Fakulteti Juridik

Prmbledhje e prgjithshme

Lnda E Drejta Tregtare

Studenti/Adem KRASNIQI
VITI/ IV
Arbitrazhi pyetje:

1. far sht arbitrazhi?

Arbitrazhi sht form alternative e zgjidhjes s kontesteve
ekonomike i cili zhvillohet jasht gjykatave. Pasi palt e
referojn rastin n arbitrazh, arbitrat e emruar analizojn
faktet e rastit, argumentet e palve, ligjet e aplikueshme,
dhe nxjerrin vendim prfundimtar mbi mosmarrveshjen. Ky
vendim i arbitrave sht i obligueshm pr t dy palt dhe i
ekzekutueshm, qoft edhe me forc.

2. Si krahasohet vendimi i arbitrazhit me vendimin e gjykatave

t rregullta?
Vendimi i arbitrazhit, nse krahasohet me vendimet e
gjykatave, ka fuqi t ngjashme me vendimin e shkalls s
fundit t Gjykatave t rregullta, vendim i cili nuk mund t
apelohet m dhe i cili prmbarohet. Andaj, vendimi i
arbitrazhit sht prfundimtar dhe menjher i detyrueshm
pr palt.

3. Nse vijm n arbitrazh, a do t kemi t bjm me gjykata?

Roli i gjykatave n arbitrazh sht mjaft i limituar dhe i
rndsishm. Gjykatat n t shumtn e rasteve jan n
mbrojtje dhe promovim t arbitrazhit. Nj shembull sht
detyra e Gjykatave t referojn palt n arbitrazh dhe t
refuzojn ta pranojn rastin kur ka marrveshje valide t
arbitrazhit pr kontestin mes palve. Shembull tjetr sht
ndihma e Gjykatave kur Tribunali urdhron masat mbrojtse
dhe njra pal nuk e respekton ato. Nj funksion tjetr i
gjykatave sht ai i njohjes dhe prmbarimit t vendimeve
t arbitrazhit, n rastet kur ka ankes prej pals q ka
humbur rastin n arbitrazhit. N baz t Ligjit pr
Arbitrazhin, gjykata nuk mund ta rishikoj dhe ta ndryshoj
prmbajtjen e vendimit t arbitrazhit, por Gjykata ka
autoritetin t anuloj n trsi vendimin e arbitrazhit nse
jan prezente disa rrethana q prekin integritetin e tr
 procedurs. Ato rrethana jan shum t jashtzakonshme
dhe t rralla, ku hyjn: korrupsioni, ndikimi n procedur,
trajtimi jo i barabart I palve, apo mos-respektimi i
marrveshjs s palve n lidhje me arbitrazhin.
4. Si zhvillohen procedurat n arbitrazh? A jan t ndryshme
prej procedurave n gjykata?

Konsiderohet se procedurat e arbitrazhit jan superiore ndaj

atyre t gjykatave, kjo pasi jan t thjeshta, lehtsisht t
kuptueshme, dhe u prshtaten nevojave t bizneseve. Ato
garantojn shpejtsi, ju mundsojn palve q plotsisht ti
zhvillojn argumentet e tyre, dhe u japin atyre kontroll mbi
tr procesin. Procedurat n arbitrazh prfshijn procedurat
me shkrim, padin dhe prgjigjen n padi, dhe seancat
dgjimore. Palt kan arbitra ekspert dhe qendrn e
arbitrazhit t cilt jan eksluzivisht t dedikuar n rastin e
tyre, dhe rregullat kan fleksibilitetin e nevojshm pr t
ofruar zgjidhje t shpejt dhe mbrojtje t interesave t
palve.

5. Si mund t vijm n arbitrazh? Pr t prdorur arbitrazhin

duhet t ekzistoj marrveshja prej t dy palve. Kjo marrveshje
duhet t jet e shkruar (kontrat, e-mail) dhe duhet t tregoj se
n cilin institucion do t zhvillohet arbitrazhi (Oda Ekonomike
Amerikane, Qendra pr Zgjidhjen Alternative t Kontesteve
Qendra ZAK). Qendra ZAK sygjeron q n kontratat tuaja t
prdorni kt model t klauzols: do mosmarrveshje,
mospajtim, ose pretendim q del nga apo n lidhje me kt
kontrat, duke prfshir shkeljen, ndrprerjen ose jo-vlefshmrin
e kontrats, palt pajtohen q ta zgjidhin prmes arbitrazhit n
kuadr t Ods Ekonomike Amerikane n Kosov, n pajtim me
rregullat e Arbitrazhit t Ods Ekonomike Amerikane n Kosov
 5. Si caktohen arbitrat t cilt vendosin rastin?

Arbitrat t cilt vendosin rastin duhet t jen trsisht t

pavarur nga rasti dhe nga palt n mosmarrveshje, duhet
t jen ekspert t fushs ku vendosin, dhe t ken
integritet t lart profesional dhe moral. Qendra e Arbitrazhit
ofron nj list t arbitrave pr tu emruar nga palt, e cila
prmban disa nga ekspertt m t njohur vendor dhe
ndrkombtar n fushat prkatse. Palt mund t pajtohen
pr nj ose tre arbitra (m shum se tre arbitra, dhe numri
qift i arbitrave nuk preferohet). Nse sht vetm nj arbitr,
ather krkohet marrveshja e dy palve pr emrim, n t
kundrtn arbitri emrohet nga Qendra ZAK. Nse jan tre
arbitra, ather secila pal e emron nga nj arbitr, dhe
arbitri i tret emrohet me marrveshje n mes t dy
arbitrave t palve. Pr t ofruar nivelin m t lart t
profesionalizmit dhe t pavarsis, Qendra ZAK bn
konfirmimin e arbitrave t emruar nga palt, pr tu
siguruar se ata i plotsojn kushtet e pavarsis dhe
ekspertizs.

6.Arbitrazhi institucional:

Ky lloj i arbitrimit ka nj numr prparsish, prej t cilave

veojm se institucioni do t ndihmoj n administrimin e
procedurs s arbitrazhit nga fillimi n fund. S dyti, institucionet
e arbitrazhit kan rregullat e tyre t procedurs, t cilat mund t
prfshijn n marrveshjen e tyre t arbitrazhit . Pr kt arsye,
n vend se t fillohen prej fillimit, duke i prcaktuar vet rregullat
dhe duke e rizbuluar rrotn, palt mund t mbshteten n
rregullat e arbitrazhit t nj institucioni t caktuar, t cilat jan
formuluar nga profesionistt. Ky solucion ofron edhe
parshikueshmri sepse palve ju ofrohet shans ti lexojn dhe
analizojn rregullat, si dhe ti shkojn komentet lidhur me kto
rregulla pr t par se far lloj zgjidhjesh ofrojn ato pr shtje
t caktuara. Pr m tepr, rregullat e shumics s institucioneve
u lejojn palve pr t modifikuar rregullat sipas nevojave q u
prshtaten atyre. Edhe nj prparsi sht klauzola shabllon e
arbitrazhit e cila ofrohet nga institucioni arbitrues. N shum
raste, palt e shikojn klauzoln shabllon t siguruar nga
institutet, dhe thjesht e prfshijn n kontrat. Nj gj e till i
shmang konfliktet eventuale lidhur me vlefshmrin e klauzols,
t cilat mund t shfaqen nse klauzola nuk sht hartuar sakt
nga palt. Przgjedhja e arbitrave sht, padyshim, nj prej
prparsive m t rndsishme q ofron arbitrazhi institucional.
N vend t ballafaqimit t mundshm n mes t palve lidhur me
przgjedhjen e arbitrave, sht m leht q kt shrbim ta
ofroj institucioni administrues. Institucionet e arbitrazhit jan
shum t avancuara n kt aspekt dhe posedojn lista me
arbitr t cilt zakonisht jan m t mirt q mund t emrohen.
Prve ksaj, prmes arbitrazhit institucional, palt nuk kan
nevoj t negociojn mimin me arbitrat. Kt ua ln
institucionit dhe e lirojn veten nga kjo barr. Edhe nj prparsi
tjetr e ktij lloji t arbitrazhit sht respekti gjyqsor kundrejt
integritetit t vendimeve t marra nga institucioni i arbitrazhit.
sht m shum e mundshme q nj gjykat ta l anash
vendimin e nj arbitrazhi ad hoc sesa t nj arbitrazhi
institucional. Disa institucione t arbitrazhit, duke prfshir ICC,
vzhgojn prpilimin e vendimet t arbitrazhit pr t siguruar q
ato jan n formn e duhur dhe pr t trhequr vmendjen e
tribunalit t arbitrazhit pr shtje q lidhen me meritn e rastit
q mund t rezultoj n anulimin e vendimit.

8.Arbitrazhi Ad Hoc:

Prparsia kryesore e ofruar nga kjo form e arbitrazhit sht

fleksibiliteti. Palt kan t gjith hapsirn e nevojshme pr t
marr vendime lidhur me procedurat dhe ta prshtatin procesin
sipas dshirave dhe nevojave t tyre. Prderisa kjo mund t jet
prfitim pr palt me njohuri m t avancuar pr arbitrazhin,
njkohsisht kjo mund t jet disavantazh pr palt me m pak
prvoj. Megjithat, palt mund t zgjedhin t ndjekin rregullat t
mir shkruara pr arbitrazh ad hoc, t tilla si rregullat model pr
Arbitrazhit t UNCITRAL-it, t cilat jan nj seri t plot t
rregullave q do pal mund t prdor n qoft se ata zgjedhin
arbitrazhin ad hoc. Kjo do t thot se ata nuk kan nevoj pr ti
hartuar rregullat e tyre dhe nuk ka duhet paguar pr prdorimin e
rregullave t UNCITRAL-it. Pprparsi tjetr e cituar shpesh pr
arbitrazhin ad hoc jan shpenzimet dhe shpejtsia. Arbitrazhi ad
hoc zakonisht kushton m pak se arbitrazhi institucional, pasi q
palt nuk kan nevoj ti paguajn shpenzimet institucionale, por
thjesht t negociojn mimin e shrbimeve t arbitrave.
Arbitrazhi ad hoc mund t jet m i shpejt se arbitrazhi
institucional, sepse nuk ka nevoj ti kaloj t gjitha procedurat t
cilat zakonisht marrin koh. Megjithat, nse palt dhe arbitrat
nuk jan t sofistikuar, kta prparsi t dukshme mund t
humbin. M tepr, n mnyr q prparsit e lartcekura t ken
kuptim, sht e domosdoshme q t ket bashkpunim t plot
n mes palve. Pa kt akordim n mes t palve dhe
kshilltarve t tyre, prparsit e arbitrazhit ad hoc mund t
shndrrohen n iluzion.

9. Arbitrazhi i prshpejtuar

Arbitrazhi i prshpejtuar u prezantua pr her t par nga Gjykata

Ndrkombtare e Arbitrazhit (ICCs) n fillim t viteve 90ta pr
shkak t kritikave q kohzgjatja e procedurs s arbitrazhit n
kontestet ndrkombtare ishte shum e gjat. Edhe pse ICC-ja
nuk ka procedura standarde t prshpejtuar, rregullat e
arbitrazhit t ICC-s t sigurojn fleksibilitet pr t prshpejtuar
procesin. Ekzistojn vetm nj numr i vogl i institucioneve t
cilat kan prfshir dispozitat e arbitrazhit t prshpejtuar n
rregullat e tyre procedurale. Pr shembull, Shoqata Amerikane
Arbitrazhi ka rregulla t veanta pr procedurat e prshpejtimit.
Rregullat e arbitrazhit t Kosovs t vitit 2011 sigurojn gjithashtu
procedurat e prshpejtimit. N mnyr tipike, procedura e
prshpejtuara jan kryer nga nj arbitr i vetm dhe jan t
bazuara n vetm n dokumente ose nj seanc dgjimit t
vetme. sht shum e rndsishme pr palt, para se t vendosin
pr prdorimin procedurs s prshpejtuar t arbitrazhit, q t
shiqojn nse ligji n fuqi t vendit t arbitrazhit, ligji i kontrats
dhe ligji i vendit ku vendimi i arbitrazhit sht krkuar q t
prbarohet, a lejon prdorimin e procedurave t arbitrazhit t
prshpejtuar.

E drejta tregtare Kuptimi dhe prmbajtja e t drejtes

Tregtare?
E drejta tregtare sht deg e s drejts merregullat e s
cils rregullohet pozita e shoqrivetregtare, e personave t
tjer juridik dhe fizik qparaqiten si subjekte n veprimet
juridike dhenormohen punt juridike ndrmjet subjekteve
t sdrejts kombtare.

E drejta tregtare ndahet:

n tdrejtn tregtare statusore dhe kontraktore!

E drejta tregtare statusore rregullon format, pozitn

juridike,mnyrn e themelimit dhe t veprimit t
shoqrivetregtare, prkatsisht t subjekteve
ekonomikeprgjithsisht.
E drejta tregtare kontraktore rregullon punt juridike q i
kryejn reciprocikishtsubjektet e s drejts tregtare si dhe
rregullat qprcaktojn radhn e punve t tyre juridike.

Burimet dhe korniza institucionale e s drejts tregtare?

Burimet e s drejts tregtare jan forma t ndryshmen t
cilat paraqiten rregullat juridike t s drejtstregtare. Si
burime t s drejts kombtare jan:dispozitat, e drejta
tregtare autonome, praktikagjyqsore dhe e arbitrazhit,
shkenca juridike, aktet eorganeve t caktuara joligjvnse,
statuti, marrveshjashoqrore dhe aktet e subjekteve t s
drejtstregtare.

Shoqerit aksionare?
Jan persona juridik n pronsi t nj ose m shum pronarev
dhe e cila sht juridikisht e ndar dhe e veqant nga aksionert
e saj praktikisht sht korporat, pronsia mbi shoqerit
aksionare sht interes personal dhe mund t bartet.

Llojet e shoqerive tregtare?

Nj shoqri tregtare mund t themelohet n Kosov si ndrmarrje

individuale, shoqri kolektive, shoqri komandite, shoqri me
prgjegjsi t kufizuar ose shoqri aksionare.

Regjistrimi i Ndrmarrjes Individuale?

1 Pr regjistrimin e ndrmarrjes individuale, pronari duhet t

nnshkruaj dhe dorzoj n Zyrn e Regjistrimit nj formular i
cili prmban informatat e posht shnuara:

a) emrin zyrtar t ndrmarrjes individuale, q duhet (i) t jet,

ose t prfshij si element kryesor, mbiemrin e ligjshm t
pronarit, dhe (ii) t prfshij shkurtesn N.I. apo
ekuivalentin e saj n njrn prej gjuhve t prcaktuara me
ligjin mbi shoqrit tregtare,
 b) adresa n Kosov ku ushtrohet veprimtaria kryesore tregtare
e ndrmarrjes individuale;
c) emri i plot dhe adresa e banimit n Kosov, e pronarit t
ndrmarrjes individuale;
d) d) adresa e zyrs s regjistruar t ndrmarrjes individuale n
Kosov si dhe emri i agjentit t regjistruar t saj n at
adres;

e) qllimi tregtar i ndrmarrjes individuale, q mund t

prshkruhet si qllim i ligjshm tregtar;

Sygjerim nga Ademi shiko ligjin mbi shoqrit tregtare n

gazeten zyrtare t Republiks s Kosovs aty flitet mbi
regjistrimin e shoqrive kolektive, regjistrimi I nj
shoqerie aksionare, regjistrimi I shoqris me prgjegjsi
t kufizuar etj Suksese.

Parimi I ligjshmris dhe I regjistrimit t detyrueshem?

a) Parimi I ligjshmris nnkupton at legjislacioni q rregullon

qshtjet nga lmia tregtare duhet t jet n prputhshmeri
t plot me kushtetuten si akti m I lart juridik I nj vendi por
edhe me marveshjet ndrkombtare q rregullojn cshtjet
nga lmia e s drejts tregtare.
b) Ndrsa I regjistrimit t detyrueshem nnkupton at se para
ushtrimit t nj veprimtarie t caktuar nj shoqri tregtare
 qoft biznes individual ose shoqeri aksionare me ligj sht
praktuar se duhet t regjistrohet, n mnyre q nse lindin
konteste t ken mbrojtje juridike.

BIZNESI INDIVIDUAL (B.I.)

Biznesi individual sht shoqri tregtare e personave q nuk

sht i ndar nga pronari i saj. Biznesi individual sht organizuar
n at mnyr q nj (1) person e ushtron afarizmin n emr t
vet dhe pr llogari t vet. Personi i cili ushtron nj veprimtari
afariste, de jure ose de fakto, prmes nj biznesi individual, ka
prgjegjsi t pakufizuar personale, qoft t regjistruar apo t pa
regjistruar, ka prgjegjsi t pakufizuar personale pr t gjitha
borxhet dhe detyrimet tjera t shkaktuara, ose t imponuara nga
nj ligj ose kontrat n nj biznes individual nse: - personi ka
mundsi q t kontrolloj shfrytzimin dhe disponimin e ktyre
pronave ose aseteve, dhe - ka dshmi t mjaftueshme pr t
konkluduar se nj person ose shoqri tjetr sht emruar
formalisht si pronar kryesor me qllim t mbrojtjes s prons ose
aseteve nga prgjegjsia e personit q menaxhon biznesin
individual.

ORTAKRIA E PRGJITHSHME (O.P.)

Ortakria e prgjithshme sht shoqri e dy apo m shum

personash dhe/ose shoqri e bashkpunimit n ushtrimin e
veprimtarive tregtare, pavarsisht nga ajo se a vendoset ky
bashkpunim n baz t nj kontrate t shkruar, marrveshjeje
gojore apo mirkuptimi. Ortakria definohet thjesht si kontrat,
prmes s cils dy apo m shum persona pajtohen ti kombinoj
asetet apo fuqin puntore me qllim t realizimit t prfitimit t
prbashkt, nga dy ose m shum persona, t cilt angazhohen
n afarizm me qllim t prfitimit dhe i ndajn s bashku
prfitimet dhe detyrimet e shoqris. Ortakria e prgjithshme
themelohet prmes regjistrimit ose si pasoj e ligjit. Ortakria e
Prgjithshme, sipas ligjit, themelohet kur dy apo m shum
persona dhe/ose shoqri bashkpunojn n ushtrimin e
veprimtarive tregtare, pavarsisht nga ajo se a vendoset ky
bashkpunim n baz t nj kontrate t shkruar, marrveshjeje
gojore apo mirkuptimi. Nse Ortakria e Prgjithshme
themelohet prmes regjistrimit, ortakt e prgjithshm jan
persona dhe/ose shoqri t prcaktuara si ortak t prgjithshm
n memorandumin O.P. dhe marrveshjen e s njjts, nse ajo
ekziston. NseO.P sht themeluar n baz t ligjit, personat
dhe/ose shoqrit t cilat bashkpunojn n ushtrimin e
veprimtaris tregtare, jan ortak t prgjithshm t O.P.
Ortakria e Prgjithshme nuk sht person juridik. Pavarsisht
nga kjo, ai mund t lidh kontrat, t posedoj pron, t ushtroj
padi dhe t jet i paditur, n emr t saj. Interesi i nj ortaku t
prgjithshm n ortakrin e prgjithshme prfshin t drejtn e
ndarjes s fitimit dhe shprndarjes, si dhe t drejtat tjera t
ortakut t prgjithshm, po edhe detyrimet e ortakut t
prgjithshm, q jan prcaktuar n kt pjes.

SHOQRIA KOMANDITE (SH.K.M)

Shoqria Komandite (SH.K.M) sht form e ortakris q

prve nj ose m shum ortakve t prgjithshm ka edhe nj
ose m shum ortak t kufizuar q bashkpunojn me qllim t
ushtrimit t veprimtaris afariste fitimprurse si bashkpuntor.
Ortakt e prgjithshm, n t gjitha aspektet kryesore, jan
juridikisht n t njjtn pozit sikurse ortakt e O.P.. Sidoqoft,
ortakt e kufizuar, njlloj sikurse aksionart e nj korporate, kan
prgjegjsi t kufizuar dhe nuk kan kompetenca menaxhuese.
Shoqria Komandite nuk e ka cilsin e personit juridik.
Pavarsisht nga kjo, ajo mund t lidh kontrat, t posedoj
pron, t ushtroj padi dhe t paditet n emrin e saj. Cilido person
ose shoqri tregtare mund t jet ortak i prgjithshm ose i
kufizuar i Shoqris Komandite. Prgjegjsia.- N nj SH.K.M,
ortaku i prgjithshm, bashkrisht dhe personalisht, pa kurrfar
kufizimi, sht prgjegjs pr borxhet dhe detyrimet e Shoqris
Komandite. N ann tjetr, ortaku i kufizuar nuk sht prgjegjs
pr borxhet ose detyrimet e tjera t Shoqris Komandite.
SH.K.M themelohet pas regjistrimit t Memorandumit n
Agjencin e Regjistrimit t Bizneseve Kosovare ARBK.
Gjithashtu, do Shoqri Komandite sht e detyruar ta ket nj
Marrveshje SH.K.M. Kjo marrveshje sht dokument ligjor i cili
rregullon shtjet e brendshme ndrmjet ortakve t kufizuar dhe
atyre t prgjithshm. Secili ortak i Shoqris Komandite sht i
detyruar ta zbatoj marrveshjen n fjal dhe ta theksoj n t,
nse ky ortak sht i prgjithshm apo i kufizuar. Marrveshja e
SH.K.M-s duhet t prmbaj s paku:

- dispozitat q rregullojn menaxhimin e Shoqris Komandite

dhe veprimtarin e saj afariste;

- dispozitat q rregullojn t gjitha shtjet e tjera t cilat ortakt

dshirojn ti prfshijn n marrveshje.

Kufizimet dhe prgjegjsia e ortakve t kufizuar:

Edhe pse SH.K.M nuk sht person juridik, ajo mund t hyj n
marrveshje dhe t detyrohet nga ato. Megjithat, vetm ortaku i
prgjithshm (personi ose shoqria) ka autorizim t veproj n
emr t SH.K.M, ose ti krijoj asaj detyrime. Pr ndryshe,
ortaku i kufizuar nuk ka kurrfar autorizimi t veproj n emr t
SH.K.M ose ti krijoj detyrime asaj. Nse nj ortak i kufizuar
prfshihet n nj transaksion n emr t SH.K.M, transaksioni i
till sht i detyrueshm vetm nse nj ortak i prgjithshm,
formalisht dhe me shkrim, e miraton transaksionin e till.
Kufizimet mbi kontrollimin dhe menaxhimin: Ortaku i kufizuar nuk
mund t marr pjes n kontrollimin ose menaxhimin e
veprimtaris afariste ose aktiviteteve t Shoqris Komandite.
Megjithat, shprehimisht sht prcaktuar se aktivitetet n vijim
nuk prbjn shkelje t ndaless s sipr cekur:

- nse sht puntor ose kontraktues i Shoqris Komandite ose i

nj ortaku t prgjithshm;
- nse sht ortak, pronar, menaxher, aksionar, drejtor ose zyrtar
i nj ortaku t prgjithshm i cili sht shoqri tregtare;

- nse voton pr miratimin e nj ndryshimi ose plotsimi t

memorandumit ose marrveshjes s Shoqris Komandite,

- nse ortaku i kufizuar ka t drejt vote pr miratimin e ktyre

ndryshimeve dhe plotsimeve;

- nse voton pr shprbrjen ose jo t Shoqris Komandite, nse

ortaku i kufizuar ka t drejt vote mbi kt shtje, ose

- nse ndrmerr masa pr zbatimin (ekzekutimin) ose mbrojtjen e

t drejtave t ortakve t kufizuar.

Nse ortakt e kufizuar marrin pjes n kontrollimin dhe

menaxhimin e veprimtaris ose aktiviteteve t SH.K.M, ata do
t jen prgjegjse pr t gjitha borxhet dhe detyrimet tjera t
Shoqris Komandite, n shkall t njjt sikurse ortakt e
prgjithshm.

SHOQRIA ME PRGJEGJSI T KUFIZUAR (SH.P.K)

Shoqria me prgjegjsi t kufizuar SH.P.K sht struktur e re
e organizimit e cila sht parapar me ligj. Shoqria me
prgjegjsi t kufizuar sht person juridik e cila sht e ndar
edhe e dallueshme nga pronart. Nj pronar i shoqris me
prgjegjsi t kufizuar nuk sht bashkpronar dhe nuk disponon
me interes t transferueshm n pronn e Shoqris me
Prgjegjsi t Kufizuar. sht form e organizimit e cila ofron
prgjegjsi t kufizuar t t gjith pronarve te saj. Pronart kan
prgjegjsi personale t kufizuar pr borxhet dhe veprimet
SH.P.K. Veori t njjta t SH.P.K i prngjajn m shum nj
ortakrie, e cila lejon fleksibilitet n menaxhimin dhe prfitimin
nga tatimi i kanalizuar.

Parimet e prgjithshme t SH.P.K?

- SH.P.K sht person juridik dhe ka personalitet juridik t ndar
nga pronart e saj. Ka kompetenca pr t ushtruar padi ose pr t
qen i paditur, t lidh kontrata, t huazoj t holla dhe tiu
nnshtrohet borxheve dhe detyrimeve tjera, t votoj, t shes
ose n mnyr tjetr t disponoj me aksionin ose interesin,
tjetrson n nj shoqri tjetr tregtare, prve Biznesit Individual,
t zgjedh ose t emroj menaxhert, punonjsit dhe agjentt e
shoqris, duke prcaktuar detyrat dhe kompensimin e tyre.

Prgjegjsia.

- SH.P.K sht prgjegjse pr t gjitha borxhet saj dhe

detyrimet tjera me t tra asetet. Megjithat, prgjegjsia nuk
shtrihet n asetet personale t provave t saj, d.m.th pronart
nuk jan personalisht prgjegjs pr borxhet dhe detyrimet e
SH.P.K-s

SHOQRIA AKSIONARE (SH.A.)

Shoqria aksionare SH.A. sht shoqri afariste e lejuar sipas
Ligjit t Shoqrive Tregtare. Shoqria aksionare sht person
juridik n pronsi t aksionarve t saj, por sht juridikisht e
ndar dhe e veant nga aksionart. Aksionari i nj shoqrie
aksionare nuk sht bashkpronar dhe nuk ka interes t
transferueshm n pronn ose asetet e shoqris. Shoqria
aksionare mund t kt vetm nj aksionar. Aksionet n
shoqrin aksionare jan njsit n baz t t cilave ndahen
interesat pronsore n shoqri. Shoqria aksionare sht n
pronsin e nj ose m shum aksionarve dhe e cila sht
juridikisht e ndar dhe e veant nga aksionart e saj (praktikisht
sht korporat). Shoqria lshon certifikata t pronsis ose
aksione n shkmbim t secilit kontribut dhe aksionart jan t
lir t bartin interesin e tyre pronsor ose tiu shesin aksionet e
tyre personave t tjer n do koh.
LLOJET E SHOQERIVE TREGTARE

Shoqerite tregtare jane objekt rregullimi i ligjit per Per tregtaret

dhe shoqerite tregtare i njohur me poshte LSHT, i cili parashikon
statusi e tregtarit, themelimin dhe administrimin e shoqrive
tregtare, t drejtat dhe detyrimet e themeluesve, t ortakve dhe
aksionarve, riorganizimin dhe likuidimin e shoqrive tregtare.
Shoqria tregtare themelohet nga dy ose m shume persona fizik
dhe/ose juridik, referenc kjo n pikn 1) t nenit 3 t LSHT-s, t
cilt bien dakord pr arritjen e objektivave ekonomik t prbashkt
duke dhn kontribute n shoqri, sipas prcaktimeve n statutin e
saj. Themelimi i shoqris tregtare sht rasti kur nj veprim juridik
n fakt mund t prfshij shprehjen e vullnetit t dy ose m shum
personave. N skajin tjetr t spektrit, sht e qart se formimi i
shoqris me nj ortak t vetm mund t konceptohet si veprim
juridik njpalsh. Sipas percaktimit te ligjit Per tregtaret dhe
shoqerite tregtare, shoqrit tregtare jan 4:

shoqrit kolektive,

shoqrit komandite,

shoqrit me prgjegjsi t kufizuara

dhe shoqrit aksionare.

Punuar nga,

Adem KRASNIQI

Prishtin 14.11.2016