Cập Nhật Xử Trí Cấp Cứu Sốc Phản Vệ 2016

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 57

CP NHT CP CU PHN V

TS o Xun C
Khoa Hi sc tch cc BV Bch Mai
I CNG
Phn ng phn v c th din ra bt c u vi bt
kz loi thuc hoc d nguyn no (thuc hoc ha
cht dng trong chn on v iu tr , thc n, ha
m phm,cn trng t.)
Din bin lm sng phong ph, phc tp , kh lng
trc
cn nhn bit sm cc tnh hung phc tp c th
xy ra ng thi sn sng cp cu kp thi hiu qu
2641 Thi kz 1902 1913
trc CN Babylon Charlet Charlet
Menes cht 2 trng Richat gi c trao
sau khi b hp cht tn hin gii Nobel
ong bp do ong bp tng SC cho nghin
cy t cy t PHN V cu v sc
phn v
Vn khng mi
Khi t v p ph bnh vin, nh bc s
(Dn tr) - Lin quan n v vic bnh nhn t vong sau khi tim khng
sinh, ngi nh p ph ti bnh vin a khoa H Tnh, C quan iu
tra H Tnh va c quyt nh em v n ra khi t.
Sng 6/9, ng Nguyn Tin Nam, Trng Cng an TP.H Tnh (H Tnh),
cho bit c quan ny va ra quyt nh khi t v n p ph bnh vin,
nh bc s tip tc iu tra v nguyn nhn gy ra ci cht i vi
bnh nhn Nguyn Xun Hng lin quan n bc s o Xun L, Ph
Trng khoa chn thng (ngi a php lnh tim) v iu dng Phan
Vn H (ngi trc tip tim).
Nh Dn tr a tin, trc , ngy 8/8, ng Hng nhp BV a khoa H
Tnh iu tr vi chn on b vim xng. n tra 12/8, cc y, bc s
tim thuc khng sinh Trikazim v Ciprofloxacin Kabi cho ng Hng. ng
Hng t vong do sc phn v. Trc ci cht t ngt ca ng Hng, nhiu
ngi thn c mt ti bnh vin t ra bt bnh, p v mt s my mc,
nh b thng bc s Mai Vn Lc (Trng Khoa Hi sc tch cc) v 3 y,
bc s khc ca khoa ny. Cng an TP.H Tnh phi huy ng hn 40 ngi
mi kim sot c v vic.
p ph bnh vin, nh bc s
NH NGHA CN PHC TP

Phn ng d ng (allergic reactions)


Phn ng qu mn (hypersentsitivity reactions)
Phn v (anaphylaxis)
Phn ng phn v (anaphylactic reactions)
Phn ng dng phn v (anaphylactoid
reations)
Nguyn nhn ngy cng nhiu
Foods:Bananas, beets, buckwheat, Chamomile tea, citrus fruits, cows milk,* egg whites,* fish,*
kiwis, mustard, pinto beans, potatoes, rice, seeds and nuts (peanuts, Brazil nuts, almonds,
hazelnuts, pistachios, pine.nuts, cashews, sesame seeds, cottonseeds, sunflower seeds, millet seeds),*
shellfish*
Venoms and saliva: Deer flies, fire ants, Hymenoptera (bees, wasps, yellow jackets, sawflies),*
jellyfish, kissing bug (Triatoma), rattlesnakes
Antibiotics: Amphotericin B (Fungizone), cephalosporins, chloramphenicol ,ciprofloxacin ,
nitrofurantoin (Furadantin), penicillins,* streptomycin, tetracycline, vancomycin (Vancocin)
Aspirin and nonsteroidal anti-inflammatory drugs*
Miscellaneous other medications
Allergy extracts, antilymphocyte and antithymocyte globulins, antitoxins, carboplatin (Paraplatin),
corticotropin (H.P. Acthar), dextran, folic acid, insulin, iron dextran, mannitol (Osmitrol),
methotrexate,methylprednisolone (Depo-Medrol), opiates, parathormone, progesteron
(Progestasert), protamine.sulfate, streptokinase (Streptase), succinylcholine (Anectine), thiopental
(Pentothal), trypsin,chymotrypsin, vaccines
Latex rubber*
Radiographic contrast media*
Blood products
Cryoprecipitate, immune globulin, plasma, whole blood
Seminal fluid
Physical factors
Cold temperatures, exercise
Idiopathic
C ch qua C ch MD Khng do
C ch
IgE/FcFI khc MD
Cn trng/ong t MD tng hp Gng sc
Nguyn Thc n Hot ha b th Lnh
nhn Thuc Hot ha h ng mu Thuc
Nguyn nhn khc C ch t min Nguyn nhn khc

TB chnh TB mast BC i kim

Histamine Carboxypeptidase A Chymas Leukotriene


Mediator
Tryptase PAF Prostaglandin Khc

C quan
ch
Yu t tng nguy c hoc tng
mc nng ca phn v

Simons FER, et al. WAO Journal. 2011;4:13-37.


18
HI THO V CP CU PHN V TI CHICAGO 2011
( The journal of emergency Medicine vol 45 no 2,pp 299-306; 2013)

Phn v l mt phn ng nghim trng gy ra


nhiu bnh cnh lm sng khc nhau nhng
c c im chung l xut hin nhanh v c
th dn n t vong
Thng do nguyn nhn phn ng d ng
nhng cng c th khng
Theo vin quc gia Hoa Kz v D ng v bnh nhim
trng( NIAIP) v H thng theo di d ng thc n v
phn v ( FAAN) M 2005

Xut hin nhanh ( mt vi pht- vi gi )


e da tnh mng ( suy cp tnh cc c quan :
tun hon, h hp, tiu ha)
V vy phi chn on nhanh ( ch yu da vo
lm sng, c chn on phn bit)
v x tr ng v nhanh
nh ngha ca Anh
L phn ng d ng nng ,ton thn , xut hin
nhanh
e da tnh mng:
H hp : ng th ( ph hng, thanh qun) v
hoc km theo Ri loan v th ( th nhanh, co tht
ph qun) v hoc km theo triu chng ca h
Tun hon : try mch, tt HA
Thng km theo cc triu chng ca da, nim
mc
Thi gian xut hin du hiu phn v u tin
theo Rescusitation Council (UK) 2012
Da, nim
H hp Tiu ha Tim mch Thn kinh Triu chng
mc khc
Ban , nga, Nga mi, s au bng, nn, au ngc Bt tnh thong Thay i v gic:
my ay, ph mi, chy nc bun nn, kh Mch nhanh, qua, lo lng, kh Cm gic c v
mch, ban dng mi, ni khn. nut, tiu chy nhp chm (t chu ( tr em kim loi trong
si. Nga hng, co i tiu tin xy ra), lon thng biu ming
Nga, , ph tht thanh qun, khng t ch nhp, hi hp hin: d b kch au qun, ra
n xung quanh ni kh, th kh nh trng thch, ngng mu m o do
mt, xung huyt kh, ho khan ngc. chi, bm cha co bp t cung
kt mc, chy tng cn. H huyt p, m). ph n
nc mt. Tm ti ngt au u, thay
Nga mi, li, Suy h hp Suy tun hon i nhn thc,
vm ming v hoa mt, chng
vnh tai, sng mt, ln ln,
mi, li gim th lc
Nga b phn
sinh dc ngoi,
gan bn tay, gan
bn chn
TI SAO T VONG
Chn on v x tr chm
C quan no b nh hng dn n t vong ?
1.H hp : do tc nghn ng th ( Airway:
ph ming,li,hng, h hng, thanh qun)
khng th c ( Breathing) do co tht ph qun
2. Tun hon : gin mch nng, thot qun,
co mch vnh, thiu mu c tim
Ph c th ti ch hoc ton
thn , din bin kh lng , nguy
him nht l ph li,hng,thanh
qun

bbba
HIN TNG TNG TNH THM MAO MCH
( mt 35% nc trong lng mch trong vng 10 pht)
Vy phi lm g ?

Th gii ?
Vit nam ?
Mi c s ?
Th gii
nh ngha n gin , nhn mnh triu chng
lm sng d nhn bit
Phn loi chn on v x tr sm
Ph bin rng ra cng ng t cp cu trc
khi nhn vin y t c mt
Chn on phn bit
Triu chng Chn on phn bit
(Am Fam Physician 2003;68;1325-32)

Tt Huyt p Sc nhim khun


Phn ng cng ph giao cm
Sc tim
Sc gim th tch
Suy h hp km theo c ting D vt thanh qun, Hen ph qun, t cp COPD
kh kh hoc ting rt Hi chng mt chc nng dy thanh

Try mch sau ba n D vt ng th


Ng c Monosodium glutamate
Ng c Sulfite
Ng c c Scombroid
Hi chng chng mt Carcinoid
Sau mn kinh (cn nng bng mt)
Hi chng da (vancomycin *Vancocin+)
Khc Ngt do qu s hi
mastocytosis h thng
Bnh ph mch di truyn
Bnh leucemia c km tng sx histamin
Phc x tr phn v lin quan n thc n
( Journal of pediatric Health care vol 27 number 2s)

Khi C bt k 1 hoc nhiu triu chng nng 1. TIM EPINEPHRINE


sau : NGAY LP TC
PHI: th nng, kh kh, ho nhiu 2. Call 911 ( gi cp cu )
TIM: tm ti, mch yu, chng mt,ln ln 3. Bt u theo di
HNG : cm gic chn hng, khn ting, ri 4. Thm thuc :
lon nut hoc th -Antihistamine
MiNG: ph to ( li hoc mi) -Ht cc thuc gin ph qun nu hen
cn tr nut ,th
-Vn phi sdng EPINEPHRINE
DA : ban nhiu ni hoc kt hp vi cc triu
chng trong cc trng hp nng mc d
Ban, sn nga, ph ( mt, mi) dng khng Histamin v thuc
RUT; au qun bng, nn , a chy gin ph qun

CH C TRIU CHNG NH: 1. DNG ANTIHISTAMINE


MiNG: nga 2. theo di, bo cho nhn vien y t v gia nh
DA: mt vi ban quanh ming 3. Nu triu chng tin trin nng nh trn,
hoc mt, nga t phi DNG EPINEPHRINE
RUT: y bng hoc bun nn t 4. Bt u theo di ( sc mt, kh th, ..)
Triu chng v phn loi phn ng qu mn ( M)

Mc Cc triu chng
1.Nh (ch c da v t da nhiu, sn nga hoc ph quanh mt ho
chc di da ) ph mch,

2. Trung bnh (bt u c Kh th, th kh kh, th rt, bun nn, nn, chng
du hiu ng h mt , mt xu (trc khi ngt ),
hp, tim mch hoc tiu Nhn i, chn ngc , hoc au bng
ha )

3 .Nng (thiu oxy, tt HA Xanh tm hoc SpO2 92% at any stage, tt huyt p
hoc du hiu thn kinh) (SBP < 90 mmHg ngi ln), ln ln, try mch ,
mt thc hoc i khng t ch

Brown SGA. Clinical features and severity grading of


anaphylaxis. J Allergy Clin Immunol; 114:371376. Copyright
(2004),
Hi Gy m Hi sc Php
Prise en charge dun choc anaphylactique
www.sfar.org 2010

Triu chng lm sng


GRADE I du hiu da, nim mc ni chung.
GRADE II nh hng n chc nng tng (t nht 2 tng )
GRADE III nh hng chc nng nhiu tng nng e da tnh mng
v cn iu tr chuyn bit
GRADE IV Ngng tun hon/hoc h hp
Cc du hiu da c th khng c hoc ch xut hin sau khi huyt p tng tr li

iu tr
Gi ngi gip , ngng tim truyn cc cht nghi gy phn v
Hi chn ni -ngoi khoa ( cn trnh lm gi?, n gin ha, phu thut khn
trng ho ngng phu thut )
Oxy liu cao v kim tra nhanh ng th
ng truyn tnh mch m bo
Bi ph th tch : dch tinh th ng trng (30 mLkg-1) sau amidons (30
mLkg-1)
ADRENALINE IV iu chnh liu mi 1 2 pht, ty theo mc nng ca phn v
Hi Gy m Hi sc Php
Prise en charge dun choc anaphylactique
www.sfar.org 2010

nhp nhanh khng phi l chng ch nh dng adrenalin


Grade I : khng dng adrnaline
Grade II : bolus de 10 20 g
Grade III : bolus de 100 200 g
Grade IV : cp cu ngng tun hon
- MCE : massage cardiaque externe ( p tim ngoi lng ngc)
- BOLUS 1 mg dADRENALINE mi 1 2 pht sau 5 mg t ln th ba
Liu adrenalin phi tng ln , sau truyn lin tc liu 0,05 - 0,1
gkg/pht

NHN XT
C cn chia 4 mc khng ?
Nn gp Grade II v III lm mt
Khi c nhp nhanh khng c tng huyt p : tim bp
Nu c km theo tng huyt p : truyn tnh mch iu chnh theo mc
suy h hp v try mch
VIT NAM
LN 1 : LU
Chn on khi c sc ( tt huyt p)
Adrenalin dng d dt : tim di da 1mg
sau trng x ranh tim tnh mch
Ln 2 : phc 1999
(Thng t s 08/1999-TT-BYT ngy 04 thng 05 nm 1999)
PH LC 6
PHC CP CU SC PHN V
TRIU CHNG
Ngay sau khi tip sc vi d nguyn hoc mun hn, xut hin:
- Cm gic khc thng (bn chn, ht hong, s hi... ), tip
xut hin triu chng mt hoc nhiu c quan:
- Mn nga, ban , my ay, ph Quincke
- Mch nhanh nh kh bt, huyt p tt c khi khng o c
- Kh th (kiu hen, thanh qun), nght th
- au qun bng, a i khng t ch
- au u, chng mt, i khi hn m
- Chong vng, vt v, giy gia, co git.
PH LC 5
NI DUNG HP THUC CP CU CHNG SC PHN V
(Km theo Thng t s 08/1999-TT-BYT ngy 04 thng 05 nm 1999)
A. Cc khon cn thit phi c trong hp thuc cp cu sc phn v (tng cng: 7
khon)
1. Adrenaline 1 mg - 1 ml 2 ng
2. Nc ct 10 ml 2 ng
3. Bm kim tim v khun(dng mt ln): 10 ml 2 ci .1 ml 2 ci
4. Hydrocortisone hemisuccinate 100 mg hoc methyprednisolone
(Solumedrol 40 mg hoc Depersolone 30 mg) 2 ng
5. Phng tin kh trng (bng, bng, gc, cn)
6. Dy ga-r
7. Phc cp cu sc phn v
B. Tuz theo iu kin trang thit b y t v trnh chuyn mn k thut ca tng tuyn, cc
phng iu tr nn c cc thit b y t sau:
- Bm xt salbutamol hoc terbutaline
- Bng Ambu v mt n
- ng ni kh qun
- Than hot
Th test v gi tr ca th test ?
6. V vic lm test (th phn ng)
a. Trc khi tim penicillin, streptomycin phi lm
test cho ngi bnh.
b. K thut lm test
Lm test ly da hoc lm test trong da, khuyn khch
lm test ly da v d lm.
Vic lm test phi theo ng quy nh k thut (theo
quy nh ti ph lc s 4)
c. Khi lm test phi c sn cc phng tin cp cu
sc phn v
II. X TR:
A. X tr ngay ti ch:
1. Ngng ngay ng tip xc vi d nguyn (thuc ang dng tim,
ung, bi, nh mt, mi)
2. Cho bnh nhn nm ti ch
3.Thuc: Adrenaline l thuc c bn chng sc phn v
Adrenaline dung dch 1/1.000, ng 1ml = 1mg, tim di da ngay
sau khi xut hin sc phn v vi liu nh sau:
+ 1/2 - 1 ng ngi ln
+ Khng qu 0,3 ml tr em (ng 1 ml (1mg) + 9ml nc ct = 10
ml sau tim 0,1 ml/kg)
+ Hoc adrenaline 0,01 mg/kg cho c tr em ln ngi ln.
Tip tc tim adrenaline liu nh trn 10 - 15 pht/ln cho n khi
huyt p tr li bnh thng.
Tim di da hay tim bp? Nhc li sau mi 10-15 pht c chm
qu khng ?
Mt s nhn xt
Nn sp xp li.ch cn thy du hiu da hoc nim mc km 1 trong cc
du hiu e da tnh mng :
A :Airway : + ph li, hng, nut kh
+khn ting hoc th kh kh
B: Breathing: + kh th nhanh,
+ c ting rt, mt
+ sPo2 < 92%
+ ln ln, vt v do thiu oxy, xanh tm
+ ngng th
C: Circulation: + mch nhanh, yu
+ da lnh hoc du hiu thiu oxy no ( vt v )
+ try mch ,tt huyt p
+ ngng tim
D. hoc c quan tiu ha : bun nn, au bng, nn, a chy
Mt s nhn xt
Nn phn mc nng c hng x tr thch hp,
Nn phn 3 mc : Nh . Nng , v Nguy kch cho d nh , v iu tr
sm
Nh : ch c du hiu da hoc nim mc khng c suy chc nng bt c
tng no
Nng : l khi c du hiu bt c tng no
A :Airway : ph li, hng, nut kh hoc khn ting , th kh kh
B: Breathing: kh th nhanh, th c ting rt, mt sPO2 < 92%. ln ln,
vt v do thiu oxy, xanh tm, ngng th
C: Circulation: mch nhanh, yu da lnh hoc du hiu thiu oxy no ( vt
v ) try mch ,tt huyt p , ngng tim
D. hoc c quan tiu ha : bun nn, au bng, nn, a chy
Cc mc khng c nh ,c th chuyn bin nhanh
Nguy kch: du hiu thiu oxy nng (chn ngc, mch nhanh hoc chm ,
HA cao , hoc thp <90 mmHg, th nhanh hoc ngt th , SpO2<92% ,
hoc c hn m
Mt s nhn xt
Th test gi tr n u ( th gii khng lm )
K thut th v kt qu tin cy mc no ?
Nu m tnh d lm cho ngi ta l l cnh gic,khng chun
b sn sng c v tinh thn v dng c cp cu
NI DUNG HP THUC CP CU CHNG SC PHN V Chun b hp
chng sc vi 2 ng adrenalin l t qu
Khng cho phc cp cu vo hp chng sc ( treo trn
tng hoc phi c tp hun thnh tho )
X tr : adrenalin nn tim bp , khong cch tim l 5 pht
hoc ngn hn ty theo p ng ca bnh nhn ( 10-15 pht
lu qu )
Ai l ngi cp cu ban u?
Bc s hay iu dng ?

Bc s u ?
Dng c , thuc ,oxy sn sng
S Phn loi mc nng ca khoa HSTC Bch Mai
Kt qu cp cu phn v p dng
theo phc khoa HSTC ti mt s
bnh vin
Phn b s liu trong nghin cu

Gm 161 BN. Trong 154 BN p dng PHC v c 7 BN


(chim 4.3%) khng p dng theo phc
Kt qu iu tr

154 BN iu tr theo phc , khng c t vong.


63 BN (40.9%) ht phn ng d ng, khng xut hin nng thnh phn v.
91 bnh nhn (59.1%) phn v khi
7 BN khng theo phc , trong c 5/7 trng hp (71.4%) t vng
Phn b theo la tui v gii tnh
Nhm iu tr theo phc

Nhm theo phc : 154


Tui trung bnh 41.5 18.4,
BN, 7nam v 79 n. T l
t 3 thng - 89 tui.
nam/ n l 1/1
C 2.6% di 12 tui (t s liu bnh
vin Hng Vng)
Tin s v nguyn nhn d ng

151/153 bnh nhn khai thc c tin Trong nhm c tin s d ng:
s d ng ch c 14.9% bnh nhn phn - D ng thuc (63.8%)
v c tin s d ng t trc. -D ng thc n 27.3%
Nguyn nhn gy phn v ti BV Khoa HSTC
Bch Mai

Trong s 70 BN phn v ti Khoa HSTC BM


- Do ch phm mu 48BN (66.8%)
- Do khng sinh 18 BN (25.7%)
Mc phn v phn loi theo phc khoa
HSTC Bch Mai

- Ti Bch Mai: 70 BN, mc nh chim t l cao nht


Trong 154 bnh nhn,: (61.4%), do pht hin v iu tr sm
- Mc nh: 66 bnh nhn - Cc BV tnh: c 21bnh nhn, trong mc nh ch
(42.9%) chim 19% v mc nguy kch ln n 42.9%.
- Nng: 52 BN (33.8%) BV nh: c 63 bnh nhn, nhm nh 30.2% v nhm
- Nguy kch: 36 BN (23.4%) nguy kch ch chim 25.4% (do c pht hin v x tr
kp thi), trong c 50 BN (79.4%) c dng adrenalin
v ch 20.6% khng phi dng n adrenalin.
Din bin lm sng phn v

Phn v xy ra ngay tc th: 6BN (chim 3.3%)


Nhm t 2 20 pht chim t l cao nht (34.2%)
Nhn vin y t u pht hin phn v

-Ti ICU Bch Mai: 68/70 (97.1%) pht hin ban u bi iu dng
- Ti BV Hng Vng: c 29/32 (90.3%) do iu dng v c x tr ngay lp tc
bng cch tim ng adrenalin
- Ti BV QT Hi Phng: 10/11 (91%) pht hin ngay bi iu dng
Cc triu chng lm sng ca phn v

77%c triu chng da v nim mc. 52.6% c Kh th v th rt khng c


th t xut hin , BN c th c 1-2 hoc 3 triu chng
Triu chng lm sng ca phn v

Tng HA: 16 BN (10,6%), HA tm thu cao nht 250 mmHg


Tt huyt p: 40 BN (26.5%)
Ngay khi pht hin phn v, huyt p trung bnh 97 33 mmHg
Tnh hnh s dng adrenalin trong phn v
Tnh trng s dng adrenalin
S dng adrenalin Tng
Adrenalin C khng
Mc n % n %
Nh 13 13.3 53 94.6 66
Nng 49 50.0 3 5.4 52
Nguy kch 36 36.7 0 0 36
Tng 98 100 56 100 154

98 BN c s dng adrenalin, .
66 BN nh, c 13 BN (19.6%) c s dng adrenalin
56BN khng c s dng adrenalin, c 3 BN(5.4%) mc nng.
Tnh hnh s dng adrenalin cc BV

Adrenalin BVBM BV tnh BV t nhn nh Tng

Mc n = 27 % n = 21 % n = 50 %

Nh 1 3.7 4 19.0 8 16.9


Nng 15 55.6 8 38.1 26 52.0
Nguy kch 11 40.7 9 42.9 16 32.0
Tng 27 21 50

bnh vin Bch Mai, bnh nhn c pht hin v x l kp thi ngay t u nn s lng
bnh nhn c s dng adrenalin t hn, ch nh adrenalin cho nhm nh t hn.
Cch s dng adrenalin

Ngay ban u, 95.9% adrenalin c tim tp, khng c trng hp


no tim di da.
Liu adrenalin trong phn v

Liu adrenalim Trung bnh Nh nht Ln nht

Khi u ( n= 98) 0.64 0.23 mg 0.3 1.0 mg

Lp li ( n = 23) 0.99 0.56 mg 0.3 2.0 mg

Duy tr ( n = 46) 0.20 0.29 mcg 0.05 1.5 mcg/kg/pht

98 BN dng adrenalin khi u ( - 1 mg )


23/98 phi dng liu lp li
46/98 ( chim 46.9%) ch cn phi truyn TM duy tr adrenalin 1-2
ngy
Din bin lm sng sau tim adrenalin

c 21 bnh nhn khng kp o mch, huyt p khi phn v


Sau phn v 15 60 pht nhp tim ca cc BN , nhanh nht l 195 ck/p.
Sau iu tr khong 2h, nhp tim ca bnh nhn n nh.100-120 /pht
Din bin lm sng sau tim adrenalin

C 21 bnh nhn khng o mch, huyt p trc khi xy ra phn v.


Ngay khi bt u phn v c bnh nhn tng huyt p, cao nht ln 250 mmHg
Sau khi c tim adrenalin huyt p c xu hng n nh dn sau 1 h
Din bin lm sng sau tim adrenalin
Kt qu iu tr

Nhm bnh nhn iu tr theo phc c


154 bnh nhn:
- 63 BN (40.9%) ht phn ng d ng, khng Nhm khng theo phc :
xut hin nng thnh phn v. -5/7 BN (71.4%) phn hin, x tr
- 91 bnh nhn (59.1%) phn v khi
mun nn t vng.
- T vong: 0%
- 13 BN(19.6%) trong nhm nh c dng -2 trng hp phn v ko di dn
adrenalin khng gy bin chng: nhp nhanh, au n suy a tng
u, tc ngc
Trn trng cm n !

You might also like