Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven

Bron: Didactisch model van Gelder

Student(e) Maarten Otten Mentor Sandra Dijk

Klas PEH16VB Datum 07-03-2017
Stageschool De Korenaar Groep 4/5
Plaats Eindhoven Aantal lln 28
Vak- vormingsgebied: Muziek
Speelwerkthema / onderwerp: Zingen en ritme

Persoonlijk leerdoel:
- Ik wil dat ik positief gedrag snel kan herkennen en dit zoveel mogelijk benoemen en complimenteren
- Ik wil dat ik de aandacht van de kinderen terug kunnen krijgen, binnen een redelijke tijd en op een manier die geen overbodige moeite kost
- Ik wil dat ik kan zien dat de kinderen aandachtig luisteren tijdens mijn instructie momenten

Lesdoel(en): De kinderen durven tijdens de les, in groepsverband, mee te
zingen onder begeleiding van de docent.
Aan het einde van de les kennen de kinderen de zanglijn en de tekst van
het lied.
De kinderen ervaren hoe het is om met een instrument mee te spelen op
een ritme en kunnen meespelen op een ritme van vier maten, waarbij
iedere maat n keer een instrument wordt aangeslagen.
Evaluatie van lesdoelen:. Tijdens het begeleiden voortdurend rondkijken en opletten wie
er wel of niet goed mee doen.
Tijdens het begeleiden ben ik voortdurend aan het checken welke kinderen er bij blijven
en welke niet. Door af en toen enkel de kinderen te laten zingen kan ik geconcentreerd
controleren of de kinderen het lied al kunnen zingen.
Aan het einde van de les vragen wat de kinderen moeilijk vonden en waarom ze dit
vonden.
Beginsituatie: Deze groep bestaat uit 14 meisjes en 14 jongens, in totaal 28 kinderen. Er zijn een aantal kinderen met een taalontwikkelingsstoring, hierdoor is het
werken met beelden en het geven van fysieke voorbeelden erg belangrijk. Er is ook een zwak horend kind, daarom moet er tijdens het geven van instructie altijd een
microfoontje gedragen worden. Verder zijn er nog een aantal kinderen met concentratieproblemen. Het is belangrijk om deze kinderen extra in de gaten te houden en,
als dit mogelijk is, extra persoonlijke aandacht te geven.
De groep houdt van veel samenwerken. Er zijn echter een aantal kinderen die minder goed met elkaar overweg kunnen. Dit veroorzaakt regelmatig ruzies, die meestal
aandacht van de leerkracht vraagt, om deze op te lossen. Het is dus belangrijk dat de juiste combinaties worden gemaakt bij het samenwerken en coperatief leren.
De kinderen zitten ingedeeld in tafelgroepjes. Deze groepjes veranderen eens in een aantal weken, dit zijn de kinderen gewend. De groepjes zijn ontworpen door mijn
mentor. Zij houdt hierbij veel rekening met de onderlinge relaties van de groep. Deze groepjes zijn dus prima te gebruiken voor het samenwerken.

De kinderen hebben n keer in de twee weken les van een muziekdocent. Deze muziek docent houd zich veel bezig met het kinderen laten zingen in groepsverband,
zoals ik ook ga doen. Verder krijgen ze af en toe de kans om mee te spelen met een instrument. Dit is vaak een simpel slag instrument, zoals een triangel. Verder heb
ik deze groep al eerder een keer muziekles gegeven. Dit ging redelijk goed, maar ik moet er rekening mee houden dat de spanningsboog ergens tussen de 30-40
minuten ligt. Verder maak ik gebruik van een liedje die te maken heeft met Pasen, omdat het bijna Pasen is en de kinderen met dit thema bekend zijn en hier al eerder
les over hebben gehad.

Lesverloop
Tijd Leerinhoud Didactische handelingen Leeractiviteit Materialen / Organisatie
Leraar leergedrag leerling(en)
5:00 Introductie Het doel van vandaag is om iedereen mee te De leerlingen luisteren naar de docent. Gitaar, Digibord.
laten zingen in een groep. Ik wil dat iedereen
zijn stem durft te gebruiken en durft te oefenen.
We gaan elkaar niet uitlachen. Het kan heel
onrustig worden en lawaaierig worden, daarom
wil ik de afspraak maken dat het stil wordt als ik
mijn hand opsteek. Zijn er tot nu toe nog
vragen? De leerlingen kunnen vragen stellen.
Als alles goed gaat kunnen jullie zelf ook nog
mee doen met een aantal instrumenten.
10:00 Couplet 1 Ei ei!, makkelijk liedje. Ik zing het eerst n zin De leerlingen zingen zin voor zin na. Gitaar, Digibord.
voor, dan zingen jullie na.
Ik zing heel het liedje voor, dan zingen jullie na. De leerlingen zingen heel het liedje na.
Nu speel ik alleen gitaar, jullie moeten zingen. De leerlingen zingen heel het liedje onder begeleiding van
de gitaar.
5:00 Couplet 2 Ik zing het eerst n zin voor, dan zingen jullie
na.
Ik zing heel het liedje voor, dan zingen jullie na.
Nu speel ik alleen gitaar, jullie moeten zingen.
15:00 Couplet 3 en Ik zing het eerst n zin voor, dan zingen jullie
geheel en na.
instrument Ik zing heel het liedje voor, dan zingen jullie na.
Nu speel ik alleen gitaar, jullie moeten zingen.
Nu is er een rol verdeling in de kip en de boer
terwijl het liedje in zijn geheel wordt gezongen.
Als alles goed gaat krijgen kinderen een
instrument erbij de bij een bepaald stukje hoort.
Deze moeten ze dan een aantal keer inslaan.
Ze starten bij een bepaald woord zoals kip of
nou en moeten dit ritme vier slagen
vasthouden.
5:00 Afsluiting Bespreek kort met elkaar wat je van de les
vond. Dan wil ik zo een paar vingers zien die
het klassikaal mogen zeggen. Wat vond je
moeilijk en waarom?
De leerlingen zingen zin voor zin na. Gitaar, Digibord.
De leerlingen zingen mee met de leraar.
De leerlingen zingen heel het liedje onder begeleiding van
de gitaar.
Gitaar, Digibord,
De leerlingen zingen zin voor zin na. Instrumenten.
De leerlingen zingen mee met de leraar.
De leerlingen zingen heel het liedje onder begeleiding van
de gitaar.
De leerlingen zingen het liedje in zijn geheel, maar alleen
het deel dat bij hun rol hoort.
De kinderen proberen op het ritme van het liedje met hun
instrument op het aangegeven moment mee te doen.
De leerlingen bespreken met elkaar wat ze van de les
vonden.
De leerlingen die een beurt krijgen vertellen klassikaal wat
ze er van vonden en waarom.
Persoonlijke reflectie
Ik merkte dat de kinderen erg betrokken waren aan het begin van de les. Veel kinderen deden goed mee. Helaas verloor ik halverwege de
aandacht van sommige kinderen, toen deed nog maar de helft goed mee. Ik ben toen overgegaan naar de instrumenten, ook al werd het
liedje nog niet helemaal goed gezongen. Hiermee hoopte ik de betrokkenheid te verhogen. Dit ging op zich goed, maar sommige kinderen
waren storend bezig me de instrumenten. Uiteindelijk heb ik ze afgepakt en aan andere kinderen gegeven. Ik had veel eerder moeten
ingrijpen, want de onrust was al terug. Met veel moeite heb ik de aandacht weer terug gekregen en deden de kinderen weer beter mee.
Een aantal kinderen bleven helaas storen met de instrumenten. Ik heb dus nog een paar keer in moeten grijpen. Verder had ik de kinderen
waar ik instrumenten had afgepakt nog een kans moeten geven. Ik merkte dat ze daarna serieus mee deden, omdat ze het graag nog een
keer wouden proberen. Ik heb ze deze kans niet meer gegeven, waardoor ze op een gegeven moment gingen vervelen. Dit had ik beter op
kunnen vangen door ze weer in de les te betrekken. Over het algemeen vind ik het moeilijk om grenzen te stellen een aan te geven bij de
muziek les, omdat er een grote verdeling is in de klas. De helft doet altijd goed mee, maar de andere helft is minder gemotiveerd. Ik moet
opzoek gaan naar een balans om toch mee betrokkenheid te krijgen van de hele klas. Ik ben er nog niet achter hoe ik dit ga doen. Hierover
wil ik zeker nog in gesprek met mijn mentor.
Bijlage 2 Format Toelichting lesontwerp

Student: Maarten Otten Docent: Sandra Van Dijk

Vakgebied:
Klas: 1B
Kennis over (kinderen in) de
groep is nadrukkelijk
verwerkt in de omschrijving
van de beginsituatie van de
groep, zowel in
pedagogische zin (gedrag,
groepsverhoudingen,
groepsdynamiek) als in
didactische zin
(vakspecifieke
beginsituatie).
De lesdoelen zijn
afgestemd op de
beginsituatie. In de
formulering ervan wordt
zichtbaar dat kennis van
vakdidactiek en leerlijnen
op een logische manier is
verwerkt.
Stagegroep: 4/5
Welke keuzes heb ik hier gemaakt?
Toelichting/ onderbouwing van keuzes
(denk hierbij met name kernbegrippen uit (vak-) specifieke theorie)
De beginsituatie is gebaseerd op meerdere bronnen. Ik heb een
groepstypering gemaakt, dit document gaat inhoudelijk diep in op de
kinderen die extra aandacht nodig hebben en de groep als geheel.
Gebaseerd op dit document heb ik een groepsoverdenking geschreven.
Deze groepsoverdenking beschrijft wat belangrijk is om in de gaten te
houden bij deze groep. Verder heb ik gesprekken met mijn mentor
gevoerd en vragen gesteld. Gebaseerd op de informatie van mijn mentor
en deze twee documenten heb het eerste deel van mijn beginsituatie
omschreven.
Het tweede deel van mijn beginsituatie verteld wat de leerlingen
vakinhoudelijk al hebben gehad. De bronnen hiervoor zijn informatie van
de methode die wordt gehanteerd. mijn mentor, mijn eigen observaties en
eventueel mijn eigen voorafgaande lessen.
Tule kerndoel 54. Het gaat hier om de leerlijnen van zang en muziek
maken.

Werk- en De werkvorm is klassikaal. De leerkracht neemt continu de leiding en de

groeperingsvormen zijn
kinderen volgen. Dit is in het geval van liedleiding een geschikte
afgestemd op specifieke
kenmerken van de groep n werkvorm.
op specifieke kenmerken
van vakdidactiek.

Werk- en Tijdens deze werkvorm heeft de leerkracht de mogelijkheid om te

groeperingsvormen zijn
observeren en zo tijdens de les al de lesdoelen na te gaan.
functioneel ondersteunend
bij het behalen van de
lesdoelen.

Een aanzet tot n.v.t.

samenwerkend leren krijgt
op een logische wijze plek in
het lesontwerp.*

Een aanzet tot ontdekkend n.v.t.

leren krijgt op een logische
wijze plek in het
lesontwerp**

De proces- en Dit wordt tussendoor gedaan, door af en toe te laten weten hoe het gaat
productdoelen worden
aan de kinderen. Wanneer nodig wordt er gecorrigeerd.
expliciet gevalueerd met
de kinderen.

De werkvormen die worden Steekproefsgewijs een aantal kinderen klassikaal hun mening laten
gehanteerd bij evaluatie
uitspreken. Dit past bij deze groep, omdat de concentratieboog kort is.
zijn passend bij
vakdidactiek en sluiten aan
op specifieke kenmerken
van de groep.

*bij tenminste 3 lesontwerpen

** bij tenminste 1 lesontwerp
Bijlage 3 Feedback op lesontwerp en toelichting (klassikaal)
(domeinexperts stap 7 -)

Student: Lobke van de Ven Docent: Ton van Erp

Vakgebied: Muziek Stagegroep: 7/8
Klas: 1B Datum feed-forward: 29-03-2017

Voldoet Bijstelling gewenst: wat kan student doen om

aan product op dit onderdeel te verbeteren?
gewenste
situatie
Kennis over (kinderen in) de groep is Vat deze samen en benoem voorkennis.
nadrukkelijk verwerkt in de omschrijving
van de beginsituatie van de groep, zowel
in pedagogische zin (gedrag,
groepsverhoudingen, groepsdynamiek) als
in didactische zin (vakspecifieke
beginsituatie).

De lesdoelen zijn afgestemd op de Voeg toe dat kinderen experimenteren met

beginsituatie. In de formulering ervan wordt klankeigenschappen.
zichtbaar dat kennis van vakdidactiek en
leerlijnen op een logische manier is
verwerkt.

Werk- en groeperingsvormen zijn X Werk- en groeperingvormen goed doordacht en

afgestemd op specifieke kenmerken van passend bij de situatie van deze groep.
de groep n op specifieke kenmerken van
vakdidactiek.

Werk- en groeperingsvormen zijn X Principes van samenwerkend leren komen

functioneel ondersteunend bij het behalen
van de lesdoelen.
De proces- en productdoelen worden
expliciet gevalueerd met de kinderen.
herkenbaar terug in het lesplan. Goed dat je
aandacht besteed aan presentatie en dat je
kinderen op een goede manier feedback laat
uitwisselen.
Laat de evaluatie sterker terugkomen. Je hebt wel
gevalueerd, maar benoem dit in je lesontwerp.

De werkvormen die worden gehanteerd bij Laat de evaluatie sterker terugkomen. Je hebt wel
evaluatie zijn passend bij vakdidactiek en gevalueerd, maar benoem dit in je lesontwerp.
sluiten aan op specifieke kenmerken van
de groep.

*Een aanzet tot samenwerkend leren krijgt op een logische wijze plek in ten minste drie lesontwerpen
**Een aanzet tot ontdekkend leren krijgt op een logische wijze plek in ten minste n lesontwerp
Opmerkingen
Productdoel: Dat kinderen zelf leren experimenteren met klankeigenschappen.
Ze geven feedback op elkaar na afloop van elkaars inbreng.
Maak duidelijk onderscheid tussen product- en procesdoelen.
Zorg dat de beginsituatie kernachtig geformuleerd is. Benoem de voorwaarden van samenwerkend
leren in de klas. Beschrijf de voorkennis van de kinderen met betrekking tot de instrumenten die ze
gebruiken in deze les.
Bijlage 5 Format sterkte-zwakteanalyse

Naam van student: Maarten Otten

Les / vakgebied : Muziek Zang en ritme

Voor elk van de vier gekozen lessen doorloop je het volgende stappenplan

Stap 1:
Inventarisatie (schematische weergave) van alle bevindingen
Sterk Kan beter
Lesontwerp De les heeft afwisseling De doelen had ik concreter
tussen zingen en het kunnen omschrijven. De
werken met pedagogische kant van de
instrumenten. Dit zorgt beginsituatie ontbreekt.
ervoor dat er meer
betrokkenheid is.
Onderbouwing van lesontwerp Waarom heb ik gekozen
voor de werkvormen die ik
heb gebruikt en welke waren
dit? Verwerk literatuur.
Lesuitvoering (eigen reflectie) Het eerste deel van de Na een tijdje verlies ik de
les verliep heel goed, er betrokkenheid van een deel
was veel betrokkenheid kinderen, hoe kan ik dit beter
van de kinderen. opvangen?
Lesuitvoering (feedback wpb) Ik straal veel
enthousiasme uit. Ik
speelde heel goed in op
antwoorden van de
leerlingen.
Overig (bv vanuit overige/ tussentijdse feedback van
medestudenten, docenten, werkplekbegeleider)

Stap 2:
Koppeling van bevindingen aan kritische handelingen
A.1 Bespreken van en omgaan met regels, 2.1 fysiek en sociaal-emotioneel veilige leeromgeving.
Aan het begin van de les benoem ik duidelijk dat ik verwacht dat iedereen gewoon mee durft te
zingen. Verder zeg ik duidelijk, dat het uitlachen van andere kinderen als gevolgd heeft dat je direct
niet meer mee mag doen met de rest van de les. Ik benadruk dat ik er bij een muziekles heel streng in
ben en dat ik het heel belangrijk vind dat iedereen veilig mee kan doen. Er is nog nooit een vervelende
sfeer geweest tijdens mijn muziek les en de kinderen durven allemaal mee te doen.
A.3 Leiding geven aan het groepsproces. 4.7 onverwachte situaties.
Tijdens mijn les kwamen er een aantal keer een paar onverwachte reacties vanuit de kinderen. Ik ging
hier volgens mijn mentor heel goed en natuurlijk op in. Ze zei dat ik er een mooie draai aan gaf en van
iets negatiefs iets positiefs wist te maken. Ze zei dat dit de betrokkenheid goed vasthield. Een
voorbeeld hiervan is toen de opmerking kwam: dit is zo makkelijk, ik kan dat allang. Waarop ik direct
reageerde met: wat goed dat je dat al kunt, laat maar eens horen dan!.
A.4 Interactie aangaan met de groep, 3.12 feedback aan de leerlingen.
Tijdens de activiteit zingen was ik voortduren bezig met het geven van feedback. Dit bracht ik op een
zo positief mogelijke wijze. Een voorbeeld hiervan is: Jullie zingen al steeds beter. Ik hoor alleen dat
nog niet iedereen tegelijk eindigt, we gaan dat nu proberen te verbeteren. Door het steeds tussendoor
evalueren is het uiteindelijk gelukt om een heel couplet op het juiste ritme te kunnen zingen met de
klas.

B.1 Leerdoelen stellen, 7.3 onderzoekende en reflectieve houding.

Behalve feedback van mijn mentor en mijn eigen reflectie heb ik geen extra verdieping bij deze les wet
betreft reflectie.
B.2 Leeractiviteiten ontwerpen, 3.6 werkvormen en groeperingsvormen.
Hier had ik veel meer mee kunnen spelen. Ik had bijvoorbeeld de kinderen in groepjes kunnen laten
zingen door middel van een rol verdeling.
Wat zijn goede werkvormen en in hoeverre moet ik afwisselen tussen deze werkvormen, voor het
behouden of het verhogen van de betrokkenheid?
Stap 3:
Benoem de essentie
Hoewel ik niet ontevreden was over mijn les en de leerlingen goed mee hadden gedaan, heb ik het
idee dat ik toch meer betrokkenheid kan krijgen. Ik wil op zoek gaan naar manieren en werkvormen
om de betrokkenheid nog langer vast te houden.