Otopsi BD MAYIS 2017

Cengiz zaknc

Kz
Aye Sultan (1)

Anlatyor:

Babam
Sultan
Abdlhamid
II. Abdlhamidin kz Aye
Sultan, 3 Mart 1924 gn ve
431 nolu Hilafetin lgasna ve
Hanedan Osmaninin Trkiye
Cumhuriyeti Memaliki Haricine
karlmasna Dair Kanun gere-
i, Trkiye Cumhuriyeti snrlar
ierisinde oturma hakk sonsuza
dek yasaklananlar arasndayd.
Menderes Hkmeti, kard
16 Haziran 1952 gn ve 5958 sayl
3 Mart 1924 gn ve 431 sayl yasa metni.
37
BD MAYIS 2017
Hayat Mecmuas, 6 Nisan 1956, s. 8, 9.
kanunla, hanedann kadn yeleriyle
ilgili yasa kaldrm; Trkiyeye
dnen Aye Osmanolu, yazmn
1955te bitirdii anlarn,
1956da Menderes Hkme-
tinin salad olanaklarla
yayna giren Hayat Mec-
muasnda Babam Sultan
Hamit balyla, blm
blm yaymlatmaya bala-
mt.
Aye Osmanolunun
lmnden yaklak 4 ay
nce, Nisan 1960ta Ba-
bam Abdlhamid adyla
bu kez kitap olarak yaym-
lanan anlar, Halife Sultan
II. Abdlhamidin yaam
biiminin, epeyce alafranga
olduunu gzler nne se-
recekti.
Aye Osmanolu, kita-
bnda babas II. Abdlha-
midi yle anlatyordu:
-Rahmetli babam (II.
Abdlhamid) orta boyluy-
du,.. Gzleri tahrirli yeil
Cumhuriyet g., 25.04.1960
38
ile mavi aras ela idi.
(s.11) Resim izer,
boya ile urard,..
Btn gmlek ve ama-
rlarn (Avrupadan)
Paris Elisi Mnir
Paa yaptrp gnde-
rirdi.(s.12) Namazn
muntazam klard.
(s.13) Genliinde
azeli Tarikatna
girmiti. (s.24) Kadiri
Tarikatna intisap
etmitir. (s.25) ok sade giyin-
memizi isterdi. Yakalarmz hafif
ak olabilirdi. Fakat kollarmz
tamamiyle kapal idi. (s.27)
Babam (II.Abdlhamid)
Jan Mari Farina ko-
lonyas kulland iin biz
de bunu kullanrdk. (...)
ehzadelerine Avrupadan
birer piyano getirtmiti.
(s.28) Saraya talyan ve
Fransz musiki alimleri
alnmt. Bu alimlerde
Fransz Alexandre Efendi
bana hoca tayin edilmiti.
(...) Babam (II.Abdlha-
mid) Alafranga musikiyi
alaturkaya tercih ederdi,..
bykbabam Sultan Ab-
dlmecidin marlarn
mehur talyan kompozi-
tr Donizettinin biraderi
bestelemitir. (s.29) Saray-
da Doktor Masiro adnda
hazik bir talyan hekimi
vard. (s.34) Babamn ar-
kasnda kan gayet ufak
bir ban hususi doktoru
 BD MAYIS 2017

Mavroyani Paa,.. tedavi etmiti. lenedi. Bunlardan baka talyan

(s.44) Hastal srasnda Almanya
mparatorundan doktor istemi, o
da Profesr Bergmannla Doktor
Bieri gndermiti... Babam bu
tavsiyelerle Almanyadan Frede-
rick Madensuyunu getirtip imeye
balad. (s.48)
operetleri de oynarlard,. Babam (II.
Abdlhamid) Rigolettoyu ok sever
ve daima aldrrd. talyanlardan
baka Bertrand ve Jean adnda iki
Fransz daha vard. Bertrand tak-
lit ve hokkabazlk yapar, her sene
babamdan izin isteyerek Fransaya
gider, bir takm yeni eyler renip

A ye Osmanolu, babas II.Ab-

dlhamidin Bat mziine,
Bat operasna, Bat tiyatrosuna
gelirdi. Saraya sinemay bu getir-
mitir,. Jean ise hayvan mrebbisi
olduundan atlar, merkepleri,
tutkun olduunu yle anlatyor: kpekleri terbiye eder, Bertrandla
-Babam (II.Abdlhamid) beraber elenceli eyler oynard.
alaturkay pek sevmediinden Son zamanlarda iki Amerikal da
alafranga oyunlar oynatmaya ba- tiyatroya alnmt. Bunlar komikti.
lamt,.. Altm kiilik mkemmel Gayet gzel akordeon ve mandolin
bir orkestra kurulmutu,.. Guatelli alarlar, ayak danslar (steps) ya-
Paa,.. Fransz Lombardi,.. spanyol parlard. Fransz sefiri Constans
Aranda Efendi,. Vondra Efendi,.. s- mehur Sarah Bernardla Coquelin
tanbula herhangi bir trup gelse,. bu Cadetyi saraya getirmiti. Oyundan
truplar saraya gelirdi. (s.74) Babam sonra bunlara da nian verilmiti.
(II.Abdlhamid) stanbula gelen bir (s.75) Rusya mparatoru da kendi
talyan trupundan bir aileyi maiye- hususi tiyatrosunun musiki heyetini
tine alm, Muzika-i H-
mayuna kaydetmiti,..
bunlara ampi Ailesi
derlerdi. Bunlardan son-
ra Muzika-i Hmayuna
iki talyan sanatkar
daha ilave olunmutu.
Bunlar operalar, ope-
retleri oynarlard. En
ok oynadklar oyunlar
Traviata, Troubadour,
Bal Masque, Barbier
de Seville, La Fille du
Regiment, Fradiavolo,
Mascotte, La Belle He-
II. Abdlhamidin sevdii
Rigolettodan bir sahne.
39
BD MAYIS 2017

gndermi,. gzel etekli gzel tuvalet-

Rus arklar sy- lerimizi giyer, btn
lemilerdi,.. Babam nianlarmz takar,
(II.Abdlhamid) Byk Salona gi-
baz akamlar oda dip Padiaha arz-
orkestras getirtir, tebrikte bulunur-
kendi dairesinin duk. Sarayn bahe-
nndeki imenlik- sinde, dairelerimi-
te aldrr, dinlerdi. zin nn fener ve
Bazen de salona bayraklarla donatr,
bir piyano, bir ke- kaplarn zerine
man, bir viyolonsel Padiahm ok
ve bir flt getirtip yaa levhalarn
aldrrd. (s.76) asardk. Aramzda
Bir ara iki Fransz o gece iin zarif
gelmi, huzurunda elenceler tertip
sitar almlard, II.Abdlhamid, 22.08.1908 gnl eder, birbirimizi
pek beenmitik,. LIllustration dergisi kapanda. davet eder, ziyafet-
Babamn fevkalade kymetli yzler- ler verirdik. Sarayn btn kalfalar,
ce musiki ve nota koleksiyonu vard. en gzel elbiselerini giyerler, mzik
(s.77) K zamanlarnda o koca ve nee iinde ge vakitlere kadar
sarayda ipekli kuma ve biraz da elenirdik. (s.82, 83)
dekolte olan elbiselerimizle gezer-
dik. (s.78)
Aye Osmanolunun anlarn-
da, II. Abdlhamidin doum gn
A ye Sultan, II.Abdlhamid
dneminde yaplan ylba
kutlamalarn da yle anlatyor:
ve tahta k yldnmlerini, her yl -Muharremin birinci gn
resmi ve zel trenlerle, elenceler ylba saylrd. Saraya her taraftan
dzenleyerek kutladn okuyoruz: bir ok kimse geldii gibi, vkela
- Culus (tahta k) ve veladet dahi gelir, tebrik ederlerdi,. Kadn-
(doum) gnleri babam (II.Abdl- lar arasnda yeni bir elbise giymek
hamid) pek erken Byk Mabeyn-i uurlu saylrd. Yeni bir ey mutla-
Hmayuna kar, akama kadar ka giyilirdi. (s.105-106)
gelen vkela (vekiller), vzera (ve- Aye Sultan, 1909da tahttan
zirler), mirleri (generalleri, mare- indirilen babas II. Abdlhamidle
alleri) ve ecnebi sefirlerin (yabanc birlikte ailecek gnderildikleri Se-
bykelilerin) tebriklerini kabul lanikte alafranga, batl yaam bii-
ederdi. Ancak akama doru Ha- mini srdrdklerini anlatyor:
reme gelip kendi ailesinin ve dier - Bir gn merdivenin en st
sultanlarn tebriklerini kabul etme- katnda oturmu,. ark sylemeye
ye vakit bulabilirdi. Hepimiz uzun balamtm. Sylediim paralar
40
 BD MAYIS 2017

da babam (II.Abdlhamidin) en
sevdii Traviata operasndan idi.
Para bitmi, ben de susmutum.
Babam aadan seslendi: Kzm
devam ediniz. ok memnun oluyo-
rum. diye bard. (s.172)
Aye Sultann kitabnda yayn-
lad 72 fotoraf iinde, II.Abdl-
hamidin Selanikten Osmanl Ban-
kasna yazd mektupta u szler
yer alyor:
-Dersaadetde Osmanl Ban-
kas Mdiriyet-i Umumiyesine,.
Elliikibindokuzyzyetmibir Os-
manl Lirasnn faiziyle beraber
Selanikde tarafma teslim edilmek
zere bankanz memurlarndan
II.Abdlhamidin sevdii Traviata
mnasip grlecek bir zata tevdian operasndan bir sahne.
irsalini rica ederim,. Selanik. 5 Ma-
ys 1325, Abdlhamid. II.Abdlhamidin Osmanl Bankasndan
Grlecei zere, kz Aye parasn faiziyle birlikte isteyen 5.5.1325
Osmanolunun Babam Sultan Ab- (18.5.1909) gnl mektubu.
dlhamid kitabn-
da anlatt Gerek
II.Abdlhamid ile
Abdlhamidsever-
lerin dlerindeki
II.Abdlhamid
ayn deil; dahas
taban tabana zt
kiilikler...
Abdlhamid
tutkunlar ken-
dilerine Abdl-
hamidin gerek
yaam biimini rnek alm olsa- anlattklaryla tantmak, ibarmz
lard, toplumumuzda din eksenli asndan nem tayor.
uyumazlklar byle kutuplamaya cengizozakincibd@gmail.com
dnr myd?
(1)- II. Abdlhamid'in kz Aye Osmanolu
Bilmeyenlere Gerek Abdl- (d.2.11.1887-.11.8.1960) Hayat Mecmuas,
hamidi Aye Osmanolunun 15.06.1956.

41