FACULTY OF SCIENCE AND MATHEMATICS

SEMESTER 1 SESSION 2016/2017

PENGURUSAN KOKURIKULUM
(CMP 2011)

STUDENT NAME MATRIC NUMBER

SIM CHOW CHIEN D20161075228
FOLIO

LECTURER:

Puan Niza Aniza Bt Zanani

ISI KANDUNGAN

1
 Butiran Muka surat

Pengenalan 3-4

Maklumat Am 5

Sejarah 6-8

Moto 8

Visi dan Misi 8

Logo 9-11

Lagu 12-13

Bendera 13

Akta dan Peraturan 14

Seragam St. John 15-16

Perkhidmatan 17-20

PENGENALAN

2
 Nama St. John Ambulance atau lebih dikenali sebagai "St. John" adalah sinonim dengan
Pertolongan Cemas dan perkhidmatan kemanusiaan yang lain di Malaysia dan juga di seluruh
dunia. Sebagai organisasi Pertolongan Cemas yang terkemuka di Malaysia sejak tahun 1908, St.
John Ambulans Malaysia (SJAM) telah memberikan pertolongan pertama dan perkhidmatan
Home Nursing kepada mereka yang memerlukan dalam kebanyakan acara awam dan swasta di
seluruh negara.

Moto kami iaitu "Pro Utilitate Hominum" - Untuk Perkhidmatan Manusia - adalah tradisi
milenium berusia yang menberi perkhidmatan untuk kesakitan dan penderitaan. Terdapat
melebihi 60,000 sukarelawan di seluruh negara, ahli-ahli kami telah mengabdikan lebih daripada
3.6 juta jam setiap tahun dalam perkhidmatan manusia. Pegawai dan ahli sukarelawan telah
didapati di semua acara sukan, perayaan, perarakan dan fungsi-fungsi lain yang besar atau kecil.
Mereka sentiasa bersedia untuk berkhidmat pada bila-bila masa tahun ini. Mereka juga
membantu dalam bencana seperti banjir, kebakaran, tanah runtuh, kemalangan kapal terbang, dan
lain-lain.

Sebagai sebuah organisasi yang beramal, SJAM telah menyediakan perkhidmatan

masyarakat yang lain seperti pusat hemodialisis, kecemasan 24-jam serta perkhidmatan
ambulans tidak kecemasan, dan Home Care Nursing bagi sah dengan bantuan badan-badan
korporat yang mulia. Bersyukur atas bantuan mereka, organisasi dapat menyediakan
perkhidmatan bantuan kecemasan di sepanjang Lebuhraya Utara-Selatan dan jalan utama
persekutuan semasa Hari Raya Aidil Fitri dan cuti Tahun Baru Cina. Sokongan yang berterusan
dari orang ramai serta warga korporat adalah sentiasa dialu-alukan untuk membantu SJAM untuk
menjalankan misinya untuk manfaat orang ramai di seluruh negara.

Ahli-ahli beruniform juga mengambil bahagian dalam Kem Latihan, Pertandingan,

Persidangan, Kursus Latihan pegawai dan N.C.O., Seminar, Bengkel, dan lain-lain yang
membolehkan mereka meningkatkan kecekapan mereka. Kadet adalah ahli muda gerakan yang
dilatih dalam kepimpinan serta dalam pelbagai bidang kemahiran melalui Skim Lencana
Kemahiran Kadet untuk membentuk mereka menjadi warganegara yang baik dan berguna serta
bersedia untuk memainkan peranan mereka dalam pembangunan negara.

3
 Dari permulaan organisasi tersebut yang sederhana dalam perkhidmatan perubatan
angkatan tentera British dan berkembang ke Keretapi Negeri Melayu Bersekutu, ahli-ahli kami
telah menerima pembaptisan api mereka semasa Perang Dunia Kedua melalui British Medical
Auxiliary Services (MAS) dalam memberikan bantuan kemanusiaan dan bantuan kepada
pengorbanan perang.

Semasa waktu aman, ahli-ahli kami telah berusaha dalam menyediakan pertolongan
cemas dan latihan Home Nursing kepada orang ramai, institusi dan agensi kerajaan serta
mewujudkan unit St. John Ambulance di sekolah-sekolah dan di tempat kerja. Ini telah
membolehkan SJAM untuk melanjutkan visinya untuk suatu pertubuhan yang teratur khusus
untuk melegakan kesakitan dan penderitaan, dalam keadaan aman serta dalam peperangan.

4
MAKLUMAT AM

St. John Ambulans Malaysia telah diperbadankan dibawah UNDANG-UNDANG MALAYSIA,

AKTA 74, yang dikenali sebagai AKTA)Perbadanan) St. John Ambulans Malaysia 1972.

Dibawah Akta ini telah dibuat Kaedah-Kaedah St. John Ambulans 1973 yang telah dikeluarkan
dalam Warta Kerajaan Jil. 17 NO. 25 Tambahan No. 63 PERUNDANGAN (A) bertarikh 6hb.
Disember 1973

Kelakuan dan perlantikan serta lencana/lambang dan uniform Perbadanan ini adalah dikawal
dibawah AKTA ini. Secara Amnya organisasi perbadanan ini terbahagi kepada tiga peringkat :

Peringkat Kebangsaan

Peringkat Negeri/Wilayah

Peringkat Kawasan

Di peringkat Kawasan ia terdiri dari Division yang mempunyai keanggotaan mengikut status
division.

Division Kadet Rendah (8-11 tahun)

Division Kadet (11-17 tahun)

Division Dewasa (17-70 tahun)

Walaubagaimana atas pertimbangan Pemerintah pada umur 16 tahun seseorang boleh

dimasukkan ke dalam Division Dewasa. Seseorang yang menjadi ahli St. John Ambulans boleh
bertukar dari satu Division kepada Division/Kawasan dalam mana-mana tempat dalam Malaysia
dan luar Malaysia dimana terdapat St. John Ambulans di tempat tersebut.

5
SEJARAH

Moden St. John Ambulance bermula di Great Britain pada tahun 1877 apabila Queen
Victoria memberi Piagam Diraja kepada organisasi yang memberi perkhidmatan kepada
manusia. Sebagai Empayar British yang berkembang pada abad ke-19, begitu juga
perkembangan St. John Ambulance. St. John Ambulance di Malaya telah dikesan dan adalah
daripada Tentera British, Negeri Melayu Bersekutu Keretapi dan Negeri-negeri Selat pada tahun
1908. Semasa Perang Dunia I, ahli-ahli telah digubal ke dalam British Medical Service Auxiliary
(MAS) dan berperang dengan kerjasama Tentera British ke Singapura.

Pada bulan Julai 1947, ahli-ahli British yang berkembali dan penduduk tempatan
bersama-sama menghidupkan semula St. John Ambulance di Ibu Kota Persekutuan dan merebak
ke negeri-negeri lain dengan cepat. Persatuan telah ditubuhkan di setiap Negeri untuk
menjalankan latihan pertolongan cemas dan menganjurkan aktiviti kemanusiaan manakala
Brigades merekrut sukarelawan untuk menjalankan kemahiran pertolongan cemas untuk
membantu rakyat tempatan.

Tokoh-tokoh negara yang penting melihat keperluan untuk menyatukan Persatuan dan
Brigades tersebut untuk meningkatkan kecekapan pentadbiran dan penyelarasan antara kedua-
dua entiti. Pada tahun 1972, St. John Ambulans Malaysia (Perbadanan) No. 74 telah diluluskan
dan entiti baru itu dikenali sebagai St. John Ambulans Malaysia (S.J.A.M.) yang diketuai oleh
Commander-in-Chief.

Pada tahun 2008, St. John Ambulance meraikan ketubuhannya selama seratus tahun di
Malaysia. Organisasi tersebut telah berkembang dan mempunyai kekuatan keahlian kini yang
melebihi 60,000 orang ahli. Selain pertolongan cemas sebagai aktiviti terasnya, St. John
Ambulance kini juga terlibat dalam perkhidmatan ambulans perubatan kecemasan pra-hospital,
perkhidmatan hemodialisis, rumah jagaan dan aktiviti kemanusiaan lain.

6
Sejarah Order of St. John secara ringkas

A.D. 600 - Sejarah St. John bermula

800 - Maharaja Charlemangne telah membina Hospice dengan kebenaran Khalifah Harun Al-
Rashid

1010 - Khalifah El-Halim telah memusnahkan semua bangunan. Beliau adalah Raja yang zalim

1023 - Saudagar dari Almalfi telah membeli sebuah tapak Hospice dan membangunkan semula
the Order dengan mengambil lambang Republiik Almalfi iaitu bintang Lapan Penjuru

1113 - Pope Paschal LL mengambil Order di bawah naungannya

1291 - The Order dihalau dari Jerussalem, Knights melarikan diri ke Cyprus

1310 - Knights of St. John telah menawan kepulauan Rhodes dan menjadikannya kubu mereka
sambil meneruskan tugas murni mereka

1522 - Kepulauan Rhodes ditawan

1530 - Kepulauan Malta diberi kepada Knights of St. John oleh Maharaja Charles V

1798 - Kepulauan Malta ditawan oleh Napoleon

1834 - Order telah dibangunkan semula di England Rev. Sir Robert Peat dilantik sebagai Grand
Prior yang pertama

1877 - S.J.A Association ditubuhkan

1882 - St. John Ophtalmic Hospital ditubuhkan kerana penyakit mata telah berleluasa

1887 - S.J.A. Briged ditubuhkan

1908 - St. John Ambulans ditubuhkan di Malaya

1938 - Bahagian yang pertama dibuka di Johor

7
1955 - The Order mendapat piawaian diRaja di England dengan nama penuh "The Grand Priory
In The British Realm Of The Most Venerable Order Of The Hospital Of St. John Of Jerussalem"

1972 - SJAA dan SJAB telah diperbadankan dan Tan Sri Abdul Kadir bin Shamsuddin dilantik
sebagai Pemerintah Agung

01/08/1973 - Akta SJAM diluluskan .

MOTO

Pro Fide - For the Faith

Pro Utilitate Hominum - For the Service of Mankind

VISI DAN MISI

VISI
Demi menjadi organisasi yang teratur dan berdedikasi dalam perkhidmatan bagi manusia, yang
dipandang tinggi oleh semua serta boleh menjadi kebanggaan rakyat dalam membuat sumbangan
secara positif dan signifikan kepada pembangunan negara kita.

MISI

Kami komited untuk mencapai kecemerlangan dalam kerja-kerja kami dalam menyediakan
perkhidmatan yang terbaik mungkin. Kami akan mencapai ini melalui:

1. Bekerjasama sebagai satu pasukan dalam suasana yang mesra dan saling menghormati;

2. Membuat pengorbanan besar dalam masa dan tenaga untuk tujuan yang mulia;

3. Sentiasa berusaha untuk meningkatkan organisasi kami dan diri kita sendiri;

4. Sentiasa bersedia untuk menghadapi masalah dan menerima cabaran serta sentiasa peka
dengan perubahan;

5. Bekerja dengan bersungguh-sungguh dalam meningkatkan sumber dan kewangan

organisasi untuk melanjutkan perkhidmatan sukarela dan kemanusiaan; dan

6. Sentiasa meningkatkan keahlian organisasi dan menggalakkan semangat sukarelawan.

8
LOGO

The Order of St.John di England

Penubuhan SJAA pada tahun 1877 dan SJAB satu dekad kemudian dibenarkan orang ramai
untuk menjalankan tugas pertolongan cemas dan membantu orang-orang yang menderita. Pada
tahun 1884, persatuan tersebut mengguna Orders crest dikelilingi oleh garter sebagai lencana
untuk ahli-ahli yang disahkan dengan kebenaran Order.

Pada 14 Mei 1888, Her Majesty Queen Victoria mengiktirafkan Order St. John sebagai
British Order of Chivalry dalam Royal Charter of Incorporation. Selepas ini, Order tersebut di
England dipanggil The Most Venerable Order of the Hospital of St. John of Jerusalem" atau
Order of St. John dalam jangka pendek, dan beliau menjadi Patron dan Sovereign Head. Sejak
itu, King atau Queen of England akan menjadi The Sovereign Head and the Patron of the Order
of St. John.

The Royal Beasts - singa dan unikorn telah ditambah dalam salib St. John sebagai simbol
perhubungan Order of St. John dengan naungan diraja British.

9
Lapan cabang salib St. John diapit dengan menyokong singa dan unikorn dalam arah yang
bertentangan. Setiap satu daripada lapan mata membawa satu sifat baik, yang setiap ahli St. John
Ambulance mesti mendukung. Antaranya adalah:

OBSERVATION
Ahli tersebut berupaya dalam memberi sebab dan tanda kecederaan.
TACT
Ahli tersebut dapat mengenalpasti tanda-tanda dan gejala-gejala serta sejarah kes
tersebut tanpa persoalan, tambahan pula memberi keyakinan kepada pesakit dan
pemerhati.
RESOURCE
Keupayaan ahli tersebut dalam mengguna apa-apa yang berada di tempat kejadian
untuk mencegah kejadian tersebut menjadi lebih teruk dan membantu membaiki
segala kesalahan yang terjadi.
DEXTERITY
Ahli tersebut dapat mengendali kejadian tanpa membawa kesakitan yang tidak
diperlu kepada pesakit tersebut dan mengguna alat dengan cekap.
EXPLICITNESS
Kebolehan ahli tersebut untuk memberi arahan yang betul kepada pesakit dan
pemerhati untuk mambantunya.
DISCRIMINATION
Ahli tersebut dapat membuat keputusan dalam mengendali kecederaan yang mana
dahulu daripada beberapa kecederaan tersebut.
PERSEVERANCE
Keupayaan ahli tersebut supaya tidak berputus asa walaupun tidak berjaya pada
awalnya.
SYMPATHY
Ahli tersebut dapat memberi keselesaan dan galakkan kepada pesakit yang
menderita.

10
Empat cabang melambangkan empat nilai-nilai murni, iaitu:

BERHEMAH - berhati-hati dan berfikiran jauh

ADIL - kesamarataan

KESEDERHANAAN - bersederhana dalam semua perkara

KETABAHAN - keberanian dan ketahanan

Maksud lambang St John Ambulans Malaysia adalah:

BINTANG PUTIH BERPENJURU LAPAN - Republik Amalfi

SINGA DAN UNIKORN - perhubungan dengan DiRaja England
WARNA PUTIH - kesucian
WARNA HITAM - menanggung penderitaan
WARNA KUNING - warna diraja

11
LAGU

Lagu "Berkhidmat Bagi Manusia pada mulanya terdiri untuk Kolej Latihan Guru di Sandakan
pada awal tahun 1980 oleh Encik Francis Tan Guan Seng, maka Sandakan Timbalan Komander
Kawasan. Encik Eainuddin bin Juwahir, seorang guru di kolej, dengan syarat skor muzik. lagu
ini dimainkan di Maktab Perguruan Sandakan Guru selama bertahun-tahun sebelum Encik
Murukesu Margapandu, pensyarah dan pegawai SJAM Sabah, mendengar lagu dan
membawanya ke Kuala Lumpur. Bahagian Pendidikan Guru pakai sebagai Kolej 'rasmi St. John
lagu.

Pada tahun 1997, "Berkhidmat Bagi Manusia" lagu telah diterima pakai sebagai lagu
SJAM rasmi selepas pengubahsuaian lyrics. Lagu awal mempunyai da capo al halus tetapi dalam
versi akhir, da capo telah dibuang untuk memendekkan lagu kebangsaan. Versi akhir diterbitkan
semula di sini:

BERKHIDMAT BAGI MANUSIA

Lyrics by : Francis Tan

Anggota St. John Bersiap Sedia

Untuk Berkhidmat Kepada Manusia
Tanpa Mengira Pelbagai Bangsa
Agama Dan Budaya

Seragam St John Lambang Kejituan

Dilatih Untuk Bantu Yang Derita
Tanpa Mengharap Kurnia dan Ganjaran
Berbakti Sepanjang Masa

Berkorban Walu Dimana Berada

Dengan Rela Hati Suci
Berpegang Teguh Pada Cogan Kata
Berkhidmat Bagi Manusia

12
 Inilah Sumbangan Dari Kami
Terhadap Mu Oh Ibu Pertiwi
Sumpah Dan Ikrar Kami Tunaikan
Kepada Nusa Dan Bangsa

BENDERA

The St John Flag adalah Badge of the Order, salib putih dengan singa emas dan unicorns
terpampang di padang hitam. Bendera St. John datang dalam saiz berikut: sembilan kaki berkali
enam kaki, enam kaki berkali empat kaki dan tiga kaki berkali dua kaki. Tiada nama bahagian
atau tulisan lain pada bendera St. John. Bendera St. John akan digantungkan pada penubuhan
unit SJAM, di stesen bantuan kecemasan, SJAM Pemeriksaan Tahunan dan kem.

13
AKTA DAN PERATURAN

Akta St. John Ambulance Malaysia 1972

St. John Ambulans Malaysia (Perbadanan) No. 74, 1972 dan pindaan yang Akta No.
A230, 1974 menyatakan peruntukan mengenai penggabungan John Ambulance
Association St. dan St John Ambulans di Semenanjung Malaysia dan Borneo ,
pembentukan John Majlis St. dan penggunaan nama St. John dan lambang

Peraturan St. John Ambulance 1973

Peraturan St. John Ambulance 1973 telah dikeluarkan oleh Kementerian Kesihatan untuk
mengawal kelakuan dan fungsi majlis. Ia dikuatkuasakan pada 1 Ogos 1973.

14
SERAGAM ST. JOHN

Dengan tradisi dan adat diwarisi daripada SJAB, SJAM agak separa tentera dalam protokol dan
imej, justeru itu sukarelawan SJAM dikenali sebagai seragam putih dan hitam. Sukarelawan
dikehendaki memakai pakaian seragam untuk menyediakan perkhidmatan, kedua-dua untuk
pengenalan dan membentangkan imej profesional. Tidak seperti seragam pertubuhan-pertubuhan
sukarela lain di Malaysia, pakaian seragam SJAM dilindungi oleh undang-undang, dan hanya
boleh dipakai oleh sukarelawan yang telah disahkan mempunyai sekurang-kurangnya kecekapan
minimum untuk menjadi anggota beruniform.

15
PANGKAT LENCANA

Pegawai

Pegawai Waran

Pegawai tidak bertauliah / Pangkat lain

16
PERKHIDMATAN

A. Perkhidmatan ambulans

Ungkapan "perkhidmatan ambulans" dan St John Ambulance adalah sinonim. Sejak awal
perkhidmatan ambulans telah mengangkut pesakit dari tempat kemalangan ke hospital
untuk mendapat rawatan perubatan dengan segera.

Perkhidmatan Ambulans Tidak Kecemasan

Kini, SJAM mempunyai armada terbesar ambulans miliki persendirian di
Malaysia. Perkhidmatan tersebut didapati di kebanyakan bandar utama Malaysia
dan memberi perjagaan semasa acara utama untuk memberikan sokongan
pertolongan cemas kepada orang ramai. SJAM Selangor sedang mengembangkan
perkhidmatan ambulans itu di seluruh negerinya pada April 2009.
Perkhidmatan Ambulans Kecemasan 24 Jam
SJAM mempertingkatkan perkhidmatan ambulans tersebut daripada sebuah
pengangkutan yang semata-mata menjadi perkhidmatan paramedik. Di Kuala
Lumpur, Bantuan Perkhidmatan Perubatan Kecemasan (EMAS) telah ditubuhkan
pada tahun 1998 dengan dua ambulans untuk berkhidmat di zon selatan Kuala
Lumpur. Pulau Pinang mengikuti kepesertaan tersebut pada tahun 2005 dengan
tiga ambulans. Di Johor, kawasan Batu Pahat memberi perkhidmatan kecemasan
dengan dua ambulans. SJAM kawasan Pantai Selangor beroperasi dengan
bilangan yang terbesar dalam seluruh SJAM dengan mempunyai tiga puluh dua
kenderaan yang disediakan untuk seluruh Selangor, dari Sabak Bernam ke Sepang
serta dari Ampang ke Port Klang. Dengan pendermaan dan bantuan individu
yang lebih ramai dan syarikat-syarikat mampu untuk menderma ambulans
lengkap, SJAM boleh mengembangkan rangkaian ambulansnya ke negeri-negeri
lain, dan melatih ahli-ahli untuk menjadi paramedik sepenuh masa.

B. Persediaan Pertolongan Cemas

Organisasi kami akan terlibat di kebanyakan acara sukan atau peristiwa budaya tidak
kisah di padang, di laut dan juga di langit. Kami adalah responden pertama kepada mana-

17
 mana kemalangan kecil atau besar dan bila-bila masa. Mereka yang terlibat adalah
sukarelawan yang berdedikasi yang terdiri daripada kanak-kanak lelaki dan perempuan,
lelaki dan wanita dari semua lapisan masyarakat tanpa mengira kaum, agama atau
kepercayaan yang mengorbankan masa dan wang untuk melibatkan diri untuk memberi
pertolongan cemas apabila berlaku kemalangan. Bagi ahli yang masih bersekolah, mereka
akan dianugerahkan Perkhidmatan Perlindungan Khas kepada masa yang mereka
mengorbankan kepada pelbagai perkhidmatan sukarela termasuk pertolongan cemas.

C. Perkhidmatan Hemodialisis
Kemasukan SJAM dalam penyediaan rawatan hemodialisis bermula pada tahun 1993
apabila SJAM Kawasan Pantai Selangor (KPS) bermula pusat dialisis (Station No. 1)
dengan dua mesin. Dalam tempoh empat tahun yang datang, pusat tersebut menambah
lagi enam belas mesin. Pada tahun 2000, pusat kedua (Station No. 2) telah dibuka untuk
menampung peningkatan bilangan pesakit di sekitar bandar Klang. Station No. 1
didedikasikan untuk pesakit Hepatitis A, B dan B / C +, pusat tersebut adalah satu-
satunya pusat di Malaysia yang menampung pesakit. Stesen lain pula menampung
keperluan pesakit kegagalan buah pinggang. Kini, KPS menguruskan tiga belas pusat
dialisis dengan seratus tujuh puluh mesin, adalah antara yang terbesar dari segi bilangan
mesin di negara ini. Pada masa ini, KPS mempunyai lebih daripada empat ratus pesakit di
bawah jagaan mereka.

D. Latihan Perkhidmatan Kecemasan

SJAM telah menyediakan latihan pertolongan cemas yang terkemuka di Malaysia dengan
sejarah yang lama dalam latihan pertolongan pertama sejak tahun 1908, SJAM
menyediakan latihan Pertolongan Cemas komprehensif, lengkap dan praktikal untuk
orang ramai dalam industri sektor, pejabat, jabatan-jabatan kerajaan, sekolah, dan
institusi lain. Terdapat kursus yang berbeza telah disediakan untuk memenuhi keperluan

18
 pelbagai sektor. Program-program yang berkualiti ditawarkan di bandar-bandar utama di
seluruh negara. Program latihan termasuklah bidang-bidang berikut:
- Pengenalan kepada pertolongan cemas
- Pendarahan dan Luka
- Bantuan pernafasan (CPR)
- Tercekik
- Pembalutan dan persalinan
- Pertubuhan badan
- Fraktur, pembakaran dan perlecuran

E. Perkhidmatan Masyarakat
Dari masa ke masa, ahli-ahli St. John Ambulance akan melawat rumah anak yatim
dan rumah orang tua demi membawa keceriaan kepada mereka yang tidak pernah
akan melupakan keceriaan tersebut. Kehadiran ahli-ahli ini di pusat-pusat ini sentiasa
dibalas dengan mesra kerana kami telah membawa harapan kepada mereka. Ahli-ahli
St. John Ambulance juga aktif dalam berkhidmat untuk masyarakat termasuk gotong-
royong (pembersihan komuniti), membina jambatan dan lain-lain lagi.

F. Perkhidmatan Kecemasan Ambulans Lebuh Raya

Dengan persiapan Lebuhraya Utara-Selatan yang berpanjangan 966 kilometer pada tahun
1994, pemilik kenderaan kini boleh mengurangkan masa perjalanan dari Bukit Kayu
Hitam di sempadan Kedah-Thailand ke Johor Bahru kepada lebih kurang dua belas jam.
Dengan kelajuan yang lebih tinggi dan bilangan kenderaan yang meningkat di jalan raya,
kemalangan lebuh raya juga akan meningkat. Pada tahun 1995, SJAM telah
menempatkan dua puluh dua ambulans, setiap dikendalikan oleh tiga anggota yang dilatih
sepenuhnya di kebanyakan stesen PLUS tol. Objektif Highway Emergency Ambulance
Service (HEAS) adalah untuk memberi pertolongan cemas kepada mana-mana
kemalangan kenderaan lebuh raya dalam masa yang tersingkat sebelum kedatangan
sokongan menengah. Kehadiran SJAM juga berfungsi sebagai peringatan kepada

19
pengguna jalan raya supaya memandu dengan berhati-hati. Dengan itu, menyumbangkan
langkah-langkah pencegahan secara tidak langsung.

20