Kata Matqaion Kata Matqaion Kata Matqaion Kata Matqaion: (Abraham To Christ-1997 BC To 5 BC)

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 38

Matthew

The purpose of this apparatus is to show all variation within Family 35, as identified by a complete
collation of the following twenty representative MSS35, 204, 510, 586, 824, 928, 1072, 1145, 1339,
1435, 1503, 1551, 1667, 2253, 2352, 2382, 2466, 2503, 2554 and 2765. The first reading is that of the
family and represents the vote of all the collated MSS (listed above) that are not identified as having a
variant. 2554 has no variants.

EUAGGELION
KATA MATQAION1
[Abraham to Christ1997 BC to 5 BC]
1)1 Bibloj genesewj Ihsou Cristou( ui`ou Dauid( ui`ou ~Abraam
2 ~Abraam egennhsen ton Isaak( Isaak de egennhsen ton Iakwb( Iakwb de egennhsen
ton Ioudan kai touj adelfouj autou\ 3 Ioudaj de egennhsen ton Farej kai ton Zara ek thj
Qamar( Farej de egennhsen ton Esrwm( Esrwm de egennhsen ton Aram\ 4 Aram de egennhsen
ton Aminadab( Aminadab de egennhsen ton Naasswn( Naasswn de egennhsen ton Salmwn\
5 Salmwn de egennhsen ton Booz ek thj ~Racab( Booz de egennhsen ton Wbhd ek thj ~Rouq(
Wbhd de egennhsen ton Iessai( 6 Iessai de egennhsen ton Dauid ton basilea)
Dauid de o` basileuj egennhsen ton Solomwna ek thj tou Ouriou( 7 Solomwn de
egennhsen ton ~Roboam( ~Roboam de egennhsen ton Abia( Abia de egennhsen ton Asa\ 8 Asa
de egennhsen ton Iwsafat( Iwsafat de egennhsen ton Iwram( Iwram de egennhsen ton Ozian\
9 Oziaj de egennhsen ton Iwaqam( Iwaqam de egennhsen ton2 Acaz( Acaz de egennhsen ton
Ezekian\ 10 Ezekiaj de egennhsen ton Manasshn( Manasshj de egennhsen ton Amwn( Amwn
de egennhsen ton Iwsian\ 11 Iwsiaj de egennhsen ton Ieconian kai touj adelfouj autou epi
thj metoikesiaj Babulwnoj)
12 Meta de thn metoikesian Babulwnoj Ieconiaj egennhsen ton Salaqihl( Salaqihl
de egennhsen ton Zorobabel\ 13 Zorobabel de egennhsen ton Abioud( Abioud de egennhsen
ton Eliakeim( Eliakeim de egennhsen ton Azwr\ 14 Azwr de egennhsen ton Sadwk( Sadwk de
egennhsen ton Aceim( Aceim de egennhsen ton Elioud\ 15 Elioud de egennhsen ton Eleazar(
Eleazar de egennhsen ton Matqan( Matqan de egennhsen ton Iakwb\ 16 Iakwb de egennhsen
ton Iwshf ton andra Mariaj( ex h-j egennhqh Ihsouj(3 o`` legomenoj Cristoj)
17 Pasai oun ai` geneai apo ~Abraam e`wj Dauid geneai dekatessarej( kai apo Dauid
e`wj thj metoikesiaj Babulwnoj geneai dekatessarej( kai apo thj metoikesiaj Babulwnoj e`wj
tou Cristou geneai dekatessarej)
[Conception of Jesus5 BC]
1)18 Tou de Ihsou Cristou h` gennhsij ou`twj h=n) Mnhsteuqeishj gar thj mhtroj autou
Mariaj tw Iwshf( prin h. sunelqein autouj( eu`reqh en gastri ecousa ek Pneumatoj ~Agiou)
19 Iwshf de o` anhr authj( dikaioj wn kai mh qelwn authn paradeigmatisai( eboulhqh laqra
apolusai authn) 20 Tauta de autou enqumhqentoj( idou( aggeloj Kuriou katV onar efanh
autw legwn( ~~Iwshf ui`oj Dauid( mh fobhqhj paralabein Mariam thn gunaika sou( to gar
en auth gennhqen ek Pneumatoj estin ~Agiou) 21 Texetai de ui`on kai kaleseij to onoma
autou Ihsoun( autoj gar swsei ton laon autou apo twn a`martiwn autwn)VV 22 Touto de o`lon
gegonen i`na plhrwqh to r`hqen u`po tou Kuriou dia tou profhtou legontoj 23 ~~Idou( h`
parqenoj en gastri e`xei kai texetai ui`on( kai kalesousin to onoma autou Emmanouhl(VV o[
estin meqermhneuomenon( ~meqV h`mwn o` QeojV) 24 Diegerqeij de o` Iwshf apo tou u`pnou(
epoihsen w`j prosetaxen autw o` aggeloj Kuriou kai parelaben thn gunaika autou( 25 kai
ouk eginwsken authn e`wj o-u eteken ton ui`on authj( ton prwtotokon) Kai ekalesen to onoma
autou IHSOUN)

1
Both the Text and the apparatus are the responsibility of Wilbur N. Pickering, ThM PhD, .
2
1551 omits iwaqam iwaqam de egennhsen ton (homoioteleuton)
3
ihsouj || --- 1667
1
Matthew

[Jesus is born4 BC]


[The wise men]
2)1 Tou de Ihsou gennhqentoj en Bhqleem thj Ioudaiaj( en h`meraij ~Hrwdou tou basilewj(
idou( magoi apo anatolwn paregenonto eij ~Ierosoluma 2 legontej( ~~Pou estin o` tecqeij
basileuj twn Ioudaiwn? Eidomen gar autou ton astera en th anatolh kai hlqomen
proskunhsai autw)VV 3 Akousaj de ~Hrwdhj o` basileuj etaracqh kai pasa ~Ierosoluma metV
autou) 4 Kai sunagagwn pantaj touj arciereij kai grammateij tou laou( epunqaneto parV
autwn pou o` Cristoj gennatai) 5 Oi` de eipon autw( ~~En Bhqleem thj Ioudaiaj( ou`twj gar
gegraptai dia tou profhtou 6 ~Kai su( Bhqleem( gh Iouda( oudamwj elacisth ei= en toij
h`gemosin Iouda( ek sou gar exeleusetai h`goumenoj( o`stij poimanei ton laon mou ton
IsrahlV)VV 7 Tote ~Hrwdhj( laqra kalesaj touj magouj( hkribwsen parV autwn ton cronon
tou fainomenou asteroj) 8 Kai pemyaj autouj eij Bhqleem eipen( ~~Poreuqentej akribwj
exetasate peri tou paidiou\ epan de eu`rhte( apaggeilate moi( o`pwj kagw elqwn proskunhsw
autw)VV
[The Star!]
9 Oi` de akousantej tou basilewj eporeuqhsan( kai idou( o`1 asthr o]n eidon en th
anatolh prohgen autouj e`wj elqwn esth epanw ou- h=n to paidion) 10 Idontej de ton astera(
ecarhsan caran megalhn sfodra) 11 Kai elqontej eij thn oikian eidon to paidion meta
Mariaj thj mhtroj autou( kai pesontej prosekunhsan autw\ kai anoixantej touj qhsaurouj
autwn proshnegkan autw dwra cruson kai libanon kai smurnan) 12 Kai crhmatisqentej
katV onar mh anakamyai proj ~Hrwdhn( diV allhj o`dou anecwrhsan eij thn cwran autwn)
[The flight to Egypt]
13 Anacwrhsantwn de autwn( idou( aggeloj Kuriou fainetai katV onar tw Iwshf
legwn( ~~Egerqeij paralabe to paidion kai thn mhtera autou kai feuge eij Aigupton kai
isqi ekei e`wj an eipw soi( mellei gar ~Hrwdhj zhtein to paidion tou apolesai auto)VV 14 ~O
de egerqeij parelaben to Paidion kai thn mhtera autou nuktoj kai anecwrhsen eij
Aigupton) 15 Kai h=n ekei e`wj thj teleuthj ~Hrwdou( i`na plhrwqh to r`hqen u`po tou Kuriou
dia tou profhtou legontoj ~~Ex Aiguptou ekalesa ton Ui`on mou)VV
[The massacre]
16 Tote `Hrwdhj( idwn o`ti enepaicqh u`po twn magwn( equmwqh lian( kai aposteilaj
aneilen pantaj touj paidaj touj en Bhqleem kai en pasin toij o`rioij authj( apo dietouj kai
katwterw( kata ton cronon o]n hkribwsen para twn magwn) 17 Tote eplhrwqh to r`hqen u`po
~Ieremiou tou profhtou legontoj( 18 ~~Fwnh en `Rama hkousqh( qrhnoj kai klauqmoj kai
odurmoj poluj( ~Rachl klaiousa ta tekna authj kai ouk hqelen paraklhqhnai( o`ti ouk
eisin)VV
[The return to Natsareth]
19 Teleuthsantoj de tou ~Hrwdou( idou( aggeloj Kuriou katV onar fainetai tw
Iwshf en Aiguptw 20 legwn ~~Egerqeij paralabe to Paidion kai thn mhtera autou kai
poreuou eij ghn Israhl( teqnhkasin gar oi` zhtountej thn yuchn tou Paidiou)VV 21 `O de
egerqeij parelaben to Paidion kai thn mhtera autou kai hlqen eij ghn Israhl) 22 Akousaj
de o`ti Arcelaoj basileuei epi thj Ioudaiaj anti `Hrwdou tou patroj autou( efobhqh ekei
apelqein) Crhmatisqeij de katV onar( anecwrhsen eij ta merh thj Galilaiaj( 23 kai elqwn
katwkhsen eij polin legomenhn Nazaret( o`pwj plhrwqh to r`hqen dia twn profhtwn( o`ti
Nazwraioj klhqhsetai)
[Ministry of John the baptizer26 AD]
3)1 En de taij h`meraij ekeinaij paraginetai Iwannhj o` baptisthj khrusswn en th erhmw thj
Ioudaiaj 2 kai legwn( ~~Metanoeite( hggiken gar h` basileia twn ouranwn!VV 3 Ou`toj gar
estin o` r`hqeij u`po ~Hsaiou tou profhtou legontoj ~~Fwnh bowntoj( ~En th erhmw

1
o || --- 1072

2
Matthew

e`toimasate thn o`don1 Kuriou( euqeiaj poieite taj tribouj autouV)VV 4 Autoj de o` Iwannhj
eicen to enduma autou apo tricwn kamhlou kai zwnhn dermatinhn peri thn osfun autou\ h`
de trofh autou h=n akridej kai meli agrion) 5 Tote exeporeueto proj auton `Ierosoluma kai
pasa h`2 Ioudaia kai pasa h` pericwroj tou Iordanou( 6 kai ebaptizonto en tw Iordanh u`pV
autou( exomologoumenoi taj a`martiaj autwn)
[A bunch of snakes]
7 Idwn de pollouj twn Farisaiwn kai Saddoukaiwn ercomenouj epi to baptisma
autou( eipen autoij( ~~Gennhmata ecidnwn! Ti,j u`pedeixen u`min fugein apo thj melloushj
orghj? 8 Poihsate oun karpon axion thj metanoiaj( 9 kai mh doxhte legein en e`autoij(
~Patera ecomen ton ~Abraam)V Legw gar u`min3 o`ti dunatai o` Qeoj ek twn liqwn toutwn
egeirai tekna tw ~Abraam) 10 Hdh de kai h` axinh proj thn r`izan twn dendrwn keitai) Pan
oun dendron mh poioun karpon kalon ekkoptetai kai eij pur balletai)
11 ~~Egw men baptizw u`maj en u`dati eij metanoian( o`` de opisw mou ercomenoj
iscuroteroj mou estin( ou- ouk eimi i`kanoj ta u`podhmata bastasai) Autoj u`maj baptisei en
Pneumati ~Agiw( 12 ou- to ptuon en th ceiri autou( kai diakaqariei thn a`lwna autou( kai
sunaxei ton siton autou eij thn apoqhkhn( to de acuron katakausei puri asbestw)VV
[Baptism of Jesus]
3)13 Tote paraginetai o` Ihsouj apo thj Galilaiaj epi ton Iordanhn proj ton Iwannhn tou
baptisqhnai u`pV autou) 14 `O de Iwannhj diekwluen auton legwn( ~~Egw creian ecw u`po sou
baptisqhnai( kai su erch proj me?VV 15 Apokriqeij de o` Ihsouj eipen proj auton( ~~Afej
arti( ou`twj gar prepon estin h`min plhrwsai pasan dikaiosunhn)VV Tote afihsin auton)
16 Kai baptisqeij o` Ihsouj anebh euquj4 apo tou u`datoj( kai idou( anewcqhsan autw oi`
ouranoi( kai eiden to Pneuma tou Qeou katabainon w`sei peristeran kai ercomenon epV
auton) 17 Kai idou( fwnh ek twn ouranwn legousa( ~~Ou`toj estin o` Ui`oj mou( o` agaphtoj( en
w- eudokhsa)VV
[Jesus tested by Satan]
4)1 Tote o` Ihsouj anhcqh eij thn erhmon u`po tou Pneumatoj peirasqhnai u`po tou diabolou)
2 Kai nhsteusaj h`meraj tessarakonta kai nuktaj tessarakonta( u`steron epeinasen) 3 Kai
proselqwn autw o` peirazwn eipen( ~~Ei Ui`oj ei= tou Qeou( eipe i`na oi` liqoi ou`toi artoi
genwntai)VV 4 `O de apokriqeij eipen( ~~Gegraptai( ~Ouk epV artw monw zhsetai anqrwpoj(
allV epi panti r`hmati ekporeuomenw dia stomatoj Qeou)VV 5 Tote paralambanei auton o`
diaboloj eij thn a`gian polin kai i`sthsin auton epi to pterugion tou i`erou( 6 kai legei
autw( ~~Ei Ui`oj ei= tou Qeou( bale seauton katw) Gegraptai gar o`ti ~Toij aggeloij autou
enteleitai peri sou( kai epi ceirwn arousin se( mhpote proskoyhj proj liqon ton poda
sou)VV 7 Efh autw o` Ihsouj( ~~Palin gegraptai( ~Ouk ekpeiraseij5 Kurion ton Qeon sou)VV
8 Palin paralambanei auton o` diaboloj eij oroj u`yhlon lian kai deiknusin autw pasaj taj
basileiaj tou kosmou kai thn doxan autwn) 9 Kai legei autw( ~~Tauta panta soi dwsw ean
peswn proskunhshj6 moi)VV 10 Tote legei autw o` Ihsouj( ~~ `Upage opisw mou( Satana!
Gegraptai gar `Kurion ton Qeon sou proskunhseij(7 kai autw monw latreuseijV)VV 11 Tote
afihsin auton o` diaboloj kai idou( aggeloi proshlqon kai dihkonoun autw)
[Jesus chooses Capernaum as His base of operations27 AD]
4)12 Akousaj de o` Ihsouj o`ti Iwannhj paredoqh( anecwrhsen eij thn Galilaian)
13 Kai
katalipwn thn Nazaret( elqwn katwkhsen eij Kapernaoum thn paraqalassian( en o`rioij
Zaboulwn kai Nefqaleim\ 14 i`na plhrwqh to r`hqen dia ~Hsaiou tou profhtou legontoj\
1
odon || 1 tou 2503
2
h || --- 1145
3
umin || hmin 1503
4
anebh euquj 1503c || ~ 21 1503
5
ekpeiraseij || ekpeirashj 1145
6
proskunhshj || proskunhseij 204,1667,2352
7
proskunhseij || proskunhshj 824
3
Matthew

15 ~~Gh Zaboulwn kai gh Nefqaleim( o`don qalasshj( peran tou Iordanou( Galilaia twn
eqnwn 16 ~O laoj o`` kaqhmenoj en skotei eiden fwj mega( kai toij kaqhmenoij en cwra kai
skia qanatou fwj aneteilen autoij)VV
[Peter, Andrew, James and John]
17 Apo tote hrxato o` Ihsouj khrussein kai legein( ~~Metanoeite( hggiken gar h`
basileia twn ouranwnVV) 18 Peripatwn de para thn qalassan thj Galilaiaj eiden duo
adelfouj( Simwna ton legomenon Petron kai Andrean ton adelfon autou( ballontaj
amfiblhstron eij thn qalassan( hsan gar a`lieij) 19 Kai legei autoij( ~~Deute opisw mou(
kai poihsw u`maj a`lieij anqrwpwnVV) 20 Oi` de euqewj afentej ta diktua hkolouqhsan autw)
21 Kai probaj ekeiqen( eiden allouj duo adelfouj( Iakwbon $ton tou Zebedaiou% kai Iwannhn
ton adelfon autou( en tw ploiw meta Zebedaiou tou patroj autwn katartizontaj ta diktua
autwn( kai ekalesen autouj) 22 Oi` de euqewj afentej to ploion kai ton patera autwn
hkolouqhsan autw)
[A tour of Galilee]
23 Kai perihgen o`lhn thn Galilaian o` Ihsouj( didaskwn en taij sunagwgaij autwn
kai khrusswn to euaggelion thj basileiaj( kai qerapeuwn pasan noson kai pasan malakian
en tw law) 24 Kai aphlqen h` akoh autou eij o`lhn thn Surian) Kai proshnegkan autw
pantaj touj kakwj econtaj( poikilaij nosoij kai basanoij sunecomenouj( kai daimonizo&
menouj kai selhniazomenouj kai paralutikoujkai eqerapeusen autouj) 25 Kai hkolouqhsan
autw ocloi1 polloi apo thj Galilaiaj kai Dekapolewj kai `Ierosolumwn kai Ioudaiaj kai
peran tou Iordanou)
[The Sermon on the Mount]
5)1 Idwn de touj oclouj anebh eij to oroj kai( kaqisantoj autou( proshlqon autw oi`
maqhtai autou)
[The Beatitudes]
2 Kai anoixaj to stoma autou edidasken autouj legwn( 3 ~~Makarioi oi` ptwcoi tw
pneumati( o`ti autwn estin h` basileia twn ouranwn) 4 Makarioi oi` penqountej( o`ti autoi
paraklhqhsontai) 5 Makarioi oi` praeij( o`ti autoi klhronomhsousin2 thn ghn) 6 Makarioi
oi` peinwntej kai diywntej thn dikaiosunhn( o`ti autoi cortasqhsontai) 7 Makarioi oi`
elehmonej( o`ti autoi elehqhsontai) 8 Makarioi oi` kaqaroi th kardia( o`ti autoi ton Qeon
oyontai) 9 Makarioi oi` eirhnopoioi( o`ti autoi ui`oi Qeou klhqhsontai) 10 Makarioi oi`
dediwgmenoi e``neken dikaiosunhj( o`ti autwn estin h` basileia twn ouranwn)
[For disciples]
11 ~~Makarioi este o`tan oneidiswsin u`maj kai diwxwsin( kai eipwsin pan ponhron
r`hma kaqV u`mwn( yeudomenoi( e`neken emou) 12 Cairete kai agalliasqe( o`ti o` misqoj u`mwn
poluj en toij ouranoij( ou`twj gar ediwxan touj profhtaj touj pro u`mwn) 13 ~Umeij este to
a`laj thj ghj\ ean de to a`laj mwranqh( en ti,ni a`lisqhsetai? Eij ouden iscuei eti ei mh
blhqhnai exw3 kai katapateisqai u`po twn anqrwpwn) 14 ~Umeij este to fwj tou kosmou) Ou
dunatai polij krubhnai epanw orouj keimenh) 15 Oude kaiousin lucnon kai tiqeasin auton
u`po ton modion( allV epi thn lucnian( kai lampei pasin toij4 en th oikia) 16 Ou`twj
lamyatw to fwj u`mwn emprosqen twn anqrwpwn( o`pwj idwsin u`mwn ta kala5 erga kai
doxaswsin ton Patera u`mwn ton en toij ouranoij)
[Jesus interpretes the Law]
17 ~~Mh nomishte o`ti hlqon katalusai ton Nomon h. touj Profhtaj\ ouk hlqon
katalusai alla plhrwsai) 18 Amhn gar legw u`min( e``wj an parelqh o` ouranoj kai h` gh(
iwta e`n h. mia keraia ou mh parelqh apo tou Nomou e`wj an panta genhtai) 19 {Oj ean oun

1
ocloi 1145c || --- 1145
2
klhronomhsousin 1145c || klhronomosousin 1145
3
exw || e`xw 1145
4
toij || thj 1667
5
umwn ta kala || ~ 231 1551

4
Matthew

lush mian twn entolwn toutwn twn elacistwn kai didaxh ou`twj touj anqrwpouj( elacistoj
klhqhsetai en th basileia twn ouranwn\ o[j dV an poihsh kai didaxh( ou`toj megaj klhqhsetai
en th basileia twn ouranwn)1 20 Legw gar u`min o`ti ean mh perisseush h` dikaiosunh u`mwn
pleion twn grammatewn kai farisaiwn( ou mh eiselqhte eij thn basileian twn ouranwn)
[About respecting others]
21 ~~Hkousate o`ti erreqh toij arcaioij( `Ou foneuseij( o[j dV an foneush( enocoj
estai th krisei)V 22 Egw de legw u`min o`ti paj o` orgizomenoj tw adelfw autou eikh enocoj
estai th krisei) {Oj dV an eiph tw adelfw autou( ~ `Raka(V enocoj estai tw sunedriw) {Oj dV
an eiph( ~Mwre(V enocoj estai eij thn Geennan tou puroj) 23 Ean oun prosferhj to dwron
sou epi to qusiasthrion kai ekei mnhsqhj o`ti o` adelfoj sou ecei ti kata sou( 24 afej ekei
to dwron sou emprosqen tou qusiasthriou( kai u`page( prwton diallaghqi tw adelfw sou(
kai tote elqwn prosfere to dwron sou) 25 Isqi eunown tw antidikw sou tacu e`wj o`tou2 ei=
en th o`dw metV autou( mhpote se paradw o` antidikoj tw krith( kai o` krithj se paradw tw
u`phreth( kai eij fulakhn blhqhsh) 26 Amhn legw soi( ou mh exelqhj ekeiqen e`wj an apodwj
ton escaton kodranthn!
[About sexual sin]
27 ~~Hkousate o`ti erreqh( ~Ou moiceuseij)V 28 Egw de legw u`min o`ti paj o` blepwn
gunaika proj to epiqumhsai authn3 hdh emoiceusen authn en th kardia autou) 29 Ei de o`
ofqalmoj sou o` dexioj skandalizei se( exele auton kai bale apo sou( sumferei gar soi i``na
apolhtai e`n twn melwn sou kai mh o`lon to swma sou blhqh eij Geennan) 30 Kai ei h` dexia
sou ceir skandalizei se( ekkoyon authn kai bale apo sou\ sumferei gar soi i`na apolhtai
e`n twn melwn sou kai mh o`lon to swma sou blhqh eij Geennan) 31 Erreqh o`ti ~o]j an
apolush thn gunaika autou( dotw auth apostasionV) 32 Egw de legw u`min o`ti o]j an apolush
thn gunaika autou( parektoj logou porneiaj( poiei authn moicasqai( kai o]j ean
apolelumenhn gamhsh moicatai)
[About swearing]
33 ~~Palin hkousate o`ti erreqh toij arcaioij( ~Ouk epiorkhseij( apodwseij de tw
Kuriw touj o`rkouj4 sou)V 34 Egw de legw u`min mh omosai o`lwj mhte en tw ouranw( o`ti
qronoj estin tou Qeou\ 35 mhte en th gh( o`ti u`popodion estin twn podwn autou\ mhte eij
`Ierosoluma( o`ti polij estin tou megalou Basilewj\ 36 mhte en th kefalh sou omoshj( o`ti ou
dunasai mian trica leukhn h. melainan poihsai) 37 Estw de o` logoj u`mwn ~nai naiV( ~ou ouV\
to de perisson toutwn ek tou ponhrou estin)
[About retaliation]
38 ~~Hkousate o`ti erreqh( `Ofqalmon anti ofqalmou kai odonta anti odontoj)V
39 Egw de legw u`min mh antisthnai tw ponhrw\ allV o`stij se r`apisei epi thn dexian
siagona( streyon autw kai thn allhn) 40 Kai tw qelonti soi5 kriqhnai kai ton citwna sou
labein( afej autw kai to6 i``mation) 41 Kai o`stij se aggareusei milion e`n( u`page metV autou
duo) 42 Tw aitounti se didou( kai ton qelonta apo sou daneisasqai mh apostrafhj)
[How to treat enemies]
43 ~~Hkousate o`ti erreqh( ~Agaphseij ton plhsion sou kai mishseij ton ecqron sou)V
44 Egw de legw u`min( agapate touj ecqrouj u`mwn( eulogeite touj katarwmenouj u`maj( kalwj
poieite toij misousin u`maj( kai proseucesqe u`per twn ephreazontwn u`maj kai diwkontwn
u`maj( 45 o`pwj genhsqe ui`oi tou Patroj u`mwn tou en toij ouranoij( o`ti ton h`lion autou
anatellei epi ponhrouj kai agaqouj( kai brecei epi dikaiouj kai adikouj) 46 Ean gar
agaphshte touj agapwntaj u`maj( ti,na misqon ecete? Ouci kai oi` telwnai to auto poiousin?
47 Kai ean aspashsqe touj filouj u`mwn monon( ti, perisson poieite? Ouci kai oi` telwnai

1
1551 omits oj dan poihsh kai didaxh outoj megaj klhqhsetai en th basileia twn ouranwn (homoioteleuton)
2
e`wj o`tou || e`wso,tou f35 generally
3
authn || authj 1435
4
o`rkouj || orkouj 1145,1667
5
soi || se 1435
6
to || tw 1667
5
Matthew

ou`twj poiousin? 48 Esesqe oun u`meij teleioi w`sper o` Pathr u`mwn o` en toij ouranoij
teleioj estin)
[Jesus warns against religious ostentation]
6)1 ~~Prosecete thn elehmosunhn u`mwn mh poiein emprosqen twn anqrwpwn proj to
qeaqhnai autoij) Ei de mh ge( misqon ouk ecete para tw Patri u`mwn tw en toij ouranoij)
2 ~Otan oun poihj elehmosunhn( mh salpishj emprosqen sou( w`sper oi` u`pokritai poiousin en
taij sunagwgaij kai en taij r`umaij( o`pwj doxasqwsin u`po twn anqrwpwn) Amhn legw u`min(
apecousin ton misqon autwn) 3 Sou de poiountoj elehmosunhn( mh gnwtw h` aristera sou ti,
poiei h` dexia sou( 4 o`pwj h= sou h` elehmosunh en tw kruptw) Kai o` Pathr sou o` blepwn en
tw kruptw autoj apodwsei soi en tw fanerw) 5 ~~Kai o`tan proseuch( ouk esh w`sper oi`
u`pokritai( o`ti filousin en taij sunagwgaij kai en taij gwniaij twn plateiwn e`stwtej
proseucesqai( o`pwj an fanwsin toij anqrwpoij) Amhn legw u`min o`ti apecousin ton misqon
autwn) 6 Su de( o`tan proseuch( eiselqe eij to tameion sou( kai kleisaj thn quran sou(
proseuxai tw Patri sou tw en tw1 kruptw\ kai o` Pathr sou o` blepwn en tw kruptw
apodwsei soi en tw fanerw)
[How to pray]
7 Proseucomenoi de mh battologhshte w`sper oi` eqnikoi\2 dokousin gar o`ti en th
polulogia autwn eisakousqhsontai) 8 Mh oun o`moiwqhte autoij( oiden gar o` Pathr u`mwn
w-n creian ecete pro tou u`maj aithsai auton) 9 ~~Ou`twj oun proseucesqe u`meij\ ~Pater h`mwn
o` en toij ouranoij( a`giasqhtw to onoma sou( 10 elqetw h` basileia sou( genhqhtw to qelhma
sou( w`j en ouranw kai epi thj ghj) 11 Ton arton h`mwn ton epiousion doj h`min shmeron)
12 Kai afej h`min ta ofeilhmata h`mwn( w`j kai h`meij3 afiemen toij ofeiletaij h`mwn) 13 Kai
mh eisenegkhj h`maj eij peirasmon( alla r`usai h`maj apo tou ponhrou\ o`ti sou estin h`
basileia kai h` dunamij kai h` doxa eij touj aiwnaj) Amhn) 1v 4 Ean gar afhte toij anqrwpoij
ta paraptwmata autwn( afhsei kai u`min o` Pathr u`mwn o` ouranioj) 15 Ean de mh afhte toij
anqrwpoij ta paraptwmata autwn( oude o` Pathr u`mwn4 afhsei ta paraptwmata u`mwn)
[How to fast]
16 ~~~Otan de nhsteuhte( mh ginesqe w`sper oi` u`pokritai skuqrwpoi( afanizousin gar
ta proswpa autwn o`pwj fanwsin toij anqrwpoij nhsteuontej) Amhn5 legw u`min o`ti
apecousin ton misqon autwn) 17 Su de nhsteuwn aleiyai sou thn kefalhn( kai to proswpon
sou niyai( 18 o`pwj mh fanhj toij anqrwpoij nhsteuwn alla tw Patri sou tw en tw
kruptw\ kai o` Pathr sou o` blepwn en tw kruptw apodwsei soi)
[The right attitude toward material supply]
19 ~~Mh qhsaurizete u`min qhsaurouj epi thj ghj( o`pou shj kai brwsij afanizei kai
o`pou kleptai diorussousin kai kleptousin\ 20 qhsaurizete de u`min qhsaurouj en ouranw(
o`pou oute shj oute brwsij afanizei kai o`pou kleptai ou diorussousin oude kleptousin\
21 o`pou gar estin o` qhsauroj u`mwn ekei estai kai h` kardia u`mwn)
[About world-view]
22 ~~~O lucnoj tou swmatoj estin o` ofqalmoj) Ean oun o` ofqalmoj sou a`plouj h=(
o`lon to swma sou fwteinon estai) 23 Ean de o` ofqalmoj sou ponhroj h=( o`lon to swma sou
skoteinon estai) Ei oun to fwj to en soi skotoj estin( to skotoj poson!
[You cannot serve God and Money]
24 ~~Oudeij dunatai dusin kurioij douleuein\ h. gar ton e``na mishsei kai ton e`teron
agaphsei( h. e`noj anqexetai kai tou e`terou katafronhsei) Ou dunasqe Qew douleuein kai
mamwna) 25 Dia touto legw u`min( mh merimnate th yuch u`mwn( ti, faghte kai ti, pihte\ mhde
tw swmati u`mwn ti, endusesqe)6 Ouci h` yuch pleiwn1 estin thj trofhj kai to swma tou
1
tw || --- 204
2
eqnikoi || eqnhkoi [10%] 510
3
hmeij || umeij 1551
4
umwn 35c,1145c || 1 o ouranioj [5%] 35,1145?
5
amhn || 1 gar 510,2382
6
endusesqe || endushsqe [70%] 1145
6
Matthew

endumatoj? 26 Embleyate eij ta peteina tou ouranou( o`ti ou speirousin oude qerizousin
oude sunagousin eij apoqhkaj( kai o` Pathr u`mwn o` ouranioj trefei auta) Ouc u`meij mallon
diaferete autwn? 27 Ti,j de ex u`mwn merimnwn dunatai prosqeinai epi thn h`likian autou
phcun e``na? 28 Kai peri endumatoj ti, merimnate? Katamaqete ta krina tou agrou( pwj
auxanei\ ou kopia oude nhqei) 29 Legw de u`min o`ti oude Solomwn en pash th doxh autou
periebaleto w`j e`n toutwn) 30 Ei de ton corton tou agrou( shmeron onta kai aurion eij
klibanon ballomenon( o` Qeoj ou`twj amfiennusin( ou pollw mallon u`maj( oligopistoi?
31 Mh oun merimnhshte legontej( ~Ti, fagwmen?V h. ~Ti,, piwmen?V h. ~Ti, peribalwmeqa?V2
32 Panta gar tauta ta eqnh epizhtei) Oiden gar o` Pathr u`mwn o` ouranioj o`ti crhzete
toutwn a`pantwn) 33 Zhteite de prwton thn basileian tou Qeou kai thn dikaiosunhn autou(
kai tauta panta prosteqhsetai u`min) 34 Mh oun merimnhshte eij thn aurion( h` gar aurion
merimnhsei3 ta e`authj) Arketon th h`mera h` kakia authj)
[The right attitude toward others]
7)1 ~~Mh krinete( i`na mh kriqhte) 2 En w- gar krimati krinete( kriqhsesqe\ kai en w-
metrw metreite( metrhqhsetai u`min) 3 Ti, de blepeij to karfoj to en tw ofqalmw tou
adelfou sou( thn de en tw sw ofqalmw dokon ou katanoeij? 4 .H pwj ereij tw adelfw sou(
~Afej ekbalw to karfoj apo tou ofqalmou souV( kai idou( h` dokoj en tw ofqalmw sou?
5 ~Upokrita! Ekbale prwton thn dokon ek tou ofqalmou sou( kai tote diableyeij ekbalein
to karfoj ek tou ofqalmou tou adelfou sou)
[Analyze your audience]
6 ~~Mh dwte4 to a`gion toij kusin( mhde balhte touj margaritaj u`mwn emprosqen twn
coirwn\ mhpote katapathswsin autouj en toij posin autwn( kai strafentej r`hxwsin u`maj)
[Be persistent, yet considerate]
7 ~~Aiteite( kai doqhsetai u`min\ zhteite( kai eu`rhsete\ krouete( kai anoighsetai u`min)
8 Paj gar o` aitwn lambanei kai o` zhtwn eu`riskei kai tw krouonti anoighsetai) 9 .H ti,j
estin ex u`mwn anqrwpoj( o]n ean aithsh o` ui`oj autou arton( mh liqon epidwsei autw?
10 Kai ean icqun aithsh( mh ofin epidwsei autw? 11 Ei oun u`meij( ponhroi ontej( oidate
domata agaqa didonai toij teknoij u`mwn( posw mallon o` Pathr u`mwn o` en toij ouranoij
dwsei agaqa toij aitousin auton? 12 Panta oun o`sa an qelhte i`na poiwsin u`min oi`
anqrwpoi( ou`twj kai u`meij poieite autoij\ ou`toj gar estin o` Nomoj kai oi` Profhtai)5
[Eternal destiny]
13 ~~Eiselqete dia thj stenhj pulhj( o`ti plateia h` pulh kai eurucwroj h` o`doj h`
apagousa eij thn apwleian( kai polloi eisin oi` eisercomenoi diV authj) 14 Ti, stenh h` pulh
kai teqlimmenh h` o`doj h` apagousa eij thn zwhn( kai oligoi eisin oi` eu`riskontej authn!
[A tree is known by its fruits]
15 ~~Prosecete de apo twn yeudoprofhtwn( oi`tinej ercontai proj u`maj en endumasin
probatwn( eswqen de eisin lukoi a`rpagej) 16 Apo twn karpwn autwn epignwsesqe autouj)
Mhti sullegousin apo akanqwn stafulhn h. apo tribolwn suka? 17 Ou`twj pan dendron
agaqon karpouj kalouj poiei( to de sapron dendron karpouj ponhrouj poiei) 18 Ou dunatai
dendron agaqon karpouj ponhrouj poiein( oude dendron sapron karpouj kalouj poiein)
19 Pan oun dendron mh poioun karpon kalon ekkoptetai kai eij pur balletai) 20 Ara ge(
apo twn karpwn autwn epignwsesqe autouj)
[We have to do the Fathers will]
21 ~~Ou paj o` legwn moi( ~Kurie( KurieV( eiseleusetai eij thn basileian twn
ouranwn( allV o` poiwn to qelhma tou Patroj mou tou en ouranoij) 22 Polloi erousin moi
en ekeinh th h`mera( ~Kurie( Kurie( ou tw sw onomati proefhteusamen( kai tw sw onomati

1
pleiwn || pleion [70%] 824
2
peribalwmeqa || periballwmeqa [5%] 2352,2503
3
merimnhsei || merimnhsh 1667
4
dwte || dote 1435
5
profhtai || profhte 1551
7
Matthew

daimonia exebalomen( kai tw sw onomati dunameij pollaj epoihsamen? v 23 Kai tote


o`mologhsw autoij o`ti ~Oudepote egnwn u`maj! Apocwreite apV emou oi` ergazomenoi thn
anomian) v
[All face adversityfoundation determines outcome]
24 ~~Paj oun o`stij akouei mou touj logouj toutouj kai poiei autouj( o`moiwsw auton
andri fronimw( o`stij wkodomhsen thn oikian autou epi thn petran) 25 Kai katebh h` broch
kai hlqon oi` potamoi kai epneusan oi` anemoi kai prosepeson th oikia ekeinh( kai ouk
epesen( teqemeliwto gar epi thn petran) 26 Kai paj o` akouwn mou touj logouj toutouj kai
mh poiwn autouj o`moiwqhsetai andri mwrw( o`stij wkodomhsen thn oikian autou epi thn
ammon) 27 Kai katebh h` broch kai hlqon oi` potamoi kai epneusan oi` anemoi kai prosekoyan
th oikia ekeinh( kai epesen\ kai h=n h` ptwsij authj megalh)VV
[Editorial comment]
28 Kai egeneto o`te sunetelesen o` Ihsouj touj logouj toutouj( exeplhssonto oi` ocloi
epi th didach autou( 29 h=n gar didaskwn autouj w`j exousian ecwn kai ouc w`j oi`
grammateij)
[The Messiah demonstrates His power]
[Jesus heals a leper]
8)1 Katabanti de autw apo tou orouj( hkolouqhsan autw ocloi polloi) 2 Kai idou( leproj
elqwn prosekunei autw( legwn( ~~Kurie( ean qelhj( dunasai me kaqarisai)VV 3 Kai ekteinaj
thn ceira h`yato autou o` Ihsouj( legwn( ~~Qelw(1 kaqarisqhti)VV Kai euqewj ekaqarisqh autou
h` lepra) 4 Kai legei autw o` Ihsouj ~~~Ora mhdeni eiphj( allV u`page( seauton deixon tw
i`erei( kai prosenegkai to dwron o[ prosetaxen Mwshj( eij marturion autoij)VV
[Jesus heals at a distance]
5 Eiselqonti de autw eij Kapernaoum( proshlqen autw e`katontarcoj( parakalwn
auton 6 kai legwn( ~~Kurie( o` paij mou beblhtai en th oikia paralutikoj( deinwj
basanizomenoj)VV 7 Kai legei autw o` Ihsouj( ~~Egw elqwn qerapeusw auton)VV 8 Kai
apokriqeij o` e`katontarcoj efh( ~~Kurie( ouk eimi i`kanoj i`na mou u`po thn steghn eiselqhj\
alla monon eipe logw( kai iaqhsetai o` paij mou) 9 Kai gar egw anqrwpoj eimi u`po
exousian( ecwn u`pV emauton stratiwtaj) Kai legw toutw( ~Poreuqhti( v kai poreuetai\ kai
allw( ~Ercou(V kai ercetai\ kai tw doulw mou( ~Poihson touto( v kai poiei)VV 10 Akousaj de o`
Ihsouj eqaumasen( kai eipen toij akolouqousin( ~~Amhn legw u`min( oude en tw Israhl
tosauthn pistin eu`ron! 11 Legw de u`min o`ti polloi apo anatolwn kai dusmwn h`xousin kai
anakliqhsontai2 meta ~Abraam kai Isaak kai Iakwb en th3 basileia twn ouranwn( 12 oi` de
ui`oi thj basileiaj ekblhqhsontai eij to skotoj to exwteron) Ekei estai o` klauqmoj kai o`
brugmoj twn odontwn)VV 13 Kai eipen o` Ihsouj tw e`katontarcw( ~~ `Upage( kai w`j episteusaj
genhqhtw soi)VV Kai iaqh o` paij autou en th w`ra ekeinh)
[Peters mother-in-law]
14 Kai elqwn o` Ihsouj4 eij thn oikian Petrou( eiden thn penqeran autou beblhmenhn
kai puressousan) 15 Kai h`yato thj ceiroj authj( kai afhken authn o` puretoj kai hgerqh
kai dihkonei5 autw) 16 Oyiaj de genomenhj( proshnegkan autw daimonizomenouj pollouj) Kai
exebalen ta pneumata logw( kai pantaj touj kakwj econtaj eqerapeusen( 17 o`pwj plhrwqh
to r`hqen dia ~Hsaiou tou profhtou( legontoj( ~~Autoj taj asqeneiaj h`mwn elaben kai taj
nosouj ebastasen)VV
18 Idwn de o` Ihsouj pollouj oclouj peri auton( ekeleusen apelqein eij to peran)
19 Kai proselqwn ei-j grammateuj eipen autw( ~~Didaskale( akolouqhsw soi o`pou ean

1
qelw || --- 1145
2
anakliqhsontai || anaklhqhsontai [30%] 1145
3
1435 is missing a folio, 8:2-11
4
o ihsouj || --- 1145
5
dihkonei || dhkonei 510
8
Matthew

aperch)VV 20 Legei autw o` Ihsouj( ~~Ai` alwpekej fwleouj ecousin1 kai ta peteina tou
ouranou kataskhnwseij( o` de Ui`oj tou Anqrwpou ouk ecei pou thn kefalhn klinh)VV
21 ~Eteroj de twn maqhtwn eipen autw( ~~Kurie( epitreyon moi prwton apelqein kai qayai
ton patera mou)VV 22 ~O de Ihsouj eipen autw( ~~Akolouqei moi( kai afej touj nekrouj qayai
touj e`autwn nekrouj)VV
[Jesus controls wind and wave]
23 Kai embanti autw eij to ploion( hkolouqhsan autw oi` maqhtai autou) 24 Kai
idou( seismoj megaj egeneto en th qalassh( w`ste to ploion kaluptesqai u`po twn kumatwn)
Autoj de ekaqeuden) 25 Kai proselqontej oi` maqhtai hgeiran auton legontej( ~~Kurie( swson
h`maj! Apollumeqa!VV 26 Kai legei autoij( ~~Ti, deiloi este( oligopistoi?VV Tote egerqeij
epetimhsen toij anemoij kai th qalassh( kai egeneto galhnh megalh) 27 ~Oi de anqrwpoi
eqaumasan( legontej( ~~Potapoj estin ou-toj o`ti kai oi` anemoi kai h` qalassa u`pakouousin
autw?VV
[Jesus controls any number of demons]
28 Kai elqonti autw eij to peran eij thn cwran twn Gergeshnwn( u`phnthsan autw
duo daimonizomenoi( ek twn mnhmeiwn exercomenoi( calepoi lian( w`ste mh iscuein tina
parelqein dia thj o`dou ekeinhj) 29 Kai idou( ekraxan legontej ~~Ti, h`min kai soi( Ihsou(2
Ui`e tou Qeou? Hlqej w-de pro kairou basanisai h`maj?VV 30 +Hn de makran apV autwn agelh
coirwn pollwn boskomenh) 31 Oi` de daimonej parekaloun auton( legontej( ~~Ei ekballeij
h`maj( epitreyon h`min apelqein eij thn agelhn twn coirwn)VV 32 Kai eipen autoij(
~~~UpageteVV Oi` de exelqontej aphlqon eij thn agelhn twn coirwn) Kai idou( w`rmhsen pasa
h` agelh twn coirwn kata tou krhmnou eij thn qalassan kai apeqanon en toij u`dasin)
33 Oi` de boskontej efugon( kai apelqontej eij thn polin aphggeilan panta( kai ta twn
daimonizomenwn) 34 Kai idou( pasa h` polij exhlqen3 eij sunanthsin tw Ihsou) Kai idontej
auton parekalesan o`pwj metabh apo twn o`riwn autwn)
[Jesus forgives sins]
9)1 Kai embaj eij to ploion dieperasen kai hlqen eij thn idian polin) 2 Kai idou(
proseferon autw paralutikon epi klinhj beblhmenon) Kai idwn o` Ihsouj thn pistin autwn
eipen tw paralutikw( ~~Qarsei( teknon\ afewntai soi ai` a`martiai sou)VV 3 Kai idou( tinej
twn grammatewn eipon en e`autoij( ~~Ou`toj blasfhmei!VV 4 Kai eidwj4 o` Ihsouj taj enqumhseij
autwn eipen( ~~~Inati, u`meij enqumeisqe ponhra en taij kardiaij u`mwn? 5 Ti, gar estin
eukopwteron( eipein( ~Afewntai sou ai` a`martiai(V h. eipein( ~Egeirai kai peripatei?V 6 ~Ina
de eidhte o`ti exousian ecei o` Ui`oj tou Anqrwpou epi thj ghj afienai a`martiajVVtote legei
tw paralutikw( ~~Egerqeij aron sou thn klinhn kai u`page eij ton oikon souVV 7 Kai
egerqeij aphlqen eij ton oikon autou) 8 Idontej de oi` ocloi eqaumasan kai edoxasan ton
Qeon( ton donta exousian toiauthn toij anqrwpoij)
[Matthew called]
9 Kai paragwn o` Ihsouj ekeiqen5 eiden anqrwpon kaqhmenon epi to telwnion(
Matqaion legomenon( kai legei autw( ~~Akolouqei moi)VV Kai anastaj hkolouqhsen autw)
10 Kai egeneto autou anakeimenou en th oikia( kai idou( polloi telwnai kai a`martwloi
elqontej sunanekeinto tw Ihsou kai toij maqhtaij autou) 11 Kai idontej oi` Farisaioi eipon
toij maqhtaij autou( ~~Dia ti, meta twn6 telwnwn kai a`martwlwn esqiei kai pinei o`
didaskaloj u`mwn?VV 12 ~O de Ihsouj akousaj eipen autoij( ~~Ou creian ecousin oi` iscuontej

1
2352 is missing a folio, 8:10-20.
2
ihsou || --- 2466
3
exhlqen || exhlqon 1435
4
eidwj || idwj 824 || eidwn (1%) 204 || idwn (65.7%)
5
ekeiqen || --- 1551
6
twn || --- 2466
9
Matthew

iatrou allV oi` kakwj econtej) 13 Poreuqentej1 de maqete ti, estin( ~Eleon2 qelw kai ou
qusianV) Ou gar hlqon kalesai dikaiouj( alla a`martwlouj eij metanoian)VV
[Fasting]
14 Tote prosercontai autw oi`` maqhtai Iwannou( legontej( ~~Dia ti, h`meij kai oi`
farisaioi nhsteuomen polla( oi` de maqhtai sou ou nhsteuousin?VV 15 Kai eipen autoij o`
Ihsouj( ~~Mh dunantai oi` ui`oi tou numfwnoj penqein efV o`son cronon metV autwn estin o`
numfioj? Eleusontai de h`merai o`tan aparqh apV autwn o` numfioj( kai tote nhsteusousin)
[Old wineskins]
16 ~~Oudeij de epiballei epiblhma r`akouj agnafou epi i`matiw palaiw( airei gar to
plhrwma autou apo tou i`matiou( kai ceiron scisma ginetai) 17 Oude ballousin oinon neon3
eij askouj palaiouj\ ei de mh ge( r`hgnuntai oi` askoi( kai o` oinoj ekceitai kai oi` askoi4
apolountai)5 Alla ballousin oinon neon eij askouj kainouj( kai amfoteroi sunthrountai)VV
[Jesus raises the dead]
18 Tauta autou lalountoj autoij( idou( arcwn tij elqwn prosekunei autw( legwn
o`ti ~~~H qugathr mou arti eteleuthsen( alla elqwn epiqej thn ceira sou epV authn kai
zhsetai)VV 19 Kai egerqeij o` Ihsouj hkolouqhsen autw( kai oi` maqhtai autou) 20 Kai idou(
gunh ai`morroousa dwdeka eth proselqousa opisqen h`yato tou kraspedou tou i`matiou autou)
21 Elegen gar en e`auth( ~~Ean monon a`ywmai tou i`matiou autou swqhsomai)VV 22 ~O de Ihsouj
epistrafeij kai idwn authn eipen( ~~Qarsei( qugater\ h` pistij sou seswken se)VV Kai eswqh
h` gunh apo thj w`raj ekeinhj) 23 Kai elqwn o` Ihsouj eij thn oikian tou arcontoj kai idwn
touj aulhtaj kai ton oclon qoruboumenon( 24 legei autoij( ~~Anacwreite( ou gar apeqanen
to korasion alla kaqeudei)VV Kai kategelwn autou) 25 `Ote de exeblhqh o` ocloj( eiselqwn
ekrathsen thj ceiroj authj( kai hgerqh to korasion) 26 Kai exhlqen h` fhmh au`th eij o`lhn
thn ghn ekeinhn)
[Jesus restores sight and speech]
27 Kai paragonti ekeiqen tw Ihsou( hkolouqhsan autw duo tufloi( krazontej kai
legontej( ~~Elehson h`maj( Ui`oj Dauid!VV 28 Elqonti de eij thn oikian( proshlqon autw oi`
tufloi\ kai legei autoij( ~~Pisteuete o`ti dunamai touto poihsai?VV Legousin autw( ~~Nai(
Kurie)VV 29 Tote h`yato twn ofqalmwn autwn( legwn( ~~Kata thn pistin u`mwn genhqhtw
u`min)VV 30 Kai anewcqhsan autwn oi` ofqalmoi) Kai enebrimhsato autoij o` Ihsouj( legwn(
~~ `Orate mhdeij ginwsketwVV 31 Oi` de exelqontej diefhmisan6 auton en o`lh th gh ekeinh)
32 Autwn de exercomenwn( idou( proshnegkan autw anqrwpon kwfon daimonizomenon)
33 Kai ekblhqentoj tou daimoniou( elalhsen o` kwfoj) Kai eqaumasan oi` ocloi( legontej o`ti(
~~Oudepote efanh ou`twj en tw Israhl!VV 34 Oi` de Farisaioi elegon( ~~En tw arconti twn
daimoniwn ekballei ta daimonia)VV
[The harvest needs workers]
35 Kai perihgen o` Ihsouj taj poleij pasaj kai taj7 kwmaj didaskwn en taij
sunagwgaij autwn kai khrusswn to euaggelion thj basileiaj kai qerapeuwn pasan noson
kai pasan malakian en tw law) 36 Idwn de touj oclouj esplagcnisqh peri autwn o`ti hsan
eskulmenoi kai errimmenoi8 w`j probata mh econta poimena) 37 Tote legei toij maqhtaij
autou( ~~~O men qerismoj poluj( oi` de ergatai oligoi) 38 Dehqhte oun tou kuriou tou
qerismou o`pwj ekbalh9 ergataj eij ton qerismon autou)VV

1
1667 is missing 9:13 12:30.
2
eleon || elaion 1551
3
oinon neon || ~ 21 2466
4
askoi || aaskoi 510 (from one line to the next)
5
apolountai 204,510,586,824,928c,1072,1145,1339,1503,1551,2253,2352,2382,2503,2554
apolluntai [10%] 35,928,1435,2466,2765 (1667 missing)
6
diefhmisan || diefhmhsan 2765
7
taj || --- 1435
8
errimmenoi || erimmenoi 1145
9
ekbalh || ekballh 2352
10
Matthew

[Jesus commissions and orients the twelve disciples28 AD]


10)1 Kai proskalesamenoj touj dwdeka maqhtaj autou edwken autoij exousian pneumatwn
akaqartwn w`ste ekballein auta kai qerapeuein pasan noson kai pasan malakian) 2 Twn de
dwdeka apostolwn ta onomata eisin tauta prwtoj Simwn $o` legomenoj Petroj% kai Andreaj
o` adelfoj autou( Iakwboj $o` tou Zebedaiou% kai Iwannhj o` adelfoj autou( 3 Filippoj kai
Barqolomaioj( Qwmaj kai Matqaioj $o` telwnhj%( Iakwboj $o` tou Alfaiou% kai Lebbaioj $o`
epiklhqeij Qaddaioj%( 4 Simwn $o` Kananithj% kai Ioudaj Iskariwthj $o` kai paradouj auton%)
[Orientation with immediate effect]
5 Toutouj touj dwdeka apesteilen o` Ihsouj( paraggeilaj autoij legwn( ~~Eij o`don
eqnwn mh apelqhte( kai eij polin Samareitwn mh eiselqhte) 6 Poreuesqe de mallon proj ta
probata ta apolwlota oikou Israhl) 7 Poreuomenoi de khrussete( legontej o`ti ~Hggiken h`
basileia twn ouranwn)V 8 Asqenountaj qerapeuete( leprouj kaqarizete(1 daimonia ekballete)
Dwrean elabete( dwrean dote) 9 Mh kthshsqe cruson mhde arguron mhde calkon eij taj
zwnaj u`mwn( 10 mh phran eij o`don mhde duo citwnaj mhde u`podhmata mhde r`abdouj\ axioj
gar o` ergathj thj trofhj autou estin)
11 ~~Eij h]n dV an polin h. kwmhn eiselqhte( exetasate ti,j en auth axioj estin( kakei
meinate e`wj an exelqhte) 12 Eisercomenoi de eij thn oikian( aspasasqe authn) 13 Kai ean
men h= h` oikia axia( elqetw h` eirhnh u`mwn epV authn\ ean de mh h= axia( h` eirhnh u`mwn proj
u`maj epistrafhtw) 14 Kai o`j ean mh dexhtai u`maj mhde akoush touj logouj u`mwn(
exercomenoi thj oikiaj h. thj polewj ekeinhj( ektinaxate ton koniorton twn podwn u`mwn)
15 Amhn legw u`min( anektoteron estai gh Sodomwn kai Gomorrwn en h`mera krisewj h. th
polei ekeinh!
[Orientation with prophetic effect]
16 ~~Idou( egw apostellw u`maj w`j probata en mesw lukwn) Ginesqe oun fronimoi w`j
oi` ofeij kai akeraioi w`j ai` peristerai) 17 Prosecete de apo twn anqrwpwn( paradwsousin
gar u`maj eij sunedria( kai en taij sunagwgaij autwn mastigwsousin u`maj) 18 Kai epi
h`gemonaj de kai basileij acqhsesqe e`neken emou eij marturion autoij kai toij eqnesin)
19 ~Otan de paradidwsin u`maj( mh merimnhshte pwj h. ti, lalhsete( doqhsetai gar u`min en
ekeinh th w`ra ti, lalhsete) 20 Ou gar u`meij este oi` lalountej( alla to Pneuma tou Patroj
u`mwn to laloun en u`min)
[Like master, like slave]
21 ~~Paradwsei de adelfoj adelfon eij qanaton kai pathr teknon( kai
epanasthsontai tekna epi goneij kai qanatwsousin2 autouj) 22 Kai esesqe misoumenoi u`po
pantwn dia to onoma mou) ~O de u`pomeinaj eij teloj( ou-toj swqhsetai) 23 ~Otan de diwkwsin
u`maj en th polei tauth( feugete eij thn allhn) Amhn gar3 legw u`min( ou mh teleshte taj
poleij tou Israhl e`wj an elqh o` Ui`oj tou Anqrwpou) 24 Ouk estin maqhthj u`per ton
didaskalon oude douloj u`per ton kurion autou) 25 Arketon tw maqhth i`na genhtai w`j o`
didaskaloj autou( kai o` douloj w`j o` kurioj autou) Ei ton oikodespothn Beelzeboul
apekalesan( posw mallon touj oikeiakouj autou! 26 Mh oun fobhqhte autouj) Ouden gar
estin kekalummenon o[ ouk apokalufqhsetai( kai krupton o[ ou gnwsqhsetai)
[Do not be afraid]
27 ~~}O legw u`min en th skotia( eipate en tw fwti\ kai o] eij to ouj akouete(
khruxate epi twn dwmatwn) 28 Kai mh fobeisqe apo twn apoktenontwn to swma( thn de
yuchn mh dunamenwn apokteinai) Fobhqhte de mallon ton dunamenon kai yuchn kai swma
apolesai en Geennh) 29 Ouci duo strouqia assariou pwleitai? Kai e`n ex autwn ou peseitai
epi thn ghn aneu tou Patroj u`mwn) 30 ~Umwn de kai ai` tricej thj kefalhj pasai
hriqmhmenai eisin) 31 Mh oun fobhqhte\ pollw strouqiwn diaferete u`meij)

1
204 omits asqenountaj qerapeuete leprouj kaqarizete (a later hand adds this in the margin, plus nekrouj egeirete)
2
qanatwsousin || qnatwswsin 1145
3
gar || --- 2352
11
Matthew

[Jesus demands total commitment]


32 ~~Paj oun o`stij o`mologhsei en emoi emprosqen twn anqrwpwn( o`mologhsw kagw en
autw emprosqen tou Patroj mou tou en ouranoij) 33 ~Ostij dV an arnhshtai me emprosqen
twn anqrwpwn( arnhsomai auton kagw1 emprosqen tou Patroj mou tou en ouranoij)
34 ~~Mh nomishte o`ti hlqon balein eirhnhn epi thn ghn) Ouk hlqon balein eirhnhn
alla macairan) 35 Hlqon gar dicasai anqrwpon kata tou patroj autou kai qugatera kata
thj mhtroj authj kai numfhn kata thj penqeraj authj( 36 kai ecqroi tou anqrwpou oi`
oikeiakoi2 autou)
37 ~~~O filwn patera h. mhtera u`per eme ouk estin mou axioj( kai o` filwn ui`on h.
qugatera u`per eme ouk estin mou axioj)3 38 Kai o`j ou lambanei ton stauron autou kai
akolouqei opisw mou ouk estin mou axioj) 39 ~O eu`rwn thn yuchn autou apolesei authn( kai
o` apolesaj thn yuchn autou e`neken emou eu`rhsei authn)
40 ~~~O decomenoj u`maj eme decetai( kai o` eme decomenoj decetai ton aposteilanta me)
41 ~O decomenoj profhthn eij onoma profhtou misqon profhtou lhyetai( kai o` decomenoj
dikaion eij onoma dikaiou misqon dikaiou lhyetai) 42 Kai o`j ean potish e`na twn mikrwn
toutwn pothrion yucrou monon eij onoma maqhtou( amhn legw u`min( ou mh apolesh ton
misqon autou)VV
[The Pharisees reject Jesus as Messiah]
11)
11 1 Kai egeneto( o`te etelesen o` Ihsouj diatasswn toij dwdeka maqhtaij autou( metebh
ekeiqen tou didaskein kai khrussein en taij polesin autwn)
[John needs reassuring]
2 ~O de Iwannhj akousaj en tw desmwthriw ta erga tou Cristou( pemyaj duo twn
maqhtwn autou 3 eipen autw( ~~Su ei= o` ercomenoj h. e`teron prosdokwmen?VV 4 Kai apokriqeij
o` Ihsouj eipen autoij ~~Poreuqentej apaggeilate Iwannh a] akouete kai blepete\ 5 tufloi
anablepousin kai cwloi peripatousin( leproi kaqarizontai kai kwfoi akouousin( nekroi
egeirontai kai ptwcoi euaggelizontai) 6 Kai makarioj estin o]j ean mh skandalisqh en
emoi)VV
[Jesus eulogizes John the Baptist]
7 Toutwn de poreuomenwn( hrxato o` Ihsouj legein toij ocloij peri Iwannou( ~~Ti,
exhlqete eij thn erhmon qeasasqai? Kalamon u`po anemou saleuomenon? 8 Alla ti, exhlqete
idein? Anqrwpon en malakoij i`matioij hmfiesmenon? Idou( oi` ta malaka forountej en toij
oikoij twn basileiwn4 eisin) 9 Alla ti, exhlqete idein? Profhthn? Nai( legw u`min( kai
perissoteron profhtou) 10 Ou`toj gar estin peri ou` gegraptai( ~Idou( egw apostellw ton
aggelon mou pro proswpou sou( o]j kataskeuasei thn o`don sou emprosqen sou)V 11 Amhn
legw u`min( ouk eghgertai en gennhtoij gunaikwn meizwn Iwannou tou Baptistou\ o` de
mikroteroj en th basileia twn ouranwn meizwn autou estin) 12 Apo de twn h`merwn Iwannou
tou Baptistou e`wj arti h` basileia twn ouranwn biazetai( kai biastai a`rpazousin authn)
13 Pantej gar oi` profhtai kai o` nomoj e`wj Iwannou proefhteusan) 14 Kai ei qelete
dexasqai( autoj estin Hliaj o` mellwn ercesqai) 15 ~O ecwn wta akouein akouetw)
16 ~~Ti,ni de o`moiwsw thn genean tauthn? ~Omoia estin paidioij5 en agora
kaqhmenoij( kai prosfwnousin toij e`tairoij6 autwn 17 kai legousin( ~Hulhsamen7 u`min kai
ouk wrchsasqe( eqrhnhsamen u`min kai ouk ekoyasqe)V 18 Hlqen gar Iwannhj mhte esqiwn
mhte pinwn( kai legousin( ~Daimonion ecei)V 19 Hlqen o` Ui`oj tou Anqrwpou esqiwn kai

1
auton kagw || ~ 21 1551
2
oikeiakoi || oikei 1435 || eikeiakoi 2352
3
1072 omits kai o filwn uion h qugatera uper eme ouk estin mou axioj (homoioteleuton)
4
basileiwn || basilewn (36.4%) 1145,1551,2466c,2554c
5
paidioij || 1 toij 1435
6
etairoij || eteroij 510
7
hulhsamen || hulisamen [5%] 2466
12
Matthew

pinwn( kai legousin( ~Idou( anqrwpoj fagoj kai oinopothj( telwnwn filoj kai a`martwlwn)V
Kai edikaiwqh h` sofia apo twn teknwn authj)VV
[Jesus denounces three cities]
20 Tote hrxato o` Ihsouj oneidizein taj poleij en ai`j egenonto ai` pleistai dunameij
autou( o`ti ou metenohsan) 21 ~~Ouai soi( Cwrazin( ouai soi( Bhqsaida( o`ti ei en Turw kai
Sidwni egenonto ai` dunameij ai` genomenai en u`min( palai an en sakkw kai spodw1
metenohsan) 22 Plhn legw u`min( Turw kai Sidwni anektoteron estai en h`mera krisewj h.
u`min) 23 Kai su( Kapernaoum( h. ~e`wj tou ouranou u`ywqhjV( e`wj ~Adou katabibasqhsh ~Oti ei
en Sodomoij egenonto ai` dunameij ai` genomenai en soi( emeinan an mecri thj shmeron)
24 Plhn legw u`min o`ti gh Sodomwn anektoteron estai en h`mera krisewj h. soi)VV
[I praise you, Father]
25 En ekeinw tw kairw apokriqeij o` Ihsouj eipen( ~~Exomologoumai soi( Pater(
Kurie tou ouranou kai thj ghj( o`ti apekruyaj tauta apo sofwn kai sunetwn kai
apekaluyaj auta nhpioij) 26 Nai( o` Pathr( o`ti ou`twj egeneto eudokia emprosqen sou)
27 Panta moi paredoqh u`po tou Patroj mou( kai oudeij epiginwskei ton Ui`on ei mh o`
Pathr( oude ton Patera tij epiginwskei ei mh o` Ui`oj kai w- ean boulhtai o` Ui`oj
apokaluyai) 28 Deute proj me pantej oi` kopiwntej kai pefortismenoi( kagw anapausw u`maj)
29 Arate ton zugon mou efV u`maj kai maqete apV emou( o`ti praoj eimi kai tapeinoj th
kardia( kai eu`rhsete anapausin taij yucaij u`mwn) 30 ~O gar zugoj mou crhstoj kai to
fortion mou elafron estin)VV
[Jesus is Lord of the Sabbath]
12)1 ~~En ekeinw tw kairw eporeuqh o` Ihsouj toij sabbasin dia twn sporimwn) Oi` de
maqhtai autou epeinasan( kai hrxanto tillein stacuaj kai esqiein) 2 Oi` de Farisaioi
idontej eipon autw( ~~Idou( oi` maqhtai sou poiousin o] ouk exestin poiein en sabbatw)VV 3 ~O
de eipen autoij( ~~Ouk anegnwte ti, epoihsen Dauid o`te epeinasen autoj kai oi` metV autou(
4 pwj eishlqen eij ton oikon tou Qeou kai touj artouj thj proqesewj efagen( ou`j ouk exon
h=n autw fagein2 oude toij metV autou( ei mh toij i`ereusin monoij? 5 .H ouk anegnwte en tw
nomw o`ti toij sabbasin oi` i`ereij en tw i`erw to sabbaton bebhlousin kai anaitioi eisin?
6 Legw de u`min o`ti tou i`erou meizon estin w-de) 7 Ei de egnwkeite ti, estin( ~Eleon qelw
kai ou qusian(V ouk an katedikasate touj anaitiouj) 8 Kurioj gar estin tou sabbatou o`
Ui`oj tou Anqrwpou)VV
[Jesus heals on the Sabbath]
9 Kai metabaj ekeiqen hlqen eij thn sunagwghn autwn) 10 Kai idou( anqrwpoj h=n
thn ceira ecwn xhran) Kai ephrwthsan auton( legontej( ~~Ei exestin toij sabbasin
qerapeuein?VVi`na kathgorhswsin autou) 11 ~O de eipen autoij( ~~Ti,j estai ex u`mwn
anqrwpoj o]j e`xei probaton e`n( kai ean empesh touto toij sabbasin eij boqunon( ouci
krathsei3 auto kai egerei?4 12 Posw oun diaferei anqrwpoj probatou! `Wste exestin toij
sabbasin kalwj poiein)VV 13 Tote legei tw anqrwpw( ~~Ekteinon thn ceira souVV Kai
exeteinen( kai apokatestaqh u`gihj w`j h` allh) 14 Oi` de farisaioi sumboulion elabon katV
autou exelqontej( o`pwj auton apoleswsin)
[A tactical withdrawal]
15 `O de Ihsouj gnouj anecwrhsen ekeiqen) Kai hkolouqhsan autw ocloi polloi( kai
eqerapeusen5 autouj a`pantaj) 16 Kai epetimhsen autoij i`na mh faneron auton poihswsin(
17 o`pwj plhrwqh to r`hqen dia ~Hsaiou tou profhtou( legontoj( 18 ~~Idou( o` paij mou o]n
h`retisa( o` agaphtoj mou eij o]n eudokhsen h` yuch mou) Qhsw to Pneuma mou epV auton( kai

1
spodw 35c || 1 kaqemenai [15%] 35
2
autou fagein || ~ 21 2466
3
krathsei || krathsh 1145
4
auto kai egeirei || ~ 231 2466
5
eqerapeusen || eqarapeusen 204 (twice)
13
Matthew

krisin1 toij eqnesin apaggelei) 19 Ouk erisei oude kraugasei( oude akousei tij en taij
plateiaij thn fwnhn autou) 20 Kalamon suntetrimmenon ou kateaxei( kai linon tufomenon
ou sbesei( e`wj an ekbalh2 eij nikoj thn krisin) 21 Kai tw onomati autou eqnh elpiousin)VV
[The Pharisees blaspheme the Holy Spirit]
22 Tote proshnecqh autw daimonizomenoj tufloj kai kwfoj\ kai eqerapeusen auton(
w`ste ton tuflon kai kwfon3 lalein kai blepein) 23 Kai existanto pantej oi` ocloi kai
elegon( ~~Mhti ou-toj estin o` Cristoj( o` Ui`oj Dauid?VV 24 Oi` de Farisaioi akousantej eipon(
~~Ou-toj ouk ekballei ta daimonia ei mh en Beelzeboul arconti twn daimoniwn)VV 25 Eidwj de
o` Ihsouj taj enqumhseij autwn eipen autoij( ~~Pasa basileia merisqeisa kaqV e`authj
erhmoutai( kai pasa polij h. oikia merisqeisa kaqV e`authj ou staqhsetai) 26 Kai ei o`
Satanaj ton Satanan ekballei( efV e`auton emerisqh) Pwj oun staqhsetai h` basileia autou?
27 Kai ei egw en Beelzeboul ekballw ta daimonia( oi` ui`oi u`mwn en ti,ni ekballousin? Dia
touto autoi u`mwn esontai kritai) 28 Ei de egw en Pneumati Qeou ekballw ta daimonia( ara
efqasen efV u`maj h` basileia tou Qeou) 29 .H pwj dunatai tij eiselqein eij thn oikian tou
iscurou kai ta skeuh autou diarpasai( ean mh prwton dhsh ton iscuron? Kai tote thn
oikian autou diarpash)
[The unforgivable sin]
30 ~~ `O mh wn metV emou katV emou estin( kai o` mh sunagwn metV emou4 skorpizei)
31 Dia touto legw u`min( pasa a`martia kai blasfhmia afeqhsetai toij anqrwpoij( h` de tou
Pneumatoj blasfhmia ouk afeqhsetai toij anqrwpoij) 32 Kai o`j ean eiph logon kata tou
Ui`ou tou Anqrwpou( afeqhsetai autw\ o`j dV an eiph kata tou Pneumatoj tou ~Agiou( ouk
afeqhsetai autw oute en tw nun aiwni oute en tw mellonti)
[Jesus denounces the Pharisees]
33 ~~ .H poihsate to dendron kalon kai ton karpon autou kalon( h. poihsate to5
dendron sapron kai ton karpon autou sapron\ ek gar tou karpou to dendron ginwsketai)
34 Gennhmata ecidnwn! Pwj dunasqe agaqa lalein( ponhroi ontej? Ek gar tou
perisseumatoj thj kardiaj to stoma lalei) 35 `O agaqoj anqrwpoj ek tou agaqou qhsaurou
ekballei agaqa( kai o` ponhroj anqrwpoj ek tou ponhrou qhsaurou ekballei ponhra)
36 Legw de u`min o`ti pan r`hma argon o] ean lalhswsin oi` anqrwpoi( apodwsousin peri
autou logon en h`mera krisewj) 37 Ek gar twn logwn sou dikaiwqhsh( kai ek twn logwn
sou katadikasqhsh)VV
[The sign of the prophet Jonah]
38 Tote apekriqhsan tinej twn grammatewn kai Farisaiwn(6 legontej( ~~Didaskale(
qelomen apo sou shmeion idein)VV 39 `O de apokriqeij eipen autoij( ~~Genea ponhra kai
moicalij shmeion epizhtei( kai shmeion ou doqhsetai auth ei mh to shmeion Iwna tou
profhtou) 40 ~Wsper gar h=n Iwnaj en th koilia tou khtouj treij h`meraj kai treij nuktaj(
ou`twj estai o` Ui`oj tou Anqrwpou en th kardia thj ghj treij h`meraj kai treij nuktaj)
41 Andrej Nineuitai anasthsontai en th krisei meta thj geneaj tauthj kai katakrinousin
authn( o`ti metenohsan eij to khrugma Iwna( kai idou( pleion Iwna w`de) 42 Basilissa notou
egerqhsetai en th krisei7 meta thj geneaj tauthj kai katakrinei authn( o`ti hlqen ek twn
peratwn thj ghj akousai thn sofian Solomwnoj( kai idou( pleion Solomwnoj w`de)
[An empty house is bad]
43 ~~~Otan de to akaqarton pneuma exelqh apo tou anqrwpou( diercetai diV anudrwn
topwn zhtoun anapausin( kai ouc eu`riskei) 44 Tote legei( ~Epistreyw eij ton oikon mou

1
krisin || 1 en 1551
2
ekbalh || ekballh 1145,1339,2352
3
kwfon || 1 kai 1435
4
1667 is missing 9:13 12:30
5
to || ton 1667
6
grammatewn kai farisaiwn 35c || ~ 321 35
7
en th krisei || --- 1339
14
Matthew

o`qen exhlqon)V Kai elqon eu`riskei scolazonta(1 sesarwmenon( kai kekosmhmenon) 45 Tote
poreuetai kai paralambanei meqV e`autou e`pta e`tera pneumata ponhrotera e`autou( kai
eiselqonta katoikei ekei\ kai ginetai ta escata tou anqrwpou ekeinou ceirona twn prwtwn)
Ou`twj estai kai th genea tauth th ponhra)VV
[New relationships]
46 Eti de autou lalountoj toij ocloij( idou( h` mhthr kai oi` adelfoi autou
ei`sthkeisan exw( zhtountej autw lalhsai) 47 Eipen de tij autw( ~~Idou( h` mhthr sou kai oi`
adelfoi sou exw e`sthkasin( zhtountej soi lalhsai)VV 48 ~O de apokriqeij eipen tw eiponti
autw( ~~Ti,j estin h` mhthr mou? Kai ti,nej eisin oi` adelfoi mou?VV 49 Kai ekteinaj thn ceira
autou epi touj maqhtaj autou eipen( ~~Idou( h` mhthr mou kai oi` adelfoi mou! 50 ~Ostij gar
an poihsh to qelhma tou Patroj mou tou en2 ouranoij( autoj mou adelfoj kai adelfh kai
mhthr estin)VV
[Parables of the Kingdom]
13)1 En de th h`mera ekeinh exelqwn o` Ihsouj apo thj oikiaj ekaqhto para thn qalassan)
2 Kai sunhcqhsan proj auton ocloi polloi( w`ste auton eij3 ploion embanta kaqhsqai( kai
paj o` ocloj epi ton aigialon ei`sthkei)
[Parable of the soils]
3 Kai elalhsen autoij en parabolaij polla legwn ~~Idou( exhlqen o` speirwn tou
speirai) 4 Kai en tw speirein auton( a] men epesen para thn o`don\ kai hlqen ta peteina kai
katefagen auta) 5 Alla de epesen epi ta petrwdh( o`pou ouk eicen ghn pollhn\ kai euqewj
exaneteilen dia to mh ecein baqoj ghj) 6 `Hliou de anateilantoj( ekaumatisqh( kai dia to
mh ecein r`izan exhranqh) 7 Alla de epesen epi taj akanqaj( kai anebhsan ai` akanqai kai
apepnixan auta) 8 Alla de epesen epi thn ghn thn kalhn kai edidou karpon( o] men e`katon o]
de e`xhkonta o] de triakonta) 9 ~O ecwn wta akouein akouetw)VV
[The reason for parables]
10 Kai4 proselqontej oi` maqhtai eipon autw( ~~Dia ti, en parabolaij laleij autoij?VV
11 ~O de apokriqeij eipen autoij o`ti ~~~Umin dedotai gnwnai ta musthria thj basileiaj twn
ouranwn( ekeinoij de ou dedotai) 12 ~Ostij gar ecei( doqhsetai autw kai perisseuqhsetai\
o`stij de ouk ecei( kai o] ecei arqhsetai apV autou) 13 Dia touto en parabolaij autoij lalw(
o`ti blepontej ou blepousin kai akouontej ouk akouousin oude suniousin) 14 Kai
anaplhroutai autoij h` profhteia ~Hsaiou h` legousa( ~Akoh akousete kai ou mh sunhte( kai
blepontej bleyete kai ou mh idhte) 15 Epacunqh gar h` kardia tou laou toutou( kai toij
wsin barewj( hkousan( kai touj ofqalmouj autwn ekammusan( mhpote idwsin toij ofqalmoij
kai toij wsin akouswsin kai th kardia sunwsin( kai epistreywsin\ kai iaswmai5 autouj)V
16 ~Umwn de makarioi oi` ofqalmoi o`ti blepousin( kai ta wta u`mwn o`ti akouei) 17 Amhn gar
legw u`min o`ti polloi profhtai kai dikaioi epequmhsan idein a] blepete kai ouk eidon( kai
akousai a] akouete kai ouk hkousan)
[Parable of the soils explained]
18 ~~~Umeij oun akousate thn parabolhn tou speirontoj) 19 Pantoj akouontoj ton
logon thj basileiaj kai mh sunientoj( ercetai o` ponhroj kai a`rpazei to esparmenon en th
kardia autouou`toj estin o` para thn o`don spareij) 20 ~O de epi ta petrwdh spareij
ou`toj estin o` ton logon akouwn kai euquj meta caraj lambanwn auton\ 21 ouk ecei de r`izan
en e`autw alla proskairoj estin) Genomenhj de qliyewj h. diwgmou dia ton logon( euquj
skandalizetai) 22 ~O de eij taj akanqaj spareijou`toj estin o` ton logon akouwn( kai h`
merimna tou aiwnoj toutou kai h` apath tou ploutou sumpnigei ton logon( kai akarpoj

1
scolazonta || 1 kai 1503
2
en || 1 toij 2466
3
eij || 1 to 510
4
2765 is missing 13:10 16:12
5
iaswmai || iasomai [50%] 2554c
15
Matthew

ginetai) 23 ~O de epi thn ghn thn kalhn spareijou`toj estin o` ton logon akouwn kai
suniwn( o]j dh1 karpoforei kai poiei o` men e`katon( o` de e`xhkonta o` de triakonta)VV
[Wheat and tares]
24 Allhn parabolhn pareqhken autoij( legwn ~~ `Wmoiwqh h` basileia twn ouranwn
anqrwpw speiranti kalon sperma en tw agrw autou) 25 En de tw kaqeudein touj anqrwpouj(
hlqen autou o` ecqroj kai espeiren zizania ana2 meson tou sitou kai aphlqen) 26 `Ote de
eblasthsen o` cortoj kai karpon epoihsen( tote efanh kai ta zizania) 27 Proselqontej de oi`
douloi tou oikodespotou eipon autw( ~Kurie( ouci kalon sperma espeiraj en tw sw agrw?
Poqen oun ecei zizania?V 28 ~O de efh autoij( ~Ecqroj anqrwpoj touto epoihsen)V Oi` de
douloi eipon autw( `Qeleij oun apelqontej sullexomen auta?V 29 ~O de efh( ~Ou( mhpote
sullegontej ta zizania( ekrizwshte a`ma autoij ton siton) 30 Afete sunauxanesqai3
amfotera mecri tou qerismou( kai en kairw tou qerismou erw toij qeristaij( ~~Sullexate
prwton ta zizania kai dhsate auta eij desmaj proj to katakausai auta( ton de siton
sunagagete eij thn apoqhkhn mouVVV)VV
[Mustard seed]
31 Allhn parabolhn pareqhken autoij( legwn ~~~Omoia estin h` basileia twn
ouranwn kokkw sinapewj( o]n labwn anqrwpoj espeiren en tw agrw autou\ 32 o] mikroteron
men estin pantwn twn spermatwn( o`tan de auxhqh( meizon pantwn twn lacanwn estin kai
ginetai dendron( w`ste elqein ta peteina tou ouranou kai kataskhnoun en toij kladoij
autou)VV
[Yeast]
33 Allhn parabolhn elalhsen autoij ~~ `Omoia estin h` basileia twn ouranwn zumh(
h]n labousa gunh ekruyen4 eij aleurou sata tria e`wj ou- ezumwqh o`lon)VV
34 Tauta panta elalhsen o` Ihsouj en parabolaij toij o`cloij( kai cwrij parabolhj
ouk elalei autoij( 35 o`pwj plhrwqh to r`hqen dia tou profhtou( legontoj( ~~Anoixw en
parabolaij to stoma mou( ereuxomai kekrummena apo katabolhj kosmou)VV
[Wheat and tares explained]
36 Tote afeij touj oclouj hlqen eij thn oikian o` Ihsouj) Kai proshlqon autw oi`
maqhtai autou( legontej( ~~Frason h`min thn parabolhn twn zizaniwn tou agrou)VV 37 ~O de
apokriqeij eipen autoij ~~ `O speirwn to kalon sperma estin o` Ui`oj tou Anqrwpou) 38 ~O de
agroj estin o` kosmoj( to de kalon sperma( ou-toi eisin oi` ui`oi thj basileiaj\ ta de zizania
eisin oi` ui`oi tou ponhrou( 39 o` de ecqroj o` speiraj auta estin o` diaboloj\ o` de qerismoj
sunteleia tou aiwnoj estin( oi` de qeristai aggeloi eisin) 40 ~Wsper oun sullegetai ta
zizania kai puri kaietai( ou`twj estai en th sunteleia tou aiwnoj toutou) 41 Apostelei o`
Ui`oj tou Anqrwpou touj aggelouj autou( kai sullexousin ek thj basileiaj autou panta ta
skandala( kai touj poiountaj thn anomian( 42 kai balousin autouj eij thn kaminon tou
puroj) Ekei estai o` klauqmoj kai o` brugmoj twn odontwn) 43 Tote oi` dikaioi eklamyousin
w`j o` h`lioj en th basileia tou Patroj autwn) ~O ecwn wta akouein akouetw)
[Treasure and pearl]
44 ~~Palin o`moia estin h` basileia twn ouranwn qhsaurw kekrummenw en agrw( o]n
eu`rwn anqrwpoj ekruyen( kai apo thj caraj autou u`pagei kai panta o`sa ecei pwlei kai
agorazei ton agron ekeinon)
45 ~~Palin o`moia estin h` basileia twn ouranwn anqrwpw emporw zhtounti kalouj
margaritaj( 46 o`j eu`rwn e`na polutimon margarithn( apelqwn pepraken panta o`sa eicen kai
hgorasen auton)

1
dh || 1 kai 1551
2
ana || --- 1435
3
sunauxanesqai || sunauxanasqai 204
4
ekruyen || ekruben 510
16
Matthew

[A seine]
47 ~~Palin o`moia estin h` basileia twn ouranwn saghnh blhqeish eij thn qalassan(
kai ek pantoj genouj sunagagoush( 48 h]n o`te eplhrwqh( anabibasantej epi ton aigialon kai
kaqisantej( sunelexan ta kala eij aggeia( ta de sapra exw ebalon) 49 Ou`twj estai en th
sunteleia tou aiwnoj) Exeleusontai oi` aggeloi kai aforiousin touj ponhrouj ek mesou twn
dikaiwn( 50 kai balousin autouj eij thn kaminon tou puroj) Ekei estai o` klauqmoj kai o`
brugmoj twn odontwn)VV
51 Legei autoij o` Ihsouj( ~~Sunhkate tauta panta?VV Legousin autw( ~~Nai( Kurie)VV
52 ~O de eipen autoij( ~~Dia touto paj grammateuj maqhteuqeij eij thn basileian twn
ouranwn o`moioj estin anqrwpw oikodespoth1 o`stij ekballei ek tou qhsaurou autou kaina
kai palaia)
[A visit to Natsareth]
53 Kai egeneto o`te etelesen o` Ihsouj taj parabolaj tautaj( methren ekeiqen) 54 Kai
elqwn eij thn patrida autou edidasken autouj en th sunagwgh autwn( w`ste ekplhttesqai
autouj kai legein( ~~Poqen toutw h` sofia au`th kai ai` dunameij? 55 Ouc ou`toj estin o` tou
tektonoj ui`oj? Ouci h` mhthr autou legetai Mariam kai oi` adelfoi autou Iakwboj kai Iwshj
kai Simwn kai Ioudaj? 56 Kai ai` adelfai autou ouci pasai proj h`maj eisin? Poqen oun
toutw tauta panta?VV 57 Kai eskandalizonto en autw) `O de Ihsouj eipen autoij( ~~Ouk estin
profhthj atimoj ei mh en th patridi autou kai en th oikia autouVV) 58 Kai ouk epoihsen
ekei dunameij pollaj dia thn apistian autwn)2
[The death of John the Baptist]
14)1 En ekeinw tw kairw hkousen ~Hrwdhj o` tetrarchj thn akohn Ihsou( 2 kai eipen toij
paisin autou( ~~Ou-toj estin Iwannhj o` Baptisthj\ autoj hgerqh apo twn nekrwn( kai dia
touto ai` dunameij energousin en autw)VV 3 ~O gar ~Hrwdhj krathsaj ton Iwannhn edhsen
auton kai eqeto en fulakh dia ~Hrwdiada thn gunaika Filippou tou adelfou autou)
4 Elegen gar autw o` Iwannhj( ~~Ouk exestin soi ecein authn)VV 5 Kai qelwn auton
apokteinai( efobeito ton oclon( o`ti w`j profhthn auton eicon) 6 Genesiwn de agomenwn tou
~Hrwdou( wrchsato h` qugathr thj ~Hrwdiadoj en tw mesw kai hresen tw ~Hrwdh) 7 ~Oqen3
meqV o`rkou w`mologhsen auth dounai o] ean aithshtai) 8 ~H de( probibasqeisa u`po thj mhtroj
authj( ~~Doj moi(VV fhsin( ~~w-de epi pinaki thn kefalhn Iwannou tou Baptistou)VV 9 Kai
eluphqh o` basileuj( dia de touj o`rkouj kai touj sunanakeimenouj( ekeleusen doqhnai) 10 Kai
pemyaj apekefalisen ton Iwannhn en th fulakh) 11 Kai hnecqh h` kefalh autou epi pinaki
kai edoqh tw korasiw( kai hnegken th mhtri authj) 12 Kai proselqontej oi` maqhtai autou
hran to swma kai eqayan auto( kai elqontej aphggeilan tw Ihsou)
[Food for 15,000]
13 Kai akousaj o` Ihsouj anecwrhsen ekeiqen4 en ploiw eij erhmon topon katV idian)
Kai akousantej oi` ocloi hkolouqhsan autw pezh apo twn polewn) 14 Kai exelqwn o` Ihsouj
eiden polun oclon( kai esplagcnisqh epV autoij kai eqerapeusen touj arrwstouj autwn)
15 Oyiaj de genomenhj( proshlqon autw oi` maqhtai autou( legontej ~~Erhmoj estin o`
topoj kai h` w`ra hdh parhlqen) Apoluson touj oclouj( i`na apelqontej eij taj kwmaj
agoraswsin e`autoij brwmata)VV 16 ~O de Ihsouj eipen autoij ~~Ou creian ecousin apelqein)
Dote autoij5 u`meij fagein)VV 17 Oi` de legousin autw( ~~Ouk ecomen w-de ei mh pente artouj
kai duo icquaj)VV 18 ~O de eipen( ~~Ferete moi autouj w-de)VV 19 Kai keleusaj touj oclouj
anakliqhnai epi touj cortouj( labwn touj pente artouj kai touj duo icquaj( anableyaj eij
ton ouranon euloghsen( kai klasaj edwken toij maqhtaij touj artouj( oi` de maqhtai toij
ocloij) 20 Kai efagon pantej kai ecortasqhsan( kai hran to perisseuon twn klasmatwn(

1
oikodespoth || oidespoth 1435 (from one page to the next)
2
dia thn apistian autwn || --- 2466
3
oqen || 1 kai 1503
4
ekeiqen || --- 1551
5
autoij 2466c || --- 2466
17
Matthew

dwdeka kofinouj plhreij) 21 Oi` de esqiontej hsan andrej w`sei pentakiscilioi( cwrij
gunaikwn kai paidiwn)
[Peter walks on water]
22 Kai euqewj hnagkasen o` Ihsouj touj maqhtaj autou embhnai eij to ploion kai
proagein auton eij to peran( e`wj ou- apolush1 touj oclouj) 23 Kai apolusaj touj oclouj
anebh eij to oroj katV idian proseuxasqai) Oyiaj de genomenhj( monoj h=n ekei) 24 To de
ploion hdh meson thj qalasshj h=n( basanizomenon u`po twn kumatwn( h=n gar enantioj o`
anemoj) 25 Tetarth de fulakh thj nuktoj aphlqen proj autouj o` Ihsouj( peripatwn epi thj
qalasshj) 26 Kai idontej auton oi` maqhtai epi thn qalassan peripatounta etaracqhsan(
legontej o`ti ~~Fantasma estin!VV Kai apo tou fobou ekraxan) 27 Euqewj de elalhsen autoij o`
Ihsouj( legwn( ~~Qarseite! Egw eimi( mh fobeisqe)VV 28 Apokriqeij de o` Petroj eipen( ~~Kurie(
ei su ei=( keleuson me proj se elqein epi ta u`data)VV 29 ~O de eipen( ~~Elqe)VV Kai katabaj apo
tou ploiou o` Petroj periepathsen epi ta u`data elqein proj ton Ihsoun) 30 Blepwn de ton
anemon iscuron efobhqh( kai arxamenoj katapontizesqai ekraxen( legwn( ~~Kurie( swson me!VV
31 Kai euqewj o` Ihsouj ekteinaj thn ceira epelabeto autou kai legei autw ~~Oligopiste eij
ti, edistasaj?VV 32 Kai embantwn autwn eij to ploion( ekopasen o` anemoj) 33 Oi` de en tw
ploiw elqontej prosekunhsan autw( legontej( ~~Alhqwj Qeou Ui`oj ei=!VV
[At Genesaret]
34 Kai diaperasantej hlqon eij thn ghn Genhsaret)2 35 Kai epignontej auton oi`
andrej tou topou ekeinou apesteilan eij o`lhn thn pericwron ekeinhn( kai proshnegkan
autw pantaj touj kakwj econtaj( 36 kai parekaloun auton i`na kan monon a`ywntai tou
kraspedou tou i`matiou autou) Kai o`soi h`yanto dieswqhsan)
[Jesus antagonizes the Pharisees29 AD]
15)1 Tote prosercontai tw Ihsou oi` apo `Ierosolumwn grammateij kai Farisaioi legontej(
2 ~~Dia ti, oi` maqhtai sou parabainousin thn paradosin twn presbuterwn? Ou gar niptontai
taj ceiraj autwn3 o`tan arton esqiwsin)VV 3 ~O de apokriqeij eipen autoij( ~~Dia ti, kai u`meij
parabainete thn entolhn tou Qeou dia thn paradosin u`mwn? 4 ~O gar Qeoj eneteilato(
legwn(4 ~Tima ton patera kai thn mhtera(V kai( ~~O kakologwn patera h. mhtera qanatw
teleutatw)V 5 ~Umeij de legete( ~}Oj an eiph tw patri h. th mhtri( ~~Dwron( o] ean ex emou
wfelhqhjVV6 kai ou mh timhsh ton patera autou h. thn mhtera)V Kai hkurwsate thn
entolhn tou Qeou dia thn paradosin u`mwn) 7 ~Upokritai! Kalwj proefhteusen peri u`mwn
~Hsaiaj( legwn( 8 ~Eggizei moi o` laoj ou`toj tw stomati autwn( kai toij ceilesin me tima( h`
de kardia autwn porrw apecei apV emou) 9 Mathn de sebontai me( didaskontej didaskaliaj
entalmata anqrwpwnV)VV
[That which defiles]
10 Kai proskalesamenoj ton oclon eipen autoij( ~~Akouete kai suniete) 11 Ou to
eisercomenon eij to stoma koinoi ton anqrwpon( alla to ekporeuomenon ek tou stomatoj
touto koinoi ton anqrwpon)VV 12 Tote proselqontej oi` maqhtai autou eipon autw( ~~Oidaj o`ti
oi` Farisaioi akousantej ton logon eskandalisqhsan?VV 13 ~O de apokriqeij eipen( ~~Pasa
futeia h]n ouk efuteusen o` Pathr mou o` ouranioj ekrizwqhsetai) 14 Afete autouj) ~Odhgoi
eisin tufloi tuflwn) Tufloj de tuflon ean o`dhgh( amfoteroi eij boqunon empesountai)VV
15 Apokriqeij de o` Petroj eipen autw( ~~Frason h`min thn parabolhn tauthn)VV 16 ~O
de Ihsouj eipen( ~~Akmhn kai u`meij asunetoi este? 17 Oupw noeite o`ti pan to eisporeuomenon
eij to stoma eij thn koilian cwrei kai eij afedrwna ekballetai? 18 Ta de ekporeuomena ek
tou stomatoj ek thj kardiaj exercetai( kakeina koinoi ton anqrwpon) 19 Ek gar thj kardiaj
exercontai dialogismoi ponhroi( fonoi( moiceiai( porneiai( klopai( yeudomarturiai(

1
apolush || apolusei 928
2
genhsaret 35c || gennhsaret [50%] 35
3
autwn || --- [3%] 1339
4
legwn || --- 1435
18
Matthew

blasfhmiai) 20 Tauta estin ta koinounta ton anqrwpon( to de aniptoij cersin fagein ou


koinoi ton anqrwpon)VV
[A crumb for a little dog]
21 Kai exelqwn ekeiqen o` Ihsouj anecwrhsen eij ta merh Turou kai Sidwnoj) 22 Kai
idou( gunh Cananaia apo twn o`riwn ekeinwn exelqousa ekraugasen autw( legousa ~~Elehson
me( Kurie( Ui`e Dauid! ~H qugathr mou kakwj daimonizetai)VV 23 ~O de ouk apekriqh auth
logon) Kai proselqontej oi` maqhtai autou hrwtwn auton( legontej( ~~Apoluson authn( o`ti
krazei opisqen h`mwn)VV 24 ~O de apokriqeij eipen( ~~Ouk apestalhn ei mh eij ta probata ta
apolwlota oikou Israhl)VV 25 ~H de elqousa prosekunhsen autw legousa( ~~Kurie( bohqei
moi!VV 26 ~O de apokriqeij eipen( ~~Ouk estin kalon labein ton arton twn teknwn kai balein
toij kunarioij)VV 27 ~H de eipen( ~~Nai( Kurie( kai gar ta kunaria esqiei apo twn yiciwn
twn piptontwn apo thj trapezhj twn kuriwn autwn)VV 28 Tote apokriqeij o` Ihsouj eipen
auth( ~~W gunai( megalh sou h` pistij! Genhqhtw soi w`j qeleij)VV Kai iaqh h` qugathr authj
apo thj w`raj ekeinhj)
[Food for 4,000 men]
29 Kai metabaj ekeiqen o` Ihsouj hlqen para thn qalassan thj Galilaiaj( kai anabaj
eij to oroj ekaqhto ekei) 30 Kai proshlqon autw ocloi polloi( econtej meqV e`autwn
cwlouj(1 tuflouj( kwfouj( kullouj( kai e`terouj pollouj( kai erriyan autouj para touj
podaj tou Ihsou( kai eqerapeusen autouj\ 31 w`ste touj oclouj qaumasai blepontaj kwfouj
lalountaj( kullouj u`gieij( cwlouj peripatountaj( kai tuflouj blepontaj kai edoxazon ton
Qeon Israhl)
32 ~O de Ihsouj proskalesamenoj touj maqhtaj autou eipen( ~~Splagcnizomai epi ton
oclon( o`ti hdh h`meraj2 treij prosmenousin moi kai ouk ecousin ti, fagwsin) Kai apolusai
autouj nhstij3 ou qelw( mhpote ekluqwsin en th o`dw)VV 33 Kai legousin autw oi` maqhtai
autou( ~~Poqen h`min en erhmia artoi tosoutoi( w`ste cortasai oclon tosouton?VV 34 Kai
legei autoij o` Ihsouj( ~~Posouj artouj ecete?VV Oi` de eipon( ~~~Epta( kai oliga icqudia)VV
35 Kai ekeleusen toij ocloij anapesein epi thn ghn) 36 Kai labwn touj e`pta artouj kai
touj icquaj( eucaristhsaj eklasen( kai edwken toij maqhtaij autou( oi` de maqhtai tw oclw)
37 Kai efagon pantej kai ecortasqhsan) Kai hran to perisseuon twn klasmatwn( e`pta
spuridaj plhreij) 38 Oi` de esqiontej hsan tetrakiscilioi andrej( cwrij gunaikwn kai
paidiwn) 39 Kai apolusaj touj oclouj enebh eij to ploion kai hlqen eij ta o`ria Magdala)
[The sign of the prophet Jonah]
16)1 Kai proselqontej oi` Farisaioi kai Saddoukaioi peirazontej ephrwthsan auton
shmeion ek tou ouranou epideixai autoij) 2 ~O de apokriqeij eipen autoij( ~~Oyiaj genomenhj
legete( ~Eudia(4 purrazei gar o` ouranoj)V 3 Kai prwi( ~Shmeron ceimwn( purrazei gar
stugnazwn o` ouranoj)V `Upokritai! To men proswpon tou ouranou ginwskete diakrinein( ta
de shmeia twn kairwn ou dunasqe) 4 Genea ponhra kai moicalij shmeion epizhtei( kai
shmeion ou doqhsetai auth ei mh to shmeion Iwna tou profhtou)VV Kai katalipwn autouj
aphlqen)
[Beware of the leaven of the Pharisees]
5 Kai elqontej oi` maqhtai autou eij to peran epelaqonto artouj labein) 6 ~O de
Ihsouj eipen autoij( ~~~Orate kai prosecete apo thj zumhj twn Farisaiwn kai
Saddoukaiwn)VV 7 Oi` de dielogizonto en e`autoij( legontej o`ti ~~Artouj ouk elabomen)VV
8 Gnouj de o` Ihsouj eipen autoij( ~~Ti, dialogizesqe en e`autoij( oligopistoi( o`ti artouj ouk
elabete? 9 Oupw noeite( oude mnhmoneuete touj pente artouj twn pentakisciliwn kai posouj
kofinouj elabete? 10 Oude touj e`pta artouj twn tetrakisciliwn kai posaj spuridaj
elabete? 11 Pwj ou noeite o`ti ou peri artou eipon u`min prosecein apo thj zumhj twn
1
cwlouj 2446c || 1 kai 2466
2
hmeraj || hmerai [40%] 35c
3
nhstij || nhsteij [70%] 928
4
eudia || eudeia 928
19
Matthew

Farisaiwn kai Saddoukaiwn?VV 12 Tote sunhkan o`ti ouk eipen prosecein apo thj zumhj tou
artou( alla apo thj didachj twn1 Farisaiwn kai Saddoukaiwn)
[Jesus openly declares His death and ministers on that basis]
16)13 Elqwn de o` Ihsouj eij ta merh Kaisareiaj thj Filippou hrwta touj maqhtaj autou(
legwn( ~~Ti,na me legousin oi` anqrwpoi einai( ton Ui`on tou Anqrwpou?VV 14 Oi` de eipon(
~~Oi` men Iwannhn ton Baptisthn( alloi de Hlian( e`teroi de ~Ieremian h. e`na twn profhtwn)VV
15 Legei autoij( ~~~Umeij de ti,na me legete einai?VV 16 Apokriqeij de Simwn Petroj eipen(
~~Su ei= o` Cristoj( o` Ui`oj tou Qeou tou zwntoj)VV 17 Kai apokriqeij o` Ihsouj eipen autw(
~~Makarioj ei=( Simwn Bariwna( o`ti sarx kai ai-ma ouk apekaluyen soi( allV o` Pathr mou o`
en toij ouranoij) 18 Kagw de soi legw o`ti su ei= petroj( kai epi tauth th petra oikodomhsw
mou thn ekklhsian( kai pulai ~Adou ou katiscusousin authj) 19 Kai dwsw soi2 taj kleij
thj basileiaj twn ouranwn( kai o` ean dhshj epi thj ghj estai dedemenon en toij ouranoij(
kai o` ean lushj epi thj ghj estai lelumenon en toij ouranoij)VV 20 Tote diesteilato toij
maqhtaij autou i`na mhdeni eipwsin o`ti autoj estin o` Cristoj) 21 Apo tote hrxato o` Ihsouj
deiknuein toij maqhtaij autou o`ti dei auton apelqein eij ~Ierosoluma kai polla paqein apo
twn presbuterwn kai arcierewn kai grammatewn kai apoktanqhnai kai th trith h`mera
egerqhnai) 22 Kai proslabomenoj auton o` Petroj hrxato epitiman autw( legwn( ~~~Ilewj soi(
Kurie! Ou mh estai soi touto)VV 23 ~O de strafeij eipen tw Petrw( ~~~Upage opisw mou(
Satana! Skandalon mou ei=( o`ti ou froneij ta tou Qeou( alla ta twn anqrwpwn)VV
[How to save your life]
24 Tote o` Ihsouj eipen toij maqhtaij autou( ~~Ei tij qelei opisw mou elqein(
aparnhsasqw e`auton kai aratw ton stauron autou kai akolouqeitw moi) 25 ~Oj gar an qelh
thn yuchn autou swsai apolesei authn( o]j dV an apolesh thn yuchn autou e`neken emou
eu`rhsei authn) 26 Ti, gar wfeleitai anqrwpoj ean ton kosmon o`lon kerdhsh( thn de yuchn
autou zhmiwqh? .H ti, dwsei anqrwpoj antallagma thj yuchj autou? 27 Mellei gar o` Ui`oj
tou Anqrwpou ercesqai en th doxh tou Patroj autou meta twn aggelwn autou( kai tote
apodwsei e`kastw kata thn praxin autou) 28 Amhn legw u`min( eisin tinej w`de e`stwtej
oi`tinej ou mh geuswntai qanatou e`wj an idwsin ton Ui`on tou Anqrwpou ercomenon en th
basileia autou)VV
[Jesus meets with Moses and Elijah]
171 Kai meqV h`meraj e`x paralambanei o` Ihsouj ton Petron kai Iakwbon kai Iwannhn
ton adelfon autou( kai anaferei autouj eij oroj u`yhlon katV idian) 2 Kai metemorfwqh
emprosqen autwn( kai elamyen to proswpon autou w`j o` h`lioj( ta de i`matia autou egeneto
leuka w`j to fwj) 3 Kai idou( wfqhsan autoij Mwshj kai Hliaj( metV autou sullalountej)
4 Apokriqeij de o` Petroj eipen tw Ihsou( ~~Kurie( kalon estin h`maj w`de einai) Ei qeleij(
poihswmen w`de treij skhnaj( soi mian kai Mwsei mian kai mian Hlia)VV3 5 Eti autou
lalountoj( idou( nefelh fwteinh epeskiasen autouj\ kai idou( fwnh ek thj nefelhj( legousa
~~Ou`toj estin o` Ui`oj mou o` agaphtoj( en w- eudokhsa) Autou akouete!VV 6 Kai akousantej oi`
maqhtai epeson epi proswpon autwn kai efobhqhsan sfodra) 7 Kai proselqwn o` Ihsouj
h`yato autwn kai eipen( ~~Egerqhte kai4 mh fobeisqe)VV 8 Eparantej de touj ofqalmouj autwn(
oudena eidon ei mh ton Ihsoun monon)
[Elijah and Elijah]
9 Kai katabainontwn autwn ek5 tou orouj( eneteilato autoij o` Ihsouj( legwn(
~~Mhdeni eiphte to o`rama6 e`wj ou- o` Ui`oj tou Anqrwpou ek nekrwn anasth)VV 10 Kai
ephrwthsan auton oi` maqhtai autou( legontej( ~~Ti, oun oi` grammateij legousin o`ti Hlian
1
2765 is missing 13:10 16:12
2
soi || si 510
3
hlia 2466c || hlian 2466
4
kai || --- 1145
5
ek 35c || apo [5%] 35,2466
6
orama || 1 touto 824
20
Matthew

dei elqein prwton?VV 11 ~O de Ihsouj apokriqeij eipen autoij( ~~Hliaj men ercetai prwton(
kai apokatasthsei panta) 12 Legw de u`min o`ti ~HliajV hdh hlqen( kai ouk epegnwsan auton(
allV epoihsan en autw o`sa hqelhsan) Ou`twj kai o` Ui`oj tou Anqrwpou mellei pascein u`pV
autwn)VV 13 Tote sunhkan oi` maqhtai o`ti peri Iwannou tou Baptistou eipen autoij)
[A tough kind of demon]
14 Kai elqontwn autwn proj ton oclon( proshlqen autw anqrwpoj gonupetwn auton(
kai legwn( 15 ~~Kurie( elehson mou ton ui`on( o`ti selhniazetai kai kakwj pascei Pollakij
gar piptei eij to pur kai pollakij eij to u`dwr) 16 Kai proshnegka auton toij maqhtaij
sou( kai ouk hdunhqhsan auton qerapeusai)VV 17 Apokriqeij de o` Ihsouj eipen( ~~W genea
apistoj kai diestrammenh( e`wj pote esomai meqV u`mwn? ~Ewj pote anexomai u`mwn? Ferete moi
auton w-de)VV 18 Kai epetimhsen autw1 o` Ihsouj( kai exhlqen apV2 autou to daimonion\ kai
iaqh o` paij apo thj w`raj ekeinhj)
19 Tote proselqontej oi` maqhtai tw Ihsou katV idian eipon( ~~Dia ti, h`meij ouk
hdunhqhmen ekbalein auto?VV 20 ~O de Ihsouj eipen autoij( ~~Dia thn apistian u`mwn) Amhn
gar legw u`min( ean echte pistin w`j kokkon sinapewj( ereite tw orei toutw( ~Metabhqi
enteuqen ekei(V kai metabhsetai\ kai ouden adunathsei u`min) 21 Touto de to genoj ouk
ekporeuetai ei mh en proseuch kai nhsteia)VV
22 Anastrefomenwn3 de autwn en th Galilaia( eipen autoij o` Ihsouj( ~~Mellei o`
Ui`oj tou Anqrwpou paradidosqai eij ceiraj anqrwpwn( 23 kai apoktenousin auton( kai th
trith h`mera egerqhsetai)VV Kai eluphqhsan sfodra)
[Money from a fish]
24 Elqontwn de autwn eij Kapernaoum( proshlqon oi` ta didracma4 lambanontej tw
Petrw kai eipon( ~~~O didaskaloj u`mwn ou telei ta didracma?VV 25 Legei( ~~Nai)VV Kai o`te
eishlqon eij thn oikian( proefqasen auton o` Ihsouj( legwn( ~~Ti, soi dokei( Simwn? Oi`
basileij thj ghj apo ti,nwn lambanousin telh h. khnson? Apo twn ui`wn autwn h. apo twn
allotriwn?VV 26 Legei autw o` Petroj( ~~Apo twn allotriwn)VV Efh autw o` Ihsouj( ~~Ara ge
eleuqeroi eisin oi` ui`oi) 27 ~Ina de mh skandaliswmen autouj( poreuqeij eij thn qalassan
bale agkistron( kai ton anabanta prwton icqun aron) Kai anoixaj to stoma autou eurhseij
stathra\ ekeinon labwn doj autoij anti emou kai sou)VV
[How to be big in the Kingdom]
18)1 En ekeinh th w`ra proshlqon oi` maqhtai tw Ihsou( legontej( ~~Ti,j ara meizwn
estin5 en th basileia twn ouranwn?VV 2 Kai proskalesamenoj o` Ihsouj paidion esthsen auto
en mesw autwn( 3 kai eipen( ~~Amhn legw u`min( ean mh strafhte kai genhsqe w`j ta paidia(
ou mh eiselqhte eij thn basileian twn ouranwn) 4 ~Ostij oun tapeinwsei e`auton w`j to
paidion touto( ou`toj estin o` meizwn en th basileia twn ouranwn)
[About offenses]
5 ~~Kai o]j ean dexhtai paidion toiouton e`n epi tw onomati mou( eme decetai) 6 }Oj dV
an skandalish e`na twn mikrwn toutwn twn pisteuontwn eij eme( sumferei autw i`na
kremasqh muloj onikoj eij ton trachlon autou kai katapontisqh en tw pelagei thj
qalasshj) 7 Ouai tw kosmw apo twn skandalwn! Anagkh gar estin6 elqein ta skandala(
plhn ouai tw anqrwpw ekeinw di vou- to skandalon ercetai!
8 ~~Ei de h` ceir sou h. o` pouj sou skandalizei se( ekkoyon auta kai bale apo sou)
Kalon soi estin eiselqein eij thn zwhn cwlon h. kullon( h. duo ceiraj h. duo podaj econta
blhqhnai eij to pur to aiwnion) 9 Kai ei o` ofqalmoj sou skandalizei se( exele auton kai

1
autw || autou 2466
2
ap || ex 1435
3
anastrefomenwn || anastrafomenwn 1667
4
didracma || didragma 510
5
estin || --- 1339
6
estin 35c || --- [3%] 35
21
Matthew

bale apo sou) Kalon soi estin monofqalmon eij thn zwhn eiselqein( h. duo ofqalmouj
econta blhqhnai eij thn Geennan tou puroj)
[God loves children]
10 ~~~Orate mh katafronhshte e`noj twn mikrwn toutwn( legw gar u`min o`ti oi`
aggeloi autwn en ouranoij dia pantoj blepousin to proswpon tou Patroj mou tou en
ouranoij) 11 Hlqen gar o` Ui`oj tou Anqrwpou swsai to apolwloj) 12 Ti, u`min dokei? Ean
genhtai tini anqrwpw e`katon probata( kai planhqh e`n ex autwn( ouci afeij ta enenhkonta1
ennea epi ta orh poreuqeij zhtei to planwmenon? 13 Kai ean genhtai eu`rein auto( amhn
legw u`min o`ti cairei epV autw mallon h. epi toij enenhkonta ennea toij mh peplanhmenoij)
14 Ou`twj ouk estin qelhma emprosqen tou Patroj u`mwn tou en ouranoij i`na apolhtai ei`j
twn mikrwn toutwn)
[Handling a recalcitrant brother]
15 ~~Ean de a`marth eij se o` adelfoj sou( u`page elegxon auton metaxu sou kai autou
monou) Ean sou akoush( ekerdhsaj ton adelfon sou) 16 Ean de mh akoush( paralabe meta
sou eti e`na h. duo( i`na epi stomatoj duo marturwn h. triwn staqh pan r`hma) 17 Ean de
parakoush autwn( eipe th ekklhsia) Ean de kai thj ekklhsiaj parakoush( estw soi w`sper o`
eqnikoj kai o` telwnhj)
[Agreeing in prayer]
18 ~~Amhn legw u`min( o`sa ean dhshte epi thj ghj estai dedemena en tw ouranw( kai
o`sa ean lushte epi thj ghj estai lelumena en tw ouranw) 19 Palin amhn legw u`min o`ti ean
duo u`mwn sumfwnhswsin epi thj ghj peri pantoj pragmatoj ou- ean aithswntai( genhsetai
autoij para tou Patroj mou tou en ouranoij) 20 Ou- gar eisin duo h. treij sunhgmenoi eij to
emon onoma( ekei eimi en mesw autwn)VV
[About forgiveness]
21 Tote proselqwn autw o` Petroj eipen( ~~Kurie( posakij a`marthsei eij eme o`
adelfoj mou( kai afhsw autw\ e`wj e`ptakij?VV 22 Legei autw o` Ihsouj( ~~Ou( legw soi( e`wj
e`ptakij( allV e`wj e`bdomhkontakij e`pta)
23 Dia touto w`moiwqh h` basileia twn ouranwn anqrwpw basilei o]j hqelhsen
sunarai logon meta twn doulwn autou) 24 Arxamenou de autou sunairein( proshnecqh2 autw
ei`j ofeilethj muriwn talantwn) 25 Mh econtoj de autou apodounai( ekeleusen auton o`
kurioj autou praqhnai( kai thn gunaika autou kai ta tekna kai panta o`sa eicen( kai
apodoqhnai) 26 Peswn oun o` douloj prosekunei autw( legwn ~Kurie( makroqumhson epV emoi(
kai panta soi apodwsw)V 27 Splagcnisqeij de o` kurioj tou doulou ekeinou apelusen auton(
kai to daneion afhken autw)
28 ~~Exelqwn de o` douloj ekeinoj eu`ren e`na twn sundoulwn autou o]j wfeilen autw
e`katon dhnaria) Kai krathsaj auton epnigen( legwn( ~Apodoj moi ei ti ofeileij!V 29 Peswn
oun o` sundouloj autou eij touj podaj autou parekalei auton( legwn( ~Makroqumhson epV
emoi( kai apodwsw soi)V 30 ~O de ouk hqelen( alla apelqwn ebalen auton eij fulakhn e`wj ou-
apodw to ofeilomenon) 31 Idontej de oi` sundouloi autou ta genomena eluphqhsan sfodra(
kai elqontej diesafhsan tw kuriw e`autwn panta ta genomena) 32 Tote proskalesamenoj
auton o` kurioj autou legei autw( ~Doule ponhre( pasan thn ofeilhn ekeinhn afhka soi(
epei parekalesaj me) 33 Ouk edei kai se elehsai ton sundoulon sou( w`j kai egw se hlehsa?V
34 Kai orgisqeij o` kurioj autou paredwken auton toij basanistaij e`wj ou- apodw pan to
ofeilomenon autw)
35 Ou`twj kai o` Pathr mou o` epouranioj poihsei u`min ean mh afhte e`kastoj tw
adelfw autou apo twn kardiwn u`mwn ta paraptwmata autwn)

1
enenhkonta || ennenhkonta 928,1667c (twice)
2
proshnecqh || prosunecqh 1072
22
Matthew

[Jesus ministers in Perea29/30 AD]


19)1 Kai egeneto o`te etelesen o` Ihsouj touj logouj toutouj( methren apo thj Galilaiaj kai
hlqen eij ta o`ria thj Ioudaiaj peran tou Iordanou) 2 Kai hkolouqhsan autw ocloi polloi(
kai eqerapeusen autouj ekei)
[Jesus denies divorce]
3 Kai proshlqon autw oi` Farisaioi peirazontej auton( kai legontej autw( ~~Ei
exestin anqrwpw apolusai thn gunaika autou kata pasan aitian?VV 4 ~O de apokriqeij eipen
autoij( ~~Ouk anegnwte o`ti o` poihsaj apV archj arsen kai qhlu epoihsen autouj? 5 Kai
eipen( ~~~Eneken toutou kataleiyei anqrwpoj ton patera autou kai thn mhtera kai
proskollhqhsetai proj thn gunaika autou( kai esontai oi` duo eij sarka mian)V 6 ~Wste
ouketi eisin duo( alla sarx mia) ]O oun o`1 Qeoj sunezeuxen( anqrwpoj mh cwrizetw)VV
7 Legousin autw( ~~Ti, oun Mwshj eneteilato dounai biblion apostasiou kai apolusai
authn?VV 8 Legei autoij o`ti ~~Mwshj proj thn sklhrokardian u`mwn epetreyen u`min apolusai
taj gunaikaj u`mwn( apV archj de ou gegonen ou`twj) 9 Legw de u`min o`ti o]j an apolush thn
gunaika autou mh epi porneia kai gamhsh allhn moicatai kai o` apolelumenhn gamhsaj
moicatai)VV 10 Legousin autw oi` maqhtai autou( ~~Ei ou`twj estin h` aitia tou anqrwpou meta
thj gunaikoj( ou sumferei gamhsai)VV 11 ~O de eipen autoij( ~~Ou pantej cwrousin ton logon
touton( allV oi`j dedotai) 12 Eisin gar eunoucoi oi`tinej ek koiliaj mhtroj egennhqhsan
ou`twj( kai eisin eunoucoi oi`tinej eunoucisqhsan u`po twn anqrwpwn( kai eisin eunoucoi
oi`tinej eunoucisan eautouj dia thn basileian twn ouranwn) ~O dunamenoj cwrein cwreitw)VV
[Jesus blesses children]
13 Tote proshnecqh autw paidia( i`na taj ceiraj epiqh autoij kai proseuxhtai\ oi` de
maqhtai epetimhsan autoij) 14 ~O de Ihsouj eipen( ~~Afete ta paidia( kai mh kwluete auta
elqein proj me( twn gar toioutwn estin h` basileia twn ouranwn)VV 15 Kai epiqeij autoij
taj ceiraj eporeuqh ekeiqen)
[It is difficult for a rich person to enter the Kingdom]
16 Kai idou( ei`j tij proselqwn eipen autw( ~~Didaskale agaqe( ti, agaqon poihsw i`na
ecw zwhn aiwnion?VV 17 ~O de eipen autw( ~~Ti, me legeij agaqon? Oudeij agaqoj ei mh ei`j( o`
Qeoj) Ei de qeleij eiselqein eij thn zwhn( thrhson taj entolaj)VV 18 Legei autw( ~~Poiaj?VV
~O de Ihsouj eipen( ~~To ~Ou foneuseij( Ou moiceuseij( Ou kleyeij( Ou yeudomarturhseij(
19 Tima ton patera kai thn mhtera(V kai ~Agaphseij ton plhsion sou w`j seautonV)VV 20 Legei
autw o` neaniskoj( ~~Panta tauta efulaxamhn ek neothtoj mou) Ti, eti u`sterw?VV 21 Efh autw
o` Ihsouj( ~~Ei qeleij teleioj einai( u`page pwlhson sou ta u`parconta kai doj ptwcoij(2 kai
e`xeij qhsauron en ouranw( kai deuro akolouqei moi)VV 22 Akousaj de o` neaniskoj ton logon
aphlqen lupoumenoj h=n gar ecwn kthmata polla)
23 ~O de Ihsouj eipen toij maqhtaij autou( ~~Amhn legw u`min o`ti duskolwj plousioj
eiseleusetai eij thn basileian twn ouranwn) 24 Palin de legw u`min( eukopwteron estin
kamhlon dia truphmatoj r`afidoj dielqein h. plousion eij thn basileian tou Qeou eiselqein)VV
25 Akousantej de oi` maqhtai autou exeplhssonto sfodra( legontej( ~~Ti,j ara dunatai
swqhnai?VV 26 Embleyaj de o` Ihsouj eipen autoij( ~~Para anqrwpoij touto adunaton estin(
para de Qew panta dunata)VV
27 Tote apokriqeij o` Petroj eipen autw( ~~Idou h`meij afhkamen panta kai
hkolouqhsamen soi) Ti, ara estai h`min?VV 28 ~O de Ihsouj eipen autoij( ~~Amhn legw u`min o`ti
u`meij( oi` akolouqhsantej moi( en th Paliggenesia( o`tan kaqish o` Ui`oj tou Anqrwpou epi
qronou doxhj autou( kaqisesqe3 kai u`meij epi dwdeka qronouj( krinontej taj dwdeka fulaj
tou Israhl) 29 Kai paj o[j afhken oikiaj4 h. adelfouj h. adelfaj h. patera h. mhtera h.

1
o || --- 2466
2
kai doj ptwcoij || --- 1435 (homoioarcton)
3
kaqisesqe || kaqhsesqe [20%] 204
4
oikiaj 586alt,824,928alt,1072,1145,1339,1503,1551,1667,2253,2352,2554
oikian [35%] 204,510,586,928,1435,2382,2466,2503,2765 (35 illegible)

23
Matthew

gunaika h. tekna h. agrouj e`neken tou onomatoj mou e`katontaplasiona1 lhyetai kai zwhn
aiwnion klhronomhsei) 30 Polloi de esontai prwtoi escatoi( kai escatoi prwtoi)
[The desperate landowner]
20)1 ~~~Omoia gar estin h` basileia twn ouranwn anqrwpw oikodespoth o`stij exhlqen
a`ma prwi misqwsasqai ergataj eij ton ampelwna autou) 2 Kai sumfwnhsaj meta twn
ergatwn ek dhnariou thn h`meran( apesteilen autouj eij ton ampelwna autou) 3 Kai exelqwn
peri trithn w`ran eiden allouj e`stwtaj en th agora argouj) 4 Kai ekeinoij2 eipen(
~~Upagete kai u`meij eij ton ampelwna( kai o] ean h= dikaion dwsw u`minV) Oi` de aphlqon)
5 Palin exelqwn peri e`kthn kai enathn3 w`ran epoihsen w`sautwj) 6 Peri de thn e`ndekathn
w`ran exelqwn eu`ren allouj e`stwtaj argouj( kai legei autoij( ~Ti, w-de4 e`sthkate o`lhn thn
h`meran argoi?V 7 Legousin autw( ~~Oti oudeij h`maj emisqwsato)V Legei autoij( ~~Upagete kai
u`meij eij ton ampelwna( kai o] ean h= dikaion lhyesqe)V 8 Oyiaj de genomenhj( legei o` kurioj
tou ampelwnoj tw epitropw autou( ~Kaleson touj ergataj kai apodoj autoij ton misqon(
arxamenoj apo twn escatwn e`wj twn prwtwn)V 9 Kai elqontej oi` peri thn e`ndekathn w`ran
elabon ana dhnarion) 10 Elqontej de oi` prwtoi enomisan o`ti pleiona lhyontai\ kai elabon
kai autoi ana dhnarion) 11 Labontej de egogguzon5 kata tou oikodespotou( 12 legontej o`ti
~Ou-toi oi` escatoi mian w`ran epoihsan( kai isouj h`min autouj epoihsaj toij bastasasin to
baroj thj h`meraj kai ton kauswna)V 13 ~O de apokriqeij eipen e`ni autwn( ~~Etaire( ouk
adikw se) Ouci dhnariou sunefwnhsaj moi? 14 Aron to son kai u`page) Qelw de toutw tw
escatw dounai w`j kai soi) 15 .H ouk exestin moi poihsai o[ qelw6 en toij emoij? Ei o`
ofqalmoj sou ponhroj estin o`ti egw agaqoj eimi?V 16 Ou`twj esontai oi` escatoi prwtoi( kai
oi` prwtoi escatoi) Polloi gar eisin klhtoi( oligoi de eklektoi)VV
[Jesus alerts the disciples, again]
17 Kai anabainwn o` Ihsouj eij ~Ierosoluma parelaben touj dwdeka maqhtaj katV
idian en th o`dw kai eipen autoij 18 ~~Idou( anabainomen eij ~Ierosoluma( kai o` Ui`oj tou
Anqrwpou paradoqhsetai toij arciereusin kai grammateusin( kai katakrinousin auton
qanatw( 19 kai paradwsousin auton toij eqnesin eij to empaixai kai mastigwsai kai
staurwsai) Kai th trith h`mera anasthsetai)VV
[Selfish ambition rebuked]
20 Tote proshlqen autw h` mhthr twn ui`wn Zebedaiou meta twn ui`wn authj(
proskunousa kai aitousa ti parV autou) 21 ~O de eipen auth( ~~Ti, qeleij?VV Legei autw(
~~Eipe i`na kaqiswsin ou`toi oi` duo ui`oi mou ei`j ek dexiwn sou kai ei`j ex euwnumwn sou en
th basileia sou)VV 22 Apokriqeij de o` Ihsouj eipen( ~~Ouk oidate ti, aiteisqe) Dunasqe piein
to pothrion o] egw mellw pinein h. to baptisma o] egw baptizomai baptisqhnai?VV Legousin
autw( ~~Dunameqa)VV 23 Kai legei autoij( ~~To men pothrion mou piesqe( kai to baptisma o]
egw baptizomai baptisqhsesqe( to de kaqisai ek dexiwn mou kai ex euwnumwn mou ouk estin
emon dounai( allV oi`j h`toimastai u`po tou Patroj mou)VV
24 Kai akousantej oi` deka hganakthsan peri twn duo adelfwn) 25 ~O de Ihsouj
proskalesamenoj autouj eipen ~~Oidate o`ti oi` arcontej twn eqnwn katakurieuousin autwn(
kai oi` megaloi katexousiazousin autwn)7 26 Ouc ou`twj de estai u`min allV o]j ean qelh en
u`min megaj genesqai estai8 u`mwn diakonoj( 27 kai o]j ean qelh en u`min einai prwtoj estai
u`mwn douloj\ 28 w`sper o` Ui`oj tou Anqrwpou ouk hlqen diakonhqhnai( alla diakonhsai( kai
dounai thn yuchn autou lutron anti pollwn)VV

1
ekatontaplasiona || ekatontaplhsiona 586
2
kai ekeinoij || kakeinoij 510,2382
3
enathn 35c,1072c || ennathn [40%] 35,928,1072,1667c,2765
4
35,204,510,1551,2554,2765 usually have w=de, but here have w-de.
5
egogguzon || diegogguzon 1551
6
poihsai o qelw || ~ 231 1551
7
204 omits kai oi megaloi katexousiazousin autwn [clear homoioteleuton; a whole line]
8
estai || estw [15%] 1145
24
Matthew

[Two blind men]


29 Kai ekporeuomenwn autwn apo ~Iericw( hkolouqhsen autw ocloj poluj) 30 Kai
idou( duo tufloi kaqhmenoi para thn o`don( akousantej o`ti Ihsouj paragei( ekraxan(
legontej( ~~Elehson h`maj( Kurie( Ui`oj Dauid!VV 31 ~O de ocloj epetimhsen autoij i`na
siwphswsin) Oi` de meizon ekrazon( legontej( ~~Elehson h`maj( Kurie( Ui`oj Dauid!VV1 32 Kai
staj o` Ihsouj efwnhsen autouj kai eipen( ~~Ti, qelete poihsw u`min?VV 33 Legousin autw(
~~Kurie( i`na anoicqwsin h`mwn2 oi` ofqalmoi)VV 34 Splagcnisqeij de o` Ihsouj h`yato twn
ofqalmwn autwn( kai euqewj anebleyan autwn oi` ofqalmoi( kai hkolouqhsan autw)
[The last week]
[The triumphal entrySunday, 03/31/30 AD]
21)1 Kai o`te hggisan eij ~Ierosoluma kai hlqon eij Bhqsfagh proj3 to Oroj twn Elaiwn(
tote o` Ihsouj apesteilen duo maqhtaj( 2 legwn autoij( ~~Poreuqhte eij thn kwmhn thn
apenanti u`mwn( kai euqewj eu`rhsete onon dedemenhn kai pwlon metV authj) Lusantej agagete
moi) 3 Kai ean tij u`min eiph ti( ereite o`ti ~~O Kurioj autwn creian ecei)V Euqewj de
apostellei autouj)VV 4 Touto de o`lon gegonen i`na plhrwqh to r`hqen dia tou profhtou(
legontoj( 5 ~Eipate th qugatri Siwn( Idou( o` basileuj sou ercetai soi prauj kai4
epibebhkwj epi onon( kai pwlon ui`on u`pozugiou)V 6 Poreuqentej de oi` maqhtai kai
poihsantej kaqwj prosetaxen autoij o` Ihsouj 7 hgagon thn onon kai ton pwlon\ kai
epeqhkan epanw autwn ta i`matia autwn( kai epekaqisen epanw autwn) 8 ~O de pleistoj
ocloj estrwsan autwn ta i`matia en th o`dw( alloi de ekopton kladouj apo twn dendrwn kai
estrwnnuon en th o`dw) 9 Oi` de ocloi oi` proagontej kai oi` akolouqountej ekrazon( legontej(
~~~Wsanna tw5 Ui`w Dauid!VV ~~Euloghmenoj o` ercomenoj en onomati Kuriou!VV ~~~Wsanna en toij
u`yistoij!VV 10 Kai eiselqontoj autou eij `Ierosoluma( eseisqh pasa h` polij( legousa( ~~Ti,j
estin ou`toj?VV 11 Oi` de ocloi elegon( ~~Ou`toj estin Ihsouj o` profhthj o` apo Nazaret thj
Galilaiaj)VV
[The second cleansing of the temple]
12 Kai eishlqen o` Ihsouj eij to i`eron tou Qeou kai exebalen pantaj touj pwlountaj
kai agorazontaj en tw i`erw( kai taj trapezaj twn kollubistwn katestreyen kai taj
kaqedraj twn pwlountwn taj peristeraj) 13 Kai legei autoij( ~~Gegraptai( `~O oikoj mou
oikoj proseuchj klhqhsetai(V u`meij de auton6 epoihsate sphlaion lhstwn)VV 14 Kai
proshlqon autw cwloi kai tufloi en tw i`erw( kai eqerapeusen autouj)
15 Idontej de oi` arciereij kai oi` grammateij ta qaumasia a] epoihsen kai touj paidaj
krazontaj en tw i`erw kai legontaj( ~~ `Wsanna tw Ui`w Dauid(VV hganakthsan 16 kai eipon
autw( ~~Akoueij ti, ou`toi legousin?VV ~O de Ihsouj legei autoij( ~~Nai) Oudepote anegnwte
o`ti7 ~Ek stomatoj nhpiwn kai qhlazontwn kathrtisw ainonV?VV 17 Kai katalipwn autouj
exhlqen exw thj polewj eij bhqanian kai hulisqh ekei)
[If you have faithMonday, 04/01/30 AD]
18 Prwiaj de( epanagwn eij thn polin( epeinasen) 19 Kai idwn sukhn mian epi thj
o`dou( hlqen epV authn kai ouden eu`ren en auth ei mh fulla monon) Kai legei auth( ~~Mhketi
ek sou karpoj genhtai eij ton aiwna!VV Kai exhranqh paracrhma h` sukh) 20 Kai idontej oi`
maqhtai eqaumasan( legontej( ~~Pwj paracrhma exhranqh h` sukh!VV 21 Apokriqeij de o` Ihsouj
eipen autoij( ~~Amhn legw u`min( ean echte pistin kai mh diakriqhte( ou monon to thj sukhj
poihsete( alla kan tw orei toutw eiphte( ~Arqhti kai blhqhti eij thn qalassan(V
genhsetai) 22 Kai panta o`sa ean aithshte en th proseuch pisteuontej lhyesqe)VV

1
2466 omits verse 31, but it is supplied in the marginobvious homoioteleuton; 1551 just omits it.
2
hmwn || umwn 1551
3
proj || pro 1145
4
kai || --- 1435
5
tw || 1 1 2466 (repeats)
6
auton || autwn 1503
7
oti || --- 1145
25
Matthew

[About Johns baptismTuesday, 04/02/30 AD]


23 Kai elqonti autw eij to i`eron( proshlqon autw didaskonti oi` arciereij kai oi`
presbuteroi tou laou( legontej( ~~En poia exousia tauta poieij?VV kai ~~Ti,j soi edwken thn
exousian tauthn?VV 24 Apokriqeij de o` Ihsouj eipen autoij( ~~Erwthsw u`maj kagw logon e`na(
o]n ean eiphte moi( kagw u`min erw en poia exousia tauta poiw 25 To baptisma Iwannou
poqen h=n? Ex ouranou1 h. ex anqrwpwn?VV Oi` de dielogizonto parV e`autoij( legontej( ~~Ean
eipwmen( ~Ex ouranou(V erei h`min( ~Dia ti, oun ouk episteusate autw?V 26 Ean de eipwmen( ~Ex
anqrwpwn(V foboumeqa ton oclon( pantej gar ecousin ton Iwannhn w`j profhthn)VV 27 Kai
apokriqentej tw Ihsou eipon( ~~Ouk oidamen)VV Efh autoij kai autoj( ~~Oude egw legw u`min en
poia exousia tauta poiw)
[Two parables against the Pharisees]
28 ~~Ti, de u`min dokei? Anqrwpoj tij eicen tekna duo) Kai proselqwn tw prwtw
eipen( ~Teknon( u`page shmeron ergazou en tw ampelwni mou)V 29 ~O de apokriqeij eipen( ~Ou
qelw)V ~Usteron de metamelhqeij aphlqen) 30 Kai proselqwn tw e`terw eipen w`sautwj) ~O de
apokriqeij eipen(2 ~Egw( kurie(V kai ouk aphlqen) 31 Ti,j ek twn duo epoihsen to qelhma tou
patroj?VV Legousin autw( ~~~O prwtoj)VV Legei autoij o` Ihsouj( ~~Amhn legw u`min o`ti oi`
telwnai kai ai` pornai proagousin u`maj eij thn basileian tou Qeou) 32 Hlqen gar proj
u`maj Iwannhj en o`dw dikaiosunhj( kai ouk episteusate autw\ oi` de telwnai kai ai` pornai
episteusan autw\ u`meij de idontej ou metemelhqhte u`steron tou pisteusai autw)
33 ~~Allhn parabolhn akousate) Anqrwpoj tij h=n oikodespothj o`stij efuteusen
ampelwna kai fragmon autw perieqhken kai wruxen en autw lhnon kai wkodomhsen purgon)
Kai exedoto auton gewrgoij kai apedhmhsen) 34 ~Ote de hggisen o` kairoj twn karpwn(
apesteilen touj doulouj autou proj touj gewrgouj labein touj karpouj autou) 35 Kai
labontej oi` gewrgoi touj doulouj autouo]n men edhran( o]n de apekteinan( o]n de
eliqobolhsan) 36 Palin apesteilen allouj doulouj pleionaj twn prwtwn( kai epoihsan
autoij w`sautwj) 37 ~Usteron de apesteilen proj autouj ton ui`on autou( legwn(
~Entraphsontai ton ui`on mou)V 38 Oi` de gewrgoi idontej ton ui`on eipon en e`autoij( ~Ou`toj
estin o` klhronomoj) Deute( apokteinwmen auton kai katascwmen thn klhronomian autou)V
39 Kai labontej auton exebalon exw tou ampelwnoj kai apekteinan) 40 ~Otan oun elqh o`
kurioj tou ampelwnoj( ti, poihsei toij gewrgoij ekeinoij?VV 41 Legousin autw( ~~Kakouj
kakwj apolesei autouj( kai ton ampelwna ekdwsetai3 alloij gewrgoij( oi`tinej apodwsousin
autw touj karpouj en toij kairoij autwn)VV 42 Legei autoij o` Ihsouj( ~~Oudepote anegnwte en
taij Grafaij( ~Liqon o]n apedokimasan oi` oikodomountej( ou`toj egenhqh eij kefalhn4 gwniaj\
para Kuriou egeneto au`th kai estin qaumasth en ofqalmoij h`mwn?V5 43 Dia touto legw u`min
o`ti arqhsetai afV u`mwn h` basileia tou Qeou kai doqhsetai eqnei poiounti touj karpouj
authj) 44 Kai o` peswn epi ton liqon touton sunqlasqhsetai\ efV o]n dV an pesh( likmhsei
auton)VV
45 Kai akousantej oi` arciereij kai oi` Farisaioi taj parabolaj autou egnwsan o`ti
peri autwn legei) 46 Kai zhtountej auton krathsai( efobhqhsan touj oclouj( epeidh w`j
profhthn auton eicon)
[Parable of the wedding feast]
22)1 Kai apokriqeij o` Ihsouj palin eipen autoij en parabolaij( legwn( 2 ~~~Wmoiwqh
h` basileia twn ouranwn anqrwpw basilei o`stij epoihsen gamouj tw ui`w autou) 3 Kai
apesteilen touj doulouj autou kalesai touj keklhmenouj eij touj gamouj( kai ouk hqelon
elqein) 4 Palin apesteilen allouj doulouj( legwn( ~Eipate toij keklhmenoij( ~~Idou( to
ariston mou h`toimasa\ oi` tauroi mou kai ta sitista tequmena( kai panta e`toima) Deute eij

1
ouranou || 1 hn 1145
2
apokriqeij eipen || ~ 2 autw 1435
3
ekdwsetai || ekdosetai [20%] 1435
4
kefalhn || kefalhj 1667c
5
hmwn || umwn 1072
26
Matthew

touj gamoujVV)V 5 Oi` de amelhsantej aphlqono` men eij ton idion agron( o` de eij thn
emporian autou) 6 Oi` de loipoi krathsantej touj doulouj autou u`brisan kai apekteinan)
7 Kai akousaj o` basileuj ekeinoj wrgisqh( kai pemyaj ta strateumata autou apwlesen touj
foneij ekeinouj kai thn polin autwn eneprhsen)
8 ~~Tote legei toij douloij autou( ~~O men gamoj e`toimoj estin oi` de keklhmenoi ouk
hsan axioi) 9 Poreuesqe oun epi taj diexodouj twn o`dwn kai o`souj an eu`rhte kalesate eij
touj gamouj)V 10 Kai exelqontej oi` douloi ekeinoi eij taj o`douj sunhgagon pantaj o`souj1
eu`ron( ponhrouj te kai agaqouj) Kai eplhsqh o` gamoj anakeimenwn) 11 Eiselqwn de o`
basileuj qeasasqai touj anakeimenouj( eiden ekei anqrwpon ouk endedumenon enduma gamou)
12 Kai legei autw( ~~Etaire( pwj eishlqej w`de mh ecwn enduma gamou?V ~O de efimwqh)
13 Tote eipen2 o`` basileuj toij diakonoij( ~Dhsantej autou ceiraj kai podaj( arate auton
kai ekbalete eij to skotoj to exwteron) Ekei estai o` klauqmoj kai o` brugmoj twn odontwn)V
14 Polloi gar eisin klhtoi( oligoi de eklektoi)VV
[Jesus bests the Herodians]
15 Tote poreuqentej oi` Farisaioi sumboulion elabon o`pwj auton pagideuswsin en
logw) 16 Kai apostellousin autw touj maqhtaj autwn meta twn ~Hrwdianwn( legontej(
~~Didaskale( oidamen o`ti alhqhj ei= kai thn o`don tou Qeou en alhqeia didaskeij( kai ou
melei soi peri oudenoj( ou gar blepeij eij proswpon anqrwpwn) 17 Eipe oun h`min ti,3 soi
dokei? Exestin dounai khnson4 Kaisari h. ou?VV 18 Gnouj de o` Ihsouj thn ponhrian autwn
eipen( ~~Ti, me peirazete( u`pokritai? 19 Epideixate moi to nomisma tou khnsou)VV Oi` de
proshnegkan autw dhnarion) 20 Kai legei autoij( ~~Ti,noj h` eikwn au`th kai h` epigrafh?VV
21 Legousin autw( ~~Kaisaroj)VV Tote legei autoij( ~~Apodote oun ta Kaisaroj Kaisari kai
ta tou Qeou tw Qew)VV 22 Kai akousantej eqaumasan( kai afentej auton aphlqon)
[Jesus bests the Sadducees]
23 En ekeinh th h`mera proshlqon autw Saddoukaioi( oi` legontej mh einai
anastasin( kai ephrwthsan auton( 24 legontej( ~~Didaskale( Mwshj eipen( ean tij apoqanh
mh ecwn tekna( epigambreusei o` adelfoj autou thn gunaika autou kai anasthsei sperma tw
adelfw autou) 25 Hsan de parV h``min e`pta adelfoi) Kai o` prwtoj gamhsaj eteleuthsen( kai
mh ecwn sperma afhken thn gunaika autou tw adelfw autou) 26 ~Omoiwj kai o` deuteroj kai
o` tritoj( e`wj twn e`pta) 27 ~Usteron de5 pantwn apeqanen kai h` gunh) 28 En th oun
anastasei ti,noj twn e`pta estai gunh? Pantej gar escon authn)VV 29 Apokriqeij de o` Ihsouj
eipen autoij( ~~Planasqe( mh eidotej taj Grafaj mhde thn dunamin tou Qeou) 30 En gar th
anastasei oute gamousin oute ekgamizontai( allV w`j aggeloi tou Qeou en ouranw eisin)
31 Peri de thj anastasewj twn nekrwn( ouk anegnwte to r`hqen u`min u`po tou Qeou(
legontoj( 32 ~Egw eimi o` Qeoj ~Abraam kai o` Qeoj Isaak kai o` Qeoj IakwbV? Ouk estin o`
Qeoj Qeoj nekrwn alla zwntwn)VV 33 Kai akousantej oi` ocloi exeplhssonto epi th didach
autou)
[Jesus bests the Pharisees]
34 Oi` de Farisaioi akousantej o`ti efimwsen touj Saddoukaiouj( sunhcqhsan epi to
auto) 35 Kai ephrwthsen ei`j6 ex autwn nomikoj( peirazwn auton( kai legwn( 36 ~~Didaskale(
poia entolh megalh en tw nomw?VV 37 ~O de Ihsouj efh autw( ~~~Agaphseij Kurion ton Qeon
sou en o`lh th kardia sou kai en o`lh th yuch sou kai en o`lh th dianoia sou)V 38 Au`th
estin prwth kai megalh entolh) 39 Deutera de o`moia au`th( ~Agaphseij ton plhsion sou w`j
seauton)V 40 En tautaij taij dusin entolaij o`loj o` Nomoj kai oi` Profhtai kremantai)VV

1
osouj || ouj 1072
2
eipen || efh 1145
3
ti || tij 204
4
dounai khnson || ~ 21 1435
5
de || --- 1435
6
eij || 1 tij 1551
27
Matthew

[Davids Son and Lord]


41 Sunhgmenwn de twn Farisaiwn( ephrwthsen autouj o` Ihsouj( 42 legwn( ~~Ti, u`min
dokei peri tou Cristou\ Ti,noj ui`oj estin?VV Legousin autw( ~~Tou Dauid)VV 43 Legei autoij(
~~Pwj oun Dauid en Pneumati Kurion auton kalei( legwn( 44 ~Eipen o` Kurioj tw Kuriw
mou( ~~Kaqou ek dexiwn mou e`wj an qw touj ecqrouj sou u`popodion twn podwn souVV?V 45 Ei
oun Dauid kalei auton ~KurionV( pwj ui`oj autou estin?VV 46 Kai oudeij edunato apokriqhnai
autw logon( oude etolmhsen tij apV ekeinhj thj h`meraj eperwthsai auton ouketi)
[Jesus excoriates the scribes and Pharisees]
23)1 Tote o` Ihsouj elalhsen toij ocloij kai toij maqhtaij autou( 2 legwn( ~~Epi thj
Mwsewj kaqedraj ekaqisan oi` grammateij kai oi` Farisaioi) 3 Panta oun o`sa ean eipwsin
u`min threin( threite kai poieite( kata de ta erga autwn mh poieite legousin gar kai ou
poiousin) 4 Desmeuousin gar fortia barea kai dusbastakta kai epitiqeasin epi touj wmouj
twn anqrwpwn( tw de daktulw autwn ou qelousin kinhsai auta)
5 ~~Panta de ta erga autwn poiousin proj to qeaqhnai toij anqrwpoij) Platunousin
de ta fulakthria1 autwn kai megalunousin ta kraspeda twn i`matiwn autwn(2 6 filousin te
thn prwtoklisian3 en toij deipnoij kai taj prwtokaqedriaj en taij sunagwgaij 7 kai touj
aspasmouj en taij agoraij kai kaleisqai u`po twn anqrwpwn( ~~Rabbi( ~Rabbi)V
[We have only one Teacher and one Father]
8 ~~~Umeij de mh klhqhte ~~RabbiV\ ei`j gar estin u`mwn o` didaskaloj( o` Cristoj(
pantej de u`meij adelfoi este) 9 Kai ~pateraV mh kaleshte u`mwn epi thj ghj( ei`j gar estin o`
Pathr u`mwn( o` en toij ouranoij) 10 Mhde klhqhte kaqhghtai( ei`j gar estin u`mwn o`
kaqhghthj( o` Cristoj) 11 ~O de meizwn u`mwn estw u`mwn diakonoj) 12 ~Ostij de u`ywsei
e`auton tapeinwqhsetai( kai o`stij tapeinwsei e`auton u`ywqhsetai)
[A series of woes]
13 ~~Ouai de u`min( grammateij kai Farisaioi( u`pokritai! ~Oti katesqiete taj oikiaj
twn chrwn kai profasei makra proseucomenoi) Dia touto lhyesqe perissoteron krima)
14 Ouai u`min( grammateij kai Farisaioi( u`pokritai! ~Oti kleiete thn basileian twn
ouranwn emprosqen twn anqrwpwn\ u`meij gar ouk eisercesqe( oude touj eisercomenouj
afiete eiselqein) 15 Ouai u`min( grammateij kai Farisaioi( u`pokritai! ~Oti periagete thn
qalassan kai thn xhran4 poihsai e`na proshluton( kai o`tan genhtai( poieite auton ui`on
Geennhj diploteron u`mwn)
16 ~~Ouai u`min( o`dhgoi tufloi( oi` legontej( ~}Oj an omosh en tw naw( ouden estin\ o]j
dV an omosh en tw crusw tou naou( ofeilei)V 17 Mwroi kai tufloi! Ti,j gar meizwn estin(5
o` crusoj h. o` naoj o` agiazwn ton cruson? 18 Kai( ~}Oj ean6 omosh en tw qusiasthriw( ouden
estin\ o]j dV an omosh en tw dwrw tw7 epanw autou( ofeilei)V 19 Mwroi kai tufloi! Ti, gar
meizon( to dwron h. to qusiasthrion to a`giazon to dwron? 20 ~O oun omosaj en tw
qusiasthriw( omnuei en autw kai en pasin toij epanw autou) 21 Kai o` omosaj en tw naw(
omnuei en autw kai en tw katoikhsanti auton) 22 Kai o` omosaj en tw ouranw( omnuei en tw
qronw tou Qeou kai en8 tw kaqhmenw epanw autou)
23 ~~Ouai u`min( grammateij kai Farisaioi( u`pokritai! ~Oti apodekatoute to h`duosmon
kai to anhqon kai to kuminon( kai afhkate ta barutera tou nomou( thn krisin kai ton
eleon kai thn pistin) Tauta edei poihsai kakeina mh afienai) 24 ~Odhgoi tufloi( oi`
diulizontej ton kwnwpa( thn de kamhlon katapinontej!

1
fulakthria || fulakturia 1667
2
autwn || --- 1435
3
prwtoklisian || prwtoklhsian [10%] 1339
4
qalassan kai thn xhran || ~ 4231 1551
5
estin || eestin 1503 (from one line to the next)
6
ean || an 1435,1551
7
tw || to 2446
8
en || --- 1145
28
Matthew

25 ~~Ouai u`min( grammateij kai Farisaioi( u`pokritai! ~Oti kaqarizete to exwqen tou
pothriou kai thj paroyidoj( eswqen de gemousin ex a`rpaghj kai adikiaj) 26 Farisaie tufle!
Kaqarison prwton to entoj tou pothriou kai thj paroyidoj( i`na genhtai kai to ektoj
autwn kaqaron)
27 ~~Ouai u`min( grammateij kai Farisaioi( u`pokritai!1 ~Oti paromoiazete2 tafoij
kekoniamenoij(3 oi`tinej exwqen men fainontai w`raioi( eswqen de gemousin ostewn nekrwn
kai pashj akaqarsiaj) 28 Ou`twj kai u`meij exwqen men fainesqe4 toij anqrwpoij dikaioi(
eswqen de mestoi este u`pokrisewj kai anomiaj)
29 ~~Ouai u`min( grammateij kai Farisaioi( u`pokritai! ~Oti oikodomeite touj tafouj
twn profhtwn kai kosmeite ta mnhmeia twn dikaiwn\ 30 kai legete( ~Ei hmen en taij
h`meraij twn paterwn h`mwn( ouk an hmen koinwnoi autwn en tw ai`mati twn profhtwn)V
31 ~Wste martureite e`autoij o`ti ui`oi este twn foneusantwn touj profhtaj) 32 Kai u`meij
plhrwsate to metron twn paterwn u`mwn!
[Snakes!]
33 ~~Ofeij! Gennhmata ecidnwn! Pwj fughte apo thj krisewj thj Geennhj?5 34 Dia
touto( idou( egw apostellw proj u`maj profhtaj kai sofouj kai grammateij\ kai ex autwn
apokteneite kai staurwsete( kai ex autwn mastigwsete en taij sunagwgaij u`mwn kai diwxete
apo polewj eij polin( 35 o`pwj elqh efV u`maj pan ai`ma dikaion ekcunomenon epi thj ghj apo
tou ai`matoj Abel tou dikaiou e`wj tou ai`matoj Zacariou ui`ou Baraciou( o]n efoneusate
metaxu tou naou kai tou qusiasthriou) 36 Amhn legw u`min o`ti h`xei panta tauta epi thn
genean tauthn)
[Jesus laments over Jerusalem]
37 ~~~Ierousalhm( ~Ierousalhm( h` apoktenousa touj profhtaj kai liqobolousa touj
apestalmenouj proj authn! Posakij hqelhsa episunagagein ta tekna sou( o]n tropon
episunagei ornij ta nossia e`authj6 u`po taj pterugaj( kai ouk hqelhsate! 38 Idou( afietai
u`min7 o` oikoj u`mwn erhmoj) 39 Legw gar u`min( ou mh me idhte apV arti e`wj an eiphte(
~Euloghmenoj o` ercomenoj en onomati Kuriou!VV
[The Olivet Discourse]
24)1 Kai exelqwn o` Ihsouj eporeueto apo tou i`erou( kai proshlqon autw oi` maqhtai autou
epideixai autw taj oikodomaj tou i`erou) 2 ~O de Ihsouj eipen autoij( ~~Ou blepete panta
tauta?8 Amhn legw u`min( ou mh afeqh w`de liqoj epi liqon( o]j ou kataluqhsetai)VV
[A beginning of birth pains]
3 Kaqhmenou de autou epi tou Orouj twn Elaiwn( proshlqon autw oi` maqhtai katV
idian( legontej( ~~Eipe h`min( pote tauta estai( kai ti, to shmeion thj shj parousiaj kai thj
sunteleiaj tou aiwnoj?VV 4 Kai apokriqeij o` Ihsouj eipen autoij( ~~Blepete mh tij u`maj
planhsh) 5 Polloi gar eleusontai epi tw onomati mou( legontej( ~Egw eimi o` Cristoj(V kai
pollouj planhsousin) 6 Melhsete9 de akouein polemouj kai akoaj polemwn\ o`rate mh
qroeisqe\ dei gar panta genesqai( allV oupw estin to teloj) 7 Egerqhsetai gar eqnoj epi
eqnoj kai basileia epi basileian( kai esontai limoi kai loimoi kai seismoi kata topouj\
8 panta de tauta arch wdinwn)

1
upokritai || oipokritai 2503
2
paromoiazete || paromoiazetai 2352
3
kekoniamenoij || kekonamenoij 1145
4
fainesqe || fainesqai 2765
5
geennhj || geenhj 2352
6
eauthj || authj 2466
7
umin || --- 1551,1667
8
panta tauta 1072c || ~ 21 1072
9
melhsete || mellhsete [60%] 928,1339,1503c,1667
29
Matthew

[The increase of lawlessness]


9 ~~Tote paradwsousin u`maj eij qliyin kai apoktenousin u`maj( kai esesqe misoumenoi
u`po pantwn twn eqnwn dia to onoma mou) 10 Kai tote skandalisqhsontai polloi kai
allhlouj paradwsousin kai mishsousin allhlouj) 11 Kai polloi yeudoprofhtai
egerqhsontai kai planhsousin pollouj) 12 Kai dia to plhqunqhnai thn anomian( yughsetai
h` agaph twn pollwn) 13 ~O de u`pomeinaj eij teloj( ou`toj swqhsetai) 14 Kai khrucqhsetai
touto to euaggelion thj basileiaj en o`lh th oikoumenh eij marturion pasin toij eqnesin(
kai tote h`xei to teloj)
[The Great Tribulation]
15 ~~~Otan oun idhte to bdelugma thj erhmwsewj to r`hqen dia Danihl tou profhtou
e`stwj en topw a`giwVV $o` anaginwskwn noeitw%( 16 ~~Tote oi` en th Ioudaia feugetwsan epi1
ta orh( 17 o` epi tou dwmatoj mh katabainetw arai ta ek thj oikiaj autou( 18 kai o` en tw
agrw mh epistreyatw opisw arai to i`mation autou) 19 Ouai de taij en gastri ecousaij kai
taij qhlazousaij en ekeinaij taij h`meraij! 20 Proseucesqe de i`na mh genhtai h` fugh u`mwn
ceimwnoj mhde sabbatw) 21 Estai gar tote qliyij megalh oi`a ou gegonen apV archj kosmou
e`wj tou nun( oudV ou mh genhtai) 22 Kai ei mh ekolobwqhsan ai` h`merai ekeinai( ouk an
eswqh pasa sarx\ dia de touj eklektouj kolobwqhsontai ai` h`merai ekeinai) 23 Tote ean tij
u`min eiph( ~Idou( w``de o` Cristoj!V h. ~~Wde!V mh pisteushte) 24 Egerqhsontai gar yeudocristoi
kai yeudoprofhtai( kai dwsousin shmeia megala kai terata w`ste planhsai( ei dunaton( kai
touj eklektouj) 25 Idou( proeirhka u`min) 26 Ean oun eipwsin u`min( ~Idou( en th erhmw estin!V
mh exelqhte\ ~Idou( en toij tameioij!V mh pisteushte) 27 ~Wsper gar h` astraph exercetai apo
anatolwn kai fainetai e`wj dusmwn( ou`twj estai kai h` parousia tou Ui`ou tou Anqrwpou)
28 ~Opou gar ean h= to ptwma( ekei sunacqhsontai2 oi` aetoi)
[The Kings return to earth]
29 ~~Euqewj de meta thn qliyin twn h`merwn ekeinwn( o` h`lioj skotisqhsetai( kai h`
selhnh ou dwsei to feggoj authj( kai oi` asterej pesountai apo tou ouranou( kai ai`
dunameij twn ouranwn saleuqhsontai) 30 Kai tote fanhsetai to shmeion tou Ui`ou tou
Anqrwpou en tw ouranw( kai tote koyontai pasai ai` fulai thj ghj kai oyontai ton Ui``on
tou Anqrwpou ercomenon epi twn nefelwn tou ouranou meta dunamewj kai doxhj pollhj)
31 Kai apostelei touj aggelouj autou meta salpiggoj fwnhj megalhj kai episunaxousin3
touj eklektouj autou ek twn tessarwn anemwn( apV akrwn ouranwn e`wj akrwn autwn)
[Learn from the fig tree]
32 ~~Apo de thj sukhj maqete thn parabolhn\ o`tan hdh o` kladoj authj genhtai
a``paloj kai ta fulla ekfuh( ginwsketai o`ti egguj to qeroj) 33 Ou`twj kai u`meij( o`tan idhte
tauta panta( ginwskete o`ti egguj estin epi quraij) 34 Amhn legw u`min( ou mh parelqh h`
genea au`th e`wj an4 panta tauta genhtai) 35 ~O ouranoj kai h` gh pareleusontai(5 oi` de
logoi mou ou mh parelqwsin)
[The Rapture]
36 ~~Peri de thj h`meraj ekeinhj kai w`raj oudeij oiden( oude oi` aggeloi twn ouranwn(
ei mh o` Pathr mou monoj) 37 ~Wsper de ai` h`merai tou Nwe( ou`twj estai kai h` parousia tou
Ui`ou tou Anqrwpou) 38 ~Wsper gar hsan en taij h`meraij taij pro tou kataklusmou
trwgontej kai pinontej( gamountej kai ekgamizontej( acri h--j h`meraj eishlqen Nwe eij thn
kibwton( 39 kai ouk egnwsan e`wj hlqen o` kataklusmoj kai hren a`pantaj( ou`twj estai kai h`
parousia tou Ui`ou tou Anqrwpou) 40 Tote duo esontai6 en tw agrw o` ei`j paralambanetai
kai o` ei`j afietai) 41 Duo alhqousai en tw mulwni\ mia paralambanetai kai mia afietai)

1
epi 35c || eij [3%] 35
2
sunacqhsontai || 1 kai 2466
3
episunaxousin || episunaxei 1435
4
an || --- 1145
5
pareleusontai 2466alt,2765c || pareleusetai [20%] 35,2466,2765
6
duo esontai || ~ 21 928
30
Matthew

42 Grhgoreite oun( o`ti ouk oidate poia w`ra o` Kurioj u`mwn ercetai) 43 Ekeino de
ginwskete( o`ti ei hdei o` oikodespothj poia fulakh o` klepthj ercetai( egrhgorhsen an kai
ouk an eiasen diorughnai thn oikian autou) 44 Dia touto kai u`meij ginesqe e`toimoi( o`ti h--
w`ra ou dokeite o` Ui`oj tou Anqrwpou ercetai)
45 ~~Ti,j ara estin o` pistoj douloj kai fronimoj o[n katesthsen o` kurioj autou epi
thj qerapeiaj autou tou didonai1 autoij thn trofhn en kairw? 46 Makarioj o` douloj
ekeinoj o[n elqwn o` kurioj autou eu`rhsei poiounta ou`twj) 47 Amhn legw u`min o`ti epi pasin
toij u`parcousin autou katasthsei auton) 48 Ean de eiph o` kakoj douloj ekeinoj2 en th
kardia autou( ~Cronizei o` kurioj mou elqein(V 49 kai arxhtai tuptein touj sundoulouj(
esqiein te kai pinein meta twn mequontwn( 50 h`xei o` kurioj tou doulou ekeinou en h`mera h-
ou prosdoka kai en w`ra h- ou ginwskei( 51 kai dicotomhsei auton( kai to meroj autou meta
twn u`pokritwn qhsei) Ekei estai o` klauqmoj kai o` brugmoj twn odontwn)
[Parable of the ten virgins]
25)
25 1 ~~Tote o`moiwqhsetai h` basileia twn ouranwn deka parqenoij( ai`tinej labousai
taj lampadaj autwn exhlqon eij apanthsin tou numfiou) 2 Pente de hsan ex autwn fronimoi
kai ai` pente mwrai) 3 Ai`tinej mwrai( labousai taj lampadaj autwn( ouk elabon meqV e`autwn
elaion\ 4 ai` de fronimoi elabon elaion en toij aggeioij autwn meta twn lampadwn autwn)
5 Cronizontoj de tou numfiou( enustaxan pasai kai ekaqeudon) 6 Meshj de nuktoj kraugh
gegonen( ~Idou( o` numfioj ercetai! Exercesqe eij apanthsin autou)V 7 Tote hgerqhsan pasai
ai` parqenoi ekeinai kai ekosmhsan taj lampadaj autwn) 8 Ai` de mwrai taij fronimoij
eipon( ~Dote h`min3 ek tou elaiou u`mwn( o`ti ai` lampadej h`mwn sbennuntai)V 9 Apekriqhsan de
ai` fronimoi( legousai( ~Mhpote ouk arkesh h`min kai u`min\ poreuesqe de mallon proj touj
pwlountaj kai agorasate e`autaij)V 10 Apercomenwn de autwn agorasai( hlqen o` numfioj(
kai ai` e`toimoi eishlqon metV autou eij touj gamouj( kai ekleisqh h` qura) 11 ~Usteron de
ercontai kai ai` loipai parqenoi( legousai( ~Kurie( kurie( anoixon h`min!V 12 ~O de apokriqeij
eipen( ~Amhn legw u`min( ouk oida u`maj)V 13 Grhgoreite oun( o`ti ouk oidate thn h`meran oude
thn w`ran en h-- o` Ui`oj tou Anqrwpou ercetai)
[Parable of the talents]
14 ~~~Wsper gar anqrwpoj apodhmwn ekalesen touj idiouj doulouj kai paredwken
autoij ta u`parconta autou) 15 Kai w-- men edwken pente talanta( w- de duo( w- de e`n( e`kastw
kata thn idian4 dunamin( kai apedhmhsen euqewj) 16 Poreuqeij de o` ta pente talanta labwn
eirgasato en autoij kai epoihsen alla pente talanta) 17 ~Wsautwj kai o` ta duo ekerdhsen
kai autoj alla duo) 18 ~O de to e`n labwn apelqwn wruxen en th gh kai apekruyen to
argurion tou kuriou autou)
19 ~~Meta de cronon polun ercetai5 o` kurioj twn doulwn ekeinwn kai sunairei metV
autwn logon) 20 Kai proselqwn o` ta pente6 talanta labwn proshnegken alla pente
talanta( legwn( ~Kurie( pente talanta moi paredwkaj\ ide( alla pente talanta ekerdhsa epV
autoij)V 21 Efh de7 autw o` kurioj autou ~Eu( doule agaqe kai piste Epi oliga h=j pistoj(
epi pollwn se katasthsw) Eiselqe eij thn caran tou kuriou sou)V 22 Proselqwn de kai o`
ta duo talanta labwn eipen( ~Kurie( duo talanta moi paredwkaj\ ide( alla duo talanta
ekerdhsa epV autoij)V 23 Efh autw o` kurioj autou ~Eu( doule agaqe kai piste Epi oliga h=j
pistoj( epi pollwn se katasthsw) Eiselqe eij thn caran tou kuriou sou)V

1
didonai || dounai 510
2
ekeinoj || --- 824
3
hmin || umin 824
4
idian || oikeian 2253
5
ercetai || ercete 510
6
pente || penta 1503
7
de || --- [20%] 2253c (verse 23 is identical to verse 21 except for the dea corrector probably thought he was looking at 23 and
hence erased the de.)

31
Matthew

24 ~~Proselqwn de kai o` to e`n talanton eilhfwj eipen( ~Kurie( egnwn se o`ti sklhroj
ei= anqrwpoj( qerizwn o`pou ouk espeiraj kai sunagwn o`qen ou dieskorpisaj) 25 Kai
fobhqeij apelqwn ekruya to talanton sou en th gh\ ide( eceij to son)V 26 Apokriqeij de o`
kurioj autou eipen autw ~Ponhre doule kai oknhre1 Hdeij o`ti qerizw o`pou ouk espeira kai
sunagw o`qen ou dieskorpisa) 27 Edei oun se balein to argurion mou toij trapezitaij( kai
elqwn egw ekomisamhn an to emon sun tokw) 28 Arate oun apV autou to talanton kai dote
tw econti ta deka talanta) 29 Tw gar econti panti doqhsetai kai perisseuqhsetai( apo de
tou mh econtoj( kai o` dokei ecein arqhsetai apV autou) 30 Kai ton acreion doulon ekbalete2
eij to skotoj to exwteronV Ekei estai o` klauqmoj kai o` brugmoj twn odontwn)3
[Judgment in preparation for the Millennium]
31 ~~~Otan de elqh o` Ui`oj tou Anqrwpou en th doxh autou kai pantej oi` a`gioi
aggeloi metV autou( tote kaqisei epi qronou doxhj autou) 32 Kai sunacqhsontai4 emprosqen
autou panta ta eqnh( kai aforiei autouj apV allhlwn( w`sper o` poimhn aforizei ta probata
apo twn erifwn) 33 Kai sthsei ta men probata ek dexiwn autou( ta de erifia ex euwnumwn)
34 Tote erei o` basileuj toij ek dexiwn autou( ~Deute( oi` euloghmenoi tou Patroj mou(
klhronomhsate thn h`toimasmenhn u`min basileian apo katabolhj kosmou) 35 Epeinasa gar
kai edwkate moi fagein( ediyhsa kai epotisate me( xenoj hmhn kai sunhgagete me( 36 gumnoj
kai periebalete me( hsqenhsa kai epeskeyasqe me( en fulakh hmhn kai hlqete proj me)V
37 Tote apokriqhsontai autw oi` dikaioi( legontej( ~Kurie( pote se eidomen peinwnta kai
eqreyamen( h. diywnta kai epotisamen? 38 Pote de se eidomen xenon kai sunhgagomen( h.
gumnon kai periebalomen? 39 Pote de se eidomen asqenh h. en fulakh kai hlqomen proj se?V
40 Kai apokriqeij o` basileuj erei autoij( ~Amhn legw u`min( efV o`son epoihsate e`ni toutwn
twn adelfwn mou twn elacistwn( emoi epoihsate)V
41 ~~Tote erei kai toij ex euwnumwn( ~Poreuesqe apV emou( oi` kathramenoi( eij to pur
to aiwnion to h`toimasmenon tw diabolw kai toij aggeloij autou) 42 Epeinasa gar kai ouk
edwkate moi fagein( ediyhsa kai ouk epotisate me( 43 xenoj hmhn kai ou sunhgagete me(
gumnoj kai ou periebalete me( asqenhj kai en fulakh kai ouk epeskeyasqe me)V 44 Tote
apokriqhsontai kai autoi( legontej( ~Kurie( pote se eidomen peinwnta h. diywnta h. xenon h.
gumnon h. asqenh h. en fulakh kai ou dihkonhsamen soi?V 45 Tote apokriqhsetai autoij(
legwn( ~Amhn legw u`min( efV o`son ouk epoihsate e`ni toutwn twn elacistwn( oude emoi
epoihsate)V 46 Kai apeleusontai ou-toi eij kolasin aiwnion( oi` de dikaioi eij zwhn
aiwnion)VV
26)1 Kai egeneto o`te etelesen o` Ihsouj touj logouj toutouj( eipen toij maqhtaij
autou( 2 ~~Oidate o`ti meta duo h`meraj to Pasca ginetai( kai o` Ui`oj tou Anqrwpou
paradidotai5 eij to staurwqhnai)VV
[The Sanhedrin conspires04/03/30]
3 Tote sunhcqhsan oi` arciereij kai oi` grammateij kai oi` presbuteroi tou laou eij
thn aulhn tou arcierewj tou legomenou Kaiafa( 4 kai sunebouleusanto i`na ton Ihsoun
dolw krathswsin kai apokteinwsin) 5 Elegon de( ~~Mh en th e`orth( i`na mh qoruboj genhtai
en tw law)VV
[Someone anoints Jesus head]
6 Tou de Ihsou genomenou en bhqania en oikia Simwnoj tou leprou( 7 proshlqen
autw gunh alabastron murou ecousa barutimou kai kateceen epi thn kefalhn6 autou
anakeimenou) 8 Idontej de oi` maqhtai autou hganakthsan legontej( ~~Eij ti, h` apwleia au`th?

1
oknhre || oknhrai 510
2
ekbalete || ekbaletai 2765
3
odontwn 35c || 1 tauta legwn efwnei o ecwn wta akouein akouetw [15%] 35
4
sunacqhsontai 824,1072,1145,1339,1503,1551,1667,2352,2554
sunacqhsetai [70%] 35,204,510,586,928,1435,2253,2382,2466,2503,2765
5
paradidotai || paradidote 2503
6
thn kefalhn || thj kefalhj 1435
32
Matthew

9 Hdunato gar touto to muron praqhnai pollou kai doqhnai toij ptwcoij)VV 10 Gnouj de o`
Ihsouj eipen autoij( ~~Ti, kopouj parecete th gunaiki? Ergon gar kalon eirgasato eij eme)
11 Pantote gar touj ptwcouj ecete meqV e`autwn( eme de ou pantote ecete) 12 Balousa gar
au`th to muron touto epi tou swmatoj mou( proj to entafiasai me epoihsen) 13 Amhn legw
u`min( o`pou ean khrucqh to euaggelion touto en o`lw tw kosmw( lalhqhsetai kai o] epoihsen
au`th eij mnhmosunon authj)VV
[Judas offers to betray Jesus]
14 Tote poreuqeij ei`j twn dwdeka( o` legomenoj Ioudaj Iskariwthj( proj touj
arciereij( 15 eipen( ~~Ti, qelete moi dounai kai egw u`min paradwsw auton?VV Oi` de esthsan
autw triakonta arguria) 16 Kai apo tote ezhtei eukairian i`na auton paradw)
[The last nightbegins Thursday evening, 04/04/30, and ends the next morning]
26)17 Th de prwth twn azumwn proshlqon oi` maqhtai tw Ihsou( legontej autw( ~~Pou qeleij
e`toimasomen soi fagein to Pasca?VV 18 ~O de eipen( ~~~Upagete eij thn polin proj ton deina
kai eipate autw( ~~O didaskaloj legei( ~~~O kairoj mou egguj estin\1 proj se poiw to Pasca
meta twn maqhtwn mouVV)VVV 19 Kai epoihsan oi` maqhtai w`j sunetaxen autoij o` Ihsouj( kai
h`toimasan to Pasca)
[The traitor identified]
20 Oyiaj de genomenhj( anekeito meta twn dwdeka) 21 Kai esqiontwn autwn eipen(
~~Amhn legw u`min o`ti ei`j ex u`mwn paradwsei me)VV 22 Kai lupoumenoi sfodra hrxanto legein
autw e`kastoj autwn( ~~Mhti egw eimi( Kurie?VV 23 ~O de apokriqeij eipen( ~~~O embayaj metV
emou en tw trubliw2 thn ceira( ou`toj me paradwsei) 24 ~O men Ui`oj tou Anqrwpou u`pagei
kaqwj gegraptai peri autou( ouai de tw anqrwpw ekeinw diV ou` o` Ui`oj tou Anqrwpou
paradidotai! Kalon h=n autw ei ouk egennhqh o` anqrwpoj ekeinoj)VV 25 Apokriqeij de Ioudaj
o` paradidouj auton eipen( ~~Mhti egw eimi( ~Rabbi?VV Legei autw( ~~Su eipajVV
[Jesus institutes the Lords Supper]
26 Esqiontwn de autwn( labwn o` Ihsouj ton arton kai euloghsaj( eklasen kai edidou
toij maqhtaij kai eipen( ~~Labete( fagete( touto estin to swma mou)VV 27 Kai labwn to
pothrion kai eucaristhsaj( edwken autoij legwn( ~~Piete ex autou pantej( 28 touto gar
estin to ai`ma mou to thj kainhj diaqhkhj to peri pollwn ekcunomenon eij afesin a`martiwn)
29 Legw de u`min o`ti ou mh piw apV arti ek toutou tou genhmatoj3 thj ampelou e`wj thj
h`meraj ekeinhj o`tan auto pinw meqV u`mwn kainon4 en th basileia tou Patroj mou)VV 30 Kai
u`mnhsantej exhlqon eij to Oroj twn Elaiwn)
[Jesus predicts Peters denials]
31 Tote legei autoij o` Ihsouj( ~~Pantej u`meij skandalisqhsesqe en emoi en th nukti
tauth( gegraptai gar( ~Pataxw ton Poimena( kai diaskorpisqhsetai ta probata thj
poimnhj)V 32 Meta de to egerqhnai me proaxw u`maj eij thn Galilaian)VV 33 Apokriqeij de o`
Petroj eipen autw( ~~Ei kai pantej skandalisqhsontai en soi( egw5 oudepote
skandalisqhsomai)VV 34 Efh autw o` Ihsouj( ~~Amhn legw soi o`ti en tauth th nukti( prin
alektora fwnhsai( trij aparnhsh me)VV 35 Legei autw o` Petroj( ~~Kan deh me sun soi
apoqanein( ou mh se aparnhswmaiVV ~Omoiwj de kai pantej oi` maqhtai eipon)
[GethsemaneJesus almost dies!]
36 Tote ercetai metV autwn o` Ihsouj eij cwrion legomenon Geqshmanh( kai legei toij
maqhtaij( ~~Kaqisate autou e`wj ou-6 apelqwn proseuxwmai7 ekei)VV 37 Kai paralabwn ton

1
estin || 1 kai 2466
2
trubliw || tribliw 1551
3
genhmatoj 35,510,586,824,1072c,1339,1435,1503,1667,2253,2352,2382,2554,2765
gennhmatoj [35%] 204,928,1072,1145,1551,2253c,2466,2503,2554c
4
meq umwn kainon || ~ 312 1435
5
egw || 1 de [45%] 1435
6
ou || --- [3%] 1339
7
proseuxwmai || proseuxomai [40%] 928,1339
33
Matthew

Petron kai touj duo ui`ouj Zebedaiou hrxato lupeisqai kai adhmonein) 38 Tote legei autoij
o` Ihsouj( ~~Perilupoj estin h` yuch mou e`wj qanatou) Meinate w`de kai grhgoreite metV
emou)VV 39 Kai proelqwn mikron epesen epi proswpon autou proseucomenoj kai legwn(
~~Pater mou( ei dunaton estin( parelqetw apV emou to pothrion touto\ plhn ouc w`j egw qelw
allV w`j su)VV 40 Kai ercetai proj touj maqhtaj kai eu`riskei autouj kaqeudontaj( kai legei
tw Petrw( ~~Ou`twj1 ouk iscusate mian w`ran grhgorhsai metV emou? 41 Grhgoreite kai
proseucesqe( i`na mh eiselqhte eij peirasmon) To men pneuma proqumon( h` de sarx asqenhj)VV
42 Palin ek deuterou apelqwn proshuxato legwn( ~~Pater mou( ei ou dunatai touto to
pothrion parelqein apV emou ean mh auto piw( genhqhtw to qelhma sou)VV 43 Kai elqwn
eu`ren autouj palin kaqeudontaj( hsan gar autwn oi` ofqalmoi bebarhmenoi) 44 Kai afeij
autouj apelqwn palin proshuxato ek tritou( ton auton logon eipwn) 45 Tote ercetai proj
touj maqhtaj autou kai legei autoij( ~~Kaqeudete to loipon kai anapauesqe) Idou( hggiken h`
w`ra kai o` Ui`oj tou Anqrwpou paradidotai eij ceiraj a`martwlwn) 46 Egeiresqe( agwmen)
Idou( o` paradidouj me)VV
[Jesus is betrayed]
47 Kai2 eti autou lalountoj idou( Ioudaj( ei`j twn dwdeka( hlqen( kai metV autou
ocloj poluj meta macairwn kai xulwn apo twn arcierewn kai presbuterwn tou laou) 48 $~O
de paradidouj auton edwken autoij shmeion legwn( ~~~On ean filhsw( autoj estin\ krathsate
auton)VV% 49 Kai euqewj proselqwn tw Ihsou eipen( ~~Caire( ~Rabbi!VV Kai katefilhsen auton)
50 ~O de Ihsouj eipen autw( ~~~Etaire( efV w- parei?VV Tote proselqontej epebalon taj ceiraj
epi ton Ihsoun kai ekrathsan auton) 51 Kai idou( ei`j twn meta3 Ihsou( ekteinaj thn ceira(
apespasen thn macairan autou( kai pataxaj ton doulon tou arcierewj afeilen autou to
wtion) 52 Tote legei autw o` Ihsouj( ~~Apostreyon sou thn macairan eij ton topon authj(
pantej gar oi` labontej macairan en macaira apoqanountai) 53 .H dokeij o`ti ou dunamai
arti parakalesai ton Patera mou( kai parasthsei moi pleiouj h. dwdeka legewnaj aggelwn?
54 Pwj oun plhrwqwsin ai` Grafai o`ti ou`twj dei genesqai?VV 55 En ekeinh th w`ra eipen o`
Ihsouj toij ocloij( ~~~Wj epi lhsthn exhlqete meta macairwn kai xulwn sullabein me? KaqV
h`meran proj u`maj ekaqezomhn en tw i`erw didaskwn kai ouk ekrathsate me) 56 Touto de o`lon
gegonen i`na plhrwqwsin ai` Grafai twn profhtwn)VV Tote oi` maqhtai pantej afentej auton4
efugon)
57 Oi` de krathsantej ton Ihsoun aphgagon proj Kaiafan ton arcierea( o`pou oi`
grammateij kai oi` presbuteroi sunhcqhsan) 58 ~O de Petroj hkolouqei autw apo makroqen
e`wj thj aulhj tou arcierewj) Kai eiselqwn esw ekaqhto meta twn u`phretwn idein to teloj)
[Jesus tried by the Council]
59 Oi` de arciereij kai oi` presbuteroi kai to sunedrion o`lon ezhtoun
yeudomarturian kata tou Ihsou o`pwj qanatwswsin auton( 60 kai ouc eu`ron) Kai pollwn
yeudomarturwn proselqontwn( ouc eu`ron) ~Usteron de proselqontej duo yeudomarturej
61 eipon( ~~Ou`toj efh( ~Dunamai katalusai ton naon tou Qeou kai dia triwn h`merwn
oikodomhsai autonV)VV 62 Kai anastaj o` arciereuj eipen autw( ~~Ouden apokrinh? Ti, ou`toi
sou katamarturousin?VV 63 ~O de Ihsouj esiwpa) Kai apokriqeij o` arciereuj eipen autw(
~~Exorkizw se kata tou Qeou tou zwntoj i`na h`min eiphj ei su ei= o` Cristoj o` Ui`oj tou
Qeou)VV 64 Legei autw o` Ihsouj( ~~Su eipaj) Plhn legw u`min( apV arti oyesqe ton Ui`on tou
Anqrwpou kaqhmenon ek dexiwn thj Dunamewj kai ercomenon epi twn nefelwn tou ouranou)VV
65 Tote o` arciereuj dierrhxen ta i`matia autou( legwn o`ti ~~Eblasfhmhsen! Ti, eti creian
ecomen marturwn? Ide( nun hkousate thn blasfhmian autou! 66 Ti, u`min dokei?VV Oi` de
apokriqentej eipon( ~~Enocoj qanatou estinVV 67 Tote eneptusan eij to proswpon autou kai

1 35
f generally puts a question mark here, and a period at the end of the verse.
2
kai || --- 824
3
meta || 1 tou 1667
4
oi maqhtai pantej afentej auton || ~ 45123 928

34
Matthew

ekolafisan auton\ oi` de errapisan 68 legontej( ~~Profhteuson h`min(1 Criste! Ti,j estin o`
paisaj se?VV
[Peter denies Jesus]
69 ~O de Petroj exw ekaqhto en th aulh) Kai proshlqen autw mia paidiskh legousa(
~~Kai su hsqa meta Ihsou tou Galilaiou)VV 70 ~O de hrnhsato emprosqen autwn pantwn
legwn( ~~Ouk oida ti, legeij)VV 71 Exelqonta de auton eij ton pulwna( eiden auton allh kai
legei autoij ekei( ~~Kai ou-`toj h=n meta Ihsou tou Nazwraiou)VV 72 Kai palin hrnhsato( meqV
o`rkou( o`ti ~~Ouk oida ton anqrwpon!VV 73 Meta mikron de proselqontej oi` e`stwtej eipon tw
Petrw( ~~Alhqwj kai su ex autwn ei=( kai gar h` lalia sou dhlon se poiei)VV 74 Tote hrxato
kataqematizein kai omnuein o`ti ~~Ouk oida ton anqrwpon!VV Kai euqewj alektwr efwnhsen)
75 Kai emnhsqh o` Petroj tou r`hmatoj Ihsou eirhkotoj autw o`ti ~~Prin alektora fwnhsai(
trij aparnhsh me)VV Kai exelqwn exw eklausen pikrwj)
[Crucifixion DayFriday, 04/05/30]
27)1 Prwiaj de genomenhj( sumboulion elabon pantej oi` arciereij kai oi` presbuteroi kata
tou Ihsou( w`ste qanatwsai auton) 2 Kai dhsantej auton aphgagon kai paredwkan auton
Pontiw Pilatw tw h`gemoni)
[The end of Judasparenthetical]
$3 Tote idwn Ioudaj o` paradidouj auton2 o`ti katekriqh( metamelhqeij apestreyen ta
triakonta arguria toij arciereusin kai toij presbuteroij 4 legwn( ~~~Hmarton( paradouj
ai`ma aqwon)VV Oi` de eipon( ~~Ti, proj h`maj? Su oyei!VV 5 Kai r`iyaj ta arguria en tw naw(
anecwrhsen kai apelqwn aphgxato) 6 Oi` de arciereij labontej ta arguria eipon( ~~Ouk
exestin balein auta eij ton korbanan( epei timh ai`matoj estin)VV 7 Sumboulion de labontej
hgorasan ex autwn ton agron tou keramewj( eij tafhn toij xenoij) 8 Dio eklhqh o` agroj
ekeinoj Agroj Ai`matoj e`wj thj shmeron) 9 Tote eplhrwqh to r`hqen dia ~Ieremiou tou
profhtou legontoj( ~~Kai elabon ta triakonta arguria( thn timhn tou tetimhmenou( o]n
etimhsanto apo ui`wn Israhl( 10 kai edwkan auta eij ton agron tou keramewj( kaqa
sunetaxen moi Kurioj)VV%%
[Jesus before Pilate]
11 ~O de Ihsouj esth emprosqen tou h`gemonoj) Kai ephrwthsen auton o` h`gemwn
legwn( ~~Su ei= o` Basileuj twn Ioudaiwn?VV ~O de Ihsouj efh autw( ~~Su legeij)VV 12 Kai en
tw kathgoreisqai auton u`po twn arcierewn kai presbuterwn ouden apekrinato) 13 Tote
legei autw o` Pilatoj( ~~Ouk akoueij posa sou katamarturousin?VV 14 Kai ouk apekriqh
autw3 proj oude e`n r`hma( w`ste qaumazein ton h`gemona lian)
[We want Barabbas!]
15 Kata de e`orthn eiwqei o` h`gemwn apoluein e`na tw oclw desmion o]n hqelon)
16 Eicon de tote desmion epishmon legomenon Barabban) 17 Sunhgmenwn oun autwn( eipen
autoij o` Pilatoj( ~~Ti,na qelete apolusw u`min( Barabban h. Ihsoun ton legomenon Criston?VV
18 Hdei gar o`ti dia fqonon paredwkan auton)
19 Kaqhmenou de autou epi tou bhmatoj( apesteilen proj auton h` gunh autou
legousa( ~~Mhden soi kai tw dikaiw ekeinw( polla gar epaqon shmeron katV onar diV
auton)VV
20 Oi` de arciereij kai oi` presbuteroi epeisan touj oclouj i`na aithswntai ton
Barabban( ton de Ihsoun apoleswsin)4 21 Apokriqeij de o` h`gemwn eipen autoij( ~~Ti,na
qelete apo twn duo apolusw u`min?VV Oi` de eipon( ~~Barabban)VV 22 Legei autoij o` Pilatoj(
~~Ti, oun poihsw Ihsoun ton legomenon Criston?VV Legousin autw pantej( ~~Staurwqhtw!VV
23 ~O de h`gemwn efh( ~~Ti, gar kakon epoihsen?VV Oi` de perisswj ekrazon legontej(

1
hmin || --- 1435
2
o paradidouj auton || --- 1551
3
autw || --- 1145
4
apoleswsin || apwleswsin 2352
35
Matthew

~~Staurwqhtw!VV 24 Idwn de o` Pilatoj o`ti ouden wfelei alla mallon qoruboj ginetai( labwn
u`dwr apeniyato taj ceiraj apenanti tou oclou legwn( ~~Aqwoj eimi apo tou ai`matoj tou
dikaiou toutou) ~Umeij oyesqe)VV 25 Kai apokriqeij paj o` laoj eipen( ~~To ai`ma autou efV
h`maj kai epi ta tekna h`mwn!VV 26 Tote apelusen autoij ton Barabban( ton de Ihsoun
fragellwsaj1 paredwken i`na staurwqh)
[Soldiers make fun of Jesus]
27 Tote oi` stratiwtai tou h`gemonoj( paralabontej ton Ihsoun eij to praitwrion(
sunhgagon epV auton o`lhn thn speiran) 28 Kai ekdusantej auton perieqhkan autw clamuda
kokkinhn) 29 Kai plexantej stefanon ex akanqwn epeqhkan epi thn kefalhn autou kai
kalamon epi thn dexian autou( kai gonupethsantej emprosqen autou enepaizon autw
legontej( ~~Caire( o` Basileuj twn Ioudaiwn!VV 30 Kai emptusantej eij auton elabon ton
kalamon kai etupton eij thn kefalhn autou) 31 Kai o`te enepaixan autw( exedusan auton thn
clamuda kai enedusan auton ta i`matia autou( kai aphgagon auton2 eij to staurwsai)
[The Crucifixion]
32 Exercomenoi de eu`ron anqrwpon Kurhnaion onomati Simwna) Touton hggareusan
i`na arh ton stauron autou) 33 Kai elqontej eij topon legomenon Golgoqa( o[ estin
legomenon Kraniou Topoj( 34 edwkan autw piein oxoj meta colhj memigmenon) Kai
geusamenoj ouk hqelen piein) 35 Staurwsantej de auton diemerisanto ta i`matia autou
balontej3 klhron) 36 Kai kaqhmenoi ethroun auton ekei) 37 Kai epeqhkan epanw thj kefalhj
autou thn aitian autou gegrammenhn\
OUTOS ESTIN IHSOUS O BASILEUS TWN IOUDAIWN
38 Tote staurountai sun autw duo lhstai( ei`j ek dexiwn kai ei`j ex euwnumwn) 39 Oi`
de paraporeuomenoi eblasfhmoun auton( kinountej taj kefalaj autwn 40 kai legontej( ~~~O
kataluwn ton naon kai en trisin h`meraij oikodomwn( swson seauton! Ei ui`oj ei= tou Qeou(
katabhqi apo tou staurou)VV 41 ~Omoiwj de kai oi` arciereij( empaizontej4 meta twn
grammatewn kai presbuterwn kai Farisaiwn(5 elegon( 42 ~~Allouj eswsen\ e`auton ou
dunatai swsai) Ei basileuj Israhl estin( katabatw nun apo tou staurou kai pisteusomen
epV autw) 43 Pepoiqen epi ton Qeon( r`usasqw nun auton ei qelei auton) Eipen gar o`ti ~Qeou
eimi Ui`ojV)VV 44 To dV auto kai oi` lhstai oi` sustaurwqentej autw wneidizon auton)
[Jesus takes the wages for our sin]
45 Apo de e`kthj w`raj skotoj egeneto epi pasan thn ghn e`wj w`raj enathj)6 46 Peri
de thn enathn w`ran anebohsen o` Ihsouj fwnh megalh legwn( ~~Hli( Hli( lima sabacqani?VV
toutV estin( ~~Qee mou( Qee mou( i`na ti, me egkatelipej?VV 47 Tinej de twn ekei e`stwtwn
akousantej elegon o`ti ~~Hlian fwnei ou`toj)VV 48 Kai euqewj dramwn ei`j ex autwn kai labwn
spoggon( plhsaj te oxouj kai periqeij kalamw( epotizen auton) 49 Oi` de loipoi elegon(
~~Afej( idwmen ei ercetai Hliaj swswn auton)VV
[The shout of victory]
50 ~O de Ihsouj palin kraxaj fwnh megalh afhken to pneuma) 51 Kai idou( to
katapetasma tou naou escisqh eij duo apo anwqen e`wj katw( kai h` gh eseisqh( kai ai
petrai escisqhsan( 52 kai ta mnhmeia anewcqhsan) $Kai polla swmata twn kekoimhmenwn
a`giwn hgerqh( 53 kai exelqontej ek twn mnhmeiwn meta thn egersin autou( eishlqon eij thn
a`gian polin kai enefanisqhsan polloij)% 54 ~O de e`katontarcoj kai oi` metV autou thrountej
ton Ihsoun( idontej ton seismon kai ta genomena( efobhqhsan sfodra( legontej( ~~Alhqwj
Qeou Ui`oj h=n ou`toj!VV

1
fragellwsaj 1503c,1551c || fragelwsaj 1503,1551 || fraggelwsaj 2466
2
auton || --- 1145
3
balontej 824,1072,1145,1339,1503,1551,2253,2352,2503,2554
ballontej [70%] 35,204,510,586,928,1435,1667,2382,2466,2765
4
empaizontej || empezontej 824
5
kai farisaiwn || --- 510
6
enathj 35c || ennathj [40%] 35v,928,1667,2765 (twice)
36
Matthew

55 Hsan de ekei kai gunaikej pollai apo makroqen qewrousai( ai`tinej hkolouqhsan
tw Ihsou apo thj Galilaiaj diakonousai autw\ 56 en ai`j h=n Maria h` Magdalhnh kai
Maria h` tou Iakwbou kai Iwsh mhthr kai h` mhthr twn ui`wn Zebedaiou)
[The burial]
57 Oyiaj de genomenhj( hlqen anqrwpoj plousioj apo Arimaqaiaj( tounoma Iwshf( o]j
kai autoj emaqhteusen tw Ihsou) 58 Ou`toj proselqwn tw Pilatw hthsato to1 swma tou
Ihsou) Tote o` Pilatoj ekeleusen apodoqhnai to swma) 59 Kai labwn to swma o` Iwshf
enetulixen auto sindoni kaqara 60 kai eqhken auto en tw kainw autou mnhmeiw o]
elatomhsen en th petra) Kai proskulisaj liqon megan th qura tou mnhmeiou aphlqen)
61 +Hn de ekei Maria h` Magdalhnh kai h` allh Maria kaqhmenai apenanti tou tafou)
[The tomb is guarded]
62 Th de epaurion( h`tij estin meta thn Paraskeuhn( sunhcqhsan oi` arciereij kai oi`
Farisaioi proj Pilaton 63 legontej( ~~Kurie( emnhsqhmen o`ti ekeinoj o` planoj eipen( eti
zwn( ~Meta treij h`meraj egeiromai)V 64 Keleuson oun asfalisqhnai ton tafon e`wj thj2
trithj h`meraj( mhpote elqontej oi`` maqhtai autou nuktoj kleywsin auton kai eipwsin tw
law oti( ~Hgerqh apo twn nekrwn(V kai estai h` escath planh ceirwn thj prwthj)VV 65 Efh
de3 autoij o` Pilatoj( ~~Ecete koustwdian\ u`pagete asfalisasqe w`j oidate)VV 66 Oi` de
poreuqentej hsfalisanto ton tafon( sfragisantej ton liqon( meta thj koustwdiaj)
[Resurrection DaySunday, 04/07/30]
28)1 Oye de4 sabbatwn( th epifwskoush eij mian sabbatwn( hlqen Maria h` Magdalhnh kai
h` allh Maria qewrhsai ton tafon) 2 Kai idou( seismoj egeneto megaj\ aggeloj gar Kuriou
katabaj ex ouranou( proselqwn apekulisen ton liqon apo thj quraj5 kai ekaqhto epanw
autou) 3 +Hn de h` idea autou w`j astraph kai to enduma autou leukon w`sei ciwn) 4 Apo de
tou fobou autou eseisqhsan oi` thrountej kai egenonto w`sei nekroi)
[The angel does his duty]
5 Apokriqeij de o` aggeloj eipen taij gunaixin( ~~Mh fobeisqe u`meij( oida gar o`ti
Ihsoun ton estaurwmenon zhteite) 6 Ouk estin w`de! Hgerqh gar(6 kaqwj eipen) Deute idete
ton topon o`pou ekeito o` Kurioj) 7 Kai tacu poreuqeisai eipate toij maqhtaij autou o`ti
~Hgerqh apo twn nekrwn( kai idou( proagei u`maj eij thn Galilaian\ ekei auton oyesqe)V
Idou( eipon u`min)VV 8 Kai exelqousai tacu apo tou mnhmeiou meta fobou kai caraj megalhj(
edramon apaggeilai toij maqhtaij autou)
[Jesus second appearance]
9 ~Wj de eporeuonto apaggeilai toij maqhtaij autou( kai idou( Ihsouj aphnthsen
autaij legwn( ~~Cairete!VV Ai` de proselqousai( ekrathsan autou touj podaj kai
prosekunhsan autw) 10 Tote legei autaij o` Ihsouj\ ~~Mh fobeisqe) ~Upagete apaggeilate
toij adelfoij mou i`na apelqwsin eij thn Galilaian( kai ekei me oyontai)VV
[Guards are bribed]
11 Poreuomenwn de autwn( idou( tinej thj koustwdiaj elqontej eij thn polin
aphggeilan toij arciereusin a`panta ta genomena) 12 Kai sunacqentej meta twn
presbuterwn( sumboulion te labontej( arguria i`kana edwkan toij stratiwtaij 13 legontej(
~~Eipate o`ti ~Oi` maqhtai autou nuktoj elqontej ekleyan auton h`mwn koimwmenwnV) 14 Kai
ean akousqh touto epi tou h`gemonoj( h`meij peisomen auton kai u`maj amerimnouj poihsomen)VV
15 Oi` de labontej ta arguria epoihsan w`j edidacqhsan) Kai diefhmisqh o` logoj ou`toj para
Ioudaioij mecri thj shmeron)

1
to 1072c || --- 1072
2
thj || --- 510
3
de || --- [30%] 1145
4
de || --- 510,1667
5
quraj || 1 tou mnhmeiou 1551
6
gar || --- [20%] 204,2466 (1145there are two raised dots at the end of the line where the gar should be; not usual)
37
Matthew

[The Great commission]


28)16 Oi` de e`ndeka maqhtai eporeuqhsan eij thn Galilaian eij to oroj ou` etaxato autoij o`
Ihsouj) 17 Kai idontej auton prosekunhsan autw( oi` de edistasan) 18 Kai proselqwn o`
Ihsouj elalhsen autoij legwn( ~~Edoqh moi pasa exousia en ouranw kai epi ghj)
19 Poreuqentej maqhteusate panta ta eqnh( baptizontej autouj eij to onoma tou Patroj kai
tou Ui`ou kai tou `Agiou Pneumatoj( 20 didaskontej autouj1 threin panta o`sa eneteilamhn
u`min\ kai idou( egw meqV u`mwn eimi pasaj taj h`meraj e`wj thj sunteleiaj tou aiwnojVV
Amhn)2

1
autouj || --- 2466
2 35
In the colophons, f [50%] have, published eight years after the ascension of Christ. For 50% of the MSS to have this
information probably means that the tradition is ancient; and of course, I have demonstrated, to my own satisfaction at least, that
35 rd
f goes back at least to the 3 century. If this information is correct, then Matthew was published in 38/39 AD. The same
sources have Mark published two years later (40/41) and Luke seven years later (45/46), while John was published thirty-two
years after the ascension, or 61/62 AD. Not only were the authors eyewitnesses of the events, but many others were still alive
when the Gospels appeared. They could attest to the veracity of the accounts, but could also be the source of textual variants,
adding tidbits here and there, or correcting something that they remembered differently.
38

You might also like