Skript nga Lnda e Drejta Financiare ( e pergaditur pr kolokviumin e par).

1.Trendet bashkohore orientohen ne tatimin e :

A)tatimeve qe sjellin rendimentet e ulta

B)konsumit

C)prodhimi

D) te gjtha se bashku.

2.Kapaciteti tatimor paraqitet?

A)Nenkupton qdo fakt, ngjarje ose pushtet ekonomik, e cila siguron bazen per caktimin e obligimeve tatimore.

B)paraqet organet te cilat u paguhet tatimi( komuna,administrata tatimore etj.)

C)shte mundesi ekonomike e tatimpaguesve per t'iu pergjigjur detyrimit te tij tatimor.

3.Akciza sht?

A)Tatim i veant ne qarkullim?

B)Tatim qe ju nenshtrohen mallrat e karakterit luksoz

C)tatimet ne qarkullim qe inkasohet ne importe dhe brendi te vendi per kategorite e mallrave qe parashihet ky
lloj tatimi

D) Te gjitha se bashku.

4.Banka qndrore e Kosoves si autoritet pubik ne baze te kompetencave qe ka ajo ushtron politiken
monetare te:

A)Nuk ushtron politik monetare

B)Te kufizuar

C) Te plote

D)Te gjitha se bashku

5.Kosova aplikon modelin e berjes se marreveshjes per eliminim te tatimit te dyfisht sipas :

A)Modelit OKB-se

B) Modelit OECD-se

C) Ka model te ndrryshem nga keto dy modele.

D) Modele te UNCTAD-it.

6.Tatimi i shesht "Fate tax rate" paraqet?

A) Ribusim te TVSH-se llogaritur dhe asaj te zbritshme.

b) Kreditim te parakohshme per importet e dhena.

C) Tatimet me shkalle fikse kur zbatohet nje shkalle e vetme tatimi pavaresisht nga shuma e te ardhurave.

D) Te gjitha se bashku.
7.Marrdhenjet juridike ne tatime perbehen nga?

A)Subjekti aktiv dhe pasiv me objekt te caktuar.

B)Subjekti , objekti dhe permbajtja.

C)Permbajtja e marrdhenjeve juridike me karakter fiskal

D) Te gjitha se bashku.

8.Pse tatimet quhen te hyra te derivuara?

Quhen t hyra t derivuara sepse jan t hyre t shtetit t cilat paraqiten t t gjitha format t cilat aplikohen n
nj vend e q jan t lidhura n nj trsi m ndihmen e t cilave mund t realizohen qllimet e politikes
financiare dhe ekonomike. Tatimet nuk burojn drejtprdrejt nga prona e shtetit ose nga t drejtat pasurore n
t, por ato derivojn nga pasuria dhe forca ekonomike e personave privat.

9.Kuptimi i Oazave tatimore?

Termi nuk ka kuptimin preciz tatimor, ai prshkruan vende q jan n gjendje t financojn sherbimet e tyre
publike pak ose m pak tatime mbi t ardhurat dhe q vihen n dispozicion pr t prdorur nga joresidentet pr ti
shpetuar tatimeve n vendet e tyre residence.

10.Cikli buxhetor?

Cikel Buxhetor nenkuptojm procedurat e prgaditjes, t prpunimit, t aprovimit dhe t kontrollit t buxhetit.
Keshtu psh. N nj vit aktual paraqet buxhetin e vlefshem, behen prgaditjet pr nxerrjen e buxhetit pr vitin e
ardhshem.

11.Ndarja e tatimeve?

Klasifikimi i tatimeve sht: Tattim i drejtprdrejt(direkt) dhe i zhdrejt(indirekt), Tatim kadastral dhe tarifor,
Tatim personal(subjekte) dhe real(objektet), Tatim i rregullt dhe jashtzakonshem, tatim i prgjithshem dhe
special, tatim i supozuar dhe faktik, tatim sipas vlers dhe specifik, tatim qendror dhe ai lokal, tatim repertisione
dhe sipas kuots, tatim themelor dhe ai plotsues, tatim n natyre dhe ai n para.

12.Realizimi i politikave sociale permes tatimit?

Me an t politikes tatimore realizohen edhe qllimet sociale t shtetit, psh. Duke aplikuar norma progresive
tatimore, prjashtimeve, lirimeve nga tatimi, etj.M an t ktyre masave tentohet t ndikohet n zvoglim t
diferencave matriale t tatimpaguesve.

13.Dallimi ne mes kontributeve dhe te hyrave parafiskale?

T hyrat parafiskale jan fiskalitet i ndrmjem, qka nnkupton q ekziston n fiskalitetin e shtetit, q thith mjete
nga burimet e njejta ekonomike sikurse edhe n sistemin tatimor t shtetit kurse kontributet mund t
konsiderohen dhnje e dobishme n t cilen kontributi i obliguesit merr pjes n shpenzime kshtu q organi
juridik i ka n kryrejen e inicatives t sherbimeve t caktuara matriale t cilat prmbushin si intersat e veanta t
grupeve t caktuara ashtu edhe interesin publik.

14. Rritja e pa kontrroll e ofertes se parase nacional ne nje ekonomi shpie ne drejtim te rritjes se?

A)Kursit te valutes

B)inflacionit

C)Deflacionit

C)Paritetit Valutor
15.Tatimet Neutrale?

Kufizimi i rolit te tatimeve ne mbledhjene mjeteve me te cilat plotesohen te dalat nga komponentet e tyre njihet
si tatimimi neutral.teorikisht tatimi neutral eshte nese nuk ndrryshon vendimet e tregut,gjegjesisht perzgjedhjen
e subjekteve ne treg .

16.Tatimi i dyfisht?

Tatimi i dyfisht eshte tatim ne te ardhura i cili paguhet dy here per te njejtin burim te ardhurave, nje here kur
realizohen te ardhurat dhe nje here kur te realizohen tatimpaguesi.

17.Numroni disa nga te hyrat jo tatimore me te rendesishme ne Kosove?

Te hyrat jotatimore kryesisht jan t hyrat e nivelit qeveritar, nivelit lokal, t hyrat nga tantiema sht nj form
tjetr e t hyrave jotatimore si dhe t hyrat nga taksat koncesionare, keto konsiderohen si t hyra jotatimore q
nuk kan prollogaritje tatimore.

18. Evazioni fiskal?

sht mospagimi i detyrimeve tatimore prej qytetarve ose subjekteve duke shkelur dispozitat t cilat rrjedhin
nga ligji.

19.Evazioni tatimore ose shmangia tatimore?

Karakterizohet si veprim i paligjshem me dashje ose shkelje e ligjit tatimor pr ti shpetuar pageses s tatimit.

20.Kerkesat bashkohor qe parashtrohen para politikave tatimore sot?

Kerkesat bashkohore qe parashtrohen ne fushen e tatimeve sot jane: Harmonizimi i tatimeve , tatimet neutrale,
zvoglimi i ngarkeses tatimore , thjeshtesia e tatimit, perparesit e tatimit ne konsum ne rapor me tatimin ne te
ardhura, drejtesia e tatimit.

21.Akciza?

N tatimin e pgjithshem n qarkullim n shtetet bashkkohore jan t prfshira edhe tatimet e veant n
qarkullim apo t ashtuqujatura Akciza(Excize duties) Psh. Aplikimi i tatimeve t veanta n qarkullim pr
prodhimet e ashtuquajtura t konsumit t gjer si jan: pijet alkoolike dhe joalkoolike, kafja, sheqeri, duhani e
tjera t ngjashme me arsyeshmrine e higjiens sociale e q ka pr qllim brengn pr individ apo mbrojtjen
sociale n kuptimin e gjer.

22.Numroni disa nga taksat komunale?

Jan t hyrat vetanake, taksat komunale, licensat dhe lejet, taksat tjera komunale, ngarkesat komunale,t hyrat
nga qiraja,bashk-pagesat pr arsim dhe shendetsi. T hyrat e tjera transferet qeveritare(granti i prgjithshem,
pr arsim pr shendetsi dhe financimet e tjera.

23.Deapingu paraqitet ne ato raste kur?

A)Produkti shitet me lire ne vendin ku ekspozohet se sa ku eshte prodhuar.

B) Eshte mase mbrojtese e ekonomise vendore.

C)Eshte kufizim tarifor dhe jo tarifor.

D)Te gjitha se bashku.

24.Tatimimi nderkombetar, tatimin ne vendet e BE-se?

Tatimet ndrkombetare jan taksa q paguen nga shtetet pr nj institucion, p.sh BE-n , ato tatime mvaren nga
norma ekonomike e vendit . Q sht antare e Be-s dhe t njejtat jepen pr vendet q jan n procesin e
zhvillimit dhe dshirojne praferime m legjislacionin e Be-s. Forma e tatimit n BE funksionon sipas
marrveshjes europiane tatimore, e cila sht nj rregullore e hartuar nga BE-ja pr vendet q antarsohen n
ket institucion.

25.Doganat sipas qellimit te aplikimit ndahen ne?

Doganat sipas qllimit t aplikimit ndahen n : Fiskale, ekonomike, sociale dhe antidamping.

26. Kuptimi i fjales financa?

Fjala financa rrjedhe nga fjala finis q do t thot fund, kufi, mbarim. Sot fjala financa prfshine ter
afarizmin me ane t parave gjithashtu financa do t thot ana monetare e secils pune ekonomike, prandaj ajo
sht e lidhur ngushte m parate,sepse pa para nuk ka financa.

27.GPD,paraqet?

A) vleren e te mirave materiale dhe sherbimeve te kryera ne ekonomi brenda viti

B)Indikator kryesor i matjes se shkalles se zhvillimit ekonomik te nje vendi

C) Shprehjeme vlere apo ne paraqitje te rrites ekonomike

D)Te gjithase bashku?

28. Politika fiskale sot orientohet ne aplikimin e :

A) Tatimeve direkte

b)tatimeve indirekte

C)Tatimeve te derivune

D) Te gjitha se bashku

29. Norma tatimore eshte:

A)Pjesa e bazes tatimore e cila sherben si mase per llogaritjen e tatimit.

B)Shuma e tatimit e cila paguhet ne nje njesi tatimore qe shprehet ne perqindjem dhe mund te jete propercionale
,progresive dhe degresive

C)Permbledhje sistematike e bazave tatimore me ndihmen e se ciles llogaritet obligimi tatimor

D) te gjitha se bashku.

30.Dallimi ne mes financave monetare dhe publike?

Dallimi ne mes te financave monetare eshte se e drejta monetare percakton rregullat ne lidhje me krijimin,
perdorimin dhe veprimtarive te tjera qe kane te bejne me parate se dhe aktivitetet e bankave qe nderlidhen me
parate, si kursimet dhe kreditet.ajo ndahet ne te drejten monetare kombetare dhe nderkombetare kurse e drejta
financiare publike percakton rregulla lidhur me te hyrat she shpenzimet publike , si buxheti, huazimet,
revizionin.pagesen e tatimeve etj.

31.Financave publike dhe diciplinat tjera shkencore?

Finaca sht shkenc shoqerore q merret m menaxhimin e fluksit financiar , administrimin e financave etj .
Financat publike konsiderohen t gjitha t hyrat dhe shpenzimet q vijne nga tatimin pag , tatimin n dogane ,
tvsh. Gjithashtu financat publike kan lidhshmri direkte m qeverin n shumicen e rasteve konsiderohen si
financ qeveri lekuditet, sht nj lloji i fushveprimeve financiare. Financat publike kan lidhje m shkenca
sociale pr shkak se lindja e financave ka qen n t njejten koh m lindjen e shtetit.
32.Perkufizimi i taksave dhe ndarja e tyre?

Taksat paraqesin kundrshprblim pr sherbimet e kryera t organeve shtetrore apo t trupave t tjere fizik apo
juridik t cilet i marrin si kundrshprblim nga individet apo grupet pr shrbimet e kryrea t organeve t tyre
apo institucioneve.

Taksat ndahen n: Taksa,

1. sipas organit i cili i prcakton taksat, (Taksat e organeve t pushtetit shtetror, taksat e njsive t ngushta
territoriale etj),
2. sipas organeve q kryejn sherbime pr t cilat paguhet taksat,(Taksat administrative, Gjyqsore,
Zyrtare),
3. sipas kohes s pagess (Taksat t cilat paguhen paraprakisht d.m.th para kryrjes s sherbimit,dhe taksat
t cilat paguhen retroaktivisht d.m.th pas kryrjes s sherbimevedhe
4. sipas numrit t sherbimeve t kryera(taksat individuale dhe paushalle).

33.Doganat specifike dhe ne vlere?

Doganat sipas vlers(ad valore) jan ato tek t cilat pr prcaktimin e obligimit tatimor sht relevante vlera e
mallit e cila ju nnshtrohet doganimit kurse doganat specifike(kuantitative) jan ato tek t cilat m rastin e
caktimit t obligimit tatimore relevant ndonj njsi e matjes(kilogram, liter, cop, tonelat) ky lloj i doganes nuk
sht i shpesht i prfshir n sistemin doganor pr shkak t mungeses s matjes s tij.mirpo n rastet e caktuara
e elimimon mangsin e taksave doganore n vler lidhur m deklarimin jo korrekt t mallit.

34. Dallimi ne mes te taksave dhe tatimeve?

Sipas karakterit t sherbimeve(sherbime intelektuale, individuale ne krahasim me ato t pgjithshme), cilsia e

pagess vullnetare nga ajo e detyruar, interesi i shfrytzuesit, parimi i territorialiteti.

35.Modelet e tatimit te dyfisht?

Ekzistojn dy modele q hartohet modeli i dyfisht:

1. Modeli i OECD-s,konventa e tatimit n t ardhura dhe

2. Kapitali i modelit t kombeve t bashkuara, konventa tatimore.

36. Cilat jane dy masat kryesore per pengimin e inflacionit dhe shpjegoni ato?

Masat pr tejkalimin e infalcionit prkatsisht pr prballimin e inflacionet :

1. Masat monetare-politike dhe

2. Masat e politikes fiskale.

37. Direktivat e 6-ta te BR-se, rregullojne:

A) menyrat e shmangies se evasionit fiskal

b)Eliminimin e tatimeve te dyfishta ne baze te parimit te 'rezidentit'

C) Unifikimin e rregullave (Gania)

38. Dallimi ne mes te taksave dhe tatimeve?

Sipas karakterit t sherbimeve(sherbime intelektuale, individuale ne krahasim me ato t pgjithshme), cilsia e

pagess vullnetare nga ajo e detyruar, interesi i shfrytzuesit, parimi i territorialiteti.

39.Numeroni shkaqet e Inflacionit?

1. Inflacioni i krkess pr para,

2. Infalcioni pr shkak t shprndarjes disproporcionale t t ardhurave kombtare,
3. Inflacioni pr shkak t zvoglimit t fondit t mallrave dhe
4. Inflacioni pr shkak t ecuris s pavolitshme t bilancit t pagesave.
40.Llojet e Inflacionit?

1. Sipas intenzitetit: inflacioni i ult -3%, inflacioni mesatar 6-15%, inflacioni gallopan (hiperinflacioni)
mbi 100%,
2. Sipas afatit kohore: afatgjat, i njhershm dhe kronik,
3. Sipas origjins: i vendit dhe i inportuar, dhe
4. Sipas angazhimit t organeve monetare: i penguar dhe i papenguar.

41.karakteristikat e kontributeve?

Karakteristikat t clat e determinojn prmbajtjen e shprehjes kontribut:

Mblidhen pr kompenzimin e dobive t drejtprdrejta,

Mblidhen pr kompenzimin e organeve ligjvense,
Mblidhen nga ato q kan dobi t drejtprdrejt,
Mblidhen n shuma t caktuara dhe
Mblidhen n para dhe nse nuk prmbushet obligimi aplikohet detyrimi.

42. Lenda e studimit te financave publike?

Financat publike, shtetrore si lmi prbrese e shkencs s financave i studion t hyrat dhe t dalat publike
d.m.th financimin e konsumit t prgjithshem.

43. E drejta ndrkombetare financiare?

M t drejtn financiare ndkombtare n rend t par normat juridike m t cilat rregullohet raportet
ndkombtare- juridike-financiare.

44. Kerkesat bashkohore qe parashtrohen para tatimit sot?

Harmonizimi i tatimeve,
Tatimet neutrale,
Zvoglimi i nagrkess tatimore,
Thjeshtsia e tatimit,
Prparsit e tatimit n konsum n raport m tatimin n t ardhura,
Drejtsia e tatimit.

45.Vendosja e tarifave doganore dhe jodoganore e ndihmon?

A)Liberalizimin e ekonomise,

b)proteksionizmin e ekonomise,

c) nuk ka ndikim ne ekonomi

46.Struktura e taksave dhe tatimeve ne Kosove?

I.Tatime qendrore : tatim i paragjykuar, tatim mbi vleren e shtuar, tatim n t ardhura personale, tatim n fitim-
korporata, akciza, taksat n dogana.

II taksat qendrore dhe lokale: tatimi mbi pronn e paluajtshme, taksat, tarifat dhe ngarkesat e tjera.

47.E Drejta Fiskale?

E drejta fiskale merret me normat juridike t cilat rregullojn marrdheniet q lindin ne aktivitetin financiar t
kolektivitetit politik.

48.Cilat elemente duhet te permbaje norma juridike fiskale?

Norma juridike duhet ti prmbaj tri elemente:

 Hipotezn apo supozimin,
Dispozicionin,
Sanksionin.

49. E drejta monetare?

Prcakton rregullat m lidhjet m krijimin, prdorimin dhe veprimtarive t tjera q kan t bjne m parat si dhe
aktivitetet e bankave q ndrlidhen m parat, si kursimet dhe kreditet. Ajo ndahet n t drejtn monetare,
kombtar dhe ndrkombtare.

50.karakteristikat e tatimeve?

Prejardhja,
T hyrat e detyrueshme,
Financimi i shpenzimeve publike,
Kundrshprblimet indirekte,
Menaxhimi buxhetor,
Paguhen kryesisht n para,
Lidhen m territorin e shtetit.

51. Te hyrat parafiskale?

Shprehja t hyra parafiskale apo parafiskaliteti sht shprehje fluide, i cili ende nuk ka gjetur vendin e duhur si
ne teorine financiare ashtu edhe ne praktiken e vendeve t caktuara. Pr ket arsye n literatur lajmrohen
diskutime teorike pr natyren dhe karakterin e ktyre dhenjeve, m t cilen tentohet t vehen m shum drit n
natyren e ktyre t hyrave.

52.Teoria Moniste dhe Pluraliste?

Teoria moniste nnkupton t tatuarit vetm me nj forme t vetme t tatimit, kjo teori haset edhe t autoret dhe
idhtaret t konsumit luksoz, pasuris, t hyrat nga bujqesia, t ardhurat, t hyrat nga ndertesat, duke ven n pah
perparsit dhe t metat e kesaj forme t t tatuarit si vijon: tatimit t thjesht, shpenzimeve t uleta
administrative dhe t shpenzimeve t pageses si dhe kontrroll t leht tatimor. Ndersa teoria pluraliste nuk
bazohet vetm n nj lloj t tatimit, por n nj mori tatimesh pr t arritur qellimet ekonomike, sociale, politike
dhe ndonje natyre tjetr. Sot n botn bashkohore aplikohet teoria pluraliste e sistemit tatimor, pra nuk ka asnje
shtet i cili e aplikon teorine e sistemit monist t tatimit.

53.Ndarja e huave publike?

Huaja e brendshme dhe e jashtme, Huat vullnetare, t detyrueshme dhe patriotike, Huate afatshkurter,
afatmesme dhe afategjata, Huaja sipas paritetit, nenparitetit dhe mbi paritetin, Huate nga bankat, popullsia,
organizatat financiare ndrkombetare e tjera.

54. Indeksi i mimeve t prodhuesit?

Ky indeks mat nivelin e mimeve t shitjes m shumice, pra nivelin e mimeve n stadin e prodhimit. Ai
prdoret gjegjsisht n veprimtarin tregtare.

55.Dezinflacioni?

sht mas q e pengon rritjen e inflacionit: zvoglimi i buxhetit, bllokimi i investimeve joprodhuese etj.

56.Reflacioni?

E pengon deflacionin prmes: lehtesimit t kushteve t marrjes s kredis, kthimit t saj, uljes s normes s
kamates etj.

57.Devalvimi?
Si mas monetare bhet kryesisht pr t korigjuar gjendjen e pavolitshme fundamentale t bilancit t pagesave
n boten e jashtme ose si pasoje e procesit t gjat dhe intesiv dhe inflacionit n kushtet e sistemit t kurseve
devizore fikse. Pra devalvimi sht zvoglimi i vlers zyrtare ndrkombtare t valutes s vendit.

58.Revalvimi?

sht mas korigjuese monetare- politike e kundrta m devalvimin, q paraqet rritjen ligjore t vlers s valutes
s vendit n krahasim m paritetin e saj dhe at n krahasim m ari apo ndonje valute tjetr. Revalvimi do te
thot rritje zyrtare e vlers ndrkombtare t valuts kombtare t cilen e zbaton shteti n mnyre t shpejt me
akte t veta.

59. Qka jan Doganat?

Jan instrumente shum operative pr realizimin e detyrave t caktuar n kuader t sistemeve t ndryshme
shoqrore-ekonomike. Kuptimi i doganave si detyra t cilat ju kan besuar kan qen t llojllojshme: a)n kohen
e merkantilizmit, b) kapitalizmit liberal, c) preteksionizmit.

Kjo skript sht pregaditur enkas pr Kolegt ton t vitit t III-t pr shkak t lehtsimit pr tu pregaditur n
kt kolokvium.

Shum suksese secilit!

Pregaditur nga Ardit Grvalla dhe Sindije Idrizi.