ANALIZA IZOKVANTI

Prof. Dr. Kasim Tati

Ciljevi
Definirati linije istog nivoa proizvodnje (izokvante)
Definirati opadajuu graninu stopu supstiucije faktora
proizvodnje (MRS)
Definirati linije istog nivoa trokova (izotrokovne linije)
Definirati prinose s obziom na razmjer
Utvrditi metod proizvodnje uz najnie trokove faktora
proizvodnje
Utvrditi maksimalni nivo proizvodnje za dati nivo trokova
Analiza izokvanti

Konstruiranje
Konstruiranje izokvanti
izokvanti
 Izokvanta
a
Units Units Point on
of K of L diagram
40 5 a
20 12 b
Jedinice kapitala (K)

10 20 c
6 30 d
4 50 e

Jedinice rada (L)

 Izokvanta
a
Units Units Point on
of K of L diagram
40 5 a
20 12 b
Jedinice kapitala (K)

10 20 c
6 30 d
4 50 e
b

Jedinice rada (L)

 Izokvanta
a
Units Units Point on
of K of L diagram
40 5 a
20 12 b
Jedinice kapitala (K)

10 20 c
6 30 d
4 50 e
b

c
d
e

Jedinice rada (L)

Analiza izokvanti

Opadajua
Opadajua granina
granina stopa
stopa
supstitucije
supstitucije (DMRS)
(DMRS)
 Opadajua granina stopa supstitucije faktora proizvodnje
(Diminishing marginal rate of factor substitution)

g
MRS = 2 MRS = K / L
Jedinica kapitala (K)

K = 2
h

L = 1

izokvanta

Jedinica rada (L)

 Opadajua granina stopa supstitucije faktora proizvodnje

g
MRS = 2 MRS = K / L
Jedinica kapitala (K)

K = 2
h

L = 1

j MRS = 1
K = 1 k

L = 1

izokvanta

Jedinica rada (L)

Analiza izokvanti

Mapa
Mapa izokvanti
izokvanti
Jedinica kapitala (K) Mapa izokvanti

I1

Jedinica rada (L)

Jedinica kapitala (K) Mapa izokvanti

I2
I1

Jedinica rada (L)

Jedinica kapitala (K) Mapa izokvanti

I3
I2
I1

Jedinica rada (L)

Jedinica kapitala (K) Mapa izokvanti

I4
I3
I2
I1

Jedinica arda (L)

Jedinica kapitala (K) Mapa izokvanti

I5
I4
I3
I2
I1

Jedinica rada (L)

Analiza izokvanti
Prinosi
Prinosi ss obzirom
obzirom na
na
razmjer
razmjer
(Returns
(Returns toto scale)
scale)
 Konstantni prinosi s obzirom na razmjer
(Constant returns to scale)

R
c
Jedinica kapitala (K)

600

b 500

400
a

300

200

Jedinica rada (L)

 Rastui prinosi s obzirom na razmjer (od take b)
Increasing returns to scale (beyond point b)

R
c
Jedinica kapitala (K)

700

600
b
500

400
a

300

200

Jedinica rada (L)

 Opadajui prinosi s obzirom na razmjer (od take b)
Decreasing returns to scale (beyond point b)

R
c
500
Jedinica kapitala (K)

400
a

300

200

Jedinica rada (L)

Analiza izikvanti

Izotrokovne
Izotrokovne linije
linije
(Isocosts)
(Isocosts)
 Izotrokovna linija
Pretpostavke

PK = 20 000
Jedinica kapitala (K)

W = 10 000
TC = 300 000

TC = 300 000

Jedinica rada (L)

 Izotrokovna linija
Pretpostavke

PK = 20 000
Jedinica kapitala (K)

W = 10 000
TC = 300 000

TC = 300 000

Jedinica rada (L)

 Izotrokovna linija
Pretpostavke:

PK = 20 000
Jedinica kapitala (K)

W = 10 000
TC = 300 000

TC = 300 000

Jedinica rada (L)

 Izotrokovna linija
Pretpostavke

PK = 20 000
Jedinica kapitala (K)

W = 10 000
TC = 300 000

TC = 300 000
d

Jedinica rada (L)

Analiza izokvanti
Metod
Metod proizvonje
proizvonje uz
uz
najnie
najnie trokove
trokove
(The
(The least-cost
least-cost
method
method of
of production)
production)
 Iznalaenje metoda proizvodnje uz najnie
trokove
Pretpostavke

PK = 20 000
W = 10 000
Jedinica kapitala (K)

TC = 200
000
TC = 300 000

TC = 400 000

TC = 500 000

Jedinica rada (L)

 Iznalaenje metoda proizvodnje uz najnie
Jedinica kapitala (K)
trokove

TPP1

Jedinica rada (L)

 Iznalaenje metoda proizvodnje uz najnie
Jedinica kapitala (K)
trokove

TC = 400 000
r

TPP1

Jedinica rada (L)

 Iznalaenje metoda proizvodnje uz najnie
trokove
Jedinica kapitala (K)

s
TC = 500 000

TC = 400 000
r

t
TPP1

Jedinica rada (L)

Analiza izokvanti

Efekat
Efekat poveanja
poveanja plata
plata
(Effect
(Effect of
of aa rise
rise in
in the
the wage
wage rate)
rate)
 Efekat poveanja plata na metod proizvodnje uz najnie
trokove

Pretpostavke

PK = 20 000
Jedinice kapitala (K)

W = 10 000

TC = 400 000

r
8

TPP1

24
Jedinica rada (L)
 Efekat poveanja plata na metod proizvodnje uz najnie
trokove (plata je porasla na 20 000)

Pretpostavke

PK = 20 000
W = 10 000
Jedinica arda (K)

= 20 000

TC = 400 000

TPP1

24
Jedinica rada (L)
 Efekat poveanja plata na metod proizvodnje uz najnie
trokove (plata je porasla na 20 000)

Pretpostavke

PK = 20 000
Jedinica kapitala (K)

W = 10 000
= 20 000

r TC = 400 000
11
r
8

TPP1

9 24
Jedinica rada (L)
Analiza izokvanti

Maksimalni
Maksimalni output
output za
za dati
dati nivo
nivo
trokova
trokova
(The
(The maximum
maximum output
output for
for aa given
given cost)
cost)
 Iznalaenje maksimalnog outputa
za dati nivo ukupnih trokova
Jedinica kapitala (K)

TPP5
TPP4
TPP3
TPP2
TPP1
O
Jedinica rada (L)
 Iznalaenje maksimalnog outputa
za dati nivo ukupnih trokova
Jedinica kapitala (K)

Izotrokovna linija

TPP5
TPP4
TPP3
TPP2
TPP1
O
Jedinica rada (L)
 Iznalaenje maksimalnog outputa
za dati nivo ukupnih trokova

r
Jedinica kapitala (K)

TPP5
TPP4
v TPP3
TPP2
TPP1
O
Jedinica rada (L)
 Iznalaenje maksimalnog outputa
za dati nivo ukupnih trokova

r
s
Jedinica kapitala (K)

u TPP5
TPP4
v TPP3
TPP2
TPP1
O
Jedinica rada (L)
 Iznalaenje maksimalnog outputa
za dati nivo ukupnih trokova

r
s
Jedinica kapitala (K)

u TPP5
TPP4
v TPP3
TPP2
TPP1
O
Jedinice rada (L)
 Iznalaenje maksimalnog outputa
za dati nivo ukupnih trokova

r
s
Jedinice kapital (K)

K1
t

u TPP5
TPP4
v TPP3
TPP2
TPP1
O L1
Jedinice rada (L)
Analiza izokvanti

Crtanje
Crtanje krive
krive prosjenih
prosjenih
ukupnih
ukupnih trokova
trokova uu dugom
dugom
roku
roku (LRAC)
(LRAC) nana bazi
bazi mape
mape
izokvanti
izokvanti
(Deriving
(Deriving an
an LRAC
LRAC curve
curve
from
from an
an isoquant
isoquant map)
map)
 Crtanje krive LRATC na bazi mape izokvanti
Jedinice kapitala (K)

Pri outputu od 100

LRAC = TC1 / 100

100
TC
O
1

Units of labour (L)

 Crtanje krive LRATC na bazi mape izokvanti

Pri outputu od 200

Jedinice kapitala

LRAC = TC2 / 200

(K)

100 200
TC TC
O
1 2

Jedinice rada (L)

 Crtanje krive LRATC na bazi mape izokvanti
Jedinice kapitala (K)

700

600
500
400
300
100 200
TC TC TC TC TC TC TC
O
1 2 3 4 5 6 7

Jedinice rada (L)

 Crtanje krive LRATC na bazi mape izokvanti

Napomena: rastui prinosi

s obzirom na razmjer do
400 jedinica;opadajui
prinosi s obzirom na
Jedinice kapitala (K)

razmjer iznad 400 jedinica

700

600
500
400
300
100 200
TC TC TC TC TC TC TC
O
1 2 3 4 5 6 7

Jedinice rada (L)

 Crtanje krive LRATC na bazi mape izokvanti
Jedinice kapitala (K)

Putanja ekspanzije
(Expansion path)

700

600
500
400
300
100 200
TC TC TC TC TC TC TC
O
1 2 3 4 5 6 7

Jedinice rada (L)

Analiza izokvanti

Crtanje
Crtanje trokova
trokova uu kratkom
kratkom
roku
roku na
na bazi
bazi mape
mape izokvanti
izokvanti
(Deriving
(Deriving short-run
short-run costs
costs
from
from an
an isoquant
isoquant map)
map)
 Crtanje trokova u kratkom roku na bazi mape izokvanti

Situacija u dugom roku:

obadva faktora varijabilna
Jedinice kapitala (K)

300
TC =
60 000
TC =
TC = 40 000 200
20 000
100
O
Jedinice rada (L)
 Kada su obadva faktora ( i rad i kapital) varijabilni -
odnosno kad njihova koliina nije fiksirana, tada spajanjem
dodirnih taaka izotrokovnih linija i izokvanti praktino
odreujemo skup taaka koje predstavljaju optimalne
kombinacije K i L za razliite nivoe proizvodnje. Spajanjem
tih taaka dobivamo tzv. putanju ekspanzije. Ona pokazuje
nivo trokova za razliite nivoe kapaciteta u dugom
vremnskom roku, i stog i slui za izvoenje trokova u
dugom roku .
 Crtanje trokova u kratkom roku na bazi mape izokvanti

Situaija u dugom roku:

obadva faktora varijabilna

Putanja ekspanzije
Jedinice rada (K)

300
TC =
60 000
TC =
TC = 40 000 200
20 000
100
O
Jedinice rada (L)
 Crtanje trokova u kratkom roku na bazi mape izokvanti

Situacija u kratkom roku:

fiksna ponuda kapitala

Putanja ekspanzije
Jedinice kapitala (K)

K1
300
TC =
60 000
TC =
TC = 40 000 200
20 000
100
O
Jedinice rada (L)
 Crtanje trokova u kratkom roku na bazi mape izokvanti

Putanja ekspanzije
Jedinice kapitala (K)

K1
300
TC =
60 000
TC =
TC = 40 000 200
20 000
100
O L1

Jedinice rada (L)

Crtanje trokova u kratkom roku na bazi mape izokvanti

Ako je kapital fiksiran na nivou K1, tada e za neke nivoe

proizvodnje trokovi porasti u odnosu na situaciju kada
kapital nije bio limitiran faktor i kada su se rad i kapital
mogli kombinirati u optimalnim odnosima.
Za proizvodnju 200 jedinica proizvoda poklapaju se
optimalni i fiksirani iznos kapitala, pa su trokovi
proizvodnje, uz koritenje L1 i K1 isti, odnosno iznose
40.000 u oba sluaja.
Crtanje trokova u kratkom roku na bazi mape izokvanti

Meutim, za proizvodnju 100 jedinica proizvoda NE

poklapaju se vie optimalni i fiksirani iznos kapitala, pa su
trokovi proizvodnje, uz koritenje L2 i K1, poveani sa
20.000 na 22.000. (Ova situacija prikazana je na slici na
sljedeem slajdu)
Koliina kapitala K1 je prevelika a koliina rada L1 premala
u odnosu na optimalne koliine definirane trokovima
faktora i karakterom proizvodne tehnologije.
 Crtanje trokova u kratkom roku na bazi mape izokvanti

Putanja ekspanzije
Jedinice kapitala (K)

K1
300
TC = TC =
22 000 60 000
TC =
TC = 40 000 200
20 000
100
O L2 L1

Jedinice rada (L)

. Crtanje trokova u kratkom roku na bazi mape izokvanti

Kod proizvodnje od 300 jedinica, situacija je obrnuta i jo

oiglednija. Zbog fiksiranosti faktora na nivou K1 moramo
upotrijebiti premalu koliinu kapitala K1 i preveliku koliinu
rada L3. (Situacija je prikazana grafiki na sljedea dva
slajda).
Uz optimalnu kombinaciju faktora proizvodnje K2 i L4
ukupni trokovi proizvodnje 300 jedinica bili bi 60.000, dok
uz neoptimalnu kombinaciju faktora K1 i L3, ukupni trokovi
proizvodnje 300 jedinica iznose 65.000.
 Crtanje trokova u kratkom roku na bazi mape izokvanti

Putanja ekspanzije
Jedinice kapitala (K)

K1
300
TC = TC =
TC =
22 000 60 000
65 000
TC =
TC = 40 000 200
20 000
100
O L2 L1 L3

Jedinice rada (L)

 Crtanje trokova u kratkom roku na bazi mape izokvanti

Putanja ekspanzije
Jedinice kapitala (K)

bL
K2

a bS
K1
300
TC = TC =
TC =
22 000 60 000
65 000
TC =
TC = 40 000 200
20 000
100
O L2 L1 L4 L3

Jedinice rada (L)

Literatura
Armin Avdi: Mikroekonomija- Vodi za
vjebe, 2 izdanje, Ekonomski fakultet
Univerziteta u Sarajevu, 2007
(str. 96- 106)