UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANS

FAKULTETI I INXHINIERISE ELEKTRIKE

DEPARTAMENTI ELEKTRONIK
DEGA ELEKTRONIK

Pune Laboratori

TEMA:STUDIMI I SPEKTRIT TE ATOMIT TE HIDROGJENIT

ME ANE TE SPEKTROSKOPIT

Punoi:Indrit ZELA Pranoi:Ing/Gerti XHIXHA

 Teoria e Punes

Qellimi I kesaj pune eshte te studiojme spektrin e atomit te hidrogjenit me anen e nje aparati qe
quhet spektroskop.
a)Spekrat qe japin trupat e ngurte dhe te lenget,te nxehur deri ne inkadenshence,te cilet jane
spektrat te vazhdueshem ,si nje llambe inkadenshence ndricimi.Keta spektraperbehen nga ngjyra
vjollce.
b)Ne qofte se si burime drite sherbejne gazet ose avujt,atomet ose jonet e te cileve jane ne
gjendje te gacmuar,spektri qe perftohet perbehet prej vijash te mprehta, te ndara nga njera-tjetra
nga zona te erreta.Ne kete specter ,cdo vije ka nje gjatesi te caktuar vale plotesisht te percaktuar.
Ne nje tub te mbushur me nje lloj gazi po te zbatojme nje diference te larte potenciale ,ne gaz
ndodh shkarkesa elektrike.Rrezatimi qe del mnga gazi qe ndricon ,pai kalon neper nje prizem
,jep nje specter me vija.Cdo vije te spektrit I pergjigjet nje gjatesi vale e caktuar.
Gjendjet me vlera te ndryshme te energjise quhen nivele enrgjitike.Vijat spektrale lindin gjate
kalimit te elektroneve nga nje nivel me I larte m,ne nje nivel me te ulet n,dhe enrgjia e fotonit te
rrezatuar eshte e barabarte me ndryshimin e energjise te ketyre dy nivele.

h m,n E m E n (1)

Ku: h -eshte konstantja e Plankut ,dhe - frekuecat e fotonit te rrezatuar,dhe m dhe n jane
numra te plote.
Tablloja me thjeshte eshte ajo e niveleve te atomit te hidrogjenit.
Teoria verteton se energjia e nivelit te n-te te atomit te hidrogjenit varet nga n.
E
E n 20 (2)
n

Ku E0 =13.6eV,eshte nje konstante.

c
Nga shprehjet (1) dhe (2),si edhe duke pasur parsysh qe m , n (ku c-eshte shpejtesia e
m,n

perhapjes se drites )rrjedh qe gjatesia e valeve te vijave spektrale te atomit te hidrogjenit jepen
nga formula e Ridbergut:

1 1 1
R( 2) (3)
m,n n 2
m

Ku: R -quhet konstantja e Ridbergut dhe ka vleren R=10973731 m-1.

Formula (3) ne fillim eshte gjetur ne menyre empirike nga Ridbergu.

Pjesa eksperimentale

Mjetet e punes:
Spektroskop,tuba spektrale me gaze te rralluar dhe bobine induksioni Rumkorf.
Qellimi I punes:
1.Gradimi I spektroskopit dhe ndertimi I kurbes se gradimit te tij.
2.Gjetja e gjatesive te valeve te spektrit te nje gazi te panjohur.

Ushtrimi 1.Gradimi I spektroskopit.

Per te matur gjatesine e vales se nje rrezatimi te panjohur me ane te spektroskopit,duhet qe me
pare te bejme gradimin e tij.Si burime ndricimi perdoren perdoren tuba me gaz te cilave u njihen
gjatesite e valeve te spektrit.Tensionet e larta qe zbatohen ne skajet e e tubave spectrale per
realizimin e shkarkeses realizohen me anen e bobines se induksionit te Rumkorfit.
Shkalla e spektroskopit lejon te percaktohet vetem pozicionet reciprike te vijave spektrale te ciles
po I masim pozicionin N.Per kete behet leximi ne milimetra ne shkallen horizontale(3) si edhe
pjese te te milimetrit ne viden(2).
Pastaj duke e rrotulluar viden cohet trekendeshi I erret ne vijen tjeter te rradhes qe shikohet dhe
veprohet si per vijen e pare.Keshtu veprohet per cdo vije spektrale.
Rezultatet e matjeve vendosen ne tabelen 1,ku me shenohen gjatesite e valeve spektrale nga
tabela,per ato vija qe pame ne spektroskop,dhe me N shenohet pozicioni I ketyre vijave sic
treguam me larte.
Nr Vijat Spektrale N
1 E kuqe e forte 640.3 5.45
2 Portokalli 594.5 5.18
3 E gjelber e forte 576.0 5.11

Ushtrimi 2.Studimi i spektrit te atomit te hidrogjenit

Vendoset tubi me hidrogjen par ate cares te spektroskopit dhe ndricohet ai.Te vrojtohet me kujdes
vijat spektrale karakteristike te series se Balmerit per atomin e hidrogjenit:H(e kuqe),H(e
gjelber),dhe H(vjollce).Te percaltohet pozicioni N ityre ne spektroskop.Me grafikun e gradimit
te spektroskopit ,te gjenden gjatesite e valeve te ketyre vijave.Per ket ne grafik vendosen ne
boshtin e abshisave vlerate N-se per tre vijat ne fjale.Hiqen pingulet me kete bosht deri ne
prerjen me te,dhe lexohen vlerat perkatese.
Me keto te dhena plotesohet tabela2.per h dhe NH si me poshte:
Tabela 2.
Nr Vijat Spektrale h NH
1 H(e kuqe) 595.0 5.21
2 H(e gjelber), 501.5 4.32
3 dhe H(vjollce) 485.2 3.44

Tabela me vlera sipas formules (3).

Nr Vijat Spektrale h NH
1 H(e kuqe) 656.1 5.21
2 H(e gjelber), 486.0 4.32
3 dhe H(vjollce) 433.9 3.44

Tani me vlerat e tabeles (2) llogarisim konstanten e Ridbergut.

n=2;
m=3;
m2 n2
R 12100840
m ,n m 2 n 2
n=2
m=4;
m2 n2
R 53173811
m ,n m 2 n 2
n=2;
m=5;
m2 n2
R 98143131
m ,n m 2 n 2