SZKOA POLICJI w PILE

Zakad Kryminalny

Maria Kaczmarek

Kryminalistyczne badanie miejsca

zdarzenia w teorii i praktyce
Recenzja
Roman Wojtuszek

Redakcja jzykowa
Waldemar Hauja

Skad komputerowy
Maria Kaczmarek

Redakcja techniczna
Waldemar Hauja

Druk
Lilla Bukaha

Zatwierdzam i wprowadzam
do uytku jako materia pomocniczy do zaj

Komendant
Szkoy Policji w Pile

insp. Jerzy Powiecki

ISBN 978-83-88360-56-5

Wydawnictwo Szkoy Policji w Pile

Wydanie II poprawione i uzupenione
Druk: Pracownia poligraficzna SP w Pile
Nakad ............ egz., zam. nr .................
Pia 2011

2
 SPIS TRECI

WSTP ....................................................................................................................................... 5

Rozdzia I
POJCIE, ZAKRES I ZADANIA KRYMINALISTYCZNEGO BADANIA MIEJSCA
ZDARZENIA ............................................................................................................................. 6
1. Pojcie i zakres kryminalistycznego badania miejsca zdarzenia ............................... 6
2. Zadania kryminalistycznego badania miejsca zdarzenia ............................................ 7
3. Zasady badania miejsca zdarzenia.............................................................................. 7

Rozdzia II
ZABEZPIECZENIE MIEJSCA ZDARZENIA ......................................................................... 9
1. Pojcie i zakres zabezpieczenia miejsca zdarzenia .................................................... 9
2. Zadania zabezpieczajcego miejsce zdarzenia ......................................................... 13
3. Dokumentacja z zabezpieczenia miejsca zdarzenia ................................................. 15

Rozdzia III
OGLDZINY MIEJSCA ZDARZENIA ................................................................................. 16
1. Pojcie, znaczenie, cel i zadania ogldzin ................................................................ 16
2. Czynnoci przygotowawcze do przeprowadzenia ogldzin ..................................... 22
3. Wyznaczanie staych punktw odniesienia oraz punktw pomiarowych
przedmiotw i ladw .............................................................................................. 25
4. Taktyka i technika dokonywania ogldzin miejsca zdarzenia ................................. 37

Rozdzia IV
INNE CZYNNOCI WYKONYWANE W ZWIZKU Z ZAISTNIAYM
ZDARZENIEM ........................................................................................................................ 46
1. Wnioskowanie z ogldzin......................................................................................... 46
2. Budowanie pierwszych wersji kryminalistycznych ................................................. 49
3. Eksperymentalne sprawdzenie prawidowoci zbudowanych wersji ....................... 51
4. Powtrne badanie miejsca zdarzenia i terenu przylegego ....................................... 52
5. Zabezpieczenie dopywu informacji z miejsca zdarzenia. ....................................... 52

Rozdzia V
DOKUMENTACJA PRZEBIEGU I WYNIKW KRYMINALISTYCZNEGO
BADANIA MIEJSCA ZDARZENIA ...................................................................................... 53
1. Protok ogldzin i zasady jego sporzdzania .......................................................... 53
2. Dokumentacja fotograficzna miejsca zdarzenia ....................................................... 57
3. Kryminalistyczny (sytuacyjny) szkic miejsca zdarzenia i inne dokumenty
sporzdzane w zwizku z zaistniaym zdarzeniem .................................................. 59

PRZYKADOWA DOKUMENTACJA PRZEBIEGU I WYNIKW

KRYMINALISTYCZNEGO BADANIA MIEJSCA ZDARZENIA ...................................... 65
1. Notatki urzdowe dot. zabezpieczenia miejsca zdarzenia ........................................ 66
2. Notatka o uyciu psa tropicego............................................................................... 68
3. Protokoy ogldzin miejsca zdarzenia ...................................................................... 69
4. Protok ogldzin osoby ........................................................................................... 78

3
 5. Protokoy ogldzin rzeczy ........................................................................................ 82
6. Metryczki ladowe.................................................................................................... 90
7. lady kryminalistyczne zabezpieczone procesowo i technicznie ............................ 91
8. Dokumentacja fotograficzna .................................................................................... 92
9. Szkice kryminalistyczne (sytuacyjne) .................................................................... 102
10. Notatki poogldzinowe dot. wnioskw z przeprowadzonych ogldzin ............... 109

ZNAKI STOSOWANE PRZY SPORZDZANIU SZKICW

KRYMINALISTYCZNYCH (SPECJALISTYCZNYCH).................................................... 115

BIBLIOGRAFIA .................................................................................................................... 140

4
 WSTP

Czowiek lubicy si ksztaci nigdy nie jest bezczynny

Montesquieu1

Kryminalistyczne badanie miejsca zdarzenia naley do najwaniejszych czynnoci

wykonywanych w ramach reakcji na zaistniae przestpstwo i ma wpyw na cay proces wy-
krywczy. Prawidowe, zgodne z najnowszymi osigniciami nauki postpowanie, pozwala
wykry sprawc, skutecznie zwalcza i zapobiega przestpczoci.
Niniejsza publikacja skierowana jest do osb, ktre profesjonalnie zajmuj si krymi-
nalistyk prokuratorw, adwokatw, sdziw, policjantw, jak rwnie zainteresowanych t
problematyk, a wic studentw i aplikantw rnych specjalizacji prawniczych.
Podwyszanie kwalifikacji, zachowanie zgodne z obowizujcymi przepisami, do-
wiadczenie oraz gruntowna wiedza prawnicza i kryminalistyczna niewtpliwie wpywaj na
jako pracy osb wykonujcych te czynnoci.
W opracowaniu zawarta zostaa cz teoretyczna zgodna z najnowsz wiedz w tej
dziedzinie oraz praktyczna - dostosowana take do aktualnego poziomu wiedzy i obowizuj-
cych zasad postpowania. Przywoywane w niektrych rozdziaach przykady znajduj od-
zwierciedlenie w rzeczywistych zdarzeniach i z tego powodu dokonana zostaa ich wczeniej-
sza anonimizacja.
Pozycja zostaa wzbogacona o przykadowe dokumenty sporzdzane na miejscu prze-
stpstwa, w tym m.in. notatki urzdowe, protokoy ogldzin miejsca zdarzenia, protokoy
ogldzin osoby, protokoy ogldzin rzeczy, dokumentacj fotograficzn, a take szkice i me-
tryczki ladowe, ktre zawsze musz by zgodne z protokoem ogldzin. Zaczone do opra-
cowania znaki stosowane przy sporzdzaniu szkicw kryminalistycznych (sytuacyjnych) daj
moliwo wykorzystania ich w praktyce na miejscach rnych zdarze.
Autorka ma nadziej, e publikacja pozwoli lepiej zrozumie czynnoci wykonywane
w ramach kryminalistycznego badania miejsca zdarzenia, przyczyni si do podniesienia efek-
tywnoci i jakoci szkolenia, a take przygotowania zawodowego oraz profesjonalizmu wy-
konujcych, jak rwnie nadzorujcych te czynnoci.

1
Charles - Louis de Secondat de Montesquieu, Myli, Wybr i wstp Leopold Gluck, Wyd. Pastwowy Instytut
Wydawniczy, Warszawa 1985, s. 123.

5
 Rozdzia I

POJCIE, ZAKRES I ZADANIA KRYMINALISTYCZNEGO

BADANIA MIEJSCA ZDARZENIA

1. Pojcie i zakres kryminalistycznego badania miejsca zdarzenia

W kadym przypadku uzyskania przez policj wiadomoci o zdarzeniu, ktre moe

zawiera znamiona przestpstwa, spoczywa na niej obowizek jego wyjanienia, a wic pod-
jcia okrelonych dziaa.
Praktyka procesowa wykazuje, e miejsce zdarzenia jest dla prowadzcego postpo-
wanie przygotowawcze faktycznym, podstawowym rdem informacji o tym zdarzeniu
i jego sprawcy.
Uywanie oglnego okrelenia miejsce zdarzenia jest uzasadnione wzgldami prak-
tycznymi, poniewa z chwil przybycia na miejsce, trudno jest okreli, z jakiego rodzaju
zdarzeniem mamy do czynienia (katastrof, wypadkiem, dziaaniem si przyrody) oraz czy
jest ono przestpstwem.
Okrelenie kryminalistyczne podkrela charakter wykonywanych czynnoci i ozna-
cza, e osoby (policjanci), ktre ich dokonuj, powinny dysponowa gruntown wiedz kry-
minalistyczn i dowiadczeniem oraz sprztem technicznym, umoliwiajcym przeprowadze-
nie szczegowego badania miejsca zdarzenia.
Badanie oznacza dokadne poznanie miejsca zdarzenia oraz okolicznoci czynu po-
przez przygldanie si, spostrzeganie, wypytywanie, poddawanie ogldzinom itp.
Kryminalistyczne badanie miejsca zdarzenia to czynnoci taktyczno-techniczne
dokonywane w ramach procesu karnego, polegajce na systematycznych i szczegowych
spostrzeeniach, badaniach i analizach na danym miejscu, zmierzajce do odtworzenia prze-
biegu zdarzenia, utrwalenia i zabezpieczenia ladw i rde informacji w celu wszechstron-
nego i obiektywnego wyjanienia zdarzenia i jego okolicznoci, ustalenia (wykrycia) sprawcy
oraz zebrania odpowiedniego materiau dowodowego na potrzeby postpowania karnego.2
Czynnoci taktyczno-techniczne s realizowane w oparciu o zasady i reguy wypra-
cowane przez kryminalistyk. Czynnoci taktyczne maj charakter cile procesowy, np.
ogldziny, eksperyment, bd pozaprocesowy (operacyjny), np. dziaania pocigowe i pene-
tracyjne, zasadzki, puapki, wywiady, uzyskiwanie informacji od osobowych rde informa-
cji, wykorzystanie zbiorw kryminalistycznych.
Czynnoci techniczne dokonywane s na podstawie czynnoci taktycznych. Zmierzaj
one do utrwalenia miejsca zdarzenia w takim stanie, w jakim je zastano, utrwalenia i zabez-
pieczenia ladw za pomoc sprztu i rodkw techniki kryminalistycznej.
W zakres kryminalistycznego badania miejsca zdarzenia wchodz m.in. nastpuj-
ce czynnoci:
a) zabezpieczenie miejsca zdarzenia,
b) penetracja terenu przylegego do miejsca zdarzenia,
c) uycie psa tropicego,
d) zorganizowanie pocigu za sprawc,
e) w przypadku zatrzymania sprawcy dokonanie jego przeszukania,
f) ogldziny miejsca zdarzenia,
g) inne czynnoci podejmowane w zwizku z zaistniaym zdarzeniem, tj.:
wnioskowanie z ogldzin,
2
Czerw S.: Badanie - ogldziny miejsca zdarzenia jako zesp czynnoci technicznych. Materiay z konferencji
naukowej na temat: Zagadnienia taktyki kryminalistycznej, Warszawa 1985, s. 26.

6
 budowanie pierwszych wersji kryminalistycznych o zdarzeniu i jego sprawcy,
eksperymentalne sprawdzenie prawidowoci zbudowanych wersji,
powtrne (kontrolne) badanie miejsca zdarzenia i terenu przylegego,
zabezpieczenie dopywu informacji z miejsca zdarzenia,
h) przyjcie zawiadomienia o popenionym przestpstwie,
i) przesuchanie osoby pokrzywdzonej w charakterze wiadka,
j) przesuchanie innych wiadkw,
k) zorganizowanie ewentualnej puapki lub zasadzki na miejscu zdarzenia,
l) rozpoznanie posesyjne, wywiady,
m) zastosowanie innych, odpowiednich metod kryminalistycznych.

2. Zadania kryminalistycznego badania miejsca zdarzenia

Kryminalistyczne badanie miejsca zdarzenia powinno da koncepcj prowadzenia

dziaa wykrywczych w ramach wszcztego postpowania przygotowawczego.
Zastosowanie waciwej koncepcji powstaje w oparciu o prb udzielenia odpowiedzi
na wikszo tzw. siedmiu zotych pyta: Co? Gdzie? Kiedy? Jak? Czym? Dlaczego? Kto?
Do zada kryminalistycznego badania miejsca zdarzenia naley:
a) wyjanienie faktycznych okolicznoci zaistniaego zdarzenia, a w szczeglnoci stwier-
dzenie czy mamy do czynienia z przestpstwem czy wypadkiem (w miar potrzeby i moli-
woci eksperymentalne odtworzenie przebiegu zdarzenia),
b) ustalenie faktycznego miejsca dokonania czynu,
c) ustalenie czasu dokonania czynu,
d) ustalenie sposobu dziaania sprawcy czynu,
e) ustalenie motywu czynu,
f) ujawnienie, utrwalenie i zabezpieczenie wszelkich ladw pozwalajcych:
zidentyfikowa sprawc czynu, jego narzdzia lub rodki transportu, jakimi si posu-
y,
odtworzy wygld zewntrzny sprawcy, jego osobowo w celu umoliwienia wyty-
powania krgu osb podejrzanych,
zarzdzi pocig, poszukiwania osb itp.
g) utrwalenie dla potrzeb postpowania przygotowawczego i sdu (w protokoach, na szki-
cach, fotografiach itp.):
oglnego obrazu i stanu miejsca zdarzenia,
wszelkich ladw zaistniaego zdarzenia;
h) umoliwienie zbudowania realnych wersji oraz na ich podstawie planu czynnoci wy-
krywczych.

3. Zasady badania miejsca zdarzenia

Badanie miejsca zdarzenia przeprowadza si w sposb wszechstronny, planowy, sys-

tematyczny i dokadny, przestrzegajc przy tym nastpujcych zasad:
h) naley utrwala sytuacj i fakty w takim stanie, w jakim je zastano z chwil rozpoczcia
bada,
i) realizowa zasad kierujcej roli prokuratora lub policjanta komrki dochodzeniowo-
ledczej, ktry powinien posiada gruntown i wszechstronn wiedz prawno-
kryminalistyczn oraz dowiadczenie zawodowe (zasada koordynacji dziaa i jednooso-
bowego kierownictwa),

7
j) bada przede wszystkim przestrze otwart, teren przylegy, a nastpnie pomieszczenia.
Badanie miejsca zdarzenia w przestrzeni otwartej przeprowadza si w porze dziennej,
w zwizku z czym czynnoci przeprowadzone noc naley powtrzy lub uzupeni
w cigu dnia,
k) podczas dokonywania czynnoci badawczych miejsca zdarzenia bardzo istotne jest wa-
ciwe wspdziaanie kierujcego badaniem ze wszystkimi osobami wspuczestniczcy-
mi w kryminalistycznym badaniu miejsca zdarzenia, a wic np. z policjantem komrki
kryminalnej, technikiem kryminalistyki. Naley przy tym stosowa zasad indywidualne-
go podejcia do danej sprawy i dostosowa oglne schematy taktyczne do konkretnego
zdarzenia i zastosowa metody i rodki w zalenoci od rodzaju ladw i okolicznoci;
l) stosowa zasad ekonomicznego dziaania, tzw. racjonalnego wykorzystania si i rodkw
w zalenoci od zdarzenia jego wagi i skutkw,
m) przestrzega zasady tajnoci; nie ujawnia wynikw czynnoci i zabezpieczonych dowo-
dw, metod dziaania oraz rde informacji. Za takim postpowaniem przemawiaj rw-
nie wzgldy profilaktyki,
n) dokumentowa przebieg czynnoci i ustalone fakty w myl art. 143 1 i 2 k.p.k. oraz
art. 147 1 k.p.k. 3

3
Czerw S.: Kryminalistyczne badanie miejsca zdarzenia, (w:) Technika Kryminalistyczna, t. I. Kdzierski W.
(red) Wydawnictwo Wyszej Szkoy Policji w Szczytnie, Szczytno 1995 s. 86.

8
 Rozdzia II

ZABEZPIECZENIE MIEJSCA ZDARZENIA

1. Pojcie i zakres zabezpieczenia miejsca zdarzenia

Zgodnie z treci art. 304 1 k.p.k. kady obywatel dowiedziawszy si o popenieniu

przestpstwa ciganego z urzdu ma spoeczny obowizek zawiadomienia o tym prokuratora
lub policji. Jest to obowizek spoeczny, bo za jego niewykonanie nie grozi adna kara. Obo-
wizek ten powinien wynika z poczucia odpowiedzialnoci, uczciwoci, uczulenia na zo
i ludzk krzywd.
Jeeli przestpstwo charakteryzuje si szczeglnie wysok szkodliwoci spoeczn,
obowizek zawiadomienia o nim organw cigania staje si obowizkiem prawnym, zagroo-
nym kar. Okrela go art. 240 k.k. Z kolei art. 304 2 k.p.k. nakada na instytucje pastwowe
i samorzdowe, ktre w zwizku ze sw dziaalnoci dowiedziay si o popenieniu przestp-
stwa ciganego z urzdu, obowizek niezwocznego zawiadomienia o tym prokuratora lub
policji, a ponadto obowizek wykonania niezbdnych czynnoci zabezpieczajcych lady
i dowody przestpstwa przed ich zatarciem.
Obowizki policjantw wynikaj z ustawowych zada policji, majcych na celu
ochron porzdku i bezpieczestwa publicznego oraz skuteczn walk z przestpczoci, jak
rwnie z innych przepisw, np. kodeksu postpowania karnego. Art. 308 1 k.p.k. stanowi
bowiem:
W granicach koniecznych do zabezpieczenia ladw i dowodw przestpstwa przed ich
utrat, znieksztaceniem lub zniszczeniem, prokurator lub Policja moe w kadej sprawie
w wypadach niecierpicych zwoki, jeszcze przed wydaniem postanowienia o wszczciu
ledztwa lub dochodzenia, przeprowadzi w niezbdnym zakresie czynnoci procesowe,
a zwaszcza dokona ogldzin (...).
W ramach czynnoci niecierpicych zwoki naley: zabezpieczy miejsce zdarzenia,
ochroni lady, zaagodzi i zapobiec dalszym skutkom przestpstwa, zorganizowa pocig
w celu ujcia sprawcy, uy psa tropicego, dokona penetracji terenu przylegego do miejsca
zdarzenia, dokona ogldzin, przesucha wiadkw, osob podejrzan o popenienie prze-
stpstwa w charakterze podejrzanego przed wydaniem postanowienia o przedstawieniu zarzu-
tw, jeeli zachodz warunki do sporzdzenia takiego postanowienia.
Z punktu widzenia kryminalistyki s to czynnoci wchodzce w zakres kryminali-
stycznego badania miejsca zdarzenia.
Zabezpieczenie miejsca zdarzenia przez policj nie moe by rozumiane tylko jako nie
dopuszczenie do dokonania zmian i zatarcia ladw, ale jako dziaanie aktywne, zapobiegaj-
ce rozwojowi zdarzenia i jego skutkom oraz zmierzajce do szybkiego ustalenie sprawcy
przestpstwa.
W zakres zabezpieczenia miejsca zdarzenia wchodz wic nastpujce rodzaje
czynnoci:
1. Czynnoci agodzce i zapobiegajce dalszym ujemnym skutkom zdarzenia:
a) udzielenie lub zorganizowanie pierwszej pomocy osobom, ktrym zagraa niebezpie-
czestwo utraty ycia lub zdrowia, nawet godzc si na zniszczenie niektrych la-
dw,
b) policjanci organizujcy pomoc osobom rannym powinni zapisywa numery karetek i na-
zw pogotowia ratunkowego, aby w toku dalszych czynnoci mona byo atwo ustali
szpital, do ktrego zostay przewiezione osoby ranne,

9
 c) organizowanie akcji ratowania mienia, np. poprzez zorganizowanie akcji gaszenia po-
aru (do czasu przyjazdu stray poarnej), spowodowanie wyczenia dopywu gazu,
prdu, wody itp.

2. Czynnoci zmierzajce do ochrony miejsca zdarzenia przed zmianami:

a) usunicie z miejsca zdarzenia niepodanych osb oraz dopilnowanie, aby przedsta-
wiciele organw pastwowych lub samorzdowych, przedstawiciele innych sub po-
za prowadzcymi akcj ratownicz, przedstawiciele inspekcji lub instytucji, mediw
lub jakiekolwiek inne osoby nie wchodziy na wyznaczony obszar,
b) spisanie danych personalnych, adresowych i innych danych wszystkich osb zasta-
nych na miejscu zdarzenia lub wchodzcych na jego teren, ze wskazaniem czasu i celu
przybycia oraz opuszczenia miejsca,
c) od osb zastanych na miejscu zdarzenia lub wchodzcych na jego teren naley obo-
wizkowo wymaga okazania dokumentu tosamoci i podania przyczyny wejcia lub
przebywania na miejscu zdarzenia. Od policjantw naley da okazania legitymacji
subowej, podania przyczyn wejcia na teren lub przyczyny przebywania. Osoby
prowadzce akcj ratownicz mog poda swoje dane ustnie, gdy nie utrudni to akcji
ratowniczej. Nie wymaga si od nich podania adresu zamieszkania, natomiast obo-
wizkowe jest spisanie rodzaju i numeru rejestracyjnego lub taktycznego pojazdu, kt-
rym przybyli. Taka ewidencja jest prowadzona do czasu zakoczenia kryminalistycz-
nego badania miejsca zdarzenia,
d) ocena ryzyka naniesienia zanieczyszcze na miejsce zdarzenia. Jeeli takie zagroenie
istnieje naley szczegowo udokumentowa rdo zanieczyszcze,4
e) zabezpieczenie ladw przed niekorzystnym wpywem warunkw atmosferycznych
i przed szkodliwym dziaaniem rodowiska. Jeeli lady naraone s na zniszczenie
przez deszcz, nieg lub silny wiatr, najlepiej jest przykry je jakimkolwiek czystym
naczyniem, pudekiem itp. o odpowiednich rozmiarach. Naley pamita, e do przy-
krycia ladw nie powinno si uywa naczy wydzielajcych ostr wo, np. naczy
po benzynie, kosmetykach itp., poniewa tego rodzaju zapachy utrudniaj, a wrcz
uniemoliwiaj prac psa tropicego,
f) zwoki ludzkie znalezione w terenie otwartym powinny by przykryte w celu unie-
moliwienia dziaania promieni sonecznych lub deszczu oraz w celu ochrony przed
owadami. Nie bez znaczenia s tu rwnie wzgldy estetyczne. Niedopuszczalne jest
uywanie do przykrycia przedmiotw, ktre znalelimy na miejscu zdarzenia, po-
niewa mona przez to zniszczy wiele cennych ladw znajdujcych si na nich,
g) ochrona ladw przed zniszczeniem (zatarciem), przemieszczeniem przez osoby (lub
zwierzta);

W przypadku gdy ladom rodkw transportu lub innym ladom znajdujcym si w te-
renie otwartym zagraa zniszczenie (wskutek nieuwagi) przez ludno, ochrania si je np.
w ten sposb, e nad ladem lub obok niego umieszcza si znak lub tablic ostrzegawcz.
Ustawienie znaku czy tablicy ostrzegawczej lub przykrycie ladu, nie daje jednak penej gwa-
rancji, e nie zostanie on zniszczony. Dlatego te mimo wykonania powyszych czynnoci
w dalszym cigu trzeba zwraca uwag, by ladw tych nikt nie zniszczy.

4
77 Zarzdzenia nr 1426 Komendanta Gwnego Policji z dnia 23 grudnia 2004 roku w sprawie metodyki
wykonywania czynnoci dochodzeniowo ledczych przez suby policyjne wyznaczone do wykrywania prze-
stpstw i cigania ich sprawcw (Dz. Urz. z 2004 r. nr 1, poz. 1).

10
 Jeeli zachodzi konieczno przeniesienia np. przedmiotu zgubionego przez sprawc
w bezpieczne miejsce, naley uczyni to bardzo ostronie, by nie zniszczy ladw znajduj-
cych si na przedmiocie, np. ladw linii papilarnych, biologicznych, mechanoskopijnych,
mikroladw, nie nanie wasnych ladw w postaci zapachu, ladw linii papilarnych, po-
niewa pniej nie bdzie ich mona wykorzysta do uycia psa tropicego czy wykorzysta
do dalszych bada kryminalistycznych.
Miejsce, z ktrego przeniesiono lad lub przedmiot naley oznaczy, np. numerem
wykonanym z kartonu lub innego papieru.
W sytuacji gdy trzeba odci zwoki zawieszone, naley przeci sznurek porodku,
pomidzy miejscem przywizania do jakiego przedmiotu a ptl na szyi, po czym ptl roz-
luni. Podobnie nie wolno uszkodzi ptli w przypadku zawizania ofiary. Wszelkie inne
czynnoci zmierzajce do zabezpieczenia sznura, nale do prowadzcego ogldziny oraz
technika kryminalistyki.

3. Czynnoci zmierzajce do ustalenia i ujcia sprawcy przestpstwa:

a) ustalenie rde informacji, np. wiadkw zdarzenia,
b) ustalenie wygldu (rysopisu) sprawcy,
c) ustalenie cech trwaych przedmiotw utraconych w wyniku przestpstwa lub uytych
do popenienia przestpstwa,
d) zorganizowanie pocigu,
e) uycie psa tropicego.
Zabezpieczajcy miejsce zdarzenia powinien zbiera informacje od zgromadzonych
osb w celu ustalenia wiadkw zdarzenia (spisujc ich personalia) oraz osb, ktre
pierwsze przybyy na miejsce zdarzenia, spowodoway pewne zmiany na tym miejscu
(ustali rodzaj i zakres tych zmian) lub widziay sprawc.
W celu wszczcia bezporedniego pocigu za sprawc naley posiada informacje
o osobie ciganej, tzn. rysopis, kierunek ucieczki, rodzaj pojazdu, ktrym si porusza.
Mona take wykorzysta lady pozostawione przez sprawc, np. lady obuwia, lady
pojazdu lub przedmioty przez niego zgubione, pozostawione lub porzucone i uy psa
tropicego. Pies tropicy moe wskaza drog dojcia lub odejcia sprawcy z miejsca
przestpstwa, miejsce gdzie ukry si przestpca, bd gdzie ukry przedmioty pocho-
dzce z przestpstwa.
Jeeli w wyniku przestpstwa zostay utracone rzeczy majce cechy trwae, naley d-
y do ich szybkiego ustalenia, co pozwoli podj dziaania zmierzajce do ich odzy-
skania.
Ujawnione i zabezpieczone narzdzia przestpstwa uatwi wnioskowanie przy typo-
waniu sprawcy przestpstwa, a ponadto mog doprowadzi do identyfikacji sprawcy
w oparciu o pozostawione na przedmiotach lady. Przykadem mog by lady linii
papilarnych, ktre pozwalaj na identyfikacj bezporedni sprawcy.
f) penetracja terenu.
Problematyka penetracji terenu wie si z zagadnieniem prawidowego okrelenia
obszaru, na ktrym mog si znajdowa lady pozostawione przez sprawc zdarzenia.
Okrelenie obszaru jest uzalenione od:
charakteru zdarzenia,
usytuowania miejsca zdarzenia (inaczej ta sprawa przedstawia si w miecie, ina-
czej na wsi, jeszcze inaczej w terenie niezabudowanym),
dysponowania (lub nie dysponowania) przez sprawc rodkiem transportu.
Praktyka ledcza wskazuje, e niemal w kadym przypadku: zabjstwa, napadu ra-
bunkowego, wamania, kradziey, zgwacenia, podpalenia itp. przeprowadzenie pene-
tracji terenu przylegego do miejsca zdarzenia jest niezbdne.

11
 Przy tego rodzaju zdarzeniach mona odnale istotne dla danej sprawy lady rwnie
w miejscach oddalonych niekiedy o kilka lub kilkanacie kilometrw (np. na trasie
ucieczki sprawcy, wzgldnie na trasie dojcia sprawcy na miejsce zdarzenia). Bd to
niekiedy lady pozostawione bezwiednie przez sprawc, niekiedy za pozostawione
celowo dla zmylenia pocigu, zdezorientowania funkcjonariuszy policji co do istoty
sprawy, innym za razem mog to by lady powstae w zwizku z celowym pozby-
ciem si przez sprawcw kompromitujcych dowodw.

Przykad nr 1

Sprawcy napadu na bank w Gdasku celowo rozrzucali narzdzia przestpstwa

(wyrzucajc je z samochodu osobowego znajdujcego si w biegu), wzdu jednej z
szos prowadzcych z Gdaska do miasta lecego w odwrotnym kierunku ni faktycz-
nie si udali. W rezultacie wanie odnalezienie tych narzdzi pomogo w przyjciu
waciwego kierunku ledztwa i wstrzymao rozpoczcie zakrojonej na szerok skal
akcji poszukiwawczej narzdzi przestpstwa.

Nie przeprowadzenie we waciwym czasie i waciwym zakresie penetracji terenu

moe by traktowane jako niedopenienie istotnego obowizku subowego.
Do penetracji terenu, w zalenoci od charakteru przestpstwa, warunkw terenowych
i wielkoci badanego obszaru, naley uywa wikszych lub mniejszych si policyj-
nych, a nawet wykorzysta pomoc ludnoci.
Penetracja terenu to czynno, ktra powinna by przemylana i wielu przypadkach
szczegowo zaplanowana. Obszar podlegajcy penetracji powinien by cile okre-
lony, a nastpnie, w zalenoci od liczby ludzi, ktrzy s do dyspozycji oraz wielko-
ci obszaru poddawanego penetracji, poddaje si go badaniu caociowemu lub
dzieli si go na sektory i kady sektor penetrowany jest oddzielnie.
W toku penetracji mona uy rnych rodkw technicznych, np. wykrywaczy meta-
li, dodatkowego owietlenia. W sprawach szczeglnej wagi oraz gdy zachodzi potrze-
ba penetracji bardzo rozlegego terenu, due usugi moe odda obserwacja prowa-
dzona z powietrza, np. z helikoptera i z wykorzystaniem aparatury termowizyjnej.
Do wykrywania ukrytych zwok mona z powodzeniem wykorzysta odpowiednio
w tym celu wyszkolone psy specjalistyczne.
Podczas penetracji naley pamita o koniecznoci zbierania informacji od osb wy-
konujcych te czynnoci o tym, co i w jakim czasie widzieli, bd znaleli inni ludzie.
Zdarza si bowiem, e jednostka policji jest powiadomiona o zdarzeniu po upywie
kilku lub kilkunastu godzin, rozpoczcie za penetracji pobliskiego terenu nastpuje
po upywie jednej lub dwch db. W tym czasie okoliczna ludno przechodzc przez
interesujcy policj teren moga znale wiele istotnych dla sprawy, a porzuconych
przez sprawcw przedmiotw, ktre jako bezpaskie zabraa do wykorzystania.
Ten element musi by stale brany pod uwag. I tak, np. jeli na terenie objtym pene-
tracj znajduj si zabudowania, mieszkajce tam osoby naley szczegowo przesu-
cha na te wanie okolicznoci. W ten sposb mona uzyska wiele istotnych infor-
macji, poniewa kto z okolicznych mieszkacw mg widzie sprawc zdarzenia
krccego si w terenie lub uciekajcego, mg widzie okrelony rodek transportu,
zapamita jego mark, kolor, numer rejestracyjny itp.
Penetracja jest czynnoci dokonywan w celu:
ustalenia drogi przyjcia i odejcia sprawcy(w) z miejsca zdarzenia,
odnalezienia ladw pozostawionych bezporednio przez sprawc(w) oraz la-
dw uytego rodka transportu,

12
 odnalezienia zagubionych, pozostawionych lub porzuconych przedmiotw, zdoby-
cia dalszych informacji o przestpcy lub przestpstwie przez ujawnienie nowych,
dotd nieznanych wiadkw,
odnalezienia samego przestpcy, ktry moe jeszcze znajdowa si w przeszuki-
wanym terenie, wzgldnie ladw pozwalajcych kontynuowa bezporedni po-
cig lub poszukiwanie za sprawc.
Istnieje zatem cisy zwizek penetracji z bezporednim pocigiem, ktry powinien
by podjty w kadym momencie kryminalistycznego badania miejsca zdarzenia, o ile
zostan ujawnione lady lub informacje dajce szans jego powodzenia.
g) zasadzki i puapki kryminalistyczne;
W toku penetracji terenu niekiedy znajduje si cz skradzionego mienia, ktre
sprawca by zmuszony porzuci lub schowa. W takich przypadkach sprawca moe
powrci w to miejsce, celowe staje si zatem zorganizowanie zasadzki, wzgldnie za-
oenie puapki kryminalistycznej. Czynnoci te maj umoliwi zatrzymanie sprawcy
przestpstwa w dogodnej dla policji sytuacji. Aby byo to moliwe, konieczne jest
jednak zachowanie tych faktw w najgbszej tajemnicy.
h) poszukiwanie sprawcy na podstawie rysopisu,
i) poszukiwanie przedmiotw pochodzcych z przestpstwa i przedmiotw (narzdzi)
uytych do dokonania czynu przestpczego.
W zwizku z zaistniaym zdarzeniem naley wykona szereg czynnoci operacyjno-
rozpoznawczych, ktre zmierzaj do wykrycia sprawcy przestpstwa. Mona do nich
zaliczy:
kontrol rodowiska przestpczego (sprawdzanie lokali gastronomicznych, dwor-
cw kolejowych i autobusowych, agencji towarzyskich, miejsc grupowania si
osb z marginesu spoecznego, kontrole miejsc zbywania i przechowywania
przedmiotw pochodzcych z przestpstwa, wywiady),
typowanie osb podejrzanych na podstawie metody dziaania sprawcy, w wyni-
ku rozpoznania rejonu subowego, zbiorw kryminalistycznych (np. AFIS, zbiory
danych genetycznych, fotografii), osobowych rde informacji, a nastpnie
sprawdzenie alibi tych osb.
W zalenoci od charakteru miejsca zdarzenia i jego okolicznoci, podczas jego za-
bezpieczenia w pierwszej kolejnoci wykorzystuje si policjantw i suby do tego
powoane - stra miejsk, bankow itp., a nastpnie korzysta si z pomocy ludzi po-
stronnych, mobilizujc ich np. do wezwania pogotowia ratunkowego, gaszenia poaru
do czasu przyjazdu stray poarnej i in. Jest to forma osobowa zabezpieczenia miej-
sca zdarzenia.
Wykorzystuje si rwnie wszelkie dostpne w tym momencie rodki rzeczowe, np.
liny, potki, tamy, skrzynki, ktre pozwalaj ochroni i zabezpieczy lady przed za-
tarciem lub zniszczeniem. Stanowi to form techniczn zabezpieczenia miejsca
zdarzenia. W praktyce procesowej formy te, w zalenoci od sytuacji i posiadanego
sprztu, wzajemnie si przeplataj i uzupeniaj.

2. Zadania zabezpieczajcego miejsce zdarzenia

Kady policjant zgodnie z ustaw o Policji, bez wzgldu na stopie i stanowisko su-
bowe oraz okolicznoci, w jakich znalaz si na miejscu zdarzenia (np. po subie, na urlopie
itp.), dokonuje zabezpieczenia miejsca zdarzenia do czasu przybycia grupy operacyjno-
procesowej i decyduje o wszelkich poczynaniach na miejscu zdarzenia. I tak np. w przypadku
znalezienia w terenie otwartym, na ulicy, w cudzym mieszkaniu, samochodzie zwok o usta-

13
lonej tosamoci, powinien jak najszybciej powiadomi dyurnego jednostki policji i zleci
zabezpieczenie rwnie mieszkania, garau ofiary, a wic obiektw zwizanych z t osob,
bowiem w nich mog znajdowa si sprawcy lub lady istotne dla danej sprawy.
Niepodjcie niezwocznej decyzji moe spowodowa oddalenie si sprawcy zdarzenia,
celowe lub przypadkowe zatarcie (zniszczenie) znajdujcych si tam ladw i utrudni dzia-
ania wykrywcze. Do zada zabezpieczajcego miejsce zdarzenia naley:
a) stwierdzi jakiego rodzaju zdarzenie zaistniao,
b) w razie potrzeby zorganizowa lub udzieli pierwszej pomocy osobom, ktrym zagraa
niebezpieczestwo utraty ycia lub zdrowia, godzc si nawet na zniszczenie lub zatarcie
niektrych ladw,
c) zorganizowa ratowanie mienia, np. poprzez zorganizowanie akcji gaszenia poaru do
czasu przybycia stray poarnej, spowodowanie wyczenia dopywu gazu, prdu, wody
itp.,
d) powiadomi waciw terytorialnie jednostk policji (o ile dotychczas tego nie uczyniono)
o najistotniejszych ustaleniach, a take o potrzebie wsparcia i ewentualnych zagroeniach,
e) wyznaczy obszar, ktry bdzie poddany penetracji i ogldzinom,
f) usun z miejsca zdarzenia niepodane osoby i strzec granic tego miejsca,
g) wyznaczy drog poruszania si po miejscu zdarzenia, tzw. ciek dostpu,
h) stara si ustali i zatrzyma sprawc przestpstwa poprzez zorganizowanie pocigu, za-
sadzki, penetracji terenu przylegego do miejsca zdarzenia itp.,
i) w razie potrzeby (w zalenoci od okolicznoci) przeprowadzi przeszukanie podejrzane-
go o dokonanie tego czynu, w niektrych przypadkach chroni go przed samosdem pod-
ekscytowanego tumu,
j) zbiera informacje od zgromadzonych osb w celu ustalenia wiadkw zdarzenia (naley
spisa personalia tych osb), ustali take osoby, ktre pierwsze przybyy na miejsce zda-
rzenia i spowodoway pewne zmiany na tym miejscu) ustali rodzaj i zakres tych zmian,
k) ochroni lady przed uszkodzeniem, zniszczeniem, zatarciem i nie dotyka ich bez wa-
ciwej ochrony,
l) oceni ryzyko naniesienia zanieczyszcze na miejscu zdarzenia, a jeeli takie zagroenie
istnieje szczegowo udokumentowa rdo zanieczyszcze,
m) dopilnowa, aby przedstawiciele organw pastwowych, samorzdowych, przedstawicie-
le innych sub (poza prowadzcymi akcj ratownicz), przedstawiciele inspekcji lub in-
stytucji lub jakiekolwiek inne osoby nie wchodziy na wyznaczony obszar,
n) spisa dane personalne, adresowe lub inne dane wszystkich osb zastanych na miejscu
zdarzenia lub wchodzcych na jego teren, ze wskazaniem czasu i celu przybycia oraz cza-
su opuszczenia miejsca,
o) od osb zastanych na miejscu zdarzenia lub wchodzcych na jego teren, obowizkowo
wymaga okazania dokumentu tosamoci i podania przyczyny wejcia na teren lub przy-
czyny przebywania. Od policjantw da okazania legitymacji subowej i podania przy-
czyny wejcia na teren lub przebywania na miejscu zdarzenia,
p) od osb prowadzcych akcj ratownicz uzyska ich dane ustnie jeeli, nie utrudni to
akcji ratowniczej. Obowizkowo spisa rodzaj i numer rejestracyjny lub taktyczny pojaz-
du, ktrym przybyli,
q) wszelkie dostrzeone fakty i zebrane informacje zapamitywa i notowa, prowadzi ewi-
dencj osb zastanych na miejscu zdarzenia lub wchodzcych na jego teren, a nastpnie
przekaza kierownikowi grupy operacyjno-procesowej,
r) z czynnoci wchodzcych w zakres zabezpieczenia miejsca zdarzenia i przeprowadzonych
ustale, sporzdzi notatk urzdow.5

5
76, 77 Zarzdzenia nr 1426 Komendanta Gwnego Policji... op. cit.

14
 3. Dokumentacja z zabezpieczenia miejsca zdarzenia

Czynnoci dokonywane w ramach zabezpieczenia miejsca zdarzenia i ich wyniki po-

winny by dokumentowane w:
a) notatnikach subowych,
b) ksikach wydarze jednostek policji,
c) notatkach urzdowych sporzdzonych przez policjantw, ktrzy zabezpieczali miejsce
zdarzenia.

Notatka urzdowa powinna mie nastpujc form i powinny si w niej znale in-
formacje:

Stopie, imi i nazwisko Miejscowo, data

Jednostka policji

NOTATKA URZDOWA
dot. zabezpieczenia miejsca zdarzenia
(poda, jakiego)

1. Sposb przybycia na miejsce zdarzenia:

a) skierowanie przez dyurnego jednostki,
b) powiadomienie przez obywateli,
c) samodzielne ujawnienie.
2. Ustalenia dokonane na miejscu zdarzenia:
a) stanu faktycznego (prawnego),
b) wiadkw pokrzywdzonego,
c) podejrzanego.
3. Podjte decyzje:
a) udzielenie pierwszej pomocy,
b) powiadomienie jednostki o stanie faktycznym,
c) zorganizowanie pocigu za sprawc.
4. Zmiany dokonane na miejscu zdarzenia:
a) przez osoby postronne,
b) w wyniku udzielenia pierwszej pomocy,
c) w celu ochrony ladw (dowodw rzeczowych) przed zniszczeniem,
d) przemieszczenie ladw.
5. Dziaania podjte w celu ochrony miejsca zdarzenia do czasu przybycia grupy operacyj-
no-procesowej oraz ustalenia z penetracji terenu przylegego.
6. Dziaanie podjte w ramach kryminalistycznego badania miejsca zdarzenia na polecenie
przeoonych lub kierujcego grup operacyjno-procesow.

Podpis sporzdzajcego notatk

15
 Rozdzia III

OGLDZINY MIEJSCA ZDARZENIA

Po przybyciu grupy operacyjno-procesowej zabezpieczajcy przekazuje kierownikowi

grupy zebrane przez siebie informacje, zdaje relacje z poczynionych przedsiwzi oraz prze-
kazuje kierownictwo dziaania. W zalenoci od decyzji kierownika grupy, zabezpieczajcy
pozostaje do jego dyspozycji lub wraca do prowadzenia swych biecych spraw.
Ogldziny naley przeprowadzi w kadym przypadku przestpstwa, w ktrym mona
przypuszcza, e sprawca mg lub powinien pozostawi na miejscu zdarzenia lady lub do-
wody w czasie lub po dokonaniu przestpstwa.
Ujawnienie oraz procesowe i kryminalistyczne (techniczne) zabezpieczenie rodkw
dowodowych, a take wykonywanie fotografii ogldzinowej i specjalistycznych - kryminali-
stycznych szkicw wymaga specjalnych wiadomoci i umiejtnoci. Specjalistami w tej dzie-
dzinie s technicy kryminalistyki, ktrzy jednak nie przeprowadzaj ogldzin, a jedynie
wspuczestnicz w nich. Z tego te wzgldu duy zasb wiadomoci i umiejtnoci w tym
zakresie musi posiada kady policjant, ktry uczestniczy w ogldzinach lub kieruje prac
grupy operacyjno-procesowej.

1. Pojcie, znaczenie, cel i zadania ogldzin

Rzeczowy materia dowodowy powstaje w wyniku zmian spowodowanych w wiecie

zewntrznym przez czyn fizyczny polegajcy w szczeglnoci na:
a) przeksztaceniu przedmiotw,
b) pozostawieniu jakiego przedmiotu,
c) zaborze pewnych rzeczy,
d) zmianie pooenia pewnych przedmiotw.

Wszystkie te lady, czyli spowodowane czynem przestpczym zmiany w wiecie ze-

wntrznym oraz przedmioty, ktre mog doprowadzi do wykrycia przestpcy s ujawniane
w toku ogldzin.
Ogldziny zgodnie z art. 207 1 k.p.k., to czynno procesowa zmierzajca do ujaw-
nienia ladw, wyjanienia okolicznoci zaistniaego zdarzenia, utrwalenia i zabezpieczenia
dowodw dla postpowania przygotowawczego i sdowego.
Stanowi one bardzo wane, skuteczne i najczciej stosowane rdo uzyskiwania
rzeczowych rodkw dowodowych. Udokumentowane protokoem ogldzin, upogldowione
szkicem i fotografi utrwalaj sytuacj, jak zastano na miejscu dokonania przestpstwa.
Z tego wzgldu konieczne jest jak najwczeniejsze przeprowadzenie ogldzin miejsca prze-
stpstwa. Ranga tej czynnoci zostaa podkrelona w art. 308 k.p.k., gdzie ogldziny s trak-
towane jako czynno niecierpica zwoki, ktrej wykonanie moe poprzedza wydanie po-
stanowienia o wszczciu postpowania przygotowawczego.
Prawidowe i skuteczne przeprowadzenie ogldzin to nie tylko ujawnienie, utrwalenie
i zabezpieczenie ladw oraz dowodw na miejscu zdarzenia. Maj da one podstaw do
zbudowania wstpnych wersji zdarzenia, wytypowania sprawcy oraz uytych narzdzi i rod-
kw, co umoliwi opracowanie trafnych planw czynnoci wykrywczych.
Rezultaty ogldzin s bardzo skutecznym rodkiem kontroli i sprawdzania zezna
wiadkw, wyjanie podejrzanych i innych dowodw uzyskanych w pniejszych fazach
postpowania przygotowawczego.

16
 Zabezpieczone lady i dowody umoliwiaj przeprowadzenie rnego rodzaju eksper-
tyz kryminalistycznych, ktre niejednokrotnie stanowi podstawowe dowody w postpowaniu
sdowym.
W praktyce jednostek policji ranga i znaczenie ogldzin s naleycie doceniane. Wy-
stpujce niekiedy nieprawidowoci s konsekwencj powierzchownego przygotowania teo-
retycznego i braku odpowiednich umiejtnoci niektrych policjantw. Zawsze naley pami-
ta, e ogldziny s czynnoci niepowtarzaln, moliw do przeprowadzenia tylko jeden,
jedyny raz. Skutkw niesolidnoci przeprowadzajcego t czynno naprawi nie mona.
Tym wiksz wag naley przywizywa do spenienia na miejscu zdarzenia wszelkich for-
malnych wymaga stawianym czynnociom procesowym i umiejtnociom kryminalistycz-
nym.
Znaczenie ogldzin jest tym wiksze, im krtszy czas upyn od zdarzenia stajcego
si przedmiotem bada. Jedynie bezporedni pocig, konieczno udzielenia pomocy ofiarom
i niedostateczne owietlenie miejsca zdarzenia zezwalaj na opnienia przeprowadzenia
ogldzin.
W wyniku szybkiego przybycia na miejsce przestpstwa i wnikliwego badania, czsto
udaje si w stosunkowo krtkim czasie przyj waciwe wersje, odzyska zrabowane mienie,
uj sprawc przestpstwa i udowodni mu win.
Celem prawidowo przeprowadzonych ogldzin jest zabezpieczenie materiau dowo-
dowego, a nastpnie rekonstrukcja przebiegu zdarzenia. W praktyce osiga si go uzyskujc
odpowied na tzw. siedem zotych pyta: Co? Gdzie? Kiedy? Jak? Czym? Dlaczego? Kto?
Co si zdarzyo? Naley wyjani czy badane zdarzenie jest przestpstwem, czy te
zdarzeniem innego rodzaju, np. nieszczliwym wypadkiem, samobjstwem. Trzeba usta-
li rodzaj popenionego przestpstwa lub rodzaj zaistniaego zdarzenia.
Gdzie nastpio zdarzenie? Trzeba ustali czy na okrelonym miejscu przebiegao cae
przestpstwo, czy te nastpi tylko skutek przestpczy oraz jakie jeszcze miejsca mog
mie zwizek z tym zdarzeniem.
Kiedy zaistniao zdarzenie? Naley ustali czas popenienia przestpstwa na podstawie
czasu powstania okrelonych grup ladw i uzyskanych informacji o zdarzeniu.
Jak przebiegao zdarzenie? Odtworzy przebieg zdarzenia, zbada w jaki sposb po-
peniono przestpstwo.
Czym popeniono przestpstwo? Ustali, jakich narzdzi i rodkw uy sprawca do
popenienia przestpstwa.
Dlaczego popeniono przestpstwo? Wyjani i ustali motywy dziaania sprawcy
przestpstwa.
Kto dokona przestpstwa? Ustali sprawc, a jeeli czynu dokonaa grupa, to naley
ustali rol jej uczestnikw, a take osoby, ktre byy zwizane z danym przestpstwem,
np. paserw, podegaczy, pomocnikw.

Dobrze przeprowadzone ogldziny powinny w rezultacie speni nastpujce zadania:

wyjani faktyczne okolicznoci zaistniaego zdarzenia,
ustali miejsce dokonania czynu,
wyjani motywy i pobudki dziaania sprawcy,
zbada sposb dokonania czynu,
wykry, pobra i zabezpieczy wszystkie lady (dowody rzeczowe),
utrwali w protokole ogldzin, na szkicach, zdjciach fotograficznych, tamach magneto-
widowych miejsce i lady zaistniaego zdarzenia.

17
 Wyjanienie faktycznych okolicznoci zaistniaego zdarzenia

Ogldziny s czsto pierwszym i nierzadko bardzo dokadnym rdem informacji

o zdarzeniu i jego sprawcy. W pierwszej kolejnoci trzeba przede wszystkim ustali czy za-
istniao przestpstwo. Ustalenie faktu przestpstwa ma decydujce znaczenie czy w danym
przypadku istnieje podstawa do wszczcia postpowania przygotowawczego, bowiem tylko
zdarzenie faktyczne, zawierajce znamiona przestpstwa moe by przedmiotem postpowa-
nia karnego.
Wyjanienie faktycznych okolicznoci zdarzenia pozwoli stwierdzi czy mamy do
czynienia z zabjstwem, czy z samobjstwem, kradzie, czy jej upozorowaniem, zgwace-
niem, czy pomwieniem itp. Decyduje rwnie o kwalifikacji prawnej czynu, ktra niesie za
sob wiele konsekwencji procesowych.
Nie zawsze jednak ustalenie faktycznych okolicznoci zdarzenia jest atwe i mao
skomplikowane. Dlatego te prowadzcy ogldziny powinien posiada nie tylko dobre przy-
gotowanie teoretyczne, umiejtnoci organizacyjne i manualne, dowiadczenie, ale take po-
winien by spostrzegawczy i dokadnie bada miejsce zdarzenia, by wyjani trudne i zawie
nieraz problemy.

Ustalenie miejsca czynu

Bardzo wan okolicznoci w ogldzinach jest ustalenie miejsca dokonania czynu,

zwaszcza w przypadkach mierci gwatownej. Nie zawsze bowiem miejsce wykrycia zwok,
ladw lub przedmiotw bdzie miejscem dokonania przestpstwa.
Ustalenie miejsca, gdzie dokonano przestpstwa czsto pozwala na szybkie ustalenie
sprawcy czynu przestpczego. Z tego te wzgldu przy wykryciu zwok ludzkich konieczne
s dokadne ogldziny nie tylko miejsca znalezienia zwok, ale i czsto do rozlegego terenu
bardzo dokadne kryminalistyczne badanie miejsca zdarzenia.

Przykad nr 2

W miejscowoci Zemboszyce Kocielne chopiec owic ryby w rzece zauway w wo-

dzie zwoki dwch osb. Przebywajcy w pobliu mczyzna wydoby je na brzeg. Zawiado-
miono policj. Przybyli funkcjonariusze ustalili, e s to zwoki Jana Mroza i Andrzeja Kosa.
Do zwok przywizane byy na kawakach drutu dwie cegy oraz kamie. Ogldziny wykazay
obok innych obrae rany postrzaowe. W miejscu znalezienia zwok nie ujawniono adnych
ladw.
Podczas penetracji terenu przylegego do miejsca znalezienia zwok ujawniono wg-
bione lady k pojazdu samochodowego. Ustalenia te wykazay, e miejsce znalezienia zwok
nie jest miejscem, gdzie dokonano zabjstwa. Charakterystyczne stare cegy oraz uamane
kawaki drutu pozwoliy ustali faktyczne miejsce przestpstwa, a ujawnione tam lady po-
zwoliy wykry sprawcw.

Znane s przypadki, e skutki czynu przestpczego ujawniane s na do duych odle-

gociach, sigajcych czsto kilkudziesiciu kilometrw od miejsca zaistnienia przestpstwa
(np. sprawca przestpstwa drogowego po potrceniu pieszego samochodem ciarowym,
wlk ofiar przez kilka kilometrw).
Szczegln trudno w ustaleniu miejsca zdarzenia nastrczaj na kolei wamania do
wagonw.
Ustalenie miejsca dokonania czynu wie si rwnie z ustaleniem waciwoci orga-
nw procesowych.

18
 Ustalenie czasu dokonania czynu

W celu wykrycia sprawcy przestpstwa bardzo wane jest ustalenie czasu jego doko-
nania, co w wielu przypadkach uzyska mona w wyniku dokadnego badania miejsca zda-
rzenia, np.:
a) ogldziny sdowo-lekarskie mog okreli czas zejcia miertelnego na podstawie stopnia
rozwoju objaww pomiertnych zachodzcych w zwokach,
b) zniszczenie ladw stp lub pojazdw przez deszcz lub nieg nasuwa przypuszczenie,
e przestpstwa dokonano przed tymi opadami,
c) w wypadkach drogowych istnieje moliwo ustalenia czasu zaistnienia zdarzenia poprzez
stwierdzenie ciepoty silnika pojazdu (o ile ogldziny przeprowadza si w krtkim czasie
po wypadku),
d) w wielu przypadkach dat ustala si na podstawie biletu (np. kolejowego, kinowego), ga-
zety lub innego dokumentu znalezionego podczas ogldzin.

Przykad nr 3

Jan Nowak, zam. w Warszawie przy ul. Nowej 3 m. 4, zgosi 16 sierpnia w KSP
w Warszawie, e u ssiadw od kilku dni pali si wiato, a z mieszkania wydobywa si nie-
przyjemna wo. Policjanci przybyli na miejsce zdarzenia w skrzynce na korespondencj zna-
leli list adresowany do najemcy tego lokalu nadesany z Gdaska przez syna Jerzego.
Po wejciu do mieszkania stwierdzono, e w azience znajduj si zwoki dwch kobiet Janiny
Cieleckiej i jej 17-letniej crki Wandy. Na stole leaa Gazeta Wyborcza z dnia 11 lipca.
T dat nosia te kartka zerwana z kalendarza, co wskazywao, e zabjstwa dokonano nie
wczeniej jak 11 lipca.
Przyblion dat zgonu poda lekarz. Palce si wiato nasuwao przypuszczenie,
e przestpstwa dokonano noc lub wieczorem. W trakcie dalszych czynnoci ustalono, e syn
Janiny Cieleckiej w dniu 12 lipca porzuci prac.
Znaleziony list, cho posiada dat wczeniejsz od daty zabjstwa, wysany zosta do
matki po jej mierci, na co wskazywaa data stempla pocztowego.
Wobec takich ustale postpowanie skierowano przeciwko Jerzemu Cieleckiemu,
u ktrego w czasie ogldzin odziey ujawniono plamy krwi, zgodne z krwi zabitej siostry
Wandy.
Jerzy Cielecki przyzna si do zarzucanego czynu i wyjani, e matk zabi siekier
podczas sprzeczki, natomiast siostr w chwili, gdy pochylia si nad matk, chcc udzieli jej
pomocy.
Po zabjstwie wyjecha do Gdaska skd po przemyleniu swego dziaania wysa czu-
y list do matki majcy zmyli organy cigania.

Ustalenie czasu dokonania przestpstwa moe mie istotne znaczenie dla cigania
sprawcy czynu. Czas odgrywa du rol w ustaleniu alibi osoby podejrzanej.

Wyjanienie motyww dziaania sprawcy.

Motywy przestpstwa mona czsto wyjani na podstawie rodzaju zabranych przez

sprawc przedmiotw (lub pozostawionych). Wystpuj rwnie przypadki, e motywy moe
wyjani brak lub obecno pewnych dokumentw na miejscu zdarzenia, np. znaleziony na
miejscu zdarzenia list z pogrkami moe wiadczy, e przestpstwo zostao popenione
z zemsty.

19
 Przy rnego rodzaju zdarzeniach, kryminalistyczne badanie miejsca zdarzenia po-
zwala ustali motywy przestpstwa, ktrymi mog by m.in.:
a) ch zysku,
b) pobudki seksualne,
c) zatarcie ladw innego przestpstwa,
d) zazdro,
e) zemsta,
f) ch wyudzenia odszkodowania,
g) porachunki,
h) ch wyeliminowania konkurenta,
i) spory i nieporozumienia.

Zbadanie sposobu dokonania czynu

Istotnym momentem w postpowaniu przygotowawczym jest ustalenie sposobu doko-

nania przestpstwa, poniewa na tej podstawie mona wysnu wnioski o uytych rodkach
i o tym, jakie wiadomoci o pokrzywdzonym i o miejscu przestpstwa posiada sprawca.
Dane te pozwalaj na zawenie krgu osb podejrzanych oraz mog by wykorzysta-
ne w toku wykonywania innych czynnoci, np. przesuchanie, przeszukanie.
Sposb dokonania przestpstwa powinien by ustalony rwnie dlatego, e przestpcy
powracaj do uprzednio stosowanych metod przestpczych.
Ustalenie faktu, e szereg przestpstw zostao dokonanych t sam metod i przy uy-
ciu tych samych narzdzi moe przyczyni si do ustalenia sprawcw wielu przestpstw.

Przykad nr 4

We Wrocawiu dokonano w krtkim okresie szeregu kradziey z wamaniem do skle-

pw. Ustalono, e wamania dokonywane byy jedn metod i przy uyciu tych samych dwch
narzdzi. Na miejscu jednego z kolejnych wama znaleziono nadgryzion tabliczk czekola-
dy, na ktrej odwzorowane byy lady uzbienia z charakterystycznymi brakami. Wytypowanie
sprawcy, nie byo zbyt trudnym przedsiwziciem, a zarzdzone badania porwnawcze po-
twierdziy zgodno materiau dowodowego i porwnawczego.
Poniewa wczeniejsze wamania dokonywane byy t sam metod i przy uyciu tych
samych rodkw wysnuto przypuszczenie, e podejrzany Jerzy Sz. dokona rwnie tych prze-
stpstw.
Przeprowadzone rne czynnoci procesowe i umiejtna praca z podejrzanym po-
twierdzi te przypuszczenia.

W celu ustalenia, e inne przestpstwa zostay dokonane przez tych samych sprawcw
suy mog m.in. wykryte podczas ogldzin lady stp, narzdzi wama, mikrolady.
Dokadne ustalenie techniki i taktyki przestpczej moe doprowadzi do ustalenia
sprawcw wielu przestpstw.
Podobnie moe by, gdy jednostka policji posiada dokadne rozpoznanie rodowiska
przestpczego i znane s funkcjonariuszom sposoby dokonywania przestpstw przez te osoby.
Na podstawie sposobu dokonywania przestpstw mona wnioskowa, z jakiej grupy
przestpczej wywodzi si sprawca.
Wyjanienie sposobu dokonania przestpstwa nie przedstawia z reguy wikszych
trudnoci i prawie we wszystkich przypadkach zdarze jest moliwe.

20
 Wykrycie, pobranie oraz zabezpieczenie ladw

Ogldziny miejsca zdarzenia s gwnym, a czsto jedynym rdem uzyskania rze-

czowych rodkw dowodowych, zwaszcza w postaci rnorodnych ladw kryminalistycz-
nych. Aby jednak wszystkie moliwe lady i przedmioty zostay wykryte i zabezpieczone
procesowo i kryminalistycznie (technicznie), funkcjonariusz dokonujcy ogldzin powinien
zachowa jak najdalej idc dokadno i sumienno podczas badania miejsca zdarzenia.
Kade niedbae podejcie do wykonywania poszczeglnych czynnoci moe spowodowa
zaprzepaszczenie ladw majcych powane znaczenie w postpowaniu karnym.

Przykad nr 5

Przed napadem na sklep w Wyrzysku sprawca dokonujc obserwacji wszed do s-

siedniego sklepu gdzie zada butelki Pepsi-Coli. Po jej wypiciu i zapaceniu butelk pozo-
stawi na ladzie sprzedanej, po czym wyszed, by dokona napadu na ssiedni sklep.
Po dokonanym napadzie, gdy przybyli funkcjonariusze policji i przystpili do krymina-
listycznego badania miejsca zdarzenia, zgosi si sprzedawca z ssiedniego sklepu, oznajmia-
jc, e osobnik ten pi u niego Pepsi-Col, po ktrej pozostaa na ladzie butelka przez nikogo
nieruszana.
Butelk jednak nie zainteresowano si, pomimo e musiay tam by niewtpliwie pozo-
stawione lady linii papilarnych. Skutki byy takie, e sprawca ten nie zosta wykryty, cho
istniay due moliwoci jego ustalenia, gdy mg by on ju w przeszoci daktyloskopowa-
ny. Poza tym utracono szans na uzyskanie wartociowego rodka dowodowego.

W postpowaniu przygotowawczym mog mie czsto istotne znaczenie rne, nieraz

na pozr bahe, przedmioty, lady pozostawione przez sprawc, ktrych w adnym wypadku
nie naley lekceway. Std konieczno oraz obowizek wykrycia i zabezpieczenia wszyst-
kich ladw oraz przedmiotw, ktre mog posuy w sprawie jako rzeczowy materia do-
wodowy.

Utrwalenie miejsca i ladw zaistniaego zdarzenia

Czynnoci na miejscu ogldzin musz by szczegowo i we waciwy sposb zaprotoko-

owane. Protok ogldzin, a wraz z nim szkice i zdjcia fotograficzne s bardzo wanymi doku-
mentami w postpowaniu przygotowawczym i powinny by tak sporzdzone, aby daway czyta-
jcemu peny i przekonujcy obraz wszystkich okolicznoci zaistniaego zdarzenia i umoliwiay
przeprowadzenie ewentualnych eksperymentw, a take zrekonstruowanie przebiegu wydarze
podczas ewentualnej wizji lokalnej.
Sporzdzenie protokou ogldzin od razu, na miejscu zdarzenia to obowizkowa czyn-
no, od ktrej funkcjonariuszowi policji odstpi nie wolno.
W protokole ogldzin naley wyranie i precyzyjnie opisa zaistniay na miejscu zda-
rzenia stan faktyczny, rozmieszczenie znajdujcych si tam ladw oraz wszystkie ujawnione
dowody rzeczowe ze szczegowym opisem ich procesowego i kryminalistycznego (technicz-
nego) zabezpieczenia. Kady protok ogldzin powinien by uzupeniony zdjciami fotogra-
ficznymi i szkicem miejsca przestpstwa, a oznaczenie ladw w tych dokumentach pogl-
dowych powinno by zgodne.
Mona take utrwali zastan sytuacj na miejscu zdarzenia wykorzystujc np. tamy
magnetowidowe.

21
 2. Czynnoci przygotowawcze do przeprowadzenia ogldzin

Skuteczno kryminalistycznego badania miejsca zdarzenia zaley w duej mierze od

dobrego przygotowania si do tych czynnoci oraz waciwego zorganizowania pracy na
miejscu zdarzenia.
Rnorodno okolicznoci, w ktrych dokonywane s przestpstwa, fragmentaryczna
i powierzchowna znajomo sprawy przed kryminalistycznym badaniem miejsca zdarzenia
oraz konieczno czenia czynnoci taktycznych z technicznymi, tworz z kryminalistyczne-
go badania miejsca zdarzenia czynnoci skomplikowane, wymagajce skrupulatnej i systema-
tycznej pracy.
Podjcie czynnoci przygotowawczych nastpuje w momencie uzyskania przez jed-
nostk policji wiarygodnych informacji o zaistniaym zdarzeniu.
Czynnoci przygotowawcze zwizane z kryminalistycznym badaniem miejsca zdarze-
nia mona podzieli na dwa etapy:
1) czynnoci przed wyjazdem na miejsce zdarzenia,
2) czynnoci na miejscu zdarzenia przed rozpoczciem ogldzin.

Czynnoci przed wyjazdem na miejsce zdarzenia

W pierwszej kolejnoci naley dokadnie zaznajomi si z treci zawiadomienia

o zdarzeniu i zebra moliwie jak najwicej informacji o rodzaju zdarzenia, miejscu, gdzie
ono zaistniao, jego skutkach, ewentualnie o osobie sprawcy.
Jeeli miejsce zdarzenia nie zostao zabezpieczone, naley zorganizowa waciwe
zabezpieczenie tego miejsca.
W zalenoci od rodzaju i charakteru zdarzenia, naley dokona odpowiedniego dobo-
ru osb i sprztu technicznego.
Badanie miejsca zdarzenia o strukturze prostej (np. wamanie do piwnicy) moe prze-
prowadzi jedna osoba. W jednostkach policji mog funkcjonowa nastpujce modele orga-
nizacyjne ogldzin:
a) dokonywane samodzielnie przez policjanta suby kryminalnej, suby ledczej lub odpo-
wiedniej komrki suby prewencyjnej,
b) dokonywane prze policjanta suby kryminalnej, suby ledczej lub odpowiedniej ko-
mrki suby prewencyjnej wraz z policjantem komrki techniki kryminalistycznej lub
specjalist nie bdcym funkcjonariuszem organw procesowych,
c) dokonywane przez stay lub doranie powoywany zesp lub zespoy.6

Ogldziny miejsca zdarzenia powinny by dokonywane bez udziau technika krymina-

listyki lub specjalisty nie bdcego funkcjonariuszem organw procesowych, jeeli niezbdne
podczas ich dokonywania czynnoci techniczno-kryminalistyczne maj polega tylko na:
a) wykonaniu fotografii, z wyczeniem zdj makroskopowych i innych specjalistycznych
technik fotografowania,
b) wykonaniu szkicu z podaniem istotnych wymiarw,
c) ujawnianiu i zabezpieczaniu ladw za pomoc standardowego wyposaenia techniczno-
kryminalistycznego, jeeli nie wystpuj lady wymagajce specjalnych technik i proce-
dur ujawniania i zabezpieczania, w szczeglnoci pozostawione na nietypowych podo-
ach.

6
79 Zarzdzenia nr 1426 Komendanta Gwnego Policji... op. cit.

22
 Jeeli przeprowadzenie czynnoci techniczno-kryminalistycznych przekracza kompe-
tencje policjanta, dokonujcy ogldzin wzywa do pomocy policjanta komrki techniki krymi-
nalistycznej lub innego policjanta lub pracownika laboratorium kryminalistycznego albo spe-
cjalist nie bdcego funkcjonariuszem organw procesowych.
W przypadku ujawnienia przestpstwa o skomplikowanym stanie faktycznym i praw-
nym, kierownik jednostki policji powouje grup operacyjno-procesow zwan dorana gru-
p. W ramach doranej grupy mona wyodrbni zespoy realizujce nastpujce zadania:
a) zesp zabezpieczajcy ochrona miejsca zdarzenia przed zmianami oraz dostpem osb
nieuprawnionych i ograniczenie skutkw przestpstwa,
b) zesp prewencyjny organizowanie i wykonywanie pocigw, dziaa blokadowych
i innych, w ramach interwencji, akcji i operacji policyjnych,
c) zesp ogldzinowy zorganizowanie i dokonanie ogldzin miejsca lub miejsc zdarze,
d) zesp operacyjny zorganizowanie, przeprowadzenie i dokumentowanie czynnoci ope-
racyjno- rozpoznawczych oraz samodzielne, albo we wspdziaaniu policjantami zespou
procesowego, prowadzenie i dokumentowanie czynnoci procesowych,
e) zesp procesowy organizowanie i dokonywanie czynnoci procesowych w niezbdnym
zakresie, z wyczeniem ogldzin miejsca zdarzenia,
f) zesp analityczny gromadzenie i przetwarzanie informacji z poszczeglnych zespow
oraz przekazywanie przetworzonych informacji kierownikowi doranej grupy w celu po-
dejmowania przez niego decyzji,
g) zesp logistyczny zapewnienie policjantom odpowiednich warunkw materiaowych
i socjalnych,
h) zesp do spraw kontaktw z dziennikarzami gromadzenie informacji przekazywanych
przez kierujcych poszczeglnymi zespoami i biece przekazywanie przetworzonych in-
formacji przedstawicielom rodkw masowego przekazu, z zastrzeeniem, e rodzaj i za-
kres informacji nie moe utrudnia osignicia celw postpowania karnego.

Zadaniem doranej grupy jest zorganizowanie, przeprowadzenie i udokumentowanie

wszelkich czynnoci zmierzajcych do ustalenia i wyjanienia okolicznoci popenionego
przestpstwa, wykrycia i zatrzymania jego sprawcy lub sprawcw oraz ujawnienia, zebrania,
zabezpieczenia i utrwalenia dowodw osobowych, rzeczowych i z dokumentw.7
Do ogldzin miejsc zdarze o skomplikowanym stanie faktycznym i prawnym kieruje
si zesp ogldzinowy zoony z policjantw i pracownikw komrki dochodzeniowo-
ledczej, laboratorium kryminalistycznego lub techniki kryminalistycznej, albo specjalistw
nie bdcych funkcjonariuszami organw procesowych.
Skad zespou ogldzinowego naley dostosowa do rodzaju przestpstwa, obszaru lub
obiektu, przewidywanego zakresu czynnoci oraz innych specyficznych okolicznoci. W jego
skad mog wchodzi nastpujce osoby:
1) kierujcy zespoem ogldzinowym,
2) policjant lub policjanci komrki dochodzeniowo-ledczej prowadzcy ogldziny miejsca
zdarzenia lub wydzielonych sektorw tego miejsca,
3) koordynator czynnoci techniczno-kryminalistycznych, ktrym moe by:
a) kierownik lub zastpca kierownika laboratorium kryminalistycznego,
b) kierownik lub zastpca kierownika komrki techniki kryminalistycznej,
c) policjant lub pracownik wskazany przez ww. osoby, po uzgodnieniu z kierujcym ze-
spoem ogldzinowym,
4) policjant lub policjanci laboratorium kryminalistycznego lub komrki techniki kryminali-
stycznej albo specjalista nie bdcy funkcjonariuszem organw procesowych, ujawniajcy

7
80 Zarzdzenia nr 1426 Komendanta Gwnego Policji... op. cit.

23
 i zabezpieczajcy dowody przestpstwa, w tym lady kryminalistyczne oraz dokumentu-
jcy stan miejsca zdarzenia, przebieg ogldzin oraz ich wyniki poprzez sporzdzanie
planw, szkicw oraz, w miar potrzeby, za pomoc urzdze i rodkw technicznych
sucych do utrwalania obrazu lub dwiku,
5) lekarz z zakadu medycyny sdowej lub inny lekarz,
6) eksperci kryminalistyki w zakresie posiadanych uprawnie, biegli z listy sdowej oraz
inni biegli spoza policji i spoza listy sdowej, wczeni do zespou ogldzinowego z uwa-
gi na posiadane wiadomoci specjalne,
7) przewodnik psa subowego.8

Wskazane jest, aby w skad grupy operacyjno-procesowej wczy policjanta znajce-

go dobrze teren, na ktrym zaistniao zdarzenie, np. dzielnicowego. Przewodnika z psem tro-
picym naley wykorzysta, zwaszcza gdy istniej sprzyjajce warunki do ujawnienia i wy-
korzystania ladw zapachowych. Ekspertw kryminalistyki czy te biegych powinno si
wczy w przypadku:
a) zabjstw lub wypadkw mierci gwatownej biegym bdzie tu lekarz medycyny sdo-
wej,
b) poarw biegymi mog by oficerowie poarnictwa, a niekiedy kominiarze, biolodzy
(samozapalenie), chemicy,
c) wypadkw drogowych biegli w zakresie bezpieczestwa w ruchu drogowym itp.

W przypadkach powaniejszych zdarze dotyczcych zwaszcza zabjstw, katastrof,

wypadkw przy pracy ze skutkiem miertelnym o fakcie ich zaistnienia naley powiadomi
prokuratora, ktry powinien osobicie kierowa ogldzinami.9
Bardzo wan spraw jest dobr odpowiedniego sprztu i rodkw niezbdnych do
przeprowadzenia badania miejsca zdarzenia. Sprzt ten mona podzieli na trzy grupy.
Do pierwszej grupy mona zaliczy podstawowy sprzt niezbdny w badaniu miejsca zda-
rzenia, tzn. walizki kryminalistyczne, ktre mona podzieli na:
a) walizki uniwersalne wyposaone w rnorodny sprzt potrzebny do ujawniania i zabez-
pieczania ladw;
b) walizki specjalistyczne suce do ujawniania i zabezpieczania niektrych grup ladw
np. walizki daktyloskopijne, traseologiczne itp.),
c) mae podrczne walizki do ogldzin nieskomplikowanych, dokonywanych przez jedn
osob.
Bdzie to rwnie odpowiedni sprzt fotograficzny (podstawowy i pomocniczy) nie-
zbdny do fotografowania miejsca zdarzenia oraz rne rodki do ujawniania i zabezpieczania
ladw, sprzt niezbdny do wykonywania szkicw itp.
Do drugiej grupy zaliczy naley sprzt i rodki usprawniajce i uatwiajce prze-
prowadzenie badania i dokonywanie rnych czynnoci specjalistycznych. Do takiego sprztu
naley zaliczy rodki transportu, rodki cznoci, rodki do zabezpieczania miejsca zdarze-

8
81 Zarzdzenia nr 1426 Komendanta Gwnego Policji... op. cit.
9
ROZPORZDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOCI z dnia 24 marca 2010 r. Regulamin wewntrznego
urzdowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury (Dz.U. nr 49, poz. 296): 141. Prokurator
powinien zapewni niezwoczne uzyskiwanie biecych informacji od Policji o najpowaniejszych zdarzeniach,
z ktrymi jest zwizane uzasadnione podejrzenie zaistnienia przestpstwa; dotyczy to zwaszcza przypadkw
gwatownej mierci, uzasadniajcej podejrzenie popenienia zabjstwa, katastrofy, powanego wypadku drogo-
wego i powanego poaru.
142. 1. Jeeli zachodzi potrzeba dokonania czynnoci procesowych, o ktrych mowa w art. 308 1 i 2 k.p.k.,
prokurator, jeeli jest obecny na miejscu zdarzenia, dokonuje tych czynnoci osobicie lub kieruje ich przebie-
giem.

24
nia, urzdzenia do odmierzania odlegoci (wzki z licznikiem), wzki do oznaczania linii,
owietlacze, wykrywacze metali, gazw, licznik Geigera, magnetofony, kamery wideo, a tak-
e ambulanse kryminalistyczne wyposaone w kompletny sprzt kryminalistyczny do badania
miejsca zdarzenia, utrwalenia przebiegu czynnoci oraz do przesuchiwania wiadkw, prze-
prowadzania eksperymentu itp.
Trzeci grup bdzie stanowi sprzt ochronny w postaci: kombinezonw ochron-
nych, nakry gowy (np. hemw), okularw, masek, rkawiczek, obuwia jednorazowego
uytku, nakolannikw, zapobiegajcy nanoszeniu ladw przez biorcych udzia w kryminali-
stycznym badaniu miejsca zdarzenia. Po skompletowaniu okrelonej grupy osb i zebraniu
odpowiedniego sprztu, naley jak najszybciej uda si na miejsce zdarzenia.

Czynnoci na miejscu zdarzenia przed rozpoczciem ogldzin

Po przybyciu na miejsce zdarzenia naley zebra wstpne informacje o zdarzeniu oraz

zapozna si z ustaleniami i czynnociami dokonanymi przez funkcjonariusza policji lub oso-
b, ktra zabezpieczaa miejsce zdarzenia.
Kierujcy ogldzinami osobicie dokonuje lustracji i oceny stanu miejsca zdarzenia,
a w szczeglnoci ustala, czy nie dokonano jakichkolwiek zmian w pierwotnym wygldzie
miejsca zdarzenia. W miar moliwoci naley ustali, jak wygldao miejsce przed i po za-
istniaym zdarzeniu.
Jeeli na miejscu zdarzenia dokonano pewnych zmian, to naley ustali ich rodzaj,
w zwizku z czym powstay oraz kto je spowodowa.
Jeli miejsce nie byo zabezpieczone, naley wykona niezbdne czynnoci w tym za-
kresie oraz podj czynnoci nie cierpice zwoki, takie jak np. penetracja terenu, uycie psa
tropicego, zorganizowanie dziaa pocigowych itp.
Naley dy do ustalenia osb, ktre ze wzgldu na powizania czasowe i prze-
strzenne ze zdarzeniem mog posiada informacje przydatne w postpowaniu oraz konfron-
towa te ustalenia z wynikami kryminalistycznego badania miejsca zdarzenia.
Na tym etapie do podstawowych zada kierujcego ogldzinami naley:
a) sprecyzowa podstawowe kierunki dziaania i okreli czynnoci niezbdne do wykonania
na miejscu zdarzenia i w jego rejonie,
b) rozdzieli zadania midzy poszczeglnych funkcjonariuszy,
c) podj decyzj w kwestii uzupenienia skadu grupy, np. biegymi, a take uzupenienia
sprztu specjalistycznego,
d) ustali zasady obiegu, gromadzenia i analizy informacji o tym zdarzeniu,
e) wczy do dziaa funkcjonariuszy rejonu zdarzenia lub innych jednostek (np. w poci-
gu),
f) zapewni bezpieczestwo pracy osobom biorcym udzia w badaniu miejsca zdarzenia
(np. odczy dopyw gazu, prdu, zorganizowa objazdowy ruch koowy itp.),
g) zawiadomi odpowiednie instytucje, zakady, osoby prywatne, np. zakad energetyczny,
pogotowie techniczne, specjalistyczne grupy ratownicze, wacicieli obiektw itp.,
h) sprawdzi stan osobowy grupy i posiadane rodki, a nastpnie przystpi do ogldzin
miejsca zdarzenia.

3. Wyznaczanie staych punktw odniesienia oraz punktw pomiarowych przed-

miotw i ladw

W celu dokadnego przedstawienia sytuacji na miejscu zdarzenia i udokumentowania

pooenia wszystkich ujawnionych przedmiotw i ladw, poza granicami obszaru ogldzin,

25
konieczne jest wyznaczenie Staych Punktw Odniesienia oraz punktw pomiarowych
przedmiotw i ladw.
Stae odniesienia to punkty orientacyjne, w stosunku do ktrych mierzy si odlegoci
ujawnionych przedmiotw i ladw, a nastpnie podaje w protokole ogldzin i na szkicu
kryminalistycznym.
Punkty pomiarowe przedmiotw i ladw to tak obrane punkty, ktre pozwalaj na
dokadne usytuowanie przedmiotw i ladw na miejscu zdarzenia wzgldem staych odnie-
sienia.
Gdy przedmiot lub lad jest niewielki, taki jak np. zapalniczka czy uska od naboju, do
pomiaru mona przyj jeden punkt pomiarowy - rodek. W przypadku wikszych przedmio-
tw lub ladw ujawnionych na miejscu zdarzenia, np. omu czy ladu obuwia - obieramy
dwa punkty pomiarowe. W celu prawidowego wykonania pomiarw wyznacza si dwie stae
odniesienia, najlepiej takiego samego rodzaju. Mog to by:
a) Stae Punkty Odniesienia, np. dwa przedmioty,
b) Stae Proste (Linie) Odniesienia, np. dwie krawdzie,
c) Stae Paszczyzny Odniesienia, np. dwie ciany.

A. Stae Punkty Odniesienia

W zwizku z tym, e obiera si dwa Stae Punkty Odniesienia tworzce ukad od-
powiednio dobranych wsprzdnych, oznacza si je jako Stay Punkt Odniesienia nr 1
(SPO 1) i Stay Punkt Odniesienia nr 2 (SPO 2).
W zalenoci od usytuowania miejsca zdarzenia, za Stae Punkty Odniesienia mona
przyj:
a) lamp owietleniow,
b) znak drogowy,
c) hydrant,
d) sup linii telefonicznej lub elektrycznej z oznaczonym numerem,
e) rodek skrzyowania drg lecy na przeciciu osi jezdni obu krzyujcych si ulic. Podczas
ogldzin miejsca zdarzenia zawsze naley wyznaczy dwa Stae Punkty Odniesienia roz-
mieszczone tak, aby znajdoway si w maej odlegoci od ujawnionych przedmiotw
i ladw.

26
 Przykad nr 6
Po przybyciu na miejsce kradziey z wamaniem do domku jednorodzinnego w Pile,
przy ulicy Maej 3, przed frontem domu (cian wschodni) ujawniono odwzorowanie obu-
wia oraz om.

Pn.

Rys.1. Sytuacja zastana na miejscu zdarzenia.

Dla potrzeb ogldzin jako Stay Punkt Odniesienia nr 1 przyjto poudniowo-

wschodni naronik budynku (SPO1) oraz za Stay Punkt Odniesienia nr 2 pnocno-wschodni
naronik budynku (SPO2).

Naronik pd. - wsch. budynku Naronik pn. - wsch. budynku

Stay Punkt Odniesienia nr 1 Stay Punkt Odniesienia nr 2
SPO1 SPO2

Pn.

Rys. 2. Wyznaczenie Staych Punktw Odniesienia.

27
 W celu prawidowego opisania pooenia znalezionego omu oraz ujawnionego wg-
bionego ladu (odcisku buta lewego), naley wyznaczy rwnie ich punkty pomiarowe.
W przypadku omu przyjmujemy jego dwa koce, tzn. spaszczon i rozszczepion na dwie
czci kocwk omu oraz spaszczon kocwk omu, w przypadku odwzorowania obu-
wia czubek buta i rodek tylnej krawdzi obcasa.

SPO1 SPO2

czubek buta

Pn.
spaszczona i rozsz-
czepiona na dwie
czci kocwka omu
rodek tylnej
krawdzi obcasa

spaszczona
kocwka omu

Rys. 3 Wyznaczenie punktw pomiarowych przedmiotw i ladw.

Po wyznaczeniu Staych Punktw Odniesienia (SPO1 i SPO2) oraz punktw pomia-

rowych przedmiotw i ladw, dokonujemy prawidowych pomiarw, mierzc w pierwszej
kolejnoci odlego pierwszego punktu pomiarowego przedmiotu lub ladu od SPO1 i od
SPO2, a nastpnie jego drugiego punktu pomiarowego rwnie od SPO1 i od SPO2. Odlego-
ci te zapisujemy w protokole ogldzin oraz zaznaczamy na szkicu kryminalistycznym.

28
 SPO1 SPO2

SPO1 SPO2

Kierunek pomiaru

Rys. 4 i 5. Zasada pomiaru w stosunku do Staych Punktw Odniesienia.

29
 Wycig z protokou ogldzin miejsca kradziey z wamaniem do domku jednorodzin-
nego w Pile przy ul. Maej 3.

...Dla potrzeb ogldzin naronik poudniowo-wschodni przyjto jako Stay Punkt Odniesie-
nia nr 1 (SPO1), natomiast naronik pnocno-wschodni przyjto jako Stay Punkt Odniesie-
nia nr 2 (SPO2).-------------------------------------------------------------------------------------------
Przed frontem domu, jego wschodni cian, na ziemi ley ebrowany om, barwy brzowego
w ksztacie litery L o dugoci 61 cm. Jedna kocwka omu jest spaszczona, natomiast dru-
ga spaszczona i rozszczepiona na dwie czci. om skierowany jest spaszczon kocwk
w kierunku naronika poudniowo-wschodniego pod ktem 30 stopni. Kocwka ta znajduje
si w odlegoci 280 cm od SPO1 i 80 cm od SPO2, natomiast druga - rozszczepiona w odle-
goci 390 cm od SPO1 i 40 cm od SPO2. om oznaczono jako lad nr 3, sfotografowano
z numerkiem i skalwk i zaznaczono na szkicu (patrz zdjcie nr 6, szkic oglny poz.4). red-
nica omu wynosi 1,5 cm. Spaszczona kocwka omu ma dugo 1,7 cm, szeroko 1,2 cm,
grubo 0,2 cm. Rozszczepione kocwki omu maj dugo 1,9 cm, szeroko 0,6 cm oraz
grubo 0,1 cm. om opylono Argentoratem i nie ujawniono ladw daktyloskopijnych. Ko-
cwki omu owinito w biay papier i oklejono tam samoprzylepn. Nastpnie om umiesz-
czono w kartonowym pudeku, unieruchomiono, zalakowano i odcinito okrg piecz la-
kow o numerze cyfrowym 111. Na pudeku zapisano tre metryczki ladowej. Przed do-
mem, na ziemi widoczny jest rwnie wgbiony lad buta lewego, czubkiem skierowany
w kierunku drzwi wejciowych do domu. Czubek ladu buta znajduje si w odlegoci 180 cm
od SPO1 i 250 cm od SPO2, rodek tylnej krawdzi obcasa usytuowany jest w odlegoci 200
cm od SPO1 i 275 cm od SPO2. Odcisk buta ma dugo 29 cm, szeroko podeszwy w naj-
szerszym miejscu wynosi 8 cm, szeroko obcasa 5 cm. lad odcinity jest w ziemi na gbo-
ko 1 cm. Wyranie wida charakterystyczne prki protektora, rozchodzce si promieni-
cie wok zewntrznej krawdzi ladu. lad obuwia oznaczono jako lad nr 4, sfotografowa-
no z numerkiem i skalwk oraz zaznaczono na szkicu (patrz zdjcie nr 5, szkic oglny, poz.
3). lad zabezpieczono odlewem gipsowym, do ktrego za pomoc nici koloru szarego do-
czono opisan metryczk ladow. Koce nici zalakowano, odciskajc okrg piecz o nume-
rze cyfrowym 111...

B. Stae Proste Odniesienia

Gdy dochodzi do wypadku drogowego, katastrofy, wybuchu adunku lub urzdzenia

wybuchowego, niezbdne staje si wyznaczenie staych prostych (linii) odniesienia. Musz
one tworzy ukad wsprzdnych uoonych pod ktem prostym.
Za jedn z nich w przypadku wypadku drogowego mona przyj o jezdni ulicy lub
jedn z linii do niej rwnolegych, tzn. jedn z krawdzi jezdni.10 Za drug wsprzdn
(prost) naley wyznaczy prost do niej prostopad.
Wyznaczamy j, prowadzc prost przechodzc przez Stay Punkt Odniesienia
(np. lamp owietleniow), a nastpnie przesuwamy j rwnolegle o pewien odcinek,
wygodny do wymiarowania.

9
Ukraiski J., Postpowanie przygotowawcze w sprawie o wypadek drogowy-Cz techniczna, Wydawnictwo
R-press Spka z o.o. Rzeszw 1992, s. 50.

30
 Pn.
o jezdni (Staa Prosta Odniesienia nr 1 SPO1)

prosta przechodz- lampa owietleniowa

ca przez Stay Stay Punkt Odniesienia -
SPO
Punkt Odniesienia
odniesienia

a metrw

Staa Prosta Odniesienia nr 2 SPO2

Rys. 6. Staa Prosta (Linia) Odniesienia nr 2 przesunita o a metrw na poudnie wzgldem

SPO11.

W wypadkach drogowych, ktre maj zwizek z przejciem dla pieszych, wygodnie

jest przyj jako sta prost (lini) odniesienia jedn z krawdzi tego przejcia. Naley przy
tym pamita o zwymiarowaniu szerokoci przejcia.

11
Ibidem, s. 51.

31
 ul. Dbrowskiego
o jezdni ulicy Dbrowskiego
(Staa Prosta Odniesienia nr 1 SPO1)

rodek skrzyowania (Stay Punkt Odniesienia - SPO)

a metrw
ul. Polna

krawd przejcia dla pieszych

(Staa Prosta Odniesienia nr 2 SPO2)

Rys. 7. Krawd przejcia dla pieszych przyjta jako Staa Prosta Odniesienia nr 2 przesuni-
ta o a metrw na poudnie wzgldem SPO.12

o jezdni ulicy Dbrowskiego

(Staa Prosta Odniesienia nr 1 SPO1)

krawd przejcia dla pieszych

(Staa Prosta Odniesienia nr 2 SPO2)
kierunek
pomiaru

Rys. 8. Zasada pomiaru w stosunku do Staych Prostych Odniesienia13.

12
Ibidem, s.51.
13
Kdzierska G., Betlejewski M.: Ogldziny /w:/ Technika kryminalistyczna t. I., Kdzierski
W.(red.)Wydawnictwo Wyszej Szkoy Policji w Szczytnie, Szczytno 1995r., s. 97.

32
 Wycig z protokou ogldzin miejsca wypadku drogowego, na skrzyowaniu ulic D-
browskiego i Polnej.

...Po poudniowej stronie skrzyowania ulic Dbrowskiego i Polnej znajduje si przejcie

dla pieszych przez jezdni ulicy Dbrowskiego, ktrego szeroko wynosi 3 m. Dla potrzeb
ogldzin, jako pierwsz Sta Prost Odniesienia (SPO1) przyjto o ulicy jezdni Dbrow-
skiego. Jako drug Sta Prost Odniesienia (SPO2) przyjto pnocn krawd tego przej-
cia. SPO2 oddalona jest o 8 m od rodka skrzyowania...

C. Stae Paszczyzny Odniesienia

Jeli do zdarzenia dochodzi w pomieszczeniu, najprociej jest podczas ogldzin miej-

sca zdarzenia przyj stae jego paszczyzny, np. dwie ciany albo podog i cian.
W praktyce przyjmuje si nastpujce nazewnictwo cian:
ciana przednia ciana, ktra znajduje si przed dokonujcym ogldzin w chwili wej-
cia do pomieszczenia,
ciana tylna ciana usytuowana za jego plecami,
ciana boczna lewa ciana znajdujca si po stronie lewej rki prowadzcego ogldziny,
ciana boczna prawa ciana, ktra usytuowana jest po jego prawej stronie.

Przykad nr 7

Grupa operacyjno-procesowa po przyjedzie na miejsce zabjstwa Adama Cz. w Pile,

przy ul. Dugiej 4/5 podczas ogldzin pokoju na dywanie ujawnia usk od naboju.

Rys. 9. Sytuacja zastana na miejscu zdarzenia.

33
Prowadzcy ogldziny jako Stae Paszczyzny Odniesienia przyj:
cian przedni pokoju (SPO1),
cian boczn lew pokoju (SPO2).

ciana przednia pokoju Staa Paszczyzna

ciana boczna lewa pokoju Staa Paszczy- Odniesienia nr 1 - SPO1
zna Odniesienia nr 2 - SPO2

Rys.10. Wyznaczenie Staych Paszczyzn Odniesienia.

W zwizku z tym, e ujawniony lad uska od naboju ma niewielkie wymiary,

do pomiaru odlegoci obrano tylko jeden punkt pomiarowy rodek ladu.

SPO1
SPO2

kierunek
pomiaru

Rys.11. Zasada pomiaru w stosunku do Staych Paszczyzn Odniesienia.

34
 Wycig z protokou ogldzin miejsca zabjstwa Adama Cz. w Pile przy ul. Dugiej 4/5

...W odlegoci 3,5 m od ciany przedniej pokoju i w odlegoci 0,5 m od ciany

bocznej lewej na dywanie ley uska od naboju. uska posiada ksztat cylindryczny i wyko-
nana jest z metalu barwy tej. W rodku dna uski widoczna jest sponka. Po przeciwnych
stronach w dnie uski znajduj si wybite numery 21 i 68. usk oznaczono jako lad nr 5,
sfotografowano z numerkiem i skalwk (patrz zdjcie nr 8) oraz zaznaczono na szkicu (patrz
szkic szczegowy, poz. 10). usk opylono argentoratem i nie ujawniono ladw daktylosko-
pijnych. usk owinito w biay papier i umieszczono w plastikowym pudeku. Pudeko przy-
szyto nimi koloru czarnego do opisanej metryczki ladowej, a kocwki nici zalakowano,
odciskajc okrg piecz o numerze literowym MK i cyfrowym 2...

Niekiedy okrelona sytuacja wymusza przyjcie przez dokonujcego ogldzin innych

Staych Paszczyzn Odniesienia.
Jeli na miejscu zdarzenia ujawnimy na okrelonej wysokoci np. przestrzelin (lad
uycia broni palnej), naley jako jedn z paszczyzn odniesienia przyj podoe.
Paszczy-
ciana boczna lewa pokoju Staa
zna Odniesienia nr 2 - SPO2

podoga pokoju
Staa Paszczyzna Odniesienia nr 1
- SPO1

Rys.12. Wyznaczenie Staych Paszczyzn Odniesienia.

35
 SPO2 lad

SPO1

kierunek
pomiaru

Rys.13. Zasada pomiaru w stosunku do Staych Paszczyzn Odniesienia.14

Wycig z protokou ogldzin miejsca zabjstwa Macieja K. w Pile przy ul. Grun-
waldzkiej 3/1.
...W chwili ogldzin lewe drzwiczki drewnianej szafki otwarte s pod ktem 60 stop-
ni .W drzwiczkach tych od strony zewntrznej, w odlegoci 25 cm od podogi i 200 cm od
ciany bocznej lewej, wzrokowo ujawniono okrgy otwr o rednicy ok. 0, 9 cm wraz z czar-
n obwdk i kanaem przelotowym w poziomie przez ca grubo drzwiczek (1cm). Uszko-
dzenie oznaczono jako lad nr 4, sfotografowano z numerkiem i skalwk oraz zaznaczono
na szkicu (patrz zdjcie nr 9, szkic specjalny). Od wewntrz drzwiczek widoczny jest otwr
o ksztacie podunym, z nieregularnymi, duymi odupaniami wzdu wkien o dugoci
ok. 2 cm i szerokoci ok. 0,9 cm (patrz zdjcie nr 10)...15

Jako Stae Paszczyzny Odniesienia w tym przypadku prowadzcy ogldziny wyznaczy:

podog SPO 1,
cian boczn lew SPO2.

Prawidowe przyjcie paszczyzn, waciwy zapis w protokole ogldzin i na szkicu

kryminalistycznym pozwalaj na waciwe wnioskowanie ustalenie miejsca, z ktrego od-
dano strza, ustalenie toru i kierunku lotu pocisku, a w konsekwencji na odtworzenie przebie-
gu zdarzenia zgodnie z rzeczywistoci.

14
Kaczmarek M., Praktyczne aspekty wyznaczania staych punktw odniesienia podczas ogldzin miejsc zda-
rze, Wyd. Szkoy Policji w Pile, Pia 2006, s.12.
15
Kaczmarek M., Bro palna i lady jej uycia, Wydawnictwo Szkoy Policji w Pile, Pia 1999, s. 52.

36
 4. Taktyka i technika dokonywania ogldzin miejsca zdarzenia

Rzeczowe rodki dowodowe powstaj na miejscu zdarzenia w rezultacie zmian spo-

wodowanych w wiecie zewntrznym przez czyn fizyczny. Interesujce nas z punktu widze-
nia dowodowego w postpowaniu przygotowawczym skutki tego czynu, mog polega
w szczeglnoci na:
a) pewnym przeksztaceniu przedmiotw, np.:
uszkodzeniu urzdze technicznych,
uszkodzeniu ciaa,
zamaniu lub stuczeniu czego,
sfaszowaniu dokumentw,
rozsypaniu lub rozlaniu substancji,
zgnieceniu, odciniciu, zabrudzeniu, zarysowaniu itp.;
b) pozostawieniu jakiego przedmiotu, ktrego przedtem nie byo w okrelonym miejscu,
np.:
przedmiotw osobistego uytku,
odamane lub oderwane fragmenty przedmiotw,
wydaliny, wydzieliny lub czci ciaa ludzkiego itp.;
c) zaborze pewnych rzeczy, np.:
przedmiotw,
dokumentw,
pienidzy itp.;
d) zmianie pooenia niektrych przedmiotw, stanowicych skutek dokonania przestpstwa,
bd bdcych rodkiem do dokonania przestpstwa.

Te skutki dziaania musz by we waciwy sposb ujawnione, utrwalone i zabezpie-

czone oraz naleycie ocenione i dopiero wwczas, jako rzeczowe rodki dowodowe, pozwala-
j na wycignicie szeregu wnioskw zwizanych ze zdarzeniem, wykorzystanych nastpnie
w dalszych czynnociach postpowania przygotowawczego.
Aby mc naleycie przeprowadzi ujawnianie, utrwalanie i zabezpieczanie ladw
powstaych na miejscu zdarzenia w wyniku okrelonego czynu, naley szczeglnie dokadnie
przeprowadzi istotne czynnoci techniczne ogldzin, zgodnie z wymaganiami taktyki krymi-
nalistycznej.

W tym celu ogldziny miejsca zdarzenia naley podzieli na odpowiednie etapy (sta-
dia, czci) oraz fazy.
Wyrnia si trzy etapy ogldzin:
1) ogldziny wstpne (organizacyjne),
2) ogldziny szczegowe,
3) ogldziny kocowe.

Ogldziny wstpne (organizacyjne)

Do zakresu ogldzin wstpnych, poprzedzajcych ogldziny szczegowe naley:

a) ustalenie okolicznoci, ktre wymagaj natychmiastowego przedsiwzicia okrelonych
krokw o charakterze operacyjnym i procesowym,
b) uzyskanie danych, ktre s niezbdne do sprawnego i dokadnego przeprowadzenia ogl-
dzin szczegowych.

37
 W pierwszym przypadku chodzi o zebranie danych, ktre mog by niezbdne do:
a) zorganizowania pocigu,
b) penetracji terenu przylegego do miejsca zdarzenia,
c) ustalenia obecnoci lub nieobecnoci pewnych osb w okrelonym czasie i miejscu
(sprawdzenie alibi),
d) uycia psa tropicego,
e) zatrzymania osoby i poddania jej przeszukaniu, ogldzinom oraz odebrania okrelonych
przedmiotw.

Przykad nr 8

Po przybyciu na miejsce kradziey z wamaniem do sklepu spoywczego nr 14 w Zo-

towie przy ulicy Polnej funkcjonariusze policji w rozmowie z kierowniczk sklepu ustalili, e
w okresie poprzedzajcym zdarzenie, przed sklepem krci si mczyzna, ktrego zachowanie
byo podejrzane. Idc rano do pracy spostrzega tego samego mczyzn nioscego du tor-
b i idcego w kierunku stacji kolejowej.
Te informacje spowodoway wydanie przez kierownika grupy operacyjno-procesowej
polecenie udania si na stacj kolejow policjanta komrki kryminalnej w celu ewentualnego
zatrzymania mczyzny o podanym rysopisie. Bezzwoczne wykonanie tej czynnoci pozwolio
na zatrzymanie zaskoczonego sprawcy i odebranie skradzionych z kasy sklepowej pienidzy
oraz towaru.

W podanym przykadzie ustalenie istotnych okolicznoci przed ogldzinami szczeg-

owymi doprowadzio do szybkiego ujcia sprawcy.
Okrelone czynnoci odnosz si do przegldu miejsca zdarzenia, w ktrym w drodze
obserwacji dy si do poznania zasadniczych waciwoci miejsca, tzn. do okrelenia jego
pooenia, obszaru, ksztatu i granic oraz szczeglnie wyrazistych dajcych si moliwie
szybko ujawni ladw umoliwiajcych blisze okrelenie typu zdarzenia.
Wiedza o badanym zdarzeniu uzyskana przez kierownika grupy w toku ogldzin
wstpnych suy do stworzenia wstpnej wersji zdarzenia. Pozwala ona na:
a) ustalenie metody prowadzenia ogldzin,
b) okrelenie miejsca, ktre naley podda szczegowemu badaniu,
c) nakrelenia planu prowadzenia ogldzin szczegowych.

W praktycznym dziaaniu stosowane s cztery metody prowadzenia ogldzin szcze-

gowych: obiektywna, subiektywna, dorodkowa i odrodkowa.

Metoda obiektywna stosujc t metod bada si szczegowo miejsce zdarzenia,

poszczeglne przedmioty i lady w cile okrelonej kolejnoci, systematycznie i stopniowo.
Kolejno dokonywania tych czynnoci jest z gry zaplanowana i powinna by dokadnie
przestrzegana.
Metoda subiektywna badanie miejsca t metod rozpoczyna si od wyranych,
czsto charakterystycznych ladw danego zdarzenia, np. miejsca usunicia przeszkody przez
sprawcw wamania, ogniska poaru lub ewidentnych skutkw przestpstwa, czy przedmio-
tw majcych istotny zwizek z przestpstwem (np. od zwok, narzdzi przestpstwa, zabra-
nych lub porzuconych przedmiotw itp.). Przyjcie tej metody jest rozwizaniem taktycznym,
majcym na celu szybkie zdobycie informacji o zdarzeniu i jego sprawcy oraz wykorzystanie
tych informacji do natychmiastowych dziaa, np. pocigowych.

38
 Metoda dorodkowa poruszajc si spiralnie bada si teren przylegy, a nastpnie
dochodzi do centrum miejsca zdarzenia.
Metoda odrodkowa jest odwrotnoci metody dorodkowej i pod wzgldem tak-
tycznym jest zbliona do metody subiektywnej.

Podczas ogldzin naley stosowa przede wszystkim metod obiektywn, jednake

w praktyce do czsto stosuje si mieszane metody badania miejsca zdarzenia.
Granice obszaru ogldzin ustalone w ogldzinach wstpnych mog w wyniku dalej
postpujcych bada zosta zachowane do ich koca, ale jeli zachodzi potrzeba ich rozsze-
rzenia trzeba to uczyni. Ustalenie ich jednak na pocztku jest gwn podstaw planowania
caych ogldzin.
Jeeli przedmiotem ogldzin maj by budynki, to granice miejsca ogldzin oznacza
si wyliczajc poszczeglne pomieszczenia.
Jeli do obszaru objtego ogldzinami wcza si przestrzenie w terenie otwartym,
oznaczenie granic miejsca ogldzin naley oprze na ju wystpujcych ograniczeniach tere-
nu, jak parkany, mury, ciany budynkw, rzeki, bruzdy czy te way ziemi. Z braku granic
naturalnych, naley wyznaczy je i przeprowadzi midzy nimi granic umown. Na przykad
przeprowadzajc ogldziny:
a) na ulicy ustala si, e obejmuj one odcinek midzy jednym a drugim supem owietle-
niowym,
b) w lesie lub sadzie ustala si, e badanie obejmuje obszar midzy okrelonymi drzewami,
altan i awk, ktre w myli czy si liniami granicznymi,
c) w otwartym polu ustala si punkty orientacyjne, wybierajc samotne drzewa lub krzaki,
bruzdy, kamienie itp.

Jeeli przestrze jest rozlega, naley uwzgldni jej podzia zaleny od waciwoci
miejsca i liczby funkcjonariuszy oraz wyranie oznaczy drog poruszania si po miejscu
przestpstwa, tzw. ciek dostpu i ustali kolejno dziaa na poszczeglnych czciach
obszaru ogldzin.
Punktem wyjciowym tego porzdku powinny by czynnoci badawcze dotyczce
przestrzeni, na ktrej zdarzenie osigno stopie najwyszego napicia (np. wybuch bomby).
Kolejno ogldzin pozostaych czci przestrzeni jest zalena od waciwoci miejsca zda-
rzenia. Powinna ona wynika z hipotez, jakie do chwili przystpienia do szczegowych ogl-
dzin zdoano opracowa.

Ogldziny szczegowe

Ogldziny szczegowe maj na celu zebranie wszelkiego rzeczowego materiau,

tj. wszystkiego, co odnosi si do przestpstwa i moe pomc w wykryciu sprawcy.
Organizacja bada szczegowych ma charakter indywidualny, uzaleniony od niepo-
wtarzalnych waciwoci poszczeglnych zdarze.
Szczegowym badaniom poddaje si miejsce, gdzie zaistniao zdarzenie, teren przy-
legy, drog przyjcia i odejcia sprawcy, a przede wszystkim miejsca, gdzie nastpiy zmiany
w wyniku zdarzenia lub przestpnego dziaania czowieka.
Podczas ogldzin szczegowych bada si uwanie cae miejsce i wszystkie przedmio-
ty, wskazujc w opisie, na szkicu i zdjciach fotograficznych ich pooenie, stan, spostrzeo-
ne cechy. Wykonuje si nieodzowne pomiary odlegoci, pozwalajce na dokadne umiejsco-
wienie ladw i przedmiotw oraz uwzgldnia si wzajemn czno midzy wykrytymi
dowodami rzeczowymi.

39
 Przedmiotem bada jest aktualnie istniejcy stan rzeczy, a ogldziny powinny by
prowadzone bez popiechu, z jak najwiksz dokadnoci.
Prowadzc planowo i skrupulatnie ogldziny miejsca, naley dy do tego, aby ju
podczas ledczych ogldzin otrzyma odpowied na problemy istotne dla danej sprawy.
Problemami, ktre mona rozstrzygn ju w czasie ogldzin mog by zagadnienia
dotyczce m.in.:
a) miejsca dokonania czynu, tzn. czy miejsce znalezienia okrelonych przedmiotw czy
ujawnienia ladw jest jednoczenie waciwym miejscem popenienia przestpstwa,
b) miejsca znajdowania si sprawcy w czasie dokonywania czynu, zwaszcza: w jaki sposb
sprawca dosta si na miejsce przestpstwa, w jaki sposb porusza si na miejscu czynu,
c) czasu dokonania przestpstwa, z uwzgldnieniem czasu przebywania sprawcy na miejscu
zdarzenia,
d) liczby sprawcw, a w tym: czy byy to osoby dorose, czy te nieletnie? (mczyni czy
kobiety),
e) rodzaju czynu: motywy przestpstwa, wyrzdzone szkody (zwaszcza przedmioty znisz-
czone lub zabrane),
f) sposobu dokonania przestpstwa z uwzgldnieniem uytych rodkw do jego popenienia,
g) ladw (przedmiotw) pozwalajcych na wysnucie wnioskw odnoszcych si do spraw-
cy lub do innych okolicznoci istotnych dla danego zdarzenia,
h) obiektywnych warunkw spostrzegania (zwaszcza widzenia i syszenia) tego, co dziao
si w czasie dokonywania przestpstwa.

Przeprowadzajc ogldziny, policjant komrki dochodzeniowo-ledczej powinien

mie na uwadze wszystkie wersje (hipotezy) kryminalistyczne moliwe do postawienia
w przypadku danego zdarzenia i szuka potwierdzenia (lub obalenia) kadej z nich.
Powany bd popenia przystpujcy do ogldzin szczegowych, jeeli wybierze tyl-
ko jedn wersj, ktra bdzie mu si wydawaa najbardziej prawdopodobna.
Przyjcie takiego rozwizania wprowadza pewn sugesti, bowiem prowadzcy ogl-
dziny znajduje podczas tej czynnoci i zabezpiecza tylko to, co potwierdza wybran przez
niego wersj, pomijajc jednoczenie (mniej lub bardziej wiadomie) wszystko to, co moe
mie due znaczenie dla sprawy, a jednoczenie nie potwierdza wybranej wersji lub jest
wrcz z ni sprzeczne. W rezultacie takiej jednostronnoci, zaprzepaszczone mog zosta
wane dowody, a prowadzcy ogldziny dochodzi do niewaciwych wnioskw.
W celu dokadnego przeprowadzenia ogldzin szczegowych, zachowujc przy tym
obiektywizm, naley w tej czci ogldzin wyodrbni dwie fazy:
a) faz statyczn,
b) faz dynamiczn.

Ogldziny szczegowe w fazie statycznej polegaj na tym, e prowadzcy ogldziny

wszystko kolejno i systematycznie oglda, niczego jednak nie dotykajc. Jest to faza ujawnia-
nia i utrwalania ladw i przedmiotw w stanie, w jakim je znaleziono.
Celem ogldzin w fazie statycznej jest utrwalenie wygldu miejsca zdarzenia. W tej
fazie ogldzin naley:
a) wykona zdjcia oglne ilustrujce wygld miejsca ogldzin,
b) sporzdzi odrczny szkic miejsca ogldzin (bez wymiarw, ktre bd nanoszone na
szkic w pniejszym czasie),
c) odnale widoczne lady i oznaczy je kolejnymi numerami (kierujc si od rodka cen-
trum zdarzenia na zewntrz lub odwrotnie),
d) dobra stae punkty odniesienia, ktre bd pomocne w udokumentowaniu pooenia
wszystkich ladw i przedmiotw,

40
e) wykona zdjcia sytuacyjne obrazujce wzajemne pooenie, usytuowanie poszczegl-
nych ladw wzgldem siebie, wzgldem przedmiotw wystpujcych na miejscu zdarze-
nia albo wzgldem staych punktw odniesienia. Na tym etapie lady i przedmioty powin-
ny by ju ponumerowane,
f) zrobi zdjcia szczegowe poszczeglnych ladw i przedmiotw (ze skalwk, ozna-
czeniem numerowym).

W celu swobodnego poruszania si po miejscu zdarzenia, naley ujawnia i zabezpie-

cza w pierwszej kolejnoci te lady i przedmioty, ktre mog ogranicza swobodne porusza-
nie si.
W fazie statycznej chodzi o to, aby ujty zosta oglny obraz samego miejsca zdarze-
nia i dlatego wykonujemy fotografie i szkic wszelkich ladw i przedmiotw bez uwzgld-
nienia szczegw identyfikacyjnych, to znaczy bez aktywnego, dokadnego badania ujaw-
nionych ladw.
W praktyce elementy ogldzin szczegowych w fazie statystycznej i dynamicznej
przeplataj si wzajemnie. Dzieje si tak dlatego, e podczas ogldzin obowizuje zasada
kompleksowego postpowania z ujawnionym ladem, tzn. ujawniony lad podlega ogldzi-
nom w fazie statycznej, po ktrej przechodzi si do ogldzin w fazie dynamicznej a do
cakowitego procesowego i kryminalistycznego (technicznego) zabezpieczenia tego ladu, po
czym przechodzi si do takiego samego (z taktycznego punktu widzenia) postpowania z ko-
lejnym ladem.

Przykadowa kolejno badania miejsca zdarzenia jest nastpujca :

1) ogldziny miejsca w fazie statycznej,
2) ogldziny ladu (przedmiotu) nr 1 w fazie statycznej,
3) ogldziny ladu (przedmiotu) nr 1 w fazie dynamicznej,
4) ogldziny ladu (przedmiotu) nr 2 w fazie statycznej,
5) ogldziny ladu (przedmiotu) nr 2 w fazie dynamicznej.

Opisujc w fazie statycznej oglny wygld miejsca zdarzenia, naley trzyma si usta-
lonego porzdku, uwzgldniajc przy tym waciwoci miejsca przestpstwa, np.: przestrze
otwart lub zamknit, przestrze zamknit, ale du ze wzgldu na liczb pokoi lub ma
jednoizbow itp.
Aby uatwi poznanie sposobu badania miejsca zdarzeniu oddzielnie zostan omwione:
a) ogldziny przestrzeni zamknitej,
b) ogldziny przestrzeni otwartej.

Przy opisywaniu przestrzeni zamknitej, zwaszcza lokalu wieloizbowego,

np. mieszkania kilkuizbowego, sklepu z zapleczem itp., naley przede wszystkim zbada
wejcie. Wwczas te naley odtworzy na podstawie zezna wiadkw jaki by stan wej-
cia przed pocztkiem zdarzenia i w czasie jego przebiegu, czy nie wprowadzono zmian
w czasie, ktry upyn midzy rozegraniem si zdarzenia, a chwil przybycia grupy opera-
cyjno-procesowej. Naley wic ustali, np. czy drzwi byy otwarte, kto je otwiera, czy kto je
zamyka lub otwiera w czasie midzy zdarzeniem a przybyciem funkcjonariuszy policji.
Oczywicie, do protokou wpisany zostanie stan zastany podczas ogldzin, natomiast
wszelkie zmiany powinny by opisane w notatce urzdowej z zabezpieczenia miejsca zdarze-
nia i w protokole przesuchania wiadka.
Ustalenia te maj znaczcy wpyw na taktyk i technik ogldzin. Powinny one doty-
czy wygldu caego miejsca zdarzenia.

41
 Badanie wejcia to najbardziej odpowiedni czas na dokadne ogldziny powierzchni
drzwi, ocienic, oku i zamkni.
Wszystkie dalsze pomieszczenia okrela si jako nastpne, pooone z prawej lub le-
wej strony, zawsze w stosunku do osoby wchodzcej od zewntrz i stojcej w drzwiach wej-
ciowych. W opisie faktw i ladw naley uywa nazw cian: przednia, tylna, prawa, lewa.
Mona te nazwa poszczeglne pomieszczenia, uwzgldniajc ich aktualne przezna-
czenia, np. kuchnia, azienka, sypialnia itp.
Lokal skadajcy si z kilku pomieszcze bada si poddajc ogldzinom wszystkie
z nich po kolei, w takim porzdku, jaki jest najbardziej dogodny ze wzgldu na ich rozkad
lub przyjt metod prowadzenia ogldzin.
Naley rozpoczyna od korytarza, przedpokoju, nastpnie bada izb po izbie, pitro
po pitrze, zachowujc na pitrach (w piwnicy lub na strychu) ten sam tok postpowania.
Wchodzc do poszczeglnych pomieszcze, naley zwrci uwag na wejcie, na-
stpnie podogi, ciany, sufity, sprzty znajdujce si w nich oraz na lady i inne przedmioty.
Due pomieszczenie mona podzieli na kilka czci i bada te czci kolejno.
Badanie poszczeglnych pomieszcze przeprowadza si pod ktem ustalenia:
a) oglnego ich wygldu,
b) stanu poszczeglnych czci i sprztu,
c) ladw majcych zwizek z badanym zdarzeniem.

Badanie podogi ma wane znaczenie. Moe si ono przyczyni do wykrycia ladw

stp, przedmiotw zgubionych przez przestpc, plam krwi, niedopakw papierosw, usek
od naboi, rozlanych pynw, kurzu itp.
Wiele ladw ujawnia si rwnie na cianach. Przy badaniu tych miejsc naley zwr-
ci uwag na materia, z jakiego sporzdzono podog (drewno, beton, pytki PCV itp.), na
malowanie cian i podg oraz na ich stan (czyste czy brudne, wieo zamiecione czy pokryte
kurzem itp.).
Wszystkie lady trzeba dokadnie zbada pod ktem ich rodzaju, formy, kierunku,
wzajemnego ukadu oraz wymiarw. Wyniki bada trzeba nieustannie notowa, nanosi na
szkice i fotografowa.
Badajc drzwi i okna naley ustali, w ktr stron si otwieraj i jaki jest ich stan.
Szczegowo naley zbada urzdzenia zabezpieczajce. Na parapetach okien i na szybach
mona ujawni lady stp, linii papilarnych, krwi i mikroladw.
Poddajc ogldzinom okna, naley zwrci uwag na kraty, okiennice, firanki i zaso-
ny. Sama ich obecno moe mie powane znaczenie dla sprawy, np. przy ustalaniu widocz-
noci przez okno.
Na klamkach mog znajdowa si lady linii papilarnych lub rkawiczek. Badajc
meble naley zwrci uwag na ich rodzaj, wzajemny ukad, oglny porzdek ustawienia.
Naley ustali, jakie zmiany wywoaa prawdopodobnie dziaalno poszczeglnych
osb, np. czy przestpca przewrci krzeso, czy te ofiara, bronic si, rzucia je w stron
sprawcy. Stan mebli (uszkodzenia) moe mie zwizek z badanym zdarzeniem.
W trakcie tych bada poddaje si ogldzinom przedmioty znajdujce si na meblach.
Naley wic ustali czy przedmioty te le w porzdku (np. ksiki lub towary na pkach,
akta i dokumenty na biurku, pociel na ku itp.), czy te zostay porozrzucane, czy niepo-
rzdek nie ma charakteru upozorowania, czy przedmioty te pokrywa kurz, czy te niedawno
kto si nimi posugiwa.
W przypadku zabjstwa naley zbada pociel w celu ujawnienia ladw biologicz-
nych np. plam krwi. Gdy mamy do czynienia z przestpstwem na tle seksualnym, na pocieli
znajduj si czsto wydzieliny i wydaliny ciaa ludzkiego.

42
 Badamy rwnie zawarto szuflad i szaf, sprawdzajc czy jest ona uporzdkowana,
czy wntrza te zostay spldrowane, czy wystpuj jakie braki.
Naley take zbada stan ich zamkni oraz podj prb ujawnienia wok nich la-
dw linii papilarnych.
Przedmiotami zawierajcymi wiele cennych ladw s nakrycia stoowe, popielniczki,
kosze lub kuby na mieci.
Dokadnego zbadania wymagaj piece, gdy przestpcy pal czsto kompromitujce
ich dokumenty, pokrwawion czy podart odzie i bielizn, portmonetki i torebki, a nawet
zwoki lub ich czci.
Podczas ogldzin pomieszcze zamknitych trzeba zwrci uwag na stan wypenia-
jcego je powietrza. Zatrucia gazem ziemnym, uycie trucizn intensywnie pachncych, kwasu
siarkowego lub solnego atwo ustali nawet po upywie wielu godzin, jeli lokal nie by
przewietrzony.
W toku ogldzin budynkw niejednokrotnie korzystne jest zbadanie wszelkiego rodza-
ju pomieszcze gospodarczych, jak strychy (tu zalenie od okolicznoci bada si przewody
kominowe lub otwory wazowe prowadzce na dach i same dachy), piwnice, garae, komrki.
W umywalkach lub ustpach mona ujawni lady mycia si czy te lady krwi.
Zawsze trzeba zwraca uwag na wszelkie przedmioty, ktre mog mie jakikolwiek
zwizek z badanym zdarzeniem i umoliwi tym samym wyjanienie okolicznoci sprawy.
Przeprowadzajc ogldziny przestrzeni otwartej wyznaczamy tzw. ciek dostpu
i rozpoczynamy badania od ustalonej granicy miejsca ogldzin. Badajc kolejno poszczeglne
odcinki naley zblia si do gwnego obiektu (mona te przyj kolejno odwrotn).
W toku ogldzin naley zwrci szczegln uwag na lady rodkw transportu, lady
stp, narzdzia i ich lady, na miejsce wieo skopane oraz na wszelkiego rodzaju lady
i przedmioty, jakie tam mog si znajdowa i mie zwizek z badanym zdarzeniem.
W fazie statycznej ograniczamy si do wzrokowego ujawnienia, oznaczenia i tymcza-
sowego zabezpieczenia ladw lub przedmiotw przed zniszczeniem, zatarciem lub kradzie-
. Dopiero w fazie dynamicznej poddaje si lady (przedmioty) ujawnione na pododze lub
innych miejscach szczegowemu badaniu. Zwizane jest to najczciej z ich przemieszcze-
niem, ogldaniem, mierzeniem, waeniem, a do cakowitego procesowego i kryminalistycz-
nego zabezpieczenia.
Ogldziny szczegowe w fazie dynamicznej to taki etap ogldzin szczegowych,
w ktrym prowadzcy ogldziny dotyka ogldanych przedmiotw, obraca je i przesuwa
w celu wykrycia lub lepszego obejrzenia ujawnionych ladw.
Celem dynamicznych ogldzin jest szczegowe badanie i zabezpieczenie procesowe
oraz kryminalistyczne (techniczne) tych ladw i przedmiotw, ktre ujawniono w fazie sta-
tycznej ogldzin.
Innym celem tej fazy jest dalsze poszukiwanie i ujawnianie ladw oraz przedmiotw,
ktrych nie ujawniono w fazie statycznej ze wzgldu na nie zmienianie pooenia przedmio-
tw.
W fazie dynamicznej ogldzin wszystkie przedmioty, na ktrych odnaleziono jakie-
kolwiek lady (np. mikrolady, lady linii papilarnych, lady krwi itp.) lub gdy podejrzewa-
my, e mog si one znajdowa na dalszych czciach tych przedmiotw (tzn. czciach przy-
legajcych do podoa) albo te przedmioty pozostawione przez sprawc, np. bro, narzdzie
wama, czci garderoby czy inne przedmioty osobistego uytku naley podejmowa i pod-
dawa szczegowym ogldzinom w celu:
a) dokadnego zbadania caego przedmiotu, na ktrym mog si znajdowa jeszcze inne la-
dy, ktrych jeszcze nie ujawniono,
b) dokadnego opisu waciwoci przedmiotw pozostawionych na miejscu przestpstwa,
wykrycie na nich pewnych cech, oznacze, inicjaw itp.,

43
c) zabezpieczenia ladw i przedmiotw, ktre chcemy po dokadnym zbadaniu, opisie, za-
znaczeniu na szkicu i sfotografowaniu wczy do sprawy jako rzeczowy materia dowo-
dowy.

Szczegowego badania i opisu wymagaj przede wszystkim te przedmioty, ktrych

sprawca mg dotyka, przesuwa lub uywa, albo te przedmioty, na ktrych wg naszych
przypuszcze mog lub nawet powinny znajdowa si lady.
Czsto w celu wyjanienia hipotezy (wersji) zbudowanej w trakcie ogldzin wstp-
nych, a dotyczcej np. okolicznoci zdarzenia lub sposobu dokonania czynu zachodzi ko-
nieczno zbadania waciwoci pewnych przedmiotw czy innych okolicznoci poprzez
przeprowadzenie eksperymentu.
W takich przypadkach konieczne jest podejmowanie, czy te przesuwanie rnych
przedmiotw (po uprzednim ich zbadaniu).
Podczas ogldzin szczegowych zachodzi konieczno przeprowadzenia wstpnej
eliminacji ladw.

Wstpna eliminacja ujawnionych ladw, ktrej moe dokona oczywicie jedynie

funkcjonariusz odpowiednio przygotowany (technik lub ekspert kryminalistyki), powinna
zmierza w dwch kierunkach:
1) eliminacji ladw, ktre nie nadaj si do identyfikacji,
2) eliminacji ladw pozostawionych przez osoby postronne (ladw przypadkowych, la-
dw domownikw lub osb majcych legalny dostp do danego miejsca itp.).

Chodzi tu o jak najszybsze uzyskanie informacji na co mona, a na co nie mona li-

czy i od nich uzaleni dalsze przedsiwzicia operacyjno-ledcze.
Naley pamita, e wstpna eliminacja musi by przeprowadzona w peni odpowie-
dzialnie, a w razie jakichkolwiek wtpliwoci trzeba zarzdzi przeprowadzenie formalnej
ekspertyzy.
Wszystkie lady (przedmioty) mogce suy jako materia dowodowy musz by
w czasie ogldzin dokadnie opisane. W opisie musimy uwzgldni:
a) rodzaj ladu (przedmiotu),
b) materia, z ktrego przedmiot jest sporzdzony,
c) ilo materiau dowodowego,
d) usytuowanie (miejsce znalezienia) ladu,
e) rozmiar (dugo, szeroko, objto) ladu,
f) ksztat ladu,
g) barw ladu,
h) stan (stopie uszkodzenia) ladu,
i) zapach ladu,
j) dodatkowe cechy szczeglne (numery, cechy probiercze, lady napraw, monogramy, napi-
sy itp.)

Procesowa ocena wartoci materiau dowodowego zabezpieczonego podczas ogldzin,

a tym samym i wartoci opracowywanych na ich podstawie ekspertyz jest moliwa wwczas,
gdy materia dowodowy zostanie prawidowo opisany podczas ogldzin.
Po zbadaniu ladu (przedmiotu) w fazie statycznej i dynamicznej (po uprzednim sfo-
tografowaniu, zaznaczeniu na szkicu i opisaniu w protokole ogldzin) materia dowodowy
trzeba prawidowo zabezpieczy kryminalistycznie (technicznie) i poczy z metryczk la-
dow.

44
 Ogldziny kocowe

W kocowej czci ogldzin naley:

a) sprawdzi zgodno protokou ogldzin z treci szkicu i wykonanymi zdjciami,
b) uzyska podpisy osb uczestniczcych w tej czynnoci,
c) opakowa materia dowodowy,
d) sprawdzi stan sprztu technicznego uytego w toku ogldzin,
e) podj decyzj, co do miejsca poddanego ogldzinom (opiecztowa, odda pod dozr,
przekaza uytkownikowi itp.).

45
 Rozdzia IV

INNE CZYNNOCI WYKONYWANE W ZWIZKU

Z ZAISTNIAYM ZDARZENIEM

1. Wnioskowanie z ogldzin

Jednym z podstawowych materiaw analitycznych postpowania przygotowawczego

s rezultaty kryminalistycznego badania miejsca zdarzenia.
Wraz z rozszerzajcymi si stale moliwociami badawczymi ladw, a zwaszcza
ladw biologicznych i mikroladw, systematycznie wzrasta znaczenie ogldzin jako czyn-
noci procesowej, w czasie ktrej nie tylko nastpuje ujawnienie i zabezpieczenie ladw, ale
take na ich podstawie rekonstrukcja przebiegu zdarzenia.
Dlatego te w coraz wikszej mierze ogldziny dostarczaj obiektywnych informacji,
ktre s lub mog by wykorzystane w pracy dochodzeniowo-ledczej. Informacje te stano-
wi podstaw rozwijajcej si czynnoci kryminalistycznej zwanej wnioskowaniem z ogl-
dzin.
Wnioskowanie z ogldzin to analiza kadego ladu i informacji z miejsca zdarzenia
z osobna, w zespoach i w ujciu caociowym, umoliwiajca wyprowadzenie bezspornych
twierdze i hipotetycznych sdw (wersji) o przebiegu czynu przestpczego, jego spraw-
cy(ach) oraz pozwalajce oceni warto dowodow zabezpieczonych ladw i ustali sposb
wykorzystania ich w pracy wykrywczej.
Wnioskowanie powinno opiera si na stwierdzeniach uzyskanych metodami nauko-
wymi. Z jednej strony zabezpieczone na miejscu zdarzenia lady identyfikowane s w labora-
toriach specjalistycznymi metodami, jakimi dysponuje wspczesna nauka, z drugiej za
wnioskowanie z ogldzin opiera si na prawach logiki.
Wychodzc od konkretnych faktw, tj. od zidentyfikowania ladw i informacji z nich
wypywajcych, czyli od przesanek obiektywnych, wyprowadza si uoglnienia dotyczce
charakteru i przebiegu czynu przestpczego oraz jego sprawcy. Jest to wic waciwe dla
kryminalistyki, empiryczne dochodzenie do twierdze uzasadnionych i sprawdzonych.

Wnioskowanie z ogldzin bdzie poprawne, jeeli bd przestrzegane nastpujce wa-

runki:
1. Wnioskowanie powinno by przeprowadzone przez funkcjonariuszy policji biorcych
udzia w kryminalistycznym badaniu miejsca zdarzenia.
2. Podczas wykonywania kadej czynnoci na miejscu zdarzenia naley mie na uwadze
pniejsze wnioskowanie.
3. Wnioskowanie mona przeprowadzi dopiero po uporzdkowaniu dokumentacji ogldzin,
po zbadaniu zabezpieczonych ladw i wyeliminowaniu ladw niemajcych zwizku ze
spraw.
4. Wnioskowanie musi wynika z kryminalistycznego badania miejsca zdarzenia i opiera
si na zasadach logicznego mylenia.

Dwa pierwsze warunki wynikaj z istoty ogldzin. Ogldziny to nie tylko czynnoci
fizyczne wykonywane przez funkcjonariuszy biorcych w nich udzia. Jest to take analiza
waciwoci spostrzeonych faktw badanego miejsca, osoby lub rzeczy, ustalanie zwizkw
midzy ujawnionymi ladami, a take ukierunkowanie poszukiwa dalszych ladw w miej-
scach, co do ktrych istnieje przypuszczenie, e powinny tam wystpowa. Tak wic ju

46
w trakcie ogldzin niezbdne jest analizowanie, kojarzenie i wnioskowanie zmierzajce do re-
konstrukcji przebiegu zdarzenia.
Oczywisty staje si postulat, aby wnioskowanie z kryminalistycznego badania miejsca
zdarzenia, przeprowadza zesp uczestniczcy w tych czynnociach.
W teorii dowodw lad bywa okrelany mianem niemego wiadka. Wnioskowanie ze
ladw to umiejtne odczytywanie informacji, jak ten lad zawiera. Im wicej informacji
mona odczyta ze ladu, tym wiksza jest jego warto w postpowaniu przygotowawczym.
Poprawno wnioskowania zalena jest wic od uprzedniego, dokadnego zbadania
kadego ladu i uwiarygodnienia jego zwizku ze zdarzeniem. Dlatego te wnioskowanie
z ogldzin powinno poprzedza wyeliminowanie ladw niemajcych zwizku z przestp-
stwem.
Wnioskowanie z ogldzin, o ile ma by obiektywne i logicznie bezbdne, musi by
wolne od wszelkich czynnikw zakcajcych poprawne rozumowanie. Przedmiotem wnio-
skowania mog by tylko waciwie odczytane lady i prawidowo zinterpretowane informa-
cje z miejsca ogldzin. Zadaniem wnioskujcego jest umiejtne czenie tych danych w lo-
giczn cao.
Waciwe odczytywanie ladw i wycignicie wnioskw niejednokrotnie moe wy-
maga pogbienia wiadomoci o danym ladzie, przeprowadzania dowiadcze, wzgldnie
zasignicia fachowej konsultacji.
Wnioskowanie przeprowadza si z reguy w celu:
a) odtworzenia przebiegu zdarzenia,
b) ustalenia danych o sprawcy,
c) okrelenia wartoci dowodowej zabezpieczonych ladw.

Nie w kadym przypadku wnioskowanie obejmuje wszystkie wymienione okoliczno-

ci. Odtworzenie przebiegu zdarzenia jest najczciej niezbdne w przypadkach, gdy nie ma
innych moliwoci uzyskania danych o zdarzeniu (brak wiadkw, pokrzywdzony nie moe
z rnych wzgldw przekaza informacji prowadzcemu postpowanie itp.). Sytuacje takie
bardzo czsto maj miejsce w przypadku zabjstwa lub innego powanego czynu przeciwko
zdrowiu i yciu, w przypadku podpale itp.
Celowo odtworzenia przebiegu zdarzenia mimo zezna wiadkw moe zaist-
nie np. w przypadku powanego wypadku drogowego, gdy poszczeglne fazy zdarzenia
postpuj po sobie tak szybko, e nawet wnikliwy obserwator nie jest w stanie obiektywnie
odtworzy jego przebiegu. Okolicznoci podlegajce odtworzeniu zalene s od rodzaju prze-
stpstwa. W kadym jednak przypadku ustala si:
a) drog przyjcia i odejcia sprawcy,
b) sposb przestpnego dziaania,
c) przedmioty zabrane przez sprawc.

Ustalenie drogi przyjcia i odejcia sprawcy(w) umoliwia m.in. przeprowadzenie

rozpoznania, ujawnienie ladw.
Sposb przestpnego dziaania najczciej wie si z rodzajem uytych przez spraw-
c rodkw. Gdy sprawca nie pozostawia ich na miejscu czynu, istotne staje si okrelenie
rodzaju tych rodkw, wzgldnie odtworzenie ich wygldu na podstawie ladw. Uatwia to
poszukiwania, a take moe skierowa zainteresowanie prowadzcego spraw na okrelone
rodowisko lub osoby.
Ustalenie sposobu postpowania poszczeglnych sprawcw na miejscu przestpstwa
ma szczeglne znaczenie w przypadkach czynw popenionych zbiorowo. Umoliwia bo-
wiem sprecyzowanie roli, jak kady ze sprawcw spenia w dokonaniu przestpstwa.

47
 Stwierdzenia te mog by przydatne w pracy operacyjno-procesowej podczas weryfi-
kowania informacji o rodowisku przestpczym oraz mog uatwi przesuchanie podejrza-
nych. Operowanie podczas przesuchania wspomnianymi wyej dowodami moe np. spowo-
dowa przyznanie si do winy jednego ze sprawcw i wskazanie wsplnikw, a take wyja-
nienie innych okolicznoci zwizanych z przestpstwem, nieznanych prowadzcemu spraw
lub potwierdzajcych wersj kryminalistyczn.
Rekonstrukcja przebiegu dokonanego przestpstwa umoliwia ustalenie sposobu dzia-
ania, a to z kolei typowanie podejrzanych, wzgldnie ukazanie zwizku okrelonej sprawy
z innymi, dotychczas niewykrytymi przestpstwami.
Istotne znaczenie ma rwnie dokadne ustalenie zrabowanych przez sprawcw
przedmiotw. Gdy sprawca zabra tylko cz wyrobw jednego rodzaju, np. w sklepie, ma-
gazynie, mona w toku szczegowych bada ustali niektre ich waciwoci uatwiajce
nastpnie ich rozpoznanie. Mona take w sprzyjajcych warunkach odtworzy, za pomoc
rysunku, wygld skradzionych przedmiotw albo uzyska ich fotografie.
Odtworzenie przebiegu zdarzenia na podstawie ladw nie jest atwe. Niejednokrotnie
konieczne jest weryfikowanie przyjtych zaoe. Dlatego te w sprawach powanych prze-
stpstw gdy jest to tylko moliwe, naley do czasu opracowania wnioskw z ogldzin za-
bezpieczy miejsce zdarzenia w stanie niezmienionym.
Przebieg zdarzenia nierozerwalnie zwizany jest z osob sprawcy. W tym przypadku
naley zmierza do ustalenia:
a) motywu dziaania,
b) kwalifikacji zawodowych i przestpczych sprawcy,
c) opisu cech zewntrznych oraz waciwoci psychofizycznych sprawcy,
d) ubioru sprawcy oraz ewentualnego umiejscowienia ladw naniesionych na jego odzie
(ciao) podczas popenienia przestpstwa.

Sprecyzowanie przyczyn i pobudek dziaania sprawcy moliwe jest dziki rekonstru-

owaniu przebiegu czynu przestpczego i ustalaniu jego nastpstw.
Ustalenie motywu to podstawa waciwego ukierunkowania postpowania przygoto-
wawczego. Powizanie motywu ze sposobem popenienia przestpstwa umoliwia niejedno-
krotnie okrelenie niektrych cech fizycznych i waciwoci psychicznych sprawcy jak np.
oglnej sprawnoci i siy fizycznej, niektrych cech budowy anatomicznej (z dugoci stopy,
kroku mona wnioskowa o przypuszczalnym wzrocie sprawcy itp.). Spokj i opanowanie
sprawcy moe wiadczy o dowiadczeniu, swoboda poruszania si - o dobrej znajomoci
miejsca itd.
Z caoksztatu faktw ustalonych w toku ogldzin i rekonstrukcji przebiegu zdarzenia
mona zatem okreli oglny obraz sprawcy.
Prawidowo przeprowadzone wnioskowanie dotyczce osoby sprawcy na podstawie
pozostawionych przez niego ladw, czsto pozwala na zawenie krgu osb podejrzanych,
co niewtpliwie uatwia prac wykrywcz.
We wnioskowaniu, obok ujawnionych ladw, naley uwzgldni brak konkretnych
ladw, ktre z istoty danego zdarzenia powinny wystpi (czyli tzw. okolicznoci negatyw-
ne).
Ze sposobu popenienia przestpstwa w wielu przypadkach mona ustali, bd do-
mniemywa wystpowanie ladw na odziey sprawcy. Niekiedy lady te mona bardzo do-
kadnie okreli rodzajowo krew, sperma, opiki, szko itp., wzgldnie umiejscowi na cz-
ciach ubioru. Ustalenia takie mog mie due znaczenie przy zatrzymywaniu sprawcy, gdy
wskazuj na moliwo uzyskania nowych dowodw, wzgldnie te uwiarygodnienie zwiz-
ku sprawcy z okrelonym miejscem i popenionym czynem.

48
 W przypadku, gdy sprawca by widziany przez pokrzywdzonego lub wiadkw, mo-
na niekiedy odtworzy jego przypuszczalny wygld.
Ocena wartoci dowodowej zabezpieczonych ladw ma due znaczenie, gdy pozwa-
la prowadzcemu postpowanie przygotowawcze wykorzysta te ustalenia do opracowania
planu czynnoci wykrywczych, a take do wyjanienia konkretnych wersji osobowych.
Znajomo wartoci zebranego materiau dowodowego pozwala na podejmowanie
okrelonych przedsiwzi w celu ustalenia sprawcy, np. pewno, e dysponuje si w spra-
wie ladami linii papilarnych sprawcy pozwala przyj ten fakt jako kryterium eliminowania
osb podejrzanych.
Mona w takich przypadkach rwnie w szerszym zakresie stosowa daktyloskopo-
wanie osb podejrzanych. Brak takich ladw zmusza natomiast do podjcia cakowicie inne-
go planu przedsiwzi. Niektre lady pozwalaj na okrelenie szczegowych zada zmie-
rzajcych do ustalenia sprawcy, inne natomiast lady znaczenie takie maj jedynie w powi-
zaniu z innymi faktami.
Wnioskowanie z ogldzin i opracowany na tej podstawie dokument notatka subo-
wa nie ma charakteru procesowego. Prowadzcy postpowanie przygotowawcze wykorzystu-
je rezultaty wnioskowania do planowania czynnoci i opracowywania odrbnych wersji led-
czych lub ich uzupenienia.
Obiektywne informacje z przebiegu ogldzin i badania ladw zawarte w ekspertyzach
i analizie ogldzin pozwoliy w wielu przypadkach na ustalenie sprawcw przestpstw i wyja-
nienie szeregu okolicznoci z nimi zwizanych.

Przykad nr 9

W sprawie o zabjstwo na tle seksualnym obok wielu opartych na podstawie pozosta-

wionych ladw, bezspornych ustale, stwierdzono, e sprawca by w odziey i obuwiu, jakie
nosz onierze marynarki wojennej. Wytypowanie sprawcy w okolicy pooonej daleko od
wybrzea, a posiadajcego powysze przedmioty nie nastrczao wikszych trudnoci.

Obiektywna metoda badania zgromadzonych w sprawie materiaw nadaje istotn

wag kryminalistycznemu badaniu miejsca zdarzenia, a zwaszcza ogldzinom oraz uzasadnia
konieczno staego podnoszenia ich poziomu, zwaszcza umiejtnoci ujawniania i rzetelne-
go zabezpieczania wszelkich ladw.

2. Budowanie pierwszych wersji kryminalistycznych

Kryminalistyczne badanie miejsca zdarzenia to przede wszystkim ustalenie faktw,

a nastpnie logiczne tumaczenie ich zaistnienia, wyciganie wnioskw i w konsekwencji
budowanie wersji kryminalistycznych.
Istot wersji stanowi hipotetyczne zaoenie (przypuszczenie) dotyczce charakteru
okrelonego zdarzenia, jego przyczyn, przebiegu i okolicznoci, a take osb biorcych w nim
udzia.
W zwizku z powyszym rozrniamy:
wersj zdarzenia,
wersj zagadnieniow (ogln),
wersj czstkow (szczegow).

49
 Wersja zdarzenia odnosi si do charakteru zdarzenia, rozpatrujc je pod ktem jego
niezgodnoci z prawem, np. wypadek czy przestpstwo, a jeeli przestpstwo, to np. jakie
(kwalifikacja prawna czynu).
Wersja zagadnieniowa (oglna) wyjania zdarzenie w caoci wskazujc motywy,
pobudki dziaania sprawcy (w zwizku z czym popeniono przestpstwo, dlaczego), okolicz-
noci jego popenienia, jak rwnie na osob sprawcy (rodowisko, miejscowo, z ktrej
moe si wywodzi).
Wersja czstkowa (szczegowa) dotyczy najczciej osb, ktre mog by spraw-
cami przestpstwa (wersja osobowa), cech ofiar, zwizku konkretnego przedmiotu ze zdarze-
niem, ofiar czy sprawc, zwizku danego ladu z okrelon osob itp.
Jest rzecz naturaln, e z chwil znalezienia si na miejscu zdarzenia, zabezpieczajc
je, przygotowujc si do ogldzin szczegowych, zaczyna si snu pewne domysy, starajc
si tumaczy spostrzegane przez siebie fakty.
Jeeli uda si zbudowa prawidow wersj na pocztku ogldzin, czynno ta staje
si bardziej skuteczna, a poszukiwanie ladw bardziej kierunkowe (subiektywna metoda
badania miejsca zdarzenia).
Prowadzcy ogldziny musi jednak pamita o tym, aby nie budowa pochopnych
wersji, bo przecie kryminalistyczne badanie miejsca zdarzenia powinno przebiega w sposb
jak najbardziej obiektywny. Nie mona bowiem szuka jedynie tych faktw, ktre potwier-
dzaj pierwsze przypuszczenia, lecz naley ujawnia i rejestrowa wszystkie fakty, niezale-
nie od tego, jakie wnioski nasuny si na podstawie pierwszego wraenia. Dlatego te budo-
wanie wersji kryminalistycznych o przestpstwie i jego sprawcy moe i powinno nastpi nie
w toku samych ogldzin, lecz ju po ich zakoczeniu, na podstawie zarwno wynikw wnio-
skowania z ogldzin, danych z penetracji przylegego terenu, jak i informacji uzyskanych
w tym czasie drog operacyjn.
Budujc pierwsze wersje na miejscu zdarzenia, naley zawsze pamita o tym, e ka-
da wersja musi by gboko przemylana, logiczna i oparta na ujawnionych faktach.
Ilustracj omawianego zagadnienia moe by przykad napadu na bank w Gdasku.
W toku kryminalistycznego badania miejsca zdarzenia ustalono m.in. nastpujce fakty:
1. Do skarbca banku sprawcy wamali si przez piwnic, dokonujc wyomu w suficie piw-
nicznym, bdcym zarazem podog skarbca;
2. W piwnicy znaleziono drewniany klocek z charakterystycznymi zagbieniami;
3. lady te szybko zidentyfikowano jako charakterystyczne odbicie czci czoowej i pod-
stawy podnonika hydraulicznego typu WARSEP;
4. Tu przy banku ujawniono lady pojazdu mechanicznego. lady te przedstawiay odbicie
dwch rnych protektorw opon samochodowych;
5. Rozstaw tych ladw (wg katalogw) wskazywa na typ samochodu o podwoziu typu Fiat
Ducato;
6. Sprawcy wykazali znajomo pomieszcze bankowych oraz wybrali odpowiedni dzie
napadu, gdy w kasie skarbca znajdowao si 12,5 mln z.

Analiza tych faktw pozwolia na zbudowanie nastpujcej wersji czstkowej (szcze-

gowej).
Napadu na bank dokonaa grupa co najmniej 3-, 4-osobowa (mniejsza grupa nie bya-
by w stanie dokona tego przestpstwa). Jeden ze sprawcw napadu jest wacicielem samo-
chodu Fiat Ducato albo ma do takiego samochodu dostp. Sprawcy mieli dostp do warsztatu
mechanicznego, gdzie przygotowali odpowiednie narzdzia. Zastosowali metod lewarkow.
Oprcz lewarka, musieli posiada jednak odpowiedniej dugoci rur. Poniewa tak dugi
przedmiot nieatwo jest przenie, prawdopodobnie posuyli si rur skadan. Sprawcy po-

50
suyli si samochodem Fiat Ducato, ktry posiada rne, pod wzgldem rysunku bienika,
ogumienie na koach przednich i tylnych.
Znajomo pomieszcze bankowych oraz wybranie odpowiedniego dnia napadu moe
wskazywa na wczeniejsze zaznajomienie si sprawcw z pomieszczeniami banku
(np. w czasie prowadzenia remontw, napraw itp.), wzgldnie na wspprac jakiego dawno
lub obecnie zatrudnionego pracownika banku.
Ta wersja czstkowa (szczegowa), ktra powstaa ju na miejscu zdarzenia, znalaza
pene potwierdzenie w prowadzonym ledztwie.

3. Eksperymentalne sprawdzenie prawidowoci zbudowanych wersji

W wielu przypadkach w toku kryminalistycznego badania miejsca zdarzenia zachodzi

potrzeba sprawdzenia prawidowoci zbudowanych wersji poprzez przeprowadzenie ekspe-
rymentu procesowego (czsto przy udziale specjalistw rnych dziedzin).
I tak eksperymentalnemu sprawdzeniu moe podlega np.:
- wersja co do czasu jaki by potrzebny sprawcom na spowodowanie okrelonego zda-
rzenia,
- wersja co do moliwoci dokonania okrelonego zdarzenia w konkretnych warunkach.

Sprawdzenia wersji zbudowanych na miejscu zdarzenia nie naley nigdy odkada na

czas pniejszy, w wielu bowiem przypadkach mog nastpi (po opuszczeniu miejsca zda-
rzenia przez grup operacyjno-procesow) istotne zmiany spowodowane porzdkowaniem,
przebudow, remontem, usuniciem szcztkw, zamurowaniem otworw itp.
Zmiany te uniemoliwiaj pniejsze przeprowadzenie eksperymentu. Jeeli zachodzi
wic potrzeba sprawdzenia pewnych zbudowanych w toku kryminalistycznego badania miej-
sca zdarzenia wersji, naley tego sprawdzenia dokona niezwocznie, tj. przed opuszczeniem
miejsca zdarzenia przez grup operacyjno-procesow.

Przykad nr 10

Wracajc do uprzednio omawianych fragmentw napadu i rabunku 12,5 mln z ze

skarbca banku w Gdasku ju w toku kryminalistycznego badania miejsca zdarzenia prze-
prowadzono eksperymenty majce na celu sprawdzenie przyjtych wersji co do:
a) technicznych moliwoci i niezbdnego czasu do dokonania przez sprawcw okrelo-
nymi narzdziami takiego wanie wyomu w pododze skarbca,
b) moliwoci pozbycia si narzdzi, ktre posuyy sprawcom do dokonania przestp-
stwa.

Bardzo trudna staje si sytuacja, gdy ju po opuszczeniu miejsca zdarzenia w toku to-
czcego si postpowania przygotowawczego i przyjtego planu czynnoci wykrywczych
zaczynaj nasuwa si liczne wtpliwoci co do prawidowoci przyjtych wersji, a wic co
do susznoci przyjtego kierunku czynnoci wykrywczych, sowem wtpliwoci wymaga-
jce powrotu na miejsce zdarzenia i dokonania eksperymentu, ktrego we waciwym czasie
nie wykonano.
W praktyce zdarzaj si przypadki, e powrt na miejsce zdarzenia okazuje si bez-
przedmiotowy i ze wzgldu na zmian warunkw nie mona przeprowadzi ju adnych
istotnych dowiadcze, a to w konsekwencji prowadzi najczciej do umorzenia dochodzenia
(ledztwa) i nie wykrycia sprawcy przestpstwa.

51
 4. Powtrne badanie miejsca zdarzenia i terenu przylegego

Bezporednio po wykonaniu wszystkich czynnoci wchodzcych w zakres kryminali-

stycznego badania miejsca zdarzenia naley przed opuszczeniem miejsca zdarzenia podda je
kontrolnemu sprawdzeniu.
Wymaga tego systematyka badania potwierdzona dowiadczeniem, a niekiedy te inne,
obiektywne okolicznoci.
Jeeli zdarzenie zaistniao w nocy, we mgle, podczas opadw deszczu czy niegu w ta-
kich samych warunkach dokonywane jest kryminalistyczne badanie miejsca zdarzenia, moe
si zdarzy, e pewne okolicznoci mogy uj uwadze prowadzcych badanie, e pewnych
ladw nie zabezpieczono, mimo skrupulatnoci i systematycznoci postpowania. Dlatego
te naley zabezpieczy to miejsce przed dostpem osb postronnych i powtrnie dokona
badania miejsca zdarzenia i terenu przylegego w innych, lepszych warunkach, np. w dzie.

5. Zabezpieczenie dopywu informacji z miejsca zdarzenia.

Termin i sposb opuszczenia przez grup operacyjno-procesow miejsca zdarzenia

musi by dokadnie przemylany, albowiem moe zaistnie sytuacja, e sprawca zechce po-
wrci na miejsce zdarzenia, by odnale obciajcy go dowd np. zapalniczk z wygrawe-
rowanymi inicjaami, zatrze lady czy chociaby tylko po to, by dowiedzie si co ustalia
policja.
W zwizku z powyszym naley zorganizowa dopyw informacji z miejsca zdarzenia
w sposb operacyjny, wykorzystujc do tego osobowe rda informacji spord osb za-
mieszkaych lub pracujcych w miejscu zdarzenia, bd te wykorzystujc w tym celu rodki
techniczne, np. podsuch telefoniczny, urzdzenia do rejestracji dwiku, obrazu itp., a w nie-
ktrych przypadkach mona zorganizowa zasadzki lub puapki kryminalistyczne.

52
 Rozdzia V

DOKUMENTACJA PRZEBIEGU I WYNIKW KRYMINALISTYCZNEGO

BADANIA MIEJSCA ZDARZENIA

Jednym z istotnych czynnikw wpywajcych na efektywno pracy dochodzeniowo-

ledczej jest prawidowe zabezpieczenie ladw i przedmiotw stanowicych rzeczowe rodki
dowodowe. Znane s przypadki nieuwzgldniania przez sdy wynikw ekspertyz kryminali-
stycznych, ktre zostay opracowane niezgodnie z formalnymi wymogami. Popenione bdy
najczciej polegaj na nie udokumentowaniu lub niewaciwym udokumentowaniu ladw
i przedmiotw zabezpieczonych podczas ledczych ogldzin miejsca zdarzenia.
Dowd w procesie karnym jest rodkiem procesowym i jako taki oceniony moe by
jedynie w sposb zgodny z przepisami prawa procesowego. Przez procesowe zabezpieczenie
ladw i przedmiotw naley rozumie udokumentowanie odpowiednim opisem w protokole,
zarwno faktu ich ujawnienia, jak i sposobu ich zabezpieczenia.
Podstawow form procesowego zabezpieczenia ladw i innych dowodw rzeczo-
wych jest protok. Jest to forma opisowa wymagana zgodnie z art.143 1 pkt 3 k.p.k. przy
dokumentowaniu rnego rodzaju czynnoci procesowych (m.in. ogldzin miejsca, osoby
lub rzeczy).
Z art. 147 1 k.p.k. wynika, e przebieg czynnoci protokoowanych moe by
utrwalony ponadto za pomoc urzdzenia rejestrujcego obraz lub dwik. Chodzi tu np.
o aparat, kamer, dyktafon.
Naley podkreli, co zreszt wynika z treci cytowanego art. 147 1 k.p.k., e mowa
w nim o formach posikowych, ktre maj tylko wwczas moc procesow, gdy wystpuj
cznie z opisem tej czynnoci w protokole. W takiej sytuacji, gdy zabezpieczone rnego
rodzaju lady nie zostay ujte w protokole ogldzin, z punktu widzenia przepisw prawa,
lady te nie maj adnej wartoci procesowej, nawet wwczas, gdy w dokumentacji technicz-
nej wskazano miejsce ujawnienia oraz rodzaj zabezpieczonych ladw.
Z powyszego wynika, e dokumentacj zasadnicz, sporzdzan w zwizku z ba-
daniem miejsca zdarzenia stanowi protok ogldzin, natomiast do dokumentacji uzupe-
niajcej mona zaliczy:
- dokumentacj fotograficzn (zdjcia, przerocza, filmy, tamy magnetyczne),
- szkice kryminalistyczne,
- notatki urzdowe z czynnoci wykonanych w zwizku z zaistniaym zdarzeniem.

1. Protok ogldzin i zasady jego sporzdzania

Dokumentem procesowym z dokonanego badania miejsca zdarzenia, ktrego

tre ma warto dowodow jest protok ogldzin.
Sporzdzajc protok ogldzin naley przestrzega nastpujcych zasad:
- protok ogldzin stanowi podstawow form utrwalenia tej czynnoci w procesie karnym
i sporzdza si go na formularzu ustalonego wzoru,
- protok ogldzin sporzdza si na miejscu zdarzenia (mona go pniej przepisa na ma-
szynie, komputerze, doczajc do akt orygina),
- miejsce zdarzenia, przedmioty i lady opisuje si w takim stanie, w jakim je zastano
w czasie ogldzin,
- naley opisywa fakty i lady istotne, nie przeadowywa treci niepotrzebnym opisem
sytuacji,

53
- w treci protokou ogldzin nie uywa sw wieloznacznych (np. w pobliu, opodal, nie-
daleko), niezrozumiaych oraz nie zamieszcza wnioskw, przypuszcze, wersji itp.,
- nie podawa nazw substancji, jeeli nie ma pewnoci co to za substancja oraz nie uywa
wasnych nazw przedmiotw lub ich czci (naley posugiwa si zunifikowanym na-
zewnictwem przedmiotw ogldzin),
- tre protokou naley pisa czytelnie, w formie bezosobowej w czasie teraniejszym,
- wszystkie rubryki musz by rzetelnie wypenione (lub zakrelone),
- protok podpisuj wszystkie osoby uczestniczce w ogldzinach.

Protok ogldzin skada si z trzech czci:

1) wstpnej,
2) opisowej,
3) kocowej.

Cz wstpna zawiera:
- okrelenie czy jest to protok miejsca, rzeczy bd osoby, z podaniem rodzaju lub adresu
miejsca, nazwy rzeczy bd imi lub nazwisko osoby, np. miejsce kradziey z wama-
niem, Pia, ul. Wesoa 3,
- dane prowadzcego ogldziny oraz nazw jednostki policji,
- godzin, minut, dzie, miesic, rok rozpoczcia ogldzin,
- podstaw prawn ogldzin art. 207 k.p.k.,
- szczegowe okrelenie przedmiotu ogldzin, z podaniem adresu miejsca zdarzenia lub
lokalizacj przedmiotu poddanego ogldzinom,
- osoby uczestniczce w czynnoci, charakter udziau, stopie w przypadku policjanta, imi
i nazwisko pozostaych osb uczestniczcych w ogldzinach takich jak: protokolant, po-
krzywdzony, penomocnik pokrzywdzonego, podejrzany, obroca, specjalista. W takim
przypadku naley poda specjalno, miejsce zamieszkania, miejsce pracy i stanowisko
oraz poda rodzaj i zakres wykonanych czynnoci,
- jeli w czynnoci uczestniczy biegy, naley w przypadku policjanta poda jego stopie,
imi i nazwisko, rodzaj specjalnoci, adres lub miejsce pracy. Naley pobra od niego
owiadczenie dot. uprzedzenia go o odpowiedzialnoci karnej za wydanie faszywej opinii
(art. 197 3 w zw. z art. 190 k.p.k. oraz art. 233 4 k.k.) oraz poprzez dokonanie odpo-
wiednich skrele zaznaczy; wezwanie lub nie specjalisty do zoenia przyrzeczenia (art.
205 2 k.p.k.). Przyrzeczenie mona przyj od specjalisty niebdcego funkcjonariu-
szem organu procesowego,
- po uprzedzeniu uczestnikw ogldzin o uyciu do utrwalenia przebiegu czynnoci urz-
dze rejestrujcych obraz lub dwik,16 naley wpisa typ i rodzaj uytego do rejestracji
urzdzenia i charakterystyk techniczn jego oprzyrzdowania oraz dane techniczne uy-
tego nonika oraz kto bdzie obsugiwa wykorzystywany sprzt (imi, nazwisko i adres
oraz stanowisko subowe w przypadku policjantw adres jednostki policji),
- przebieg ogldzin: warunki atmosferyczne i okolicznoci, w jakich prowadzone s ogl-
dziny, majce wpyw na spostrzeganie i ewentualne moliwoci ujawnienia ladw kry-
minalistycznych (pora dnia, owietlenie, warunki pogodowe) lady wskazujce na zmian
warunkw atmosferycznych bezporednio przed rozpoczciem ogldzin,
- owiadczenia osb co do widocznych zmian stanu majcych zwizek z zaistniaym zda-
rzeniem dokonanych przed rozpoczciem ogldzin.

16
Rozporzdzenie Ministra Sprawiedliwoci z dnia 2 czerwca 2003 r. w sprawie rodzaju urzdze i rodkw
technicznych sucych do rejestracji obrazu i dwiku dla celw procesowych oraz sposobw ich przechowy-
wania, odtwarzania i kopiowania zapisw (Dz. U. nr 107, poz. 1005).

54
 Cz opisowa protokou ogldzin

Podczas ogldzin trudno jest bezbdnie przewidzie, co moe mie istotne znaczenie
w dalszym postpowaniu i dlatego naley przemyle, co naley opisa dokadnie i wyczer-
pujco, a co przekaza w oglnym zarysie.
Protok ogldzin naley sporzdzi dokadnie odzwierciedlajc wszystkie szczegy
mogce pomc w wyjanieniu sposobu dokonania przestpstwa i ustalenia sprawcy. Mimo to,
nie naley protokou obcia zbytecznymi drobnostkami, ktre nie maj zwizku z przestp-
stwem lub sprawc, np. jeeli sprawca przedosta si do mieszkania przez okno, to miejsce to
naley opisa bardzo szczegowo, lecz nie naley ju opisywa szczegowo okien ssied-
nich (jeeli nie ujawniono tam ladw majcych zwizek z prb dostania si do wewntrz
lub wyjcia z pomieszczenia).
W praktyce policyjnej spotykamy si z rnorodnymi zdarzeniami, dlatego niemoli-
we jest wyliczenie, jakie miejsca, lady lub przedmioty naley szczegowo opisa w proto-
kole.
Prawidowoci jest jednak opisywanie (niezalenie od rodzaju zdarzenia) nastpuj-
cych okolicznoci, miejsc i przedmiotw:
1. Warunki i okolicznoci, w jakich prowadzone s ogldziny warunki atmosferyczne (stan
pogody), warunki owietleniowe (naturalne, sztuczne, widoczno, uyte rodki do owie-
tlenia w niekorzystnych warunkach).
2. Pooenie miejsca ogldzin (miejscowo, okolica, dom). Jeeli zdarzenie miao miejsce
w domu opisuje si pooenie domu w stosunku do ulic, skrzyowa. Miejsce okrela si
posugujc si kierunkami stron wiata.
3. Granice obszaru objtego ogldzinami. Okrela si teren poddany ogldzinom z uwzgld-
nieniem dostpu do tego miejsca.
4. Miejsce zdarzenia. Opisuje si pooenie poszczeglnych obiektw lub budynkw.
W budynku opisuje si rozmieszczenie klatek schodowych, korytarzy, piwnic, strychw,
rozmieszczenie mieszka, pokoi, drzwi i okien. Opisuje si due przedmioty w pomiesz-
czeniach (meble lub inne uytkowane przedmioty).
5. Przy opisie terenu podaje si opis powierzchni gruntu, rolinnoci oraz przedmiotw znaj-
dujcych si na terenie bdcym przedmiotem ogldzin.
6. Przedmioty uszkodzone przez przestpc podczas dokonywania przestpstwa. Takie
przedmioty jak np. rozbita szyba, uszkodzone okno, wyamane drzwi itp. naley zawsze
opisywa szczegowo. Przy opisie podaje si rodzaj uszkodze, ich rozmiary i umiej-
scowienie, a take ujawnione tam rne lady.
7. lady przestpcy i przestpstwa.
8. lady stp, narzdzi wama, lady linii papilarnych, krwi, broni palnej itd. naley opi-
sywa bardzo skrupulatnie z uwzgldnieniem opisu sposobw ich ujawnienia i zabezpie-
czenia. Opis ladw umoliwia odczytywanie z treci protokou przypuszczalnej drogi
przedostania si sprawcy na miejsce zdarzenia i odejcia stamtd.

W przypadku przeprowadzania ogldzin w pomieszczeniu zamknitym opisuje si

wejcie i wyjcie, drzwi, okna, drabiny przeciwpoarowe, windy itp.
W miejscach otwartych: drogi, cieki, wrota, furtki, wyomy w ogrodzeniu itp. przy-
puszczalne drogi przedostania si przestpcy nie powinny si opiera tylko na przypuszcze-
niach prowadzcego ogldziny, lecz na logicznym rozumowaniu wynikajcym z normalnego
(czsto koniecznego) biegu zjawisk, w cisym powizaniu lub oparciu o ujawnione lady lub
przedmioty.
Na przykad moe by taka sytuacja, e sprawca wszed na strych klatk schodow,
a nastpnie wyszed po drabinie przeciwpoarowej na dach, skd po rynnie (lub instalacji

55
odgromowej) zszed na ziemi. Ustalenie takiej drogi bdzie miao uzasadnienie, jeeli pod-
czas ogldzin zostanie ustalone, e np.:
strych nie by zamykany na kdk od strony klatki schodowej, albo kdka jest rozerwana
lub otwarta (opisa te fakty, lecz nie opisywa wynikajcych z tego wnioskw),
na dachu otwarte jest okienko i przystawiona drabina przeciwpoarowa (opisa te fakty),
na rynnie i murze widoczne s zadrapania i smugi (fakty te naley opisa),
na ziemi przy rynnie znajduj si wgbione lady obuwia, ktre prowadz w stron par-
kanu (fakty te naley opisa w protokole ogldzin).

Ustalenie przypuszczalnej drogi przyjcia lub odejcia nie zawsze bdzie moliwe.
Opisanie drogi przyjcia i odejcia sprawcy jest szczeglnie trudne, dlatego e w protokole
nie mona opisywa adnych, chociaby najbardziej zasadnych przypuszcze, a jedynie fakty,
ktrymi s okrelone lady lub przedmioty na miejscu zdarzenia.
1. Przedmioty, ktrych ukad i stan zmieni przestpca w czasie dokonywania czynu,
np. otwarte okna (jeeli przed przestpstwem wg zezna wiadkw byy zamknite),
zrzucone z pek towary, wyrzucone z szafy przedmioty, przygnieciona trawa lub zboe itp.
2. Przedmioty pozostawione na miejscu zdarzenia przez sprawc, np. zapomniane lub wy-
rzucone narzdzia przestpstwa, czci garderoby, notatki lub inne porzucone przedmioty.
3. Okolicznoci negatywne. Przez okolicznoci negatywne naley rozumie brak pewnych
nastpstw, ktre wg naturalnego biegu zjawisk powinny byy wystpi, np. brak krwi wo-
k denata lub pod nim, gdy widoczne s due i liczne rany cite na jego ciele, albo brak
opiek metalu w miejscu rzekomego przepiowania kdki zabezpieczajcej obiekt.

Jeeli przed przyjazdem grupy operacyjno-procesowej sytuacja zostaa czciowo

zmieniona, lecz udaje si j odtworzy na podstawie zezna wiadkw lub funkcjonariuszy
policji zabezpieczajcych miejsce zdarzenia, wwczas mimo to, w protokole opisuje si roz-
mieszczenie i stan przedmiotw w tej postaci, w jakiej zasta je prowadzcy ogldziny.
Pierwotny stan (powoujc si na zeznania wiadkw) oraz wszelkie uzasadnione
przypuszczenia dotyczce zdarzenia mona (i naley) opisa w odrbnej notatce urzdowej.
Aby protok by zrozumiay i przejrzysty, konieczne jest utrzymanie cisej kolejno-
ci w opisie. Trzeba zachowa porzdek zwizany z topografi miejsca zdarzenia, a narzuca-
jcy si ze wzgldu na waciwoci tego miejsca. Opisujc np. pomieszczenie zamknite, opi-
suje si je w porzdku, w jakim przeprowadzono ogldziny.
W celu cisego opisu pooenia poszczeglnych przedmiotw (w jakimkolwiek po-
mieszczeniu) lub miejscu ujawnienia ladu uywa si systemu wsprzdnych. System ten
polega na wyznaczeniu Staych Punktw Odniesienia SPO (prostych (linii), punktw,
paszczyzn), od ktrych mierzy si odlego od przedmiotu czy ladu i tak zmierzon odle-
go umieszcza si w protokole (i nanosi na brudnopis szkicu).

...Dla potrzeb ogldzin za Sta Prost (Lini ) Odniesienia nr 1 przyjto cian ku-
chenn praw) natomiast za Sta Prost (Lini) Odniesienia nr 2 przyjto cian przedni
(balkonow). Na dywanie w odlegoci 2,64 m od SPO 1 i 1,97 m od SPO 2 ley zapalniczka,
ktr oznaczono jako lad nr 7, sfotografowano (patrz zdjcie nr 10) i zaznaczono na szkicu
(patrz szkic szczegowy, poz. nr 11)....

Podobnie postpuje si przy opisie miejsc pooonych w terenie otwartym, jednak

w takiej sytuacji wsprzdne odnosi si bd do ustalonych przez prowadzcego SPO,
wspomaganych kierunkiem geograficznym.

56
 ... Na poboczu drogi, w trawie w odlegoci 13,26 m od SPO 1 w kierunku zachod-
nim i w odlegoci 1,16 m w kierunku pnocnym od SPO 2 ley lusterko wsteczne, zewntrz-
ne, ktre oznaczono jako lad nr 6, sfotografowano (patrz zdjcie nr 10 i zaznaczono na szki-
cu (patrz szkic szczegowy poz. nr 12)...

W przykadowych opisach pooenia przedmiotw (ladw) zwraca uwag powizanie

treci protokou ogldzin z zaczonymi do niego zdjciami fotograficznymi, szkicami, na-
graniami wideo.
Wszystkie wielkoci naley podawa w jednakowych jednostkach miary. Niedue odle-
goci (do 50 m) mierzy si przy pomocy miary tamowej, wiksze przy uyciu metromierza,
natomiast bardzo due odlegoci mona okreli przy pomocy mapy.
Protok ogldzin miejsca zdarzenia jest z zasady protokoem, w ktrym uwidacznia
si (opisuje) jednoczenie wyniki ogldzin rzeczy, a tylko wwczas, gdy zachodzi potrzeba
wyczenia jakiego przedmiotu, wzmiankuje si o tym fakcie i z ogldzin tego przedmiotu
sporzdza si odrbny protok (protok ogldzin rzeczy).
Protok powinno si pisa jzykiem prostym, zwizym i jasnym. Naley unika
okrele nieostrych, zdania powinny by krtkie i logiczne. Protok nie moe by ani zbyt
lakoniczny, ani nie moe stanowi popisu stylistycznego czy literackiego, nie moe by te
niezrozumiay. Pisownia musi by poprawna pod wzgldem gramatycznym i ortograficznym.

Cz kocowa protokou ogldzin zawiera:

- wykaz zabezpieczonych ladw oraz przedmiotw, w tym przekazanych biege-

mu/specjalicie w celu przygotowania i zabezpieczenia lub utrwalenia ladw do dalszych
bada (numer, opis, kto przyjmuje - specjalista, biegy, podpis),
- jak dokumentacj techniczn wykonano: zdjcia fotograficzne, liczb nawietlonych
klatek, nagranie, jeli tak, to ile minut, szkice - nie lub tak, liczba, plany nie lub tak,
liczba,
- omwienie poprawek i uzupenie w treci protokou, zgodnie z art. 151 k.p.k.,
- owiadczenia, wnioski, dania, zarzuty osb biorcych udzia w ogldzinach wniesione
zgodnie z art. 148 2 k.p.k. i 150 2 k.p.k.,
- liczb i rodzaj zacznikw,
- godzin, minut, dzie, miesic, rok zakoczenia czynnoci,
- podpisy uczestnikw ogldzin (prowadzcego ogldziny, protokolanta, specjali-
sty/biegego, wiadka/podejrzanego, penomocnika/obrocy, innego uczestnika).

2. Dokumentacja fotograficzna miejsca zdarzenia

Zgodnie z art. 147 1 k.p.k. przebieg czynnoci protokoowanych (ogldzin) moe

by utrwalony za pomoc urzdzenia rejestrujcego obraz lub dwik.
Do utrwalenia przebiegu i wynikw ogldzin naley wykorzystywa przeznaczone do
tego celu urzdzenia i rodki techniczne, suce do utrwalania obrazu lub dwiku, w tym
urzdzenia mechaniczne i elektroniczne typu analogowego lub cyfrowego, w szczeglnoci
aparaty fotograficzne, kamery filmowe, kamery wideo, magnetofony, dyktafony. O rodzaju
wizualnej dokumentacji sporzdzanej podczas ogldzin decyduje prokurator albo kierujcy
ogldzinami. Nonik z nagraniem lub fotografia stanowi zacznik do protokou.17

17
87 ust. 8 i 9 Zarzdzenia nr 1426... op. cit.

57
 W przypadku utrwalania obrazu za pomoc aparatu fotograficznego na miejscu zda-
rzenia naley wykona nastpujce rodzaje zdj fotograficznych:
a) oglnoorientacyjne (oglne) utrwalajce pooenie miejsca zdarzenia w terenie,
b) sytuacyjne ukazujce drog przyjcia sprawcy, przeszkody, jakie pokona sprawca,
skutki wynike z dziaania sprawcy. Obrazuj one usytuowanie ladw wzgldem siebie,
wzgldem przedmiotw wystpujcych na miejscu zdarzenia, albo wzgldem staych
punktw odniesienia,
c) szczegowe przedstawiajce przedmioty i lady przestpczego dziaania wraz z nume-
rem i skalwk.

Nie ma przepisw regulujcych sposb wczenia do akt postpowania przygoto-

wawczego zdj fotograficznych. Mona je woy np. do koperty lub wyklei na tablicy po-
gldowej. Tablica pogldowa daje lepszy obraz miejsca zdarzenia.
Wszystkie zdjcia powinny by opatrzone kolejnym numerem, opisane i opiecztowa-
ne piecztk jednostki policji.
Gdy znajduj si na nich numery, strzaki itp., naley wyjani, co oznaczaj. Zdjcia
musz by rozmieszczone w takiej kolejnoci, aby logicznie wizay si w jedn cao (da-
way dobr orientacj i uzupeniay treci protokou ogldzin).
Tablica pogldowa musi zawiera napisy informujce, do jakiego protokou ogldzin
jest zacznikiem, miejsce i dat wykonania, kto j wykona, cznie z podpisem tej osoby.
Naley na niej poda:
a) typ i mark aparatu fotograficznego i obiektyww uytych do utrwalenia obrazw;
b) rodzaj i czuo bony fotograficznej,
c) warunki obrbki fotochemicznej (jeli odbiegaj od standardowych).

Do tablicy pogldowej powinien by doczony negatyw oraz koperta ze zdjciami

szczegowymi ladw i przedmiotw, ktre mog by wykorzystane do bada porwnaw-
czych.
Dokumentacja fotograficzna moe przybra jeszcze inne formy, w zalenoci od tego,
jak zastosowano technik utrwalenia obrazu i co jest jego nonikiem.
Zdjcia wykonywane za pomoc techniki natychmiastowej (tzw. polaroid), powstae
jednoczenie z protokoem, stanowi jego zacznik. Gdy obraz utrwalono na przeroczach do
ogldania bezporednio bd te na ekranie, naley oprawi je w ramki i umieci w kopercie
z notatk urzdow bd sprawozdaniem. Powinny one zawiera dane dotyczce sposobu
wykonania przeroczy (aparatury, stosowanych technik, materiaw i obrbki), informacj do
jakiego protokou s zacznikiem, kto, gdzie i kiedy je wykona.
Bez wzgldu na rodzaj zastosowanej formy, dokumentacja fotograficzna miejsca zda-
rzenia stanowi:
a) ilustracj miejsca zdarzenia (jest nonikiem dodatkowych informacji o samym miejscu
i sytuacji zastanej na nim),
b) uzupenienie protokou ogldzin,
c) cenny materia pogldowy dla uczestnikw procesu karnego, ktrzy nie mieli bezpored-
niego kontaktu z miejscem zdarzenia.

Ponadto dokumentacja fotograficzna pomaga prowadzcemu postpowanie przygoto-

wawcze w rekonstrukcji miejsca zdarzenia, w trakcie np. przesuchania osb podejrzanych,
wiadkw, okazania, eksperymentu procesowego itp.

58
 3. Kryminalistyczny (sytuacyjny) szkic miejsca zdarzenia i inne dokumenty spo-
rzdzane w zwizku z zaistniaym zdarzeniem

Kryminalistyczny szkic miejsca zdarzenia (szkic specjalistyczny) przedstawia za po-

moc umownych znakw topograficznych i kryminalistycznych miejsce zdarzenia, jego wa-
ciwoci, obrazujc wzajemne rozmieszczenie ladw i przedmiotw majcych istotne zna-
czenie dowodowe w postpowaniu karnym. Szkic powinien by sporzdzony w nastpuj-
cych wypadkach:
a) jeli s potrzebne dokadne wymiary okrelonego miejsca oraz przedmiotw i ladw;
b) jeli za pomoc opisu sownego i zdj nie mona w przejrzysty sposb przedstawi sytu-
acji na miejscu zdarzenia.

Szkic miejsca zdarzenia jest materiaem ilustrujcym, uzupeniajcym opis za-

warty w protokole ogldzin. Szkic powinien by zrozumiay i czytelny dla wszystkich, na-
wet dla osb nieposiadajcych kwalifikacji w tej dziedzinie.
Przed sporzdzeniem szkicu trzeba si dobrze zapozna z miejscem zdarzenia. Pozna-
nie miejsca zdarzenia (w trakcie czci wstpnej ogldzin) pozwala na ustalenie:
a) jaki obszar ogldzin naley uwzgldni na szkicu, a musi on pokrywa si z miejscem
poddanym ogldzinom,
b) jakie elementy s szczeglnie wane, a wic na co naley zwrci uwag osb czytaj-
cych protok ogldzin i ogldajcych szkic,
c) jaki rodzaj szkicu i w jakim rzucie (przekroju), trzeba sporzdzi szkic, aby optymalnie
zilustrowa protok ogldzin.

Sporzdzanie szkicu na miejscu zdarzenia (szkicu roboczego, brudnopisu) sprowadza

si do nastpujcych zasad:
1. Szkic roboczy (brudnopis szkicu) trzeba wykona na miejscu zdarzenia w fazie statycznej
ogldzin szczegowych. Sporzdza si go rodkiem kryjcym trwaym, na kartce papie-
ru, najlepiej formatu A3 (w kratk lub milimetrowego), ktr przed zarysowaniem naley
opisa, podajc: rodzaj szkicu, miejsce i dat sporzdzenia oraz imi i nazwisko wyko-
nawcy.
2. Za pomoc kompasu naley oznaczy strony wiata.
3. Nie wolno umieszcza na szkicu jakichkolwiek wymiarw bez ich uprzedniego osobiste-
go sprawdzenia. Sporzdzajcy ponosi bowiem cakowit odpowiedzialno za rzetelno
szkicu. Wymiary na szkicu nanosi si rwnoczenie z wymiarami umieszczonymi w pro-
tokole ogldzin.
4. Na szkicu powinny znale si tylko te elementy, ktre pozostaj w rzeczywistym zwiz-
ku z sytuacj przestpcz charakteryzujc to miejsce zdarzenia. A wic, gdy rysuje si
miejsce zdarzenia w postaci, np. mieszkania, to szkicuje si cay dom, korytarz, pokoje,
przez ktre przechodzi sprawca do pomieszczenia, w ktrym dokona przestpstwa.
Zbdne natomiast byoby rysowanie wszystkich mieszka ssiednich, jeli nie miay one
zwizku ze zdarzeniem, chyba e jaki ssiad usysza krzyki i zachodzi potrzeba ozna-
czenia odlegoci midzy nim a ofiar, ktra wydawaa krzyki. W tym wypadku koniecz-
ne jest narysowanie mieszkania tego ssiada. Przy rysowaniu caego mieszkania, w kt-
rym dokonano przestpstwa zbdne jest rysowanie wszystkich mebli i sprztw w po-
mieszczeniach, ktre si na nie skadaj. Jeeli jednak stwierdzi si, e w okrelonym po-
koju meble s poprzewracane w zwizku z przestpstwem, to w tym pomieszczeniu
wszystkie meble naley dokadnie oznaczy. Na szkicu rysuje si te takie elementy jak
lady i przedmioty zwizane z dziaalnoci sprawcy, a take otwarte okna i lady prowa-
dzce przez ogrd.

59
 Powysze uwagi odnosz si rwnie do szkicw ilustrujcych zdarzenie zaistniae w te-
renie, z tym jednak, e wystpuj elementy charakterystyczne dla terenu (ogrodzenie, za-
budowania gospodarcze, drzewa itp.).
5. Szkic musi korespondowa z protokoem ogldzin i zdjciami fotograficznymi. Zazna-
czone musz by stae punkty odniesienia (SPO).
6. Brudnopis szkicu zawierajcy rzeczywiste wymiary, podpisany przez osoby uczestniczce
w ogldzinach, powinien by przerysowany na papier milimetrowy. Moe te by przery-
sowany na kalk lub brystol. Czynno t wykonuje si w jednostce policji, sporzdzajc
tzw. szkic waciwy (plan).

Szkic kryminalistyczny (plan) sporzdzony w jednostce musi by wykonany w odpo-

wiedniej skali, trwaym rodkiem kryjcym, w kolorze czarnym lub niebieskim.
Szkic powinien zawiera:
liczb dzienn i nr RSD,
nazw rodzaju szkicu,
rodzaj zdarzenia, ktrego dotyczy,
skal,
oznaczenie kierunku pnocnego,
kierunek wiatru (szkice miejsc poaru),
kt padania promieni sonecznych (dot. szkicw miejsc wypadku drogowego),
opis wyjaniajcy uyte znaki umowne (tzw. objanienia),
imi i nazwisko sporzdzajcego szkic, podpis,
imi i nazwisko wiadka uczestniczcego w ogldzinach, podpis,
dat i miejsce wykonania szkicu.

Na szkicach stosuje si znaki okrelone w decyzji nr 13 Ministra Spraw Wewntrz-

nych i Administracji z dnia 28 stycznia 2008 r. w sprawie wprowadzenia do uytku Zestawu
zasadniczych umwionych znakw operacyjnych waciwych dla komrek organizacyjnych
Ministerstwa Spraw Wewntrznych i Administracji oraz jednostek organizacyjnych podle-
gych lub nadzorowanych przez Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji.
Umwione znaki operacyjne zawarte w rozdziale 11 przeznaczone s do sporzdzania
szkicw miejsc przestpstw lub innych zdarze.
Znaki te s uproszczonymi rysunkami ladw, pojazdw, zabudowa, budynkw,
rzeby terenu, wyposaenia mieszka i lokali oraz rnych przedmiotw przedstawionych
w rzucie poziomym, z zachowaniem ich cech charakterystycznych. Znaki krelone s gwnie
w kolorze czarnym i niebieskim.
Wielko znakw powinna odpowiada wielkoci przedstawionych przedmiotw
w skali szkicu. Wzajemne pooenie oraz odlegoci midzy znakami musz odpowiada rze-
czywistemu pooeniu rysowanych przedmiotw i okrelonej skali.
Rodzaje ladw i przedmiotw oraz ich cech niewyszczeglnionych w ww. decyzji
oznacza si literami lub dowolnie dobranymi symbolami, wyjaniajc ich znaczenie w obja-
nieniach szkicu. Oznaczajc rodki komunikacyjne (pojazdy) i przedmioty, ktre byy
w ruchu w czasie zdarzenia oraz ich lady wskazuje si strzak kierunek ich ruchu.
Na szkicach szczegowych zamiast symboli, tam gdzie to jest konieczne, stosuje si
dokadny rysunek przedstawionego przedmiotu w rzucie poziomym w skali danego szkicu.
W tych przypadkach na rysunku uwidacznia si wyranie ksztaty (kontury przedmiotw,
ladw itp.), ich wielko i inne cechy dajce si zilustrowa tak, jak wygldaj one w rze-
czywistoci z lotu ptaka.

60
 Umwione znaki operacyjne przeznaczone s rwnie do sporzdzenia szkicw terenu
(zabudowa, kolei, wd, rolinnoci itp.). Posugujc si znakami przy sporzdzaniu szkicw,
naley stosowa nastpujce zasady:
1. Wszystkie przedmioty przedstawia si na szkicu w rzucie poziomym w skali danego szki-
cu;
2. Celem przedstawienia na szkicu przedmiotw maych (znakw drogowych, supw, latar-
ni, drzew itp.), ktrych rzuty poziome w maej skali s punktami, stosuje si odpowiednie
znaki, przypominajce wygldem ksztat przedmiotu w rzucie poziomym lub bocznym.
Dla zachowania dokadnoci wzajemnego pooenia na szkicu tych przedmiotw rysuje
si podstaw, wzgldnie rodek znaku w rzucie poziomym lub bocznym, w miejscu od-
powiadajcym rzeczywistemu pooeniu tych przedmiotw w terenie.
3. Rzeba i elementy pokrycia terenu np. ogrodzenia, lasy, rowy, linie telefoniczne zostay
cile okrelone w ww. decyzji. Celem zachowania dokadnoci ich pooenia o znaku na
szkicu powinna odpowiada rzeczywistemu pooeniu osi danego przedmiotu w terenie
np. o drogi, linii telefonicznej lub telegraficznej itp.
4. Zwarte zabudowania osiedli i pojedyncze budynki zakreskowuje si rwnolegymi liniami
w sposb pokazany we wzorach umwionych znakw operacyjnych.
5. Wody i niektre urzdzenia z nimi zwizane oznacza si zgodnie z ww. decyzj kolorem
niebieskim i czarnym.
6. Wszystkie napisy na szkicach, z wyjtkiem nazw rzek i ulic powinny by rwnolege do
grnej krawdzi rysunku. Przy niektrych przedmiotach terenowych podaje si skrty li-
terowe i cyfry jako uzupenienie tej treci, ktrej nie mona wyrazi graficznie, np. przy
wysypiskach, rowach podaje si liczb odpowiadajc wysokoci lub gbokoci, a cza-
sami stosuje si te skrty literowe wyrazw.

Kady szkic sytuacyjny powinien zawiera objanienia (legend), w ktrych naley

wyjani znaczenie skrtw, imi i nazwisko wiadka, jego podpis, imi i nazwisko sporz-
dzajcego szkic, dat i podpis.
Do akt sprawy docza si szkic waciwy sporzdzony na czysto (nazywany te pla-
nem) oraz szkic odrczny (nazywany te brudnopisem, szkicem roboczym) wykonany na
miejscu zdarzenia.

W kryminalistyce stosuje si nastpujce rodzaje szkicw:

a) oglne,
b) szczegowe,
c) fragmentaryczne (wycinkowe, specjalne).

W zalenoci od sposobu przecicia przedmiotu (w wyobrani), wyrnia si szkice

w rzucie (przekroju):
a) pionowym przecicie wzdu paszczyzny przedmiotu,
b) poziomym przecicie w poprzek paszczyzny przedmiotu (widok z lotu ptaka),
c) krzyowym wszystkie powierzchnie przedmiotu rozoone s na paszczyzn.

Sporzdzanie poszczeglnych szkicw uzalenione jest od charakteru zdarzenia oraz

miejsca, w ktrym zaistniao. W sprawach bardziej skomplikowanych na og sporzdza si
szkice wszystkich trzech rodzajw, tak aby si wzajemnie uzupeniay.
W praktyce kryminalistycznej, w zalenoci od wielkoci lokalu lub terenu stosuje si
najczciej nastpujce skale:
1:1000 (i wiksze) dla duych terenw jak wie, osiedle, cz miasta itp.,
1:500 - dla mniejszych terenw lub duych budynkw,

61
1:200 - dla maych domw itp.,
1:100 - dla duych pomieszcze itp.,
1:50 - dla maych pokoi, komrek itp.,
- skale wiksze dla szkicw fragmentarycznych (wycinkowych, specjalnych).

Szkice oglne

Szkice oglne sporzdza si w celu okrelenia pooenia miejsca zdarzenia, zobrazo-

wania najbliszej okolicy, terenu, na ktrym zdarzenie zaistniao itp. Przy sporzdzaniu szki-
cu oglnego pomija si drobne szczegy, ktre zmniejszaj jego przejrzysto. W zalenoci
od konkretnej sytuacji szkic oglny powinien by sporzdzony w rzucie pionowym lub po-
ziomym.

Szkice oglne sporzdza si w razie koniecznoci utrwalenia:

1) pooenia miejsca w stosunku do otoczenia, np.
- teren, na ktrym znajduj si zwoki, w stosunku do pobliskich drg, zabudowa, la-
sw itp.,
- sklep, do ktrego dokonano wamania w stosunku do podwrza, budynkw, ulic itp.,
- pomieszczenie, w ktrym dokonano przestpstwa, w stosunku do innych izb tego bu-
dynku,
2) miejsca zdarzenia jednoczenie z tymi miejscami, w ktrych rwnie znaleziono lady
przestpstwa i przestpcy, np.
- gdy poszczeglne lady zostay rozrzucone na wiksz przestrze, poza obrbem bez-
poredniego miejsca zdarzenia,
- gdy dziaanie przestpcze rozpoczto w jednym miejscu, zakoczono natomiast
w drugim, oddalonym od pierwszego,
- gdy pozostajce w zwizku z przestpstwem lady stp lub rodka transportu rozpo-
cieraj si w duej odlegoci od centrum przestpstwa.

Przykad nr 11

W Choszcznie, w trakcie dokonanego noc wamania do mieszkania Trzciskich, do-

konano zabjstwa jednej osoby. Sprawcy dostali si do mieszkania wybijajc okno. Trzciski
zosta zabity przez jednego ze sprawcw, ktry zada mu kilkanacie ciosw noem. ona nie
podzielia losu ma dziki wszcztemu przez ni alarmowi. Ze wzgldu na jej krzyki, sprawcy
zbiegli, lecz zostali ujci w trakcie bezporedniego pocigu.

W przykadowej sprawie naleao sporzdzi dwa szkice:

1) Szkic oglny obrazujcy schematycznie dom, w ktrym dokonano wamania i zabjstwa,
tras ucieczki przestpcw, kierunek pocigu i miejsce ich ujcia,
2) Szkic szczegowy mieszkanie Trzciskich, uwzgldniajcy wszelkie wymagane szczeg-
y (pooenie denata, lady krwi, rozmieszczenie mebli, miejsce gdzie spaa Trzciska,
drog wejcia i ucieczki sprawcw itp.).

Szkic oglny pomieszczenia, np. budynku lub jego czci, w zalenoci od konkretnej
sytuacji, powinien by sporzdzony w rzucie (przekroju) poziomym i pionowym. W wikszo-
ci przypadkw wystarczy sporzdzenie szkicu w przekroju poziomym.
W niektrych przypadkach np. przy poarach budynkw zachodzi konieczno poka-
zania na szkicu w rzucie pionowym przebiegu zdarzenia lub przestrzeni, na ktrej si ono
zdarzyo.

62
 Przy szkicowaniu w rzucie pionowym budynku lub mieszkania naley narysowa bry-
zewntrzn budynku i oznaczy grubo poszczeglnych cian (murw) oraz przebieg kon-
dygnacji. Nastpnie rysowa poszczeglne pomieszczenia.
Szkic oglny przestrzeni otwartej, obejmujcy wikszy teren, najwygodniej jest wy-
kona w oparciu o map sztabow tego terenu lub planu, np. miasta.
Szkice oglne mona te rysowa bez cile okrelonej skali i w zwizku z tym odle-
go mona mierzy licznikiem pojazdu (zaznaczajc na szkicu sposb dokonywania pomia-
rw). Najczciej wykonuje si je w skalach 1:200, 1:500, 1:1000 i mniejszych.

Szkice szczegowe

W szkicach szczegowych odzwierciedla si faktyczne miejsce czynu. W takich szki-

cach pokazuje si szczegy miejsca, uwzgldniajc wzajemne pooenie ladw i przedmio-
tw znajdujcych si na miejscu poddanym ogldzinom.
Szkice szczegowe rysuje si zazwyczaj w rzucie poziomym, a w niektrych przy-
padkach w rzucie krzyowym lub pionowym. Na rodzaj zastosowanego rzutu wpywa rodzaj
zdarzenia oraz rozmieszczenie wystpujcych tam ladw i przedmiotw. Przykadowo wy-
konywanie szkicw w rzucie pionowym podyktowane moe by wystpowaniem ladw na
paszczyznach pionowych, a przy rzucie krzyowym, wystpowaniem ladw na wszystkich
paszczyznach pomieszczenia (np. lady krwi na cianach, suficie i pododze).
Przy rysowaniu szkicu w rzucie krzyowym wykrela si najpierw powierzchni pod-
ogi (podstawy), a nastpnie na kadym boku jedn cian pomieszczenia w postaci siatki
prostopadocianu. Do jednej ze cian bocznych dorysowuje si sufit. Na cianach bocznych,
pododze i suficie rzutuje si przedmioty, ktre do nich przylegaj lub na nich si znajduj,
a maj zwizek z zaistniaym zdarzeniem, a zwaszcza takie lady czy przedmioty, ktre no-
sz znamiona dziaalnoci sprawcy. Szkice te wykonuje si najczciej w skalach 1:100, 1:50,
1:25.

Szkice fragmentaryczne (wycinkowe, specjalne)

Szkice fragmentaryczne sporzdza si w celu dokadnego zobrazowania najbardziej

istotnych fragmentw zdarzenia np. pozycji zwok, wzajemnego rozmieszczenia ladw, ele-
mentw chodu, umiejscowienia przestrzelin. Stanowi one fragmenty (wycinki) szkicw
szczegowych.
Szkice fragmentaryczne kreli si np. w celu wyznaczenia elementw chodu na ichno-
gramie, wykazania ladw hamowania pojazdw czy pokazania toru lotu pocisku i miejsca
znajdowania si ofiary w chwili oddania do niej strzau.
Szkice te mona sporzdza w skali 1:10, 1:5, 1:2, a nawet 1:1, 2:1, 5:1.
Protok ogldzin miejsca zdarzenia, zdjcia oraz szkic sytuacyjny miejsca zdarzenia
stanowi cile ze sob powizany zesp materiaw dokumentacyjnych, ktre daj cakowi-
ty i w peni czytelny obraz badanego miejsca oraz okolicznoci majcych istotne znaczenie
dowodowe.
Wymienione dokumenty musz cile ze sob korespondowa (w treci protokou na-
ley w poszczeglnych fragmentach powoywa si na zdjcia, szkice), musi by przestrzega-
na jednolita numeracja ladw i przedmiotw majcych warto dowodow w konkretnym
zdarzeniu przestpstwie.18
Dokumentacj przebiegu i wynikw kryminalistycznego badania miejsca zdarzenia
stanowi jeszcze notatki urzdowe lub subowe z wykonanych czynnoci, np. notatka urz-
18
Czerw S., Kryminalistyczne badanie miejsc zdarze /w:/ Technika kryminalistyczna. t. I. Kdzierski W.,
Wyd. Wyszej Szkoy Policji w Szczytnie, Szczytno 1995, s 45.

63
dowa dot. zabezpieczenia miejsca zdarzenia i wykonania czynnoci nie cierpicych zwoki,
notatka o uyciu psa tropicego, notatka poogldzinowa i in.

W celu ustalenia dalszej taktyki wykorzystania materiau dowodowego poprzez okre-

lenie kolejnoci prowadzenia specjalistycznych bada kryminalistycznych, ze wskazaniem
rodzajw specjalnoci biegych, instytucji naukowych, naley sporzdzi notatk poogldzi-
now, ktr podpisuje kierownik doranej grupy.19 Notatk poogldzinow dot. wnioskw
z przeprowadzonych ogldzin naley wczy do akt kontrolnych sprawy. Notatka powinna
by sporzdzona w sposb nastpujcy:

Stopie, imi i nazwisko Miejscowo, data

Jednostka policji

NOTATKA SUBOWA
dot. wnioskw z przeprowadzonych ogldzin
miejsca zdarzenia (poda jakiego)

1. Data, miejsce i rodzaj zdarzenia.

2. Ocena prawidowoci zabezpieczenia miejsca zdarzenia.
3. Liczba i rodzaj zabezpieczonych ladw.
4. Przedmioty pozostawione na miejscu zdarzenia przez sprawc.
5. Wersje kryminalistyczne opracowane na podstawie ogldzin:
a) czas popenienia przestpstwa,
b) sposb przybycia i oddalenia si sprawcy z upem,
c) sposb pokonania przez sprawc zabezpieczenia obiektu (okreli przypuszczalnie
uyte w tym celu narzdzia),
d) inne charakterystyczne cechy dziaania sprawcy,
e) ocena kwalifikacji przestpczych sprawcw oraz stopie rozeznania przez niego miej-
sca przestpstwa.
6. Inne ustalenia dotyczce sprawcw, m.in. oglna sprawno fizyczna, budowa anato-
miczna, ubir oraz ewentualne umiejscowienie ladw naniesionych na ciao, odzie
sprawcy podczas popenienia przestpstwa.
7. Moliwoci badawcze oraz propozycje sposobu wykorzystania zabezpieczonych ladw
i przedmiotw, okrelenie kolejnoci bada kryminalistycznych ze wskazaniem rodzaju
specjalnoci biegego, instytucji naukowej lub specjalistycznej.

Podpis sporzdzajcego notatk

19
89 ust. 4 Zarzdzenia 1426 KGP... op. cit.

64
 PRZYKADOWA DOKUMENTACJA PRZEBIEGU
I WYNIKW KRYMINALISTYCZNEGO BADANIA MIEJSCA ZDARZENIA

65
1. Notatki urzdowe dot. zabezpieczenia miejsca zdarzenia

st. sier. Janusz Kaszub Pia, 11.04.2011 r.

Wydzia Prewencji
KPP w Pile

NOTATKA URZDOWA

dot. zabezpieczenia miejsca kradziey z wamaniem

do mieszkania Jana Brzeziskiego zam. Pia, ul. B. Prusa 84/8

W dniu 11.04.2011 r. o godz. 815 na polecenie dyurnego KPP w Pile, wsplnie z sier.
Janem Maciejewskim, udaem si na miejsce kradziey z wamaniem do mieszkania Jana
Brzeziskiego s. Adama i Marii z d. Kowalska, zam. Pia, ul. B. Prusa 84/8,
ur. 19.06.1954 r. w Krakowie, PESEL 54061912345.
W trakcie rozmowy z pokrzywdzonym ustaliem, e w dniu dzisiejszym wrci
do domu z wczasw w Bugarii i o godz. 600 po wejciu do mieszkania stwierdzi nieporzdek,
powyrzucan z szaf odzie, wyjt pociel, wywrcone krzeso i oglny nieporzdek.
Drzwi wejciowe byy zamknite na klucz, tak jak przed wyjazdem, a szyba balkonowa
zostaa przez kogo wybita. Ponadto zauway, e przed wyjazdem osobicie zamkn drzwi
balkonowe, a w tej chwili s one otwarte.
Poprosiem pokrzywdzonego oraz jego maonk, aby do czasu przybycia grupy ope-
racyjno - procesowej przebywali w pomieszczeniu kuchennym (gdzie brak jest widocznych
ladw dziaania sprawcw), by w ten sposb chroni lady pozostawione przez spraw-
cw w pozostaych pomieszczeniach.
Wedug owiadczenia Janiny Brzeziskiej sprawcy skradli kasetk drewnian z za-
wartoci: 3 obrczek ze zota wartoci 2000 z, 1 piercionek zoty z koralowym oczkiem
wartoci 400 z, sznur kamieni szlachetnych - wartoci 300 z, par zotych kolczykw warto-
ci 800 z - czna warto utraconych przedmiotw szacowana jest przez wacicieli na 3500
z. Kasetka bya na grnej pce w szafie znajdujcej si w pokoju gocinnym.
Nastpnie udaem si do ssiadw mieszkajcych przy ul. B. Prusa 84 mieszkania 5,
6, 7, 9, 10, 11 i 12, tj. obok, pod oraz nad mieszkaniem pokrzywdzonych.
W trakcie rozmw z tymi ssiadami ustaliem, e lokator mieszkania nr 5, znajduj-
cego si pod mieszkaniem pokrzywdzonego - Jan Walewski, sysza odgosy w tym mieszka-
niu w nocy z 4 na 5.04.2011 r., ale nie zwrci na nie uwagi sdzc, e to waciciele wrcili
po tygodniowej nieobecnoci. Pozostali ssiedzi adnych odgosw nie syszeli, nikogo
te obcego nie zauwayli.
O godz. 900 na miejsce przestpstwa przybya grupa operacyjno - procesowa pod kie-
rownictwem asp. Romana Stakiewicza, ktrego poinformowaem o dotychczasowych
ustaleniach.

Sporzdzi:
st. sier. Janusz Kaszub

66
m. asp. Jan Kryza Radom, 12.05.2011 r.
Sekcja Prewencji KMP w Radomiu

NOTATKA URZDOWA

dot. zabezpieczenia miejsca rozboju

W dniu 11.05.2011 r. wsplnie z sier. Jerzym Kop peniem nocn sub patro-
low. O godz. 230 na ul. eromskiego podszed do nas
Marian Bieliski s. Mariana i Henryki z d. Sawicka
ur. 15.03.1949 r. w Radomiu
zam. w Radomiu, ul. Nowotki 16/2
PESEL 49031523456

i stwierdzi, e zosta pobity okoo godz. 100 w parku znajdujcym si w pobliu restauracji
Roxana. Sprawcy po pobiciu go dokonali przeszukania odziey i zabrali mu z portfela 860
z oraz dowd osobisty i telefon komrkowy. Drog radiow powiadomiem dyurnego KPP
w Radomiu o zaistniaym zdarzeniu i poprosiem o przysanie radiowozu, aby dokona
penetracji terenu w rejonie przestpstwa w celu ujcia sprawcw rozboju oraz przewiezienia
pokrzywdzonego do pogotowia ratunkowego w celu udzielenia pomocy lekarskiej.
Po przybyciu radiowozu pojechalimy wraz z pokrzywdzonym w poblie restauracji
Roxana, gdzie w pobliskim parku pokrzywdzony wskaza miejsce przestpstwa. Miejsce
przestpstwa zabezpieczyem osobowo, a nastpnie poleciem sier. Jerzemu Kopie, aby poje-
cha wraz z pokrzywdzonym radiowozem do pogotowia ratunkowego w celu opatrzenia la-
dw pobicia.
Na miejscu dokonaem sprawdzenia miejsca zdarzenia posugujc si latark. W trak-
cie sprawdzenia miejsca wskazanego przez pokrzywdzonego ujawniem podeptan, moc-
no zdart traw, a take 7 porozrzucanych biletw jednorazowych MPK w Radomiu oraz no-
tes w okadce papierowej podpisany nazwiskiem Bieliski. Ujawnione lady zabezpieczyem
przed wpywem warunkw atmosferycznych - przez przykrycie gazet. Nastpnie dokona-
em penetracji terenu przylegego do miejsca zdarzenia i udaem si w stron oddalonej
o 150 m restauracji Roxana, lokal by zamknity. W pobliu lokalu ani w parku nikogo nie
zauwayem. O godz. 430 na miejsce zdarzenia przybya grupa operacyjno - procesowa pod
kierownictwem podkom. Jana Banasia, ktremu przekazaem informacje o dotychcza-
sowych ustaleniach w powyszej sprawie.

Sporzdzi:
m. asp. Jan Kryza

67
2. Notatka o uyciu psa tropicego

KMP w Rybniku

KMP w Rybniku

KMP

68
3. Protokoy ogldzin miejsca zdarzenia

Durnakowski Hyba Mrowiski Potapiski

69
 Durnakowski Hyba Mrowiski Potapiski

70
Durnakowski Hyba Mrowiski Potapiski

71
 i sporzdzi szkic oglny.

Zaczniki 2: 1 - dokumentacja fotograficzna; 2 - szkic oglny

72
nr 245640, nr obiektywu 2011

73
74
75
76
77
4. Protok ogldzin osoby

ujawnienia

Mrz

Nowakowski May Mrz Kowal

78
 o dugoci 0,5 cm i szerokoci 0,2 cm.

o dugoci 1,2 cm i szerokoci 0,8 cm (patrz zdjcie nr 5).

Nowakowski May Mrz Kowal

79
 o dugoci 1,2 cm i szerokoci 0,8 cm (patrz zdjcie nr 7).

Nowakowski May Mrz Kowal

80
 x

Zacznik 1: dokumentacja fotograficzna

Nowakowski Kowal

Mrz

May

81
5. Protokoy ogldzin rzeczy

aparat fotograficzny Praktica PLC 3, nr 12345

nr 1410, materia negatywowy FUJI 200 DIN

Musia Maj Miosz

82
 ,,( ).

biaej papierowej
kopercie i oznaczono jako

Musia Maj Miosz

83
 (patrz zdjcie nr 7 i 8).

(patrz zdjcie nr 9).

cm. Na przedniej powierzchni majtek ujawniono wos, koloru ciemnego o dugoci 4,5 cm,
biaejwpapierowej
ktry zabezpieczono kopercie
biaej papierowej kopercie i oznaczono jako lad nr 3. Majtki oraz
miejsce ujawnienia wosa sfotografowano (patrz zdjcie nr 10, 11, 12).

13,
14).

o wymiarach 12,0 cm x 18,0 cm. Szalik

z plam sfotografowano (patrz zdjcie nr 15).
13).

16).

Musia Maj Miosz

84
 16

Zacznik 1: dokumentacja fotograficzna

85
 WRD KMP w Mysowicach

WRD KMP w Mysowicach

WTK KMP w Mysowicach

15.05.2012 r.

86
87
88
KMP w Mysowicach

89
6. Metryczki ladowe

90
7. lady kryminalistyczne zabezpieczone procesowo i technicznie

91
92
8. Dokumentacja fotograficzna
(dot. ogldzin miejsca kradziey z wamaniem przy ul. Tucholskiej)

ZDJCIE NR 1
WIDOK OGLNY MIEJSCA, W KTRYM DOKONANO PRZESTPSTWA.

93
 ZDJCIE NR 2
WEJCIE DO KLATKI
SCHODOWEJ.

ZDJCIE NR 3
DRZWI WEJCIOWE DO
MIESZKANIA, W KTRYM
DOKONANO PRZESTPSTWA.

94
 ZDJCIE NR 4
ZAMEK PATENTOWY
PODKLAMKOWY.
LAD NR 1.

ZDJCIE NR 5
ZAMEK TYPU YETI.
LAD NR 2.

95
 ZDJCIE NR 6
WIDOK OGLNY
PRZEDPOKOJU.

ZDJCIE NR 7
LAD SPODU OBUWIA
WIDOCZNY W WIETLE
REFLEKTORA.

96
 ZDJCIE NR 8
LAD SPODU OBUWIA BUTA
PRAWEGO UJAWNIONY PRZY
UYCIU CZARNEJ SADZY
ANGIELSKIEJ.
LAD NR 3.

ZDJCIE NR 9
WIDOK OGLNY POKOJU GOCINNEGO Z WIDOCZNYMI
LADAMI PENETRACJI.

97
 ZDJCIE NR 10
WIDOK PRZEWRCONYCH KASET WIDEO.

ZDJCIE NR 11
WIDOK LECYCH KSIEK I KASET MAGNETOFONOWYCH.

98
 ZDJCIE NR 12
WEJCIE DO DRUGIEGO PO-
KOJU. W CIANIE ZACHOD-
NIEJ POKOJU GOCINNEGO.

ZDJCIE NR 13
WIDOK MEBLOCIANKI Z
POOTWIERANYMI GRNYMI
DRZWIAMI

99
 ZDJCIA NR 14, 15
WIDOK DWUCZCIOWEGO
SEGMENTU ZE LADAMI
PENETRACJI I UJAWNIONYMI
LADAMI LINII PAPILARNYCH.

100
 ZDJCIE NR 16
LADY LINII PAPILARNYCH ODBI-
TEK TRZECH PALCW.
LAD NR 4.

ZDJCIE NR 17
LAD LINII PAPILARNYCH OPUSZKI PALCA. LAD NR 5

101
9. Szkice kryminalistyczne (sytuacyjne)

102
103
104
105
106
107
108
10. Notatki poogldzinowe dot. wnioskw z przeprowadzonych ogldzin

st. post. Piotr Broda Pia, dnia 14.01.2011 r.

Komenda Powiatowa Policji
w Pile

NOTATKA SUBOWA

dotyczca wnioskw z przeprowadzonych ogldzin miejsca rozboju

na osobie Janiny Jeewskiej zaistniaego w dn. 14.01.2011 r.
przy ul. Konopnickiej w Pile

W dniu 14.01.2011 r. do Komendy Powiatowej Policji w Pile zgosia si Janina Je-

ewska zam. Pia pl. Staszica 7/14 i zawiadomia o rozboju dokonanym na jej osobie, w wy-
niku ktrego skradziono jej torebk z zawartoci 30.000 z.
Z relacji wymienionej wynikao, e w dniu 14.01.2011r. okoo godziny 6.55 przeby-
waa w pobliu garau nr 16 usytuowanego w kompleksie garay przy ul. Konopnickiej ocze-
kujc na ma, ktry zapomnia wzi kluczy do garau i musia wrci po nie do domu.
Oczekujc, zauwaya, e od strony Przedszkola nr 4 nadjeda motocykl marki Jawa 350
a na nim dwch modych ludzi. W momencie, gdy przejedali obok niej, pasaer motocykla
schyli si i chwyci za torebk, ktr miaa przewieszon przez rami z zamiarem wyrwania.
W torebce znajdowaa si wypata dla jej pracownikw w kwocie 30.000 z. Mczynie uda-
o si wyrwa torebk, jednake motocykl wraz z pasaerami wywrci si. Jeden z mczyzn
zgubi beret, ktry mia na gowie oraz skaleczy si w twarz. Nastpnie sprawcy szybko pod-
nieli si i odjechali z miejsca zdarzenia w kierunku ul. Mickiewicza.
Dyurny KPP w Pile na miejsce zdarzenia wysa patrol zmotoryzowany w skadzie
sier. Sawomir Zieleniewski i post. Jacek Kruk. Wymienieni funkcjonariusze po przybyciu
na miejsce zastali tam ma zgaszajcej Stanisawa Jeewskiego, ktry owiadczy, e prze-
bieg zdarzenia zna tylko z relacji ony, gdy w momencie, gdy do niego doszo by w swoim
mieszkaniu, gdzie uda si po klucze do garau. Po powrocie pod gara zasta on roztrz-
sion i zapakan. Z trudem opowiedziaa o kradziey torebki z pienidzmi i okolicznociach,
w jakich do kradziey doszo. W czasie, gdy szed z domu w kierunku garay, jak i w czasie
rozmowy z on nie widzia ju sprawcw, ani te innych osb przebywajcych w pobliu.
Po chwili nadszed ssiad wymienionego Jan Lis zam. Pia pl. Staszica 7/16, z ktrym pani
Jeewska udaa si do KPP w Pile. W wyniku przestpstwa Jeewska odniosa obraenia
w postaci wywichnicia stawu barkowego i w zwizku z tym przewieziona zostaa do Szpita-
la Specjalistycznego w Pile przy ul. Rydygiera 1, gdzie udzielono jej pomocy medycznej.
Stanisaw Jeewski postanowi pozosta na miejscu do czasu przyjazdu patrolu policji.
Oczekujc, zauway lecy na asfalcie czarny beret pozostawiony prawdopodobnie przez
jednego ze sprawcw. Nie dotyka go jednak i nie chodzi w jego pobliu przypuszczajc,
e mog znajdowa si tam jeszcze inne lady.
Przybyli na miejsce zdarzenia funkcjonariusze policji w wietle latarek ujawnili na as-
faltowym podou w pobliu wskazanego przez Jeewskiego beretu lady w postaci dwch
plam substancji barwy brunatnej oraz lady zarysowania asfaltu i lece w tym miejscu od-
pryski lakieru barwy czerwonej. Wymienieni funkcjonariusze zabezpieczyli tam z napisem
POLICJA teren w promieniu 40 m od miejsca zdarzenia w celu niedopuszczenia do znisz-
czenia lub zatarcia ladw przez osoby postronne. Ponadto przeprowadzili penetracj terenu
przylegego do kompleksu garay oraz terenu przylegego do Przedszkola nr 4, w wyniku
ktrej nie ujawnili adnych ladw lub rzeczy mogcych stanowi dowd w sprawie.

109
 Grupa operacyjno-procesowa w skadzie st. post. Dariusz Trzciski, st. post. Tomasz
Dymecki i st. post. Piotr Broda, oddelegowana na miejsce zdarzenia przez dyurnego KPP
w Pile, w toku przeprowadzonych ogldzin miejsca zdarzenia dokonaa zabezpieczenia niej
wymienionych ladw:
ladu osmologicznego zabezpieczonego z beretu, poprzez naoenie za pomoc psety
pochaniacza na beret, nawonienie go pod foli aluminiow przez czas 30 minut, a nastp-
nie zapakowanie za pomoc psety do wyjaowionego soika typu twist. Utworzono
w ten sposb tzw. konserw zapachow. lad ten oznaczono nr 1a,
beret wykonany z czarnej weny zabezpieczony w caoci (lad nr 1),
lady biologiczne w postaci 2 plam substancji barwy brunatnej znajdujce si na podou
asfaltowym zeskrobane za pomoc skalpela do papierowych kopert (lady nr 2 i 3). lady
biologiczne w postaci wosw, zuszczonego naskrka mog znajdowa si rwnie na
materiale, z ktrego wykonany jest beret.
lady zarysowania asfaltowego podoa (lad nr 4), ktry sfotografowano,
lad w postaci odpryskw lakieru barwy czerwonej zabezpieczono w caoci i zapakowa-
no do woreczka strunowego (lad nr 5).

Wykonano dokumentacj fotograficzn miejsca zdarzenia oraz poszczeglnych la-

dw, zaznaczono pooenie ladw na szkicu oglnym. Na podstawie relacji przedstawionej
przez pokrzywdzon oraz ladw ujawnionych i zabezpieczonych w toku ogldzin, mona
przyj nastpujce wersje kryminalistyczne przebiegu zdarzenia.

Wersja 1

W dniu 14.01.2011 r. okoo godziny 6.45 dwaj modzi mczyni przyjechali motocy-
klem marki Jawa-350 koloru czerwonego na ul. Konopnick od strony ul. Reja i ustawili si
na wysokoci Przedszkola nr 4. Stanli pod drzewami rosncymi po prawej stronie jezdni.
Panujcy jeszcze mrok i sabe owietlenie ulicy sprawiy, e byli mao widoczni z dalszej
odlegoci. Obserwowali znajdujcy si przed nimi w odlegoci okoo 30 metrw kompleks
garay. Stali za drzewami za lekkim ukiem drogi, co powodowao, e byli niewidoczni dla
osb patrzcych od strony garay. Nie wyczali silnika motoru, w kadej chwili gotowi do
ruszenia z miejsca. Okoo godziny 6.55 zauwayli idcych w kierunku garay od strony
ul. Mickiewicza Janin Jeewsk i jej ma Stanisawa Jeewskiego. Osoby te podeszy do
garau nr 16. Mczyzna podchodzc do drzwi garau rkoma szuka w kieszeniach kluczy
do garau. Po chwili nerwowym krokiem odszed w kierunku ul. Mickiewicza. Janina Jeew-
ska pozostaa na miejscu, stojc w odlegoci okoo 3 metrw od drzwi garau nr 16 patrzya
za odchodzcym mem. Po chwili usyszaa goniejszy odgos pracy silnika dobiegajcy od
strony Przedszkola nr 4. Gdy odwrcia si w tamt stron zauwaya, e w jej kierunku je-
dzie motocykl, na ktrym siedzi dwch modych mczyzn. Jechali niezbyt szybko. Gdy
przejedali obok niej siedzcy z tyu mczyzna schyli si i chwyci rk za torebk, ktr
Janina Jeewska miaa przewieszon przez lewe rami i prbowa j zerwa. W pierwszej
chwili nie udao mu si to, gdy pasek torebki owin si wok rki kobiety, co spowodowa-
o silne szarpnicie, ktre omal nie przewrcio jej na jezdni. Opr spowodowa, e m-
czyni jadcy motorem stracili rwnowag i przewrcili si. Motor przewracajc si, tar me-
talowymi elementami o asfalt zanim si zatrzyma. W chwili uderzenia o podoe z kilku
miejsc na ramie odprysy mae kawaki powoki lakierniczej. Siedzcy z tyu mczyzna upa-
dajc nadal trzyma torebk Jeewskiej i w rezultacie udao mu si j zerwa z ramienia ko-
biety. Trzymajc torebk nie mg jednak rk zamortyzowa siy upadku i uderzy gow
o asfalt. W wyniku tego uderzenia spad mu beret z gowy i skaleczy si w twarz. Z rany za-
cza ciekn krew. Zanim udao mu si podnie dwie krople spady na asfalt. W tym czasie

110
kierujcy motorem szybko podnis go i usiad na nim gotowy do jazdy. Wwczas kobieta
spostrzega, e jest to czerwony motor marki Jawa-350. Nie udao jej si jednak dostrzec nu-
merw rejestracyjnych. Drugi z mczyzn podnis si i trzymajc w jednej rce torebk
wskoczy na motor. Obaj odjechali szybko w stron ul. Mickiewicza.
Mczyni wiedzieli, e w torebce Jeewskiej znajduje si dua suma pienidzy prze-
znaczona na wypaty dla jej pracownikw. To wanie od jednego z pracownikw dowiedzieli
si, e w dniu 14.01.2011 r. bdzie wypacane wynagrodzenie i e pienidze Jeewska za-
zwyczaj przywozi ze sob z domu najczciej w torebce. Wiedzieli take, e do pracy jedzi
codziennie okoo godziny 7.00 wasnym samochodem, ktry parkuje w garau nr 16 przy
ul. Konopnickiej, gdy przez kilka dni obserwowali j. Dokadnie zaplanowali ca akcj.
Sprzyjao im szczcie, gdy Stanisaw Jeewski zapomnia kluczy i poszed po nie do domu
pozostawiajc on sam, co w znacznym stopniu uatwio im zadanie, cho i tak byli zdecy-
dowani dokona kradziey tego dnia.

Wersja 2

Dwaj modzi mczyni poruszali si po terenie Piy motocyklem marki Jawa-350 ko-
loru czerwonego. Pilnie potrzebowali pienidzy na alkohol i inne rozrywki. Nigdzie nie pra-
cowali i nie mieli adnego rda dochodu. Wczeniej kilkakrotnie udawao im si bez wik-
szego problemu zdoby pienidze na tzw. wyrw. Robili to najczciej wieczorem lub wcze-
nie rano, gdy panowa zmrok. Podjedali motorem do samotnie idcych lub stojcych ko-
biet i wyrywali torebki noszone przez nie na ramieniu, po czym szybko odjedali z miejsca
zdarzenia. Najczciej udawao im si ukra drobne sumy pienidzy i podrczne przedmioty
noszone przez kobiety w torebkach.
W dniu 14.01.2011 r. okoo godziny 6.55 jechali ul. Konopnick w kierunku ul. Mic-
kiewicza szukajc ofiary. Bdc na wysokoci Przedszkola nr 4 zauwayli Janin Jeewsk
samotnie stojc przy garau nr 16 z torebk przewieszon przez lewe rami. Postanowili
wykorzysta sytuacj i dokona kradziey torebki. W pobliu nie byo wida adnych innych
osb. Sprawcy nie znali Janiny Jeewskiej, nie wiedzieli, e posiada wasn firm i przewozi
tego dnia znaczn sum pienidzy w torebce. Wybrali j jako swoj ofiar zupenie przypad-
kowo i wykorzystujc nadarzajc si okazj dokonali kradziey torebki z zawartoci pie-
nidzy.
Dotychczasowe ustalenia nie pozwalaj na odtworzenie cech zewntrznych sprawcw.
Opieraj si one gwnie na relacji pokrzywdzonej, ktra opisaa sprawcw jako modych
mczyzn nie podajc bliszych danych. Dalszych ustale w tym zakresie nie poczyniono
z uwagi na fakt, e J. Jeewska doznaa urazu i przebywa w szpitalu. Z relacji pokrzywdzonej
opisujcej zachowanie si sprawcw mona wywnioskowa, e byli to mczyni sprawni
fizycznie, gdy szybko wstali po upadku i usiedli na motor. Kierujcy musia te dysponowa
du si, gdy szybko podnis motor wacy okoo 300 kg.
Sprawcy podczas dokonywania przestpstwa przewrcili si na mokry asfalt w zwiz-
ku z tym naley przypuszcza, e na ich odziey pozostay lady zabrudze. Na odziey m-
czyzny, ktry skaleczy si w twarz mog wystpowa lady krwi i zadrapa. lady zabru-
dze i tarcia mogy pozosta rwnie na elementach konstrukcyjnych motocykla, ktrym po-
ruszali si sprawcy.
lady i przedmioty ujawnione i zabezpieczone w toku przeprowadzonych ogldzin
wykorzystane zostan do dalszych bada w nastpujcy sposb:
1. lad osmologiczny pobrany z beretu po wytypowaniu sprawcy i pobraniu materiau po-
rwnawczego naley przesa wraz z tym materiaem do Laboratorium Kryminalistyczne-
go KWP w Poznaniu Pracowni Osmologicznej w celu przeprowadzenia ekspertyzy

111
 i stwierdzenia czy lad zabezpieczony na miejscu zdarzenia jest identyczny z pobranym
materiaem porwnawczym pochodzcym od wytypowanego sprawcy.
2. Zabezpieczony w caoci beret naley przesa do Pracowni Biologicznej Laboratorium
Kryminalistycznego KWP w Poznaniu w celu ujawnienia i zabezpieczenia mogcych si
na nim znajdowa ladw biologicznych w postaci wosw i naskrka oraz przeprowa-
dzenia bada ustalajcych kod genetyczny. W dalszej kolejnoci naley sprawdzi czy
w prowadzonych zbiorach figuruje osoba o ustalonym kodzie genetycznym.
3. Zabezpieczone lady substancji barwy brunatnej naley przesa do Pracowni Biologicz-
nej Laboratorium Kryminalistycznego KWP w Poznaniu w celu stwierdzenia czy zabez-
pieczona substancja jest krwi, czy pochodzi od czowieka, jeeli tak to jakiej pci, jakie
byo rdo krwawienia, ustalenia kodu genetycznego.
4. Zabezpieczone odpryski powoki lakierniczej barwy czerwonej w przypadku odnalezienia
motocyklu, ktrym poruszali si sprawcy i pobrania materiau porwnawczego naley
przesa wraz z tym materiaem do Laboratorium Kryminalistycznego KWP w Poznaniu,
Pracowni Chemii w celu stwierdzenia, czy lady zabezpieczone na miejscu zdarzenia
i materia porwnawczy pochodz z tego samego rda.
5. Jeeli na motocyklu pozostay lady odpryskw lakieru, mona sprbowa przeprowadzi
badania na cao w Laboratorium Kryminalistycznym KWP w Poznaniu w Pracowni
Mechanoskopii.

Powysz notatk sporzdzono w celu dalszego wykorzystania w prowadzonym po-

stpowaniu

Sporzdzi:
st. post. Piotr Broda

112
St. sier. Sylwester Olchowik Pia, dn. 20.01.2011 r.
Wydzia Dochodzeniowo-ledczy
KPP w Pile

NOTATKA SUBOWA

dot. wnioskw z przeprowadzonych ogldzin miejsca

kradziey z wamaniem do apteki w Pile, przy ul. Maej 2

W dniu 20.01.2011 r. o godz. 9.00 dyurny KPP w Pile zosta powiadomiony przez
Wojciecha Mroza zam. Pia, ul. Krucza 3/1 o wamaniu do jego apteki mieszczcej si w Pile
przy ul. Maej 2. Po przyjciu informacji na miejsce zdarzenia uda si patrol zmotoryzowany
w skadzie: post. Edyta Kozio, sier. Radosaw Czernecki z Wydziau Prewencji KPP w Pile.
W toku podjtych czynnoci dokonano:
a) zabezpieczenia miejsca zdarzenia,
b) penetracji terenu przylegego do miejsca zdarzenia,
c) rozpytania osb w celu ustalenia wiadkw.

Patrol zabezpieczajcy prawidowo wykona swoje czynnoci, a przybya na miejsce

zdarzenia grupa operacyjno-procesowa w skadzie: st. sier. Sylwester Olchowik, asp. Tade-
usz Walczak i st. sier. Adam Wolny dokonaa ponadto:
a) ogldzin miejsca zdarzenia,
b) przyjcia zawiadomienia o popenionym przestpstwie i przesuchania zawiadamiajcego
w charakterze wiadka.

Podczas ogldzin miejsca zdarzenia ujawniono i zabezpieczono nastpujce lady:

a) wgniecenia na ocienicy drzwi lad nr 1 oraz na skrzydle drzwi lad nr 2,
b) metalowy om lad nr 3,
c) lady linii papilarnych lad nr 4 i 5,
d) plam substancji koloru brunatnego przypominajc krew lad nr 6.

Wykonane wstpne czynnoci pozwalaj na sformuowanie nastpujcych wnioskw:

a) sprawca wszed do apteki po uprzednim wywaeniu drzwi przy pomocy ujawnionego o-
mu lub podobnie dziaajcego narzdzia,
b) sprawca dokona wamania w porze midzy godz. 21.00 a 8.00,
c) dokonujcy wamania zna rozkad pomieszczenia, gdy leki zostay zabrane tylko z jed-
nej pki i tylko ich dwa rodzaje,
d) sprawca dziaa szybko o czym wiadczy wybita szyba w szafie na leki i nieporzdek na
pce,
e) sprawca mg wczeniej dokonywa zakupw w tej aptece, poniewa dokadnie wiedzia,
gdzie znajduj si interesujce go leki ( brak penetracji na innych pkach, w szafkach
i kasie),
f) przestpc moe by osoba uzaleniona od narkotykw, o czym wiadcz zabrane przez
niego leki, m.in.: morfina, dolargan,
g) sprawc moe by osoba nieuleczalnie chora, cierpica z powodu blu, niemajca rod-
kw na zakup morfiny,
h) sprawc moe by osoba uzaleniona od lekw,

113
i) sprawca przed zdarzeniem mg zosta ranny i odczuwa bl w tym celu dokona zaboru
morfiny (mg by np. postrzelony lub zosta ranny w trakcie dokonywania innego prze-
stpstwa),
j) sprawca w trakcie dokonywania czynu przestpnego najprawdopodobniej si skaleczy,
gdy na miejscu przestpstwa ujawniono plam substancji przypominajc krew.

W zwizku z powyszym, po wszczciu postpowania przygotowawczego proponuj:

1. lad nr 1 i 2 w postaci wgniece zabezpieczonych odlewami silikonowymi oraz lad nr 3

- metalowy om ujawniony w pomieszczeniu apteki przesa po wydaniu postanowienia
o dopuszczeniu dowodu z opinii biegego do Pracowni Mechanoskopii Laboratorium
Kryminalistycznego KWP w Poznaniu w celu ustalenia czy lady wgniece odwzorowane
za pomoc silikonu zabezpieczone na miejscu zdarzenia pochodz od omu, ktry zosta
zabezpieczony na miejscu zdarzenia,
2. Pobra materia porwnawczy (zdaktyloskopowa waciciela apteki i personel na karty
eliminacyjne palcw i doni) i przesa wraz z materiaem dowodowym (ladem nr 4 i 5)
i wnioskiem o zarejestrowanie ladw linii papilarnych w systemie AFIS do Pracowni
Daktyloskopii i Automatycznej Identyfikacji Daktyloskopijnej Laboratorium Kryminali-
stycznego KWP w Poznaniu w celu przeprowadzenia badania eliminacyjnego, oceny ja-
koci ladw, a nastpnie ewentualnego wczenia ich do zbiorw ladw NN, zareje-
strowania i sprawdzenia w AFIS,
3. W przypadku pozytywnego wyniku sprawdzenia w AFIS naley sprawdzi alibi wytypo-
wanej osoby i pobra materia porwnawczy do identyfikacji - zdaktyloskopowa podej-
rzanego, sporzdzi postanowienie o dopuszczeniu dowodu z opinii biegego i ponownie
przesa wraz z materiaem dowodowym ( ladem nr 4 i 5) do Pracowni Daktyloskopii
i Automatycznej Identyfikacji Daktyloskopijnej Laboratorium Kryminalistycznego KWP
w Poznaniu,
4. lad nr 6 w postaci plamy substancji koloru brunatnego przypominajcej krew zabezpie-
czonej na czterech jaowych wymazwkach umieszczonych w opisanej, papierowej ko-
percie przesa wraz z wydanym postanowieniem o dopuszczeniu dowodu z opinii biege-
go do Pracowni Biologii Laboratorium Kryminalistycznego KWP w Poznaniu w celu
ustalenia: czy na zabezpieczonych wymazwkach znajduj si lady krwi ludzkiej, jeeli
s to lady krwi ludzkiej, to jaki jest jej profil DNA, czy profil DNA wystpuje w bazie
DNA, jeeli tak to od kogo pochodzi, jaka jest pe osoby, od ktrej krew pochodzi.
5. W przypadku ustalenia podejrzanego pobra od niego materia porwnawczy, sporzdzi
postanowienie o dopuszczeniu dowodu z opinii biegego do Pracowni Biologii Laborato-
rium Kryminalistycznego KWP w Poznaniu i przesa wraz z materiaem dowodowym
w celu przeprowadzenia bada identyfikacyjnych.

Sporzdzi:
st. sier. Sylwester Olchowik

114
 ZNAKI STOSOWANE PRZY SPORZDZANIU SZKICW
KRYMINALISTYCZNYCH (SPECJALISTYCZNYCH)20

20
Rozdzia 11 Decyzji nr 13 Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji z dnia 28 stycznia 2008 r. w sprawie
wprowadzenia do uytku Zestawu zasadniczych umwionych znakw operacyjnych waciwych dla komrek
organizacyjnych Ministerstwa Spraw Wewntrznych i Administracji oraz jednostek organizacyjnych podlegych lub
nadzorowanych przez Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji (Dz. Urz. MSWiA z 2008 r. Nr 5 poz. 16).

115
 11.1. lady

116
117
 11.2. Pojazdy

118
119
120
11.3. Zabudowania i obiekty budowlane, obiekty komunikacyjne i infrastruktura
drogowa

121
122
123
124
125
126
127
11.4. Rzuty budynkw oraz przedmioty wyposaenia mieszka i lokali

128
129
130
131
11.5. Zbiorniki i cieki wodne oraz urzdzenia hydrotechniczne

132
133
11.6. Rzeba i elementy pokrycia terenu

134
135
136
137
138
139
 BIBLIOGRAFIA

Literatura

Czerw S, Kryminalistyczne badanie miejsc zdarze. /w:/Technika kryminalistyczna, t. I.

Kdzierski W.(red.) Wydawnictwo Wyszej Szkoy Policji w Szczytnie, Szczytno 1995.
Czerw S., Kryminalistyczne badanie miejsca zdarzenia (w teorii i praktyce), Wydawnic-
two Wyszej Szkoy Policji w Szczytnie, Szczytno 1982.
Goc M., Kasprzak J., Mianownictwo przedmiotw ogldzin, Wydawnictwo Centrum
Szkolenia Policji w Legionowie, Legionowo 1997.
Goc M., Zajder M., Nowoczesno ogldzin procesowo kryminalistycznych. Studia
i materiay, Wydawnictwo Wyszej Szkoy Policji w Szczytnie, Szczytno 1999.
Gruza E., Goc M., Moszczyski J., Kryminalistyka czyli rzecz o metodach ledczych,
Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008.
Hanausek T., Kryminalistyka, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Krakw 2005.
Hoyst B., Kryminalistyka, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa 2004.
Kaczmarek M., Bro palna i lady jej uycia, Wydawnictwo Szkoy Policji w Pile, Pia
1999.
Kaczmarek M., Praktyczne aspekty wyznaczania staych punktw odniesienia podczas
ogldzin miejsc zdarze, Wydawnictwo Szkoy Policji w Pile, Pia 2006.
Kdzierska G.(red.) Technika kryminalistyczna, t. II., Wydawnictwo Wyszej Szkoy Po-
licji w Szczytnie, Szczytno 2007.
Kdzierska G., Betlejewski M., Ogldziny /w:/ Technika kryminalistyczna, t. I., Kdzier-
ski W.(red.), Wydawnictwo Wyszej Szkoy Policji w Szczytnie, Szczytno 2007.
Kulicki M., Kryminalistyka. Wybrane zagadnienia teorii i praktyki ledczo-sdowej., Wy-
dawnictwo Uniwersytetu Mikoaja Kopernika, Toru 1994.
Maliski R., Fotografie kryminalistyczne, /w:/ Technika kryminalistyczna t. I.., Kdzier-
ski W. (red.) Wydawnictwo Wyszej Szkoy Policji w Szczytnie, Szczytno 1995.
Marek M., Prawo Karne, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa 2005.
Mazepa J.,(red.) Vademecum technika kryminalistyki, Wydawnictwo Wolters Kluwer Pol-
ska, Warszawa 2009.
Procedury postpowania Policji podczas organizowania i przeprowadzania ogldzin
miejsca przestpstwa Wydawnictwo Komendy Gwnej Policji, Warszawa 2001.
Ukraiski J., Postpowanie przygotowawcze w sprawie o wypadek drogowy- cz tech-
niczna, Wydawnictwo R-press Spka z o.o. Rzeszw 1992.
Widacki J., (red.) Kryminalistyka, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa 2008.

II. Akty normatywne

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r., Kodeks postpowania karnego (Dz. U. nr 89, poz.555 ze
zm.).
Rozporzdzenie Ministra Sprawiedliwoci z dnia 2 czerwca 2003 r. w sprawie rodzaju
urzdze i rodkw technicznych do utrwalania obrazu lub dwiku dla celw proceso-
wych oraz sposobw przechowywania, odtwarzania i kopiowania zapisw (Dz. U. nr 107,
poz. 1005).
Rozporzdzenie Ministra Sprawiedliwoci z dnia 24 marca 2010 r. Regulamin wewntrz-
nego urzdowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury (Dz. U. nr 49,
poz. 296).

140
 Decyzja nr 13 Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji z dnia 28 stycznia 2008 r.
w sprawie wprowadzenia do uytku Zestawu zasadniczych umwionych znakw opera-
cyjnych waciwych dla komrek organizacyjnych Ministerstwa Spraw Wewntrznych
i Administracji oraz jednostek organizacyjnych podlegych lub nadzorowanych przez Mi-
nistra Spraw Wewntrznych i Administracji (Dz. Urz. MSWiA z 2008 r. nr 5 poz. 16).
Zarzdzenie nr 1426 Komendanta Gwnego Policji z dnia 23 grudnia 2004 r. w sprawie
metodyki wykonywania czynnoci dochodzeniowo-ledczych przez suby policyjne wy-
znaczone do wykrywania przestpstw i cigania ich sprawcw (Dz. Urz. KGP z 2005 r.
nr 1, poz.1).
Zarzdzenie nr 609/07 Komendanta Gwnego Policji z dnia 25 czerwca 2007 r. w spra-
wie sposobu penienia suby na drogach przez policjantw (Dz. Urz. KGP nr 13, poz.
100).
Zarzdzenie nr 768/07 Komendanta Gwnego Policji z dnia 14 sierpnia 2007 r. w spra-
wie form i metod wykonywania zada przez policjantw penicych sub patrolow
oraz koordynacji dziaa o charakterze prewencyjnym (Dz. Urz. KGP nr 15, poz.119).
Zarzdzenie nr 1386/09 Komendanta Gwnego Policji z dnia 17 listopada 2009 r. w
sprawie metod i form wykonywania zada przez policjantw penicych sub na wo-
dach
i terenach przywodnych (Dz. Urz. KGP nr 15, poz. 70).
Zarzdzenie nr 764/10 Komendanta Gwnego Policji z dnia 4 czerwca 2010 r. zmieniaj-
ce zarzdzenie w sprawie form i metod wykonywania zada przez policjantw penicych
sub patrolow oraz koordynacji dziaa o charakterze prewencyjnym (Dz. Urz. KGP
nr 7, poz. 21)
Zarzdzenie nr 1667/10 Komendanta Gwnego Policji z dnia 5 listopada 2010 r. zmienia-
jce zarzdzenie w sprawie sposobu penienia suby na drogach przez policjantw.
Wytyczne nr 3 Komendanta Gwnego Policji z dnia 5 lipca 2007 r. w sprawie postpo-
wania policjantw na miejscu zdarzenia drogowego.

141