Ang Matanda at ang Batang
Paruparo
Rafael Palma
Isang paruparo na may katandaan,
Sa lakad sa mundo ay sanay na sanay;
Palibhasay di nasisilaw sa ilaw
Binigyan ang anak ng ganitong aral:
Ang ilaw na iyang maganda sa mata
Na may liwanag nang kahali-halina
Dapat mong layuan, iyoy palamara,
Pinapatay bawat malapit sa kaniya.
Ako na rin itong sa pagiging sabik!
Pinangahasan kong sa kaniyay lumapit,
ang aking napalay palad ko pang tikis
nasunog ang aking pakpak na lumiit.
At kung akoy itong nahambing sa iba
na di nagkaisip na layuan siya,
disin ako ngayoy katulad na nila,
nawalan ng buhay at isang patay na.
Ang pinangaralang anak ay natakot
at pinangako ang kaniyang pagsunod;
ngunit sandali lang. Sa sariling loob
ibinulong-bulong ang ganitong kutob;
Bakit gayon na lang kahigpit ang bilin
ng ina ko upang lumayo sa ningning?
Diway ibig niyang ikait sa akin
ang sa buong mundoy ilaw na pang-aliw.
Anong pagkaganda ng kaliwanagan!
isang bagay na hindi dapat layuan,
itong matanda ay totoo nga namang
sukdulan ng lahat nitong karuwagan!
Akalay isa nang elepanteng ganid
ang alin mang langaw na lubhang maliit,
at kung ang paningin nila ang manaig
magiging higante ang unanong paslit.
Kung akoy lumapit na nananagano
ay ano ang sama ng mapapala ko?
Kahit na nga niya murahin pa ako
ay sa hindi naman hangal na totoo.
Iyang mga ibay bibigyan ng matwid
sa kanilang gawa ang aking paglapit,
sa pananakaliy di magsisigasig
sa nagniningningang ilaw na marikit.
Nang unang sandaliy walang naramdaman
kundi munting init na wariy pambuhay,
itoy siyang nagpapabuyo pang tunay
upang magtiwalat lumapit sa ilaw.
Natutuwa pa ngat habang naglalaro
ay lapit nang lapit na di nahihinto
sa isang pag-iwas ay biglang nasulo
tuloy-tuloy siyang sa ningas nalikmo.
Nang unang sandaliy walang naramdaman
kundi munting init na wariy pambuhay,
itoy siya pa ngang nagpabuyong tunay
upang magtiwalat lumapit sa ilaw.
At siyay hindi na muling makalipad
hanggang sa mamatay ang kahabag-habag,
ang ganyang parusay siyang nararapat
sa hindi marunong sumunod na anak.