Maszyny

elektryczne
Maszyny synchroniczne 1
Prof. dr hab. in. Tadeusz Skoczkowski
Prdnica synchroniczna
Uzwojenie, Droga dla strumienia
Bieguny magnetyczne umieszczone magnetycznego
w statorze. umieszczona w
Obracaj si z waem stojanie

Biegun N

VT Napd wau

Biegun S
+

Wa
Prdnica synchroniczna
Droga dla strumienia
Uzwojenie, Uzwojenie twornika magnetycznego
umieszczone umieszczona w stojanie
w statorze. Prd twornika
Obwd magnetyczny
Ia dla strumienia
wzbudzenia wiruje z
rotorem
Uzwojenie
wzbudzenia North
pole

VT Napd wau
South
+ Prd pole
wzbudzenia
+
If Vf
Maszyna synchroniczna
Silnik synchroniczny
Droga dla strumienia
Uzwojenie twornika magnetycznego umieszczona w
stojanie
Prd twornika
Obwd magnetyczny dla
Ia strumienia wzbudzenia
wiruje z rotorem

Uzwojenie
VT wzbudzenia

VT Napd wau

+ Prd
wzbudzenia
+
If Vf
Maszyna synchroniczna
Droga dla strumienia
Uzwojenie twornika magnetycznego umieszczona w
Prd twornika stojanie

Ia Obwd magnetyczny dla

strumienia wzbudzenia
wiruje z rotorem
Uzwojenie
VT wzbudzenia

Zerowy prd
Prd wzbudzenia,
wzbudzenia tak e wirnik
nie obraca si
If V Voltomierz
Maszyna synchroniczna cylindryczna.
Budowa
Stator with
laminated iron core B
A
Slots with
phase
C- winding
A+ +
+ +
B+

+
+
N S
Rotor with

-
-
dc winding
B- -
-
-
A-
C+
C
Maszyna synchroniczna
jawnobiegunowa. Budowa
 Maszyna synchroniczna
jawnobiegunowa. Budowa

Stator with
B+ A-
C- laminated iron core B+
C+
N C- N
- + - +
- + B-

+
+
-
-
- +
A- A+
S
- +
A+ - + S
A+
Rotor with

+
+

-
-
- + Slots with B- + -
+ -
dc winding S phase C-
N
C+ winding C+
B- B+
A-

Dwubiegunowa Czterobiegunowa
Generator synchroniczny. Widok

Generator

Exciter
 Steam turbine open

Shaft with Low-pressure High-pressure

moving blades turbine turbine

Middle
bearing

Stationary part

2007-06-05 360 Topic 1, Components.ppt 11

 Steam Turbine Blades

2007-06-05 360 Topic 1, Components.ppt 12

 Turbine, generator and main
transformer of Kyrene Generation
Station. (Courtesy Salt River Project).

2007-06-05 360 Topic 1, Components.ppt 13

Generator synchroniczny. Przekrj
Generator synchroniczny. Stator

Metal frame

Laminated iron
core with slots

Insulated copper
bars are placed in
the slots to form
the three-phase
winding
Generator synchroniczny. Rotor
Generator synchroniczny. Rotor
Generator synchroniczny. Rotor

Steel
retaining
ring

Shaft
Shaft

Wedges
DCcurrent
DC current
terminals
terminals
 Fig 1.15 Salient Pole Rotor
North
Poles

South

Slip
ring
Pole
North winding
2007-06-05 360 Topic 1, Components.ppt 19
Synchronous Machines

Figure 6.9Stator of a large salient pole hydro generator; inset

shows the insulated conductors and spacers.
 Synchronous Machines

Figure 6.10 Large hydro generator rotor with view of the vertical poles.
Maszyna synchroniczna. Schemat

1. Twornik (stojan)
2. Obwd wzbudzenia (wirnik)
3. Piercienie lizgowe
4. szczotki
5. Wzbudnica
6. Regulator napicia wzbudnicy

Maszyna
synchroniczna
odwrcona
Maszyna synchroniczna. Przekrj i ukad
pocze

Copyright 2006 by Sperika Enterprises and

Theodore Wildi
published by Pearson Education, Inc.
Electrical Machines, Drives, and Power Upper Saddle River, New Jersey 07458
Systems, 6e All rights reserved.
 Typowy ukad wzbudzenia maszyny
synchronicznej

Copyright 2006 by Sperika Enterprises and

Theodore Wildi
published by Pearson Education, Inc.
Electrical Machines, Drives, and Power Upper Saddle River, New Jersey 07458
Systems, 6e All rights reserved.
 Ukad bezszczotkowego wzbudzenia silnika
synchronicznego

Copyright 2006 by Sperika Enterprises and

Theodore Wildi
published by Pearson Education, Inc.
Electrical Machines, Drives, and Power Upper Saddle River, New Jersey 07458
Systems, 6e All rights reserved.
Generator synchroniczny. Schematy zastpcze
Maszyna synchroniczna. Powstawanie
momentu
Zagadnienia przestrzenno-czasowe
 Maszyna synchroniczna.
e = p m
Sumowanie
przepyww stojana i
wirnika w MS 3f

Zwizki przestrzenno-czasowe
 Maszyna synchroniczna z wirnikiem
cylindrycznym. Nienasycona
Strumie oddziaywania
Strumie twornika
=const wzbudzenia

Zasada superpozycji

Strumie rozproszenia twornika

Maszyna synchroniczna z wirnikiem
cylindrycznym. Nasycona
const
MS. Prdnica z wirnikiem cylindrycznym.
Nienasycona i nasycona - porwnanie
MS. Prdnica z
wirnikiem
cylindrycznym

U=const
P=const
Iw=var
Uproszczony wykres wskazowy, dla maszyny
synchronicznej nienasyconej z wirnikiem
cylindrycznym
cP
U = const , f = const , E W = const , P = var

A B


XI
U
EW

U
Praca generatorowa
I Praca silnikowa
Stan stabilny Stan stabilny
C I
0
Praca generatorowa Praca silnikowa U EW
Stan niestabilny Stan niestabilny
P = m sin
X

- kt przesunicia fazowego, pomidzy napiciem

fazowym i prdem fazowym maszyny synchronicznej
;
Stany pracy maszyny
synchronicznej
MS. Wykres koowy maszyny cylindrycznej

U=const
Iw=const
P=var

R=0
MS. Wykres koowy maszyny cylindrycznej

U=const
Iw=const R0
P=var
MS. Stan zwarcia
Stosunek zwarcia

kz=0.5

kz=1.0
MS. Charakterystyki zewntrzne
MS. Charakterystyki zewntrzne
MS. Oddziaywanie twornika
Obcienie pojemnociowe
(oddziaywanie domagnesowujce)

Obcienie indukcyjne
(oddziaywanie
rozmagnesowujce)
Prdnica synchroniczna. Charakterystyki
regulacji
Prdnica synchroniczna. Charakterystyki
regulacji
Charakterystyka momentu elektromagnetycznego
(mocy elektromagnetycznej) maszyny
synchronicznej
M , P [ Nm, W ]

M , P = f ( ) przy U = const
EW , I W = const
Praca niestabilna
f = const

M max 1
EW 1

EW 2 < EW 1
M max 2
Mn
M max 3 EW 3 < EW 2

Praca
generatorowa

0
90 0 180 0
Silnik synchroniczny

Indukcyjne
obcienie sieci

Pojemnociowe
obcienie sieci
Prdnica z wirnikiem cylindrycznym.
Charakterystyki regulacji
MS. Moment elektromagnetyczny.
Przecialno

Pe Przecialno Mmax Pmax

M = 9 . 55
e
n maszyny p= =
P = mUI cos synchronicznej Mn Pn
UE
P = m w
sin
X d
MS. Prdnica z wirnikiem
cylindrycznym
Maszyna synchroniczna. Stabilno
pracy
Zmiana P
Charakterystyka regulacyjna maszyny synchronicznej
cylindrycznej nienasyconej pracujcej na sie sztywn

I W , EW [ A, V ] I W , EW = f (P )
przy U = const
f , n = const
cos , Q = const

Praca Praca
silnikowa generatorowa

cos i = const , Q1 = const

cos = 1, Q2 = 0

cos p = const , Q3 = const

P
0 kW
Krzywe V (Mordeya) maszyny synchronicznej
cylindrycznej nienasyconej, pracujcej na sie
sztywn
I [ A] I = f (IW , EW )
Praca niestabilna
przy
U = const
f = const
char. poj. cos = 1
P = const
char. ind .

P2 > P1

A2 P1

P=0 A1
U
I= P = 0 (kompensator )
X
Praca
generatorowa
IW , EW

0 A0 [ A, V ]
EW = U
Maszyna synchroniczna. Krzywe V
Zmiana mocy czynnej prdnicy
synchronicznej, przyczonej do sieci sztywnej
c P2
c P1

2 XI 2
1
XI 1
2'
I2
EW 2 E w1
U

1
I1

0
Prdnica synchroniczna. Sie
sztywna cos =const
Prdnica synchroniczna. Sie
elastyczna
MS. Koysanie mocy. Wspczynnik
samosynchronizujcy
 Zaleno mocy czynnej generatora
synchronicznego od kta mocy

Copyright 2006 by Sperika Enterprises and

Theodore Wildi
published by Pearson Education, Inc.
Electrical Machines, Drives, and Power Upper Saddle River, New Jersey 07458
Systems, 6e All rights reserved.
 MS. Wirnik jawnobiegunowy.
Nienasycona
Zaleno reaktancji oddziaywania twornika
od kta midzy osi przepywu twornika i osi
jawnego bieguna

Rozkad przepywu
twornika;
poduny i poprzeczny
Charakterystyka biegu jaowego maszyny
synchronicznej nienasyconej

Generator trjfazowy
36 MVA, 21 kV

Copyright 2006 by Sperika Enterprises and

Theodore Wildi
published by Pearson Education, Inc.
Electrical Machines, Drives, and Power Upper Saddle River, New Jersey 07458
Systems, 6e All rights reserved.
Maszyna synchroniczna. Jawnobiegunowa

=
2
Maszyna synchroniczna.
Jawnobiegunowa = 0
MS. Jawnobiegunowa. Stany pracy

Praca prdnicowa

Praca
silnikowa
Krzywe V silnika synchronicznego
Wpyw zmian napicia zasilania na
prac silnika synchronicznego

M=const, Iw=const
Rozruch silnika synchronicznego
Rozruch asynchroniczny maszyny
synchronicznej
Moment maszyny synchronicznej
jawnobiegunowej
MS. Jawnobiegunowa. Charakterystyki
ktowe momentu
Silnik reluktancyjny
Silnik reluktancyjny
Powstawanie momentu reluktancyjnego w
maszynie synchronicznej jawnobiegunowej
 Moment wypadkowy w silniku synchronicznym
przy uwzgldnieniu momentu reluktancyjnego

Copyright 2006 by Sperika Enterprises and

Theodore Wildi
published by Pearson Education, Inc.
Electrical Machines, Drives, and Power Upper Saddle River, New Jersey 07458
Systems, 6e All rights reserved.
 Porwnanie charakterystyki silnika indukcyjnego klatkowego i
silnika synchronicznego

Dane znamionowe obu silnikw: 4000

hp, 1800 r/min, 6.9 kV, 60 Hz.

Copyright 2006 by Sperika Enterprises and

Theodore Wildi
published by Pearson Education, Inc.
Electrical Machines, Drives, and Power Upper Saddle River, New Jersey 07458
Systems, 6e All rights reserved.
Kompensator synchroniczny
Zmiana reaktancji generatora synchronicznego przy
zwarciu

Copyright 2006 by Sperika Enterprises and

Theodore Wildi
published by Pearson Education, Inc.
Electrical Machines, Drives, and Power Upper Saddle River, New Jersey 07458
Systems, 6e All rights reserved.
Prd na zaciskach generatora synchronicznego w
stanie zwarcia na zaciskach wyjciowych

Copyright 2006 by Sperika Enterprises and

Theodore Wildi
published by Pearson Education, Inc.
Electrical Machines, Drives, and Power Upper Saddle River, New Jersey 07458
Systems, 6e All rights reserved.
Maszyna synchroniczna. Zwarcie w
stanie nieustalonym
Prd w fazie stojana w stanie zwarcia nieustalonego
(prd ze skadow aperiodyczn)
 Przepyw mocy pomidzy dwoma
rdami napicia

Copyright 2006 by Sperika Enterprises and

Theodore Wildi
published by Pearson Education, Inc.
Electrical Machines, Drives, and Power Upper Saddle River, New Jersey 07458
Systems, 6e All rights reserved.
 Figure 16.26a Generator floating on an infinite bus.

Copyright 2006 by Sperika Enterprises and

Theodore Wildi
published by Pearson Education, Inc.
Electrical Machines, Drives, and Power Upper Saddle River, New Jersey 07458
Systems, 6e All rights reserved.
 Turbina napdzajca generator synchroniczny

Copyright 2006 by Sperika Enterprises and

Theodore Wildi
published by Pearson Education, Inc.
Electrical Machines, Drives, and Power Upper Saddle River, New Jersey 07458
Systems, 6e All rights reserved.
Silnik synchroniczny przeksztatnikowy
 Duy silnik synchroniczny zasilany z
cyklokonwertora

Copyright 2006 by Sperika Enterprises and

Theodore Wildi
published by Pearson Education, Inc.
Electrical Machines, Drives, and Power Upper Saddle River, New Jersey 07458
Systems, 6e All rights reserved.
 Przebiegi napi w ukadzie zasilania silnika synchronicznego z
cyklokonwertora

Copyright 2006 by Sperika Enterprises and

Theodore Wildi
published by Pearson Education, Inc.
Electrical Machines, Drives, and Power Upper Saddle River, New Jersey 07458
Systems, 6e All rights reserved.
 Przebiegi napi w ukadzie zasilania silnika synchronicznego z
cyklokonwertora
20 Hz

Copyright 2006 by Sperika Enterprises and

Theodore Wildi
published by Pearson Education, Inc.
Electrical Machines, Drives, and Power Upper Saddle River, New Jersey 07458
Systems, 6e All rights reserved.
 Przebiegi napi w ukadzie zasilania silnika synchronicznego z
cyklokonwertora
10 Hz

Copyright 2006 by Sperika Enterprises and

Theodore Wildi
published by Pearson Education, Inc.
Electrical Machines, Drives, and Power Upper Saddle River, New Jersey 07458
Systems, 6e All rights reserved.
Ukad maej elektrowni wodnej z
maszyn synchroniczn
PT

M .S .
Turbina wodna
typu
~P
=
F
Banki-Michella C
= ~
SE
Ukad sterowania
prdem wzbudzenia

MS- maszyna synchroniczna;

PT- przeksztatnik energoelektroniczny (przemiennik);
P- prostownik diodowy (trjfazowy mostek prostowniczy);
C- kondensator elektrolityczny w obwodzie poredniczcym przemiennika;
F- falownik napiciowy;
SE- sie sztywna (energetyczna).
Ukad maej elektrowni wodnej z maszyn
indukcyjn piercieniow, dwustronnie zasilan

PK SE
Turbina wodna
typu
M . A.P.
Banki-Michella

PT

+= PS1
E
F
C

=

= PS 2

+
 Przebieg pracy maszyny indukcyjnej
klatkowej-dwubiegowej, napdzanej turbin
M II = f (n ) M I = f (n )
M [ Nm] wodn typu Banki-Michella, w fazie rozruchu
oraz w reimie pracy generatorowej
M - moment;
n - prdko obrotowa;
Praca
silnikowa Mr - warto momentu rozruchowego, przy zastosowaniu ukadu mikkiego
n0 II rozruchu (soft-startu);
MI - przebieg charakterystyki momentu elektromagnetycznego maszyny
M TW 0 = f (n ) n0 I indukcyjnej, dla I-go biegu;
t0 t1 MII - przebieg charakterystyki momentu elektromagnetycznego maszyny
indukcyjnej, dla II-go biegu;
Mr t2 MTW0 - przebieg charakterystyki mechanicznej biegu jaowego, turbiny wodnej
n o przepywie poprzecznym typu Banki-Michella, dla ax = 0 ;
0 [1 / min] MTW - przebieg charakterystyki mechanicznej, turbiny wodnej o przepywie
a x1 Praca
generatorowa
poprzecznym typu Banki-Michella, dla ax 0 ;
ax - stopie otwarcia przysony regulacyjnej w ukadzie rozpatrywanej turbiny
ax2 wodnej;
t3 M TW = f (n ) t0 - moment rozpoczcia fazy rozruchu maszyny indukcyjnej klatkowej (stan
a x3 pracy silnikowej);
t1 - moment czasowy, w ktrym punkt pracy maszyny indukcyjnej w fazie
rozruchu, osiga charakterystyk naturaln (stan pracy silnikowej);
t2 - moment czasowy, ktry koczy faz rozruchu maszyny indukcyjnej.
Maszyna indukcyjna klatkowa znajduje si w stanie statycznie ustalonym
ax4 (stan pracy silnikowej);
t3 - moment czasowy osignicia stanu statycznie ustalonego, w reimie pracy
a x1 < a x 2 < a x 3 < a x 4
generatorowej;
n0I - prdko synchroniczna maszyny indukcyjnej, dla I-go biegu;
n0II - prdko synchroniczna maszyny indukcyjnej, dla II-go biegu.
 Przebieg pracy maszyny indukcyjnej piercieniowej-dwubiegowej,
napdzanej turbin wodn typu Banki-Michella, w fazie rozruchu oraz w
reimie pracy generatorowej
Mr (t0 ) - warto momentu rozruchowego, w chwili rozpoczcia rozruchu maszyny
M [ Nm] M II = f (n ) M I = f (n ) indukcyjnej piercieniowej;
M r (t 2 ) Mr (t2 ) - warto momentu rozruchowego, w ktrym punkt pracy maszyny indukcyjnej
w fazie rozruchu, osiga charakterystyk naturaln;
M r (t 0 ) t0 - moment rozpoczcia fazy rozruchu maszyny indukcyjnej piercieniowej (stan
n0 II Praca pracy silnikowej);
silnikowa
t1 - moment czasowy osignicia stanu statycznie ustalonego, z rezystancj
t2 ograniczajc prd rozruchowy, w obwodzie wirnika maszyny indukcyjnej
t0 M TW 0 = f (n ) piercieniowej (stan pracy silnikowej);
t2 - moment czasowy, w ktrym zwiera si rezystancj rozruchow, w obwodzie
t1 t3 n wirnika maszyny indukcyjnej piercieniowej (stan pracy silnikowej);
t3 - moment czasowy, ktry koczy faz rozruchu maszyny indukcyjnej.
0 [1 / min] Maszyna indukcyjna piercieniowa znajduje si w stanie statycznie
a x1 Praca
generatorowa ustalonym (stan pracy silnikowej);
ax2 t4 - moment czasowy osignicia stanu statycznie ustalonego, w reimie pracy
n0 I t4
M TW = f (n ) generatorowej;
a x3

ax4
a x1 < a x 2 < a x 3 < a x 4
Ukad synchronizacyjny na
ciemno

M.S.- maszyna synchroniczna

pracujca jako generator na
V0 3 2 1
sie sztywn;
V-woltomierz;
1,2,3-oznaczenia arwek.

M .S .
 Ukad sterowania i zabezpiecze MEW, napdzanej turbin o przepywie poprzecznym Banki-
Michella, z niskoobrotow maszyn synchroniczn, pracujc na sie sztywn, przy zachowaniu
zmiennej prdkoci obrotowej (ktowej) napdzania

SM Q CU M CI M CUUV CUVW CUUW CIU CIV

M .S . X1 X 2 SE
POI HE PM
CIW
TW
CIW'
V~
SH IW' X4 X5
PA X3
~ US cos S
SIW' CPM
PS SH CPS i cos S
SG
PS Rcos cos SZ
V+ X 10
U ZN RU X9 X 12
PS PM RP PSZ
UD
V+
C M
start X6

K M X7

I max X8
V+ max
USS i A PA K IU FGI U IU
R
opt IU
FA K IV FGI U IV
IV
KM K IW FGI U IW
max X 11 IW