saydam bileenlerin iletim ve tanm s gei

katsays, W/K
2
: bileenin alan, m
: saydam bileenin ve kepengin toplam sl geirgenlik katsays, W/(mK)
Tablo 5.1. Hava tabakalarnn sl geirgenlik direnci hesap deerleri
Hava tabakasnn
Sra Kalnlk Isl letkenlik
No (dgap) mm Direnci (Rgap)
2
m K/W
dgap < 10 0,14
11 < dgap < 20 0,16
1 Dey 21 < dgap < 50 0,18
51 < dgap < 100 0,17
dgap > 100 0,16
dgap < 10 0,14
2 Yatay (s ak aadan yukarya) 11 < dgap < 20 0,15
dgap > 20 0,16
dgap < 10 0,15
3 Yatay (s ak yukardan aaya) 11 < dgap < 20 0,18
dgap > 20 0,21
26
8.2.3 Kap bileenleri
Kap bileenleri iin sl geirgenlik katsays Tablo 6. dan seilir.
Tablo 6. Kap Bileenleri in Isl Geirgenlik Katsays
Kap seiminde Isl geirgenlik

kullanlacak katsays
konstrksiyon tipleri (W/mK)
Aa, plastik 3,50
DI KAPI Metal (s
4,00
yaltml)
Metal (s
5,50
yaltmsz)
Tablo 6. dan seilen deeri aadaki hesapta kullanlr ve kap bileeninin iletim ve tanm s
gei katsaysna ( ) ulalr.
(33)
: bir zonda yer alan tm kap bileenlerinden iletim ve tanm s gei

katsays, W/K
2
: kap yzeyinin alan, m
: kap bileeninin U katsays, W/(mK)
8.2.4 klimlendirilen zonun deme karakteristik lsnn belirlenmesi
Zeminden s geiinin ifade edilebilmesi iin demenin alannn, evresinin yarsna oran ile
tanmlanan karakteristik l nn belirlenmesi gerekir.
(34)
2
: ele alnan zonun alan, m
: ele alnan zonun evresi, m
: ele alnan zon iin demenin karakteristik ls, m
Bu yntemde ifade edilen deeri, iklimlendirilen zonu evreleyen ortamlardan ayran duvarlarn
uzunluudur. Bu nedenle:
- tm bina iin; deeri binann tm evresini, ise toplam deme alann ifade eder.
- binann bir zonunda s geiini hesaplamak iin; yalnzca iklimlendirilen alan evreleyen
ortamlardan ayran duvarlarn uzunluunu, ise hesaplanan zonun toplam deme alann
ifade eder.
- binann iklimlendirilen zonunz bitiik bir iklimlendirilmeyen zon olmas durumunda (garajlar,
depolar); ve hesaplarnda iklimlendirilmeyen zon hari tutulur (iklimlendirilen hacim ile
iklimlendirilmeyen hacim arasndaki duvarlar ye eklenir, alan hesabnda iklimlendirilmeyen
hacmin alan ya eklenmez).
Not - ve hesaplanrken kullanlan uzunluklar dtan da alnmtr.
8.2.5 klimlendirilen zonda yap bileenlerinin edeer kalnlklarnn belirlenmesi
Edeer kalnlk ifadesi, toprak temasl yap bileenleri iin sl geirgenlik ifadelerinin basitletirilmi
yntem ile hesaba katlmasnda kullanlmaktadr. Isl diren, bu edeer kalnlk ile ifade edilmektedir.
27
(35)
: deme toplam edeer kalnl, m

: duvar toplam kalnl (tm katmanlar ieren), m
: toprak s iletkenlik hesap deeri, W/m.K
: tm deme malzemelerinin (ierideki veya dardaki yaltm dahil tm
2
katmanlar) sl diren katsays, m .K/W
2
: deme iin i yzey sl diren katsays, m .K/W
2
: deme iin d yzey sl diren katsays, m .K/W
Not 1 - Deme tablas altndaki sktrlm toprak, akl deerine dahil deildir. Bu katmanlar
toprak sl iletkenlik hesap deerine e tutulur ve ile birlikte hesaba katlr.
Not 2 - Toprak sl iletkenlik hesap deeri 2 W/m.K olarak sabit kabul edilmektedir.
Toprak alt seviyedeki zonlar iin, duvarlarn toplam edeer kalnl bant (36) ile hesaplanr.
(36)
: bodrum kat toprak alt seviyedeki duvarlarn edeer kalnl, m

: toprak s iletkenlik hesap deeri, W/m.K
2
: bodrum kat duvarlar sl direnci, m .K/W
Bodrum kat demesi, Madde 8.3.5de verilen topraa yar gml iklimlendirilen bir zonun temel
boluu ile temas eden demesi olmas durumunda bant (37) de verilen, temelin edeer kalnl
hesaplanr.
(37)
: bodrum kat, temel toplam edeer kalnlk, m

2
: bodrum kat temelinin sl direnci, m .K/W
: duvar toplam kalnl (tm katmanlar ieren), m
28
8.3 Farkl sl artlar olan bileenlerin iletim ve tanm s gei katsaylar
Bu blmde ekil 23. de tanmlanan yap bileenlerinin iletim ve tanm s gei katsaylarnn
belirlenme yntemi anlatlmaktadr.
8.3.1 klimlendirilen veya iklimlendirilmeyen zonun d hava temasl opak ve saydam
bileenleri
klimlendirilen veya iklimlendirilmeyen zonun d hava temasl opak bileenleri (TP1) ekil 24. te
gsterilir ve blm 8.2.1. deki bant (30) (31), blm 8.2.2. deki bant (32), blm 8.2.3. deki
bant (33) ile hesaplanr.
ekil 24. Tip 1- klimlendirilen Veya klimlendirilmeyen Zonun D Hava Temasl Opak Ve
Saydam Bileenleri
29
8.3.2 klimlendirilen zon ile da ak iklimlendirilmeyen bitiik zonu ayran duvarlarn

opak ve saydam bileenleri
klimlendirilen bir zonun da ak iklimlendirilmeyen bitiik zon ile arasndaki bileenler (TP 2) ekil
25. te gsterilir ve bu bileenler iin azatlm faktr kullanlr. Dzeltme faktr iklimlendirilen zon
ile iklimlendirilmeyen zon arasndaki bileenin sl geirgenlik katsaysnn iklimlendirilmeyen zon ile
d ortam arasndaki sl geirgenlik katsaysna oranna eittir ve bant (39) - (41) ile hesaplanr.
(38)
(39)
(40)
(41)
: iklimlendirilen zonun da ak iklimlendirilmeyen bitiik zonu ayran opak ve

saydam bileenlerinin toplam iletim ve tanm ile s gei katsays, W/K
: iklimlendirilen zon ile iklimlendirilmeyen zon arasndaki iletim ve tanm ile s
gei katsays, W/K
: iklimlendirilen zon ile iklimlendirilmeyen zon arasndaki havalandrma s gei
katsays, W/K
: iklimlendirilen zon ile iklimlendirilmeyen zon arasndaki toplam s gei
katsays, W/K
: iklimlendirilmeyen zon ile d ortam arasndaki iletim ve tanm ile s gei
katsays, W/K
: iklimlendirilmeyen zon ile d ortam arasndaki havalandrma ile s gei
katsays, W/K
: iklimlendirilmeyen zon ile d ortam arasndaki toplam s gei katsays, W/K
: iklimlendirilen zonun da ak iklimlendirilmeyen zona bitiik yzeyleri iin
dzeltme faktr
ekil 25. Tip 2 - klimlendirilen Zon le Da Ak klimlendirilmeyen Zonu Ayran Duvarlar

30
8.3.3 klimlendirilen bir bodrum katnn toprak temasl d duvarlar
Bodrum katlar iin sunulan bu ilem, ele alnan zonun topran altnda olmas durumunda (TP 3)
kullanlr ve ekil 26. da gsterilir.
(42)
(43)
: deme toplam edeer kalnlk, m

: bodrum kat duvar toplam edeer kalnlk, m
: donmam toprak sl iletkenlik deeri, W/(mK)
: bodrum kat demesi topraa gmlme derinlii, m
2
: bodrum kat duvar, sl geirgenlik katsays, W/(m .K)
: sabit say
ekil 26. Tip 3 - klimlendirilen Bir Bodrum Katnn Toprak Temasl D Duvarlar
31
8.3.4 klimlendirilen zonun toprak temasl yzer demesi
Yzer deme, altnda bodrum olmayan bir zonun toprak temasl zemin deme tablasdr (TP 4) ve
ekil 27. de gsterilmektedir.
Yzer deme tablasnn sl geirgenlii, demenin karakteristik ls B ve duvar edeer

kalnl df arasndaki oranla balantldr.
(44)
(45)

: demenin karakteristik ls, m
ekil 27. Tip 4 - klimlendirilen Zonun Toprak Temasl Yzer Demesi
32
8.3.5 klimlendirilen zonun toprak temasl iklimlendirilmeyen hacim ile ara demesi
Bu yntem, iklimlendirilen bir zonun iklimlendirilmeyen toprak temasl bir zon ile bitiik yzeyleri iin
(TP 5) kullanlr. Altnda bir temel boluu bulunan iklimlendirilen zonun demesi de yine TP 5
olarak hesaba katlmaktadr.
(46)
: deme alt boluu ile d ortam arasndaki edeer sl geirgenlik,

2
W/(m .K)
: deme st noktasnn toprak seviyesinden ykseklii (subasman yk.), m
(ekil 28.a.da belirtilmitir.)
2
: toprak seviyesi stndeki duvarlarn sl geirgenlik katsays, W/(m .K)
: demenin karakteristik ls, m
(47)
2
: temelden topraa s geii iin sl geirgenlik katsays, W/(m .K)
: bodrum kat, temel toplam edeer kalnlk, m
Demenin sl geirgenlik katsays aadaki bant ile hesaplanr.
(48)
: i ortam ile toprak arasndaki tm yzeylerin sl geirgenliklerinin toplamn

2
temsil eden sl geirgenlik katsays W/(m .K)
: i ortam ile temel boluu arasnda kalan demenin sl geirgenlik katsays,
2
W/(m .K)
Not - Uf hesaplanrken bu deere tm s kprleri dahil edilmi olmas gerekir.
ekil 28.a. Tip 5 - klimlendirilen Zonun Temel Boluu Temasl Demesi
33
ekil 28.b. Tip 5 - klimlendirilen Zonun Temel Boluu Temasl Demesi
34
8.3.6 klimlendirilen veya iklimlendirilmeyen bodrum katn toprak temasl demesi
Bu yntem, demesi topraa oturan iklimlendirilen veya iklimlendirilmeyen bodrum katn (TP 6)
hesaplar iin kullanlr ve ekil 29. da gsterilir. Demede Ubf nin belirlenmesinde, bodrum kat
demesinin karakteristik lsnn B ve tm yaltm katmanlarn ieren deme edeer
kalnlnn df hesaplanmas gerekmektedir.
ise yaltmsz veya orta derecede yaltml bodrum kat demesidir ve demenin sl
geirgenlik katsays bant (49) ile hesaplanr.
(49)
ise iyi yaltlm bodrum kat demesidir ve demenin sl geirgenlik katsays bant
(50) ile hesaplanr.
(50)
2
: bodrum kat toprak temasl demesinin sl geirgenlik katsays, W/(m K)
: bodrum kat demesi topraa gmlme derinlii, m
: 3,14
: demenin karakteristik ls,
ekil 29. Tip 6 - klimlendirilen Veya klimlendirilmeyen Bodrum Katn Toprak Temasl
Demesi
35
8.3.7 klimlendirilen zonun da ak iklimlendirilmeyen bir seraya (k bahesine) bakan

yzeyleri
klimlendirilen zonun da ak iklimlendirilmeyen bir sera (k bahesi) ile arasndaki duvarlar (TP 7)
ekil 30. da gsterilir ve s gei katsays 8.3.2.deki yntem ile hesaplanr. Ele alnan zonun da
ak iklimlendirilmeyen bir sera/kbahesi ile arasndaki bileenler iin btr dzeltme faktr kullanlr.
Dzeltme faktr iklimlendirilen zon ile iklimlendirilmeyen zon arasndaki bileenin s gei
katsaysnn iklimlendirilmeyen zon ile d ortam arasndaki s gei katsaysna oranna eittir ve
bant (52) (54) ile hesaplanr.
(51)
(52)
(53)
(54)
: iklimlendirilen zonun da ak iklimlendirilmeyen bitiik zonu ayran opak ve

saydam bileenlerinin toplam iletim ve tanm ile s gei katsays, W/K
: iklimlendirilen zon ile iklimlendirilmeyen zon arasndaki iletim ve tanm ile s
gei katsays, W/K
: iklimlendirilen zon ile iklimlendirilmeyen zon arasndaki havalandrma s gei
katsays, W/K
: iklimlendirilen zon ile iklimlendirilmeyen zon arasndaki toplam s gei
katsays, W/K
: iklimlendirilmeyen zon ile d ortam arasndaki iletim ve tanm ile s gei
katsays, W/K
: iklimlendirilmeyen zon ile d ortam arasndaki havalandrma ile s gei
katsays, W/K
: iklimlendirilmeyen zon ile d ortam arasndaki toplam s gei katsays, W/K
: iklimlendirilen zonun da ak iklimlendirilmeyen zona bitiik yzeyleri iin
azatlm faktr
ekil 30. Tip 7 - klimlendirilen Zonun Da Ak klimlendirilmeyen Bir Seraya Bakan Duvarlar
36
8.3.8 klimlendirilen zonun d hava temasl konsol demesi
klimlendirilen zonun d hava ile snrn oluturan kma demesidir (TP 8) ve ekil 31. de
gsterilir. letim ve tanm ile s geii hesaplarnda konsol deme elemannn sl
geirgenlik katsays hesaplanrken ve deerleri Tablo 2. den alnr. Yap bileeni
dorudan d ortamla ilikili olduu iin temel olarak (TP 1) gibi hesaplanr.
(55)
(56)
ekil 31. Tip 8 - klimlendirilen Zonun D Hava Temasl Konsol Demesi
37
8.3.9 klimlendirilen zonun, da ak olmayan iklimlendirilmeyen zona bakan bileenleri
klimlendirilen zonun da ak olmayan iklimlendirilmeyen zona bakan duvarlar (rn: ekirdee

bakan i duvarlar) (TP 9) ekil 32. de gsterilir. Bu yzeyler iin nce 8.3.1. de (TP 1) yaplan
hesaplar uygulanr, da ak olmayan iklimlendirilmeyen zona s geii deeri Hop 0,5 ile arplarak
bulunur.
(57)
(58)
ekil 32. Tip 9 - klimlendirilen Zonun, Da Ak Olmayan klimlendirilmeyen Zona Bakan

Duvarlar
Not - Programda kullancya tanmlattrlan s gei tiplerindeki Tip 11, Tip 9 ile ayn olup birlikte
projelendirilmi bitiik binalar arasndaki elemann tanmlanmasn kolaylatrmak iin ilave edilmitir.
38
8.3.10 klimlendirilen zonun iklimlendirilen baka bir zon ile ilikili bileenleri
klimlendirilen zonu iklimlendirilen dier zon ile ayran opak bileenler (TP 10) ekil 33. te gsterilir.
Bu hesaplama ynteminde, iklimlendirilen iki zon arasndaki s geii, bir zonun s kaybnn dier
zonun s kazanc olmas nedeniyle, binann toplam enerji performansna yanstlmamas ngrlerek,
iklimlendirilen zonlar arasnda s geii hesaba katlmamaktadr.
ekil 33. Tip 10 - klimlendirilen Zonun klimlendirilen Baka Bir Zon le likili Opak Bileenleri
39
9 Havalandrma ile Is Geii

9.1 Minimum Havalandrma htiyac
Binalarda hijyen ve konfor koullarnn salanabilmesi iin gerekli olan minimum havalandrma ihtiyac
3
(qve,min), (m /h) vardr. Bu ihtiya binann tipi ve kullanm amacna gre deiiklik gsterir. Aada
bina tiplerine gre tipik veriler bulunmaktadr. (EN 13789)
9.1.1 Mstakil konutlar ve Daireler
qve,min = 0.3 v (59)

3
qve,min : Minimun hava hacimsel debisi, m / h
3
v : Havalandrlan zonun hacmi, m
9.1.2 Ofisler
qve,min = ((Np qp) + (A qm )) (60)

3
Np : Kii says
3
qp : Kii bana gerekli taze hava miktar, m / kii.h
2
A : Zonun/mekann alan m
3 2
qm : m2 bana gerekli taze hava miktar, m / m .h
9.1.3 Dier Bina Tipolojileri
Bir zon iindeki her fonksiyonel mekan iin minimum hava hacimsel debisi;
qve,min,i = ((Np qp) + (A qm )) (61)

3
qve,min,i : bir zondaki i fonksiyonel mekan iin minimum hava hacimsel debisi, m / h
Bir zon iindeki tm fonksiyonel mekann minimum hava hacimsel debisi toplam;
qve,min,tot = (qve,min,i) (61.a)
qve,min,tot : bir zondaki tm fonksiyonel mekanlarn toplam minimum hava hacimsel

3
debisi, m / h
40
9.2 zel Durumlar iin Hesaplama
9.2.1 klimlendirilen Zon ile Bitiik klimlendirilmeyen Zon Arasndaki Havalandrma ile Is
Gei Katsays
ekil.33.a. Tip 2 ve Tip 7 elemanlara sahip iklimlendirilen ve iklimlendirilmeyen zon iin

havalandrma s gei katsaylar ile scaklk dzeltme katsaylar
Bir zonda Tip2 veya Tip7 eleman var ise hesab yaplan iklimlendirilen zona bitiik bir
iklimlendirilmeyen zon veya sera (k bahesi) vardr. Bu durumda, iklimlendirilmeyen zon ile d
ortam arasndaki hava deiim says ( nue ) aadaki gibi hesaplanr. 50 Pa basntaki hava deiim
orannn (n50) belirlenmesi iin Tablo 7. den yararlanlr.
Tip 7 ve Tip 2 elemanlar iin scaklk dzeltme faktr btr iin 8.3.2 ye ve 8.3.7 ye baknz.
nue = n50 / 20 (62)
nue : iklimlendirilmeyen zon ile d ortam arasndaki hava deiim says,1 / h

n50 : 50 Pa basntaki hava deiim oran,1 / h
Tablo 7. Bamsz kaak karakteri elemanlar iin dzeltme faktrleri ve farkl konstrksiyon
tipleri iin temel szdrma deerleri (50 Pa basnta) ve eklenecek deerler (EN 13465)
Konstrksiyon Tipine Bal

Kompleks Szdrmaz Szdrmaz
Hava Szdrma Deeri Temel Hava (Dikdrtgen Bant Olmayan Bant Olan Sva Toplam
Szdrma Olmayan Pencere ve Pencere ve Bitiik Yaplm n50
Konstrksiyon Tipi Deeri Kat Plan) Kaplar Kaplar Bina Duvar
Ahap Konstrksiyonlu
Yaltlm Alak Bina
n50 [h-1] 3 1 1 -1 -0,5 0
Tula veya Blok
Alak Bina
n50 [h-1] 8 1 1 -1 0 -1
Beton veya Perde Duvar
Yksek Bina
n50 [h-1] 3 1 1 -1 0 -1
41
9.2.1.1 klimlendirilmeyen zon ile d ortam arasndaki hacimsel hava debisi

(qv,ue)
(63)
nue : klimlendirilmeyen zon ile d ortam arasndaki hava deiim says, 1 / h

3
vu : klimlendirilmeyen zonun hacmi, m
9.2.1.2 klimlendirilmeyen zon ile d ortam arasndaki havalandrma s gei

katsays ( Hv,ue )
(64)
HV,ue : klimlendirilmeyen zon ile d ortam arasnda havalandrma s gei
katsays, W / K
c 3 3
: Havann sl kapasitesi, J / ( m K ) = 0,33 W h / ( m K )
3
qv,ue : klimlendirilmeyen zon ile d ortam arasndaki hacimsel hava debisi, m / h
klimlendirilen zona bitiik her iklimlendirilmeyen zon iin yaplan bu hesaplama, zonun o
iklimlendirilmeyen zona bakan tm yzeyleri iin bir kez hesap yaplr;
9.2.1.3 klimlendirilen zonla iklimlendirilmeyen zon arasnda kap ve/veya

pencere varsa;
klimlendirilmeyen zon ile iklimlendirilen zon arasndaki hava deiim says (niu)deeri
iklimlendirilmeyen zonun zelliine gre Tablo 8. den alnr.
Tablo 8. klimlendirilmeyen Zon ile klimlendirilen Zon arasndaki Hava Deiim Says
No klimlendirilmeyen Hava Szdrmazlk Tipi niu

1 Duvarlarda atlak yok, kap ve pencerelerin szdrmazl yksek 0,5
2 Duvarlarda atlak ok az, kap ve pencerelerin szdrmazl yksek 1
Duvarlarda atlak orta seviyede, kap ve pencerelerin szdrmazl
3 3
orta
Duvarlarda atlak ok fazla, kap ve pencerelerin szdrmazl ok
4 10
dk
qve,iu = V niu (65)
qve,iu : iklimlendirilmeyen zon ile iklimlendirilen zon arasndaki hava

3
hacimsel debisi, m / h
V : zonun hacmi
niu : iklimlendirilen zon ile iklimlendirilmeyen zon arasndaki hava deiim
says, 1 / h
HV,iu,i = a ca qve,iu (66)
HV,iu,i : klimlendirilmeyen zon ile iklimlendirilen zon arasndaki i

elemanndan havalandrma s gei katsays, W / K
3
a ca : havann s kapasitesi, W h / m K
42
: iklimlendirilmeyen zondan havalandrma iin dzeltme katsays

: iklimlendirilmeyen zon ile iklimlendirilen zon arasndaki hava
3
qve,iu : iklimlendirilmeyen zon ile iklimlendirilen zon arasndaki hava
3
9.2.1.4 klimlendirilen zonla iklimlendirilmeyen zon arasnda kap ve/veya
pencere yoksa;
klimlendirilen zon ile iklimlendirilmeyen zon arasnda rzgar ve baca etkilerinin ok dk olmasndan
dolay bu iki zon arasndaki hacimsel hava debisi (qve,iu) aadaki gibi kabul edilir:
qve,iu = 0 (67)
HV,iu = 0 (68)
9.3 Doal Havalandrma ve Sznt (nfiltrasyon)
Tasarm hacimsel hava debisi (qve,d) hesaplanrken, daha nce Tablo 7. den elde edilen binann
hava szdrma deerine (n50) gre Tablo 9. dan hava szdrmazlk seviyesi belirlenir. Belirlenen hava
szdrmazlk seviyesi ile binann korunma durumuna gre hava deiim oran (n), bina tipolojisine
bal olarak Tablo 10. veya Tablo 11. den alnacaktr. (EN 13789)
Doal havalandrma iin hacimsel hava debisi, minimum havalandrma ihtiyac hacimsel hava debisi
(qve,min) ile tasarm hacimsel hava debisinden (qve,d) byk olan alnr.
qve,d = V n (69)
3
qve,d : dizayn hava hacimsel debisi, m / h
n : zondaki hava deiim says, 1 / h
3
V : zonun hacmi, m
qve,infe = max [ qve,min ; qve,d ] (69.a)
3
qve,infe : doal havalandrma hacimsel hava debisi, m / h
3
3
qve,d : dizayn hava hacimsel debisi, m / h
Tablo 9. Hava Szdrmazlk Seviyeleri
Hava Deiim Oran ( Toplam n50)

Ofis ve dier bina Mstakil konut ve Szdrmazlk
tipolojileri Apartmanlar
<2 <4 Yksek
2 ile 5 aras 4 ile 10 aras Orta
>5 > 10 Dk
43
Tablo 10. Ofisler ve Dier Bina Tipolojilerinde Doal Havalandrma Hava Deiim Says (n),
(1/h)
Binann Korunma Durumu Birden Fazla Yzey Bir Yzey
Binann Szdrmazl Binann Szdrmazl
Dk Orta Yksek Dk Orta Yksek
Korunmasz
(Ak alandaki ve ehir 1,2 0,7 0,5 1 0,6 0,5
merkezindeki yksek binalar)
Hafif Korunmal
(Aalk alandaki ve ehir
0,9 0,6 0,5 0,7 0,5 0,5
merkezinde az sklktaki
binalar)
Tam Korunmal
(Orman iindeki ve ehir 0,6 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5
merkezindeki sk binalar)
Tablo 11. Mstakil Konutlar ve Apartmanlarda Doal Havalandrma Hava Deiim Says (n),
(1/h)
Binann Szdrmazl
Binann Korunma Durumu
Dk Orta Yksek
Korunmasz
(Ak alandaki ve ehir 1,5 0,8 0,5
merkezindeki yksek binalar)
Hafif Korunmal
(Aalk alandaki ve ehir 1,1 0,6 0,5
merkezinde az sklktaki binalar)
Tam Korunmal
(Orman iindeki ve ehir 0,7 0,5 0,5
merkezindeki sk binalar)
gelen hacimsel hava debisi (qve,f) ile rzgar ve baca etkileri nedeniyle oluan sznt (infiltrasyon)
hacimsel hava debisinin (qve,x) toplamdr :
(70)
: havalandrma s gei katsays, W / K

3
: havann s kapasitesi, W h /m K
: doal havalandrma iin dzeltme katsays
3
: doal havalandrma hava hacimsel debisi, m / h
: iklimlendirilmeyen zondan havalandrma iin dzeltme katsays
: iklimlendirilmeyen zon ile iklimlendirilen zon arasndaki hava hacimsel
3
debisi, m / h
: sera ile iklimlendirilen zon arasndaki havalandrma iin dzeltme katsays
3
: sera ile iklimlendirilen zon arasndaki hava hacimsel debisi, m / h
44
10 Kazanlar
kazanlar, negatif kazanlar dahil olmak zere (i ortamdan souk kaynaklara yaylan s), i s
kaynaklarndan kazanlan sdr.
Bu hesaplama ynteminde gz nne alnan i kazanlar aada belirtilenleri ierir:
- nsanlardan, metabolik aktiviteye bal, duyulur ve gizli s kazanlar,

- Cihazlardan yaylan duyulur ve gizli s kazanlar,
- Aydnlatma aygtlarndan s kazanlar.
kazanlar (insanlardan ve cihazlardan), hesab yaplan zonun fonksiyonuna gre deiiklik

gstermektedir. Zondaki aktiviteye bal olarak insanlardan s kazanlar, hacimdeki ekipman
younluuna bal olarak cihazlardan s kazanlar hesaplanr. Ayrca hesab yaplan binann
fonksiyonuna gre binann zonlamas farkllk gsterdiinden toplam i kazan hesab deiir. Bina
fonksiyonuna bal hesap farkllklar Madde 10.2. de aklanmtr.
10.2 nsanlardan ve cihazlardan i kazanlarn hesaplanmas
Binada bulunan insan says ve binann fonksiyonuna gre insanlardan ve cihazlardan olan i ykler
hesaplanr. Konutlar iin ayrca scak su i yk hesaba katlr.
10.2.1 Mstakil konutlar ve apartman daireleri
2 2
Konutlarda i kazanlar mutfak ve salon alanlar (m ) ile dier mekanlarn alanlar (m ) zerinden
hesaplanr. Mutfak ve salon ile dier mekanlar ayr tanmlanarak toplam konut alanndaki i kazan
deerine ulalr.
(71)
2
: konut toplam deme alan, m
2
: mutfak ve salon alan, m
2
: konutun mutfak ve salon hari kalan deme alan, m
(72)
: mutfak ve salon iin toplam duyulur s kazanc, W

2 2
: mutfak ve salon iin birim alandan (m ) duyulur s kazan miktar, W/m
(73)
: mutfak ve salon dndaki mekanlar iin toplam duyulur s kazanc, W

2
: mutfak ve salon dndaki mekanlar iin birim alandan (m ) duyulur s
2
kazan miktar, W/m
(74)
: toplam duyulur s kazanc, W
45
Toplam i kazanlara insanlardan gizli s kazanlar aadaki bant ile eklenir.
(75)
: insanlardan toplam gizli s kazanc, W

: toplam kii says
: bir kiiden gizli s kazanc, W/kii (Bu deer Tablo 15. dan alnr).
Toplam i kazanlara cihazlardan gizli s kazanlar 2001 ASHRAE Handbookta ifade edilen yntem
ile hesaba katlmaktadr. Bu yntemde cihazlardan olan i kazanlar, buhar retebilecek cihazlarn
olduu mutfak alanlar gibi hacimler iin hesaba katlmaktadr. Bu hacimlerden cihazlardan birim alan
bana kazanlan gizli s kazanc LF=1/SHF oran (SHF=0,77) kullanlarak bant (76) ve (78) ile
cihazlardan gizli s kazancna dntrlr ve bant (80) ile zondaki cihazlardan toplam gizli s
kazanc hesaplanr.
(76)
(77)
2
: mutfak ve salon iin, birim alan bana (m ) cihazlardan duyulur s
2
kazanc, W/m ( , Tablo 13ten alnr.)
2
: mutfak ve salon iin, birim alan bana (m ) cihazlardan gizli s
2
kazanc, W/m
2
: mutfak ve salon iin, cihazlardan toplam gizli s kazanc, W/m
(78)
(79)
2
: mutfak ve salon dndaki hacimler iin, birim alan bana (m )
2
cihazlardan duyulur s kazanc, W/m ( , Tablo 13.
ten alnr.)
2
: mutfak ve salon dndaki hacimler iin, birim alan bana (m )
2
cihazlardan gizli s kazanc, W/m
: mutfak ve salon dndaki hacimler iin, cihazlardan toplam gizli s
2
kazanc, W/m
(80)
Banyo vb. slak hacimlerden kazanlan i yk, scak su i yk olarak ele alnr.Konutlarda scak su i
yk aadaki bant ile hesaplanr.
(81)
: toplam scak su yk s kazanc, W
Konutlar iin i ykler 24 saat boyunca var kabul edilir, ancak kazan younluu saatlere gre farkllk
gstermektedir. Konutlarda saatlere gre i yk dalm Tablo 13. te verilmitir. (Tablo 13, EN ISO
13790da verilmi olan varsaylan deerler uyarlanarak oluturulmutur.)
46
Tablo 13. Konut ve apartman dairelerinde duyulur s kazanlar saatlik zaman izelgesi
Konutlar
Mutfak + Salon Dier alanlar
Saat
2 2 2 2
W/m W/m W/m W/m
07:00
- 8 5,2 1 0
17:00
17:00
- 20 17,2 1 0
23:00
23:00
- 2 0 6 5
07:00
nsanlar iin kii bana metabolik kazanlar Tablo 14. te verilmitir.
Tablo 14. Konutlarda ve ofislerde insanlardan metabolik s kazanlar iin duyulur ve gizli s
deerleri
Etkinlik Derecesi
int,Oc,sen,unit int, Oc,lat,unit
(W/kii) (W/kii)
Oturma, alma 75 55
10.2.2 Ofisler iin;
Ofisin alma saatlerinde i ykler aadaki bantlar ile hesaplanr. Bina ve hacim fonksiyonlarna
bal zaman izelgeleri Ek 1 de verilmitir.
(82)
: bir insandan kazanlan duyulur s miktar, W/kii

: kii says
(83)
: bir insandan kazanlan gizli s miktar, W/kii
(84)
: insanlardan kazanlan toplam duyulur s kazanc, W

: insanlardan kazanlan toplam gizli s kazanc, W
2
Ofis younluklar, Tablo 15. zerinden kii bana den m ler aracl ile tanmlanacaktr.
47
Tablo 15. Ofis younluklarnn tanm
2
nsan bana den alan (m )
nsan younluu Az Youn Orta Youn Youn ok Youn
Ofis alan 15,5 11,6 9,3 7,8
Cihazlardan olan s kazanlar ; ofisin younluk durumuna bal olarak Tablo 16.den gelir.
Ofis cihazlarndan kazanlan duyulur s miktar aadaki bant ile hesaplanr. Ofislerde gizli s
yayan cihaz vb. durumlar (buhar gz ard edilmekte, bu nedenle cihazlardan gizli kazanlar hesaba
katlmamaktadr).
(85)
2 2
: cihazlardan m bana kazanlan birim s, W/m
2
: toplam zon deme alan, m
: cihazlardan toplam i kazan deeri, W
Tablo 16. Ofislerde cihazlardan s kazanlar
2
(W/m )
nsan younluu Az Youn Orta Youn Youn ok Youn
Ofis 5,4 10,8 16,1 21,5
10.2.3 Rezidanslar ve dier bina tipolojileri

2
Bu bina tipolojilerinde her kat bir zon olarak alnr ve kat ierisindeki mekanlarn alanlar (m ) ve
fonksiyonlar zerinden alanla arlkl ortalama toplam i kazan belirlenir.
(86)
2 2
: i hacminde m bana insanlardan duyulur s kazan deeri, W/m
2
: i hacminin alan, m
: kat ierisindeki tm mekanlarda insanlardan toplam duyulur s kazan
deeri, W
(87)
2 2
: i hacminde m bana insanlardan gizli s kazan deeri, W/m
2
: i hacminin alan, m
: kat ierisindeki tm hacimlerden, insanlardan toplam gizli s kazan
deeri, W
48
nsanlardan toplam s kazanc (88) bants ile hesaplanr.
(88)
: kat ierisindeki tm hacimlerden insanlardan toplam s kazan

deeri, W
Cihazlardan s kazanc ise (89) bants ile hesaplanr.
(89)
: kat ierisindeki tm hacimlerden, cihazlardan toplam s kazan

deeri, W
2 2
: i hacminde m bana cihazlardan s kazan deeri, W/m
10.3 Aydnlatma aygtlarndan i kazanlarn hesaplanmas
Aydnlatma aygtlarndan i kazanlar 2.Cilt te aydnlatma hesaplarnn anlatld konutlar iin

6.2.1.1 de ve ofisler iin 6.2.2 de aklanmtr.
10.4 Toplam i kazan deerinin hesaplanmas
10.4.1 Mstakil konutlar ve apartman daireleri
Konut birimlerinde i kazan deerleri alt maddede toplanmtr.

2
- Mutfak ve salon alanlar iin m bana duyulur s kazan deeri zerinden toplam duyulur s
kazancnn hesaplanmas
2
- Mutfak ve salon alanlar hari dier alanlar iin m bana duyulur s kazan deeri zerinden
toplam duyulur s kazancnn hesaplanmas
- nsanlardan gizli s kazanlarnn hesaplanmas
- Cihazlardan gizli s kazanlarnn hesaplanmas
- Toplam scak su yk s kazancnn hesaplanmas
- Aydnlatma aygtlarndan i kazanlarn hesaplanmas
(90)
: mutfak ve salon dndaki mekanlar iin toplam duyulur s kazanc, W

: mutfak ve salon iin toplam duyulur s kazanc, W
: cihazlardan toplam gizli s kazanc, W
: toplam scak su yk s kazanc, W
: aydnlatma aygtlarndan s kazanc, W
49
10.4.2 Ofisler
Ofis binalarnda i kazan deerleri drt maddede toplanmtr.
- nsanlardan duyulur s kazanlar

- nsanlardan gizli s kazanlar
- Cihazlardan i kazanlar
- Aydnlatma aygtlarndan i kazanlar
(91)
: insanlardan toplam duyulur s kazanc, W

: cihazlardan toplam s kazanc, W
10.4.3 Rezidanslar ve dier bina tipolojileri iin;
Rezidans ve dier bina tipolojilerinden binalarnda i kazan deerleri drt maddede toplanmtr,
bant (92) ile hesaplanmaktadr.
- Zon ierisindeki hacimlerde insanlardan duyulur s kazanlarnn toplam

- Zon ierisindeki hacimlerde insanlardan gizli s kazanlarnn toplam
- Zon ierisindeki hacimlerde cihazlardan i kazanlarn toplam
- Zon ierisindeki hacimlerde aydnlatma aygtlarndan i kazanlarn toplam
(92)
: zon ierisindeki hacimlerde insanlardan duyulur s kazanlarnn

toplam, W
: zon ierisindeki hacimlerde insanlardan gizli s kazanlarnn
toplam, W
: cihazlardan toplam s kazanc, W
50
11 Gne kazanlar
Gne enerjisi kazanlar, opak ve saydam bileenlerden olmak zere iki dzeyde incelenmektedir.
Gelitirilen yntem d engeller ve bina kntlarnn glgeleme etkisini, saydam ve opak bileenlerin
etkin toplama alanna dayanan gne kazanlarn ve gkyzne kaybedilen sl nm miktarn
hesaba katmaktadr.
11.2 Gne enerjisinden toplam s kazanlar
Bina elemanndan gne kazanlarn ifade eden s miktar, W watt cinsinden ifade
edilmekte ve bant (93) ile verilmektedir:
(93)
: k yzeyinin etkin gne toplama alannn d engellerden glgelenme

faktr
: deerlendirilmekte olan zon veya binada verilen bir yn ve eim asndaki
k yzeyinin etkin toplama alan, m2
: verilen yn ve eim asndaki k yzeyinin toplama alannn metrekaresi
2
bana gelen toplam gne nm, W/m
:k bina eleman ve gkyz arasndaki nmsal biim faktrdr ve deerleri
aadaki gibidir:
: glgelenmemi yatay yzeyler iin,

: glgelenmemi dey yzeyler iin.
: k bina elemanndan gkyzne sl nm ile s kayb miktar, W
Bina yzeyi toplam etkin toplama alan (Asol), aadaki bant ile hesaplanr.
(94)
: deerlendirilmekte olan zon veya binada, verilen bir yn ve eim asndaki
2
opak yzeyin etkin toplama alandr, m
: deerlendirilmekte olan zon veya binada, verilen bir yn ve eim asndaki
2
saydam yzeyin etkin toplama alandr, m
11.2.1 Saydam bileenler iin gne enerjisinden s kazanlar
Saydam bileende (rnein pencere) d stor olmayan veya hareketli d stor olup storun aktif
olmad saat iin etkin gne enerjisi toplama alan, metrekare cinsinden ifade edilir ve
deeri bant (95) ile hesaplanr:
(95)
(96)
: saydam bileen iin glgelenme faktr

: yatay glgeleme elemannn glgeleme faktr
: dey glgeleme elemannn glgeleme faktr
: saydam bileenin cam yzeyi iin toplam gne enerjisi geirgenlik katsays
51
2
- : saydam bileenin (rnein, pencere) toplam alan, m
2
: ereve dahil saydam bileenin toplam alan, m
: ereve faktr
Not - FF ereve faktr, sabit pencereler iin 0,2, alr pencereler iin 0,3 alnmaktadr.
Saydam bileende hareketli d stor var ve aktif ise storun pencerenin tamamn kapatt kabul edilir.
Saydam bileende hareketli d stor var ve storun aktif olduu saat iin etkin gne enerjisi toplama
alan, metrekare cinsinden ifade edilir ve deeri bant (97) ile hesaplanr:
(97)
Saydam bileende (rnein pencere) sabit d stor olduu durum iin etkin gne enerjisi toplama
alan, metrekare cinsinden ifade edilir ve deeri bant (99.b) ve (99.c) ile hesaplanr:
Saydam bileende sabit d stor var ise storun pencerenin yzde kan rtt bilgisi kullancdan
alnr.
Yatay engel storu tamamen rtmyor.

( 1- Fov ) < Fstor ise;
(98)
Yatay engel storu tamamen rtyor
( 1- Fov ) Fstor ise;
(99)
Fstor : Storun pencereyi rtme oran, sabit elemanda kullanc tanmlar,

hareketli eleman iin her zaman =1
gstor : Storun (SHGC) gne geirgenlik faktr
11.2.2 Opak bileenler iin gne enerjisinden s kazanlar
Bina kabuunun opak bileeninin etkin gne enerjisi toplama alan metre kare cinsinden bant
(101) ile verilir:
(100)
: opak yzeyin gne nm yutuculuk katsays

2
: opak bileen d yzey sl direnci, m K/W
2
: opak bileen sl geirgenlik katsays, W/m K
2
: opak bileen izdm alan, m
11.2.3 Kap bileenleri iin gne enerjisinden s kazanlar
Kap bileenlerinin saydam bileen iermesi durumunda (balkon kaplar) bu bileenler pencere olarak
tanmlanr ve gne kazanlar saydam bileen gibi hesaplanr. Kaplarda cam olmamas durumunda
ise gne kazanlarnn hesaplanmasnda opak bileenler iin kullanlan ilem uygulanr.
52
11.3 Hesaba katlan zel durumlar
11.3.1 Glgelenme
Gne kazanlarnda bina cephesinde yatay ve dey glgeleme aralar ile kar binalarn veya
bitiik bina kollarnn glge etkilerini hesaba katacak yntem aada aklanmtr.
(101)
(102)
(103)
: yzeyin yn ve eimine gre dzleme gelen dorudan gne nmnn (Idir)

toplam gne nmna (Isol,k) oran
: yzeyin yn ve eimine gre dzleme gelen yaygn gne nmnn (Idif)
toplam gne nmna oran
: yzeyin yn ve eimine gre dzleme gelen yaygn ve dorudan gne
nm oranlarnn toplam
11.3.1.1 evre binalardan glgelenme
evre binalarn glgeleme etkisinin hesaplanmas iin evre binalarla ilgili yaplacak tanmlar aada
verilmitir. Eer ele alnan bina evre binalar tarafndan glgeleniyorsa, cephelerden uzun dalga
nmla ge kaan s da yok varsaylmtr.
evre binalarn engelleme as ekil 34. teki gibi girdi olarak her pencere iin ayr tanmlanmaktadr.
Dolays ile evre bina engelinin her kat ve her pencere iin etkisi ayr ayr ele alnabilmektedir.
ekil 34. evre Binalardan Glgelenme Hesaplar in Asnn Hesaplanmas
evre binalardan glgelenme katsays aadaki gibi hesaplanr:
Sh : Gne ykseli as
Fhor : evre binalardan glgelenme katsays
ise ; alnr.
(104)
2
: Dzlemin yn ve eimine gre dorudan gne nm iddeti, W/m
2
: Dzlemin yn ve eimine gre toplam gne nm iddeti, W/m
53
11.3.1.2 Gne kontrol elemanlar ve bina kntlar ile glgelenme
11.3.1.2.1 Yatay glgeleme elemanlar
ekil 35. Yatay Glgeleme Elemanlar
Yatay glgeleme elemanlar glgeleme katsaylar, pencere orta noktasndan engele olan a ile zenit
as arasndaki bant ile hesaplanr.
(105)
(106)
(107)
: Yatay engel as
: Zenit as
: Yatay engelin yaygn nm glgeleme katsays
: Yatay engelin dorudan nm glgeleme katsays
: Yatay engelin glgeleme katsays
: yzeyin yn ve eimine gre dzleme gelen dorudan gne nmnn
toplam gne nmna oran
: yzeyin yn ve eimine gre dzleme gelen yaygn gne nmnn toplam
gne nmna oran
: yzeyin yn ve eimine gre dzleme gelen yaygn ve dorudan gne
nm oranlarnn toplam
11.3.1.3 Dey glgeleme elemanlar
Dey glgeleme elemanlar glgeleme katsaylar, pencere orta noktasndan engele olan a ile
azimut as arasndaki bant ile hesaplanr.
ekil 36. Dey Glgeleme Elemanlar
54
(108)
(109)
(110)
(111)
(112)
(113)
(114)
(115)
: Gne azimut as
: Yzey azimut as (yn as)
: Dey engelin azimut as
: Dey engel as
: Dey engelin dorudan nm glgeleme katsays
: Dey engelin yaygn nm glgeleme katsays
: Sol dey engelin glgeleme katsays
: Sa dey engelin glgeleme katsays
Not - Yar saydam glgeleme elemanlar iin glgeleme katsaylar, (yzeyde gne nm olduu
sre boyunca) direkt nm iin %100 glgelenme salad ve yaygn nm iin %0 glgelenme
gerekletii kabul yaplarak hesaplanr. Bu yntem ile tanmlanan yar saydam glgeleme
elemanlar, hareketli glge eleman olarak alr. Glgeleme elemannn alma zaman izelgesi
otomatik olarak tanmlanabilecei gibi glgeleme elemanlarnn elle kontrol edildii varsaylarak
(gne nm ve gn hesaba katlarak gelitirilmi stratejiler dorultusunda) kullancya ait
zaman izelgesi de tanmlanabilir.
11.3.2 Isl nm ile gkyzne s kayb
Belirli bir bina kabuk elemanndan gkyzne sl nmdan kaynaklanan s kas, bant (116)
ile verilir ve W cinsinden ifade edilir:
(116)
2
: elemann d yzey sl diren katsays, m K/W
2
: opak elemann sl geirgenlik katsays, W/m K
2
: opak elemann izdm alan, m
2
: d nmsal s gei katsays, W/m K
: d hava scakl ile grnr gkyz scaklnn ortalama farkdr, C
2
deeri, EN ISO 13790 da belirtildii zere, 10 C ortalama scakla karlk gelen W/(m K)
olarak alnabilir.
(117)
: opak bileen d yzeyi nm salm faktr
Not - Opak bileen d yzey malzemeleri emisivite deerleri , EK 3. Opak Malzeme Ktphanesi
nden alnacaktr.
55
klim verilerinden gk scakl elde edilemedii durumlarda, d hava scakl ile gkyz scakl
arasndaki ortalama fark, , Trkiyenin de iinde bulunduu, kutup ve tropik blgeler arasnda
kalan blgelerde 11 K alnr.
56
12 Saatlik Istma Soutma Net Enerji htiyacnn Hesaplanmas

12.1 Genel
Saatlik stma-soutma net enerji ihtiyacnn hesaplanmasnda aadaki ekil37. de ematik olarak
ifade edilen diren-kapasite modeli kullanlr.
ekil 37. Diren-Kapasite Modeli (RC Modeli)
Bu modeldeki s dengeleri iin aadaki hesaplamalar yaplr.
12.1.1 Bina dinamik etkilerinin hesaplanmas
Bu hesaplama ynteminde binann sl kapasitesi belirli bir yaklaklkla hesaba katlr. Bu hesap iin
gerekli deikenler:
: hacmi evreleyen yzeylerin etkin s kapasitesi, W.s/K (J/K)
2
: hacmi evreleyen yzeylerin alan, m
Bu deerler yap malzemelerinin zgl slarna bal olarak hesaplanr ya da bu deerlerin olmamas
durumunda yap elemannn arlk snfna bal olarak Tablo 17. de verilmi deerler kullanlr.
Tablo 17.Bina Isl Kapasitesi Varsaylan Deerler (EN ISO 13790)
Isl kapasite deeri

Yap Eleman
Am (m2) Cm (J/K)
Snf
Hafif 2,5 x Af 110000 x Af
Orta 2,5 x Af 165000 x Af
Ar 3,0 x Af 260000 x Af
57
Not - Bina sl kapasitesi iin bu hesaplama ynteminde, yap malzemelerinin zgl slarnn
standartlara gemi deerlerinin olmamas nedeniyle, ortalama bir deer atanmtr. Bu deer
binann orta arlktaki yap elemanlaryla orta deerli sl kapasitesi olmas durumunu ifade eder.
Yap malzemelerinin bu hesaplamalara ilikin deerlerinin elde edilebilir olmas durumunda sl ktle
detayl hesaplama yntemiyle hesaba katlabilecektir.
12.1.2 kazanlar ve gne kazanlaryla oluan s miktarlarnn hesaplanmas
kazanlar ( ) ve gne kazanlarndan ( ) kaynaklanan s miktarnn (W cinsinden ifade

edilir) i hava, yzey ve ktleye etkisi aadaki bantlar ile hesaplanr.
hava scaklna etki eden kazan s miktar:
(118)
: i kazanlardan i ortam havasna geen s miktar, W
Kazanlardan yzey scaklna etki eden s miktar bant 119 ile hesaplanr.
(119)
: i kazan ve gne kazanlarndan yzeye geen s miktar, W

2
: ktle alan, m
: saydam bileenlerin iletim ve tanm s gei katsays, W/K
: zonun toplam s kazanc, W
: zonun toplam gne enerjisi kazanc, W
2
: bir zonu evreleyen tm i yzeylerin alanlar toplam, m
: i yzey alan ile deme alan arasndaki lsz oran

2
: zonun net deme alan, m
Not - Bina geometrisinin tanmlanmas srasnda tm yzeylerin alanlar hesaplatlmaktadr.
Ktleye etki eden s miktar, aada verilen bant (121) ile hesaplanr:
(120)
: i kazan ve gne kazanlarndan kabuk ktlesine geen s miktar, W
12.1.3 Is geirme katsaylar
RC modelinde s geirme katsaylar aadaki bantlarla hesaplanr:
(121)
: i yzey ile i ortam arasndaki s gei katsays, W/K

= 3,45 W/m2K
58
, ve s geirme katsaylarnn RC modelindeki dm noktalarna datlmas iin

kullanlan katsaylardr ve aadaki bantlarla hesaplanr.
(122)
: s gei katsays 1
: havalandrma ile s gei katsays, W/K
: i yzey ile i ortam arasndaki s gei katsays, W/K
(123)
: s gei katsays 2
: saydam bileenlerden iletim ve tanm ile scaklk gei katsays, W/K
(124)
: s geirme katsays 3
: ktle ile i yzey arasndaki s gei katsays, W/K
(125)
: ktle ile i yzey arasndaki s gei katsays, W/K
= 9,1 W/m2K
(126)
: d hava ile kabuk arasndaki s gei katsays, W/K
12.1.4 Verilen stma-soutma yk enerjisi ihtiyac iin hava ve operatif

scaklklarn hesaplanmas
Yntem, EN ISO 13790 da tanmlanan Crank-Nicholson yntemini temel almaktadr. Bu yntem,

balang stma-soutma yk iin bir deer atanp seilen zaman aralklaryla yaknsama yaplmas
esasna dayanmaktadr. Bu almada zaman aral 1 saat olarak seilmitir.
Benimsenen zaman admlar iin dm scaklklarnn ortalama deerleri aadaki bantlarla

verilir:
(127)
(128)
59
t ve t-1 anndaki anlk scaklklar olan ve - dndaki scaklklar bir saat zerinden
hesaplanan ortalama scaklklardr.
t anndaki ktle scakln ifade eden , verilen bir zaman adm iin, , zaman admnn sonunda,
bir nceki zaman admnn - deerine dayanarak aadaki bant ile hesaplanr:
(129)
(130)
Operatif scaklk aadaki bantdan elde edilir:
(131)
(132)
: Ktleye seilen zaman aralnda s geii miktar, W

0
: t zamanndaki kabuk scakl, C
0
- : t-1 zamanndaki kabuk scakl, C
0
: Ktlenin scakl, C
0
: yzey scakl, C
0
: ortam scakl, C
0
: Operatif scaklk , C
0
: Besleme hava scakl, C
12.1.5 scakln ve gerekli stma ve soutma gcnn hesaplanmas
Diren-Kapasite modeli, her saat iin gerekli miktardaki stma ve soutma ihtiyac iin, i
scakln hesaplanmasn mmkn klar. Hesaplama yntemi, i scakln, nin dorusal bir
fonksiyonu olarak tayin edilmesi eklindedir. Ele alnan zonun stma veya soutmaya ihtiyac olup
olmad (131) bantsyla hesaplanan operatif scakla gre yaplr.
60
ekil 38. RC Modelinde Sistem Davranna Kar Bina Zonu Scaklk Davran
Her zaman aralnda yaplan hesaplamalar sonucunda be durum oluabilir:
1) Bina zonu stma gerektirmektedir ve stma sistemi g kapasitesi ayar scakln elde etmek iin
yeterli deildir. Istma ihtiyac, sistemin azami gc ile snrldr ve hesaplanan i scaklk stma
ayar scakl ten daha kktr.
2) Bina zonu stma gerektirir ve stma gc yeterlidir. scaklk, e eittir ve hesaplanan
stma enerjisi ihtiyac sistemin azami deerinden daha dktr.
3) Bina zonunun stma veya soutma ihtiyac yoktur (serbest ak durumu). Istma veya soutma
uygulanmamakta, hesaplanan i scaklk konfor scakln salamaktadr.
4) Bina zonunda soutma gerekmektedir ve soutma sistemi gc yeterlidir. scaklk, e

eittir ve hesaplanan soutma ihtiyac, soutma sistemi azami gcnden daha dktr.
5) Bina zonu soutma gerektirmektedir ve soutma sistemi gc yeterli deildir. Soutma ihtiyac,
sistemin azami soutma gc ile snrldr. Hesaplanan i scaklk soutma ayar scakl,
ten daha yksektir.
: Soutma veya stma ihtiyac, W
Bu maddedeki yntem, ayar scakl olarak, operatif scaklk u temel almaktadr. Ayar scakl
olarak operatif scakln hesaplanmas, 131. bantda verilmitir. Hesaplama yntemi, gerek i
scaklk yi ve gerek stma ve soutma gc, yi 1 saat aralklarla hesaplamaktadr.
Btn bu durumlarda, nin deeri hesaplanr ve bir sonraki admda kullanlmak zere kaydedilir.
Saatlik aralklarla yaknsama yaplarak hesaplara devam edilir.
Adm 1: Istma veya soutmaya ihtiya olup olmad kontrol edilir (ekil 38. de Durum 3).
=0
olarak alnr ve (123, 124, 128, 129, 130) bantlarna uygulanr.
61
Bulunan deer,
olarak adlandrlr ( serbest ak durumundaki hava scakldr).
Eer,
ise, stma veya soutma gerekmemektedir.
Bu durumda;
0 ve olur, baka hesaplama yaplmas gerekmez.
Eer stma ve soutma konfor scaklklar arasnda deil ise adm 2 uygulanr.
Adm 2: Ayar scakl seilir ve stma ve soutma ihtiyac hesaplanr.
Eer ise, alnr.

Eer ise, alnr.
ile
alnarak, bant (123, 124, 128, 129, 130) uygulanr.

Bulunan deeri,
2
olarak adlandrlr ( , 10 W/m stma gcnde elde edilen hava scakldr).
hesaplanr (ngrlen ayar scaklna ulamak iin snrsz stma ve soutma ihtiyac;
stma iin pozitiftir ve soutma iin negatiftir).
(133)
Bant (123, 124, 125, 129, 133) kullanlarak hesaplanr.
Not - Bu durumda ayar scakl salanamaz. Ancak hesaplama mevcut sistemin karlayabilecei
stma veya soutma enerji ihtiyac zerinden deil ngrlen ayar scaklna ulamak iin snrsz
stma veya soutma ihtiyac ( ) zerinden yaplacaktr.
Verilen bir saat iin stma veya soutma iin enerji ihtiyac, nin megajoule cinsinden deeri
0,036 x dir. Istma ihtiyac durumunda deer pozitiftir ve soutma ihtiyac durumunda ise
negatiftir.
62
13 klim Verileri
Bu hesap ynteminde kullanlan iklim verileri ile ilgili bilgiler bu blmde zetlenmitir.
13.1 Genel Bilgi
Bina enerji performans deerlendirmesi iin, binann bulunduu il ve ileye bal iklim verileri
kullanlr. Trkiye iin kullanlan iklim verileri, stanbul dnda btn illerin, ncelikli olarak merkez
meteoroloji istasyonlarndan, eksik verinin ok olmas durumunda ise merkeze en yakn meteoroloji
istasyonlarndan alnmtr. stanbul iin ise drt istasyona ait veri bulunmaktadr . Tablo 18. da, iklim
verilerinin merkez istasyonlar dndaki istasyonlardan alnd iller ve ilgili istasyonlar grlmektedir.
Tablo 18. Merkez istasyonlar dndaki istasyonlarn kullanld iller ve ilgili istasyonlar
ehir Seilen istasyon

Burdur Tefenni
stanbul_1 Florya
stanbul_2 Gztepe
stanbul_3 Kumky
stanbul_4 ile
rnak Cizre
Veriler, baz istasyonlar iin daha ksa dnemlere ait olmakla birlikte genel olarak 1989-2008 aras
lmler kullanlarak oluturulmutur. Tablo 19. de, bu aralktan farkl lm deerlerinin kullanld
iller ve iklim verileri iin kullanlan zaman dilimi gsterilmektedir.
Tablo 19. klim verilerinin alnd yllar
ehir Yllar ehir Yllar

Afyon 1989-2006 stanbul_3 1989-2006
Ankara 1989-2006 stanbul_4 1989-2006
Antalya 1989-2006 zmir 1989-2006
Aydn 1989-2006 Kastamonu 1989-2006
Balkesir 1989-2006 Krkkale 1989-2006
Bartn 1989-2006 Krklareli 1989-2006
Batman 1989-2006 Krehir 1989-2006
Bilecik 1989-2006 Kocaeli 1989-2006
Bolu 1989-2006 Manisa 1989-2006
Burdur 1989-2006 Mula 1989-2006
Bursa 1989-2006 Sinop 1989-2006
anakkale 1989-2006 Tekirda 1989-2006
ankr 1989-2006 Trabzon 1989-2005
Corum 1989-2006 Uak 1989-2006
Denizli 1989-2006 Van 1989-2007
Edirne 1989-2006 Yalova 1989-2006
Eskiehir 1991-2008 Zonguldak 1989-2006
Isparta 1989-2006 Dzce 1989-2006
stanbul_1 1989-2006 Ktahya 1989-2006
stanbul_2 1989-2006 Karabk 1999-2006
63
13.2 Verilerin Kontrol ve Eksik Verilerin Tamamlanmas
Gnlk verilerin eksiklii durumunda izlenen yntem u ekildedir:
- klim deikeninin tamamen olmamas veya ounluunun olmamas durumunda o veri

hesaplamalara katlmaz.
- Eksik veri fazla deilse en yakn istasyondan tamamlanr.
- Eksik veriler nadir ise, eksik gnn verisi nceki ve sonraki iki gnn verilerin toplamnn
aritmetik ortalamasnn alnmasyla doldurulur.
Eksik verilerin doldurulmasndan sonra lm hatas gibi problemlerden kaynaklanan ar deer

deiimi durumlarndaki hatal verileri dzeltmek iin kontrol ilemi yaplr. klim deikenlerinde
gnlk deerler arasndaki farkn hatal kabul edildii deerler Tablo20. de grlebilir.
Tablo 20. Hatal kabul edilen gnlk farklar
Hava Deikeni Hata

0
Scaklk 10 C
0
Maksimum Scaklk 10 C
0
Minimum Scaklk 10 C
Rzgar Hz 4 m/s
Maksimum Rzgar Hz 12 m/s
2
Gnelenme iddeti 40000 cal/cm
Nem %35
Saatlik veri eksiklii durumunda izlenen yntem u ekildedir:
1. klim deikeninin tamamen veya ounluunun olmamas durumunda o veriler 2. veya 3.

TMY (Temsili Meteorolojik Yl) den, onlarn da olmamas durumunda en yakn istasyondan
tamamlanr. En yakn istasyon ncelikle o ehrin ierisinde daha sonra da evre ehirlerdeki
istasyonlarda aranr.
2. Eksikler nadir ise eksik saatin verisi nceki ve sonraki iki saatin verilerin aritmetik ortalamas
ile elde edilen deer olarak doldurulur.
Eksik verilerin doldurulmasndan sonra lm hatas gibi problemlerden kaynaklanan ar veri

deiimi durumlarndaki hatal verileri dzeltmek iin kontrol ilemi yaplr. klim deikenlerinde
saatlik deerler arasndaki farkn hatal kabul edildii deerler Tablo 21. de grlebilir.
Tablo 21. Hatal kabul edilen saatlik farklar
Hava Deikeni Hata

Scaklk 5 C
Rzgar Hz 2.5 m/s
2
Gnelenme iddeti 30 cal/cm
Gnelenme Sresi 90%
Eksik veriler ve lm hatalarndan kaynakl ani sapmalar dnda, TMY oluturma ilemi farkl
yllardan seilen, uzun yllar ortalama deerlerine en yakn aylardan olutuu iin, aylarn balang
ve bitileri ile yln ba ve sonu arasndaki deerlerin anormal dalgalanmalar gstermesi beklenebilir.
Bu problemin zmnde izlenen yol, balang ve bititeki saatlik verinin geii dzenleyecek
ekilde interpolasyonla normalizasyonunun yaplmasdr.
64
13.3 klim Verisi Kapsam
Trkiye iin oluturulmu olan Bina Enerji Performans Hesaplama Yntemi saatlik hesap admn
kullanr ve gerekli iklim verileri detay ve hassasiyet olarak saatliktir.
13.3.1 Scaklk
Basit saatlik metotta saatlik d hava scaklk deerleri (C) kullanlr. Saatlik scaklk deerleri, binann
saatlik sl davrann, binann saatlik kullanm zaman izelgesini hesaba katarak, iletim ve tanm ile
yap kabuundan s geiinin hesaplanmasnda kullanlr.
13.3.2 Bal nem
Bal nem deerleri, doal havalandrma ile binaya alnan temiz havann nem deerinin binann i
konfor koullarna etkisini ve bu yolla mekanik sisteme gelecek gizli yklerin hesaplanmasnda
kullanlr.
Not - Bal nem deeri, her gn iin o gnn gnlk ortalama deeridir.
13.3.3 Gne nm
Bina enerji dengesine etki eden en nemli etkenlerden gne faktr, tm deerleri ile saatlik olarak
hesaplanmaktadr. Meteorolojik veri olarak elde edilen yatay dzleme gelen saatlik gne nm
(W/m), hesaplama ynteminin ierdii algoritma ile tm yn (360) ve tm eim alarndaki
yzeylere gelen saatlik gne nmn hesaplamada kullanlmaktadr.
Gne ykseklik as ve gne azimutu yln her gn, her saati iin, binann bulunduu enleme bal
olarak hesaplanr.
13.3.3.1 Yatay dzleme gelen toplam gne nm
Trkiyede meteoroloji istasyonlarnda toplam gne nm ve gnelenme sresi llmektedir.

Veriler meteoroloji istasyonlarnn lmlerinden alnmtr.
13.3.3.2 Yatay dzleme gelen dorudan gne nm
Dorudan gne nm llmediinden dolay, yatay dzleme gelen saatlik dorudan gne nm
hesaplanarak elde edilmitir.
Yatay dzleme gelen dorudan gne nmnn hesaplanmas iin ncelikle yatay dzleme gelen
toplam gne nm gnlk toplam zerinden o gne ait yaygn gne nm miktar ve buna bal
olarak dorudan gne nm miktar Duffie-Beckman yntemi ile (Duffie, J., A., Beckman, W., A., Solar
Engineering of Thermal Processes, 1991) saatlik deerler olarak hesaplanr.
13.4 Basit saatlik metotta gerekli datalar iin temsili meteorolojik yl oluturulmas
13.4.1 Yntem
Temsili Meteorolojik Yl (TMY) uzun yllara ait meteorolojik verilerin kullanlmasyla oluturulan bir
yllk veri topluluudur. Her yl kendi ierisinde deerlendirilir. Her ayn ortalama deerine ve standart
sapmasna gre hesaplanan kmlatif dalm fonksiyonlar (CDF Cumulative Distribution Function)
elde edilir. ubat aynn gn saysnn 4 ylda bir deimesi nedeniyle gnlk CDF deerleri toplam o
aydaki gn saysna blnr. TMY oluturulurken izlenen yntem aadaki gibidir:
(134)
F : Her bir ay iin Kmlatif Dalm Fonksiyonunu,

J Aylarn gnlk ortalamalarnn deerini,
65
n : Aylardaki gn saysn,
m : Yln ayn,
p : klim deikenini,
y : Yl
Her ay iin uzun yllara ait verilerin ortalamasna ve standart sapmasna gre CDFler tekrar
hesaplanr ve yine gnlk toplamlar aydaki gn saysna blnr.
(135)
: Uzun yllara ait aylar iin Kmlatif Dalm Fonksiyonunu,

N : Uzun yllara ait aylardaki toplam gn saysn,
m : Yln ayn,
p : klim deikenini
Her yl ve uzun yllar iin ayr ayr yaplan bu CDF hesaplamalar FinkelsteinSchafer statistii
kullanlarak deerlendirilir. Bu iki CDF deerinin farknn mutlak deeri, o veri iin ortalama deerlere
en yakn ayn hangisi olduunu gsterir. Farkn kk olmas, verinin ortalamaya yakn olduu
anlamna gelir.
(136)
FS : FinkelsteinSchafer statistiini,
F : Her bir ay iin Kmlatif Dalm Fonksiyonunu,
: Uzun yllara ait aylar iin Kmlatif Dalm Fonksiyonunu,
J : Aylarn gnlk ortalamalarnn deerini,
n : Aylardaki gn saysn,
m : Yln ayn,
p : klim deikenini,
y : Yl
Bulunan bu FS deerleri sadece kullanlan iklim deikeni iin ortalamaya en yakn olan ay verir.
Ancak istenen, sadece iklim deikenine gre deil, TMYnin kullanl amacna gre
deerlendirilebilecek meteorolojik deikenlere verilen arlklara gre hesaplanacak yeni deerlerle
bulunan aylarla oluturulacak TMYdir. Bu arlk katsaylar Tablo 22 te verilmitir (International Weather
for Energy Calculations IWEC. IWEC uluslar aras bir ASHRAE projesidir).
Tablo 22. Hava deikenleri iin arlk katsaylar
Hava Deikenleri IWEC

Maksimum Kuru Termometre Scakl 5/100
Minimum Kuru Termometre Scakl 5/100
Ortalama Kuru Termometre Scakl 30/100
Maksimum Ya Termometre Scakl 2.5/100
Minimum Ya Termometre Scakl 2.5/100
Ortalama Ya Termometre Scakl 5/100
Maksimum Rzgar Hz 5/100
Ortalama Rzgar Hz 5/100
Toplam Yatay Gne Inm 40/100
66
13.4.2 Scaklk
TMYn scaklk verileri, 13.4.1. blmnde anlatlan yntem ile seilmitir.

13.4.3 Bal nem
Bal nem deerleri, gnlk ortalamalar olarak o ay iin d hava scakln temsil eden TMYn
deerlerinden atanr.
13.4.4 Gne nm
TMYn gne nm verileri, 13.4.1. blmnde anlatlan yntem ile seilen TMY deerleridir.
67

20101207M1 1 1 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

20101207M1 1 1 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BNA ENERJ PERFORMANSI HESAPLAMA YNTEM

BNA ENERJ PERFORMANSI

BNALARIN ISIL PERFORMANSI MESKENLERDE

Thermal performance of buildings Calculation of energy use

6.3 ATI FORMLARI ..................................................................................................................................................... 14

10.1 HESAPLAMA YNTEM ............................................................................................................................................ 45

- proje aamasndaki binalar iin eitli tasarm alternatiflerinin enerji performanslarnn

- mevcut binalarn enerji performansnn standartlatrlm seviyesinin gsterilmesi,

gibi uygulamalarda kullanlabilir.

Bu hesaplama yntemi, bina enerji performansn deerlendirirken;

- havalandrma enerjisi tketiminin belirlenmesini,

- binalarda gn etkileri gz nne alnarak, gnndan yararlanlmayan sre ve

- shhi scak su iin gerekli enerji tketiminin hesaplanmasn

- Binann stlmas iin yllk net enerji ihtiyac,

2 Atf yaplan/yararlanlan standart ve/veya dokmanlar

Tablo 1. Yaralanlan Kaynaklardan Balcalar

3.1.1 Hesaplama adm

Bina iin enerji ihtiyalarnn ve tketiminin hesaplanmasndaki zaman aral.

Yl ierisinde stma ve soutma enerjisi ihtiyacnn olduu dnem.

3.2.1 Istlan mekn

Istlan ve/veya soutulan mekn.

klimlendirilen meknn bir paras olmayan oda veya evrelenmi hacim.

klimlendirilen tm meknlarn zemin alanlar.

Dardaki havann scakl.

3.4.1 Istma veya soutma iin enerji ihtiyac

3.5.1 Is gei katsays

3.5.3 Havalandrma ile s gei katsays

3.6 Bina s kazanlar

Not - Bu s, i s kazanlarn ve gne enerjisi kazanlarn ierir.

3.6.2 Gne kazanlar

Yzeyin birim alanna den gne ss.

Sembol Aklama Birim

Isl iletkenlik deeri W/(m.K)

izelge 2 Alt indisler

a Hava H Istma max Azami

5 Hesaplama ynteminin ana hatlar

5.1.2 Bina zon seviyesinde enerji dengesi

Bina zon seviyesinde enerji dengesi aada verilen maddeleri ierir:

s kazanlar, rnein kiiler, cihazlar ve aydnlatma ve scak su sistemlerinden yaylan

Gneten s kazanlar, pencerelerden dorudan yolla ve/veya opak yap bileenlerinden

Binann sl ktlesinin sy depolama veya depolanan sy salmas zellii s dengesinde

ekil 1. Bina Formlar

Bina formlarnn yzey kodlar ve evre-alan hesaplar aadaki gibidir:

6.1.1 Dikdrtgen Form

Bu formda birbirini glgeleyen bina kntlar yoktur.

ekil 2. Dikdrtgen Form

Yzeylerin birbiri ile ilikisinden dolay bu tr formlarda aadaki kontroller yaplmaktadr.

Yzeylerin birbiri ile ilikisinden dolay aadaki kontroller yaplmaktadr:,

T formundaki binalarda, B ile C ve G ile H yzeyleri arasnda glgeleme etkisi vardr.

Yzey uzunluklar arasndaki bant u ekildedir;

U formundaki binalarda, D, E ve F yzeylerinin birbirini glgeleme durumu gz nnde

6.1.5 Art + Form

Art formu yzeyleri arasndaki kontrol bants u ekildedir:

ekil 6. Art + Form

6.1.6 Avlulu Dikdrtgen Form

Avlulu formdaki binalarn yzeylerinde aadaki bantlar kullanlmaktadr:

ekil 7. Avlulu Form

6.1.7 kili Dikdrtgen Form

kili dikdrtgen formda, yzeyler arasnda aadaki kontroller yaplmaktadr;

ekil 8. kili Dikdrtgen Form

6.2.1 Bodrum Kat

Bu hesaplama ynteminde, zemin katn altndaki toprak

Not - Subasman ykseklii 1. Bodrum katta tanmlanr.