FASILITI SUKAN AWAM DI MALAYSIA :

ISU, PERMASALAHAN DAN KEPENTINGAN

PENYELENGARAAN BERKESAN

UiTM 2016 DR.HASNUL FAIZAL HUSHIN

Kerajaan Malaysia telah membelanjakan peruntukan yang besar bagi menyediakan
pembangunan fasiliti sukan di Malaysia bagi menyokong aspirasi Dasar Sukan Negara
Bermula dari Rancangan Malaysia yang pertama hinggalah ke Rancangan Malaysia yang ke 10
sejumlah peruntukkan telah peruntuk dan dibelanjakan bagi tujuan pembangunan fasiliti sukan
Stadium, Kompleks Sukan dan gelanggang di seluruh pelusuk tanahair.
PELBAGAI JENIS FASILITI SUKAN TELAH DIBINA DI MALAYSIA
8,261fasiliti sukan telah dibina di Malaysia (The Star, 2005)
Sejumlah 619 fasiliti diurus KBS dan sejumlah 7,642 di urus oleh Kerajaan Negeri
dan Pihak Berkuasa Tempatan.
KELEMAHAN PENYELENGARAAN
Terdapat sejumlah buah fasiliti sukan yang dibina dengan kos berjuta ringgit menjadi
projek gajah putih, rosak dan disalahgunakan. Adalah diharapkan agensi yang
bertanggungjawab dapat memastikan fungsi dan objektif pembinaan fasiliti sukan ini
tercapai melalui pengunaan dan penyelengaraan yang berkesan
AGENSI MENGURUS
KEMENTERIAN BELIA & SUKAN
PERBADANAN STADIUM NASIONAL
PERBADANAN STADIUM NEGERI 6 NEGERI
PIHAK BERKUASA TEMPATAN 150 di Seluruh
Malaysia
PERBADANANAN STADIUM MALAYSIA-AGENSI DI BAWAH KBS
PERBADANAN
STADIUM
NEGERI
 ENAKMEN PERBADANAN STADIUM NEGERI
NEGERI TAHUN NAMA ENAKMEN

1. Perak 1968 Perbadanan Stadium Sukan dan Enakmen Stadium Sukan dan Kebudayaan (1968)
Kebudayaan dibubarkan pada tahun 1996

2. Kedah 1971 Perbadanan Stadium Negeri Enakmen Perbadanan Stadium Stadium Negeri Tahun
Kedah (PSNKDA) (1971)
Perbadanan Stadium Negeri Ordinan Pertubuhan Perbadanan Stadium Negeri
3. Sarawak 1972 Sarawak Sarawak (1972)

4. Pahang 1973 Perbadanan Stadium Darul Enakmen No.5 (Pindaan 1989)

Makmur (PSDM)

5. Kelantan 1973 Perbadanan Stadium Negeri Enakmen Kerajaan Negeri Bilangan 15 (1973)
Kelantan

6. Johor 1987 Perbadanan Stadium Negeri Enakmen Perbadanan Stadium Stadium Johor
Johor
7.
Melaka 2004 Perbadanan Stadium Negeri Enakmen Perbadanan Stadium Melaka (2004)
Melaka (PSNM)
150
PIHAK
BERKUASA
TEMPATAN
AKTA BERKAITAN
AKTA PERBADANAN STADIUM MALAYSIA
AKTA KERAJAAN TEMPATAN 1976 2010
PBT mempunyai kuasa Pengurusan dan
untuk merancang, membina, pentadbiran Kompleks
menyelenggara, mengawal,
memajak, memperolehi, Sukan Negara Bukit Jalil dan
menyewakan, menyusunatur Kompleks Sukan Bukit Kiara
dan memajukan fasiliti
sukan dan rekreasi di
kawasan masing-masing
 PETIKAN PEMIMPIN BERKAITAN
KELEMAHAN PENYELENGARAAN
Timbalan Perdana Menteri
Dato Seri Najib Tun Razak
A lot of money had been
used for construction of
such facilities, stadia are
built but effort to
maintain them are not
made (The Star 2005)
Menteri Perumahan dan Kerajaan
Tempatan Datuk Seri Chor Chee
Heung,
PBT gagal menyelengara fasiliti
infrastruktur dengan baik akibat
dari tiada tindakan
penyelengaraan yang dijalankan
secara berterusan dan berkala, dan
ini menyebabkan jangka hayat
fasiliti yang dibina tidak dapat
bertahan lama (Utusan Malaysia
2011)
PERBANDINGAN PERUNTUKAN RM 8 & RM 9
PEMBANGUNAN & PENYELENGARAAN
ISU KESEDIAAN FASILITI
MENJELANG PERTANDINGAN
ISU KESEDIAAN FASILITI
MENJELANG PERTANDINGAN
LAPORAN AUDIT NEGARA
2003 2004 2005 2006
MSN PENANG
PERBADANAN PERBADANAN SUK NEGERI KEDAH
PENGURUSAN ASET
STADIUM MERDEKA STADIUM MALAYSIA
SUKAN

KEMENTERIAN KEMENTERIAN MAJLIS

PEMBAGUNAN SOSIAL WILAYAH PERBANDARAN MAJLIS SUKAN NEGERI
& URBANISASI PERSEKUTUAN SEREMBAN K.SUKAN PERAK
SARAWAK K.SUKAN AIR LABUAN SEREMBAN 2
LAPORAN AUDIT NEGARA
2008 2009 2010 2011 2012
PERBADANAN PERBADANAN
KBS - PROJEK STADIUM STADIUM PERBADANANAN
KOMPLEKS SUKAN MALAYSIA MALAYSIA STADIUM JOHOR
KOMUNITI PENGURUSAN
MAJLIS SUKAN KOMPLEKS SUKAN
MAJLIS SUKAN
NEGARA
NEGERI
KOMPLEKS SUKAN
TERENGGANU
KEPALA BATAS
MSN PENANG MSN PERLIS
KDN LAPANG
SASAR LANGKAWI PENGURUSAN
PERBADANAN KEMUDAHAN
(LISRAM) ASET SUKAN SUKAN PERLIS
STADIUM STADIUM
NEGERI KEDAH
PERMASALAHAN PERMASALAHAN
KEKURANGAN KAKITANGAN BERPENGALAMAN
KELEMAHAN PEMANTUAN
PENGURUSAN MAKLUMAT PENYELENGARAAN
PERUNTUKAN KEWANGAN
PERANCANGAN PEMBANGUNAN YANG TIDAK LESTARI
TIADA JK INDUK PEMBANGUNAN FASILITI SUKAN
KUASA KBS DALAM PERUNDANGAN
KETIDAAN SATU MODEL STANDARD PENGURUSAN PENYELENGARAAN
KURANGNYA AMALAN PENAMBAHBAIKAN BERTERUSAN
DEFINISI PENYELENGGARAAN

Work undertaken in order to keep, restore, or

improve every facility, ie: every part of a
building, its service and surrounds, to a currently
accepted standards and to sustain the utility and
value of the facility
(International Facility Management Association)
The combination of all technical and administrative
actions, including supervision actions, intended
to retain an item in, or restore it to, a state in
which it can perform a required function
(British Maintenance Standard BS3811:1964)
Secara ringkasnya Penyelenggaraan:
Satu gabungan semua aspeks
teknikal dan tindakan pentadbiran
yang berkaitan dengan tujuan
mengekal atau menjaga sesuatu
binaan/ sistem/ peralatan supaya
beroperasi mengikut fungsi yang
ditetapkan.
Faktor Kemerosotan Prestasi Fasiliti

Faktor Persekitaran dan Semulajadi
Kekerapan Penggunaan
FAKTOR Salah guna
Vandalisma
Faktor Persekitaran dan Semulajadi

Sinaran matahari,
terdedah kepada
lumpur dan hujan

Menyebabkan warna
menjadi pudar,
berkarat dan berubah
bentuk
Kekerapan Penggunaan
Kekerapan
penggunaan
permukaan dan
kelengkapan
Salah Guna

Diguna selain dari

tujuan pembinaan
Vandalisma
Perbuatan
merosakkan?
PRESTASI vs MASA
PRESTASI FASILITI

Tahap Prestasi Sasaran

Prestasi dengan Penyelenggaraan

Prestasi tanpa
penyelenggaraan

MASA
MENGAPA FASILITI SUKAN MEMERLUKAN
PENYELENGARAAN ?

1. Menepati tujuan sebenar/fungsi fasiliti sukan itu dibina

2. Meminimumkan kos penyenggaraan tanpa menjejaskan
kualiti
3. Meningkatkan pulangan pelaburan & nilai fasiliti
4. Mengekalkan servis-servis bangunan agar sentiasa efisien
5. Sebagai bahan warisan dan penjanaan pendapatan
TANGGUNGJAWAB PENYENGGARA UNTUK MENCAPAI
KEBERKESANAN DALAM PENYENGGARAAN

1. Mematuhi keperluan perundangan, cth: Akta Jalan, Parit dan

Bangunan 1974 (Akta 13) seksyen 83, 84, 85, 85a.
2. Perkhidmatan utama yang mesti diberikan kepada pengguna
3. Kaedah utama mengekalkan aset & kepentingan
pemilik/pelanggan
4. Mendatangkan nilai wang kepada pemilik
5. Menjaga keselamatan dan kesihatan pengguna / awam
PENYELENGARAAN FASILITI
Kerja-kerja penyelengaraan fasiliti tertakluk kepada pematuhan kepada:

Uniform Building By-Laws 1984,

Road, Drainage and Building Act 1974,
Factories and Machineries Act 1967,
Akta 447: Akta Bekalan Elektrik 1990,
Occupational Safety and Health Act 514:1994,
Piawaian Malaysia (Malaysian Standards ) yang berkaitan,
Piawaian, Spesifikasi dan Kod amalan yang berkaitan,
Pihak Berkuasa Tempatan,
Pihak Berkuasa Berkanun.
PENYELENGGARAAN BERKESAN
Failure of equipment and damaged facilities, indirectly increase
operating costs and reduce revenue gains or income to the
organization (Mitchel et al. 2002).

Based on previous studies researchers agree that effective

maintenance can improve the performance of facility operations
and in time generate profits for the organization.

Figure 1 describes some of the findings from studies such as

Mitchell (2002), Wilson (1999), Levitt (1997) and Nakajima (1998)
about the benefits of maintenance effectiveness.
FAEDAH PENYELENGGARAAN BERKESAN
FAEDAH PENYELENGARAAN BERKESAN
Mengekalkan fasiliti sukan supaya berkeadaan seperti baru.

Fasiliti sukan berada dalam keadaan yang selamat untuk didiami atau digunakan.

Fasiliti sukan mendapat prestij yang tinggi sekurung-kurangnya dari pandangan pengguna.

Pengguna fasiliti sukan memperolehi keadaan yang selesa dan tenteram di dalam fasiliti.

Fasiliti sukan berfungsi dengan baik, sama ada dari sudut mekanikal dan kegunaan sosial.

Pengurusan penyelenggaraan fasiliti sukan dapat dijalankan pada tahap kos yang efektif.
PERBANDINGAN AMALAN PENGURUSAN
PEYELENGARAAN FASILITI SUKAN
AMALAN SEMASA
Penyenggaraan secara REAKTIF
Secara adhoc, tanpa
perancangan sistematik dan
tidak berjadual
Tidak ekonomik kerana tidak
mengamalkan pengurusan aset
Proses pembaikpulih
membebankan perbelanjaan
AMALAN TERKINI
Penyenggaraan secara PROAKTIF
Fokus kepada keperluan
pelanggan
Konsep LESTARI dalam
penyelenggaraan
Pengurusan secara holistik, lestari
Lebih menjimatkan
PENDEKATAN PENGURUSAN PENYELENGARAAN
Current Breakdown Maintenance Facilities Total Asset New
Practice Maintenance Management Management Management(TAM) Approach

Maintenance policy Facilities policy Asset policy & strategy

Asset ID Asset Register Customer relation
O&M / PM Planning FM Planning AM Scoping & Program
Work Scoping & FM Scoping & Program Asset Planning & Design
Scheduling
Run to failure Budgeting & Procurement Budgeting & Procurement
Costing & Budgeting
Attend as request/ Asset operation & Asset Construction &
complains Procurement sustainability commissioning
Fire Fighting/ Ad hoc Supervision, monitor Reliable MM execution Effective Asset FM
& condition
Repair & Performance audit & Asset reassessment
assessment
Replacement work evaluation Upgrading & relocation
Records, analysis,
Reactive Approach Renovation & refurbishment
reporting Asset disposal
Proactive Approach Service Delivery Approach ROI Approach
DAPATAN KAJIAN TAHAP KEBERKESANAN
PENGURUSAN PENYELENGARAAN
Kajian Hasnul Faizal, Mohd Kajian Hasnul Faizal (2014)
Taib Harun, Norlena
Salamuddin (2013) Pengurusan Penyelengaraan
Fasiliti Sukan Awam PBT dan
Appraisal of Sports Facility
Maintenance Management Perbadanan Stadium di
of Malaysian Stadium Malaysia
Coporations
 PBT VS PERBADANAN STADIUM
PBT
Melibatkan 2 jabatan (1urus & 1
Selengara) dengan fokus operasi yang
berbeza dan menyukarkan koordinasi
Jabatan mengurus tiada kakitangan
teknikal
Mempunyai lebih kakitangan teknikal
dan penyelengaraan
Peruntukan yang lebih besar
Mempunyai kakitangan teknikal yang
lebih berpengalaman
Jumlah Hasil lebih besar dari kutipan
cukai
PERBADANAN STADIUM
Struktur organisasi yang lebih fokus
Majoriti Pengurus tiada latarbelakang
teknikal
Kakitangan Teknikal yang kurang
berpengalaman
Jumlah kakitangan teknikal yang rendah
Ada yang tidak mempunyai kakitangan
teknikal penting (i.e: Jurutera atau Pen.
Jurutera)
Peruntukan menyelengara yang rendah
ekoran dari kekurangan hasil dari sewaan
dan pelbagai sumber lain
CADANGAN 1
PANGKALAN DATA FASILITI SUKAN DI MALAYSIA
ACTIVE PLACE SPORT ENGLAND
PANGKALAN DATA : 1. JENIS FASILITI 2. KELAB SUKAN 3. PERSATUAN SUKAN
4. PENGURUSAN FASILITI 5. MAKLUMAT GIS
The National Inventory of sport facilities,
sport areas and sites France

Facilities per Characteristics

capita (Bretagne)
To geo-localize on the map
(INSEP)
CADANGAN 2
PERFORMANCE MEASUREMENT &
PENARAFAN FASILITI SUKAN AWAM DI
MALAYSIA
NBS & QUEST SPORTS ENGLAND
YARDSTICK NEW ZEALAND
CERM Performance Indicators
CADANGAN 3
SPORTS FACILITY VALUE BASED MODEL
PROPOSED
HF MODEL
for SPORTS
FACILITY
MAINTENANCE
MANAGEMENT
VALUE BASED
MODEL
CADANGAN 4
PENGLIBATAN PERSATUAN SUKAN DAN ORANG AWAM
Terlibat dalam perancangan dalam JK Pembangunan,
Lembaga Pengurus Fasiliti
Terlibat aspek pemantuan dan memberi maklum balas
secara aktif
Saluran aduan awam yang baik melalui pembentukan
polisi operasi fasiliti yang berkesan
RUMUSAN
Pendekatan yang mapan dan konsisten terhadap pengurusan aset dan fasiliti akan
menyelamatkan organisasi aripada berhadapan dengan pelbagai implikasi negatif
yang mungkin timbul.
Merangka dan melaksanakan sistem pengurusan dan penyelenggaraan yang mapan
akan memberi pelbagai faedah dan kesan positif terhadap organisasi secara
keseluruhannya.
Usaha menjana mentaliti kelas pertama di dalam masyarakat perlu merangkumi
budaya penyelenggaraan yang jitu supaya seiring dengan pembangunan
infrastruktur kelas pertama di dalam negara
Perubahan minda dan sikap kepada mentaliti kelas pertama adalah amat penting,
baik bagi kakitangan kerajaan yang menguruskan aset negara, mahupun bagi orang
ramai yang menggunakannya. Setiap pihak perlu merasa bertanggungjawab
terhadap harta yang dikongsi bersama.
SEKIAN TERIMA KASIH Q & A