VJEBA BROJ 16

KLIMADIJAGRAMI

Postojanje zonobioma uslovljeno je postojanjem klimatskih razlika koje su uslovljene

pravlinim raspredom temperature na Zemlji. Klima predstavlja prosjeno stanje vremena tokom
godina, a vrijeme se definie kao rezultat kombinovanog dejstva raziliitih meterolokih faktora
u datom trenutku.
Za ekologe su od velike vanosti klimadijagrami koji predstavljaju specifian grafiki
prikaz klime nekog podruja jer jasno pokazuju sezonske tokove osnovnih parametara :
temperature i koliine padavina tokom godine i razumljivi su ve na prvi pogled.
Postoje razliiti tipovi klimadijagrama, a najpoznatiji meu njima je klimadijagram po
Valter-u. Dva ekoloka elementa koja najdirektije utiu na vegetaciju neke oblasti su
temperatura i vlanost, pa stoga oni predstavljaju najvanije elemente jednog klimadijagrma.
Klimadijagram moe da se crta na osnovu vrijednosti temperature i vlanosti jedne godine , kada
se uzimaju srednje mjesene temperatue, a za padavine ukupna koliina vodenog stuba u
mjesecu. Ipak, on se najee crta za period od vie godina, kada se unose srednje mjesene
temperature i srednja vrijednost padavina za posmatrani mjesec u toku praenog perioda.
Prema tano utvrenom pravilu crtanja klimadijagrama, na X osu se nanose mjeseci u
toku jedne godine, a na lijevu Y osu se nanose vrijednosti temperature izraene u C, a na desnu
Y osu se nanose vrijednosti koliine padavina izraene u milimetrima. Pri crtanju odnos podioka
na Y osama za temperaturu i padavine treba da bude 1:2. Na ovaj nain, lake uoavamo aridni
(suni) i humidni (vlani) period godine. Suni period je u onom djelu godine u kome se kriva
padavina sputa ispod krive temperature. Tu razliku ispunjavamo takicama, dok razliku izmeu
temperature i padavina u humidnom djelu godine oznaavamo vertikalnim linijama. Linija krive
kojom oznaavamo temperaturu je deblja u odnosu na onu kojom oznaavamo padavine . U
prostoru ispod nulte linije (X osa) crnim poljem se obiljeava period onih mjeseci kod kojih se
javlja srednji dnevni temperaturni minimum ispod 0C, dok su mjeseci sa apsolutnim
minimumom obiljeeni rafirano. Neobiljeeni se ostavljaju mjeseci bez mraza.
Ukoliko je rije o izuzetno sunim oblastima ucrtava se dodatna kriva kod koje je odnos
izmeu temperature i padavina 1:3 i oznaava se isprekidanom linijom. Ukoliko je pak rije o
izuzetno vlanim podrujima, kao to su npr. tropske kine ume gdje koliina mjesenih pdavina
prelazi 100 mm, vrijednost podioka na Y osi za padavine se preko ove vrijednosti smanjuje za 10
puta, a povrina koju zatvara kriva iznad 100 mm se zacrnjuje.
Klimadijagrami ne pokazuju samo vrijednosti temperatura i padavina, ve i trajanje
intenzitet relativno vlanih i relativno sunih sezona, trajanje i stepen hladnoe tokom zime, kao i
mogunosti ranih ili kasnih mrazeva. Na osnovu ovih podataka mogue je procjeniti klimu sa
ekoloke take gledita.
Zadatak:
Nacrtajte klimadijagram za Banja Luku nainjan na osnovu mjerenja hidrometeroloke
stanice na visini od 146 m, u periodu od 60 godina
Y1 srednja mjesena temperatura vazduha
Y2 srednja mjesena koliina padavina

mjesec 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Y1 - 1.0 0.8 6.5 10.8 15.4 19.8 21.5 20.1 16.5 10.9 5.5 1.7
Y2 74.4 65.2 83.2 85.2 108.0 125.4 71.8 60.5 73.2 110.5 108.9 83.0

Srednja godinja temperatura vazduha je 10.6 C.

Srednja godinja suma padavina je 1049,3 mm.
Apsolutni temperaturni minimum je 28.4 C.