SEKOLAH MENENGAH KEBANGSAAN KUNAK

Kunak, Sabah
GEOGRAFI - ALAM SEKITAR FIZIKAL
BANK SOALAN STPM
Sistem Bumi

1997
1. a) Mengapakah bumi hanya menerima sebahagian kecil sahaja (0.2 X 10-9) daripada
seluruh tenaga matahari dan jumlahnya berubah-ubah mengikut masa? [5]
b) Mengapakah jumlah bahang matahari yang diterima berbeza-beza mengikut
bahagian dunia? [10]
c) Bagaimanakah tenaga matahari mempengaruhi kegiatan pertanian di kawasan
tropika lembap? [10]

1998
1. a) Mengapakah sesetengah tempat mengalami musim sejuk dan musim panas
sementara tempat-tempat lain tidak? [12]
b) Jelaskan peranan tenaga suria terhadap kehidupan manusia. [13]

1999
1. a) Bagaimanakah tenaga haba dipindahkan dari matahari ke permukaan bumi? [5]
b) Huraikan ciri-ciri yang terdapat di permukaan bumi semasa terjadianya musim
ekuinoks. [10]
c) Jelaskan kesan bahangan matahari akibat penipisan lapisan ozon terhadap
manusia. [10]

2000
1. a) Nyatakan jenis-jenis tenaga haba yang terdapat dalam sistem atmosfera-bumi. [5]
b) Mengapakah terdapat perbezaan kadar penyerapan haba pada permukaan bumi?
c) Bagaimanakah kadar penerimaan haba yang berbeza pada permukaan bumi
mempengaruhi aktiviti manusia? [10]

2001
1. a) Huraikan secara ringkas tentang albedo. [5]

b) Jelaskan proses-proses yang melibatkan bahangan matahari di kawasan laut,

udara, dan tumbuh-tumbuhan. [10]
c) Terangkan bagaimana manusia boleh menjana haba daripada sumber-sumber
semula jadi. [10]

2002
1. a) `Pada musim tertentu sesetengah kawasan mengalami waktu siang yang lebih panjang
daripada waktu malam.’ Bincangkan pernyataan ini. [12]
b) Terangkan kepentingan tenaga matahari terhadap kegiatan pertanian di kawasan
tropika lembap. [13]

1
laikitmoi/kunak
Sistem Bumi

2003
1. a) Huraikan secara ringkas tentang sistem. [5]
b) `Walaupun jumlah tenaga matahari yang sampai ke system bumi sedikit tetapi sudah
cukup untuk menggerakkan system-sistem bumi.’ Jelaskan. [12]
c) Nyatakan peranan tenaga suria dalam mempengaruhi proses luluhawa. [8]

2006
1. a) Apakah yang dimaksudkan dengan sistem suria? [4]
b) Huraikan empat sebab mengapa bumi mengalami empat musim yang berbeza. [12]
c) Jelaskan tiga kesan peredaran bumi terhadap habitat haiwan. [9]

2007
1. a) Apakah yang dimaksudkan dengan solstis musim sejuk? [5]
b) Huraikan perbezaan jangka masa antara siang dengan malam di kawasan
latitud yang berbeza semasa solstis musim sejuk di hemisfera utara. [8]
c) Jelaskan kesan penerimaan intensiti bahangan suria yang rendah semasa solstis
musim sejuk terhadap aktiviti manusia di kawasan beriklim sederhana. [12]



Sistem Geomorfologi

1997
2.

Berdasarkan gambar rajah di atas,

a) huraikan proses yang berlaku di kawasan yang bertanda X, [10]
b) bagaimanakah kejadian seperti di X mempengaruhi proses lain di kawasan lembah
sungai? [7]
c) nyatakan faktor-faktor yang mempengaruhi pertambahan mendapan di dataran
banjir. [8]

laikitmoi/kunak
Sistem Geomorfologi

1997
3. Berdasarkan peta di bawah,
a) nyatakan dan tunjukkan kedudukan bentuk-bentuk bumi pemendapan di pesisir
pantai, dengan menggunakan panduan grid, [5]
b) huraikan bagaimana bentuk-bentuk bumi tersebut terbentuk, [10]
c) jelaskan kepentingan bentuk-bentuk bumi tersebut kepada manusia. [10]

1998
2. a) Apakah yang anda faham dengan luluhawa kimia? [5]
b) Bagaimanakah proses luluhawa di kawasan tropika lembap boleh membantu
proses pergerakan jisim? [8]
c) Jelaskan faktor-faktor yang menggalakkan pergerakan jisim di kawasan tropika
lembap, dan huraikan cara-cara yang biasa digunakan untuk mengelakkan berla-
kunya pergerakan jisim. [12]

3. Berdasarkan kajian luar tentang suatu kesan fenomena fizikal yang telah anda
lakukan,
a) terangkan bagaimana fenomena itu berlaku, [8]
b) jelaskan kesan-kesan fenomena tersebut terhadap kegiatan manusia, [7]
c) huraikan langkah-langkah untuk membendung kesan negatif fenomena itu
terhadap kegiatan manusia. [10]

laikitmoi/kunak
Sistem Geomorfologi
1999

2. Rajah 1 menunjukkan relief sebuah lembangan saliran.

a) (i) Apakah yang dimaksudkan dengan legeh? [3]
(ii) Pada Rajah 1, lukiskan legeh lembangan saliran Sungai Tunggal dan lengkap-
kan petunjuk pada ruang yang disediakan. [2]
b) Dengan menggunakan skala tegak 1:3 000, lukiskan keratan rentas dari A ke B.
c) Andaikan sebuah empangan telah dibina di sepanjang garis XY di Sungai Tunggal
Jelaskan kesan pembinaan empangan tersebut terhadap proses-proses sungai. [10]

3. a) Apakah yang dimaksudkan dengan hakisan? [5]

 b) Nyatakan bentuk-bentuk hakisan permukaan di cerun-cerun bukit. [8]
c) Huraikan langkah-langkah untuk mengawal hakisan di cerun-cerun bukit.

[12]

2000
2. a) Jelaskan perbezaan pembentukan batuan mendak dengan batuan metamorfik. [10]
b) Huraikan perkaitan jenis-jenis batuan dengan pelbagai jenis aktiviti manusia. [15]

laikitmoi/kunak
Sistem Geomorfologi

2000

3. Peta 1 menunjukkan kawasan Sungai Tunggal di Daerah Selatan.

Berdasarkan Peta 1 di atas,

a) huraikan peranan arus pinggir pantai dan arus Sungai Tunggal terhadap proses
pemendapan pinggir pantai di kawasan A. [8]
b) selain daripada pembinaan struktur pemecah ombak, jelaskan langkah-langkah
yang boleh diambil untuk mengawal hakisan di kawasan B, dan [7]
c) huraikan kesan-kesan alam sekitar akibat pembinaan terusan dan takungan air
di kawasan tersebut. [10]

2001
2. a) Pada peta dunia yang disediakan, labelkan satu kawasan aktiviti gunung berapi
bagi setiap benua. [5]
b) Terangkan kesan aktiviti gunung berapi terhadap pembentukan bentuk muka
bumi. [8]
c) Huraikan kepentingan bentuk-bentuk muka bumi akibat aktiviti gunung berapi
terhadap kegiatan manusia. [12]

3. a) Apakah yang dimaksudkan dengan pantai? [5]

b) Sesetengah pantai curam dan sesetengahnya landai. Mengapakah wujud keadaan
sedemikian? [12]
c) Jelaskan bagaimana manusia mempengaruhi hakisan pinggir pantai. [8]

5
laikitmoi/kunak
Sistem Geomorfologi

2001

5. Soalan-soalan yang berikut adalah berdasarkan Peta 1 yang berskala 1 : 50 000

a) Dengan menggunakan skala tegak 1 : 10 000, lukiskan keratan rentas dari

Gunung Senym (panduan grid 310806) ke titik B (panduan grid 355828).
Labelkan guna tanah dan ciri fizikal yang terdapat di sepanjang keratan rentas
tersebut. [12]
b) Huraikan bagaimana faktor bentuk muka bumi dan saliran mempengaruhi dua
jenis kegiatan pertanian di kawasan tersebut. [6]
c) Jelaskan kepentingan Empangan Indah (panduan grid 344829) kepada penduduk
di kawasan tersebut. [7]

laikitmoi/kunak
Sistem Geomorfologi

2002

3. Rajah 1 pada halaman 5, menunjukkan titik ukur tinggi dalam meter di Lembangan
Sungai Indera.

a) Berdasarkan Rajah 1, lukiskan isoplet dengan menggunakan sela kelas 100 meter,
untuk menunjukkan topografi di Lembangan Sungai Indera. Lengkapkan rajah anda
dengan petunjuk dan skim lorekan yang sesuai. [12]
b) Terangkan impak alam sekitar fizikal akibat pembinaan empangan yang membentuk
Tasik Damai. [8]
c) Berikan cadangan anda tentang jenis guna tanah pertanian yang boleh dimajukan di
kawasan topografi yang berbeza di Lembangan Sungai Indera. [5]

7
laikitmoi/kunak
Sistem Geomorfologi

2002
8. Berdasarkan kajian luar yang telah anda jalankan di kawasan pantai
a) tuliskan laporan ringkas tentang satu kaedah mengukur pemendapan dan hakisan
pantai, [5]
b) jelaskan factor-faktor fizikal yang menyebabkan berlakunya pemendapan dan
hakisan pantai, [10]
c) huraikan kemerosotan persekitaran pinggir pantai akibat aktiviti manusia. [10]

2003
2. a) Apakah yang dimaksudkan dengan pergerakan jisim.? [5]
b) Huraikan proses pergerakan jisim yang berlaku di kawasan tropika lembap. [10]
c) Terangkan bagaimana aktiviti manusia boleh menyebabkan berlakunya pergerakan
jisim. [10]

5. a) Apakah yang dimaksudkan dengan zon litoral? [5]

b) Huraikan faktor-faktor yang menyebabkan berlakunya perubahan terhadap profil
pantai. [10]
c) Berdasarkan Rajah 2(a) dan Rajah 2(b) di bawah, huraikan perubahan yang berlaku
di kawasan zon pesisir. [10]

2004

2. a) Terangkan secara ringkas proses orogenesis. [5]

b) Huraikan mengapa gunung berapi mempunyai pelbagai bentuk. [10]
c) Terangkan kesan-kesan letusan gunung berapi terhadap manusia. [10]

laikitmoi/kunak
Sistem Geomorfologi

3. a) Nyatakan cara dan jenis hakisan sungai. [5]

b) Dengan merujuk kepada tiga bentuk muka bumi hasil tindakan sungai, terangkan
proses pembentukannya. [12]
c) Jelaskan empat kepentingan bentuk muka bumi hasil tindakan sungai terhadap
kegiatan manusia. [8]

2004

4. Soalan-soalan yang berikut adalah berdasarkan Peta 1 yang berskala 1 : 50 000.

a) Nyatakan bentuk-bentuk bumi pinggir pantai yang terdapat di kawasan yang
bertanda A dan B. [5]
b) Huraikan factor-faktor yang mempengaruhi pembentukan bentuk bumi pinggir pantai
di kawasan B. [10]
c) Berikan cadangan anda bagaimana kawasan hutan paya boleh dimajukan. [10]

9
laikitmoi/kunak
Sistem Geomorfologi

2005
2. a) Apakah yang dimaksudkan dengan gempa bumi? [5]
b) Huraikan hubungan antara kejadian gempa bumi dasar laut dengan kejadian tsunami?
[10]
c) Jelaskan kesan tsunami terhadap alam sekitar manusia. [10]

3. Berdasarkan kajian luar yang telah anda jalankan di kawasan pantai.

a) i) nyatakan bagaimana anda mengukur kecerunan pantai, [4]
ii) lukis profil pantai yang telah anda ukur. [3]
b) Jelaskan proses pembentukan tiga bentuk muka bumi akibat pemendapan di pinggir
pantai. [10]
c) Jelaskan kepentingan bentuk muka bumi yang anda pilih pada soalan 3(b) terhadap
aktiviti manusia. [8]

4. Berdasarkan Peta 1 yang berskala 1 : 50 000

a) takrifkan tasik ladam, [5]
b) hitung keluasan tasik ladam [8]
c) jelaskan bagaimana bentuk muka bumi di kawasan itu mempengaruhi aktiviti manusia.
[12]

2006
2. a) Jelaskan secara ringkas konsep hanyutan benua. [5]
b) Huraikan mengapa berlaku hanyutan benua. [10]
c) Jelaskan lima kesan hanyutan benua terhadap konfigurasi muka bumi. [10]

10
laikitmoi/kunak
Sistem Geomorfologi
2006
3. a) Nyatakan lima cara pengangkutan beban sungai. [5]
b) Huraikan proses pembentukan tiga bentuk muka bumi hasil pemendapan sungai[10]
c) Jelaskan tiga pengaruh bentuk muka bumi hasil pemendapan sungai terhadap
aktiviti manusia. [10]

4. a) Nyatakan tiga perbezaan antara luluhawa kimia dengan luluhawa fizikal. [6]
b) Huraikan tiga proses luluhawa kimia di kawasan tropika lembap. [7]
c) Jelaskan tiga faktor yang menyebabkan tanah runtuh sering berlaku di kawasan
tropika lembap dan huraikan tiga langkah untuk mengatasinya. [12]

2007

2. a) Apakah yang dimaksudkan dengan pemendapan sungai? [5]

b) Huraikan faktor fizikal yang menyebabkan berlakunya pemendapan sungai. [10]
c) Jelaskan langkah yang boleh diambil bagi mengatasi masalah pemendapan
sungai di Malaysia. [10]

3. a) i) Apakah yang dimaksudkan dengan profil pantai seimbang? [5]

ii) Jelaskan faktor yang menghalang pembentukan profil pantai seimbang [10]
iii) Jelaskan kesan profil pantai tidak seimbang terhadap aktiviti manusia. [10]

Atau
b) Berdasarkan kajian luar yang telah anda jalankan pada mana-mana bahagian
sebatang sungai,
i) nyatakan bagaimana anda menentukan air sungai tersebut tercemar dengan
menggunakan penunjuk fizikal, penunjuk kimia, dan penunjuk biologi [6]
ii) nyatakan jenis bahan yang mencemari air sungai tersebut, [5]
iii) huraikan tiga punca pencemaran air sungai tersebut, dan [6]
iv) jelaskan langkah yang boleh diambil oleh pihak tertentu untuk memelihara
kualiti air sungai tersebut. [8]

2008

2. a) Apakah yang dimaksudkan dengan pergerakan jisim? [5]

b) Nyatakan empat jenis pergerakan jisim cepat [4]
c) Jelaskan faktor yang mempengaruhi pergerakan jisim cepat. [8]
d) Jelaskan kesan pergerakan jisim cepat terhadap alam sekitar manusia. [10]

3. a)i) Takrifkan zon pinggir pantai. [3]

ii) Berdasarkan peta di bawah, nyatakan tiga jenis bentuk muka bumi di zon
pinggir pantai. [3]
iii) Huraikan proses pembentukan tiga bentuk muka bumi yang telah anda pilih
dalam (ii) di atas. [9]
iv) Jelaskan kesan pemendapan terhadap aktiviti manusia di pinggir pantai. [10]

11

laikitmoi/kunak
Sistem Geomorfologi
2008

ATAU

3(b) i) Apakah yang dimaksudkan dengan kepadatan saliran? [5]

ii) Jadual 1 menunjukkan ciri fizikal di enam lembangan saliran.

Jadual 1 : ciri fizikal di enam lembangan saliran

Lembangan Litupan Jumlah hujan Kepadatan saliran

saliran Jenis batuan tumbuhan tahunan (mm) km alur/km2
A Batu kapur Belukar 1000 3.0
B Batu pasir Belukar 1000 5.0
C Tanah liat Hutan primer 1300 7.0
D Granit Hutan primer 1600 9.0
E Granit Hutan primer 2000 16.0
F Tanah liat Belukar 800 150.0

Berdasarkan jadual di atas, huraikan faktor yang mempengaruhi kepadatan saliran

di sesuatu lembangan saliran. [12]
iii) Jelaskan bagaimana kepadatan saliran dipengaruhi oleh aktiviti manusia. [8]

12
laikitmoi/kunak
Sistem Atmosfera
1997
4. Jadual 1 : Jumlah hujan dan min suhu bulanan di Kuala Lumpur

Jan Feb Ma Apr Mei Jun Jul Ogo Sep Okt Nov Dec
Hujan (mm) 160 200 260 290 225 130 100 160 220 245 260 190
Suhu (oC) 27 28 28 28 28 27 27 27 28 27 27 28

a) Berdasarkan Jadual 1 di atas, lukiskan graf yang sesuai dalam sebuah rajah untuk
menunjukkan jumlah hujan dan min suhu bulanan di Kuala Lumpur. [10]
b) Berdasarkan graf yang telah anda lukis, huraikan taburan hujan bulanan dan min
suhu bulanan di Kuala Lumpur. [5]
c) Jelaskan mengapa pola taburan hujan dan min suhu bulanan di Kuala Lumpur
berkeadaan sedemikian. [10]

1998
4. a) Apakah yang dimaksudkan dengan gas rumah hijau? [5]
b) Bagaimanakah pertambahan gas rumah hijau boleh menyebabkan pemanasan
global? [10]
c) Huraikan cara-cara yang dapat dilakukan untuk mengurangkan akibat rumah
hijau. [10]

5. a) Berikan huraian ringkas tentang El Nino. [5]

b) Bagaimanakah El Nino boleh mempengaruhi keadaan jerebu di negara-negara
Asia Tenggara? [10]
c) Berikan cadangan untuk mengatasi masalah jerebu terutamanya di bandar-bandar
perindustrian negara ini. [10]

1999
4. a) Jelaskan faktor-faktor yang mempengaruhi taburan suhu secara mendatar yang
tidak seragam di permukaan bumi. [12]
b) Huraikan bagaimana perbezaan taburan suhu secara mendatar mempengaruhi
edaran umum atmosfera. [13]

Jadual 1 : Jumlah hujan (mm) di beberapa stesen

cuaca di Sarawak, 1996

Stesen cuaca Jumlah hujan (mm)

1. Lapangan Terbang Bintulu 4286

2. Lapangan Terbang Kuching 3829
3. Lapangan Terbang Miri 3265
4. Lapangan Terbang Sibu 3841
5. Lapangan Terbang Sri Aman 2915
6. Tarat 4250
7. Semongok 3848
8. Stapok 3545
9. Rampangi 3620
10. Karabungan 3558
11. Kabuloh 3325
12. Ukong 3780
13
laikitmoi/kunak
Sistem Atmosfera

(Pada Rajah 2, stesen cuaca dikenalpasti dengan nombor-nombor

seperti yang diberi dalam Jadual 1)

6.Jadual 1 menunjukkan jumlah hujan bagi beberapa stesen cuaca di Sarawak bagi
tahun 1996.

a) Berdasarkan Jadual 1, lukiskan isohyet pada Rajah 2 untuk menggambarkan

taburan hujan di Sarawak bagi tahun 1996. Lengkapkan rajah anda dengan tajuk
dan petunjuk. [10]
b) Berdasarkan rajah yang anda lukis pada soalan (a), huraikan taburan hujan di
Sarawak bagi tahun 1996. [10]
c) Bagaimanakah taburan hujan yang tidak seragam mempengaruhi aktiviti pertani-
an di Sarawak ? [5]

1999
8. Berdasarkan kajiian luar yang telah anda jalankan,
a) huraikan bagaiman anda mengukur suhu maksimum dan suhu minimum, [5]
b) huraikan perkaitan unsur-unsur cuaca di kawasan tersebut, [8]
c) jelaskan kesan unsur-unsur cuaca yang melampau terhadap manusia. [12]

2000
4. a) Terangkan kaedah mengira min suhu bulanan. [5]
b) Peta 2 menunjukkan min suhu yang direkod di beberapa stesen kaji cuaca di
Selangor dan Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur bagi tahun 1995.
i) Dengan menggunakan Peta 2 dan sela kelas yang sesuai, lukiskan isoterma yang
menunjukkan taburan min suhu tahunan di Selangor dan Wilayah Persekutuan
Kuala Lumpur bagi tahun 1995. [10]
ii) Berdasarkan rajah isoterma yang telah anda lukis pada soalan (b)(i), jelaskan
mengapa wujud perbezaan taburan min suhu di Selangor dan Wilayah Perseku-
tuan Kuala Lumpur bagi tahun 1995. [10]

14
laikitmoi/kunak
Sistem Atmosfera
5. Jadual 1 menunjukkan bilangan hari hujan di stesen kaji cuaca Kota Bharu bagi
tahun 1998.

Jadual 1 : Bilangan hari hujan di stesen kaji cuaca Kota Bharu, 1998

Bulan Jan Feb Ma Apr Mei Jun Jul Ogo Sep Okt Nov Dis
Bilangan
hari hujan 18 14 06 03 10 12 13 13 16 18 20 24
Jumlah hari
yang direkod 31 28 31 30 31 30 31 31 30 31 30 31

a) Berdasarkan Jadual 1, lukiskan graf bar yang menunjukkan peratusan bilangan hari
hujan mengikut bulan di stesen kaji cuaca Kota Bharu bagi tahun 1998. Lengkap-
kan graf anda dengan tajuk dan petunjuk. [10]
b) Berdasarkan graf bar yang telah anda lukis pada soalan (a), huraikan tempoh
kering dan tempoh basah di stesen kaji cuaca Kota Bharu bagi tahun 1998. [5]
c) Jelaskan bagaimana bilangan hari hujan mempengaruhi kegiatan ekonomi dan
sosial penduduk setempat. [10]

15

laikitmoi/kunak

Sistem Atmosfera
2001
6. Jadual 1 menunjukkan kepekatan gas karbon monoksida di Kuala Lumpur dan
 Klang pada 7 Mac 2000.

Jadual 1 : Kepekatan gas karbon monoksida (bahagian per juta)

di Kuala Lumpur dan Klang pada 7 Mac 2000

Waktu
Bandar 0700 0800 0900 1000 1100 1200 1300
Kuala Lumpur 7.5 11.5 11.5 13 10 8 5
Klang 16 16 5 4 4 4 4
Waktu
Bandar 1400 1500 1500 1700 1800 1900 2000
Kuala Lumpur 5.5 4.5 5 7 8.5 6.5 6.5
Klang 5 4 3.8 7.5 8.5 6 5

a) Berdasarkan Jadual 1, lukiskan graf garis untuk menunjukkan perbezaan kepekatan

gas karbon monoksida di Kuala Lumpur dan Klang. [10]
b) Berdasarkan graf garis yang telah anda lukis pada soalan (a), nyatakan pola kepe-
katan gas monoksida di kedua-dua bandar tersebut. [5]
c) Jelaskan mengapa tahap pencemaran udara adalah tinggi di bandar-bandar utama
di Malaysia. [10]

2002
2. a) Apakah yang dimaksudkan dengan bajet haba? [5]
b) Dengan bantuan gambar rajah, huraikan bagaimana berlakunya bajet haba. [10]
c) Jelaskan fenomena yang menyebabkan berlakunya ketidakseimbangan bajet haba.
[10]
4. Jadual 1 menunjukkan taburan hujan mengikut bulan di stesen kaji cuaca Kangar,
Perlis pada tahun 1996.

Jadual 1 : Jumlah hujan mengikut bulan di stesen kaji cuaca

Kangar, Perlis pada tahun 1996

Bulan Jan Feb Ma Apr Mei Jun Jul Ogo Sep Okt Nov Dec Min
hujan
Hujan 13.2 27.5 75.2 133.7 187.0 92.1 176.8 247.7 221.1 243.0 168.2 129.0 142.9
(mm)

a) Berdasarkan Jadual 1, lukiskan graf bar yang sesuai untuk menunjukkan perbezaan
antara jumlah hujan mengikut bulan dengan min hujan di stesen kaji cuaca Kangar,
Perlis pada tahun 1996. [10]
b) Berdasarkan graf bar yang telah anda lukis pada soalan (a),
i) ulaskan tentang taburan hujan di stesen kaji cuaca tersebut, dan [8]
ii) huraikan pengaruh pola taburan hujan yang anda dapati terhadap kawasan
sekitarnya. [7]

16
laikitmoi/kunak

Sistem Atmosfera
 Peta 1 : Taburan suhu di Kuala Lumpur dan Petaling Jaya

7. Peta 1 menunjukkan taburan suhu di Kuala Lumpur dan Petaling Jaya.

a) Berdasarkan Peta 1, huraikan pola taburan suhu di Kuala Lumpur dan Petaling Jaya
[5]
b) Suhu kawasan bandar lebih tinggi berbanding dengan kawasan sekitarnya. Jelaskan
mengapa berlaku keadaan sedemikian. [8]
c) Huraikan pengaruh iklim mikro bandar terhadap alam sekitar fizikal. [12]

2003
3. Jadual 1 menunjukkan arah dan halaju angin di Lapangan Terbang Kuala Terengganu
pada tahun 1990.

a) Berdasarkan Jadual 1, lukiskan rajah tiupan angin di Lapangan Terbang Kuala

Terengganu pada tahun 1990. [12]
b) Huraikan bagaimana system angin monsun mempengaruhi aktiviti penduduk di
rantau Asia. [13]

17
laikitmoi/kunak
Sistem Atmosfera

8. Berdasarkan satu kajian luar yang telah anda jalankan,

a) nyatakan bagaimana anda mengukur kelembapan bandingan, [5]
 b) terangkan bagaimana aktiviti manusia telah mempengaruhi perubahan unsur
cuaca kawasan berkenaan, [10]
c) huraikan langkah-langkah yang boleh dilaksanakan untuk meningkatkan kualiti
alam sekitar di kawasan itu. [10]

2004

1. a) Apakah yang dimaksudkan dengan imbangan bahangan? [5]

b) Huraikan proses yang menyebabkan berlakunya kehilangan sebahagian daripada
jumlah bahangan matahari di atmosfera. [10]
c) Jelaskan kesan peningkatan suhu terhadap alam sekitar. [10]

2004

6. a) Terangkan jenis-jenis daya yang menentukan kelajuan dan arah angin. [8]
b) Pada peta dunia yang disediakan, labelkan sel-sel tekanan udara dan tindakan arah
pergerakan angin secara monsun musim panas. [5]
c) Jelaskan pengaruh angin monsun musim panas kepada kegiatan ekonomi di Asia
Tenggara. [12]

2005

5. Jadual 1 di bawah menunjukkan min suhu dan jumlah hujan bulanan pada tahun 2004
di stesen kaji cuaca X.

Jadual 1 : Min subu dan jumlah hujan bulanan pada tahun 2004 di stesen kaji cuaca
X

Sistem Hidrologi

a) i) Dengan menggunakan kaedah bulatan, lukis pola taburan min suhu dan jumlah
hujan bulanan pada tahun 2004 di stesen kaji cuaca X dalam satu gambar rajah. [12]
ii) Jelaskan pola hubungan antara kedua-dua pembolehubah tersebut. [5]
b) Huraikan kesan hubungan antara kedua-dua pembolehubah tersebut terhadap aktiviti
pertanian. [8]

6. a) Jelaskan konsep pulau haba? [5]

b) Jelaskan sebab banjir kilat kerap berlaku di kawasan Bandar. [10]
c) Jelaskan kesan banjir kilat terhadap aktiviti manusia. [10]

18
laikitmoi/kunak

Sistem Atmosfera

2006
5. a) Takrifkan tekanan udara. [5]
b) Huraikan tiga kaitan antara perubahan tekanan udara dengan proses pembentukan
edaran am atmosfera. [12]
c) Jelaskan empat kesan siklon tropika terhadap manusia. [8]

6. Jadual 1 menunjukkan kekerapan kejadian kabut di Bandar X mengikut jarak

penglikatan dalam meter (m) bagi tempoh satu tahun.

Jadual 1 : Kekerapan kejadian kabut di Bandar X

Kekerapan (jam)
Lokasi  40m  200m  400m  1000m
Pusat Bandar 19 126 230 940
Subbandar (dalam) 79 213 365 633
Subbandar (luar) 46 209 304 562
Luar bandar 20 177 261 494

a) Hitung nilai min kekerapan kejadian kabut di pusat bandar X. [4]

b) Hitung nisbah kekerapan kejadian kabut antara pusat bandar X dengan luar bandar
X bagi setiap jarak penglihatan. [4]
c) Lukis carta pai untuk menggambarkan kekerapan kejadian kabut di pusat bandar X
dan di luar bandar X. [12]
d) Berikan ulasan ringkas tentang kekerapan kejadian kabut di bandar X. [5]

2007

4. a) Apakah yang dimaksudkan dengan atmosfera? [5]

b) Huraikan peranan atmosfera delam mengawal suhu permukaan bumi. [10]
c) Jelaskan bagaimana atmosfera tercemar disebabkan oleh tindakan manusia. [10]

5. Jadual di bawah menunjukkan jumlah hujan bulanan bagi stesen X pada tahun 2004

Bulan Jan Feb Ma Apr Mei Jun Jul Ogo Sep Okt Nov Dis Jum
Hujan 39.0 24.4 93.8 63.2 366.8 100.1 166.2 91.4 274.2 429.4 167.2 81.7 1897.
(mm) 4

a) Nyatakan formula pengiraan min hujan bulanan dan min hujan tahunan [8]
b) Berdasarkan maklumat dalam jadual di atas, lukis graf bar cermin bagi
menunjukkan perbezaan antara jumlah hujan mengikut bulan dengan min hujan
tahunan di stesen X pada tahun 2004 [12]
c) Huraikan pola taburan hujan bulanan di stesen X pada tahun 2004 berdasarkan
graf bar cermin yang telah anda lukis pada (b) [10]

2008
4. a) Takrifkan mikroiklim bandar. [5]
b) Huraikan faktor pembentukan pulau sejuk bandar. [8]
c) Jelaskan bagaimana mikroiklim dapat mempengaruhi keselesaan hidup manusia [12]

19
laikitmoi/kunak
Sistem Atmosfera
2008
5. Berdasarkan kajian luar yang telah anda lakukan di sekitar kawasan sekolah,
a) i) nyatakan maksud kelembapan bandingan, [3]
 ii) nyatakan cara untuk mendapatkan bacaan kelembapan bandingan, [4]
b)nyatakan fungsi alat pelindung Stevenson, [4]
c)nyatakan faktor yang mempengaruhi kadar kelembapan bandingan di kawasan kajian[4]
d)jelaskan mengapa kadar kelembapan bandingan di kawasan kajian berubah dengan
ketara mengikut jam berbanding dengan kadar kelembapan bandingan di kawasan hutan
[10]

Sistem Hidrologi

1997
Jadual 2 : Min hujan bulanan dan min discaj bulanan Sungai Johor (1971-1980)

Bulan Jan Feb Ma Apr Mei Jun Jul Ogo Sep Okt Nov Dis
Min hujan
bulanan (mm) 130 191 135 285 165 139 153 185 193 180 250 148
Min discaj
bulanan (mm) 124 73 83 140 133 90 74 80 113 123 150 143

5. a) Berdasarkan Jadual 2 di atas, lukiskan sebuah graf bar untuk menggambarkan

pertalian antara min hujan bulanan dengan min discaj bulanan Sungai Johor. [10]
b) Berdasarkan graf yang telah anda lukis, nyatakan bila dan mengapa lembangan
Sungai Johor mungkin mengalami banjir. [7]
c) Huraikan kesan kejadian banjir terhadap kegiatan manusia di lembangan saliran [8]

1998
6. a) Berikan definisi banjir kilat. [5]
b) Jelaskan mengapa banjir kilat sering berlaku di kawasan bandar. [10]
c) Huraikan langkah-langkah yang boleh diambil untuk mengatasi masalah banjir
kilat di kawasan bandar. [10]

1999
5. a) Nyatakan proses mendatar dalam kitar hidrologi. [5]
b) Huraikan proses-proses yang terlibat dalam menentukan imbangan air. [10]
c) Jelaskan kesan-kesan ketidakseimbangan air positif. [10]

2000
6. a) Apakah yang dimaksudkan dengan imbangan air? [5]
b) Dengan bantuan rajah yang sesuai, jelaskan proses-proses yang terlibat dalam
kitar hidrologi. [12]
c) Jelaskan bagaimana gangguan terhadap kitar air boleh mempengaruhi aktiviti
manusia. [8]

2001
4. a) Lukis dan labelkan rajah kitaran hidrologi. [5]
b) Berdasarkan rajah yang telah anda lukis pada soalan (a), huraikan proses-proses
yang berlaku dalam kitaran hidrologi. [10]
c) Jelaskan pengaruh manusia terhadap kitaran hidrologi di kawasan tropika lembap.
[10]

20
laikitmoi/kunak
Sistem Hidrologi

2002
6. a) Apakah yang dimaksudkan dengan imbangan air? [5]
 b) Huraikan faktor-faktor yang mempengaruhi imbangan air tanih. [10]
c) Jelaskan bagaimana gangguan terhadap imbangan air mempengaruhi alam sekitar
fizikal. [10]

2003
6. a) Takrifkan konsep kemarau. [5]
b) Huraikan faktor-faktor yang menyebabkan berlakunya kemarau di sesuatu
kawasan. [10]
c) Terangkan langkah-langkah untuk mengatasi masalah kekurangan bekalan air. [10]

2004

5. a) Berdasarkan Jadual 1 di atas,

i) hitung nilai lebihan air atau kurangan air dan perubahan simpanan air tanih bagi
stesen kaji cuaca X. [5]
ii) dengan menggunakan maklumat tentang kerpasan dan sejat-peluhan, lukiskan
graf garis yang menunjukkan imbangan air bagi stesen kaji cuaca X. [10]
b) Berdasarkan graf garis yang anda lukis pada (a)(i), jelaskan pengaruh pola imbangan
air yang sedemikian kepada kegiatan ekonomi primer. [10]

7. a) Berdasarkan Jadual 2 di bawah, lukiskan graf bar yang sesuai untuk menunjukkan
lebihan dan kurangan bekalan air bagi negeri-negeri di Malaysia. [10]
b) Jelaskan mengapa sesetengah negeri di Malaysia mengalami lebihan bekalan air
manakala sesetengah negeri pula mengalami kekurangan bekalan air. [9]
c) Huraikan langkah-langkah yang boleh diambil untuk mengatasi masalah kekurangan
bekalan air di Malaysia [6]

21
laikitmoi/kunak

Sistem Hidrologi

7. Jadual 2 menunjukkan keupayaan pengeluaran loji air dan permintaan air bagi negeri-\
negeri di Malaysia.
2005

7. a) Apakah yang dimaksudkan dengan banjir kilat? [5]

b) Jelaskan sebab banjir kilat kerap berlaku di kawasan Bandar. [10]
c) Jelaskan kesan banjir kilat terhadap aktiviti manusia. [10]

2006
7. a) Apakah yang dimaksudkan dengan kerpasan [5]
b) Jelaskan proses pembentukan dua jenis hujan. [8]
c) Bincangkan enam kesan lebihan air terhadap aktiviti manusia di kawasan
tropika lembap. [12]

2007
6 a) Nyatakan jenis kerpasan [5]
b) Jelaskan pemboleh ubah yang membentuk bajet imbangan air. [10]
c) Jelaskan kesan ketakseimbangan bajet imbangan air terhadap aktiviti manusia. [10]

2008
6. a) Apakah yang dimaksudkan dengan akuifer? [5]
b) Jelaskan proses edaran air tanih, [10]
c) Jelaskan kepentingan air bawah tanah kepada manusia. [10]

22
laikitmoi/kunak

Sistem Ekologi

1997
8. Berpandukan kajian luar yang telah anda jalankan,
a) jelaskan saling kebergantungan antara pengeluar, pengguna, dan pengurai di
dalam ekosistem sesebuah hutan, [15]
 b) jelaskan mengapa ekosistem hutan perlu dikekalkan untuk kepentingan manusia.
[10]
1998
7. a) Apakah yang dimaksudkan dengan ekosistem? [5]
b) Dengan bantuan gambar rajah, jelaskan bagaimana tenaga dialirkan melalui suatu
siratan makanan yang mudah dalam ekosistem daratan. [10]
c) Jelaskan kepentingan ekosistem hutan bakau. [10]

1999
7. a) Nyatakan komponen-komponen asas yang membentuk setiap ekosistem. [5]
b) Dengan bantuan gambar rajah,jelaskan tentang kitar nutrien dalam ekosistem. [10]
c) Bincangkan pengaruh karbon terhadap kehidupan manusia. [10]

2000
7. a) Apakah yang dimaksudkan dengan rantaian makanan? [5]
b) Terangkan bagaimana tenaga dipindahkan dalam rantaian makanan bagi ekosis-
tem hutan tropika. [10]
c) Jelaskan bagaimana rantaian makanan boleh diganggu, dan huraikan kesan
gangguan itu terhadap manusia. [10]

23

laikitmoi/kunak
Sistem Ekologi

2001
6. a) Dengan menggunakan Rajah 1 pada halaman 17,
i) labelkan aliran tenaga dalam siratan makanan, dan [5]
ii) huraikan proses aliran tenaga dalam siratan makanan tersebut. [10]
b) Jelaskan bagaimana kegiatan manusia boleh mengganggu ekosistem tasik. [10]
2002
5. a) Apakah yang dimaksudkan dengan kitar nutrien dalam ekosistem? [5]
b) Dengan bantuan gambar rajah, huraikan bagaimana kitar oksigen berlaku dalam
ekosistem daratan. [10]
c) Jelaskan mengapa kitar oksigen dan kitar karbon selalunya digabungkan. [10]

2003
7. a) Nyatakan dua fasa kitar nutrien dalam sesuatu ekosistem. [5]
b) Dengan bantuan gambar rajah, huraikan proses yang berlaku dalam kitar
nitrogen. [12]
c) Huraikan bagaimana manusia mempengaruhi kitar nitrogen. [8]

2004
8. Berdasarkan kajian luar yang telah anda lakukan di suatu kawasan pinggir pantai.
a) huraikan siratan makanan dalam ekosistem di kawasan tersebut. [7]
b) jelaskan bagaimana aktiviti manusia telah mengganggu ekosistem di kawasan
tersebut, dan [10]
c) huraikan bagaimana gangguan terhadap ekosistem di kawasan tersebut dapat dikawal
oleh pihak berkuasa tempatan. [8]

2005

8. a) Nyatakan dua jenis dan dua komponen ekosistem. [5]

b) Huraikan dua faktor iklim yang mempengaruhi pembentukan ekosistem. [10]
c) Jelaskan kepentingan ekosistem hutan terhadap manusia. [10]

2006

8. Berdasarkan kajian luar yang telah anda jalankan di suatu kawasan hutan,
a) nyatakan ciri-ciri hutan tersebut, [7]
b) jelaskan empat aktiviti manusia yang boleh mengganggu kestabilan ekosistem
hutan tersebut, [8]
c) cadangkan lima kaedah bagaimana hutan tersebut dapat diurus dengan baik
untuk generasi yang akan datang. [10]

2007

7. a) Berdasarkan gambar rajah di bawah, nyatakan contoh pengguna di setiap aras trofik,
iaitu aras trofik A, aras trofik B, dan aras trofik C dalam ekosistem X. [5]
b) Jelaskan peranan tumbuh-tumbuhan dalam ekosistem X. [8]
c) Jelaskan bagaimana keseimbangan kitar karbon diganggu oleh aktiviti manusia [12]

24
laikitmoi/kunak
Sistem Ekologi
2007
7. Gambar rajah di bawah menunjukkan kitar karbon dalam ekosistem x.
Saling Kebergantungan Sistem

1997
6. a) Apakah punca-punca yang membawa kepada kemusnahan hutan semula jadi? [10]
b) Dengan memberikan contoh-contoh, tunjukkan bagaimana pemusnahan hutan
boleh memberikan kesan terhadap cuaca dan geomorfologi di sesuatu tempat. [15]

7. Terangkan mengapa pembinaan petempatan di lereng-lereng bukit yang curam di

kawasan tropika lembap tidak digalakkan. [25]

1998
Jadual 1 : Min hujan (mm) bulanan di bandar X

Bulan Jan Feb Ma Apr Mei Jun Jul Ogo Sep Okt Nov Dis
Hujan (mm) 510 276 218 130 160 109 100 185 230 272 380 495

8. a) Dengan menggunakan data pada Jadual 1, lukis satu graf bar untuk menunjukkan
min hujan bulanan di bandar X. [10]
b) Berikan ulasan anda tentang taburan hujan di bandar X. [5]
c) Sekiranya banjir berlaku di bandar X, huraikan langkah-langkah yang boleh di-
ambil untuk mengurangkan keroskan akibat banjir. [10]

25
laikitmoi/kunak
Saling Kebergantungan Sistem
2000
8. Berdasarkan kajian luar yang telah anda jalankan,
a) huraikan ciri-ciri tumbuhan semula jadi di kawasan tersebut, dan [10]
b) jelaskan bagaimana tumbuhan semula jadi yang tersebut telah menjana proses-
proses geomorfologi. [15]

2001
8. Berdasarrkan kajian luar yang telah anda lakukan,
a) terangkan satu kaedah untuk menyukat hujan, [5]
b) huraikan faktor-faktor yang mempengaruhi jumlah penerimaan hujan di kawasan
tersebut, dan [10]
c) jelaskan bagaimana perubahan sumber air menganggu aktiviti manusia. [10]

2003
4. Rajah 1 di halaman 20, menunjukkan sebahagian kawasan lembangan saliran yang
berskala 1: 50 000
a) Apakah yang dimaksudkan dengan lembangan saliran? [5]
b) Berdasarkan Rajah 1,
i) hitung keluasan kawasan banjir [7]
ii) hitung kecerunan Sg. Simpang Kanan dari titik A di Kg. Medan Sari ke titik
B di Kg. Jaya. [3]
c) Huraikan langkah-langkah yang boleh diambil bagi mengatasi kejadian banjir di
kawasan tersebut. [10]

Saling Kebergantungan Sistem

2005

1. a) Huraikan dua jenis tenaga dalam sistem bumi. [5]

b) Huraikan peranan tenaga dalam mewujudkan proses kitaran hidrologi. [10]

 c) Jelaskan kepentingan tenaga suria terhadap pelbagai aktiviti manusia di kawasan
tropika lembap. [10]

2007

8. a) Apakah yang dimaksudkan dengan pemanasan global? [5]

b) Huraikan kesan pemanasan global terhadap sistem geomorfologi. [10]
c) Jelaskan bagaimana kesan pemanasan global mempengaruhi aktiviti manusia
di kawasan tropika lembap. [10]

2008

1. a) Apakah yang dimaksudkan dengan El-Nino? [5]

b) Huraikan cirri kemarau yang berpunca daripada fenomena El-Nino [10]
c) Jelaskan bagaimana kejadian kemarau memberikan kesan kepada ekosistem
daratan. [10]

8. a) Apakah yang dimaksudkan dengan penyahhutanan? [3]

b) Huraikan impak penyahhutanan terhadap kitaran hidrologi, [10]
c) Jelaskan langkah pemeliharaan dan pemuliharaan di kawasan hutan tropika
lembap. [12]

27

laikitmoi/kunak