GE MERDVEN

Aybars Frat

BYKLERE HKAYELER

Aadaki hikayeler, kymetli aratrmac yazar Erturul

Kapusuzolu'nun hazrlad nefis takvimlerden alnmtr. Yozgat
Takvimlerini (ne yazk ki ktphanemde sadece 1995 ve 1996 yllarnn
takvimleri mevcut) grmeyen halkbilimci herhalde yoktur. Hikayeler,
getiimiz gnlerde yaadklarmz ve gelecekte muhtemel
yaayacaklarmz zerinedir. Byklerimizin ibretine sunulur!

APANOLUNU KM DNLER!

Balk parasnn okluundan mdr, yoksa yle bir salgn m

olmutur, bir ara kz karma olaylar ylesine artmtr ki,
apanolu, kz karmay yasaklayan bir ferman yaynlamak zorunda
kalm.
Ferman zerine, karma olaylar "cirp" diye kesilmi. Aradan
bir zaman gemi ki, o da ne, Akda'dan gencin birisi, kz alm,
karm!
apanolu kplere binmi, yakalanp huzura getirilen gence
hmla sormu:
-"Bre mel'un, bire madrabaz, bre haddini bilmez. Sen benim
kz karmay yasak eden fermanm duymam msn ki?"
Bizim Akda'l, toprann, yetitii yrenin asaleti ve
mertliiyle cevap verir:
-"Duymaz olur muyum beyim, hem duymu, hemi de bilmiimdir."
-"Bak hele, hem sulu, hem gldr. Ya peki, bile bile
benim emrime nasl kar gelirsin, koca apanolu'nu nasl
dinlemezsin?"
-"Aman beyim, beyimizin emrine kar gelmek haddimiz
deildir, aklmzdan bile gemez. Lakin, sevdiim kz, ne benim
babam alrm der, ne de kzn babas verimkar olur. Bana da
karmaktan baka yol kalmaz."
-"Hele hele, peki ya benim fermanm?"
Gen dayanamaz:
-"Ge beyim ge, siz ferman karrken dnmez misiniz ki,
Akda'da kalkan yrek, Yozgat'daki apanolu'nu dinlemez!"
Bu sturuplu cevap karsnda, o genci affetmekten baka
apanolu'nun yapaca bir ey yoktur, o da o ekilde yapar.

ARKASINA APANOLUNU ALAN EEK

apanolu zaman zaman tebdili kyafet edip Yozgat'

dolarm. Gene byle bir gn, sokakta yal, ok zayflam, a,
perian bir eee rastlam.Konana dnnce, buldurmu eein
sahibini, hmla hesaba ekmi.
- "Bre mendebur herif, nedir o zavall hayvancazn gnah,
neden a sefil brakrsn?"
- "Aman beyim, hibir ie yaramyor ki yem saman vereyim o
hayvana, o zaman benim boa giden masrafma yazk deil mi?"
- "Yaa , genliinde hayvan altr, stne bin, seklem
vur, baa baheye git,
yalannca bakmak yok yle mi? Bak imdi; ayet onbe gne kadar
bu eek, stne 20 iniklik seklem vurulup, o seklemi burdan eka'ya
kadar gtrmezse, ben sana yapacam bilirim."
Adam ne yapsn emir demiri keser.karsndaki de apanolu
stelik. El etek ptkten sonra komu eein yanna. ekmi ahrn
en gzel yerine. Evdeki bulgur, yarma, hediklik, kavurgalk ne varsa.
Kolay m eek tavlanmazsa sonunda apanolu gazabna uramak
var.Allah'tan, eek de adamn yzn kara karmam,ilk 3-5 gnde
yle bir kendine gelmi, haftasnda silkinmi, 12-13'nc gn
tavlanma balam, bir yandan yem yerken, bir yandan da sahibiyle
akalayor onu duvara sktrmaya alyormu. Adamn asl zoruna
giden ey ise, btn bunlar yaparken, eein keyifle anrmas
imi.Tabi adam, hem eee hizmet ederken, hem de kfrn bini bir
paraym.
- "Anr eoleek anr" diyormu adam; "Arkana apanolu'nu
aldn da, anrrsn
deil mi?"
MAYASINA GRE KONUMAK

Bizim bey, herkesin sevdii bir adam. Bir tek olu var,
ama ne oul, babayiit, yakkl. Obann en yakkls. Aann
derdi, olan bir trl evlenmeye raz gelmiyor. At stnde, av
avlayp, ku kuluyor.
Bir gn, yaylaya gerler gelir. Gerlerin en gzel kz
bir yayla emesinde su doldururken, bizim aann oluna
rastlar.Olacak bu ya, olan bir grte, mercimek komaz frna verir.
Gelir anasna,"byleyken byle "der ve gerlerin esmer
kznn,kendisine alnmasn ister.
Fakat ne mmkn, hi koca Bey,bir esmer vatandan
kzn, bir tecik oluna alr m? Almaz...Almaz amma, olan perian,
her geen gn sararr solar. in kts, kz da onu sevmi, obann
Yozgat toprandan ayrlmasn allem kallem edip ayrmamaktadr.
Olan gnden gne solunca, ana baba aresi kalr. Kimseye
de syleyemezler. Bey kalkar gider, Allah'n emri ile ger aasnn
kzn ister. Fakat ie bakn, esmer vatandalar beyi kovarlar
adrdan. Bey bir daha , bir daha dnr gider. Kolay m, tek evlat
elden gidiyor ama hep ayn ekilde kovulur ger adrndan.
Bey ve karsnn tedirginlikleri kahyalarnn dikkatini
eker, dertlerini sorar, onlar da "byleyken byle" deyip dertlerini
anlatrlar. kahya arr;
- "Aman beyim , derdin bu muydu der ve atlar atna, srer ger
adrna doru. Atndan inmeden basar kfr."
- "Ulan alak herif, sen kim , benim beyim kim. Ulan nasl
vermezsin kz. Ben senin..."
Kahya azna geleni syler. Ger aas, istenen kz kolundan tutar
ve getirir Kahyann nne.
- "Aman aam, bu kz senin atnn trnana kurban olsun,
dediine demez, al gtr."
Kahya arr:
- "Bre mendebur, daha nce beyim gelmitir de o zaman niin
vermedin kz?"
- "Aman kurban olduum, beyin senin gibi isteme di ki!..."

"MOSKOF KEFERES TEPEM ATTIRMASIN!"

apanoullar, g ve kuvvetlerinin snr en yksee kt
dnemlerde bile, devlete tam sadakatten hibir zaman ayrlmam, bu
yzden Padiahlar tarafndan ok sevilmilerdir. Savalarda
bizzat "bir apanolu" ordusunun banda, Osmanl Ordusu iinde
savamlardr. Bir Rus savanda gen bir apanolu esir der.
Padiah, sevdii bu bey olunu kurtarmak iin btn diplomatik
giriimlerde bulunur. i yeni bir sava ama tehdidine kadar
gtrr. Fakat Rus ar'nn "Moskof" luu zerindedir. Brakmaz
apanolu'nun. apanolu da, bu ile Padiah efendimiz ilgilenirken
karmak istememektedir. Bakm olacak gibi deil, Padiahtan, Rus
ar ile kendisinin muhatap olmas hususunda izin alr.
Padiah bu izni verir vermez, apanolu Rus ar'na bir
mektup yazar. Mektupta zetle:
-"Bir aya kadar olum Bozok'a dnd, dnd... Dnmedi,
Yozgat'dan bir atl ile kar, tahtn sarayn bana ykarm." der.
Mektubu alan ar, perian olur. "Aman bindirin bu
apanolu'nu da memleketine gnderin" emrini verir. Adamlar:
-"Aman hametmeap, koca Padiahn tehditlerini dinlemediniz,
ama apanolu'nhun bir mektiubu ile pes ettiniz!"
Rus ar sakaln kartrr:
-"Siz apanolu'nu bilmezsiniz. O, Yozgat'dan bir atl ile
karsa, Moskova'ya gelinceye kadar yz bin atl olur, bamza bela
alrz, hemen gnderin olunu!"

APANOLUNDAN HKM K:
"YAZIN HALEP BEYNE"

apanolu'nun ok sevdii Krtay' alnm. Eee, alnan

apanolu'nun at. Tellallar km. Bey toplam tm hrszlar..
-"Bu Krtay, gne kadar bulunacak!"
Emir, demiri keser, fakat bulunamam tay. Herkes elleri bo dnm.
Bunu duyan efaatli Dedeli kynden Mercan Yusuf isili birisi, gider
apanolu'nun huzuruna. Atn bulacan, fakat, kendisine topuklar
nde bir izme yaptrmas gerektiini syler.. Kkerler annda
yaparlar izmeyi.
Krtay'n, Halep Beyi tarafndan aldrldn Mercan
Yusuf kendi yntemleriyle renir. Gizlice beyin konana girer.
Krtay, artk tamamdr, ama intikam iin beyin hanmn da gtrmek
ister. Girer hareme, fakat olacana bakn ki, kadn plaktr.
plak kadn zorla gtrmeyi de Mercan Yusuf'un yiitlii yemez.
Fakat kadnn mahrem yerindeki beni de ister istemez grr. aresiz
kalnca Krtay'la dner ve apanolu'nun huzuruna kar. Olanlar
olduu gibi anlatr. apanolu, hemen "Yazn Halep Beyine." der ve u
nameyi yazdrr:
-"Krtay' getirdim. Karn da getirirdim amma, sen de, o da
mahrem yerindeki ben'e dua edesiniz."
Eh, o devirde bir intikamn en katmerli ekli budur. apanolu bu
arada Mercan Yusuf' a, kyndeki daha nce kendisine verilmeyen kz
da alr, meer adamlar gzel kzlarn bir Bey'e vermek
niyetindeymi. apanolu, Mercan Yusuf'a da bir beylik vererek, hayr
iini tamamlar.

MSL MSLYLE ARKADALIK ETSEYD

Kurbaa ile kaplumbaa arkada olmular. Sakn asl oldu

demeyesiniz,olmutur ite.Hatta samimiyeti o derece ileri gtrmler
ki, kolay kolay ayrlmyorlar, ayrlnca da haberlemeden
edemiyorlarm.
te bu haberlemeyi kolay salayabilmek iin bir yol
aramlar. Dnmler, tanmlar, nihayet, ayr olduklar zaman,
birbirlerine iple balanmaya karar vermiler. Hemen arkasndan da
uygulamlar. Biri ipi ektii zaman, dieri hemen ipi takip ederek
dostunun yanna geliyor, hasret gideriyorlarm.
Kurbaa ile Kaplumbaa arasndaki bu muhabbet uzun zaman
srm. Hani derler ya, "ok muhabbet, tez ayrlk getirir."
Olacaklar olmu, bir gn, bir koca erkek kartal, gkyznde
szlrken, keskin gzleri ile, ar aksak admlarla, suyun
kysndaki zm bana doru giden kaplumbaay grm. Tabii,
ayandaki bir ipte, su kysndaki kurbaann bal olduunu
bilmiyor.
Kartal, dalmas ile, kaplumbaay kapp havalanmas,
yuvasna getirip, ei ve yavrularnn nne atmas bir olmu.
Tabii, bu arada, havalanan kaplumbaa ile, ona iple bal
olan kurbaa da, yavru kartallarn nne gelmi, itahlarn
kabartyormu.
Kartaln ei, erkek kartala sormu:
-"Haydi bu kaplumbaay grdn ve tuttun, ama bu lezzetli
kurbaann bana gelen nedir?" buyurmu.
Erkek kartal:
-"O, haddini bilmez bir kurbaadr, kendisini bilse, misli
misliyle arkadalk yapsayd bu bana gelir miydi?" deyivermi.

ATATRK VE RL

Ne demiti ril, Avam Kamarasnda, anakkale yenilgisini

anlatrken, Mustafa Kemal Paa iin: "Ne yapalm, dnyaya elli ylda
bir dahi gelir, o da hep Trklere nasip olur!" te bunu diye
ril'e gazeteciler sormu.
-"Mustafa Kemal Paa'y nasl bilirsiniz?"
Yzn ekitmi, korkusunu kapatmak iin aalayc bir ifade
kullanm:
-"Kemal Paa m? Hh..akam sabah ier."
Hani gazetecilik biraz da mzevirlik demektir, ite bu
mzevir gazeteciler hemen ril'in sylediklerini yemeyip imeyip
Atatrk'e sylerler, kendisinin ril hakknda ne dndn
sorarlar. Paa, yle bir byk altndan glmsedikten sonra cevab
yaptrr:
-"ok cesur gibi grnr ama!... en birini grd zaman
kk iini tutamaz, kaacak delik arar!"

"BEN KZM OUL"

Blnmeye ok mu msaidiz acaba? Lanet olsun. Dman, bunu

bildii iin, tarihin her devrinde bir yolunu bulup, zaman zaman bizi
blmeyi baarm. Tabii sonunda da, ok can, ok vatan paras, ok
namus... sel sebil olmu kffar elinde.
Zaman, Milli Mcadele zaman. Kyam, balamak zere veya balam.
Hemen milleti ikiye blmler, bugnk sac-solcu gibi. Kuvvac
msn Padiahc msn. Haydi bakalm...
Hem Kuvvaclar, hem Padiahclar, dada bayrda milis gezdiriyorlar.
Kime rastlarlarsa soruyorlar, "Padiahc msn Kuvvac msn?"
Vatanda bilse, soranlarn tarafn syleyecek. Atyor birini,
tutarsa ne ala, ama ya tutmazsa, yand glm keten helva. Belki de
krk katr m krk satr m?
Yal bir Yozgatl kan ile gidiyor. evirir sekiz-on atl: -"Dur bakalm babalk,
Padiahc msn, Kuvvac msn?" Yal adam ok gn grm, ok cephe grm,
ban iki yana sallar: -"Ben kzm evlatlar." -"kz m?" -"kz ya, bildiiniz
kz." -"O nasl cevap ihtiyar?" -"Ben kzm evlatlar, kulamdan kim tutarsa ifte o
koar. Yeter ki
kulamdan tutan namuslu olsun, vatann milletini sevsin. Adam olsun. Ama siz, ucu
musun, bucu musun diye milleti blerseniz, dman kim atacak vatandan, nasl
atacaksnz, blnerek mi?" Tabii baskna giden, baskna urar. Atllar ii uzatmadan,
balar nnde oray terk ederler. Hikayeler bahsini kapatatrken, bir ataszmz,
kulaklara kpe kabilinden aktarmak istiyorum: "Er odur ki otuz iki diiyle deil,
otuz iki iiyle sever!"