Khi no chm nng, khi no chm lnh?

PNCN - Khi b au mt vng no trn c th, ngi ta thng p dng

phng php chm nng v chm lnh. Tuy nhin nhiu ngi vn lng
tng v khng bit bnh no chm nng, bnh no chm lnh, bnh no
khng nn chm, thi gian chm bao lu

Cp tnh chm lnh, mn tnh chm nng

BS inh Quang Thanh - Ph Gim c Bnh vin iu dng, phc hi chc nng
iu tr bnh ngh nghip cho bit, chm l ng dng nhit tr liu. Khi no
chm lnh, khi no chm nng phi ty vo c ch, tc dng ca tng trng
hp.

Chm lnh c s dng trong cc chn thng cp tnh, in hnh l cc chn

thng phn mm, bong gn (gin dy chng, t dy chng) thng gp trong
chn thng th thao Khi chn thng gy nn t hoc rch dy chng th nhit
lnh c tc dng co mch lm gim nh bt tnh trng chy mu ti ch b chn
thng (gim xut huyt), lm gim dch tit ti ch nn s gip gim ph n, gim
au.

Nhit nng c tc dng lm gin mch, tng cung cp oxy cho cc m, tng
dinh dng cho cc m, tng ti mu cho vng chn thng, c tc dng khng
vim, gim au. Do , chm nng c dng trong nhng trng hp bnh l
sng au mn tnh.

Chm nng c hai loi l chm nng t v chm nng kh. Chm nng t
l dng khn hoc gc thm ngm vo nc nng ri chm trc tip ln ch au.
Chm nng kh l dng ngun nhit tc ng ln vng cn chm nh hi m
ca than, nc m ng trong chai, trong ti, gch nng Chm nng kh sc
thm khng su nn ch p dng cho cc trng hp cn au d dy, au phn
mm hoc au do cc bnh c xng khp.

Chm ng mi c tc dng

BS inh Quang Thanh lu , khng p dng chm nng cho mt s trng hp

vim cp tnh nh vim rut tha, vim phc mc, cc bnh nhim khun c m;
cc trng hp ang st cao, ang chy mu; cc vng c khi u, ung th, lao cha
n nh; cc trng hp au bng khng r nguyn nhn; bnh nhn b mt cm
gic hoc ang c bnh ngoi da Khng nn p dng chm lnh cho nhng
ngi gi yu, thn nhit thp.

K thut v thi gian chm cng quyt nh hiu qu. Vi nhng trng hp
chn thng cp tnh, chm lnh ch c tc dng trong hai-ba gi u, nu tr qu
khng cn tc dng. Chn thng nh, ph t, rm mu t th ch cn chm t
24-48 gi l , mi t ko di t 15-20 pht. Nu chn thng nng, c th
chm tip t 48-72 gi tip theo, khong cch gia hai t t 120-180 pht.

K thut chm nng i hi cao hn chm lnh v khng t trng hp b

bng do ti chm. Khi tin hnh chm nng kh cn phi c nhit k o nhit
ca nc iu chnh nhit ng ch nh, tt nht ch t 50-60oC. Cn
theo di vng da chm trnh b bng rt. Thi gian chm t 20-40 pht. Nu
cn th ngh hai-ba gi sau chm li v chm qu lu lm cho da mm, cc l
chn lng gin ra, vi khun d xm nhp.

Vi chm nng t, dung dch chm c th l nc thng, cn boric 2%, dung

dch NaCl 0,9%, ru qu, ru hi, ru ngi cu Nhit dung dch chm
t 40-50oC, c th un cch thy. gi c nhit ca ming chm lu, c
th ph thm bn ngoi mt tm ni lng hoc vi dy.

Chm nng hay chm lnh cng phi ty loi vt thng

Mt iu cn lu chung y l khng nn chm qu lu d l chm

nng hay chm lnh bi y khng phi l gii php iu tr bnh lu di, n
ch lm gim au tm thi.

Hu ht mi ngi khi gp tnh trng sng, vim hay tn thng th u dng nc

hoc ming dn c nhit hoc ti nhit chm hoc dn. y l phng php
iu tr khng cn toa k ca bc s v c s dng trong nhiu th k nay.
Tuy nhin, cn hiu r khi no th nn chm nng v khi no th nn chm lnh.
Bi trong mt s trng hp, cng l tnh trng bnh nhng c bc s li ch nh
chm nng, c bc s li khuyn nn chm lnh. V d nh mt bnh nhn b
vim gn c m ti c bit, sau khi i khm th bc s khuyn co nn dng tm
chm si m iu tr. Trong khi mt ngi thn khc ca ti cng mc chng
nh vy th li c bc s khkacs khuyn nn chm nc ngay lp tc.

ng l mu thun. Nhng hiu r hn vn chng cn phi hiu c c ch

iu tr bng lnh hoc nng v hiu qu ca n l g? Chng c tc dng gim au
th no?

Khi no th nn chm nng?

Tri tim lin tc bm mu cho tt c cc b phn c th chng ta cung cp cht

dinh dng v oxy. Nu bn b thng, xu hng tt yu ca c th l mu v cc
cht dinh dng s c b sung cung cp cho phn b thng gip chng li
cc khng th v thc y qu trnh cha bnh t nhin. Lc ny, chm nhit
c s dng iu tr chn thng di hn hoc nhng chn thng khng phi
l mi. Nhit s gip n cc mch mu ci thin lu thng mu phn b
thng v y nhanh qu trnh lnh bnh.

Bn cng c th chm lnh cho nhng bnh mn tnh, ngay trc khi tham gia
bt k hot ng th cht no. Nhit gip th gin v th lng c bp. N iu
chnh lu lng mu v lm cho cc khu vc b chn thng c th sn sng cho
cc hot ng c th.

Mt s lu khi chm nng:

- Gi chm khng qu nng

- Nn chm vng b tn thng qua mt lp qun o

- Khng chm qu lu

Khi no th nn chm lnh?

Chm nc hay chm lnh lm vic hon ton ngc li so vi chm

nhit (chm nng). Chm nc thng c p dng ln cc chn thng
t ngt hoc cp tnh, bi n gip gim sng hoc chy mu, nu c. Chm lnh
hn ch dng chy ca mu trong khu vc c chm. iu quan trng nht l
khi chm lnh s c tc dng gy t, gim p lc c th trn vt thng v gim
au.

N cng gip c th tp trung tt hn vo vic duy tr mt tc n nh trong qu

trnh cha bnh. V vy, bn c th iu tr chm lnh hiu qu cho nhng chn
thng nh bong gn hoc vt bm tm km theo chy mu hn ch sng v
au.

Mt s lu khi chm lnh:

- Khng bao gi s dng nc trc tip ln vt thng m nn dng mt ti

nc , hoc t mt s vin trong mt ti nha hoc bc n trong mt chic
khn v t ln vng b thng

- Sau khi t ti nc vo vt thng, kim tra s thay i v mu da. Nu n

chuyn sang mu hng ti, b gi chm ra. Chm lin tc cho n khi da
chuyn v mu bnh thng

- Chm nc cng c th gip iu tr bng da v mn trng c

- Chm lnh cng c th lm gim lu lng mu, nn trnh s dng cho nhng
vng b coi l lu thng mu km
Mc d chm, nng chm lnh l hai gii php u c tc dng phc hi vt
thng nhanh chng nhng c ch phc hi bnh li hon ton khc nhau. Mt
iu cn lu chung y l khng nn chm qu lu d l chm nng hay
chm lnh bi y khng phi l gii php iu tr bnh lu di, n ch l mt
cch gim au v hn ch thng tn tm thi. iu tr bnh lu di, cch tt
nht bn nn n khm bc s.

Ngun Afamily.vn

Khi no chm nng? Khi no chm lnh?

Chm nng hay chm lnh lun l ni bn khon ca nhiu ngi khi vng
bnh. Nu khng hiu ng m chm sai th khng nhng khng h tr cha
bnh m cn khin bnh nng thm.

Nhit tr liu l mt phng php iu tr ca vt l tr liu, trong s dng cc

tc nhn gy nhit mang li hiu qu iu tr. Ty theo nhit ca tc nhn
gy nhit, chia thnh 2 loi: nhit nng v nhit lnh.
Chm nhit nng

Nhit nng (c nhit t trn 37oC n khong 45-50oC) c tc dng rt ln i

vi c th con ngi. Chng c bit n vi nhng tc dng nh: gy gin ng
mch nh v mao mch ti ch, c th lan rng ra mt b phn hay ton thn. Tc
dng gin mch lm tng cng tun hon, lm gim co tht, gim au tng cng
dinh dng v chuyn ha ti ch, t c tc dng gim au i vi cc chng
au mn tnh.

Vi h thn kinh c, nhit nng c tc dng an thn iu ha chc nng thn kinh,
th gin c co tht, iu ha thn kinh thc vt. Do c tc dng tt vi cc
chng au mn tnh gy co c. Mc gim au ca iu tr nhit ph thuc vo
loi au v nguyn nhn au. Tc dng gim au do cc c ch: Do tng cng
tun hon ti ch lm nhanh chng hp thu cc cht trung gian ha hc gy au
nh bradykinin, prostaglandin...

Dng nhit trong iu tr bnh 1

Chm nng c tc dng gin mch, lm tng cng tun hon, lm gim co tht,
gim au,tng cng dinh dng v chuyn ha ti ch.

Kch thch nhit nng c dn truyn theo cc si thn kinh to s c ch cm gic

au c dn truyn theo cc si thn kinh nh. Do lm th gin c. Hin nay,
nhit nng c ch nh s dng trong gim au, gim co tht c trong cc chng
au mn tnh nh: au tht lng, au c vai cnh tay, au thn kinh ta, au thn
kinh lin sn, au khp, au c...; tng cng dinh dng ti ch trong cc
trng hp vt thng, vt lot lu lin, lm nhanh lin so; lm gin c phc
v cc k thut tr liu khc nh xoa bp, vn ng... Tuy nhin, vi cc vim
c m, vim cp, chn thng mi ang sung huyt, cc khi u c tnh, lao, vng
ang chy mu hoc e da chy mu, gin tnh mch da th khng dng c
phng php ny.
Chm nhit lnh (thng di 15oC)

C hai cch s dng nhit lnh: - Nhit lnh ko di s c tc dng lm cc mch

mu nh co li dn n tc dng mu chm li v gim tun hon ti ch, gim
chuyn ha, gim tiu th xy, gim tnh thm thnh mch v kh nng xuyn
mch ca bch cu, gim ph n, gim phn ng vim v au cp, gim trng lc
c. V vy, iu tr bng nhit lnh c tc dng lm gim ph n, gim au cp.

Tc ng nhit lnh khng lin tc (nh ch xt ) th s tc ng ln vn mch

lc u gy co mch sau gy gin mch sung huyt lm tng lu lng tun
hon, tng tm vn ng khp bnh nhn co cng khp, gim co git c.

Nhit lnh c ch nh trong cc chng au cp nh: au ngay sau chn thng,

au rng, au u. C tc dng hn ch xut huyt, ph n nng; hn ch vim
cp; h thn nhit khi st cao; gim au trong mt s trng hp tn thng thn
kinh ngoi vi, au co cng c.