Professional Documents
Culture Documents
Cong Nghiep 4.0 PDF
Cong Nghiep 4.0 PDF
Cong Nghiep 4.0 PDF
Chng ta ang tin ti mt cuc cch mng cng ngh, cng nghip lm thay i c
bn li sng, phong cch lm vic v cch thc giao tip. Xt v phm vi, mc v tnh
phc tp, s dch chuyn ny khng ging vi bt k iu g m con ngi tng tri qua.
l khng nh ca GS. Klaus Schwab, ngi c, Ch tch Din n Kinh t Th gii
Davos, ngi a ra khi nim Cuc cch mng cng nghip (CMCN) ln th 4 v
cng l ch chnh ca din n kinh t ln nht th gii nm 2016. Din n kinh t th
gii nm 2016 - Din n Davos ma H ln th 10 c khai mc ngy 27/6/2016 ti
Thin Tn, Trung Quc c ch "Cuc CMCN ln th 4 v nhng tc ng" c s tham
d ca khong 1.700 chnh tr gia, doanh nhn, hc gi v i din truyn thng n t
hn 90 quc gia v khu vc.Vy thc cht cuc Cch mng Cng nghip ln th 4 l g?
Cuc CMCN ln th Nht s dng nng lng nc v hi nc c gii ha sn
xut. Cuc CMCN ln th 2 s dng in nng to ra sn xut i tr. Cuc CMCN
ln th 3 s dng cc thit b in t v cng ngh thng tin t ng ha sn xut. Gi
y, nhn loi ang bc vo cuc CMCN ln th 4, c xy dng trn cuc CMCN th
3, l cuc cch mng k thut s c xut hin t gia th k trc, l s hp nht
cc cng ngh lm m i ranh gii gia cc cc lnh vc vt l, k thut s v sinh hc.
Chng ta vn cha bit lm th no cuc CMCN ln th 4 c th m ra, nhng c mt
iu r rng l: vic ng bin vi cuc cch mng ny i hi phi c s phi hp ton
din v ng b lin quan n tt c cc t chc, c nhn, chnh th trn th gii, t khu
vc cng v t ti gii khoa hc hc v ton x hi.
c ci nhn ton din hn v Cuc CMCN ln th 4, t qu trnh nh hnh, khi
nim, cc ng lc ca cuc cch mng, nhng thch thc v c hi, ti nhng tc ng
ca n i vi chnh ph, doanh nghip, ngi dn, cng nh chin lc v chnh sch
ca mt s nc trc cuc cch mng ny, Cc Thng tin KH&CN Quc gia bin son
Tng lun Cuc cch mng cng nghip ln th 4. Phn cui ti liu cp mt s
khuyn ngh chnh sch cho Vit Nam trong bi cnh ca cuc cch mng ny.
Xin trn trng gii thiu cng c gi.
1
I. CUC CCH MNG CNG NGHIP LN TH 4
1.1. Qu trnh nh hnh
Trong khoa hc, cng ging nh trong kinh t, nu xem xt khi nim ''Khun mu''
(Paradigm) ca Thomas Kun bnh din trnh ca lc lng sn xut theo cc tiu ch
nh ''cng c, t liu, phng tin, vt liu, nng lng v ng lc..., th vic ra i mt
Khun mu mi trong lnh vc ny cng c th ng ngha vi s xut hin mt Thi i
kinh t mi. C.Mc nhn xt: ''Nhng thi i kinh t khc nhau khng phi ch chng
sn xut ra ci g, m l ch chng sn xut bng cch no vi nhng t liu lao ng
no. Cc t liu lao ng khng nhng l cc thc o s pht trin lao ng ca con
ngi, m cn l mt ch tiu ca nhng quan h x hi, trong lao ng c tin hnh.
Trong bn thn cc t liu lao ng, th nhng t liu lao ng c kh li cu thnh nhng
du hiu c trng tiu biu cho mt thi i sn xut x hi nht nh''.
Bi vy, c th ni, nhng du hiu c trng cho nhng giai on phn nh s khc
bit cn bn gia cc cuc cch mng cng nghip. Cuc cch mng y dng ch
mt s thay i mang tnh t bin v trit . Nhiu cuc cch mng din ra trong sut
lch s th gii khi cc cng ngh mi v phng php nhn thc th gii mi to ra mt
s thay i su sc trong cc h thng kinh t v kt cu x hi.
Cuc CMCN ln th Nht t khong nm 1784 s dng nng lng nc v hi nc
c gii ho sn xut. Cuc CMCN ln th Nht c bt u bng vic xy dng cc
tuyn ng st v pht minh ra ng c hi nc. Pht minh ny ca James Watt, c
cng b vo khong nm 1775, chm ngi cho s bng n ca cng nghip th k 19 lan
rng t Anh n chu u v Hoa K. Cuc CMCN u tin m ra mt k nguyn mi
trong lch s nhn loi - k nguyn sn xut c kh. Cuc CMCN ln th Nht thay th
h thng k thut c c tnh truyn thng ca thi i nng nghip (ko di 17 th k), ch
yu da vo g, sc mnh c bp (lao ng th cng), sc nc, sc gi v sc ko ng
vt bng mt h thng k thut mi vi ngun ng lc l my hi nc v ngun nguyn,
nhin vt liu v nng lng mi l st v than . N khin lc lng sn xut c thc
y pht trin mnh m, to nn tnh th pht trin vt bc ca nn cng nghip v nn
kinh t. y l giai on qu t nn sn xut nng nghip sang nn sn xut c kh trn
c s khoa hc. Tin kinh t chnh ca bc qu ny l s chin thng ca cc quan
h sn xut t bn ch ngha, cn tin khoa hc l vic to ra nn khoa hc mi, c tnh
thc nghim nh cuc cch mng trong khoa hc vo th k XVII.
Cuc CMCN ln th 2 t khong nm 1870 n khi Th Chin I n ra, s dng nng
lng in to nn nn sn xut quy m ln. Cuc CMCN ln th Hai din ra khi c s
pht trin ca ngnh in, vn ti, ha hc, sn xut thp, v (c bit) l sn xut v tiu
dng hng lot. Cuc CMCN ln th 2 to nn nhng tin mi v c s vng chc
pht trin nn cng nghip mc cao hn na. Cuc cch mng ny c chun b bng
qu trnh pht trin 100 nm ca cc lc lng sn xut trn c s ca nn sn xut i c
kh v bng s pht trin ca khoa hc trn c s k thut. Yu t quyt nh ca cuc cch
mng ny l chuyn sang sn xut trn c s in - c kh v sang giai on t ng ho
2
cc b trong sn xut, to ra cc ngnh mi trn c s khoa hc thun tu, bin khoa hc
thnh mt ngnh lao ng c bit. Cuc cch ny m ra k nguyn sn xut hng lot,
c thc y bi s ra i ca in v dy chuyn lp rp. Cng nghip ha thm ch cn
lan rng hn ti Nht Bn sau thi Minh Tr Duy Tn, v thm nhp su vo nc Nga,
nc pht trin bng n vo u Th Chin I. V t tng kinh t - x hi, cuc cch
mng ny to ra nhng tin thng li ca ch ngha x hi quy m th gii.
Cuc CMCN ln th 3 xut hin vo khong t 1969, vi s ra i v lan ta ca cng
ngh thng tin (CNTT), s dng in t v cng ngh thng tin t ng ho sn xut.
Cuc cch mng ny thng c gi l cuc cch mng my tnh hay cch mng s bi v
n c xc tc bi s pht trin ca cht bn dn, siu my tnh, my tnh c nhn (thp
nin 1970 v 1980) v Internet (thp nin 1990).
Cuc CMCN ln th 3 c thc y nh Cch mng KH&CN hin i. So vi cc
cuc CMCN ln th Nht v ln th 2 trc y ch thay th mt phn chc nng lao ng
chn tay ca con ngi bng my mc c kh, hoc t ng ho mt phn, hay t ng ho
cc b, th khc bit c bn nht ca cuc Cch mng KH&CN hin i l s thay th phn
ln v hu ht chc nng ca con ngi (c lao ng chn tay ln tr c) bng cc thit b
my mc t ng ho hon ton trong qu trnh sn xut nht nh.
C s nng lng ca cuc cch mng ny, t nng lng ht nhn da trn nguyn tc
phn r ht nhn (Nuclear fission) vi nhng cht thi gy nhim mi trng, n da
trn nguyn tc hon ton mi v ngc hn li, l tng hp ht nhn (Nuclear fusion),
thng c gi l tng hp nhit hch (Thermonuclear fusion). y chnh l ngun nng
lng ca tng lai, do phng php tng hp nhit hch khng km theo cc sn phm
phn hch gy nhim mi trng, nn khng gy ra nhng thm ho mi trng kiu
Chec-n-bn (Lin X) cho nhn loi.
Thm nhp vo tt c cc lnh vc ca nn sn xut x hi, CMCN ln th 3 bo m
cho lc lng sn xut pht trin nhanh chng theo hai hng ch yu: 1) Thay i chc
nng v v tr ca con ngi trong sn xut trn c s dch chuyn t nn tng in - c kh
sang nn tng c - in t v c - vi in t, 2) Chuyn sang sn xut trn c s cc ngnh
cng ngh cao - nh cng ngh thng tin, cng ngh nano, cng ngh vt liu, cng ngh
sinh hc, cng ngh nng lng mi, cng ngh V tr... c tnh thn thin vi mi trng.
Nu cc cuc CMCN trc y gp phn tit kim lao ng sng th cuc CMCN ln
th 3 to iu kin tit kin cc ti nguyn thin nhin v cc ngun lc x hi, cho php
chi ph tng i t hn cc phng tin sn xut to ra cng mt khi lng hng ho
tiu dng. Kt qu, ko theo s thay i c cu ca nn sn xut x hi cng nh nhng
mi tng quan gia cc khu vc I (nng - lm - thy sn), II (cng nghip v xy dng) v
III (dch v) ca nn sn xut x hi. Lm thay i tn gc cc lc lng sn xut, cuc
Cch mng KH&CN hin i tc ng ti mi lnh vc i sng x hi loi ngi, nht
l cc nc t bn ch ngha pht trin v y chnh l ni pht sinh ca cuc cch mng
ny.
Ti ngy nay, Cuc CMCN ln th 4 (The Fourth Industrial Revolution) ang c hnh
3
thnh trn nn tng ca CMCN ln th 3, l cuc cch mng s, bt u xut hin t
gia th k trc. Cuc cch mng ny c c trng l s kt hp cc cng ngh gip xa
nha ranh gii gia cc lnh vc vt l, s ha v sinh hc.
Chng ta ang giai on u ca Cuc CMCN ln th 4, bt u vo thi im
chuyn giao sang th k ny v c xy dng da trn cuc cch mng s, c trng bi
Internet ngy cng ph bin v di ng, bi cc cm bin nh v mnh hn vi gi thnh r
hn, bi tr tu nhn to. Cc cng ngh s vi phn cng my tnh, phn mm v h thng
mng ang tr nn ngy cng phc tp hn, c tch hp nhiu hn v v vy ang lm
bin i x hi v nn kinh t ton cu.
Hnh 1. 4 cuc CMCN trong lch s: (1) C gii ha, nng lng nc, nng lng hi nc. (2)
ng c in v dy chuyn sn xut hng lot. (3) My tnh v t ng ha. (4) Cc h thng
lin kt thc - o.
4
Nc Anh s dng than v ng c hi Thi k ph cp nng lng in v sn xut hng
nc bin mnh thnh cng xng ca th lot, i u l hng Ford ca M
gii
Thi k t ng ha sn xut hng lot vi s Cuc cch mng IoT v cng xng thng
gip sc ca my tnh, i u l cc doanh minh c khi xng bi nc c thng
nghip Nht Bn qua Cng nghip 4.0
Hnh 2. Cng xng tng lai, hay Cng nghip 4.0 (CN4.0), ni cc h thng thc - o xa m
ranh gii gia con ngi v my mc, nng cao ng k hiu qu sn xut v cho php to ra
sn phm ring bit cho i chng.
Cho n lc ny, cc qu trnh sn xut cng nghip ngy cng tng thch vi cng
ngh thng tin hin i, tin xa hn nn sn xut t ng ha truyn thng ca thi k Cng
8
nghip 3.0. Vic p dng rng ri nhng tin b ca cng ngh thng tin v truyn thng
ICT, nh IoT, in ton m my, cng ngh thc t - o vo hot ng sn xut cng
nghip lm m i ranh gii gia th gii thc v th gii o, c gi l h thng sn
xut thc - o/iu khin - vt l CPPS (cyber-physical production system). y l nn tng
cho vic xy dng cc nh my thng minh, nh my s ngy nay. CPPS l mng li giao
tip trc tuyn gia cc my mc vi nhau, c t chc nh mng x hi. n gin ch
cn cp a ch mng, chng s to lin kt IT vi cc thnh phn c - in t, sau giao
tip vi nhau thng qua h tng mng. C l y l thi im khi u cho cuc CMCN ln
th 4. Trong nh my s, cc thit b my mc thng minh giao tip vi nhau bng h thng
mng v lin tc chia s thng tin v lng hng hin ti, v s c hoc li, v nhng thay
i trong n t hng hoc mc nhu cu. Qu trnh sn xut v thi hn sn xut c
phi hp vi mc tiu tng hiu sut v ti u ha thi gian sn xut, cng sut v cht
lng sn phm trong cc khu pht trin, sn xut, tip th v thu mua. Cc cm bin, chp
hnh v iu khin cho php cc my mc lin kt n nh my, cc h thng mng khc
v giao tip vi con ngi. Cc mng thng minh ny l nn tng ca cc nh my thng
minh, nh my s ngy nay.
i vi nh my s, ngoi h tng mng my mc thng minh cn c s ghp ni vi h
tng cc mng thng minh khc, nh: mng thit b di ng thng minh, mng li in
thng minh, mng logicstic thng minh, mng ngi nh thng minh hay mng ta nh
thng minh, v lin kt n c mng thng mi in t, mng x hi (the business web and
the social web). Tt c cc mng ny l xu th ca Cng nghip 4.0, da trn nhng pht
trin vt tri ca CNTT-TT v khoa hc my tnh: IoT, IoS, Internet kt ni d liu
(Internet of data), Internet kt ni ngi dn (Internet of people).
Nh my s/nh my thng minh: T l thuyt n thc tin
K t khi Siemens cho ra mt hnh mu Nh my in t Amberg Siemens c s ha
hon ton ti c v thng 9/2013, nm 2014 h khnh thnh thm Nh my Sn xut
in t Siemens Thnh (SEWC) ti Trung Quc, th c th ni rng Nh my s l
hin thc.
Nh my in t Amberg Siemens (tn vit tt ting c l EWA) c thnh lp nm
1989. Nh my l ni sn xut chui cc sn phm trong c B iu khin logic kh
trnh Simatic (Siemens PLCs). K t khi p dng k thut s hon ton, c hn 1.000
chng loi sn phm c sn xut ti Nh my in t Amberg. Qu trnh sn xut hon
ton t ng nh cc thit b my mc iu khin v cc dy chuyn sn xut t ng thng
minh, do vy tit kim c khng ch thi gian tin bc m cn tng c cht lng sn
phm. Qu trnh sn xut ti Nh my in t Amberg c kim sot bi thit b iu
khin Simatic. Theo thng k, h thng vn chuyn hon ton t ng m bo nguyn liu
c a t nh kho n my sn xut trong vng 15 pht; Nh my vn hnh 3 ca mi
ngy, vi hn 3.000.000 sn phm c xut xng mi nm; mc d din tch sn xut
khng i (10.000m) v s lao ng hu nh khng i, nhng nh my tng sn lng
gp 8 ln; Nh my sn xut khong 15 triu sn phm Simatic mi nm v mi ngy c
9
khong 60.000 sn phm c phn phi cho khch hng trn ton th gii.
Ti EWA, my mc v my tnh x l ti 75% chui gi tr sn phm, cn con ngi
ch yu lo pht trin sn phm v khi ng qu trnh sn xut. Qu trnh sn xut ny c
t ng ha thng qua khong 1.000 b iu khin Simatic kim sot, t lc bt u cho
ti khu phn phi v chc chn l c s tham gia ca k thut IT. Nh m cc sn phm
ra i vi nng sut v cht lng vt tri, t ti 99,9988%.
Ngy 23/02/2015, Th tng c Angela Merkel n thm EWA. B chng kin
qu trnh giao tip t ng gia my vi my, ni th gii o v th gii thc c kt ni
vi nhau qua IT tch hp vo qu trnh sn xut, t ng ha hon ton qu trnh sn
xut to ra sn phm.
Mt minh chng th 2 cho thnh cng v nh my s/nh my thng minh l Nh my
in t Siemens (SEWC) Thnh (Trung Quc). y l Nh my s ha hon ton
u tin nc ngoi do Siemens xy dng khng nh Siemens sn sng cho cuc cch
mng Cng nghip 4.0. c coi l bn sao ca Amberg - c, hng nm, nh my SEWC
c hn 5000 khch tham quan quan st, hc tp cch ng dng k thut s vo qu
trnh sn xut, ng dng cc b iu khin SIMATIC, cc thit b in t v cch qun l
doanh nghip s. Ti SEWC, qu trnh sn xut c ghi li, theo di, phn tch v ti u
ha hon ton bng cc phng tin k thut s. Mi nm, nh my sn xut gn ba triu
sn phm SIMATIC PLC, SIMATIC HMI v my tnh cng nghip. Vi mc t ng
ha v kim sot cht lng cao ti SEWC, tt c cc quy trnh sn xut c ghi li bng
k thut s, phn mm qun l vng i sn phm PLM (Product Lifecycle Management).
Phn mm cp nht lin tc khong 13 triu mu d liu mi ngy. D liu ny c s
dng qun l ton b qu trnh sn xut v m bo cht lng sn phm u ra. D liu
ny cng h tr c lc cho vic pht trin sn phm ca khong 50 nhn vin R&D lm
vic ti Thnh nhm p ng nhu cu th hiu ca khch hng ti th trng chu . D
liu sn xut ti SEWC to ra dng chy trc tip vo qu trnh sn xut thng qua phn
mm PLM, nh NX product development ca Siemens hay Teamcenter.
Nh pht minh v s dng linh hot ng c hi nc, Anh Quc bin mnh tr thnh
cng xng ca th gii, i u trong cuc CMCN ln th nht. Sau , phng thc sn
xut hng lot m tiu biu l Ford ra i a nc M vt ln ngi u trong cuc
cch mng ln 2. n cui th k 20 - thi k c mnh danh thn k Nht Bn, thi k
ny chng kin bc nhy vt ca cc doanh nghip t v in my nh xy dng sn
phm cht lng cao Made in Japan. Hin nay, vi quyt tm thc hin chin lc
Industry 4.0 cho nn sn xut, nc c c th s ghi tn mnh vo lch s cng nghip th
gii ln th 4.
1.3. Cc ng lc cho CMCN ln th 4
Nhng ng lc chnh ca cuc cch mng cng nghip mi ny l s thay i trong k
vng ca ngi dng (sn phm theo yu cu v giao hng theo thi gian Internet), cng
vi s hi t ca cc cng ngh mi nh IoT, robot cng tc (cng lm vi ngi), in n 3D
v in ton m my, cng s xut hin cc m hnh kinh doanh mi. Th gii ang
10
chng kin hng lot nhng t ph khoa hc v tin b cng ngh, y l nhng xu hng
v ng lc dn dt Cuc CMCN ln th 4.
V s t chc s dng cc cng ngh khc nhau s thc y CMCN ln th T.
Nhng t ph khoa hc v cng ngh mi dng nh l v hn, din ra trn rt nhiu mt
khc nhau v nhiu ni khc nhau. Cc cng ngh quan trng cn xem xt c da trn
nghin cu do Din n Kinh t Th gii thc hin v cc cng vic ca mt s Hi ng
Chng trnh Ngh s Ton cu.
Tt c nhng pht trin mi v cc cng ngh mi u c c im chung: chng tn
dng sc mnh lan ta ca s ha v CNTT.
Cc xu th ln ca cng ngh c th c chia thnh 3 nhm: vt l/hu hnh, k thut
s v sinh hc. C ba u lin quan cht ch vi nhau v vi cc cng ngh khc em li
li ch cho nhau da vo nhng khm ph v tin b ca tng nhm.
(1) Vt l/hu hnh
Bn i din chnh ca xu hng ln v pht trin cng ngh d nhn thy nht l:
Xe t li: S xut hin ca t bin i x hi hin i. N thay i ni chng ta
sng, chng ta mua, cch chng ta lm vic, v nhng ngi chng ta gi l bn b. Khi
-t tr nn ph bin, chng to ra cc lp cng vic hon ton mi v lm cc ngnh
ngh khc tr thnh li thi.
Chng ta hin ang trn nh ca mt s thay i cng ngh tng t trong giao thng:
t nhng chic xe do ngi iu khin sang cc xe t li. Tc ng lu di ca xe t li i
vi x hi l kh d on. Nhng mt iu chc chn l bt c ni no cng ngh ny tr
nn ph bin, th cuc sng s khc so vi trc.
Nhng xe t ny x l mt lng ln d liu cm bin t cc radar, my nh, my o
khong cch bng siu m, GPS v bn c gn trn xe iu hng cc tuyn ng
i qua cc tnh hung giao thng phc tp v thay i nhanh chng hn m khng cn bt
k s tham gia no ca con ngi.
Xe hi t li ang chim u th nhng hin nay cn c nhiu kiu phng tin t li
khc bao gm xe ti, thit b bay khng ngi li, my bay v tu thy. Cng vi qu trnh
pht trin ca cm bin v tr tu nhn to (AI), kh nng ca cc phng tin t hnh ny
cng c ci thin vi tc nhanh chng.
Cng ngh in 3D: Hay c gi l ch to cng, in 3D bao gm vic to ra mt i
tng vt l bng cch in theo cc lp t mt bn v hay mt m hnh 3D c trc. Cng
ngh ny khc hon ton so vi ch to tr, ly i cc vt liu tha t phi ban u cho n
khi thu c hnh dng mong mun. Ngc li, cng ngh in 3D bt u vi vt liu ri v
sau to ra mt sn phm dng ba chiu t mu k thut s.
Ngy nay, mt sn phm c th c thit k trn my tnh v in chp qua mt my in
3D, to nn hnh hi vt th bng cc lp v vt liu chuyn dng. D dng thc hin mt
thit k c s ha nh th ny ch vi vi thao tc click chut. My in 3D c th cho chy
t do khng cn ngi kim sot v c th bin nhng thit k tng chng qu phc tp
tr nn n gin v d x l cho cc nh my truyn thng. Vo thi im hin nay, nhng
11
c my k diu ny c th to ra gn nh mi th. Nhng ng dng ca k thut in 3D thc
s k v. Thm ch, ngi ta c th in ra c dng c tr thnh v nhiu b phn tinh vi
ca chic my bay phn lc v trang di nhng hnh dng khc nhau.
Mc gi r nht ca mt chic my in 3D s gim t mc 18.000 USD hin nay xung
cn 400 USD trong vng 10 nm. Trong cng khong thi gian, tc in s tng gp 100
ln. Tt c cc cng ty sn xut giy ln dng cng ngh 3D in giy. Ph tng my
bay c in 3D nhng sn bay xa xi. Trm v tr hin c mt chic my in gip
xa b nhu cu mt lng ln ph tng nh trc kia.
Khoa hc robot cao cp: Ngy nay, cc robot ang c s dng nhiu hn tt c cc
lnh vc t nng nghip chnh xc cho n chm sc ngi bnh. S pht trin nhanh cng
ngh robot lm cho s hp tc gia ngi v my mc tr thnh sm tr thnh hin thc.
Hn na, do cc tin b cng ngh khc, robot ang tr nn thch nghi v linh hot hn, vi
thit k cu trc v chc nng ca n c ly cm hng t cc cu trc sinh hc phc tp
(m rng ca qu trnh m phng sinh hc, trong m hnh v cc chin lc ca t nhin
c bt chc li).
Siu t ng ha cng vi tr tu nhn to (AI) s khin vic t ng ha pht trin mnh
hn, thm ch vi nhng k nng trc y ch c con ngi s hu. AI s pht huy th
mnh tt nht trong vic x l d liu ln, c th bao gm vic x l ngn ng v hnh nh,
vn vn l gii hn ca my tnh cho n nay. Siu t ng ha cc cao c th cho php s
tham gia ca robot v cc c my c tr thng minh nhn to phn tch kt qu, a ra cc
quyt nh phc tp v ng dng nhng kt lun vo hot ng sn xut.
Vt liu mi: Vi thuc tnh m m ch cch y vi nm vn cn c coi l vin
tng, nhng vt liu mi ang c a ra th trng. V tng th, chng nh hn, bn
hn, c th ti ch v d thch ng. Hin nay c cc ng dng cho cc vt liu thng minh
t phc hi hoc t lm sch, cc kim loi c kh nng khi phc li hnh dng ban u,
gm s v pha l bin p lc thnh nng lng v nhiu vt liu khc na.
(2) K thut s
T Cuc cch mng cng nghip ln th T, s hi t gia ng dng vt l v ng dng
k thut s l s xut hin IoT. M t n gin nht, c th coi IoT l mi quan h gia vn
vt (cc sn phm, dch v, a im,) v con ngi thng qua cc cng ngh kt ni v
cc nn tng khc nhau.
Cm bin v cc gii php kt ni th gii thc vo mng khng gian o ang pht trin
vi tc ng kinh ngc. Cc cm bin nh hn, r hn v thng minh hn ang c lp
t trong nh, qun o, ph kin, cc thnh ph, mng li giao thng v nng lng cng
nh cc quy trnh sn xut. Ngy nay, c hng t thit b trn ton th gii nh in thoi
thng minh, my tnh bng v my tnh c kt ni internet. S lng thit b c d
kin s tng ng k trong vi nm ti, c tnh vi t n hn mt nghn t thit b. iu
ny s thay i hon ton cch thc m chng ta qun l chui cung ng bng cch cho
php chng ta gim st v ti u ha ti sn v cc hot ng n mt mc rt chi tit.
Trong qu trnh ny, IoT s tc ng lm bin i tt c cc ngnh cng nghip, t sn xut
12
n c s h tng n chm sc sc khe.
Theo cc chuyn gia, IoT c th to ra mt cuc cch mng cng nghip mi, khin c
nn kinh t th gii v i sng nhn loi phi chuyn mnh theo.
Cuc cch mng cng nghip mi gn vi IoT c khi xng u tin ti c vo
nm 2010 vi K hoch hnh ng cho chin lc cng ngh cao n nm 2020, sau lan
sang cc nc thnh vin ca Lin minh chu u nh Italia, Php, Anh. Hin vic u t
cho IoT nh l nn tng cho cuc cch mng cng nghip mi tr thnh ln sng hu
khp th gii.
Khng ging nh cc cuc cch mng trc - thng din ra theo xu hng pht minh
mi lm m i pht minh c, IoT c tin l s to c hi cho tt c cc ngnh ngh u
c hng li. IoT gia tng cng c ngha l vic truyn ti d liu v giao tip qua
Internet tng ln. Chnh v th m tt c cc cng ty, ngnh ngh u c th s dng cc d
liu phn tch v quyt nh chin lc cnh tranh ginh ly thnh cng cho mnh
trong tng lai.
Theo Cng ty nghin cu Rand Europe (Anh), n nm 2020, IoT s em li doanh thu
tim nng khng l cho cc ngnh trn th gii vo khong t 1,4 nghn t - 14,4 nghn t
USD - tng ng vi mc GDP ca c Lin minh chu u. Khng nhng th, mt bo
co mi nht ca hng phn tch kinh t Business Insider Intelligence cn d bo, n nm
2020 nhiu ngnh kinh t c bn s tng cng u t cho h sinh thi IoT vi tng s tin
u t cho cc gii php IoT c chng 6 nghn t USD.
Trong , cc nh sn xut cng nghip ch to s tng 35% u t cho vic s dng cc
cm bin thng minh. Ngnh giao thng s c hn 220 triu xe hi c kt ni. Ngnh
cng nghip quc phng s chi 8,7 t USD cho cc phng tin khng ngi li v s c
126 nghn robot qun s c xut xng. Sn xut nng nghip s ci t 75 triu thit b
IoT, ch yu l cc thit b cm bin c t trong t theo di nng axt, nhit
v cc ch s khc gip nng dn tng nng sut ma v. Lnh vc c s h tng s tng
u t 133 t USD cho cc h thng IoT.
Ngoi ra, cn nhiu lnh vc khc cng tng cng u t h sinh thi IoT nh lnh vc
bn l, dch v vn ti, ngn hng, y t, Ni chung, trong vi nm na, IoT s bao trm
hu khp cc ngnh ngh trong ba khu vc chnh: Chnh ph, doanh nghip v ngi tiu
dng, vi c tnh c 24 t thit b c kt ni Internet v tham gia vo h sinh thi IoT.
Vi ny, IoT s to ra s tng trng ng k cho nn kinh t trn ton cu. Theo d
bo ca hng t vn Accenture (M), nu M u t nhiu hn 50% vo cng ngh IoT
m rng mng li kt ni th c th c hng li ti 7,1 nghn t USD, gp phn nng
GDP cao hn 2,3% vo nm 2030 so vi vic u t vo cc d n khc. Trong khi , c
c th t doanh thu 700 t USD v nng mc GDP ln ti 1,7%; Anh c th t li nhun
531 t USD v nng GDP ln 1,8%; Trung Quc c th t 1,8 nghn t USD v nng GDP
ln 1,3% vo nm 2030 nu u t tng t vo IoT nh M.
Vic y mnh u t vo IoT cng thay i c phng thc hot ng ca nn kinh t.
IoT s c nh hng ln ti nn kinh t bng vic chuyn i rt nhiu doanh nghip vo
13
thng mi in t v to iu kin cho vic hnh thnh cc m hnh kinh doanh mi, ci
thin hiu qu v sn sinh ra cc loi hnh doanh thu mi - Jim Tully - chuyn gia phn
tch ca Gartner ni.
Vai tr ca d liu ln v phn tch: cng ngh thng tin v truyn thng hin i nh
siu my my tnh, d liu ln hoc in ton m my s gip d on kh nng tng nng
sut, cht lng v tnh linh hot trong cc ngnh cng nghip sn xut v do c li th
trong cnh tranh.
Cc chuyn gia cho rng siu kt ni thng qua s ph bin ca IoT v in ton m
my s cho php vic truyn thng tin v giao tip ph qut, ton cu v gn nh tc thi.
N l tin ra i nhng m hnh kinh doanh mi v m ra nhng cch thc cung cp
hng ha, dch v m trc y l iu khng tng. V d, ng dng taxi Uber ch c th
xut hin khi vic s dng in thoi di ng c kt ni internet bng n. Cc dch v
nh Facebook, WhatsApp, Pinterest, Snapchat Twitter v Instagram ng mt vai tr
then cht trong s tng tc x hi ca cc cng dn trn ton th gii. Siu t ng ha
cng c th c kt hp vi siu kt ni, cho php h thng my tnh kim sot v qun l
cc qu trnh vt l v phn ng mt cch con ngi hn bao gi ht. Nh siu t ng
ha, "h thng mng vt l" ra i, cho php robot v cc c my thng minh tng kh nng
kt ni "vt qua vc thm" gia cng ngh-k thut, th gii t nhin v th gii con
ngi.
(3) Sinh hc
Nhng i mi trong lnh vc sinh hc ni chung v di truyn ni ring tht s ng
kinh ngc. Trong nhng nm gn y, chng ta v ang thnh cng trong vic gim chi
ph v d dng hn trong vic gii trnh b gen v mi y l vic kch hot hay chnh sa
gen. Phi mt hn 10 nm, vi chi ph 2,7 t USD hon thnh D n H gen ngi. Hin
nay, mt gen c th c gii m trong vi gi vi chi ph khng ti mt ngn USD. Vi
sc mnh ca my tnh, cc nh khoa hc khng cn phi dng phng php th, sai v th
li; thay vo h th nghim cch thc m cc bin d gen gy ra cc bnh l c th.
Bc tip theo s l sinh hc tng hp. Cng ngh ny s gip chng ta c kh nng ty
bin c th bng cch sa li ADN. t nhng vn o c qua mt bn, sinh hc tng
hp s pht trin hn na, nhng tin b ny s khng ch tc ng su v ngay tc th v y
hc m cn v nng nghip v sn xut nhin liu sinh hc.
Nhng sn phm xut hin vo nm 2025
Theo bo co ca Din n Kinh t Th gii cng b thng 9 nm 2015 xc nh 21
sn phm cng ngh s nh hnh tng lai k thut s v th gii siu kt ni. l nhng
sn phm m mi ngi k vng s xut hin trong 10 nm bt ngun t nhng thay i su
sc ca Cuc cch mng cng nghip th t. Cc sn phm ny c xc nh thng qua
mt cuc kho st c tin hnh bi hi ng ngh s ton cu ca Din n Kinh t th
gii, trong c hn 800 gim c iu hnh v chuyn gia t cc lnh vc thng tin v
cng ngh truyn thng tham gia.
14
Sau y l 21 sn phm c sp xp theo s lng kin gim dn:
* 10% dn s mc qun o kt ni vi internet.
* 90% dn s c th lu tr d liu khng gii hn v min ph (c km qung co).
* 1 nghn t cm bin kt ni vi internet.
* Dc s robot u tin M.
* 10% mt knh kt ni vi internet.
* 80% ngi dn hin din s trn internet.
* Chic -t u tin c sn xut hon ton bng cng ngh in 3D.
* Chnh ph u tin thay th iu tra dn s bng cc ngun d liu ln.
* Chic in thoi di ng cy ghp vo ngi u tin c thng mi ha.
* 5% sn phm tiu dng c sn xut bng cng ngh in 3D.
* 90% dn s dng in thoi thng minh.
* 90% dn s thng xuyn truy cp internet.
* 10% xe chy trn ng M l xe khng ngi li.
* Cy ghp u tin gan lm bng cng ngh in 3D.
* 30% vic kim ton cng ty c thc hin bng tr tu nhn to.
* Ln u tin chnh ph thu thu qua mt blockchain.
* Hn 50% lng truy cp internet nh lin quan n cc thit b dn dng.
* Trn ton cu nhng chuyn i du lch hay cng tc s c thc hin qua cc phng
tin chia s cng nhiu hn so vi cc phng tin c nhn.
* Thnh ph u tin vi hn 50.000 ngi khng c n giao thng.
* 10% tng sn phm ni a ton cu c lu tr trn blockchain (mt giao thc an
ton trong mt mng cc my tnh cng nhau xc thc mt giao dch trc khi c lu
tr v chp thun).
* My tr tu nhn to u tin c s dng cho mt hi ng qun tr cng ty.
1.4. C hi v thch thc
Cuc CMCN ln th 4 ny c nh gi s vt ra khi quy m cng xng, doanh
nghip khi vn vt c kt ni bi internet. C th, khng nhng tt c my mc thit b
trong cng xng c kt ni vi nhau thng qua internet, rt nhiu cm bin cng ng
thi c lp t thu thp d liu. Cch lm ny gip my mc c th giao tip vi
nhau m khng cn s c mt ca con ngi, hay dy chuyn sn xut s c vn hnh t
ng mt cch thch hp ng vi lng tn kho. Ngoi ra, cc doanh nghip sn xut chi
tit cng s c kt ni vi doanh nghip lp rp, doanh nghip vn chuyn, ca hng
phn phi v tiu th thnh mt th thng nht. iu ny cng c ngha l cuc cch
mng ln ny khng ch hng ti tng nng sut v gim lao ng. Khi lng thng tin
trao i s tng ln gp hng trm ti hng nghn ln, ng thi ny sinh ra 3 s thay i
ln.
Th nht l thi i sn xut mt sn phm vi s lng ln s dn kt thc. Thay vo
l kh nng tip nhn nhu cu ca khch hng v truyn ti cng xng sn xut ngay
trong thi gian thc. Cc dy chuyn sn xut s t ng kt hp vi nhau sn xut n
15
chic mi mc gi thp nh hin nay. y gi l thi i sn xut hng lot sn phm n
chic theo nhu cu ca khch hng. i tin phong trong lnh vc ny l nc c.
Th hai l s thay i trong khi nim thay i thit k mi ca sn phm nh t, xe
my Hin nay, gi tr gia tng ca ngnh sn xut ph thuc ch yu vo vic gia cng
vt liu nh kim loi thnh sn phm, a vo phn mm hoc h thng iu khin. Tuy
nhin trong tng lai h thng kt ni internet s thu thp nhu cu ca khch hng, da trn
c s nh sn xut s ch cp nht phn mm ln i sn phm nh nhng chic in
thoi thng minh hin nay. Khng nhng sn phm, m thit b s dng trong sn xut cng
ch cn cp nht phn mm thm tnh nng mi m khng cn phi thay mi chi tit hay
b phn. Nm u xu th ny ang l cc cng ty ca M.
Th ba, th gii s chng kin mt cuc lt ngon mc ca cc doanh nghip CNTT,
khi h bin cc doanh nghip sn xut tr thnh tay sai cho mnh. Hin nay, hu ht cc
doanh nghip sn xut ang ch ng pht trin sn phm cho ring mnh, v vai tr ca
cc doanh nghip cng ngh thng tin ch l h tr. Tuy nhin, vi kh nng thu thp v
phn tch d liu cc doanh nghip cng ngh thng tin s nm c nhu cu ca khch
hng v t a ra c sn phm tng ng. Sau h s thu doanh nghip sn xut lm
sn phm gip mnh. V th thi i ca mt cuc o chnh trong nn sn xut ang ti
gn.
Ging nh cc cuc cch mng trc , Cuc CMCN ln th 4 c tim nng nng cao
mc thu nhp ton cu v ci thin cht lng cuc sng cho ngi dn trn ton th gii.
Cuc CMCN ln th 4 s to ra cc li ch ht sc to ln. Ngi tiu dng dng nh
c hng li nhiu nht t cuc cch mng cng ngh ny. Cuc CMCN ln th t
to ra cc sn phm v dch v mi vi chi ph khng ng k phc v ngi tiu dng. Gi
taxi, t v my bay, mua mt sn phm, thc hin thanh ton, nghe nhc hay xem phim
u c th c thc hin t xa. Internet, in thoi thng minh v hng ngn cc ng dng
ang lm cho cuc sng ca con ngi tr nn d dng hn v nng sut hn. Ch n gin
vi mt thit b nh mt my tnh bng, chng ta c th c sch, lt web v thng tin lin
lc, s hu kh nng x l tng ng vi 5.000 my tnh bn ca 30 nm trc, vi
chi ph lu tr thng tin gn nh bng khng (ngy nay lu tr 1GB c chi ph trung bnh t
hn 0,03 USD mt nm, so vi hn 10.000 USD thi im cch y 20 nm).
Trong tng lai, sng to cng ngh cng s dn n s thay i diu k t pha cung,
vi nhng li ch lu di v hiu qu v nng sut. Chi ph giao thng vn ti v thng tin
lin lc s gim xung, hu cn v cc chui cung ng ton cu s tr nn hiu qu hn, v
cc chi ph thng mi s gim, tt c nhng iu s gip m rng th trng v thc
y tng trng kinh t.
ng thi, nh cc nh kinh t Erik Brynjolfsson v Andrew McAfee ch ra, cuc
cch mng ny c th mang li s bt bnh ng ln hn, c bit l kh nng ph v th
trng lao ng. Khi t ng ha thay th con ngi trong ton b nn kinh t, ngi lao
ng s b d tha v iu lm trm trng hn khong cch gia li nhun so vi ng
vn v li nhun so vi sc lao ng. Mt khc, xt v tng th, cc cng vic an ton v
16
thu nhp cao hn c th s gia tng sau khi cng ngh thay th dn con ngi.
Vo thi im ny, chng ta khng th lng trc c kch bn no c kh nng s
din ra, v lch s cho thy rng c th s l mt s kt hp ca c hai kch bn. Tuy
nhin, mt iu chc chn l trong tng lai l ti nng, ch khng phi l vn, s l yu t
quan trng bc nht, ct li ca sn xut. iu ny s lm pht sinh mt th trng vic lm
ngy cng phn ha theo hai nhm: "k nng thp/lng thp" v "k nng cao/lng cao",
vin cnh ny s gp phn lm gia tng nhng mu thun trong x hi.
Ngoi mi quan tm kinh t, s bt bnh ng l mi quan tm x hi ln nht gn lin
vi Cuc CMCN ln th 4. Nhng ngi hng li ln nht ca s i mi c xu hng l
cc nh cung cp vn tr tu v vt cht - nhng nh sng to, cc c ng v nh u t -
iu ny gii thch chnh lch tng ln v s giu c gia nhng ngi ph thuc vo vn
v vi lao ng. Do cng ngh l mt trong nhng l do chnh gii thch ti sao thu nhp
chng li, hoc thm ch gim, i vi phn ln dn s cc nc c thu nhp cao: nhu
cu lao ng c tay ngh cao tng trong khi nhu cu i vi ngi lao ng t c o
to v k nng thp gim. Kt qu l mt th trng vic lm vi nhu cu cao hai u
cao v thp, nhng trng rng khc gia.
iu ny gip gii thch ti sao rt nhiu ngi lao ng ang tht vng v s rng thu
nhp thc t ca h v ca con ci h s tip tc b nh tr hoc b ct gim. N cng gip
gii thch ti sao tng lp trung lu trn th gii ang ngy cng ph bin cm gic bt mn
v bt cng. Mt nn kinh t "ngi chin thng c tt c" (winner-takes-all economy) ch
m ra s tip cn hn ch cho tng lp trung lu l mt cng thc dn ti tnh trng bt n
dn ch v lp trung lu b b ri.
S bt bnh cng c th c thc y bi s thm nhp ca cc cng ngh k thut s
v cc ng lc ca vic chia s thng tin tiu biu ca truyn thng x hi. Hn 30% dn
s th gii hin nay s dng cc nn tng truyn thng x hi kt ni, hc hi v chia s
thng tin. Trong mt th gii l tng, nhng tng tc ny s cung cp c hi cho s hiu
bit v lin kt lin vn ha. Tuy nhin, chng cng c th to ra v tuyn truyn nhng k
vng khng thc t nh nhng g to nn thnh cng cho mt c nhn hoc mt nhm,
cng nh m ra cc c hi cho s lan truyn nhng tng v c nhng thc h cc
oan.
Sn xut cng nghip pht trin vi tc chng mt phi i mt vi nhng thch thc
rt ln. Nhng nh sn xut phi lin tc nng cao hiu qu, p ng ngay lp tc n s
thay i ca th trng, v p ng nhu cu cho ty chnh sn phm hn bao gi ht. Cc
nh my trong tng lai phi linh hot hn v thng minh hn. Cha kha l ch nhng
thch thc ny nm trong t ng ha.
Thi i IoT cng to ra nhng thch thc nht nh m cc quc gia cn phi c s
chun b trc. Chng hn nh vic gia tng s dng h sinh thi IoT s lm tng nguy c
xm phm i t, an ninh mng v nhng vn lin quan n trch nhim ca con ngi
trong s dng cc sn phm kt ni khng dy hay cc phng tin khng ngi li.
Cc vn bo mt s tr nn quan trng hn rt nhiu. tin cy v n nh l rt cn
17
thit cho giao tip gia nhng my mc (M2M), bao gm c thi gian tr rt ngn v n
nh. Ngoi ra cn phi duy tr tnh ton vn ca qu trnh sn xut, cn phi trnh bt k ri
ro no v CNTT, nhng yu t s gy hu qu sn xut, cn bo v b quyt cng nghip
(c cha trong cc tp tin iu khin cho cc thit b t ng ha cng nghip).
44