Professional Documents
Culture Documents
24-Xo Gan - BS Phuong
24-Xo Gan - BS Phuong
NI DUNG BI GING
1. I CNG
Bnh thng gp
T l: thay i ty nc.
M: t vong ng hng th 8 (26.000 35.000 ca/nm)
Phng ty M: 65% do ru.
ng Nam Chu Phi: ch yu do vim gan siu vi mn (B, C)
2. NH NGHA
X gan l nh ngha v m hc
Phi tha 2 tiu chun:
- To m x lan ta gan (fibrosis)
- Bin i thnh cu trc dng nt
Hnh 24.1: Hnh nh m hc gan bnh thng (Ngun: L Minh Huy, BM gii phu bnh,
i hc y Dc TPHCM)
Hnh 24.2: Hnh nh m hc in hnh ca x gan (Ngun: L Minh Huy, BM gii phu
bnh, i hc y Dc TPHCM)
3. PHN LOI
3.1. Theo hnh thi
X gan to x gan teo
X gan nt to x gan nt nh hn hp.
4. NGUYN NHN
4.1. Nhim virus v KST
Vim gan siu vi mn (B, C, D) (+++)
Nhim KST:
- Nhim sn l nh gan (C.sinensis)
- Nhim sn mng (Schistosoma)
4.2. Do c cht
Ru (+++)
Thuc
- Tim mch: Methyldopa, Amiodarone
- Chng ung th: MTX.
- Gy m: Halothane
4.3. Tc nghn
Tc mt: bm sinh mc phi
Tc nghn ng ra TM gan:
- Suy tim (x gan tim).
- Hi chng Budd-Chiari
4.5. Gan nhim m khng do ru (Non Alcoholic Fatty Liver disease NAFLD)
ang l vn nng bng hin nay.
C 1 s trng hp chuyn sang NASH (Non Alcoholic Steato-Hepatitis): Vim gan mn
do thai ha m v dn n x gan
Hnh 24.3: Vng Keyser Fleischer trong bnh ng (Ngun: Harrison's Principle of
Internal Medicine, Vol 2, 18th edition, 2012)
5. SINH L BNH HC
5.1. Bnh sinh hc (pathogenesis)
T bo (TB) gan tn thng thc y qu trnh hyalin ha v thoi ha m gy cht, hoi
t TB dn n sp khung reticulin lm kch thch to nguyn bo si v nguyn bo si
c, tin collagen chuyn thnh colagen bao quanh vng tn thng.
Khong ca tng to m lin kt.
Tiu qun mt tng to m lin kt, collagen
==> Kt qu l chia ct m gan gy bp nght tiu thy, to thnh TB gan tn to.
5.3. C ch to x (fibrogenesis)
Phc tp, lin quan nhiu yu t.
Ch yu l TB hnh sao (stellate cell).
Do bt thng cc Cytokines, Proteinase v cc cht c ch.
==> Kt qu lm thay i cht nn ngoi bo (extra cellular matrix)
Hnh 24.4: C ch to x lin quan hot ha t bo sao (Ngun:Kumar & Clark- Clinical
Medicine, 7th edition, 2009)
5.4. C ch cc biu hin ca x gan
5.4.1. Tng p lc tm ca gy ra
Gin TM TQ / d dy.
Tr
Tun hon bng h bng
Ti lp tun hon rn.
5.4.2. TB gan tn to mt chc nng lm suy t bo gan
Gim yu t ng mu gy ra ri lon ng mu.
Gim tng hp albumine.
Gim thi tr c cht.
5.4.3. C ch ph v bng bng/ x gan
Gim albumin lm gim p keo.
Tng p lc tnh mch ca.
Gim dn lu bch huyt
==> Kt qu lm gim th tch tun han, v cng Aldosterone th pht.
6. LM SNG
6.1. Hi chng suy t bo gan
Triu chng khng c hiu
- Mt mi, st cn, n km.
- Kh tiu, y bng.
- Gim kh nng tp trung, lao ng.
- Ri lon kinh nguyt, lit dng.
- Gim Libido
- Thiu mu.
Triu chng c hiu
- Vng mt, vng da, Mng trng, Sm da.
- Sao mch, Bn tay son, Mi son.
- Chy mu da nim. (do gim tiu cu, RL ng mu)
- Co c Dupuytren.
- Ph chi, bng bng.
- V to nam gii.
- Ph i tuyn mang tai 2 bn (x gan ru)
Hnh 24.5: Du hiu co c Dupuytren (Ngun: Kuntz, Hepatology Textbook and Atlas, 3rd
edition, 2008)
Hnh 24.6: Du hiu bn tay son (Ngun: Kuntz, Hepatology Textbook and Atlas, 3rd
edition, 2008)
Hnh 24.7: Du hiu sao mch mi son (Ngun: Kuntz, Hepatology Textbook and Atlas,
3rd edition, 2008)
Hnh 24.8: Du xut huyt di da (Ngun: C. Forbes, Color Atlas and Text of Clinical
Medicine, 2nd edition, 2005)
Hnh 24.9: Du hiu sao mch da (Ngun: Kuntz, Hepatology Textbook and Atlas, 3rd
edition, 2008)
Hnh 24.10: du hiu v to nam gii (Ngun: C. Forbes, Color Atlas and Text of Clinical
Medicine, 2nd edition, 2005)
Hnh 24.13: Bng bng vng da (Ngun: C. Forbes, Color Atlas and Text of Clinical
Medicine, 2nd edition, 2005)
Hnh 24.14: Bng bng km thot v rn (Ngun: C. Forbes, Color Atlas and Text of
Clinical Medicine, 2nd edition, 2005)
Hnh 24.15: Ph trng mm h chi
(Ngun: C. Forbes, Color Atlas and Text of Clinical Medicine, 2nd edition, 2005)
Hnh 24.16: Ph h chi do gim p lc keo (Ngun: C. Forbes, Color Atlas and Text of
Clinical Medicine, 2nd edition, 2005)
Hnh 24.18: Hnh nh u sa (caput medusae) (Ngun: C. Forbes, Color Atlas and Text of
Clinical Medicine, 2nd edition, 2005)
Hnh 24.19: Lch to + bng bng (Ngun: C. Forbes, Color Atlas and Text of Clinical
Medicine, 2nd edition, 2005)
7. KHM THC TH
Khm gan
- a s x gan teo.
- Giai on u: x gan to khm c gan to, chc, b t, khng au.
- Ch pht hin khi u gan.
Khm ton din: Tng hp triu chng ca 2 hi chng
8. CN LM SNG
8.1. Xt nghim thng qui
8.1.1. XN mu
Cng thc mu: Gim 1 hay c 3 dng TB mu do cng lch (thng: gim tiu cu,
gim hng cu)
Sinh ha mu
- Ur thng gim.
- Ion : Na thng gim do ng dch.
8.1.2. TPTNT: Bnh thng
8.1.3. Chn on hnh nh: XQ phi c th trn dch mng phi phi.
Hnh 24.20: Hnh nh ni soi ca dn TMTQ (Ngun: Current diagnosis and treatment:
gastroenterology, hepatology and endoscopy, second edition; 2012)
Hnh 24.22: Hnh nh siu m ti lp tun hon rn (mi tn en) (Ngun: Kuntz,
Hepatology Textbook and Atlas, 3rd edition, 2008)
Hnh 24.23: Hnh nh siu m ca x gan (Ngun: Kuntz, Hepatology Textbook and Atlas,
3rd edition, 2008)
9. VN CHN ON
9.1. Chn on xc nh
Thc t: Cn 2 trong 3 tiu chun sau
- Du hiu suy TB gan trn LS (c hiu) v / hoc trn CLS.
- Du hiu tng p ca trn LS v / hoc trn CLS.
- Khm gan to chc v / hoc hnh nh x gan trn siu m bng.
Lm sng nghi ng + ch s Bonacini > 7 im
- Tiu cu > 340 0
280-339 1
220-279 2
160-219 3
100-159 4
40-99 5
< 40 6
- T s ALT/AST > 1,7 0
1,2-1,7 1
0,6-1,19 2
< 0,6 3.
- INR < 1,1 0
1,1-1,4 1
> 1,4 2
9.2. Chn on nng (Child - Pugh)
Bng 24.1: Phn x gan theo Child-Pugh (Ngun: T. Yamada, Textbook of
Gastroenterology, 5th edition, 2011)
1 IM 2 IM 3 IM
TR TU
TRI GIC DU TK
NHN CCH
10.2. Vim phc mc nhim khun nguyn pht (nhim trng dch bng)
10.2.1. C ch
VK gram (-) ng rut (E.coli, Klebsiella) xuyn thnh i ra ngoi dch bng
Gim protid mu v protid dch bng ==> gim opsonin ha vi trng trong dch bng ==>
vim phc mc nguyn pht.
10.2.2. Lm sng
Rt a dng.
a s c biu hin khng in hnh
- St n thun.
- Bng bng nhanh
- Bng bng khng p ng iu tr
- Xut hin H/C gan thn.
- Xut hin bnh no-gan
t khi c triu chng in hnh: st + au bng lan to + khng bng.
10.2.3. Cn lm sng
Chc dch bng xt nghim gip chn on xc nh
- C th l dch thm/ dch tit.
- Bch cu a nhn > 250mm3
- Bch cu a nhn chim > 50% tng s bc.
- Khng cn ch kt qu cy vi trng.