Lista Zada

n Nr 2 ROWNANIA
RO ZNICZKOWE
B1 27 lutego 2017 r.
Grzegorz Karch http://www.math.uni.wroc.pl/karch/B1

Majac dwadziescia lat, myslalem tylko o kochaniu.

Potem kochalem juz tylko myslec.
Albert Einstein

Zadanie 29. Udowodnij nastepujace twierdzenie: Zal oz my, z e f (x) i f 0 (x) sa ciagle na odcinku
0
a x b oraz |f (x)| < 1 na tym odcinku. Zal oz my dodatkowo, z e ciag zdefiniowany rekuren-

cyjnie xn+1 = f (xn ) spelnia: xn [a, b] dla wszystkich n = 0, 1, 2, 3, .... Przy tych zalozeniach ciag

xn zbiega, gdy n , do jedynego rozwiazania r ownania: x = f (x).
Wskazowka. Przeprowadzic dow

od wedlug nastepujacego schematu:

1. Opierajac sie na Twierdzeniu o Wartosci Sredniej, udowodnic, z e

|xn xn1 | = |f 0 ()(xn1 xn2 )| |xn1 xn2 |

dla pewnej stalej [a, b].

xn1 | n1 |x1 x0 |.
2. Indukcyjnie pokazac, z e |xn P

3. Udowodnic zbieznosc szeregu n=1 (xn xn1 ). P
n
4. Zapisujac xn w postaci sumy teleskopowej xn = k=0 (xk xk1 ) + x0 udowodnic, z e limn xn = y

dla pewnego y [a, b].
5. Jednoznacznosc rozwiazania wywnioskowac z rownosci: y1 y2 = f (y1 ) f (y2 ) = f 0 ()(y1 y2 ) dla

pewnego lezacego pomiedzy y1 i y2 .

Zadanie 30. Udowodnij, z e r ownanie x = sin x+1/4 ma jedyne rozwiazanie na odcinku [/4, /2].

Udowodnij, z e ciag iteracji x0 [/4, /2], xn+1 = sin xn + 1/4 zbiega do tego rozwiazania.

Zadanie 31. Inny dow od uproszczonej wersji Lematu Gronwalla (zob. lemat na drugiej stronie).
Niech w(t) bedzie nieujemna ciagla funkcja spelniajaca

Z t
w(t) L w(s) ds
t0

na odcinku t0 t t0 + . Poniewaz w jest ciagla, istnieje taka stala A, z e 0 w(t) A dla

wszystkich t0 t t0 + .
a) Udowodnij, z e w(t) LA(t t0 ).
b) Uzyj tego oszacowania do dowodu, z e w(t) AL2 (t t0 )2 /2.
c) Pokaz indukcyjnie, z e w(t) ALn (t t0 )n /n!.
d) Udowodnij, z e w(t) = 0 dla t0 t t0 + .
Zadanie 32. Rozwazamy funkcje f (x) = xa (a IR to ustalony parametr) na przedziale [1, 1].

Udowodnic, z e f spelnia warunek Lipschitza, gdy a 1 i nie spelnia tego warunku gdy a < 1.
Zadanie 33. Wyprowadz wz or na n-ta iteracje Picarda yn (x) i oblicz jej granice gdy n dla

podanych zagadnie n Cauchyego: a) y 0 = y, y(0) = 1 b) y 0 = 2xy, y(0) = 1 c) y 0 + y 2 = 0,
y(0) = 0 d) y 0 y 2 = 0, y(0) = 1
Zadanie 34. Zbadac jak zachowuje sie ciag kolejnych przyblize n utworzony dla zagadnienia po-

czatkowego x0 = x2 , x(0) = 1 na odcinku [0, 2], jezeli x0 (t) 1.

Zadanie 35. Stosujac Lemat Gronwalla, udowodnij, z e y(t) = 1 jest jedynym rozwiazaniem

zagadnienia y 0 = t(1 + y), y(0) = 1.
Zadanie 36. Stosujac Tw. Picarda-Lindelofa dla podanich nizej zagadnie n Cauchyego udowodnij,

z e rozwiazanie y = y(t) istnieje na zadanym przedziale. Nastepnie stosujac Lemat Gronwalla,

wykaz, z e jest to jedyne rozwiazanie.

a) y 0 = y 2 + cos t2 ; y(0) = 0; 0 t 1/2
b) y 0 = 1 + y + y 2 cos t; y(0) = 0; 0 t 1/3
Zadanie 37. Uzasadnij, z e zagadnienie y 0 = 1 + y 2 , y(0) = 0 nie ma rozwiazania okreslonego na

calej prostej.
Zadanie 38. Znajdz rozwiazanie zagadnienia y 0 = t 1 y 2 , y(0) = 1, roz ne od rozwiazania
p

y(t) 1. Kt ore z zaloze
n Tw. Picarda-Lindelofa nie jest spelnione?
1
Zadanie 39. Zakladamy, z e f jest funkcja ciagla i ograniczona na IR. Pokazac, z e rownanie

y 0 + y = f (t) ma dokladnie jedno rozwiazanie y(t) ograniczone. Pokazac, z e jezeli zalozymy, z e f

jest funkcja okresowa, to rozwiazanie ograniczone y tez jest funkcja okresowa.

Zadanie 40. Pokazac, z e jezeli zagadnienie x0 = f (t, x), x(t0 ) = x0 ma dwa rozwiazania, to ma

ich nieskonczenie wiele.
Zadanie 41. Rozwazmy r ownanie 2x = t2 x . Rozwiazania x 0 i x = t2 spelniaja warunki

poczatkowe x = x = 0 dla t = 0. Wyjasnic dlaczego zachodzi ta niejednoznacznosc rozwiaza n.

Zadanie 42. Dla jakich wartosci parametru a rownanie x = x |log x|a z warunkiem poczatkowym

x(0) = 0 ma jednoznaczne rozwiazanie? A jesli x(0) = 1 ?

Zadanie 43. Udowodnic, z e jezeli funkcja = (t) jest ciagla na odcinku otwartym (a, b) oraz

spelnia oszacowanie |(t1 ) (t2 )| L|t1 t2 | dla wszyskich t1 , t2 (a, b) i pewnej stalej L,
to istnieja granice limta (t) oraz limtb (t). Fakt ten odgrywa kluczowa role w twierdzeniu o

przedluzaniu rozwiaza n.

Iteracje Picarda.
Twierdzenie. Funkcja y = y(t) jest rozwiazaniem zagadnienia

dy
= f (t, y), y(t0 ) = y0 (1)
dt
wtedy i tylko wtedy gdy y = y(t) jest rozwiazaniem rownania calkowego

Z t
y(t) = y0 + f (s, y(s)) ds.
t0

Iteracje Picarda dla zagadnienia Cauchyego (1) to ciag funkcji yn (t), n = 0, 1, 2, 3, ..., zdefiniowanych

nastepujaco

Z t
y0 (t) y0 , yn+1 (t) = y0 + f (s, yn (s)) ds.
t0
2 3 n
Przyklad. Ciag iteracji Picarda dla zagadnienia dy c yn (t) = 1 + t + t2! + t3! + ... + tn! .
dt = y, y(0) = 1 ma posta

Na wykladzie rozwazano zagadnienie Cauchyego
dy
= f (t, y), y(t0 ) = y0 . (2)
dt
Sformulowano i udowodniono nastepujace twierdzenie.

Twierdzenie. (Picarda-Lindel ofa) Zaloz my, z e funkcje f (t, y) i fy
(t,y)
sa ciagle w prostokacie

R = {(t, y) : t0 t t0 + a, |y y0 | b}.
b


Obliczmy M = max(t,y)R |f (t, y)| oraz = min a, M .
dy
Wtedy zagadnienie poczatkowe dt = f (t, y), y(t0 ) = y0 ma dokladnie jedno rozwiazanie y(t) na odcinku

t0 t t0 + . Podobny wynik jest prawdziwy dla t < t0 .
Najwazniejsze fakty z dowodu:
 Najpierw dowodzi sie, z e ciag iteracji Picarda yn (t) zbiega jednostajnie do pewnej funkcji y(t).

 Nastepnie przechodzac do granicy otrzymujemy, z e funkcja y(t) jest rozwiazaniem rownania calkowego

rownowaznego zagadnieniu (2).
 Aby udowodnic jednoznacznosc rozwiaza n postepujemy nastepujaco. Zakladamy (nie wprost), z e mamy

dwa rozwiazania y(t) i y(t) zagadnienia (2). Definiujemy funkcje w(t) = y(t) y(t) i dowodzimy, z e

spelnia ona nierownosc Z t
|w(t)| L |w(s)| ds
t0

dla pewnej stalej L. Aby udowodnic, z e w(t) 0 na odcinku [t0 , t0 + ] stosujemy lemat Gronwalla.
Twierdzenie. (Lemat Gronwalla) Zal oz my, z e funkcja u(t) jest nieujemna na przedziale [t0 , T ] i spelnia
na tym przedziale nier
ownosc calkowa

Z t
u(t) a + b u(s) ds
t0

dla wszyskich t [t0 , T ] i pewnych stalych a 0 i b > 0. Wtedy zachodzi oszacowanie u(t) aeb(tt0 ) .
Uwaga. W dowodzie jednoznacznosci rozwiaza n zagadnienia (2) stosujemy to twierdzenie z a = 0.

2