Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 48

panorama ART Jurnali

# 1, ivlisi, 2010
salvador dalis qandakeba
redaqtoris sveti
M”me minda gavxde Jurnalisti” – es iyo Rrma bavSvobaSi. Dda marTlac, Cavabare.
Mgadioda dro da Cemi bavSvobis survili nel-nela gardaiqmna. mere ase JRerda: “
me minda mqondes sakuTari Jurnali”... da gana ubralod Jurnali, aramed Jurnali
xelovnebaze! A”ambicia?” – ara, ambicia, arafer SuaSia, es aris ubralod survili,
arsebobdes Jurnali Seqmnili adamianebisagan adamianebisaTvis – visac, xelovneba
uyvars!
Tumca, es iyo survili, romelic ar megona, Tu ase male iqceoda realobad. exlac
ar mjera, vzivar da redaqtoris svets vwer, raRa dagimaloT da, aqamde iyo bevri
imedgacrueba, gabrazeba, sixarulic. iyo wuTebi, saaTebi, dReebic ki, roca vfiqrobdi
_ didi pasuxismgebloba aviRe sakuTar
Tavze da vnanobdi. vnanobdi, rom bavSvobaSi
vocnebobdi ase, “an es Jurnalic ras
amoviCeme”, vbrazobdi, rom ver viyavi
sakmarisad mkacri da momTxovni, magram
survili yofila am yvelaferze didi da
Zlieri. Tan imdenad Zlieri, rom roca erT
dResac Jurnalis dasakabadoneblad davjeqi,
erTi carieli gverdic ar aRmoCnda Cemi
sayvareli reklamisaTvis. Mmagram Tqven
warmoidgineT, guli ar damwyvetia, piriqiT,
mere kidev erTxel vinane, vinane, rom
vnanobdi Jurnalis redaqtorobas...
ar miyvars banaluroba, arc zogadi mimarTvebi, amitom mogmarTav Sen, swored Sen! aq
ar vapireb imis daweras, Tu ras waikiTxav Cvens JurnalSi, Tumca imas, rac aq weria, ase
dawerils mxolod aq Tu waikiTxav. Kkargad dawerilia, Tu cudad, amaze mere dafiqrdi,
an saerTodac, ra saWiroa fiqri, ubralod waikiTxe, SeigrZeni da isiamovne!
Sen ki, visac jer kidev win gelis Jurnalis gamoSvebis aurzauri da cieb-
cxeleba, Tu redaqtorobas SemogTavazeben, ar Tqva uari. SeiZleba, amaze Cems zogierT
Jurnalists gaecinos kidec, magram mainc daTanxmdi. bevri wvalebis miuxedavad, bolos,
roca damTavrebul Jurnals dainaxav, arcerTs eqneba iseTi sasiamovno SegrZneba,
rogoric Sen! Eegoistoba??? – ara, egoistoba arafer SuaSia, es yvela, Cveulebrivi
adamianis damaxasiaTebli Tvisebaa, da statusis miuxedavd, Jurnalis redaqtoric, Tan
ubralod Jurnalis ki ara, – xelovnebaze Jurnalis redaqtoric, Cveulebrivi adamiania!
“minda gavxde Jurnalisti” – es iyo bavSvobaSi. “ minda Jurnali xelovnebaze”- es
studentobis dros.Ffiqri redaqtoris svetis weris dros: “me minda, Tumca minda ara,
me vici, Sen mogewoneba Cveni Jurnali xelovnebaze, Tan Zalian”... !!!

redaqtori: Tamar gamyreliZe

saredaqcio jgufi: TamTa wurwumia, salome TeTraZe, gvanca kariauli, Tamar merabiSvili,
salome SengeliZe, ia gilauri, TaTia laSauri, madona javaxaZe, elene ToiZe, ana axalaSvili,
nanuka sulaZe, lika baRaSvili, xatia wiklauri;

Jurnalis xelmZRvaneli: asocirebuli profesori dali osefaSvili

kompiuteruli uzrunvelyofa: Tamar pirvelaSvili

Jurnali aiwyo da dakabadonda Tsu soc. da pol. mecnierebaTa fakultetis laboratoriaSi.

pirveli gverdi: salvador dalis naxati

bolo gverdi: Jan-miSel baskia

3
sarCevi

molberti
surializmis erT-erTi
`mama~, aprexili ul-
geniosi Tu SeSlili . . . . . . . . . . . . . 8 vaSebiT da mediduri
gamoxedviT _ salvador
gaseirneba winandlis baRSi . . . . . . . 10 feli p Jastin dali
domeneki
muyaos yuTSi Seqmnili xelovneba . .12

dasavleT evropis ferwera gv. 6-9


siRnaRSi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

PEN-arti baskias naxatebi Zalian mkafio,


eqspresiuli da feradovania.
mis Semoqmedebas araerTgva-
rati amaRlobeli fsiqo-Terapiul rovnad afaseben. zogisTvis
siansze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 is naivuria, zogs niSnebiTa
axali adamiani, maTTvis visac da SriftebiT gadatvirTuli
eCveneba, magram isini mkaf-
poezia uyvars . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 ioobiT yvelaze axdenen STabe-

daTo turaSvilis
Wdilebas.
gv. 12-14
ualternativo Tavisufleba. . . . . . . 20

mTeli 21-e saukune, anu

damwerlobidan internetamde . . . . . . 22 ... `ara, Cemi depresiebi


jer ar gaSavebula, na-
crisferia. gamosavali
ART-kadri karg adamianebTan urT-
ierToba, kargi wigni,
kargi musika da sxva
qarTuli filmis legenda . . . . . . . . 24 adamianebze zrunvaa~.
qarTuli filmis dabruneba . . . . . . . 26

Saundtracks _ musika kinoSi da


gv. 16-18
revolucia `Cartebis~ saTaveebze . . 28

ART-festivali
iyavi naleqi Cems Turqul
yavaSi
saiubileo festivali 80+5 . . . . . . . . 30 deda amikrZalavs da mainc
amogWam.
iyavi bavSuri sul yvela
NEW-arti TamaSSi,
romlebic dRiuris werisas
gamomrCa.
edgar miuleris 3D mxatvroba . . . . . . 32 msurs gamaxsenos suni Zvel
wignebis,
yvela dawerili leqsis Tu
ART-istoia igavis.
me Seni pirveli mkiTxveli
viqnebi,
XX saukunis vermeeris istoria . . . . . 34 Sen ukanaskneli furceli
iyavi.
4
sarCevi

acvia baTinkebi, jinsebi; Te-ARTI


Tmas xSirad iCeCavs
- nervuli moZraoba
ki ara, Cvevaa; hyavs
meuRle da sami `robert sturua~ _ ortomeuli did
qaliSvili; swavlobda
literaturis, kinosa qarTvel reJisorze . . . . . . . . . . . . . . 36
da xelovnebis
istorias, xo,
kinodramaturgiasac,
magram profesiiT ufro mweralia, Zalian aRmoCena
magari mwerali.
gv. 20
qarTvel samarovanTa

“es gamogoneba ada- saidumloebebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38


mianebs SesaZleblobas
miscems, daixsomon is,
rac sxvagvarad davi- istoria
wyebas miecemoda, ...“mex-
siereba saocari niWia,
mas SenarCuneba unda.
damwerlobis gamo- kurtnis muSidan yviTel
gonebis wyalobiT,
adamianebs mexsiereba avtobusamde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
dauClungdebaT, isini
daixsomeben ara Sinagani
ZalisxmeviT, aramed _ obieqtivi
garegani saSualebebiT”
gv. 22
gogas sadguri, anu
... `nato vaCnaZe is piro-
vnebaa, romelic arasdros ar erTxel fotografiaSi . . . . . . . . . . 42
mokvdeba. is yovelTvis iqneba
qarTveli erisTvis saTayvane-
beli da usayvarlesi piro-
vneba, romelmac erT-erTma egzotika
pirvelma gaitana qarTuli
xelovneba saqarTvelos far-
glebs gareT“, _ marika lor- xelmisawvdomi egvi pte . . . . . . . . . . . 43
TqifaniZe.
gv. 24
... okeane, didi gemi, tal-
qarTuli legenda
Rebi exeTqeba gems, gembanze
axalgazrda wyvili dgas, qari qarTuli saganZuri scenaze . . . . . . . 45
Tmebs uwewavs qals, xelebi
gaSlili, Tvalebi daxuWuli
da am dros, ismis selin dio-
nis gulSi Camwvdomi xma. Tva-
varskvlavebis gverdiT
lebs xuWav da leonardos gverdiT keit uinsletis
magivrad Sen xar... da uceb 11 oskari gamzadebulia.
~biTlzebis~ mexuTe wevri . . . . . . . 46
gv. 28
5
molberti

geniosi Tu SeSlili
TamTa wurwumia

”yovel dilas aRuwereli bednierebis SegrZneba maRviZebs mxolod imis gamo, rom salvador
dali var. marTlac usazRvrod sasiamovnoa, iyo salvador dali. rogorc ki gamovfxizldebi,
sakuTar Tavs aRfrTovanebiT vekiTxebi, netav dRes ra SesaniSnavi rameebis gakeTebas apirebs es
salvador dali?”

_ diax, es salvador dalia. mokrZalebuli da Tavmd- salvador dali winandalSi


abali rom ar aris, albaT xedavT, magram namdvilad salvador dalis namuSevrebma marTalia dagvianebiT,
niWieria, surealizmis erT-erTi „mama“, aprexili ul- magram saqarTvelomdec CamoaRwies. ra Tqma unda, es ar
vaSebiT da mediduri gamoxedviT _ salvador feli p iyo salvador dalis yvelaze genialuri da warmate-
Jasint dali domeneki. buli namuSevrebi. SeiZleba iTqvas, rom originalebic
am sityvebis Semdeg, es eqscentriuli espaneli didi ar iyo, magram xelovnebis moyvarulebisTvis da ara
xalisiT akeTebda yvelafers, rac ki TavSi mouvido- xelovnebis warmomadgenlebisTvis, es mainc sasur­ veli
da. TavSi ki marTlac gasaocari ideebi mosdioda. igi da mniSvnelovani gamofena iyo.
parizis cnobil sastumro ,,maurisSi” xSirad dadioda. xelovnebaTmcodne dimitri TumaniSvilis TqmiT, mar-
momsaxure personali mxatvris wasvlis Semdeg masze Talia salvador dalis xsenebisas Cven yvelas ucnauri
daujerebel istoriebs hyveboda. xan civad, xan oqrosfrad Suqmfeni suraTebi gvagondeba,
rogorc wesi, dali mTel sarTuls ikavebda imis magram am gamofenaze Cven gavecnobiT dalis-moqandake-
gamo, rom sastumros derefanSi velosi pediT seirnoba sa da grafikoss, xeldajerebulsa da TvalSeumcdars.
uyvarda. udrtvinveli saxiT iTxovda Txis arves moyva- marTalia, momavlSi is isurvebs bevrad ufro mrav-
nas. Txebi ZviradRirebuli sastumros oTaxebSi dar- lismomcvel gamofenas, magram es koleqcia pirvel mer-
bodnen da kikinebdnen. dali ki maT fuW vaznebs esroda. cxalTagania im did qveynaTSorisi gacvla-gamocvlisa,
misi brZanebiT, aivanze kupriT savse kasrebs dgamdnen, rac Cveni msoflios mxatvrul monapovarT kidev ufro
is ki manekenebs aiZulebda, Tavi Sig CaeyoT. garda amisa, dagviaxlovebs da SesaZleblobasac mogvcems, sxvebs
mas sakuTari nomris kedlebis moxatva Cvevad hqon- Cveni winandeli da axlandeli SemoqmedebiTi miRwevebi
da gadaqceuli, rodesac sastumrodan modioda, mTel gavuziaroT. winandalSi gamofenili iyo salvador da-
sarTuls aremontebdnen, kedlebs ki Tavidan Rebavdnen. lis 11 naxati da 5 qandakeba. raRa dagimaloT da qa-
dRes dalis Tayvanismcemlebi misi Sedevrebis amgvarad ndakebebma ufro moxibla iq myofi sazogadoeba, vidre
ganadgurebas mkrexelobad miiCneven. naxatebma. magram es imis damsaxurebac gaxldaT rom iq
6
molberti

stils, is sruliad gansxvavebuladaa Sesrulebuli, da


amis miuxedavad mainc sakmaod popularuli gaxda.
ase Tu ise, mis mimarT gulgrili aravinaa. is marT-
lac gasaocari adamiani iyo. sakuTar Tavs did provo-
kators eZaxda da ambobda, rom dedis mucelSive pro-
vokatori iyo.

saidan daiwyo yvelaferi


dali Zalze ganaTlebuli bavSvi iyo, fsiqologia,
filosofia da politika ainteresebda. klaselebi mas-
Tan ar megobrobdnen, metismetad Tavdajerebulad da
amayad miaCndaT. 17 wlisas deda kiboTi gardaecvala
da es didi tragedia aRmoCnda misTvis. kidev ufro
mZime is iyo, rom mamamisma colad gardacvlili colis
da SeirTo. dalis xatvis niWTan erTad literaturis
niWic aRmoaCnda, leqsebs werda. 15 wlisa megobrebTan
erTad Jurnals gamoscemda. iq goiasa da diurerze
aqveynebda statiebs. SemdegSi misi saTayvanebeli mxat-
vari velaskesi gaxda. SesaZloa, aprexili ulvaSebiT
swored velaskess baZavda.
pirveli gamofenis Semdeg mamam saswavleblad ma-
dridSi, xelovnebis akademiaSi gaagzavna. saprotesto
moZraobaSi monawileobisTvis iqidan 2-jer gamoricxes.
maswavleblebic uCiodnen, radgan princi pulad ar pa-
suxobda SekiTxvebze – am sakiTxze Tqvenze meti vicio.
Tavdapirvelad kubizmiT dainteresda, parizSi Casvlis
warmodgenili naxatebi dalis sruliad umniSvnelo da Semdeg siurealistebTan gadainacvla da yvelgan amayad
arc ise warmatebuli koleqciidan iyo. ambobda, rom maT Soris saukeTeso iyo. ”siurealizmi es
me var” - ganacxada man amerikaSi. Tumca Tavad velask-
kaci, romelsac sakuTar Tavze didi essa da rafaels eTayvaneboda.
warmodgena hqonda
salvador dali sakuTar Tavs ”RvTaebriv dalis” gagrZeleba 8 gv.
eZaxda. surda, erTi SexedviT ecnoT, arasodes aravisSi
SeSlodaT, amitom atarebda grZelsa da aprexil ul-
vaSebs, ucnaur quds, ucnaur samoss, awyobda skandalebs.
xatavda Tavis mogonebebs , SiSebs, ocnebebs, gasaocar Seg-
rZnebebs, iluziebsa da koSmarul sizmrebs. dalis 1982
wels espaneTis mefem, xuan karlosma, markis de pubolis
tituli mianiWa. mas SeeZlo , Tavisi cxovrebis nebism-
ieri momenti legendad eqcia, aformebda modebis Jurna-
lebs -”vogsa” da ”harperz bazaars”, sunamos flakonebs
qmnida. sakuTar Tavs geniosad miiCnevda, garSemomyof-
ni ki SeSlilad da ugunurad Tvlidnen. amis pasuxad
amayad acxadebda, Cemsa da SeSlils Soris erTaderTi
gansxvaveba is aris, rom me SeSlili ar varo. umete-
soba geniosad miiCnevs, Tumca oponentebic hyavs. isini
acxadeben, rom dalis imaze met yuradRebas aqcevdnen,
vidre imsaxurebda. samSobloSi ise ar scemdnen Tayvans,
rogorc mis farglebs gareT. espaneTSi moRalatesac
ki eZaxdnen imis gamo, rom frankos faSistur reJims
uWerda mxars.
mxatvari gia buRaZe salvador dalis didi Tay-
vanismcemeli ar aris. misi TqmiT surealizms sxva bev-
rad kargi warmomadgeneli hyavs. magaliTad, maqs ernsti,
rene magriti an manrei, Tumca, aRiarebs rom dali Zalian
niWieri iyo. yvela sxva surealistze metad is gaxda
warmatebuli da popularuli, rac TavisTavad albaT
erTgvari niWia. yvelas es ar SeuZlia. misi TqmiT sal-
vador dali inteleqtualuri mxatvaria, marTalia Ta-
maSobs, magram kargad gamosdis. misi erT-erTi bolo
namuSevrebia „jvarcma“, romelic ar hgavs dalis Cveul
7
dasawyisi 6 gv.
salvador dalis muza da akldamaSi dakrZales. galas gardacvalebis Semdeg
dalis muza, sulieri megobari da Tanamoazre masze dali Tavis cixe-simagreSi ganmartovda. sunamo Seqmna
10 wliT ufrosi, gaTxovili qali galina diakonova, da mas ”dali” daarqva. gala dalis uaxloesi adamiani
gala iyo. maT erTmaneTi 1929 wels gaicnes. gala maSin iyo, mas aRmerTebda. am qals dalis demonad, jado-
frangi poetis pol eluaris meuRle da maqs ernestis qrad miiCneven, radgan mxatvars skandalebisken ubiZgebda,
sayvareli gaxldaT. gala dalis modeli gaxda, isini Tumca arakeTilmosurnenic ki erTxmad aRiareben, rom
male daaxlovdnen da arasodes dacilebian erTmaneTs. galas gamoCenam dalis cxovreba Secvala. igi lamazi
am qalis gamo salvadori mamam saxlidan daiTxova. ara, magram gansakuTrebuli qali iyo.
isini mogvianebiT daqorwindnen da saocari qorwilic
gadaixades. maT Svilebi ar hyavdaT. ”geniosebis Svilebi skandalebi da sixarbe
arasodes arafriT gamoirCevian ”- ganaxcada dalim – ar dalis sixarbeze legendebi dadis. erTma amxanagma
minda es kidev erTxel davamtkico. sakuTari Tavis mem- dolarebze daxarbebuli Searqva metsaxelad. amboben,
kvidre mxolod me var”. Tavis muzas cixesimagre uyida rom xarbi igi galam gaxada. Wabukobisas fulisadmi
da isini zafxulobiT sul iq iyvnen. Tumca, amboben, rom sruliad gulgrili iyo. gala misi menejeri gaxldaT
sicocxlis bolos daZabuli urTierToba hqndaT. galas da paTologiurad uyvarda fuli, Tavis axlagazrda
uamravi axalgazrda sayvareli hyavda da maT bevr fuls sayvarlebs miliondolarian saxlebs Cuqnida da mdi-
axarjavda. vnebs maTTvis aTiaTasobiT dolaris gadacemas sTxovda.
dalis cxovrebaSi dedis sikvdilis Semdeg yvelaze dali Turme arc TaRliTobaze ambobda uars. dRes
mZime periodi 1982 weli iyo, roca espaneTSi port- salvador dalis bevri naxatis adgilsamyofeli ara-
ligatSi, gala gardaicvala da anderZad datova, rom vin icis. zogierT katalogSi miTiTebulia, rom misi
pubolSi im cixesimagreSi daesaflavebinaT, romelic mas ramdenime naxatis zusti zoma ucnobia. es ki yalbi
dalim aCuqa. espanuri kanonebiT ki, gvamis maSinve gadas- naxatis originalurisgan gamosarCevad aucilebelia.
veneba akrZaluli iyo. gala kadilakis ukana savarZelze raoden gasaocaric ar unda iyos, am umdidres adamians
ise dasves, rogorc cocxali, ise gadaiyvanes pubolSi fulisTvis TaRliTobac SeeZlo. erTxel Tqva kidevac:
8
” Zalian mdidari var, magram mainc usazRvrod miyvars xelovnebaSi. sikvdilis win man Tqva sityvebi, rac zus-
fuli da oqro”. tad aRniSnavda imas Tu rogori patrioti iyo Tavisi
1974 wels safrangeT-andoris sazRvarze, sabaJoze, qveynis da rogori didi da swori warmodgena hqonda
furclebiT savse didi satvirTo manqana daakaves. car- sakuTar Tavze: „geniosebi ar unda vkvdebodeT, radgan
iel furclebs salvador dalis xelmowera amSvenebda. swored Cvenzea damokidebuli kacobriobis progresi.
rodesac isini gadaTvales, gaocdnen – 40 000 meti iyo. gaumarjos espaneTs!!! gaumarjos katalonias!!!“
sul male gairkva – 10 dolaris fasad sufTa furcels
TviT dali awerda xels, saaTSi ki aTas xelmoweras
aswrebda. es istoria gaxmaurda da misi naxatebis fasi
mTel msoflioSi daeca. miuxedavad amisa mainc yvelaze
Zviri Rirda.

salvador dali - kaci romelmac


surealizmi ukvdavi gaxada
bevri aRiarebs, rom rom ara salvador dali mx-
atvrobis es mimdinareob-surealizmi iseve mokvdebo-
da, rogorc sxva mimdinareoba. SeiZleba am mxatvris
Semoqmedeba yvelas ar mowons, magram am faqts yvela
erTxmad adasturebs. xelovnebaTmcodne xaTuna kaWara-
vas TqmiT surealizms win uZRoda dadaizmi, romelic
samwuxarod male Cakvda da surealizmsac igive bedi
eweoda, rom ara salvador dali. movida salvador
dali da surealizmic gadarCa. marTalia, surealizmis
sxva kargi warmomadgenlebic iyvnen, magram yvelaze didi
roli mainc salvador dalis miuZRvis am mimdinareobis
warmatebaSi.
yvelaze metad xaTuna kaWaravas am mxatvarSi xiblavs
is, rom dalis aqvs mxatvris aTi mcneba, romelsac
is miyveba. pirveli aris mxatvaro xate da erT-erTi
yvelaze mniSvnelovani aris Seiswavle is rac iyo Se-
namde, iswavle xatva kargad da mxolod amis Semdeg
daiwye esperimentebi. dali uiSviaTesad iyenebs funjs,
saocrad flobs teqnikas. es ar mosula advilad, es
aris Zalian didi Sromis Sedegi. aseve aRsaniSnavia
isic, rom salvador dali kargad xvdeboda Tavis mniS-
vnelobas, gansakuTrebulobas, aRmatebulobas msoflio
9
molberti

gaseirneba winandlis
baRSi

ia gilauri

daaxloebiT SuadRis 3 saaTia. darwmunebuli var gacilebiT noT.”


winandlis saxl-muzeumis Ses- lamazi sanaxavi iqneba. baRSi sam- gza vagrZeleb da baRis siR-
asvlelTan, salarosTan var da wuxarod ver vnaxe nagvis urnebi, rmeSi Sevdivar, vxvdebi, rom am
mouTmenlad veli, rodis mova Cemi romlis gamoc TiTqmis yvela na- yvelafris miuxedavad, baRi uda-
rigi... gavs pirdapir baRis teritoriaze od Zalian lamazia. erTi SexedviT,
15 wuTSi ulamazes baRSi var. yrida, es namdvilad ukulturo- TiTqos xelovnuria baRis sila-
es saocari adgilia. SesvlisTa- baa da kidev uyuradReboba admin- maze Seqmnili, magram amave dros,
nave veZeb “siyvarulis xeiv- istraciis mxridan siRrmeSi gvirilebi da sxva ve-
ans”, aq ufro didi rigia, vidre Cemi azriT, am problemis wi- luri mindvris yvavilebi TiTqos
salarosTan. rogorc Cans, bevrma naSe namdvilad ar unda idgas bunebriv silamazes aniWebs mas.
daijera legendis, TiTqosda aq baRi radgan, rogorc cnobilia, is winandlis baRSi Sesuls, saerTo-
TvaldaxuWuli Tu gaivli Sens kerZo sakuTrebaSia, kerZod “silk dac gaviwydeba, rom mis gverdiT
meore naxevars i povio. road group”-s ekuTvnis. swored Cveulebrivi adamianebi cxovroben.
ra xdeba bzis buCqebisa- amitom, gadavwyvite winandlis baRis simwvane karg ganwyobaze gay-
gan gakeTebul am labirinTebSi, baRis direqtorTan saubari, Tum- enebs da ggonia, rom yvelafris
romelsac siyvarulis xeivans vca, amaod, direqtori aq ar aris. gakeTebis Zala da unari Segwevs.
uwodeben... saocari situacia, vi- qalbatoni marina (winandlis qeTi Todua (damTvarielebeli):
Racas e.w “selpakis” gadagdeba saxlmuzeumis gidi): “Zalian bevri “Zalian momewona es sasaxle, misi
daezara, an daenana da gadawyvita RonisZiebaa dagegmili, raTa wi- umSvenieresi baRi.. albaT, aq rom
mSvenieri xeivnisTvis Seeba. im nandlis baRebi ufo galamazdes. mecxovra aucileblad weras da-
erTs gamouCnda ara erTi mimde- vfiqrob, damTvalierebels saSva- viwyebdi.”
vari da es xeivani ase iqca “nat- leba eqneba daisvenos mSvid da zustad 2 saaTi davdiodi da
vris xed”... laaz garemoSi. es sasaxle kerZo vaTvarielebdi am ulamazes da
nino TofuriZe (damTvariele- sakuTrebaSia da misi mflobelebi umSvenieres baRs, misma simwvanem
beli): Cemi azriT, mouvlelia gegmaven aq arsebuli xarvezebis karg ganwyobaze damayena, survili
xeivnebi. is rac ase Zalian gvi- gamosworebas. vfiqrob, es Zalian gamiCnda aq mecxovra, ai maSin ki,
tacebs winandalSi misi simwvanea, kargi iqneba, raTa aseTi lamazi namdvilad vici - mec weras davi-
magram ufro movlili rom iyos, adgilebi aucileblad SevinarCu- wyebdi!
10
molberti
Tumca, winandlis baRis isto- da mcenareTa Semad-
ria Cemi gasernebiT ar dawyebula. gelobis dacvis
mas xangrZlivi da saintereso is- gegma SemuSavda,
toria aqvs, romelic me-18 sauku- xolo bolo inven-
nidan iwyeba. tarizaciis Sede-
winandlis parki da misi ula- gad gadawyda, rom
mazesi baRebi me-18 saukunis parkSi aRdgeniTi
dasasruls, batoniSvilma garse- samuSaoebi nawilo-
van WavWavaZem gaaSena. 1811 wels briv Catardeboda
garsevan WavWavaZis vaJi, aleqsan- da CrdiloeTis
dre, winandlis mamulis mflobe- mxridan miwebic
li gaxda da misi xelmZRvanelo- miemateboda.
biT parkic didwilad gadakeTda TiTqmis erT sau-
da gadaxalisda. 1820-ian wlebSi kuneze meti gavi-
man miwisqveSa sairigacio sistema da mas Semdeg, rac
aago, axali obieqti – miwisqveSa arnold regelma
Rvinis maranic aaSena da amiT, par- winandlis parkis
kic sagrZnoblad gaafarTova. naxazebi Seqmna.
sasaxlis garSemo mdebare teri- isini dResac arse-
toria sagangebod iyo daproeqteb- bobs, magram miuxe-
uli; naxevrad simetriul cacxvis davad amisa, mTeli
xeebis rigs kvi parosebis xeiv- me-20 saukunis gan-
ani enacvleboda. vazis talaveri, mavlobaSi, parki
yvavilebis kvlebi da CanCqerebi ZiriTadad mouv-
iqaurobas amSvenebda. droTa gan- leli iyo. zogier-
mavlobaSi parks egzotikuri da Ti mcenare zomaze ZalaSi datovebas gulisxmobs,
dekoratiuli mcenareebi daemata. metad gaizarda, xolo zogierTi isini axal aspeqtebsac gvTavazo-
yovelive amas adgilobrivi mcena- ki saerTod gaxma da daiRupa, ra- ben, rac Tanamedrove teqnolo-
reebic avsebda. sac adasturebs amJamad arsebuli giebis danergvas Seuwyobs xels.
regelis mier Seqmnili parkis cocxali mcenareebis mdgomareo- amiT parki erT-erT mniSvnelovan
ganlageba ZiriTadad inglisur bis Sedareba adreul sainventa- da mimzidvel sanaxaobad gadai-
stils Seesabameba da riCmondis rizacio monacemebTan. miuxeda- qceva, sadac erTi mxriv, mnaxvelTa
parks, kius botanikur baRebsa da vad imisa, rom “abreSumis gzis didi raodenobis miReba gaxdeba
kenzingtonis baRebs waagavs. is jgufi”-s (“silk road group”) SesaZlebeli, xolo meore mxriv,
mcenareTa nairsaxeobas gvTavazobs mier dasaxuli mimdinare ga- yovel maTgans elegantur da mS-
gansxvavebuli formiTa da fere- naxlebis gegmebi regelis stilis vid garemoSi dasvenebis SesaZle-
biT, romlebic, rogorc daxurul SenarCunebasa da misi Tavdapirve- blobac miecema.
garemoSi, aseve Ria cis qveSac li dagegmarebis udidesi nawilis
xaroben, xolo es yovelive, axlo
da Soreul perspeqtivas qmnis.
mTavari Sesasvlelidan stumre-
bi sasaxlis wina fasads xedaven,
saidanac parkis sxvadasxva adgi-
li ixsneba.
regelis gegmis Semdegac ki, sab-
oloo formis misaRebad, parks
aTeulobiT weli dasWirda, radgan
landSaftis arqiteqtura cocxal
masalas moiTxovs, romelic for-
mis, zomis, ferisa da kompoziciis
TvalsazrisiT, droTa ganmavloba-
Si icvleba; yovelive es mudmiv
profesionalur zedamxedvelobasa
da movla-patronobas saWiroebs.
parkis mcenareTa inventarizacia
1933-35 wlebsa da 1977-78 wleb-
Si Catarda. maTgan pirvelis Sede-
gad, parkis istoriuli stilisa
11
molberti

muyaos yuTSi Seqmnili


xelovneba
Tamar gamyreliZe

“xelovnebis nawarmoebze dakvirvebisas me


yvelaze naklebad mainteresebs mondomeba,
Canafiqri, migneba, eqsplikacia, fasi, sivrce, sa-
dac es nawarmoebia gamofenili. TviTon mxat-
vris bedic ki ar mainteresebs. CemTvis yvelaze
mTavaria, aris Tu ara sicocxlis sunTqva am
namuSevarSi, iqneba es suraTi obieqtis azriani
instalacia, Tu civi SuqiT mocimcime video.
roca me vgrZnob, rom raRac sicocxle Cabera
adamianis gakeTebul am sagans, me vacnobiereb,
rom saocrebis gamovlenas vexebi. xelovnebis
nimuSSi saocaris arsebobiT me mis xarisxs
ganvsazRvrav. Cemi azriT, ar arsebobs aranairi
sazomi im produqtis mimarT, rasac Cven dRei-
saTvis xelovnebas veZaxiT. intuiciuroba am
zogjer efemerul namuSevarSi gvTavazobs vicxovroT TiTqos idealur samyaroSi, risi
miRwevac saerTod surT xolme mxatvrebs, romlebic idealisturi arsebebi arian..”
es abzaci, romelsac leonid tiSkovis “yvavilis baskia Tavis Tavs quCis grafitSic gamoxatavda. misi
xarisxSi” vkiTxulobT, Cemi azriT, zustad Seesab- rogorc, grafit-raiteris fsevdonimi samo-iyo (rac
ameba Jan-miSel baskias Semoqmedebas. zustad gad- aris abreviatura frazebisa same old, an old shit) me-
moscems mis azrs, siRrmesa da emocias. sxva sityve- gobrebTan erTad is Senobebis kedlebze werda sx-
bi zedmetia ukve. gagacnobT Jan-miSel baskias da vadasxva Sinaarsis warwerebs: SAMO saves idiots. SAMO
Tqvenc darwmundebiT... as an end to mindwash religion, nowhere politics and bogus phi-
losophy da a.S amiT baskia Tavis Sexedulebebsa da
sruliad gansxvavebuli.. damokidebulebas gamoxatavda. aq Canda misi azrovne-
Jan- miSel baskias Zalian xanmokle cxovreba zus- ba, rac sakmaod gnsxvavebuli iyo im dros da amitom,
tad 70-80-iani wlebis niu-iorkis kulturis adeqva- sazogadoeba ver aRiqvamda mis Semoqmedebas.
turia. cocxali, xelSesaxebi, es aris im mxatvris
namuSevrebis epiTetebi, romelsac Zalian dinamiuri muyaos yuTidan "sasaxlemde"...
da xanmokle biografia hqonda. da romelsac, saku- baskia mxolod grafitiT ar iyo gatacebuli.
Tari bedi da moamavali arasodes aRelvebda. baskia imave periodSi megobrebTan erTad Seqmna musikal-
27 wlis asakSi heroinis gadaWarbebuli doziT gar- uri jgufi “gray”. TandaTanobiT baskia Zalian popu-
daicvala, Tumca es xanmokle sicocxle sakmarisi laruli gaxda da gamdidrda. miuxedavad amisa, is ar
aRmoCnda imisTvis, rom sicariele Rirebulebad ga- Secvlila da zustad iseTad darCa, rogorc muyaos
daeqcia da individualuri da gansxvavebuli stili yuTSi cxovrebis dros iyo. rodesac is Zalian cno-
Seeqmna mxatvrobaSi. bili gaxda, xalxma im karebebis Camoxsna daiwyes, sa-
dac misi warwerebi iyo. baskias uecari gamdidrebis
roca sxva samyaroSi undoda cxovreba.. Semdeg, misma asistentma jon sidma urCia kapitalis
Jan-miSel baskia 1960 wlis 22 dekembers daiba- dabandebaze efiqra da finansisti daeqiravebina,
da niu-iorkSi. Mmisi mSoblebi emigrantebi iyvnen. Tumca baskiam amaze uariT upasuxa, radgan mas mo-
deda puerto rikoeli, mama ki - haiteli. bavSvobaSi mavlis gegma ar hqonda da saerTod ar aRelvebda
baskia samxatvro wreze dadioda, Tumca mis niWze msgavsi ram. Jan–miSeli ubralod erTi dRiT cxov-
did imedebs ar amyarebdnen.Mmisi cxovreba mZime da robda.
gansxvavebuli iyo. gardatexis asakSi TiTqos meam-
boxed iqca, aprotestebda yvealafers, im wesebsa da axali cxovreba warsuliT...
dogmebs, romelic mis irgvliv iyo gabatonebuli. baskias popularoba SemTxveviT daiwyo. igi axal-
atestatis aRebis win is skolidan gaiqca da bruk- gazrduli energiiT dadioda niu-iokis ubnebSi da
linidan moSorebiT, niu-iorkis maxloblad, muyaos mis mierve daxatul naivur baraTebs yidda. swored
kolofebSi daiwyo cxovreba.Uufulod darCenili sohos erT-erT restoranSi Sexvda endi uorhols,
Tavis gasatanad, sakuTari xeliT moxatul maisurebs romelic im droisaTvis Zalian cnobili mxatvari
hyidda, im maisurebs, romelTa mopovebac momavalSi, iyo da baraTi SesTavaza. uorholma baraTi iyida da
misi namuSevrebis koleqcionerebisaTvis, auxdenel aqedan daiwyo maTi megobroba da partnioroba. endis
ocnebad iqca. dRes ukve fasadudebel maisurebs, Zalian moswonda misi Semoqmedeba. cdilobda baskia
baskia saWmlis fulad Zlivs hyidda. TandaTanobiT niu-iorkis elituri sazogadoebis wevri gaexada,
12
molberti
Tumca Jan-miSeli isev Tavis Zvel megobrebTan er-
Tad atarebda dros da narkotikebs etaneboda.

is, rac aris masSi gansakuTrebuli...


baskias naxatebi Zalian mkafio, eqspresiuli da
feradovania.Mmis Semoqmedebas araerTgvarovanad
afaseben. zogisTvis is naivuria, zogs niSnebiTa da
SriftebiT gadatvirTuli eCveneba, magram isini mka-
fioobiT yvelaze axdenen STabeWdilebas. Jan-miSel
baskias namuSevrebze vxvdebiT figurebs, gadaxazul
sityvebs, sxvadasxva ferad SeRebil fonebs. misi
yurebisas iseTi STabeWdileba iqmneba, rom is iRebs
ideebs, sityvebs, ferebs, imijebs sruliad gansxvave-
buli mravali wyarodan da Semdeg maT erTad aT-
avsebs kolaJebis msgavsad.
xelovnebaTmcodne maia ciciSvili, im STabeW-
dilebas ixsenebs, romelic pirvelad baskias Semo-
qmedebis naxvis dros gauCnda. ambobs, rom gauWirda
kidec Sefaseba, ubralod uyurebda da grZnonda,
rom es iseTi movlena iqneboda mxatvrobaSi, rogorc
klasikuris Semdeg jazis gamoCena musikaSi.
B”baskias Semoqmedeba, es ar aris ubralod am-
boxisa da protestis gamoxatvis mcdeloba. es aris
namdvili xelovneba, romelic rogorc yvela mov-
lena, Tavidan miuRebelad Canda, radgan erTi Sexed- febi da anatomiuri detalebi xSirad meordeba mis
viT marTlac rTuli aRsaqmelia misi namuSevrebi. am namuSevrebSi. adamianebs ise xatavs, TiTqos orive
yoveliveze gavlenas axdenda misi cxovrebis stil- mxridan aCvenebs - garedanac da Signidanac. misi
ic. amitom iyo, rom bevri mis naxatebs ubralod inspiracia anatomiuri saxelmZRvaneloebis garda,
najRabnebad aRiqvamda. Tumca, baskiam misi xanmokle leonardo da vinCis cnobili anatomiuri etiudebi-
sicocxlis manZilze Seqmna is, rasac saukunueebis dan modis.Bbaskia xatvis dros ar faravs xis dafis
manZilze ver qmnian.”M detalebs, romelzec tiloa gadaWimuli da rasac
misi cxovreba namdvilad xanmokle da rTuli iyo, sxva mxatvrebi Cveulebriv faraven xolme.
rac Semoqmedebazec aisaxa. erT-erTi faqtori, bavS-
vobaSi miRebuli tramva aRmoCnda. is avariaSi mohyva ...amis Tqmas cdilobda swored...
da rodesac saavadmyofoSi iwva, dedamisma drois baskias namuSevrebze warwerebis kiTxvisas cxa-
gasayvanad anatomiis wigni dautova. avtokatastro- di xdeba, Tu risi Cveneba undoda da ras fiqrobs
mxatvari. TviTon warwerebis stili, rogorc xe-
lovnebaTmcodeneebi afaseben, im periodis grafiti-
raiterebisagan gansxvavdeboda, misi warwerebi swori,
beWduri asoebisagan Sedgeboda da advili wasakiTxi
iyo.Mmas vizualur poeziasac ki uwodebdnen.

is, rac mudam darCeba...


baskias popularobas misi dinamiurad ganviTreb-
uli xanmokle sicocxle, egzotikuri warmoSoba
da galereebis mxardaWera ganapirobebs. pirvelad
mis mimarT keTilganwyoba prestiJuli galereebis
mxridn “gagozian”-ma gamoxata da mis namuSevrebze
sabazro fasmac aiwia. jgufur gamofena “colab”-Si
monawileobis Semdeg, Artforum-Si poetisa da mx-
atvris - rene rikardis statia gamoqveynda, sadac
man baskias “mbrwyinavi bavSvi” uwoda daLJan-miSe-
lis cxovrebac fsiqologiuri wnexis qveS moeqca.
fsiqologiuri stresi narkotikebis moxmarebaSi,
skandalebsa da eqscentriul qcevebSi vlindeboda.
garkveuli periodis ganmavlobaSi, simSvidis mo-
sapoveblad, Jan-miSeli haitze wavida da spilos Zv-
lis kunZulebis mcxovreblebisaTvis daiwyo xatva,
Tumca maleve dabrunda niu-iorkSi. dabrunda da
gaagrZela Cveuli bohemuri cxovreba, narkotikebsac
ufro xSirad etaneboda da erT dResac, es iyo
8 agvisto 1988 wlis, zedmeti doziT gardaicvala.
Tumca es is SemTxvevaa, roca sikvdili mxolod
fiziologiuri movlenaa, radgan baskias, rogorc
xelovansa da Semoqmeds, sikvdli da daviwyeba ara-
sodes emuqreba, piriqiT, rac dro gadis ufro metad
cnobili xdeba da ubralod xelovnebis istoriis
nawilad darCeba.
13
molberti

dasavleT evropis ferwera siRnaRSi

lika baRaSvili

siRnaRSi gamofenilia 21 mxatvris 22 namuSevari. aq aris germanuli, franguli,


flamindiuri, italiuri da holandiuri ferwera. yvelaze adreuli namuSevrebia
ticianis skolis ucnobi warmomadgenlis portreti da gvido renis
(1575-1641)”miqael mTavarangelozi” italiidan, yvelaze gviani periodis ki onore
domies ”mesame klasis vagonia” (safrangeTi, surealizmis warmomadgeneli).
domies am Temaze ramdenme namuSavari aqvs Sesrulebuli, romlebic, rogor
qalbatoni nana servaSiZe ambobs, msoflios udides muzeumebSia daculi. ”mesame
klasis vagoni” ki am namuSevrebidan erTerTi saukeTesoa.

”gamofenis CarCo sakmaod far- tvrobis ganviTarebaze. aq aris am ServaSiZe, gamofenis kuratori.
Tea da XVI - XVIIIsaukuneebs drois yvela ZiriTadi mxatvru- gamofenis erTerT mTavar sa-
moicavs. Cven SevecadeT, namuSevre- li mimdinareobis warmomadgeneli, ganZurs lukas kranax umcrosis
bi ise SegverCia, rom sruli war- romlebic Cveni koleqciis sauke- (1472-1553) ”maWankali” warmo-
modgena Seqmniliyo evropis mxa- Teso nawils Seadgens” _ nana adgens. germanuli renesansis am
14
molberti
anu raRac koleqcia midis sxva dasavleT evropis ferwera
sagamofeno darbazSi, romelic siRnaRSi 15 maiss Camovida, Tumca
ekuTvnis saqarTvelos erovnul Tu misi monaxuleba jer ver mo-
muzeums, raTa farTo sazogado- axerxeT, dro kidev gaqvT, gamofe-
bes hqondes fondebSi daculi ko- na oqtombramde gagrZeldeba. mu-
leqciebis naxvis SesaZlebloba” - zeumi orSabaTis garda yoveldRe
nana ServaSiZe. evropis ferweris Riaa. SegaxsebT, rom bileTis fasi
gamofenamde siRnaRis muzeumSi sami laria (studentebisTvis _
firosmanis naxatebi Camoitanes, 1 lari). am bileTiT ki aRniSnu-
igegmeba sxva gamofenebic. ”es ar li gamofenis garda firosmanis
aris calkeuli movlena, es aris naxatebisa da kaxeTis arqeolo-
cikli, romelic gagrZeldeba”, _ giuri monapovis daTvalierebasac
nana ServaSiZe. SeZlebT.

namuSevars saintereso istoria


aqvs. man garkveuli periodi emi-
graciaSi dahyo eqvTime TayaiS-
vilTan erTad, mogvianebiT ki,
1990-ian wlebSi, muzeumidan gai-
taces. saeWvo iyo isic, igi namd-
vilad lukas kranaxis kuTvnile-
ba iyo Tu ara. ”Tavidan sakamaTo
iyo misi avtoris vinaoba, ambobd-
nen, rom es ar iyo kranaxi. Tumca
moskovSi iyo waRebuli saresta-
vraciod da swored restavraciis
dros aRmoaCines kranaxis xelmo-
wera. amdenad damtkicda, rom es
namdvilad kranaxia”, - manana We-
liZe, dasavleT evropis xelovne-
bis gamofenis asistenti.
yvelaze farTod warmodgeni-
li ki e.w. ”mcire hlandielebis”
ferweraa. aq aris: ian steni, iakob
van ruidsali, filps mouvermani,
anton palamadesi da egbert van
hemskerki.
namuSevrebi, romelic amJamad
siRnaRis muzeumSia gamofenili,
saqarTvelos erovnul muzeumis
fondebSi iyo daculi daculi da,
amdenad, misi naxva ar iyo SesaZle-
beli. gamofenis organizatorebis
TqmiT, swored amitom gadawyda am
gamofenis mowyoba. siRnaRi Seir-
Ca, raTa misi monaxuleba mxolod
Tbilisis mosaxleobisTvis ar
yofiliyo xelmisawvdomi.
”erovnuli muzeumis politikaa
aseTi,rom garkveuli periodis man-
Zilze awyobs gasvliT gamofenebs,

15
Pen-arti

rati amaRlobeli fsiqoTerapiul


seansze
salome SengeliZe

Zalian Zveli rati maxsovs, Zalian Zvel mweralTa kavSirSi, Zveli leqsebiT,
grZeli TmiT, gverdiT _ grZelTmiani gogoTi (savaraudod, “faniT”,- maSin rati ukve
“modaSi iyo”), xelSi WiqiT (ar maxsovs, magram albaT axali, “axali, Zalian niWieri
literaturuli Taobis~ sadRegrZelos svamdnen). patara viyavi, arc rati iyo didi.
magram mainc Zalian patara viyavi imisTvis, rom ratis personiT davinteresebuliyavi
(albaT, Cemi didi kulinariuli interesis “damsaxureba” gaxldaT is rom, ufro mZafrad
madisaRmZvreli buterbrodebi damamaxsovrda, vidre- iq myofi adamianebi). magram ratim
damainteresa male da Zalian.
sul ramdenime dRis win Sevx- eqimi viqnebodio. es poeti rati movneba momaniWa da Semdeg iyo
vdi Zalian axal ratis Zalian amaRlobelia, urTierTobis for- ukve ukugebis procesic: Cemma da-
axal literaturul kafeSi. mere matiT poeziaSi- “aranairi Wyete- werilma sixarulis gancda momi-
movlenebi ase ganviTarda: la ferebi.... tana da maSin mivxvdi, rom amaze
“es rati amaRlobelia?”- me- – rati, modiT, interviu ara- didi sixaruli araferia, rac ar
tradiciulad daviwyoT, ase vTq- unda paTetikurad JRerdes es.
vaT, bolodan: rogorc vici, axa- – Tqveni leqsebis pirveli Se-
li krebulis gamocemas apirebT, mfasebeli vin iyo?
saTauriT “angelariumi”. ratom – deda. ara imitom, rom ojaxu-
“angelariumi”? ri da socialuri funqcia hqonda,
– Znelia im wignze saubari, ro- ubralod am samyaros nawili ga-
melic jer ar gamosula. unda xldaT – filologi, literato-
iyos raRac, rom mere isaubro. ri, germanisti... da bunebrivia, rom
jer procesSia da vnaxoT, ra iqne- pirveli mkiTxveli deda iyo.
ba. erTs getyviT, rom mxolod – gaixseneT pirveli, ufro masS-
axali leqsebi Seva. taburi warmateba, roca “saojaxo
– axla ki Tema: rati – damwyebi scenidan” farTo auditoriis wi-
poeti. gaixseneT Tqveni pirveli naSe gadainacvleT.
leqsi. – warmateba ase ar gamizomia.
kiTxeba literaturul kafeSi – maxsovs is dro da garemo, 1995 wels davbeWde Cemi pirve-
momuSave gogona. vudastureb, nam- roca davwere. marTalia, SeSli- li leqsebi sakmaod karg lite-
dvilad ratia-meTqi. gogona gax- li dro iyo, magram sasiamovnod raturul gazeTSi “arili”, rome-
arebuli da aRelvebulia: xumroba maxsendeba. daaxloebiT 12 wlis lic Semdeg Jurnalad gadakeTda.
saqme xom araa, sayvareli poeti viyavi. pirveli leqsebi arafriT oTxmocdaaTiani wlebis litera-
ixila. amasobaSi saJurnalo gamoirCeoda. vunderkindi namd- turuli procesebi mravalwilad
fotoebis gadasaRebad gasuli vilad ar vyofilvar. am gazeTma ganapiroba. ai, maSin
ratic brundeba da intervius – “aRar minda kanfetebi, aRar ixila dRis Suqi Cemma leqsebma,
ganvagrZobT. ratis rom hkiTxoT, minda “JuvaCkebi”, babu, Zalze mena- megobrebis wresa da ojaxis far-
popularuli sulac ar aris (ne- trebi, minda, gnaxo Sen!” – arafers glebs gascda.
tav, enaxa im gogos saxe!); misi gaxsenebT? – ambobT, rom ar gagizomavT
depresiebi nacrisferia (“jer – ai, Tqven ukeTesad gaxsovT Tqveni warmatebebi, magram iqneb
ar gaSavebula”); CvenTan inter- Cemi pirveli mcdeloba poeziaSi. TqvenTvis mniSvnelovani warmate-
vius fsiqoTerapiul seanss ams- – rodis CaTvaleT, rom Tqveni bis emocia mainc gaxsovT?
gavsebs (kargi, radgan saqme sain- leqsebi leqsebs daemsgavsa? – gulwrfeli viqnebi da yo­
tereso “pacients” exeba, cota – CavTvale, rom?! maSin dameu- vel­gvari siamayis gareSe ge­ tyviT,
xani “fsiqoTerapevtic” gavxdebi); fla ara dakmayofilebis, aramed rom amis indikatori Ta­­ vad var.
sakuTar Tavs ukonkurentos uwo- kmayofilebis gancda. 16 wlis mTavaria, TviTon ro­ gor Sefase-
debs da gvimxels, poeti rom ara, viyavi, weris procesma didi sia- bas mivcem Cems leqss. siamovnebis,
16
Pen-arti
warmatebebis mTavari Semfasebeli
mainc av­­
toria da sixarulis Tu
wyenis verdiqtic Tavad gamoaqvs.
xSirad Cems leqss, romelic me ar
momwonebia, aRufrTovanebia uam­
ravi adamiani. am SemTxvevaSic geu-
fleba elementaruli si­ xaruli,
magram mainc, Cemma Se­
moqmedebam me
unda momxib­ los, me unda davrCe
kmayofili.
– popularobam SemoqmedebiTad
xom ar gagaRaribaT?
– ver getyviT, ras niSnavs sa-
qarTveloSi popularoba. ara mgo-
nia, poezia is sfero iyos, sadac
adamianebi popularu­ lebi xdebian.
– magram Tqven gaxdiT popula-
ruli.
– me ase ar mgonia. amgvari amo-
cana namdvilad ar damiyenebia da
gulwrfelad rom giTxraT, es
“sfero” namdvilad ar maintere-
sebs.
gadasinjvis procesi. siRrmiseu- – bestselerebad iqceoda ar-
– leqsis dasawerad gansaku-
li movlenaa. yuri unda daugdo sebul masStabSi, arsebul lite-
Trebuli pirobebis Seqmna xom ar
am mdgomareobas, ar unda gaeqce, raturul bazarze. gavrcelebis
gWirdebaT?
Tvali ar unda dauxuWo da ar areali farTo namdvilad ar aris.
– werisaTvis mainc simSvidea
unda Tqva, rom yvelaferi kargad aseT pirobebSi poeziiT ver icxov-
saWiro, myudro adgils eZeb.
aris. am periodSi garegnulad reb, materialur keTildReobas
bunebrivia, saweri magidac unda
namdvilad ar vicvlebi, iseTive vgulisxmob. maqvs damatebiTi Se-
iyos. eqstremalur situ­ a­
ci­­
ebSi
rati var garSemomyofebisaTvis. mosavali sxvadasxva specialuri
ki araferi damiweria, radgan yo-
– xSirad mwerlebi almacerad SekveTidan, literaturuli gada-
velTvis SeiZleba i po­ vo mSvidi
uyureben literaturul konkur- cemidan, Targmanidan. es damxmare
adgili dasawerad.
sebs. Tqven rogori damokidebu- saSualebebia finansuri kuTxiT.
– erT–erT interviuSi ambobT,
leba gaqvT amgvari konkursebis- – xSirad xelovan adamianebs
rom dakompleqsebuli adamiani
admi? uWirT realobasTan adaptacia da
xarT da Tqvens kompleqsebs sul
– konkursi ar aris mizani, amas xSirad moaqvs “Savi depre-
ikvlevT. mainc ra kompleqsebi ga-
TviTmizani da arc literaturis sia”. Tqven Tu gaqvT raime re-
qvT aseTi?
Sefasebis ZiriTadi indikatori. cepti am depresiebisgan Tavis da-
– amisgan dazRveuli aravinaa.
ubralod, wamaxalisebeli proce- saRwevad?
simarTle giTxraT, didi survili
sebis maprovocirebeli kargi mov- – ara, Cemi depresiebi jer ar
arc maqvs, amaze visaubro. es ra-
lenaa, magram umTavresi ar aris gaSavebula, nacrisferia. gamosa-
Rac fsiqoTerapiis seansia...
literaturaSi. rac ufro meti vali, karg adamianebTan urTier-
– SemoqmedebiTi krizisi Zalian
aseTi konkursi iqneba, miT ukeTe- Toba, kargi wigni, kargi musika da
xSirad aris xolme Semoqmedis
sia. me TviTonac aviRe litera- sxva adamianebze zrunvaa. zrunva,
cxovrebaSi. Tqven Tu gifiqriaT,
turuli premia “saba” 2006 wels mSvenierebasTan Sexeba adamians
rom muzebis yvela “resursi” amo-
da cudi gancda namdvilad ar iyo. aseTi ti pis daavadebisgan anTa-
gewuraT?
– poeziam finansuri damoukide- visuflebs. ���������������������
Zalian martivi recep-
– ai, zustad dRes vfiqrobdi
bloba mogitanaT? tia, magram survilia saWiro, rom
amaze... saerTod, krizisi sasa-
– rogor SeiZleba, saqarTvelo- viRacis bediT dainteresde da ra-
marTlos niSnavs. sainteresoa eg
Si mwerlobam finansuri damouki- Rac kargi gaakeTo.
sasamarTlo, sainteresoa, rogor
debloba mogitanos?! piriqiT... – poeziaSi ise SemoxvediT, ro-
dasruldeba procesi. aseTi kri-
– ratom? Tqveni wignebi yo- gorc saerTod Rirs xolme mos-
zisebi rom ar iyos, verc ganvi-
velTvis bestselerebi xdeboda vla: xmauriT. gaaqtiurdiT sazo-
Tardeboda xelovani. es aris fa-
da kargad iyideboda. gagrZeleba 18 gv.
seulobaTa, Sexedulebebis cvlis,
17
Pen-arti
dasawyisi 16 gv.

gadoebriv-politikuradac. bevrs
xom ar ”xmaurobT”?
– me ar gamovedi xmauriT, sa-
zogadoeba xmaurobs xolme raRa-
ceebze. Cemi poziciebi ZiriTadad
fiqsirdeba maSin, roca adamianebis
uflebebi irRveva. me Sors var im
azrisgan, rom xelovani sakuTar
samzareuloSi unda iyos Caketi-
li, maRalfardovani sivrceebiT
dakavebuli da misTvis ucxo iyos
sakuTari saxelmwifos, sazogado-
ebis ganviTareba, Tvalebi daxuWos
rusTaveli ityoda: ”Sua uzis iyos im momentSi muza. saerTod
da xelisuflebisgan SekveTebi da
didi zRvari”. amitom es aris seriozuli poezia ar aris da-
fuli miiRos. Tu xelovnebaze da
TviTgamoxatvis, gamoZiebulis ga- mokidebuli muzebsa da maT rao-
mis socialur funqciaze vlapa-
moxatvis erT–erTi forma da Tu denobaze. namdvilad SesaZlebelia,
rakobT, pirvelxarisxovania, erTi
vinmes moxiblavs, TavisTavad kar- giyvardes erTi adamiani da wero
mxriv, ukompromiso xelovneba da,
gia, magram es Tu mizania, maSin ma- kargi leqsebi. Tumca dazRveu-
meore mxriv, swori socialuri
ni pulirebasTan gvaqvs saqme. Tu li aravin aris arafrisgan. Cemi
poziciebis dakaveba. Zalian bevri
odesme vinmesTvis leqsi damiwe- cxovrebis am etapze ki poeziaSi
mniSvnelovani adamiani SeiZleba
ria, Zalian gamWirvebia amis gamxe- yvelaze mniSvnelovania adamiani,
gagvaxsendes. ilia WavWavaZe be-
la, miwodeba da prezentacia. mTeli Tavisi moculobebiT da es
vrisTvis muzeumia, medali, pros-
– axla ki rogoria rati – Zalian didi diapazonia. rac ma-
peqti, Zegli, iubile. arada ilia
mama? xSirad giTqvamT, rom mamo- werinebs, procesia, roca Semoqme-
coc­ xali movlenaa, cocxali sin­
ba yvelaze magari ambavia, rac ki debiTi aqtis Semdgom Cven ufro
di­sia. is simarTlea da ara sitk-
odesme SegemTxvaT. sxvani varT, vidre manamde. wera
bo, rogoricaa saguramoSi misvla,
– mamoba yvelaze didi gamowve- ar aris imisTvis, rom wero, wera
raRacis gaxsna da lentis gaWra.
vaa cxovrebaSi. Svilis gazrda, imisTvisaa, rom meti dainaxo da
iliasTan, vaJasTan urTierToba
erTi mxriv, Seni wlebis manZilze gaigo.
araa ise martivi, rogorc es vi-
dagrovili eTikuri Semoqmedebaa, – erT–erT interviuSi ambobT,
Rac-viRaceebs hgoniaT.
xelovnebaa, meore mxriv ki, iseTi rom Tqven xarT arabestseleri,
– xSirad yofilxarT Seyvare-
Semoqmedeba, misi Tavisufleba rom
buli? Zveli, uintereso ydiT gaformebu-
ar SezRudo da acalo, sworad ga-
– amas Cems fsiqoTerapevts li wigni, sayvareli mxolod ram-
moTqvas, sworad gaxsnas sakuTari
gavumxel an meuRles – sim­ Tvra­ denime adamianisaTvis. es zedmeti
Tavi. Zalian Znelia, daicva zusti
leSi. Tavmdabloba xom ar aris Tqveni
balansi – gazardo Svili da Tan
– maxsovs, ambobdiT, rom adre mxridan?
xeli ar SeuSalo gazrdaSi. daCis
gogonebs erCivnaT, leqsis na- – mgoni, es realobaa. es aris
dabadebis Semdeg sruliad axali
cvlad maTTvis Sokoladi migerT- Cemi urTierTobis formati poe-
impulsebi movida. axal adamianTan
miaT. ziaSi – araferi Wyetela.
erTad yovelTvis modis axali im-
– es adre, bavSvobaSi, axla le- interviudan wamosuli isev
pulsebi.
qsi urCevniaT Sokolads. maSin vfiqrobdi “arabesTeleri ra-
– Tqvens cxovrebaSi leqsi rom
Sokoladi ar iyo, axla leqsebi tis” besTseler wignebze, lite-
ar mosuliyo, Tu gifiqriaT, vin
ar aris. erTi SokoladiviT leq- raturul modaze, namdvil li­
iqnebodiT?
si urCevniaT. teraturul Rirebulebebze, _
– visurvebdi, eqimi vyofili­
– konkretuli qalisTvis Tu bevr karg rameze vfiqrobdi.
yavi. adamianis mkurnaloba am­ bi­
migiZRvniaT leqsebi, mosaxiblad cudzec: TiTqos Cemi interviu
ciuri ramea, magram amave dros
Tu gamogiyenebiaT? arc ise axali iyo: patara amona-
didi pasuxismgeblobacaa.
– ar aris mniSvnelovani, viRac ridi sadRac ukve wamekiTxa.
– xom ar gamoricxavT, rom
leqsiT moxiblo. Tavsac moatyueb mizezsac mivxvdi: “ratis xom
meuRlis garda odesme geyolebaT
da masac. samwuxarod, realuri mxolod erTi warsuli aqvs da
droebiTi gatacebebi, e.w. muzebi?
cxovreba absoluturad sxva aris, amas verc me, verc rati da verc
– SeiZleba sruliad ucnobi
vidre poeturi qsovili. rogorc mkiTxveli ver Secvlis”.
adamianis Jesti dainaxo da es
18
Pen-arti

axali adamiani - maTTvis,visac


poezia uyvars!
TamTa wurwumia
tyvia atyvia natyviars, tyuili tyvea tyviis.
ca wyeba wyebad awyvia, wamwamTa wrwola wivis.
mqrqal qrizanTemebs quCaSi aqroben qarTa qroliT,
SiSi SiSinebs SuSaSi, Tovli TeTrdeba TrToliT.
es nawyveti leqsidan albaT ar gecnobaT. Tu ki iciT,
mixaria- e.i Tvals adevnebT uaxles poezias, rac Zalian
kargia. leqsis avtori nino tefnaZea. saxelmwifo uni-
versitetis qarTuli filologiis meore kursis stu-
denti. Tuki damwyebi poetebis Semoqmedeba gainteresebT,
maSin girCevT es portreti waikiTxoT. ai ras fiqrobs
nino sakuTar poeziaze:
_ “me vfiqrob, rom Cemi poezia Tanamedrove poezi-
isagan gansxvavebiT ufro mgrZnobiarea. grZnoba daak-
lda Tanamedrove poezias da gaxda yvirili. es yvirili
erTgvari formaa. esec poeziaa, magram es ufro aris
protesti sazogadoebis, Sablonebis, cxovrebis wesebis
mimarT, romelTac gvimkvidrebs Cveni Tanamedroveoba, ma-
gram vfiqrob, rom am yvelaferma grZnoba dawia ukan. me
Cemi leqsebiT minda, rom is Zveli namdvili xibli davu-
bruno poezias. yovel SemTxvevaSi, amas vcdilob.”
ninos TqmiT, poezia misTvis cxovrebis wesia. is sa- cdilobs weros ise, rogorc grZnobs. ocnebobs iyos
myaros sxvanairad uyurebs, ise ara, rogorc yvela, da ukeTesi poeti da amisTvis ikvlevs enas. ecnoba yve-
swored amaSia misi gansakuTrebuloba. cdilobs, rom si- la cnobil poets. cdilobs Seqmnas raRac Rirebuli.
tyvebSi daiWiros melodia, romelic Semdeg leqsebSi ga- sazogadoeba icnobs mas sxvadasxva literaturuli sait-
moadgeba. axalgazrda poeti adamianis sityvebs marto idan. misi leqsebi xSirad gauvrcelebiaT universitetSi.
erTi zedapiruli mxridan ar uyurebs, cdilobs Signidan konkursebSi monawileoba ar iRebs xolme, ar uyvars.
dainaxos da amoicnos TviTon sityva ras ambobs sakuTari hgonia, rom isedac bevri ram “Stampavs” poets, aiZulebs
Tavis Sesaxeb. poeti ar gamoirCeva marto imiT, rom kar- moirgis raRac forma, amitom urCevnia am yvelafris-
gad wers, poeti unda saubrobdes kidec kargad. imitom gan Tavisufali iyos. internetSi mis leqsebs kiTxu-
rom esec sityvasTanaa dakavSirebuli. misi azriT, poeti loben. zogi kritikul SeniSvnebsac tovebs xolme, nino
mudam una esaubrebodes sakuTar Tavs da mxolod amis ki cdilobs maqsimalurad gaiTvaliswinos. zogs Zalian
Semdeg - adamianebs. ninos mosmenisas grCeba SegrZneba, moswons misi leqsebi, magram axalbeda poetis TqmiT,
rom esaubrebi gamocdil adamians, romelsac bevri ram mowoneba fardobiTi cnebaa. is rom xalxs mowons, es
esmis am cxovrebaSi, magram aRmoaCen rom igi mxolod poets ver gazrdis. “sjobs SeniSvnebi gaiTvaliswino da
19 wlis gogonaa, romelic cdilobs adamianebs daanaxos, amiT sakuTar Tavs daexmaro, raTa gaxde ufro warmate-
rom samyaro bevrad ufro mravalferovania, vidre erTi buli” – ambobs nino.
SexedviT Cans. me minda rom iyo nawili dRiuris,
_ “Cemi leqsebis Tematika aris mravalferovani. nebi- ecade ubralod ismino amigo,
smier Temaze SemiZlia vwero. iseT saSinel probleme- sul mcire saTqmeli, arc yoveldRiuri
bzec, romelzec TiTqos laparaki uxerxulia. poezia am da Tanac ar viTxov uTuod gamigo.
yvelafers gadmoscems ukeT. leqsebi problemis gadaWris dadumdi, iyavi yvavili sarkmelTan,
gza ar aris, magram problemis axleburad danaxvis kargi arc wageCxubebi, arc gadagibireb,
saSualebaa. Cems poeziaze amboben, rom cotaTi Zvelmodu- minda rom vicode SenTvisac gaTenda,
ariao, Cveulebrivi riTmiani leqsiao, magram es aris Cems TeTr mdinaresTan iyavi jebiri.
forma, romelSic me ukeT gamovxatav Cems Tavs, Cems mocisfro oTaxSi iyavi minda roiali,
grZnobebs. Cemi mimdinareoba, zogs Cveulebrivi sentimen- iyavi da Senze xandaxan davukrav.
talizmi hgonia, magram me ase vxedav. aranairi seriozuli sul ase mgonia, rom davborialob,
protesti ar aris Cems leqsebSi, imitom rom me ar ubgero sivrceSi umiznod da uqmad,
vgrZnob samyaros mimarT protests. raRacebi ar momwons, iyavi naleqi Cems Turqul yavaSi
magram es leqsSi gamodis ise, rom ar yviris. garedan deda amikrZalavs da mainc amogWam.
SeiZleba ar Candes, magram Tu CauRrmavdebi, advilad mix- iyavi bavSuri sul yvela TamaSSi,
vdebi.” romlebic dRiuris werisas gamomrCa.
nino 5 wlis iyo, roca pirveli leqsi dawera. igrZ- msurs gamaxsenos suni Zvel wignebis,
no, rom SeeZlo raRac gansakuTrebuli gaekeTebina, da yvela dawerili leqsis Tu igavis.
mas Semdeg sul cdilobs sakuTari azri gansxvavebulad, me Seni pirveli mkiTxveli viqnebi,
riTmulad gadmosces. eZebs sityvis gamoTqmis wesebs da Sen ukanaskneli furceli iyavi.
19
Pen-arti

daTo
turaSvilis
ualternativo
Tavisufleba
salome SengeliZe

sul mgonia, rom Zalian dabneuli da gulmaviwyia,


magram es mxolod garegnuli efeqtia. ai,
magaliTad, ar daiviwya da pasuxebi mail-iT
zustad paraskevs gamomigzavna. acvia baTinkebi,
jinsebi; Tmas xSirad iCeCavs - nervuli moZraoba
ki ara, Cvevaa; hyavs meuRle da sami qaliSvili;
swavlobda literaturis, kinosa da xelovnebis
istorias, xo, kinodramaturgiasac, magram profesiiT
ufro mweralia, Zalian magari mwerali.

profesia - mwerali (Tavisufleba


alternativis gareSe)

daTo turaSvilisTvis dasmuli briobas jer iseTi diqtofoni ar fasi araferia da Tavisuflebas
SekiTxvebi or kategoriad davyavi:mougonia, romelic saTqmels ise veraferSi gavcvli. Tumca ase
1) mwerlobasTan dakavSirebuli,gaSifravs, rogorc amas respon- cxovreba Zaalian Znelia, radgan
romlebzec siamovnebiT mpasuxobs; denti ambobs. Jurnalistebi ki stabiluri xelfasi da Semosava-
2) danarCeni, romlebzec saer- miyvars (rogorc saerTod, adamia- li ar maqvs da mxolod werisgan
Tod ar mpasuxobs. axlac asea: nebi), magram ar miyvars interviue- miRebuli honorarebiT varsebob.
bevri dro ar mqondao, imizezebs. bi, roca zogjer iseTisuleluri marTalia, Cemi wignebi kargad iyi-
me ki imas vimizezeb, rom es “da-Se­
kiTxvebiT mommarTaven xolme, deba, magram patara qveyana varT
narCeni” sainteresoa da upasuxod rom maT gamo drois daxarjva, da wignis bazaric imdenad pata-
vuSveb. mkiTxvelebis Seuracxyofad mimaC- raa, rom iZulebuli var, piesebic
1:0, daTo. nia... vwero da vTargmno kidec. Znelia,
_ sul virtualuri interviue- _ rame oficialuri samsaxu- magram CemTvis Tavisuflebas al-
bi gvaqvs, eleqtronuli fostis ri Tu gqonia odesme? garkveuli ternativa ar gaaCnia...
saSualebiT Cawerili interviue- grafikiT: am drodan am dromde? amJamad axal romanze muSaobs,
bi. Jurnalistebi ar giyvars_me- _ arsad ar vmuSaob da aseT sa- paralelurad espanuridan Targm-
Tqi, vabraleb: msaxurSi arasdros mimuSavia. ver nis wigns, romelic, rogorc Ta-
_ imdenad miyvars wera, rom vimuSaveb iq, sadac raRac unda da- vad ambobs, Zalian mniSvnelovani
Jurnalistebis SekiTxvebsac ki, vTmo samsaxuris sanacvlod, rad- iqneba qarTveli mkiTxvelisaTvis.
werilobiT vpasuxob. Tanac, kaco- gan CemTvis Tavisuflebaze Zvir- wers ase:
20
Pen-arti
laSa buRaZes werisaTvis simyu-
drove da saSinao samosi sWirdeba,
daTos ki: vinaidan arasodes mqo-
nia werisTvis kargi da izolire-
buli pirobebi, droTa ganmavlo-
baSi miveCvie nebismier garemoSi
weras da ramdenime moTxroba mdi-
nareze, navSic ki maqvs dawerili.
TavSi imdeni wignis idea maqvs,
rom, mTavaria, janmrTelobam Se-
miwyos xeli da SemiZlia usasru-
lod vwero yovelgvari muzebis
molodinis gareSe radgan is muza,
romelic me mawerinebs, yovelTvis
CemTan erTad aris..
wigni, romelic sul masTanaa
bevri sayvareli mwerali myavs
da bevr wignsac xSirad gadaviki-
Txav xolme, magram wigni, rome-
lic mudam Tan damaqvs, sadac ar
damkvidrebac saqarTveloSi, sa- Cemi coli Cvidmeti welia erTad
unda mivdiode, “vefxistyaosania”.
mwuxarod, jer isev ar xdeba.. vcxovrobT, magram miuxedavad ra-
es aris 1966 wlis patara gamo-
prozaikosebi leqsebs ar weren dikalurad gansxvavebuli xasia-
cema, romlis mxatvaric lado gu-
anu ra kavSirSia snoubordi pro- Tebisa, mainc arasodes gviCxubia
diaSvili iyo da jibeSic meteva
zasTan da mgoni es ufro Cemi colis ke-
da Zalian miyvars. me-20 saukunis
yovelTvis vfiqrobdi, rom pro- Tilgonierebis damsaxurebaa, rad-
dasawyisis qarTvelebs emigra-
zaikosebi poeziaSi ver erkvevian: gan is advilad xvdeba rom ukeTe-
ciaSi, rogorc cnobilia, qarTu-
poeziis cudi Semfaseblebi da sia Cems wignebSi vuRalato, vidre
li miwa mihqondaT da me ki miwis
leqsis cudi mwerlebi arian (Tu sinamdvileSi.
nacvlad “vefxistyaosani” mimaqvs
saerTod gariskes da scades bedi “danarCeni” anu “ _ tom! _ pa-
xolme da TviTmfrinavSic mSvi-
poeziaSi). daTo sul sxvanairad suxi ar aris”
dad var. TviTmfrinavi romc Camo-
fiqrobs: _ Sen erT-erT nawarmoebSi vxv-
vardes da yvelaferi daiTuTqos,
_ prozaikosebi arc cud le- debiT mariSas, lamaz, Worflian
Cems daferflil gvams mainc advi-
qsebs weren da arc karg leqse- mariSas da masze Seyvarebul
lad icnoben, radgan, mogexsenebaT,
bs im martivi mizezis gamo, rom daTos. bevri “mariSa” yofila
rom “vefxistyaosani” ar iwveba -
prozaikosebi leqsebs ar weren Sens cxovrebaSi?
saukuneebis ganmavlobaSi wvavdnen
da adamianebi leqsebs manam we- _ `iyo da ara iyo ra”... iyo sa-
da mainc ver dawves.
ren, sanam poeziidan prozaze ga- zogadoebriv-politikurad aqtiu-
daTo da literaturuli
davlen da Tu prozaSi gadadian, ri daTo. is Zveli ambebi gaixse-
konkursebi
mere ukan, poeziaSi aRar brunde- ne da kidev axali: axla arc ise
miRebuli maqvs monawileoba li-
bian. zemoTqmulis mSvenieri maga- aqtiuri xar am mxriv. ra Seicva-
teraturul konkursSi “pen-mara-
liTia cxonebuli oTar WilaZe, la? yvelaferi idealuradaa da
Toni”, romelic Cemma axlobelma
romelic klasikosi romanistia, aranairi protesti aRar gaqvs?
daafuZna da uaris Tqma ver mova-
magram axalgazrdobaSi SesaniSnav _ zamTar_zafxul baTinkebi ga-
xerxe (gulwrfelad, rom vaRia-
leqsebs werda. saxalisod, ufro cvia. zamTarSi xo, magram zafxul-
ro) da Tanac, ar mifiqria, rom es
martiv magaliTsa da Sedarebasac Si ar gcxela?
iyo seriozuli konkursi. batonma
moviyvan maTTvis, visac snoubor- _ daTo da espaneTi. espaneTis
oTar WilaZem Zalian seriozu-
di uyvars- Txilamurebidan snou- Semdeg saqarTvelo Tu saqarTve-
lad misayvedura “pen-maraTonSi”
bordze gadasuli adamianebi ukan, los Semdeg espaneTi?
monawileobis gamo. saerTod li-
Txilamurebze aRar brundebian. _ 43 wlis xar. bevri ram Sei-
teraturul konkursebTan dakav-
“saxlis” daTo cvala 20 wlis daTodan 43 wlis
SirebiT ar maqvs kategoriulad
_ saxlis daToze momiyevi: daTomde?
uaryofiTi damokidebuleba, Tumca
daTo- mama, daTo- meuRle... _ aka morCilaZis erT_erTi
sasurveli iqneboda, rom “pen-mara-
_ ramdenad kargi meuRle da siyvaruli “futbolia”. Sen Tu
Tonis” pirobebi ufro daxvewili
mama var, es Cems meuRlesa da Svi- gaqvs prozis garda sxva siyva-
yofiliyo. dasavleTSi ki yvelaze
lebs unda hkiTxoT. erTis Tqma rulebi?
metad gavrcelebulia grantuli
ki namdvilad SemiZlia, rom Za- p.s 1:0, daTo
sistemebi mwerlebisa da lite-
lian megobruli ojaxi varT da p.s. 1:0, daTo.
raturuli procesebisaTvis, risi
Zalian gviyvars erTmaneTi. me da
21
Pen-arti

mTeli 21 saukune, anu


damwerlobidan internetamde
Tamar merabiSvili

“es gamogoneba adamianebs SesaZleblobas miscems, daixsomon is, rac sxvagvarad daviwye-
bas miecemoda, ...“mexsiereba saocari niWia, mas SenarCuneba unda. damwerlobis gamogonebis
wyalobiT, adamianebs mexsiereba dauClungdebaT, isini daixsomeben ara Sinagani Zalisxme-
viT, aramed _ garegani saSualebebiT”
ase mimarTavs faraoni damwerlobis savaraudo gamo- sasurveli wignis Zebna. eleqtronuli biblioTekis wya-
gonebls, hermess. lobiT, qarTvel momxmarebels, ramodenime wamSi SeuZlia
udavoa, damwerloba rom ara, saukuneebs ver gauZleb- moZebnos sasurveli wigni.
da Seqspiris, aligieris, goeTes, rusTavelisa da sxvaTa lib.je-s erT-erTi damfuZnebeli giorgi kekeliZe am-
Sedevrebi. bobs, rom eleqtronuli biblioTekis daarsebis mizani,
zepiri sityva droTa ganmavlobaSi etratebma Caanacv- qarTuli eleqtronuli diskusiis ganviTarebaa.
les, xolo pergamenti, wignma da kompiuterma Secvala. „lib.ji _ moicavs aTiaTasze met originalur da
21-e saukune informaciis saukunea, dRes msoflio naTargmn teqsts (proza, poezia, dramaturgia, samecnie-
sazogadoebisTvis SesaZlebelia is, rac warmoudgneli ro, istoriuli, sabavSvo, folklori, eseistika, interviu,
iyo 19-e saukuneSi. adaminebisTvis daikarga dro, sivrce samarTali). biblioTekas aqvs axali wignebis, periodikis,
da manZili. kalami klaviaturam Caanacvla, ubis wignaki galeriis, Ria blogis, pres-anonsis, saxelovnebo afiSis
ki e.w blogma, aq yvelas SeuZlia sakuTari gverdis ganyofleba.lib.ji aris yvelaze maRalreitinguli qa-
avtoric iyos da sxvis wignis kritikosic, hqondes rTuli eleqtornuli biblioTeka (kviraSi saSualod
eleqtrnuli dRiuric da imsjelon sazogadoebisTvis 20000-mde unikaluri momxarebeli, aqedan 20 procen-
tabu dadebul Temebzec. ti sazRvargareTis araerTi qveynidan, top.ge-s daTvliT
samradiso kiTxva: wigni Tu interneti?, isev aqtual- yoveldRe 4000–ze meti momxarebeli saSualod), misi
uria sazogadoebaSi. prestiJi ara marto momxarebelTa simravliT ganisaz-
2006 wlidan daarsda, xolo 2009 wlidan aqtiurad Rvreba – lib.ji-sTan TanamSromlobs absoluturad yve-
funqcionirebs, internet sivrceSi, pirveli qarTuli la Tanamedrove literatori Tu humanitari (miuxedavad
eleqtronuli biblioTeka, lib.je. asakisa), misi partnioria araerTi kvleviTi instituti
gamartivda cxovrebis wesic, sulac araa saWiro, rome- da cnobili gamocema.
lime biblioTekis rigSi an, saaTobiT TarosTan dgoma da marTlac didi popularobiT sargeblobs, eleqtronu-
22
saavtoro sveti

“pepi grZeliwindadan”
literaturul forumamde
salome SengeliZe

avadmyofoba literatura
yvelaferi iqidan daiwyo, roca dedaCemma “pepi grZeli winda”
wamikiTxa. daiwyo da ra daiwyo: avadmyofoba “literature”, romlis
erTaderTi mkurnalic wigni-abebi iyo. roca Cemi saxlis patara
biblioTekis Taroebze ukve SeCveuli da nacadi wigni- preparatebiRa
darCa da isic aRmovaCine, rom biblioTekebis stumrobis perspeqtiva
ar mxiblavda, internets mivaSure. Cavujdebodi wigns... ki ara:
mivujdebodi kompiuters da vmkurnalobdi. mkurnalobis procesSi
aRmovaCine literaturuli forumebic.
forum.lit.ge _ mkurnalobis yvalaze saxaliso etapi
virtualuri samyaro: virtualuri mze, wvima, qari. virtualuri
adamianebi, virtualuri urTierTobebiT da saerTo siyvaruliT: am
xalxs literatura uyvars. aq popularulia “ioriki” (poeti daTo
li bibiloTeka, „kompiuteriT gacilebiT yanCaSvili), “ioriki” da “vardisferi avtobusi”. rac mTavaria: aq
mosaxerxebelia vidre wigni, amavdroulad yvelas erTmaneTi uyvars, viTom- viTom uyvars.
internetSi gacilebiT ufro male nax- es yvelaze popularuli literaturuli forumi forum.lit.ge
av informacias vidre wignSi. wignSi Tu gaxlavT.
ucxo sityva Segxvda meore wigni unda literaturis moyvaruli aqauri adamianebi literaturaze
gadmoiRo da iq moZebno is sityva kom- saubris garda “garToba-dasvenebis” samyaroSic ikribebian: erTobian
piuterSi ki martivad ramdenime Rilakaze da isveneben.
daWeriT SesaZlebelia ama Tu im sityvis Tema “forumelTa fotoebi” sakuTari egos dasakmayofilebeli
naxva,“ - ase fiqrobs, internetis xSiri saSualebaa: “cocxi” mowyenili, “gabusuli”, Cafiqrebuli,
momxmarebeli giorgi samsoniZe.
gabrazebuli. aqve komplimentebi: “cocx, ra lamazi xar” da msgavsebi.
kompiuterTan jdomis dros, adamianebis
mier Tvalis daxamxamebis sixSire iklebs, aq yvela forumeli lamazia: miss smith grZel fexebs ar gvimalavs
rac Semdeg misive mxedvelobaze aisaxeba. grZelfexeba miss smith- is fotoebis momzirali burke madaaRZruli
„didebul yuTTan“ jdoma rekomendirebu- iTxovs, kidev atvirTos fotoebi miss- ma. smith- ic guls ar
lia, mxolod 2 saaTi. wyvets.
ici mkiTxvelo, es is ori saaTia, aq yvela lamazia. yvelaze “lamazi” ki nniinnooa, romelic
romelsac saintereso cnobebiT Seu- metoqis, Sal Omeas gamoCenas aRfrTovanebiT namdvilad ar xvdeba
Zlia tvinis gamokveba, es is ori saaTia, da Sal Omea-Ti aRfTovanebul forumelebs ramdenime sityvas esvris:
romelsac informaciis mowodeba, statiis “RmerTma mSvidobaSi mogaxmaroTo”. xo, aq erTmaneTi uyvarT. viTom-
an eses wakiTxvaSi daxarjav. viTom.
mgoni gvaviwydeba, rom essebis, statiebis, forumis ganaxlebamde, roca jer kidev saliiiiiiiiiiiii merqva
blogebis, leqsebisa da patara novelebis
da Nno Rules ki kaatinga gaxldaT, aqtiurad “vpostavdi” TemaSi
garda, arsebobs, sqelydiani romanebic,
“werilebi” (romelSic dRes sxvebi “postaven” aqtiurad). erT
romlis wakiTxvas kompiuterSi araTu
vinme cdilobs, survilic ki ar uCndeba. dResac kaatinga- m Cems zedmet sentimentebs dascina da mwared
albaT savsebiT gasagebia ratomac. xar Seyvarebulio, Tvali Camikra. arada, me xom kargad vicodi:
isev amotivdivda zedapirze kvlavin- arc sentimentalur xasiaTze gaxldiT da arc - Seyvarebuli.
deburad aqtualuri kiTxva wigni Tu ubralod, Carli Caplinis werili “davposte” qaliSvilisadmi
eleqtronuli wigni? (jeraldinasadmi) da kaatingas satrfialo werili egona. ar
am martiv kiTxvas pasuxi italielam icoda da ra eqna. es werili, savaraudod, arcerT forumels TvaliT
filosofsma da kulturologma umberto arasdros unaxavs. magram, rac mTavaria, maT literatura uyvarT.
ekom gasca: kinoc uyvarT, Teatric. zogierTi mxatvris xelwerasac cnoben-
„rodesac Tormet saaTs kompiuterTan xo, aseT Temebzec saubroben. saubroben “pornoxelovnebaze” da Tavi
gavatareb da Tvalebi CogburTis bur- Zalian Tamamebi hgoniaT.
TiviT gamixdeba, saarsebo moTxovnilebas
virtualuri mze, Rrublebi, urTierTobebi xSirad namdvilic xdeba:
vgrZnob, Cavegdo nebismier savarZelSi da
Caveflo gazeTSi an sayvarel leqsebSi. ikribebian, midian qalaqgareT, erTobian da saubroben ara mxolod
vityvi ase: kompiuterebi wignierebis axal literaturaze.
formas avrceleben, magram maT ar SeuZli- avadmyofoba @#2
aT im inteleqtualuri moTxovnilebebis yvelaferi ki iqidan daiwyo, roca dedam “pepi grZeliwinda”
dakmayofileba, rasac TviTonve aZleven wamikiTxa. dRes mec aqtiuri forumeli var da male mkurnalobis
stimuls.“ axali kursi damWirdeba “litforummaniisagan” Tavis dasaRwevad.

23
ART-kardi

qarTuli filmis legenda


salome TeTraZe
„eliso“, vin aris damnaSave“,” is kidev dabrundeba“, „sami sicocxle“, “mamis mkvleli“, „amoki“,
„cocxali leSi“, “ samSoblo“ es im filmebis arasruli CamonaTvalia sadac qarTuli kinos legenda
nato vaCnaZe monawileobda. misi Sesrulebuli rolebi, mravalferovani piradi cxovreba, Semoqmedeba,
ojaxuri istoriebi da ganvlili cxovreba kidev erTxel sagamofeno eqspoziciebSi gacocxlda.
14 ivnisi nato vaCnnaZis dabadebis da gardacvalebis dRea. swored amis aRsaniSnavad, Teatris kinosa
musikisa da qoreografiisa muzeumSi gamofena „nato vaCnaZe“ gaixsna.

amerikis oskaris akademiis mar- bis Semdeg, urTierTanamSromlo- Cven vkiTxeT Tu vis Sesaxeb ain-
garet herikis biblioTekam da bis SeTanmxebas miaRwies. herikis teresebdaT meti informaciisa da
saqarTvelos Teatris, musikis, biblioTekam, pirvel rigSi, nato masalis miReba, maT mogvweres, rom
kinosa qoreografiis saxelmwifo vaCnaZis moRvaweobis amsaxveli es iyo nato vaCnaZe. isini Tvlian,
muzeumma orTviani molaparakebe- fotomasala moiTxova.” rodesac rom nato vaCnaZe erT–erTi mega-
varskvlavia, romlis masalac os-
karis akademiis biblioTekaSi unda
inaxebodes”, _GgviTxra Teatris,
musikis kinosa da qoreografiis
saxelmwifo muzeumis direqtorma
giorgi kalandiam.
manamde ki xelovnebis sasaxle-
Si gaixsna gamofena „nato vaCnaZe“,
romelic qarTuli kinos varskv-
lavis gardacvalebidan 57 wlis-
Tavs mieZRvna. gamofenaze warmod-
genili eqspoziciis didi nawili
msaxiobis fotoebs, saarqivo do-
kumentebsa da xelnawerebs moi-
cavs. maT Soris aris nato vaCnaZis
dRemde gamouqveynebeli fotoebi
veneciasa da parizSi mogzaurobis
dros gadaRebuli, qarTveli di-
zainerebis mier msaxiobisTvis eqs-
kluziurad Sekerili kostiumebis
eskizebi, xelnawerebi piradi fon-
didan, 1920-1940 wlebis afiSebi.
sagamofeno programebis xelmZR-
vaneli lelo WiWinaZe: ”me im
Taobas mivekuTvnebi, romelic mxo-
lod ekranebidan icnobs saqarTve-
los da qarTuli kinos varskvla-
vs nato vaCnaZes. misi damfasebeli,
visac bedniereba xvda wilad pira-
dad Sexvedroda mas, mxolod ram-
denime adamiania cocxali. qarT-
veli mayurebeli muzeums ewvia,
raTa qarTuli kinos dedofali
kidev erTxel gaexsenebina. nato
vaCnaZe iyo pirveli msaxiobi qali,
romelic saerTaSori festivalze
miiwvies. es iyo veneciis 8-e sa-
erTaSoriso fesitvali, roemlic
1947 wels Catarda. amave festi-
vals eswrebodnen orsen uelsi,
ana maniani, elizabet teilori da
24
ART-kardi
sxva msoflio varskvlavebi. fes- bdi - nuTu es is qalia, romelsac
tivalze yofnis dros qalbato- ekranze vuyurebmeTqi.. nato vaCnaZe
ni nato gamudmebiT yuradRebis is pirovnebaa, romelic arasdros
centrSi iyo. italieli da ucxo- ar mokvdeba. is yovelTvis iqneba
eli Jurnalistebi xSirad werd- qarTveli erisTvis saTayvanebeli
nen mis niWierebasa da silamazeze. da usayvarlesi pirovneba, romel-
gamofenaze ramdenime am statiebis mac erT-erTma pirvelma gaitana
originalebic aris warmodgeni- qarTuli xelovneba saqarTvelos
li.” farglebs gareT“, _ marika lor-
gamofena nato vaCnaZis Svilebis TqifaniZe.
eldar da giorgi Sengelaiebis qarTveli msaxiobi guranda ga-
iniciativiTa da uSualo mxarda- bunia nato vaCnaZis Tayvanismcem-
WeriT moewyo. lebs Sorisaa da mogonebebSi mis
eldar Sengelaia: ”gamofenaze ubadlo silamazesa da niWiereba-
warmodgenilia boris paster- ze saubrobs: ”maxsovs, roca so-
nakis 1949 wlis xelnaweri we- xumSi vcxorvobdiT yvela kino-
rili, romelic pirvelad gamoi- varskvlavis suraTebi iyideboda, navas filmi „vin aris damnaSave?“
fina da sadac igi nato vaCnaZis me maT koleqcias vagrovebdi. ro- kinoTeatrebSi gamovida da sruli
silamazisa da qarTveli xalxis desac nato vaCnaZis suraTi ga- anSlagiT Caiara. kinoseanss 15
stumarTmoyvareobis mimarT aRfr- movida, yvelaze metad misi Sovna dRis ganmavlobaSi 52311 adamiani
Tovanebas ver malavs. nato vaCna- gamiWirda, momiwia Cemi koleqcii- daeswro. filmi „vin aris damnaSa-
Zisadmi miZRvnili wigni, vladimer dan ramdenime suraTi dameTmo da ve?“ aramarto saqarTveloSi mTel
maiakovskis avtografiT. Tumca ga- nato vaCnaZis fotos sanacvlod msoflioSic didi popularobiT
mofenili eqspoziciebis garda, ar- gamecvala. sabolood mainc viSov- sargeblobda. is gaiyida litva-
sebobs kidev uamravi fotomasala, ne, nato suraTze ulamazesi iyo, me Si, latviaSi, germaniaSi, fineTSi,
romlebic Segrovdeba, aRdgeba sa- ki ubednieresi viyavi. mogvinebiT CexoslovakiaSi, iranSi, poloneT-
gamofenod da muzeumSi Tavis ad- mqonda pativi piradadac menaxa, sa da TurqeTSi. am dros nato
gils daimkvidrebs. sazogadeobas roca is TelavSi Camovida. mama- vaCnaZe ukve Zalian populauruli
ki saSualeba miecema ufro far- Cemi maSin adgilobrivi Teatris msaxiobi iyo. maxsovs aleqsan-
TomasStabian gamofenas estumros. xelmZRvaneli iyo da qalbaton dre wowonavas hkiTxes Tu ratom
unda vTqvaT, rom es aris dedas natos TeatrSi Sexvedra mouwyo. miiwvia filmSi maincdamainc nato
xsovnisadmi miZRvnili pirveli swored am Sexvedraze Cven saerTo vaCnaZe. man upasuxa imitom ki ar
gamofena, radgan Tavis droze gur- foto gadaviReT, rac CemTvis udi- mimiwvevia nato, rom misi silama-
jaanSi gaixsna misi muzeumi, sadac desi saCuqari iyo. ziT Cemi filmi damemSvenebinao,
andronikaSvilebi cxovrobdnen. gamofenis gaxsnas aseve eswre- aramed imitom, rom misi saxidan da
amitom yovelTvis muzeumi maspin- boda, cnobili qarTveli reJisori Tvalebidan qarTveli qalis sxi-
Zlobda im adamianebs, romlebic giga lorTqifaniZe. is nato vaC- vi gadmodiodao. marTlac, dae es
msaxiobis cxovrebiT interesde- naZis ojaxis axlobeli iyo: „sa- sxivi anaTebdes qarTul kinosa da
bodnen“ ocari pirovneba da fantastikuri xelovnebas aw da maradis...
gamofenis gaxsnas is adamiane- Tamada iyo. Tengizis megobrebs- rogorc muzeumis direqtori
bi eswrebodnen, romlebic nato dagvsvamda, dagvaTrobda da karg giorgi kalandia aRniSnavs: „Tbi-
vaCna­
Zes piradad icnobdnen. maT dros gagvatarebinebda. igi dau- lisSi Camosulma adamianma auci-
nato vaCnaZesTan araerTi sainte- viwyari adamiani da araCveulebri- leblad unda naxos ukvdavi nato
reso mogoneba akavSirebT. mogo- vi movlenaa qarTul kulturaSi. vaCnaZe. is im adamianTa ricxvs
nebebSi sazogadoebisTvis aqamde qali, romelmac misca saqarTve- miekuTvneba, romlebic ar kvdebian.
ucnobi uamravi istoria da faqti los iseTi vaJkaci pirovneba, ro- qarTuli kinos istoria iwyeba
aRmoCnda. goric aris Tengiz vaCnaZe da ori da warmoudgenelia nato vaCnaZis
„me bednieri var, rom Cemi oja- genialuri kinoreJisori eldari gareSe. misi SemoqmedebiTi moR-
xis saSualebiT piradad vicnobdi da giorgi. nato namdvilad ukva- vaweoba ki qarTuli Tanamedrove
natos. me mas vuyurebdi ekranze, davebis Rirsia“. kinos istoriisTvis Zalian mniSv-
rogorc RmerTqals da mere sa- gamofenaze muzeumis xelmZR- nelovania“.
xlSi Cveulebriv adamians. is iyo vanelobis mowveviT kinomcod- xelovnebis sasaxlis resta-
araCveulebrivi megobari. roca ne gogi doliZec eswreboda. man vraciis Semdeg ki muzeumSi erTi
CvenTan ojaxSi raime problema nato vaCnaZis Sesaxeb ramdenime darbazi msaxiobis mudmivmoqmed
Seiqmneboda, is yovelTvis gverd- saintereso istoria gaixsena: eqsopozicias daeTmoba, sadac nato
Si gvedga. maSinac, roca bebiaCe- “nato vaCnaZe is qali iyo, vaCnaZis piradi nivTebi fotoebi,
mi, ana miqelaZe, avadmyofobda, mo- romelmac qarTuli kino gadaar- xelnawerebi da werilebi gamoi-
vidoda, daujdeboda, ise tkbilad Cina. maxsovs, roca nato vaCnZis fineba.
esaubreboda, vucqerdi da vfiqro- monawileobiT aleqsandre wowo-
25
saavtoro sveti ART-kardi
Tamar gamyreliZe

“snobi” _ ucxo sityvaTa ganmartebiT


leqsikonSi vkiTxulob _ “inglisuri sityaa, Ta-
qarTuli filmi
vadaznaurul-burJuaziul sazogadoebaSi, adami-
ani, romelic cdilobs zustad daicvas moda da Tamar merabiSvili
e.w kargi tonis wesebi... (aq cota davibeni. ras erCi,
mSvenieri Tviseba yofila snoboba. aba, me ratom qarTuli kinoindustria ganviTarebis axal etapzea.
vuyureb “ara kargad” adamianebs, visac snobizmi axalgazrda msaxiobebi, reJisorebi da scenaristebi, er-
axasiaTebs?) Tumca, kidev hqonia sxva ganmartebac,
“piri, romelsac daxvewili gemovnebis, manerebis
Toblivi ZalebiT cdiloben msoflio kinobazarze qar-
da misTanebis pretenzia aqvs da Tavi moaqvs amiT, Tuli filmebic moxvdes. sul male „sangukosa da „kon-
qedmaRlobs!” gasagebia, ar vcdebi, namdvilad ar trolstudios“ erToblivi proeqti „5“ Tanamedrove
momwons es Tviseba. mxatvrul filmebs SesTvazebs qarTvel kinomanebs.
moxda ise, rom davibade globalizaciis sau-
kuneSi, ganviTarebisa da progresis xanaSi, da Tan „nino“, „TamaSi“, „dabadebulebi saqarTveloSi“, „guli +“,
TbilisSi. axlac iq vcxovrob, qalaqSi, romelsac da „veluri dReebis qronika“, es is srulmetraJiani kino-
male walekavs snobizmi, Tu jer kidev ar waule- filmebia, romlebic proeqt „5“ Si moxvdnen. proeqtma „5“
kavs bolomde. ratom? _ imitom! roca xar 21 wlis, saqarTvelos erovnuli kinocencentris mier gamocxadebul
swavlob universitetSi (vakeSi), muSaob sabur-
konkursSi pirveli adgili daikava da 240 000 laris da-
Taloze da cxovrob Tbilisis erT-erT gareu-
banSi, SeuZlebelia ar moxvde snobur situaciaSi, finanseba moi pova.
uamrav adamianTan giwevs ubralod urTierToba. filmis scenarebi Janrobrivad erTmaneTisgan gansxvavebu-
vicnob adamianebs, romelTac saerTod ar ician lia. siyvaruli, omi, gaufasurebuli grZnobebi, dRevandeli
sityva snobis mniSvneloba, Tumca absoluturi realoba da stereoti piebi, yvelaferi es am filmebis Semad-
snobebi arian, ar ician imitom, rom arasdros geneli nawilia.
unaxavT ucxo sityvaTa ganmartebiTi leqsikoni, filmi „dabadebulebi saqarTveloSi“ asaxavs omis Semd-
samagierod hyavT bolo modeli Tu ara, TbilisSi
gom saqarTvelos, sadac dRevanebdeli axalgazrdebis Sina-
rom mainc “magrad” iTvleba, im markis avtomanqana,
mere ra, rom benzini xSir SemTxvevaSi ar aqvT,
vaJaze, “krugTan” xom dganan rac mTavaria. dganan,
manqanis karebebi Riaa da “saubroben” . amaso-
baSi daRamdeba kidec, da romelime snobTagans,
(romlis mamikosac bevri fuli aqvs, Sesabamisad
Svilsac), aseve bolo modeli mobiluri tele-
fonidan“ gTxov damirekes” gaagzavnian, isic dau-
rekavT, mere benzinic gaCndeba manqanaSi da da
romelime Ramis klubisken gaemarTebian, saxels
ra mniSvneloba aqvs. yvela erTi kategorisaa. iq
rogori snoburi situacia iqmneba, amis garCevas
aRar daviwyeb, yvelam isedac kargad viciT..
mokled, vcxovrob qalaqSi, sadac mobiluris
nomrebs rom Tavi davaneboT, manqanis nomrebic ki
snoburia. aba, sxva ra SeiZleba davarqva imas, roca
gqvia buxuti da 70 aTas dolarian BMW-es ji-
pze nomeri BUX-200 gaqvs? da ara mxolod buxuti,
nugzari, jemali da kidev uamravi, yvelas aseve
SemCneuli geqnebaT, Tu es snobizmi ar aris, aba
ra aris “qajoba?” “goimoba”? _ es terminebic xom
snoburia? ki, namdvilad... Tu gagimarTala da mSo-
blebma zuka, zaza, dima .. dagarqves maSin nomrebi
ZAZ-100, ZUK-100, DIM-100, xom mxolod SenTvisaa, da
ormagad “Zerski” snobi xar. mxolod saxelebic
ar kmara, xSirad statusic unda geweros man-
qanaze, ai magaliTad, Tu saqarTvelos fexurTis
federaciis prezidenti xar raRaTqma unda, seria
GFF-raRaca geqneba.
kidev vcxovrob qalaqSi, sadac filmebsac ki
snoburs iReben. vcxovrob iseT qalaqSi, sadac
yvelaze popularuli gadacemebis wamyvanebi an
snobebi arian an “qajebi”, da vcxovrob qalaqSi,
romelic miyvars Zalian da ar minda iseTi iyos,
rogoric dResaa. minda, saerTod unomro manqa- gan ganwyobasa da realobis Tavisebur aRqmas gamoxatavs.
nebi dadiodnen Tundac, arc tansacmels hqondes filmis gmirebi 30 wlamde axalgazrdebi arian. siyvaruli,
markebi, arc is Tema iyos yvelaze aqtualuri, sad usaqmuroba, omi da sikvdili filmSi erTadaa Tavmoyrili.
romeli DJ-i ras da rogor “miqsavs”, im party-ze
rogorc Tavad filmis reJisori Tamar SavguliZe miiCnevs,
ufro “magari” iyo, Tu am party-ze da a.S. aseTi
Tbilisic arsebobs, minaxavs kidec, ubralo es saqarTveloSi dabadeba, „asafeTqebel masalebiT savse sawyob-
Zalian pataraa da ubralod, ar minda sul gaqres Tan cxovrebis tolfasia“.
da saerTodac, ar gvinda-ra snoboba! ar gvinda, ar proeqt xuTSi san-gukos erT-erTi damfuZnebeli, msaxiobi
gvinda, ar gvindaa!!! nuca kuxianiZe axal ampluaSi, scenaristad gvevlineba. igi
26
saavtoro sveti

dabrunda TamTa wurwumia


“qarTvelebs didad ar
gviyvars kinoSi siaruli,
da arc iq moqcevis kul-
tura gvaqvs ganviTarebuli”
_ miTxra erTma Cemma me-
reJisor giorgi lifonavasTan erTad kinofilm „ninoze“ gobarma, romelic ukve ori
imuSavebs. welia estoneTSi cxov-
„nino“ qarTveli gogosa da axalgazrda amerikeli biWis robs. cota ar iyos gamik-
istoriaa. filmSi naTlad ikveTeba, rom ori qveynis gan- virda da mewyina kidec.
sxvavebul wesebsa da Cveulebebze, uamrav Tavsatexebsa da didi xania TbilisSi aRar
Tavgadasavlebze Zlieri siyvarulia. „nino“ “read movie“-s cxovrobsmeTqi _ gavifiqre,
Janrisaa. uaxlesi saqarTvelos istoriis garda, vizualurad viTom ratom ar gvaqvs kinoSi siarulis kultura?
asaxvas qveyanas, romelic msofliosTvis erTgvari savizito Tu dafiqrdebiT naxavT, rom kinoSic davdivarT, axal
baraTia. qarTul filmebsac vuSvebT da recenziebsac vwerT. aba
rogorc msaxioni nuca kuxianiZe aRniSnavs, proeqti“5“ maSin ra aris problema? Tumca, erTia kinoSi siaruli
saqarTveloSi kinoindustriis ganviTrebas isaxavs miznad. da meore, iq moqceva. raRa dagimaloT da kinoSi xSirad
„Cven am xuTi filmidan realurad gvaqvs Sansi, rome- ar davdivar. ufro swored, ori welia saerTod ar
lime maTganma saerTaSoriso prizi moi povos. CemTvis xu- vyofilvar. gana imitom rom ar minda, ubralod, xan
Tive Zalian sayvareli filmia, amitom Zalian mixaria, rom dro ar mqonda, xan damezara, xan gamikvirda, ratom unda
reJisorebs, msaxiobebs, gadamReb jgufebs eZlevaT Sansi Ta- gadamexada kinoSi aTi lari, roca erT kviraSi igive
vianTi Tavis TviTrealizaciisa da qarTuli kinoindustriis filmi internetSi gamoCndeboda da saxlSi komfor-
ganviTarebis. es kidev erTi win gadadgmuli nabijia qarTul tulad “Cavujdebodi”. piratuli filmebi sxva Temaa,
kino sivrceSi.“ magram esec aris erT-erTi mizezi imisa, Tu ratom ar
kidev erT films, romelsac am proeqtis farglebSi davdivarT kinoSi.
gadaiReben, nika maCaiZis animaciuri filmi „TamaSi“ iqneba. mokled, bevri rom ar gavagrZelo, gadavwyvite erTx-
„TamaSi“ uaxlesi kinomatografiuli xedvaa, rogorc vizua- el kinoSi wavsuliyavi da damemtkicebina Cemi megobris-
luri, aseve dramatrgiuli TvalsazrisiT. filmi adamianis Tvis, rom sxvebs arafriT CamovrCebiT. minda giTxraT
Seqmnil realobaSi sakuTari Tavis Zieba asaxavs, romelic rom Zalian vinane, sajobda isev iseTi iluzi­ ebiT
erTgvar kompiutreul TamaSs emsagvseba. rogorc Tavad re- mecxovra, rogorc aqamde vcxovrobdi. naxevrad cariel
Jisori nika maCiZe ambobs, filmi nawilobriv eqsperimen- kino-darbazze arafers vambob, princi pSi, eg arc iyo
gasakviri, aseT sicxeSi saxlidan gamosvla bevrs eza-
tuli da Sedegebze orientirebulia.
reba. magram, marTla Zalin gamaoca iq myofi adamiane­bis
„filmis mTavari gmiri 25 wlis programisti noaa, ro-
qcevam.. mesmis, rom pop-korni Zalian gemrielia, magram
melic kompiuterul TamaSs ‘ulaia sabas“ qmnis, misi me-
xom ar SeiZleba misi xraSuni, specefeqtebis xmaze maR-
gobari orin bedra ki danadgaris Seqmnaze muSaobs, romelmac
la ismodes. ”iqneb cota xmadabla megobaro” _ mesmis
TamaSSi nivTebisa da cocxali arsebebis transportireba
ukana mxridan. gamixarda, vifiqre, normaluri adamiani
unda gaxados SesaZlebeli. filmi princi pSi fantastikaa da
gamoCnda. da am dros moayola: ”xom xedav gogosTan
gadaRebuli animacia daemsgavseba naxats.”
erTad var, da romantikul garemos gvirRvev”. sityva
Jurnalis redaqcia muSaobis qaotur procesSia da para- romantikulze warmodgena sul damekarga. ukan mixed-
lelurad sakuTari iubilesTvis emzadeba, magram Caketil vac gadavifiqre, Cemi nervebis usafrTxoebisTvis. isev
sivrceSi gadasaWreli yvela amocana erTmaneTSi ireva da filmis yureba gavagrZele. iqneb tom kruzma da kame­ ron
absurdSi gadadis disci plinis damyareebis uunarobis gamo, diasma mainc SeZlon Cemi damSvidebameTqi. filmis das-
raSic wvlili redaqciis gareT mimdinare sazogadoebriv rulebis Semdeg saxlSi mimavali davfiqrdi, iqneb yvela
procesebsac Seaqvs. es mokle Sinaarsi udevs safuZvlad da- seansi aseTi ar aris. iqneb me ar gamimarTla. an iqneb,
viT ujmajuriZis films, „veluri dReebis qronika“. qarTuli filmebis Cvenebisas ufro meti pativiscemiT
igi gzavnilia dRevandeli realobidan, rac mayurebels iqcevian. mere qarTuli filmebi gamaxsenda da miv­
aCvenebs, rom realurad „cisferi mTebis“ Semdeg araferi xvdi, rom ara. sul imas gaviZaxiT, niWieri xalxi varT
Secvlila.. es qarTvelebio. maSin ratom veRar viRebT iseT karg
„guli +“ ase ewodeba irakli CxikvaZis films, sadac dRe- filmebs, rogorc adre. an ratom vjerdebiT erTsa da
vandeli realobis satira, gaufasurebuli Sexedulebebisa imave msaxiobebs. marTalia, filmis teqnikuri xarisxi
da grZnobebis, siyvarulisa da sakuTari Tavis usasrulo umjobesdeba, magram Sinaarsobrivad, isev iseTi rCeba.
procesia asaxuli. rodemde unda mivtirodeT warsuls. mgoni droa, axali
Tavad reJisoris TqmiT, filmi Tbilisur snobizmsa da da Rirebuli SevqmnaT rame. iseTi, rac Cvenc mogve-
postsabWoTa realizms usvams xazs. „filmis ZiriTadi ideaa woneba da sxvebsac. ar minda es iluziad darCes, arc is
vaCveneoT qarTul sazogadoebas, rom stereoti pebiT vcxov- minda, kargi qarTuli filmis sanaxavad isev aseT gare-
robT, rom snobizmi gabatonebulia da jer kidev ver dag- moSi mivide. isev movismino pop-kornis xraSuni da Tavi
viRwevia Tavi memkvidre komunizmis idebisagan. es yvelaferi mesame adamianad vigrZno. mokled droa SevicvaloT, wi-
filmis gmirebSi aisaxeba.“ naaRmdeg SemTxvevaSi iZulebuli viqnebi Cemi ucxoeTSi
filmSi monawileobisaTvis kastingi dawyebulia, gadaRebe- mcxovrebi megobris SeniSvnebs Tavdaxrilma vusmino da
bi ki 15 ivnisadan daiwyeba da erT wels gastans. gadaRebuli kinoSi siaruli isev daviviwyo.
kinofilmebis Cveneba periodulad saqarTvelos sxvadasxva “taqsi!!! ukacravad, kinoTetr “amiranTan” ramdenad
kinoTeatrSi igegmeba. gamiyvanT? bankSi maqvs saswrafo saqme!!!”
27
ART-kardi

SOUNDTRACKS _ musika kinoSi da


revolucia „Cartebis“ saTaveebze
TamTa wurwumia
erT dRes, meliqiSvilze mi- iyos.Mmokled, imis Tqma minda, uaxlesi filmebis saundrekebiT.
vseirnobdi da 51-e skolas- rom simRera ise SeiZleba gaxdes aq SexvdebiT Zmebi bluzebis
Tan manqanaSi biWs magnitofoni cnobili da warmatebuli, arc saundrekebs, kventin tarantinos
hqonda CarTuli da mTel xmaze misi Semsrulebeli icode da filmebis saundrekebs, eqim hauss,
ismoda simRera. ratom viciT arc saxeli. ubralod is filmi
qarTvelebma magnitofonis aseT ici, sadac am simReram gaiJRera
xmaze yvirili ar vici, magram da mTavari swored esaa. imis
am momentSi es ar aris mniS- Tqma minda, rom srulebiTac araa
vnelovani. Zalian nacnobi sim- aucilebeli, romelime konkre-
Rera iyo, arc is vicodi vin tuli Semsruleblis an jgufis
mReroda (dRemde ar vici, me fani iyo, SeiZleba arc romelime
mapatieT), arc simReris sax- konkretuli mimdinareoba mog-
eli gamaxsenda, sul raRac te- wondes, da arc radios usmende.
qsti vicodi zepirad da gulSi magram filmebs albaT uyureb
televizorSi, an kompiuterSi.
Tu amasac ar akeTeb, maSin albaT
arc am Jurnals kiTxulob da elvis preslis, jeims bonds, ava-
arcaa problema, dRes xom 21-e tars da ocnebis qalaqsac ki.
saukunea da yvelas aqvs arCeva- Tikos TqmiT, saundrekebi musi-
nis Tavisufleba. Mmokled, kinos kis sul sxva Janria. erTmaneTSi
mainc Tu uyureb, maSin musika- areuli roki, popi, souli, repi
sac usmen. es saundrekebia _ da mokled, yvelaferi erTad.
musika kinoSi, romelic im droi- misi azriT, cudi musika kinosac
dan modis, saidanac kino. jer cuds xdis. SeiZleba filmi ar
kidev uxmo anu e.w munjuri kino, iyos kargi, magram musika iyos
romelSic marTalia sityvebi ar Zalian magari. magram Tu musika
ismoda, magram musika aucile- cudia, filmic arafrad varga.
blad iyo. gavixsenoT, Tundac SeiZleba vinme ar daeTanxmos, an
Carli Caplini, sadac Carli sx- daeTanxmos, magram faqtia musi-
vadasxva musikis fonze muSao- ka did rols TamaSobs filmSi.
bda mSeneblobaze da dadioda
paemnebze. saundrekebi nebismieri
filmisTvis iseTive mniSvnelova-
nia, rogorc specefeqtebi an
vimeorebdi sityvebs. “RmerTo, msaxiobebi. SeiZleba msaxiobebi
neta saidan mecnoba?” da uceb ufro, magram musikac mTavaria.
gamaxsenda - es xom cnobili iseTi SemTxvevebic yofila, rom
“eqim hausis” saundtrekia, ro- filmze metad musika gamxdara
melic aseTi popularuli gaxda popularuli da sazogadoebisT-
saqarTveloSi. yvela am simReras vis sayvareli.
usmens, zogi manqanaSi, zogs mobi- Tiko msxviliZe filmebis didi
luris “ringtonad,” anu zarad moyvarulia da Sesabamisad, saun-
aqvs dayenebuli. raRa dagima- drekebisac. mis saxlSi Sesvlisas
loT da adre mec mqonda tele- aucileblad mogxvdebaT TvalSi
fonSi. darwmunebuli var Tqvenc, diskebis uzarmazari koleqcia.
an yovel SemTxvevaSi, gsmeniaT marTlac rom uzarmazari, namd-
mainc mis Sesaxeb. rom SemeZlos vilad ar vaWarbeb. dawyebuli
wagimRerebdiT, magram sxva dros 80-iani wlebidan damTavrebuli
28
ART-kardi

Tikom rogorc Tqva, qarTuli vtirodi pataraobisas, roca


filmebis saundrekebi arc ise simbas yurebis dros es simRe-
mowons, magram aRiarebs rom zo- ra mesmoda. dRemde ver vxvde-
gierTi maTgani Zalian warmateb- bi, ra matirebda, yvelaferi xom
uli gaxda. gaseirneba yarabaRSi kargad damTavrda, magram faqti
2, filmi ar iyo iseTi warmate- erTia, simRerebi filmebsac da
buli, rogorc misi saundreki, multfilmebsac gansakuTrebul
romelic nini baduraSvilma, elfers aZlevs. ara marto maT,
kabum da niaz diasamiZem Seas- TamaSebsac ki. marios cnobili
rules. aseve ocnebis qalaqis saundrekebi axlac maxsovs. mi-
saundrekebsac xazs usvams. mg- wis zemoT mxiaruli musika, da
zavrebis simRerebi am filmSi, dabla, drakonTan - daZabuli.
filmis gamosvlamde gaxda popu- albaT Tqvenc gagaxsendaT. “une
laruli da warmatebuli. Tiko une une”... da msgavsi melodia,
aseve ixsenebs „uZinarTa mzis“ Cveni iumoristuli wamyvanebic
melodias, romelic misi TqmiT rom xSirad iyeneben TavianT
Zalian emociuria da msaxiobebis xumrobebSi.
TamaSze aranakleb efeqturia. dasasruls, unda iTqvas, rom
raRa dagimaloT da mec veTanx- SeuZlia, an SeiZleba, ubralod rogorc ukve vnaxeT musika
mebi, axlac mburZglavs rom max- romantikuli grZnobebi aRZras: kinoSi – saundtrekebi, Zalian
sendeba is melodia da sityvebi: okeane, didi gemi, talRebi ex- mniSvnelovani da yuradReba
ramdariro, rimdariro, rari- eTqeba gems, gembanze axalgazrda
rarirari ramdariro... marTlac wyvili dgas, qari Tmebs uwewavs
Znelia uaryo, rom musikas didi qals, xelebi gaSlili, Tvalebi
datvirTva aqvs. daxuWuli da am dros, ismis se-
swored musika gadmocems emo- lin dionis gulSi Camwvdomi
cias, brZolas, kulminacias, tra- xma. Tvalebs xuWav da leonar-
gedias yvela filmSi. ginaxavT dos gverdiT keit uinsletis
sadme filmis yvelaze daZabuli magivrad Sen xar... da uceb 11
momenti musikis gareSe? erT oskari gamzadebulia. Ees, ra
films gavixseneb – warmoidgi- Tqma unda, xumrobiT. titanikis
neT, rogor miabijebs joni depi 11 oskari mxolod selin dionis
nela, Savi margalitis bortze, gulSi Camwvdomi simReris dam- gasamaxvilebeli faqtoria yvela
ucnauri, qviSiT savse kasriT. saxureba ar aris, mokvdeboda Janris filmsa Tu multfilmSi,
araferi gansakuTrebuli, magram jeims kameroni ase rom efiqraT. TamaSebSic ki. swored amitomac
am dros ismis hans zimeris magram erTi oskari ki namdvilad ar amboben uars cnobili mom-
melodia, romelic nel-nela amis damsaxurebaa. iseve rogorc, Rerlebi da jgufebi kinosTvis
imatebs da xvdebi, rom is kasri, mefe lomis oskari _ elton daweron simRerebi da imRer-
arc ise umniSvneloa. xvdebi, rom jonis Zalian lamazi simReris on jeims bondisTvis, romelic
iq raRac Zvirfasi devs. simRe- damsaxurebaa. Mmaxsovs, rogor bolo modelis 9 milimetria-
ris xma iwevs maRla da xe- niT dasdevs „borot“ ti pebs, an
dav, rogor ibrZvian bortze me- umReron avataris kompiuterul
kobreebi, joni depi ki - igive gmirebs, an stiv tailerma um-
jek beRura, ganagrZobs Cumad Reros armagedonSi sakuTar qa-
gaparvas da uceb, brZola wydeba, liSvils brus vilisis saxeli
yvela jeks uyurebs, dambaCebi menatrebio da a.S. am cnobili
miskenaa mimarTuli, am dros mas da uzomod warmatebuli saun-
kasri xelidan uvardeba, Zirs dtrekebis CamoTvlas albaT ve-
ecema, musikac wydeba, sunTqvac rasdros movrCebi da amjerad
ki gekvris da... ui! kasri cari- arc vapireb. ase rom, Semdeg
elia da hans zimersac mTeli nomrebSi ufro konkretuli da
xmiT „Seyavs“ musika da mere TqvenTvis sayvareli filmebis
iwyeba, rac iwyeba. xo!!! musikas musikis istoriebs mogiyvebiT.
Zalian didi efeqtis moxdena
29
ART-festivali

saiubileo festivali 80+5

xatia wiklauri

gazafxuli raRac axlis


sawyiss niSnavs. TiTqos, iR-
viZebs mZinare da gamofitu-
li qalaqi da ivseba, Tavidan
ibadeba. swored, aseTi iyo sai-
ubileo festivali, romelmac
Seavso da gamoafxizla Tbili-
sis musikaluri samyaro.

4 SabaTis ganmavlobaSi, 4 gan- pirveli koncerti iyo festiva- donis pianisti. is gamoirCeva mdi-
sxvavebuli programis koncerti lis gaxsna da maspinZlobda mso- dari da naTeli palitriT, vir-
mimdinareobda da yovel koncer- flioSi aRiarebul qarTvel mu- tuozuli ostatobiTa da masTan
tze mowveuli iyo sxvadasxva sikoss liana isakaZes, romelic SeTavsebuli intuiciuri da ama-
musikis varskvlavi. ukve xuTi aTwleulia sauku- vdroulad, gaazrebuli interpre-
erqva festivali da iyo saiu- nis udides meviolineTa ricxvs taciebiT. man Seasrula sergei
bileo, romelic eZRvneboda saqar- miekuTvneba. Sesrulda beThovenis prokofievis koncerti fortepia-
Tvelos erovnuli musikaluri da iohanes bramsis koncertebi nosa da orkestrisaTvis.
centris da erovnuli simfoniuri violinosa da orkestrisaTvis, sa- aseve, meore koncertze Ses-
orkestris 85 wlis iubiles. qarTvelos erovnul simfoniur rulda Seqspiris komedia “za-
mcire gadaxveva: erovnuli si- orkestrTan erTad, nika memaniSvi- fxulis Ramis sizmari”, romlis
mfoniuri orkestri 1944 wlidan lis diriJorobiT. musika mkiTxvelis, solistebis,
diriJor evgeni miqelaZis saxels roca violinos arseboba Ce- qalTa gundisa da orkestrisa-
atarebs. xolo 2005 wlidan sa- mTvis cnobili gaxda, mas Semdeg Tvis ekuTvnis feliqs mendelson-
qarTvelos erovnul musikalur vicnob liana isakaZes da vici, rom bartolds. da, ra Tqma unda, es
centrSi gaerTianda sagundo ka- igi am instrumentis ubadlo Se- yovelive saqarTvelos erovnul
pela, kameruli orkestri da si- msruleblad iTvleba. Cemi azriT, simfoniuri orkestris TanxlebiT
mebiani kvarteti. mis xelmZRva- yvela is jildo Tu aRiareba da nika memaniSvilis diriJoro-
nelad dainiSna kompozitori da rac mas am instrumentze dakvram biT.
diriJori nika memaniSvili. moutana, sruliad samarTliania. koncerti dasrulda da moxi-
1925 wlidan simfoniur orkes- Cemi damokidebuleba ki misdami, bluli var SeqspiriT, rom da-
trs dRemde iseTi mdidari da rogorc udidesi musikosisadmi, wera “zafxulis Ramis sizmari”,
mravalmxrivi istoria aqvs, misi ufro gaizarda da gamZafrda am moxibluli var mendelson-bar-
gacnoba Sors wagviyvans. sjobs, koncertis Semdeg. toldiT, romelmac dawera musika
yuradReba amJamindel festivalze meore koncertis mTavari stu- Seqspiris am piesisTvis, moxiblu-
gavamaxviloT. mari iyo katia skanavi, msoflio li var qalTa gundiT, solis-
30
ART-festivali

yvelaferi.... misi TavmdablobiT. rom mkiTxoT,


koncertis Semdeg mivxvdi, rom konkretulad raSi gamoixateba
Semiyvarda sergei nakariakovi da es Tavmdablobao, ver gi pasuxebT.
yvelaferi mis irgvliv da masTan albaT, qcevebi da manera ganapiro-
dakavSirebuli. bebs, Sinaganad modis da, TiTqos,
albaT, ar gikvirT, rom isev asxivebso raRac kargs. xolo
SabaTia, 22 maisi da festivalis im dros, roca igi dgas scenaze,
daxurvis dRe. programaSi sami orkestris win da xelSi diri-
qarTveli kompozitoris (sulxan Joris joxi uWiravs, viRac sxva
nasiZe, ioseb bardanaSvili, gia yan- iRviZebs masSi. mTliand grZnobs,
Celi) koncertebis premierebia, mTeli arsebiT imas, rasac akeTebs
romlebsac asruleben avi avita- da ukve kargi ki ara, raRac ara-
li (mandolina), gan levi (saqso- amqveyniuri gadmodis misgan. igi,
foni), niko sulxaniSvilis saxe- Tavad musikaSia Sesuli.
lobis erovnuli sagundo kapela dasasrul, minda aRvniSno am
da, ra Tqma unda, rom saqarTvelos festivalis ideis araCveulebri-
tebiT, nino kasraZiT, romelic erovnuli simfoniuri orkestri, voba. Tavad darbazis interieric
niWieri msaxiobia da Teatralu- ucvleli nika memaniSvilis diri- (erovnuli musikaluri centris
roba SesZina mTel am warmodgenas JorobiT.
da friad moxibluli var ero- kmayofili var imiT, rom kibeze
vnuli simfoniuri orkestriT. vzivar da isic vici, rom yvelaze
gansakuTrebiT imoqmeda skanavis komfortulad var mTels darba-
Sesrulebis maneram, spazmebic ki zSi. aseve, kmayofileba meufleba,
damewyo emociebisgan. vusmen da roca vigeb, rom raRac pirvelis
vxvdebi, rom TiToeuli misi Sexe- (premieris) msmeneli vxdebi da
ba klaviSTan da TiToeuli noti ukve winaswar vici, rom Zalian ma-
me mexeba Signidan da sadRac sxva gari iqneba.
sivrceSi gadavyavar. iwyeba da me warsulSi vinacv-
15 maisi, kvlav SabaTi da ukve leb. daaxloebiT mainc vxvdebi, ra
TiTqos tradicia. xdeboda im dros, roca iqmneboda
maria meeroviCi, sakmaod war- sulxan nasiZis “usasruloba”, ro-
matebuli, araerTi konkursis da gor cxovrobda xalxi da rogor
festivalis laureati, pianisti, aRiqvamda am yvelafers Tavad kom-
sergei nakariakovi _ movlena, pozitori. emociebi grZeldeba da SenobaSi mimdinareobs remonti da
romelic iwodeba “sayviris pa- Semdegi kompozicia, avi avitalis iqmneba TiTqos dangreulis efe-
ganinad” da “sayviris karuzod”. SesrulebiT mandolinaze, ufro qti), Tavisebur xibls aZlevda
swored, mas miaweren musikaSi miormagebs mas. da dasasrulic TiToeul koncerts da aucxove-
sayvirze Sesrulebis SesaZle- mxolod aseTi SeiZleba yofi- bda maT
blobaTa sazRvrebis garRvevas liyo - yanCelis “diqsi”s (eZRvne- saerTod, misasalmebelia, nebis-
da mniSvnelovan wilad gafarTo- ba jansuR kaxiZis naTel xsovnas) mieri msgavsi ti pis kulturuli
vebas. da ucvleli saqarTvelos Tbilisuri premiera. RonisZieba, romelic sazogadoebas
erovnuli simfoniuri orkestri mgoni amas gulisxmoben, roca (da es sazogadoeba, namdvilad, ar
nika memaniSvilis diriJorobiT. amboben “SeZruli var”-o. musika aris erTferovani), krebs araCveu-
programaSia: beThoveni, mocarti ar Cerdeba, grZeldeba da erTi lebrivi mizniT da SesaZleblobas
da franc iozef haidni da albaT, wamiTac ver fiqrob rame sxvaze.. aZlevs mas, cota xniT mainc mo-
advili misaxvedria, rogori iqneba CemSia musika da iSleba, Rrmad wydes yoveldRiur erTferovnebas
saboloo jamSi es koncerti, roca idgams fesvebs, ibeWdeba da mka- da mxolod da mxolod ifiqros
aseTi geniosebis nawarmoebebs, ase- fiod rCeba. da isaubros, iseT Temaze, rogo-
Ti niWieri xalxi asrulebs. me arasdros damaviwydeba yan- ric musikaluri samyaroa.
ar SemiZlia, viyo balansirebu- Celis “diqsi”s Tbilisuri pre- piradad me, Tamamad SemiZlia
li da yuradReba ar gavamaxvilo miera. vTqva, rom gavizarde, sulierad
nakariakovze.. sayvirs mis xelSi zustad vicodi, rom Zalian, Za- gavizarde am festivalis dros.
usazRvro SesaZlebloba aqvs - am lian magari koncerti iqneboda.. siamayiT vambob sityvebs: “me
qveynad SeuZlebeli araferia. da- vfiqrob, ar iqneba swori, ar aR- veswrebodi saqarTvelos ero-
rwmunebuli xar, rom SenTvis da vniSno nika memaniSvili, romlis vnuli musikaluri centris da
mxolod SenTvis ukravs da sru- niWierebaze da profesionalizmze erovnuli simfoniuri orkestris
liad ar gainteresebs savse dar- arafers vambob. ubralod, ki- saiubileo festivalis koncerte-
bazi da marto Sen geZRvneba es dev erTxel, gaocebuli davrCi bs.
31
NEW-arti

edgar miuleris 3D
mxatvroba

ana axalaSvili

van gogi, an pikaso, albaT, verc ki warmoedgindnen, rom quCis mxatvroba odesme popularuli gax-
deboda. albaT, Cvens winaprebs, rogorc dedamiwis simrgvalis ar sjerodaT, iseve ver warmoedginaT
samganzomilebiani mxatvroba Tu iarsebebda. magram es yvelaferi dRes sakmaod ZviradRirebuli
realobaa.
viRacisTvis es xelovneba, vi- lobiT da axla mas ukve didi rebeli Sedis naxatSi. swored,
RacisTvis ki, ubralod fulis firma ~die strassenmaler” aqvs. is es aris Cemi ganzraxva~ _ gana-
Sovnis erT-erTi saSualebaa. mxolod dakveTebze muSaobs. ed- cxada Tavad edgar miulerma. is
quCis mxatvrobas didxans swa- gar miulers iseT did firmeb- awvdis Tavis auditorias peiza-
vlobdnen, atarebdnen uamrav eqs- Tan aqvs namuSevari, rogoricaa: Js, romelic dausrulebelia da
periments da verc warmoedginaT, `coca-cola” “need for speed, games sul ufro da ufro Seyavxar
Tu maT naxatebs msoflio masS- “ “fifa-festival for fo otball.” “ford”. ukidegano sivrceSi. mayurebeli
tabiT moiwonebdnen. dRes erT- .. grZnobs kreatiul elementebs
erT warmatebul quCis mxatvrad, edgarisTvis asfalti igi- da am yvelafris monawiled iq-
germaneli mxatvari, edgar miu- vea, rac ZviradRirebuli tilo. cevi.
leri iTvleba. is germaniis da- rodesac mis Semoqmedebas erTi ase rom, Tu xalxis gaoce-
savleT mxareSi cxovrobda, qa- mxridan uyureb, Cveulebriv na- ba gadawyviteT, swored ~die
laq geldernSi daamTavra skola. xats xedav, xolo Tu Rrmad da- strassenmaler”-s unda mimarToT.
sadac pirvelad daarsda quCis akvirdebiT, es mSvenieri qmnileba, naxatebis Sesrulebas xSirad
mxatvrobis festivali. uecrad iluziad iqceva. `ama- ramdenime dRe sWirdeba. xata-
edgari dainteresda am xe- Relvebelia, rodesac damTvalie- ven yvelgan, sadac moisurvebT:
32
NEW-arti

kedelze, iatakze, quCaSi... ar gamoaCina. tbis ferebi mTlianad


surT,Yrom maTi suraTebi sxva emTxveva mdinare temzas fere-
mxatvrebis msgavsad CarCoSi mo- bs, TiTqos iqidan gadmoedineba,
xvdes. isini xom swored amiT Tumca ki fskeris ukidegano si-
gansxvavdebian sxvebisgan. Tvlian, mwvanes gaocebaSi mohyavs mnaxve-
rom aseTi naxatebi ufro co- lebi.
cxali da realuria, rogorc van edgar miuleri agrZelebs Ta-
gogma gauZlo saukuneebs, iseve vis gamoqvabulebis cikls da
gaZlebs maTi Semoqmedebac. londonis Semdeg germaniasa da
slovakeTs stumrobs.
mistiuri gamoqvabulebi
mistiuri gamoqvabulebis naxva yinulis napralebi, CanCqerebi
edgar miuleris damsaxurebiT gamoqvabulebis Semdeg erT-
axla ukve evropis quCebSic aris erTi popularuli yinulis na-
SesaZlebeli. 2008 wlis mart- pralebia. xuTi dRe dasWirdaT
Si, rodesac londonSi dasavleT edgarsa da mis xuT damxmare
indiis misadgomebTan festivali mxatvars, rom 250 kv. metris si-
mimdinareobda (West India Quay’s grZis naxati SeeqmnaT. yinulis
Festival), edgar miulerma pirve-
lad Seqmna gamoqvabulis naxa- manqanebi dadian da adamianebi
ti, romelmac safuZveli Cauyara fusfuseben. aq aravis ukvirs
mistiuri gamoqvabulebis cikls. vulkanis SeuCerebeli duRili.
`pirvelad aseTi naxatis Seqm- naxati imdenad mimzidveli da
nis survili CineTis daTvalie- macdunebelia SeuZlebelia mas
rebis Semdeg gamiCnda. rodesac gulgrilad auaro gverdi. da
Sandongis provinciis gamoqva- rogorc Tavad Semqmneli ambobs
bulebi vixile, aRfrTovanebuli mSvenier iluzias uqmnis mayure-
viyavi misi mSvenierebiT da min- blebs.
doda, evropaSic menaxa msgavsi
silamaze.~ iluziebi
ase Seiqmna londonis erT-erT edgar miuleri ganagrZobs
ubanSi gamoqvabulis naxati. mec- xalxis `motyuebas~ da iluzie-
nierebi gaocebulebi iyvnen misi bis Seqmnas. misi yvela naxati im-
silamaziT. TiTqos miwisZvram denad STambeWdavi da cocxalia,
amoxeTqa da milioni wlis win rom yoveldRiurad sul ufro
Camaluli tba da gamoqvabuli met siaxles poulob. mistiuri
napralma irlandielebis molo- Temebis Semdeg edgar miuleri
dins gadaaWarba. axali naxatebiT axerxebs evro-
irlandiis Semdeg edgar miu- pelebis gakvirvebas. xan manqanas
leri kanadaSi miiwvies, sadac man acocxlebs, xan fexburTels aTa-
270 kv. metris sigrZis quCa Can- maSebs.
Cqerebad da mdinared aqcia. ri- maRaziaSi Sesulebs ki eqska-
Tac kidev erTxel moi pova evro- latori Tu gafuWebuli da-
pelebis aRiareba. gxvdaT, ar gagikvirdeT, es edgar
miuleris iluziuri naxatia.
vulkani iluziebi da kidev iluziebi. es
edgar miuleri ganagrZobs erTaderTi saerTo niSani aqvs
mistiuri ciklis suraTebis mis yvela naxats, rac sxvebisga-
xatvas. germaniis arc ise did nac gamoarCevs.
qalaq geldernSi, erT-erT quCa- ase rom Tu vinmes gaoceba
ze `vulkanma amoxeTqa, lava ki da motyueba gindaT, swored ed-
mdinareSi Caedineba~. es Cveule- gar miulers unda mimarToT. is
brivi quCaa, sadac, yoveldRiurad, yvelanair survils agisrulebT.
33
ART-istoria

XX saukunis
vermeeris istoria
elene ToiZe

adamianis warmosaxva istoriebsa da ambebs iseT


brwyinvalebas aniWebs, rogorebic isini realurad ar
yofilan. is okeanis talRebs hgavs, romlebic realisturi
istoriebis waxnagovan zedapirs, priala da sasiamovno
istoriebad aqcevs.

mainc, rogoria XX saukunis german geringis koleqciaSic


geniosis, namdvili cxovreba,
moxvda, magram mxatvar-fal-
romelmac holandieli mxat-
sifikatoris warmateba, meore
vrebis iseTi falsifikaciebi msoflio omis damTavrebis Sem-
Seqmna, msoflios udidesma deg, ubedurebam Secvala. is fa-
xelovnebaTmcodneebma da
SistebTan megobrobaSi daadana-
eqspertebma eWvic ki ver Seitanes
Saules.
maTs originalobaSi. rodesac msjavrdebulis ska-
mxatvarma, romelsac Tavismamze ijda da mosamarTle fa-
stilma popularoba ver mouta- SistebTan megobrobisa da ver-
na, kritikosebis dacinva, falsi-
meeris uZvirfasesi naxatis
fikaciebis Seqmnis gziT gadaw-maTTvis miyidvis gamo sikvdiliT meegereni kaTolikebis ojax-
yvita, Tumca, rodesac mixvda, rom
dasja emuqreboda, adga da Tama- Si daibada 1889 wels. bavSvo-
es sarfiani saqme iyo, amas se-
mad ganacxada: `es naxatebi ver- bidanve itacebda ferwera. mas
riozulad miudga da namdvili meeris ar aris, sinamdvileSi isi- oqros saukunis holandieli
ni me davxate! rodesac sakuTar
Sedevrebi Seqmna, oRond ara Ta- mxatvrebis namuSevrebSi ferTa
visi, aramed vermeeris. stilSi vmuSaobdi, holandie- TamaSi aRafrTovanebda. mogvi-
li kritikosebi yuradRebas ar anebiT, teqnikur universitetSi,
maqcevdnen,.gadavwyvite maTTvis arqiteqturis fakultetze Caaba-
damecina da Sevqmeni vermeeris ra. is araCveulebrivad muSaobda
naxatebis yalbi seria.~ akvarelSi. am masaliT daxatuli
mas aravin daujera, es mis gan- XVII saukunis stilSi Sesrule-
didebis maniad CaTvales da si- buli eklesiis interieris nax-
ciladac ar eyoT. atisaTvis oqros medalic miiRo.
is mainc Tavisas iJinebda da mas pirad SemoqmedebaSi ar
bolos, funjebiT, saRebavebiTa da umarTlebda, arc pirad cxovre-
tiloTi xelSi, specialurad da- baSi. meegerens ori coli hyavda,
giravebul saxlSi Caketes, sadac, Tumca orivesTan urTierToba
mosamarTleebis Tvalwin Tavisi ganSorebiT dasrulda. warumate-
saukeTeso `vermeeri~ daxata. blobebis gamo man sma daiwyo.
am adamians han van meegereni maSin, rodesac evropaSi jazis
erqva. epoqa zeimobda da sazogadoeba
Tundac erTi wuTiT, rodesac is is iyo iRviZebda, mxatvari,
detalebze CavfiqrdebiT, uni- Tavis qimikos megobarTan er-
Wieresi geniosi absoluturad Tad, yalbi naxatebis damzadebas
gansxvavebul personaJad iqceva: Seudga. pirvelad ori naxati Se-
erT uprinci po da usindiso ada- qmna, halsis stilSi, `qali sas-
mianad, romelic sxvebis grZno- misiT` da `mocinari kavaleri~.
bebiT TamaSobda. orive naxati gaiyida da meege-
misi suraTebiT bevri aRfr- Tumca, am ambavs sxva istoriac rens sakmaod bevri fulic dau-
Tovanebula. mis mier daxatuli aqvs, romelsac zRvis talRebma
grovda.
vermeeris yalb tiloTagan erT- waxnagebi moacila da mxolod
am epoqaSi vermeeri aqtualur
erTi cnobili faSisti lideris, misi lamazi nawili datova.
Temas warmoadgenda. meegereni,
34
ART-istoria

greta garbo iyo.


meegerenma kidev sxva, bevri
yalbi tiloc daxata. ZiriTadad
vermeeris. sanam meore msoflio
omis Semdeg, geringisTvis viTom-
da vermeeris, `qriste da cod-
vili qali~-s miyidvis faqts ar
aRmoaCendnen da mas nacistebT-
an megobrobis gamo ar daap-
atimrebdnen, meegerenisaTvis
yvelaferi kargad midioda. am
movlenam ki yvelaferi Secvala.
meegerenma daamtkica, rom nax-
atebi Tavisi iyo, risTvisac ge-
nialuri naxati daxata vermeeris
stilSi `qriste mowafeebTan er-
romelic safrangeTis laJvar- qmnis, romlebsac ukve Zalian Tad~. rodesac yvelaferi gairkva,
dovan sanapiroze gadasaxlda, maRal fasad hyidis. man sasamarTlo procesze Tqva:
gadawyvets yalbi tiloebi Se- Semdeg vermeeris droc dgeba. “guSin es suraTebi milionebi
qmnas, riTic imdroindel holan- yvelaze metad meegerens ver- Rirda, eqspertebi da xelovnebis
diel eqspertebs dascinebs.meeris xatva uadvildeboda. mas moyvarulebi mTeli msofliodan
is qmnis `gogona notebiT~ da gacnobierebuli hqonda am mxat- Camodiodnen. dRes ki sruliad
musikosi gogona~. naxatebi erT- vrisaTvis damaxasiaTebeli yvela gaufasurebulia da mis sanaxavad
mniSvnelovnad hgavda vermeers. detali. brediusi im droisaTvis quCis meore mxridanac ki aravin
marcxnidan momavali Suqi, bor- vermeeris saukeTeso eqspertad gadmova. Tumca, Tavad suraTi ar
dosferi xaliCa, mosamsaxure da mcodned miiCneoda. mas hqonda Secvlila. maS, ra Seicvala?~
gogonebi. meegerenma zustad mi- Teoria, rom Tavis ojaxSi damkvi- meegerenma amiT gamoxata is,
drebamde, vermeeri italiaSi imy- ris gamoc Tavidan, yalbi nax-
ofeboda da im dros gavrcelebu- atebis xatva daiwyo. istoria
li karavajizmis gavlenis qveSac da saerTod, sazogadoeba niWs
moeqca; Tumca vermeeris am peri- da silamazes naklebad afasebs,
odis naxatebi maSin ubralod ar ubralod, aitacebs xolme rome-
iyo aRmoCenili. lime adamians da mis Semoqmede-
meegerenma am Teoriaze dayrd- bas da Semdeg is metrad iqceva, am
nobiT genialuri naxati Seqmna. dros, sxva, ufro niWieri SeiZle-
is gardaisaxa vermeerad, war- ba saerTodac CrdilqveS darCes.
moidgina Tavi mis adgilas, ital- meegerens mxolod erTwliani
iuri karavajizmis gavlenis qveS patimroba miusajes, TaRliTobis
da daxata `qristes sauzme em- gamo. misma smisagan dasusteb-
ausSi~. ulma janmrTelobam ver gauZlo
rasTan SeeZloT am naxatis Se- cixis pirobebs da erT TveSi, gu-
dareba eqspertebs. am adreuli lis SeteviT gardaicvala.
periodis `vermeerebs~ ar ic- am geniosi adamianis istoriam
nobdnen. dabla, kuTxeSi idealur xelovnebaTmcodneTa wreebSi
agno imas, riTac imdroindeli avtografs xedavdnen da hqondaT didi kvali datova. zogisTvis
xelovnebaTmcodneni moatyua. udidesi survili, raime axlis is ubralod TaRliTia. Tumca,
sainteresoa, rom es SesaniSnavi aRmoCenisa. bevrisTvis geniosi. Tanac iseTi,
falsifikaciebi mas arasdros am naxatis vermeeroba yvelam romelmac sxva geniosis gameore-
gauyidia. isini ubralod praq- daijera. brediusmac ki, romlis ba ase warmatebiT SeZlo.
tikisTvis daxata da ar uzrunia motyuebac meegerens yvelaze me-
teqnikur mxareze. tad ewada. amiT daiwyo misi `ver-
meegereni Tavisi vermeerebis meerebis~ mTeli seria.
Sesaqmnelad me-16 saukunis um- misi Tanamedrove mxatvrebis
niSvnelo naxatebs yidulobda, msgavsad meegerens ar SeeZlo
Semdeg specialurad daZvele- naturistebTan muSaoba, maT xom
buli saRebavebiT masze axal misi gacema SeeZloT. omis Semdeg,
namuSevars qmnida. bolos, fal- rodesac TaRliToba gamomJRavn-
sifikatori misi da megobris da, mis yalb namuSevrebSi Sav-
mier mogonili teqnikiT naxats TeTri kinos gavlena SeamCnies.
aZvelebda. am proceduris gav- es mas mofiqrebaSi, Crdilebis
lis Semdeg, tilo me-16 saukunis dasmasa da ubralod xatvaSi
Tanamedrove gegonebodaT.
exmareboda. rodesac yvelaferi
am periodisaTvis, meegereni
gairkva, misi naxatebis erT-erTi
piter de hohis da Jerar ter
personaJi advilad amoicnes. es
borhis ramdenime yalb naxatsac
35
Te-ART

`robert sturua~ _ ortomeuli did


qarTvel reJisorze
madona javaxaZe

Tanamedrove qarTuli Teatris udidesi reJisori, robert sturua sayovelTao


yuradRebis centrSi wels kidev erTxel moeqca. 70 wlis iubilesTan
dakavSirebiT, rusTavelis Teatrma reJisorisadmi miZRvnili albomis „robert
sturua“-s prezentacia gamarTa. reJisorze da mis speqtaklebze Seyvarebuli
mayurebeli rusTavelis Teatris samejliso darbazSi zeimobda albomis
gamocemas.

„pataraobisas stumrad wasvla treti... sturua bavSvobidanve gorc adamiani, pirovneba, rogorc
ar miyvarda, ufrosebi saubrobdnen, bevrs kiTxulobda, werda, ukravda xelovani. minda, magram SevZleb ki?
me ki vijeqi marto da ar vicodi, fortepianoze, gatacebuli iyo ja- gaxsovT, skolaSi axal rveuls rom
ra meqna. amitom saojaxo alboms zis ritmebiT da xatavda. am gu- aviRebdiT. yvelani Zalian sufTad
momaCeCebdnen xolme xelSi. etyoba, lubryvilo bavSvur naxatebSi vwerdiT pirvel gverds, meoresac,
maSin es modaSi iyo. es albomic, Canda misi originaluri xedva da Semdeg ki isev isvreboda rveuli.
Tqven rom aTvalierebT, im mosawyen samyaros arafotografiuli aRqma. viRebdi sufTa rveuls da CavuTq-
alboms gagonebT, magram simarTles xatvis niWis miuxedavad, igi mamis vamdi - dReidan kargad viswavli...
ver gaeqcevi. Tumca, raRa ar xdeba gzas ar gahyva, yvelasgan moulod- amjeradac raRac ¬msgavsi grZnoba
am qveyanaze, iqneb, viRacam, Teatris nelad reJisoroba gadawyvita... meufleba. minda, Tavidan daviwyo
moyvarulma, Tvali gadaavlos erTi Teatralur institutSi mravali yvelaferi...
kacis cxovrebas da miutevos Sec- pedagogi gamoicvala, magram dRemde `o, rogor mZuls Teatri, ra
odebani“, - wers robert sturua didi maestros mixeil TumaniSvi- uazrobaa, dgas brwyinvale Senoba,
albomis SesavalSi. lis WeSmarit moswavled miiCnevs cixesimagresaviT Carazuli da aq,
albomSi reJisoris cxovreba
da Semoqmedebaa aRwerili. is ori
tomisgan Sedgeba da sam enovania.
didi reJisoris mier moTxrobili
istoriebis gacnoba mkiTxvels qa-
rTul, inglisur da rusul enaze
SeuZlia. albomSi uamravi foto-
masalaa warmodgenili, pirvelad
gamoqveynda reJisoris Canaxatebic.
aqvea sagazeTo publikaciebic, sx-
vadasxva dros gamoqveynebuli re-
cenziebi, cnobili adamianebis Se-
fasebebi reJisorze.
albomze muSaoba ori weli
grZeldeboda. misi Seqmnis idea
rusTavelis Teatris saganmanaTle-
blo ganyofilebis gamges, akaki
kuWuxiZes ekuTvnis. albomis Sem-
dgeneli ki Teatrmcodne kote
ninikaSvilia. albomSi „robert
sturua“ movlenebi qronologiu-
rad lagdeba, pirvel wignSi 1963–
1983 wlebis istoriebia moTxro-
bili, meore wignSi ki – 1983–2009 Tavs...“– wers albomis SesavalSi yovel diliT, Tavs iyrian muze-
wlebis. kote ninikaSvili. bis msaxurni _ niWierebi, uniWoebi,
„robert sturuas Semoqmedebis reJisoris Canaweri albomidan: zogi amayi da medidurni, zogi da-
amsaxveli zRva masalidan Cven „axla, roca ukve 50 wlis var da Cagruli da gaborotebuli. Sedian
SevecadeT minimaluri StrixebiT cxovrebis naxevari gavlili maqvs, did oTaxSi, sadac zafxulSi sicx-
Segveqmna didi reJisoris por- minda mTlianad Sevicvalo, ro- isgan suli exuTebaT, sunTqva ar
36
Te-ART

yofniT, zamTarSi ki Tbil samosSi sturuas 17 ukve dadgmuli aqvs. mainc damTavrdebodes, magram ufro
gamoxveuli, kbilebs akawkaweben, 1986 wels londonSi dadgmuli meti saSinelebaa, roca darbazSi
erTmaneTs xelgaSlilni egebebian, „hamleti“ ki msoflio sazogadoe- 5-6 kaci zis, SesaniSnav speqtakls
Tbilad moikiTxaven, magram Sori- bam bolo 50 wlis manZilze Se- uyurebs da taSis damkvreli ki
dan boRma axrCobT. qmil aT saukeTeso speqtaks Soris aravinaa...“– wers didi reJisori
am dros, Semodis aRrenili daasaxela. sakuTar albomSi.
kaci, mkacrad moavlebs Tvals robert sturuas miRebuli robert sturua 1938 wlis 31
damxdurebs, yvelani fexze dge- aqvs saqarTvelos Rirsebis or- ivliss TbilisSi daibada. 1962
bian, TvalebSi Sescicineben, gulSi deni (1998); kote marjaniSvilis wels daamTavra Teatraluri in-
ki fiqroben: movida tirani! mere saxelobis premia (1976); SoTa stitutis sareJisoro fakulte-
daWmuWnul furclebSi iqeqebian. rusTavelis saxelobis premia ti. 1979 wlidan is Teatris mTa-

es maTi rolebia, sisxlis fasad (1981); rusTavis saerTaSoriso vari reJisoria. 1980 wlidan ki
rom moi poves da iwyeba RvTaebrivi Teatraluri festivalis pre- rusTavelis Teatris samxatvro
procesi. tirani yviris, ilanZReba, mia „prezidetis oqros medali“ xelmZRvanelia. reJisori ramden-
msaxiobebi ki morCilad asrule- (1998); „Tolia” yvelaze origi- ime qarTul mxatvrul filmSic
ben idiotur miTiTebebs. saRa- naluri reJisoruli interpreta- moawileobs. masze dokumenturi
mos darbazi mayurebliT ivseba ciisTvis, (moskovi, 1998); albert filmicaa gadagebuli.
(yovelTvis ki ara), ismis musikis Sveicaris saxelobis premia (1975); udides reJisorze Seqmili or-
hangebi, zoziniT ixsneba mtvriani inglisuri da italiuri kritikis tomeuli axalgazrda reJisorebi-
farda, msaxiobebi mTvareulebi- premiebi (1980, 1981); argentinis sadmi mimarTviT mTavrdeba. robert
viT daexetebian scenaze, raRacas saxelmwifo universitetis premia sturua axalgzardebs mouwodebs,
luRluReben... ai, es gaxlavT xe- (1988) da sxva mravali. ar datkbnen sakuTari miRwevebiT.
lovnebis taZari da am dawyevlil „Teatri mudmiv cvalebado- „Cemo Zvirfaso megobrebo, Teat-
SenobaSi Semodian da veRar gadian. baSi eZebs ganaxlebas. genialuri ris siyvaruliT gawamebulno, xan-
scenis muSac ki ver Tmobs aqauro- speqtaklic ki droTa ganmavloba- dazmuli kolega muxlmodrekili
bas. rogor ggoniaT, amiT mTavrdeba Si Zveldeba, amitom vfiqrob, rom gevedrebaT, Tu gindaT axalgaz-
yvelaferi? ara batono, Tu Teat- magaliTad, „lamaras” ar aRdgena rdebad davrCeT, daviviwyoT Cveni
rma gacduna da Segityua, araferi iqneboda udidesi danaSauli axme- saukeTeso speqtaklebi da ufro
geSveleba, daRupuli xar! giyvarT telis winaSe. sxvaTa Soris, sergo metic - ki ar daviviwyoT, Sevi-
Teatri ise, rogorc me miyvars? ma- zaqariaZem mommarTa aseTi TxovniT, ZuloT Cveni Sedevrebi. nu davt-
Sin wadiT iq da mokvdiT. es rom uari vuTxari da Zalian vatkine kbebiT Cveni miRwevebiT! rac ar
sxvas ar eTqva, me vityodi...“ guli. maSin zedmet gabedulebad gamogvivida, raSic kraxi gan-
robert sturuas speqtak- meCveneboda rusTavelis TeatrSi vicadeT, samudamod CavibeWdoT
lebi yovelTvis anSlagiT mim- isev am piesis dadgma, bolo xanebSi tvinSi. Cven aseTi profesia gvaqvs,
dinareobs. misi namuSevrebidan ki TviTon gamiCnda aseTi survili, sul axali unda veZeboT, ar unda
SeiZleba gamoiyos speqtaklebi: Tumca adrindeli SiSi ar gamqra- gavCerdeT... RmerTo Cemo, reebs
„godos molodinSi“, „Seilo- la, ubralod, piesis gansxvavebul vbodav, magram, ra vqna, asaki mainc
ki“, „hamleti“,“riCard III“, „mefe gadawyvetas mivageni da mgonia, rom Tavisas Svreba - sibereSi erTob
liri“, „kacia adamiani“, „darispanis amas axmetelTan gajibrebad, anu sentimentaluri gavxdi.“
gasaWiri“, „stiqsi“, „yvaryvare“, „ka- mkrexelobad ar CamiTvlian... reJisoris Canaweri albomi-
vkasiuri carcis wre“ da sxv. es “mayurebeli da Teatri... Teatri dan: „bevrjer RamiT gameRviZeba
ukanaskneli kinokritikosebma ukve da mayurebeli... saSinelebaa, roca da SeSinebuli vixseneb Cems bolo
Seitanes me–20 saukunis saukeTeso parterSi zixar. scenaze uamravi speqtaklebs, vaiTu, gamomaZeves im
as skeqtakls Soris. xalxi ireva. ulamazes kostumebSi saocari samyarodan, vaiTu, ganvi-
robert sturua cnobilia, ro- gamowyobili msaxiobebi ulamazes kurne da cxovrebas auRelveblad,
gorc Seqspiris Teatris „paradoq- garemoSi vnebebs afrqveven, crem- gulgrilad vuyureb, magram vin
suli interpretatori“. ingliseli lebs Rvrian, Sen ki, saocrad mSvidi icis, iqneb sigiJem erTxel kidev
mwerlisa da dramaturgis, uil- da, ufro metic, gulgrili, fiqrob Semomitios. dedaCemi maxsendeba,
iam Seqspiris 37 piesidan robert - RmerTo Cemo, ras merCian. droze vmSviddebi da arxeinad viZineb...“
37
aRmoCena

qarTul samarovanTa saidumloebebi


elene ToiZe

arqeologia _ werilobiT wy-


aroebSi pirvelad platonis
dialogebSi gvxvdeba da farTod
gamoiyeneba istoriisa da ambebis aR-
sawerad. (Zv.w. 427-347 ww.) siZveleTa
Seswavla sagangebo yuradRebis sa-
gani gaxldaT Zvel romSic. renesan-
sisa da momdevno xanaSi am sfero-
sadmi yuradReba ufro gacxovelda.
am yvelaferma ki saboloo saxe, XX
saukuneSi miiRo.

aravin daobs imaze, rom arqeo-


logia, es istoriis Seswavlis mTa-
vari `iaraRia~. rom ara is, miTebi
isev miTebad darCnebodnen, troa da
elene ki homerosis mdidari fanta- aisaxa daTariRebis wesze, romelic kbilebi, isic iSviaTad. saqme iq ar-
ziis nayofad CaiTvleboda. arqeologiaSi aqilevsis quslad sebuli niadagisa da klimatis spe-
dRes ase aRaravin fiqrobs. war- iTvleba. cifikurobaa. es dasturdeba Zalian
suls Cabarda sxva mosazrebac da qarTuli realoba xSirad vanSic, iq gaiTxara Zv.w. XX
2000 wlidan frangebma `poziciebi saqarTveloSi am TvalsazrisiT saukunis mdidruli samarxi, sadac
daTmes~. dRes pirvel evropelebad sakmaod cudi mdgomareobaa. SeiZ- ConCxis aranairi naSTi iyo, samagie-
zezva da mzia ganixilebian. leba iTqvas, CvenTan ar aris aTvise- rod iyo kbilebi. aqedan gamomdina-
sainteresoa, ganviTarebis ra do- buli 10%-ic ki imisa, rac saerTod re, gasagebia, ratom avirCieT gamo-
nezea mecnierebis es umniSvnelova- arsebobs msoflio arqeologiaSi. sakvlevad es masala.
nesi dargi saqarTveloSi. zezvasa dRes, didi aRmoCenebi ara gaTxre-
da mziaze SevCerdiT?! iqneb, kidev bis procesSi, aramed laboratorie- sauniversiteto baza
bevria aRmosaCeni da gasaanalizebe- bSi keTdeba. wlebis manZilze mqon- universtetma gamogviyo patara
li. arqeologiis gareSe, xom isto- da idea, rom universtetSi dagvewyo laboratoria, sadac Cven mier Cata-
rias ver `Seexebi~. SemuSaveba im kompleqsuri fiziku- rebuli gaTxrebis monapovaris da-
respondenti ri meTodebisa, romelic saSualebas muSaveba unda movaxdinoT. gansaku-
vaxtang liCeli iv. javaxiSvilis mogvcemda dagveTariRebina Zvlova- TrebiT Zveli da mniSvnelovania
saxelobis Tbilisis saxelmwifo ni masala. universitetis fizikis ori, Zv.w-is me-17 saukuniT daTariRe-
universitetis profesoria. is dRes departamentis bunebrivi garemos buli WurWeli, romlebic aspinZis
arsebul realobaze gvesaubra da kondensaciis ganyofilebasTan er- raionSi, sofel oTaSi aRmovaCineT.
gagvacno is warmatebebi Tu pro- Tad, romelsac profesori Temur iq gaiTxara uaRresad saintereso
blemebi, rac qarTuli arqeologiis axalkaci xelmZRvanelobs, daviwyeT samarxi, romelSic 72 adamiani iyo
winaSe dgas. eqsperimenti. Tavidan Cemi idea iyo dakrZaluli. yvela maTgans Tavisi
miRwevebi da problemebi: daTariRebis Sesaxeb akustikuri me- nivTi hqonda Cayolebuli. samwuxa-
amJamad, ramdenime proeqtiT var Todis gamoyeneba - anu bgeris si- rod, es samarxi aRmoCnda dangreuli
dakavebuli, mTavari ki vfiqrob, Cqaris cvlileba Zvlovan masalaSi da gaZarcvuli gzis mSeneblobis
aris interdisci plinaruli gamokv- gatarebisas. kvlevis procesSi dad- dros. bevri ram daikarga, magram
levebis organizeba. proeqtis ideis ginda ramdenime sxva mimarTulebac. bevric gadarCa. am ti pis samarxebi
gasagebad, getyviT, rom dRes arqe- daviwyeT maTi ganxilva. ukve gvaqvs unikalur masalas Seicavs. Tundac,
ologiam, sazogadod, miaRwia ganvi- winaswari dadebiTi Sedegebi, rom- oryura Tasi, romelic iq aRmoCn-
Tarebis iseT dones, rom mxolod lebic vTvli, rom Zalian waadgeba da, analogiebs poulobs aramarto
gaTxrebis Sedegad mopovebuli sazogadod qarTul arqeologias. centraluri kavkasiis teritoriaze,
wminda arqeologiuri informacia interdisci plinaruli aramed, berZnul-egeosur samyaro-
bevr kiTxvaze srulyofil pasuxs eqsperimenti Sic. zogierTi mkvlevari miiCnevs,
veRar iZleva. dRes es sfero be- eqsperimentisas gamoviyeneT kbi- rom es aris erT-erTi pirveli ni-
vrad ufro mravalfunqciuria, vi- lebi, radganac misi emali myaria Sani im urTierTobebisa, romelmac
dre gasuli saukunis 50-ian wlebSi. da sxva Zvlovan masalasTan Seda- Camoyalibeba daiwyo argonavtebis
arqeologia mecnierebis erTader- rebiT ukeT uZlebs dros. amis da- mogzaurobaze bevrad ufro adre.
Ti dargia, romelsac SeuZlia mo- savleT saqarTvelos arqeologiu- magistrali uZveles goraze
agvaros Zalian bevri teqnikuri da ri Zeglebi - qobuleT-fiWvnaris WurWlis nawili aRmoCenilia
sabunebismetyvelo problema, dakav- samarovani. Cais plantaciebi fara- sofel igoeTTan, gzis mSeneblo-
Sirebuli 1000, 10  000 da meti wle- vs am uzarmazar samarovans, ramde- bis dros gaTxrili arqeologiuri
bis winandel movlenebTan. Tavisi ni Cais buCqicaa, samarebis ricxvi Zeglis grakliani goris samarxeb-
specifikidan gamomdinare, es dargi aTasebs aRwevs. gaTxrilia aseulo- Si. CavatareT gadarCeniTi samuSa-
yovelTvis iyenebda garkveul teq- biT samarxi, romelTagan arcerTSia oebi. movaxerxeT masalis udidesi
nikur miRwevebs. rac, gansakuTrebiT, ConCxi napovni; gvxvdeba mxolod nawilis gadarCena. am magistralis

38
aRmoCena

mSenebloba Zalian swrafad mimdi- axali Taoba


nareobs da mniSvnelovania, magram mas Semdeg, rac viRebT nebarTvas
ufro mniSvnelovania arqeologiu- gaTxrebis Sesaxeb, studentebi ata-
ri memkvidreoba. reben sadazvervo samuSaoebs. isini
am goraze aRmoCenilia uamravi muSaoben sakmaod kvalificiurad,
masala, romelic Zalian did qro- Tanamedrove teqnikis gamoyenebiT.
nologiur diapazonSi jdeba da vfiqrob, es uaRresad mniSvnelovani
7000-wlovan istoriul periods faqtoria da Tu am yvelafers Seva-
moicavs. gvaqvs iseTi kategoriis jerebT, SeiZleba iTqvas, rom Cvens
aRmoCenebic, romlebic mianiSnebs, universtetSi arqeologias aqvs Za-
rom pirveli adamianebi im gorakze lian didi perspeqtiva. modis Tao-
gamoCndnen 300 000 wlis win. amitom ba, romelic aucileblad SeZlebs
es Zalian mniSvnelovani Zeglia da aiyvanos qarTuli arqeologia sa-
samwuxaroa, rom ver moxerxda ga- erTaSoriso standartebis doneze.~
Txrebis dafinanseba. magistralma rodesac damokidebuleba studen-
dasaxlebis mxolod nawilze gaia- tis da saqmis mimarT seriozulia, ri Zeglebi gamoyenebul iqnas, ro-
ra. danarCeni gadarCa da imedi ma- maSin, bunebrivia, gansakuTrebuli gorc garkveuli turistuli da
qvs SevZlebT muSaobis gagrZelebas, interesis gamovlenac. am interesis ekonomikuri fenomeni. raTa Zegleb-
imitom rom, es goraki inaxavs Za- gaRviZeba daviwye imiT, rom davaar- ma “imuSaon Tavis Tavze” da Semosa-
lian bevr saidumloebas, romel- se e.w sakvirao gasvlebi. axalga- vali moitanon. aseTi aris swored,
Tac sxvagan farda ar aexdeba. zrdebs miveci saSualeba, TviTon grakliani gora. unda gaiTavisos
Cven aRmoCenili gvaqvs 30000-mde Sexebodnen arqeologiur Zeglebs. viRacam da saWiroa erTi sezonis
nivTi. rogorc oTaSi, ise graklian manamde isini kiTxulobdnen li- dafinanseba da mere es Zegli Tavis
goraze muSaobdnen Cveni studente- teraturas da wlebi gadioda ise, Tavs TviTon daafinansebs.~
bi. dRes da Rames asworebdnen, es arqeologiuri Zegli TvaliT ar Ria muzeumi idumal gorakze
iyo zafxulSi, rodesac temperatu- hqondaT nanaxi. am programis amoqme- maqvs Zalian didi proeqti. iq
ra 50 graduss aRwevda da gausa- debaSi xeli Semiwyo reqtoratma da aramxolod gaTxrebi iqneba, aramed
Zlisi sicxe iyo, aseve dekemberSic, fakultetis dekanma. imasac mniSv- gaxsnili muzeumi pirdapir quCis
rodesac sunTqvac ki Wirda sici- neloba aqvs, rom rodesac raime ga- piras, sadac nebismier gamvlels
visa da qaris gamo. Cvenma axalga- Txrebs vatarebT, Semdgom vakeTebT SeuZlia, ubrlod ki ar daaTvalie-
zrdebma daZlies yvela sirTule, gamofenas, ra gaakeTes studentebma. ros, aramed Seexos kidec Tavis
rac, sxvaTaSoris, profesionaluri es kidev ufro izidavs axalgazr- warsuls. monawileoba miiRos im
Camoyalibebis erT-erTi yvelaze dobas. samuSaoebSi, rac aseTi mniSvnelo-
mTavari komponenti gaxlavT. Za- swavlebis xarisxi vania da rac yvela qarTvels ain-
lian vamayob imiT, rom am bavSvebis vfiqrob, rom Cveni universiteti teresebs.
xeliT gakeTda aseTi mniSvnelovani iZleva yvelaze karg codnas arqe- samomavlo miznebi
aRmoCena. ologiaSi. amas vambob sruli pasu- Cemi mizania, studentebi inte-
italiur-qarTuli partnioroba xismgeblobiT, radgan gadian iseT grirebulni iyvnen saerTaSoriso
xazgasmiT minda aRvniSno, rom, sagnebs, rac sxvagan ar iswavleba. proeqtebSi. ukve gvaqvs seriozuli
aspinZis raionSi, samuSaoebi Catar- es sagnebi ki xels uwyobs studen- SemoTavazeba, frangul-germanul
da Cvens italiel partniorebTan tebs iazrovnon Tanamedrove stan- proeqtSi Cveni 5 studentis monawi-
erTad, feraras universitetis da- dartebis Sesabamisad da SeZlon leobis Sesaxeb. es proeqti mimdi-
finansebiT. CemTan erTad eqspedi- yvela im sabunebismetyvelo da te- nareobs dasavleT TurqeTis ter-
cias xelmZRvanelobda profesori qnikuri siaxleebis gamoyeneba, rac toriaze. iq aris aseTi kalainaias
livio Zerbini. CvenTvis gasuli inergeba dRes msoflio arqeolo- Zegli, romlis kvleva axla iwyeba
weli iyo mosamzadebeli, amitom giaSi.~ da mniSvnelovani imiT, rom Tavi-
Zalian mcire masStabis samuSaoe- ZiriTadi mizani iyo Segveqmna danve CaerTvebian Cveni axalgazr-
bi CavatareT. imedi maqvs, SemdgomSi mravalprofiliani safuZveli Cve- debi. es praqtikulad maTi moma-
ukve vrcel samuSaoebs daviwyebT ni studentebisaTvis. arqeologia vlis garantia.
da Sesabamisad, Sedegebic meti gveq- mecnierebis iseTi dargia, rom Tu garda amisa, Camovayalibe ori
neba. radgan Cven aramarto sofel adamians mravalmxrivi coda ar aqvs, saerTaSoriso, mudmivmoqmedi kon-
oTaSi, aramed berTayanaSic vimuSa- ver iqneba warmatebuli am sferoSi. ferencia, erTi -oqsfordis univer-
veT. es aris gansakuTrebuli adgi- qarTuli finansebi sitetTan. konferenciam iq didi
li, sadac Tqvens Tvalwin iSleba qarTuli mxare ver uzrunvelyo- popularoba moi pova da oqsfor-
aseulobiT xeluxlebeli yorRani fs aseTi masStabebis gaTxrebis dis universteti didi siamovnebiT
da samosaxloebi. warmoebas. iZulebulebi varT inves- Camodis CvenTan moxsenebebis wa-
samxreT saqarTvelo ticiebi sazRvargareT veZeboT. rac sakiTxad. meore - Turqul-qarTuli,
rodesac italielebma SemomTa- Seexeba universitets, is axerxebs, aseve studentebisaTvis, sadac Cven
vazes erToblivi muSaoba, SevarCie rom garkveuli saxsrebi praqtiki- gamovavlenT saukeTeso momxsene-
arqeologiis mxriv yvelaze mito- saTvis gamoyos. magram, es aranairad blebs.
vebuli kuTxe, samxreT saqarTvelo. hyofnis raime gaTxrebis dawyebas.
amas aqvs kidev ori datvirTva, erTi, dRes arqeologiis dafinansebis rogorc vaxtang liCelis naTqva-
udidesi mecnieruli perspeqtiva sakiTxi aris Ria. xerxdeba-xolme midan Cans, jer kidev Zalian bevria
da meore, mogexsenebaT es regioni msxvil organizaciebTan kontaqtis aRmosaCenic da gamosakvlevic. ze-
eTnikurad mravalferovani da rTu- damyareba. isini xandaxan TavianT zva da mzia mxolod dasawyisi iyo.
lia. qarTuli eqspedicis iq gamoCe- Tavze iReben aseTi samuSaoebis vin icis, sadamde migviyvans am um-
nas didi mniSvneloba aqvs. survili dafinansebas. erT ramesac getyviT, niSvnelovanesi Zeglebis damuSa-
gvaqvs gavafarTovoT samuSaoebi da saqarTveloSi jer Camoyalibebuli veba da Seswavla. iqneb, iseT sai-
axalqalaqis raionSic avideT, raTa ar aris koncefcia arqeologiuri dumlos aexados farda, romelsac
intensiuri gavxadoT arqeologebis Zeglebis menejmentis Taobaze. rac veravin warmoidgenda.
moRvaweoba am rTul regionSi. gulisxmobs imas, rom arqeologiu-
39
ART-istoria

`kurtnis muSidan yviTel


avtobusamde~

gvanca kariauli

Kkurtnis muSidan, yviTel avto-


busamde_es Tbilisis transportis
istoriaa, romelic 1904 wlis 10
martidan iwyeba eleqtro tramvais
xazis gaxsniT, Tumca, manmade iyo
veris borani, aqlemSebmuli ur-
mebi, nikolozis tivebi da kurtnis
muSac ki. 127 wlis win, TbilisSi
pirveli sazogadoebrivi transpor-
ti, konka, cxenebze Sebmuli oTxT-
vala gamoCnda. am drois manZilze
qalaqma mravali saxi satrasnpor-
to saSualeba gamoscada.

Tbilisis transportis amsaxveli fotoe- ZviradRirebuli avtomobilebi dadis, saxedrebiT


bis gamofena cota xnis wins muzeum ,,qarvaslaSi,, gdaadgildebodnen. 1940 wlidan ki, Tbilisi teri-
,,tfilisis hamqris,, organizebiT moewyo. Tbilisis toriaze saxedrebis Semoyvana kandid Carkvianis spe-
satransporto istoria e.w ,,kurtnis muSebiT,, iwye- cialuri gankarulebiT aikrZala.
ba. Aam profesiis adamianebi me-19 saukunis TbilisSi Mme-19 saukunis teqnikuri progresis fonze, verc
tvirTis yvelaze gavrcelebuli gadamzidebi iyvnen.
moxril welze Semodgmuli marTxuTxa sazidiTa da
masze dawyobili bargiT, isini urTules fizikur
samuSaos asrulebdnen.
Tumca ,,,tfilis qalaqis,, mTeli ,,infrastruq-
tura,, mxolod kurtnis muSebze ar iyo agebuli.
xmeleTis satransporto tradiciul saSuale-
bebs Soris maT cxenebi, aqlemebi da saxedrebic ki
uwevdnen konkurencias. sul raRac 70 wlis win
dRevandel rusTavelis prospeqtze, sadac dRes

40
ART-istoria

aqlemebi aRmoCndnen konkurentunarianebi. TbilisSi


axlad gamoCenili ,,droSkebis,, samarTavad cxenebis
gamoyeneba daiwyes. im droisaTvis, erevnis moedani
(axlandeli Tavisuflebis moedani) etlebis cno-
bili birJa iyo. ,,droSkebis birJa,, ki rkinigzis
sadguris teritoriaze mdebareobda.
TbilisSi samdinaro transportic yofila gan-
viTarebuli. Mmdinare mtkvris kldovan napirebs
Soris, Zveli Tbilisis ubnebSi tivebi dacuravd-
nen. saTevzaod gamoiyeneboda e.w ,,nautikebi,, _tivis
formis satransporto saSualebebi xidebis simci-
ris gamo, Tbilisis marcxena da marjvena sanapiroebs,
zogan bornebi akavSirebda. 1911 wlamde, muxranis
xidis aSenebamde, mis magivrobas boranis swevda.
mas Semdeg, rac urmebi da aqlemebi aRar hyof-
nida qalaqs xalxs gadasaadgileblad, TbilisSi,
kerZo mewarmis Sevcovis TaosnobiT, konka, anu
cxenSesabmeli tramvai, viwroliandagianma tramvaim TbilisSi yofnisas xSirad swored tramvaiTi sar-
Secvala. pirvelma xazma vagzlis medani voronco- geblobda. eleqtro tramvais Semdeg iyo avtobusi,
vis moedans daakavSiraa. im drosiaTvis, Tbilisis romlis pirveli legaluri xazi, 1934 wels gaixsna.
mosaxleoba 100 000 adamians Seadgenda da amitomac tramvais popularoba metros gaCenasa da mis gan-
viTarebasTan erTad gaqra.Ppirvelis metrosadguri
TbilisSi 1960 ian wlebSi gaCnda.
P 1966 wlis 10 ianvars ki sadgur rusTavelze
sazeimod gaiWra lenti, amoqmedda Tbilisis met-
ropoliteni.
pirvelma avtobusma rusTaveli vagzlis moedans
daukavSra. dReisaTvis ki TbilisSi ukve avtobusebis
127 marSuti arsebobs. Mmeoce saukunis dasawyisi-
dan Tbilisis quCebSi pirveli Taobis avtomobilebi
gamoCndnen. pirveli avtomobili gadmocemiT mefisc-
nacvalis ekoTvnoda.
1990 iani wlebidan ki, dRemde Tbilisis quCebSi
ti pur atributad kerZo kompaniebis e.w ,,marSut-
kebi iqca. imisaTvis rom Tbilisis transportis
istoria ar daikargos da cnobili gaxdes sazoga-
konkas iseTive daniSnuleba hqonda rogoric dRes doebisTvis, ,,tfilisis amqari uaxloes momavalSi
metros aqvs. wignis gamocemas gegmavs.
Eeleqtro tramvais pirveli xazi 1904 wels
gaiyvanes. tramvais mflobelebi, belgieli aqcione-
rebi iyvnen, Tumca mas Tbilisis moqalaqeebi mar-
Tavdnen.Eeleqtro tramvais pirveli vatmani ki mi-
xako qacarava gaxldaT.Uukanaskneli tramvais xazi
didubesa da avWalas akavSirebda. igi 21 saukunis
dasawyisSi gauqmda. qarvaslaSi mowyobil gamofenaze
erovnuli arqivis iSviaTi fotosuraTic iyo Semor-
Cenili, sadac travais saxuravzec ki arian mgzavrebi
Semomsxdarni.
tramvai aramxolod saWiro, aramed Zalzed popu-
laruli transporti iyo. gadmocemis Tanaxmad, im
droisaTvis cnobili biznesmeni aleqsandre manTaSe-
vi, romelsac parizis operaSi sakuTari loJa hqonda,

41
obieqtivi

gogas sadguri, anu erTxel


fotografiaSi
nanuka sulaZe
kargad axsovs dilis gazeTis redaqtorma
rogor daawerina xelwerili, cifruli
fotoaparatis dazianebis SemTxvevaSi
1000$ gadaixadeo. maSin is dilis gazeTSi
muSaobda. is ixsenebs, rom redaqtorma,
manana kartoziam, Tavisi masalebisTvis
fotoebis gadaReba sTxova. ase daiwyo
profesiiT kinoscenaristis, goga Canadiris,
`fotografuli~ moRvaweoba. is ixsenebs, rom
Tavdapirvelad fotoebis gadaReba erideboda,
mogvianebiT, sxvebis masalebisTvisac daiwyo
gadaReba da mixvda, rom fotografiam
seriozulad gaitaca. miuxedavad warmatebisa
(fotografiaSi), goga dRemde fiqrobs, rom
profesiad fotografias ar airCevs.

pirveli sami dRe mrcxvenoda aqvs wakiTxuli. metroSi Camjdari suliyo, sadac, misi azriT,
fotoebis gadaReba. albaT, jer kidev erTi sadguridan bolo sadguramde deteqtivebis weras iswavlida.
ar mimaCnda fotografia Cemi gaqanebis mgzavrobda da wignebis kiTxvas ase dRes is iRebs yvelafers da
saqmed, Cemi ambiciebis adekvaturad. Tu axerxebda. yvelgan, quCaSi, bunebaSi... istoriul
yvelaferi ki gacilebiT adre bavSvebisTvis cota ufro Seufereb- Zeglebs, cxovrebiseul situaciebs,
daiwyo. bavSvobidan cdilobda el wignebs vkiTxulobdi. maSin, roca yofiT cxovrebas, yvelafers, rac
Rirebuli Seeqmna, riTic pepi grZeli winda da robinzon kru- daxuruli sivrcis miRma rCeba. uars
saqarTvelo iamayebda. arCevans karg zo unda wamekiTxa, vkiTxulobdi cno- ambobs kancelariasa da parlamentSi
kosmonavtobasa da eqimobas Soris bil istoriul nawarmoebebs. gadaRebebze. parlamentSi mxolod
akeTebda, Tumca arasdros ufiqria bavSvobidan uyvars rusuli lite­ erTxel gadaiRo fotoebi da isic
karg fotografobaze. ratura. dostoevskis `eS­ mak­
ni da vardebis revoluciisas. gauazreblad
bavSvobaSi sul vfiqrobdi xolme, idioti~ mas gansa­ kuTrebiT xiblavs, aRmoCnda SevardnaZis tribunasTan. is
rame faseuli gamekeTebina_ra iyo is mis perso­ na­
JebSi erTdroulad mos­ ki, kvlav iRebda. pirveli aRiareba
faseuli ar vicodi, fexburTeloba, wons inteleqtualebic da bri­ yve­ swored vardebis revoluciisas
kargi istorikosoba, kargi kosmonav- bic, sasaciloebi da dasaci­ nebic. gadaRebulma fotoebma moutana.
toba, Tu kargi eqimoba _ es oTxi wignebis moyvarulma foto­ xelovanma dadgmuli fotografia izidavs,
sakiTxia, romlis gakeTebac bavSvobi- leqsebisa da moT­ xrobebis werac Tumca TviTon naklebad iRebs, uyvars,
dan mindoda. ar vicodi, ra gamekeTe- daiwyo. romanis wera gadawyvita,
roca sxvebi dgamen da amiT is
bina, Tumca arasdros mifiqria foto- mogvianebiT ki mixvda, rom amis
esTetiur siamovnebas Rebulobs.
grafobaze. dasawerad mzad ar iyo da samomavlod
«fotografiam Zalian CamiTria,
wignebis umravlesoba transpor­ tSi gadado. gogam gagvando, rom romanSi
TiTqmis yvelaferi mivatove, maT
Tavisi biografiac
Soris werac, magram mainc vTvli, rom
Seva. fotomoyvaruli
Tvlis, rom misi fotografia ar aris Cemi saboloo
jansaRi cxovrebis gaCereba, Cemi sadguri.»
sti­li imdenad sain­ miuxedavad xelovnebaSi aseTi
teresoa, rom sa­ sur­ warmatebisa, fotoxelovani Tavs
velia es yvelam ico­ warmatebulad jer kidev ar miiCnevs.
des. sportisadmi fiqrobs, rom sak­ maod bevri aqvs
siyva­rulma ara, magram gasakeTebeli. amasTanave, namdvilad
gaze­­
Tidan amokiTxulma ar apirebs fotografiaSi darCenas, es
erT­ma gancxadebam ga­ erT-erTi sadguria, sadac sruliad
daawyvetina skola SemTxveviT gaCerda da Sesaferisi
`deteqtivSi~ gada­ kvali ukve datova.
42
xelmisawvdomi
egzotika

TaTia laSauri
egvi pte komfortis, egzotikisa viwydeT adgilobrivebTan suveni- samoTxea, qviSis sanapiroebiT, kam-
da Tavgadasavlebis erTianobaa rebze da saCuqrebze SevaWreba da kama zRviT, uamravi restorniT,
Tavmoyrili uZveles istoriul ar SeicxadoT, Tu quCaSi yoveli Ramis klubiT da turistebiT,
miwaze. ar meguleba qveyana, ro- meore, damtvreuli rusul narevi romlebsac arasdros sZinavT. cen-
melic warmoudgenel kontrastebs inglisuriT getyviT, rom Zalian traluri moedani ~naama bei~ erT-
ase bunebrivad aerTianebs. gavxarT egvi ptels, es maTTvis nairad xalxmravalia - dRisiTac
Tu odesme egvi ptis monaxulebas turistebis mozidvis erT-erTi da GRamiTac.
gadawyvetT, viziti aucileblad safirmo xerxia . maTTvis, visac namdvili egvi p-
gvian Semodgomaze, an gazafxulze Sarm el Seixi egvi ptis turis- tis Secnoba da Tavgadasavlebi
dagegmeT, ase gausaZlis sicxeeb- tuli centria, qalaqSi romelic swyuriaT, Sarm el Seixze bevrad
sac aaridebT Tavs da TbilisSi kurortis daniSnulebis mizniT ufro eqstremaluri da egzoti-
zRvis sezonis mosvlamde gacile- aigo, ar aris adgilobrivi mo- kuri adgilebi moiZebneba. dahabi,
biT adre iqnebiT gamorCeulad ga- saxleoba. wiTeli zRvis sanapir- asuani luqsori, aleqsandria, si-
rujuli. did imeds nu daamyarebT oze gadaWimuli qalaqi 400-mde nas mTa da bolos, ra Tqma unda,
sayidlebze, radgan suvenirebisa sastumros itevs. aq gadaawydeb- kairo. SeuZlebelia, @or kviriani
da aRmosavluri biJuteriis mets iT Yyvela erovnebisa da asakis Svebulebis manZilze moinaxulo
verafers SeiZenT. Tumca, GRrmad turists, damsveneblebs, romlebic Yyvela es adgili da swored ami-
darwmunebuli iyaviT imaSi, rom 6-jer mainc stumroben weliwad- tom, turistTa umravlesoba eg-
ar gawvimdeba, saRamos ar agril- Si egvi ptes. vi pteSi isev brundeba.
deba da amindi ar aireva. ar daga- qalaqi namdvili turistuli gagrZeleba 44 gv.
43
egzotika

dasawyisi 43 gv.
RirSesaniSnaobaTa CamonaTvals cxadia saTaveSi
gizas piramidebi udgas. kairoSi mdebare es arq-
iteqturuli saocreba, yvelaze naTlad metyvelebs
egvi ptis istoriul Taviseburebebze. piramidebis
sanaxavad, mTeli qalaqis gavla mogiwevT, jer Segx-
vdebaT nilosis piras gaSenebuli Tanamedrove Seno-
bebi da sastumroebi, rasac ukiduresad gaWirvebuli,
mWidrod dasaxlebuli kvartlebi mohyveba. amboben,
rom kairoSi ar aris saSualo fena, an mdidari xar,
an saerTod usaxlkaro.
Raribi ubnebisa da kairosaTvis damaxasiaTebeli sicxis gadalaxvis Semdeg, gizas piramidebTan miaR-
wevT. saocaria, magram aravin Cerdeba piramidebTan
erT saaTze mets, albaT, Tvali rom ar SeaCvios am
saswauls. gizas teritoriaze yvelaze ia-
fad SegiZliaT suvenirebi da papirusebi SeiZinoT,
nelsacxeblebisa da aRmosavluri Zvirfaseulobis
qarxanac turis nawilia.
Tu kairoSi mogzauroba Zalian ar gadagRliT,
SegiZliaT savaWro qalaqi asuani moinaxuloT. qa-
laqi, sadac vaWroben yvelgan: quCebSi, kafeSi, sast-
umroSi. Tumca, qalaqis mTeli xiblic esaa. aq Se-
giZliaT sudanis vardis furclebis Cai ~karkadi~
da ugemrielesi xili miirTvaT. egvi ptelebi asuans
gansakuTrebul pativs scemen, radgan swamT, rom aqe-
dan Caeyara egvi pturi civilizaciis ganviTarebas
safuZveli.
pirveli vizitisaTvis kairo da asuani srulebiT
sakmarisia, danarCeni RirSesaniSnaobebi SegiZliaT
meore vizitisaTvis dagegmoT.

44
qarTuli legenda

qarTuli saganZuri
scenaze
sofo abulaZe
„erisionis“ oTxdRiani koncertebi, romelic an- reografi rezo WoxoneliZea, romelsac safran-
samblis 215-e wlisTavs mieZRvna, zeimizT dasrulda. geTSi damsaxurebulad uwodes cekvis virtuozi da
qarTveli mayurebelisTvis siamayis, bednierebisa da profesori.
siamovnebis momgvreli iyo filarmoniis did dar- „erisioni“ misi Seudarebeli kli piT „Satilis
bazSi aJRerebul-naCvenebi msoflios saocrebad asulo“ uamrav qveyanaSi warsdga. presaSi uamravi
aRiarebuli simRera da cekva. mayurebels gasaSve- werili da recenzia daibeWda. qarTuli simRera,
bad ar emeteboda an- saocar egvi ptis pira-
sambli, taSi da ovacia midebs Seadares, cekvas
ar cxreboda da ansam- ki tornado uwodes.
blis wevrebsac kon- magram axla „erisio-
certis dasasruls, ni“ Tavis Tavs ekuTv-
ramdenjerme mouxdaT nis, mis cxovrebaSi
cekvis rTuli ileTe- axali epoqa daiwyo.
bis gameoreba.. gvesaubreba ansamblis
fardis axdisTanave samxatvro xelmZRva-
STambeWdavi gaxldaT neli jemal Wkuaseli:
pirveli wuTi, roca „ bevrs ainteresebda,
did panoze qarTuli frangebis Semdeg, ra
simReris TanxlebiT cvlilebebs Sevitn-
gamoCnda saqarTvelos diT programaSi, vinc
ruka. (danawevrebulis koncerts daeswro,
nacvlad erTiani da SeamCnevda, rom deko-
gamTlianebuli!) mis raciac da ganaTebac
ukan, vazis CuqurT- sul sxvaa. davamateT
miT damSvenebuli qar- sami axali simRera:
Tuli taZris silueti... Semdeg gaisma Zlieri, gul- „muxambazi“, „qalai“, “megruli simRera“. cekvebic
SiCamwvdomi simRera, romelmac wlebis win kosmosic gadavasxvafereT.“farca“ samsarTuliania, rac sakma-
ki gakveTa... darbazi ori saaTis ganmavlobaSi sun- od rTuli Sesasrulebelia. axal prgramaSi qala-
Tqva Sekruli usmenda cekvas, romelsac damsaxure- quri motivebic SeovitaneT. rac Seexeba tansacmels,
bulad ewoda „qarTulisaganZuri“. merab berZeniSvilma kostiumebis eskizebi Tavis
ansambli erisioni dasabams me-19 saukunis 80- droze ise kargad gaakeTa, rom mis Secvlaze arc ki
iani wlebidan iRebs. misi fuZe ki „qarTuli xoro“ gvifiqria. koncertis gamarTvaSi dagvexmara kultu-
gaxlavT. saxelovan mamuliSvils, folkloris did ris saministro, meria, Ti-bi-si banki da kidev ram-
moamages, lado aRniaSvils surda, rom Cveni kultu- denime biznesmeni, romelTac madlobas movaxsenebT...
ra da tradiciebi, romelic yvelaze lamazad fol- ucxoelebi gviwveven sagastrolod, minda erTxel
klorSi iyo SenarCunebuli, scenaze gamoetana da kidev xazi gavusva imas, rom „erisioni“ folklorze
yvelasTvis daenaxebina-rani vyofilvarT. mas mxarSi aRmocenebuli profesiuli, akademiuri ansamblia“.
daudga Cexi momRerali da lotbari, ioseb rati batoni jemal Wkuaseli mniSvnelovan faqtorad
li(nav-ratili) da 1885 wels, „qarTuli xoro“ miiCnevs imas, rom „erisioni“ qmnis axals, magaram ar
pirvelad warudga sazogadoebas. mogvianebiT, am or iviwyebs Zvels. aseve marTebulad miiCnevs imas, rom
adamians SeuerTdnen Zmebi zaqaria da ivane faliaS- sxvadasxva kuTxis wamromadgeneli mReris misive
vilebi, meliton balanCivaZe, vano sarajiSvili da ia kuTxis simReras. xolo rac Seexeba cekvas, igi yve-
kargareTeli... laze kargad grigol robaqiZem daaxasiaTa-„rokviT
im droidan 125 weli gavida. ansamblSi sxvadas- ganfenili genia“ uwoda. am genias ki, bunebrivia, didi
xa dros moRvaweobdnen saxelovani lotbarebi, mom- mofrTxileba sWirdeba.
Rerlebi da mocekvaveebi, icvleboda Taoba, romlis „erisioni “ samomavlod mravali koncertis Cata-
warmomadgenlebic, gansazRvrul periodSi epoqas qm- rebas gegmavs, rogorc saqarTveloSi, ise sazRvarga-
nidnen. albaT amitomac daerqva „erisions“ ansam- reT. mis sazafxulo gastrols 15 ivniss amerikis
bli-muzeumi. dRes mas lotbari, jemal Wkuaseli SeerTebul StatebSi gamgzavreba gaxsnis. Semdeg ki,
xelmZRvanelobs. mis gverdiT dgas bevri niWieri evropel mayurebels miecema saSualeba maTi Semoq-
adamiani, magram gansakuTrebuli aRniSvnis Rirsi qo- medebiT datkbes.
45
varskvlavebis gverdiT

`biTlzebis~ mexuTe wevri


TaTia laSauri

yvelaferi maSin daiwyo, rodesac pop artiT gatace-


buli jon lenoni londonSi, erT-erT gamofenaze mivida.
galereis mepatronem art-eqsperimentebis moyvarul mom-
Rerals kibe SesTavaza, erTi Zalian saintereso eqsponatis
sanaxavad, romelic WerSi iyo gamokidebuli. zemoT asulma
lenonma Savi, patara naWeri aRmoaCina, romelzec iqve dam-
agrebuli lupis meSveobiT erTaderTi sityva amoikiTxa
“Yes “ ukan dabrunebulma ki namuSevris avtori _ eqs-
centriuli ioko ono gaicno.

1969 wels wyvilma ciebs da sakuTar namuSevrebSi qmnis


iqorwina, iokosTvis iseTs, rogoric unda, yovelgvari ko-
es mesame kanonieri merciuli gaTvelebis GgareSe.
qorwineba iyo. dao- SemoqmedebiTi cxovrebis fonze
jaxebis Semdeg, le- ioko aqturad Cndeba sazogadoe-
noni sruliad Camo- baSi, eswreba cnobili dizainerebis
Sorda publikas da defileebs da koncertebsac mar-
Semoqmedebas, Ggawyvi- Tavs. ramodenime wlis win, 60-iani
ta kontaqti jgufis wlebis pop artis Tanamedroveobaze
danarCen wevrebTan. morgebis eqspetimentic Caatara: ioko
ojaxuri idiliis ,ubralod ijda scenaze Savi maqmanebi-
mecxre wlisTavze ani kabiT. iqve, ramdenime makrateli
msoflio kerps ido da nebismier msurvels SeeZlo
meuRlis Tvalwin jon galianos kaba nakuwebad eqcia.
sul male, lenonTan iokos sasi- daaxales tyvia. sa- dizainerma onos SemoqmedebiTi anarq-
yvarulo werilebma daiwyo mosvla, bediswero 8 dekembers jon lenoni iis gansaxiereba uwoda da amiT, kidev
axalgazda mxatvriT moxiblulma gardaicvala da datova ono maT oTxi erTxel gausva xazi am magiuri qalis
jonmac ar daayovna da ioko TavisTan wlis vaJiSvil - SonTan erTad. ioko talants.
dapatiJa. maT mTeli Rame studia- gabeduli aRmoCnda da ar miatova asakis miuxedavad, ono kvlav in-
Si gaatares. iwerdnen eleqtronul maTi sacxovrebeli, romlis fanjri- arCunebs radikali da pacifisti ar-
bgerebs da sakuTar xmebs, mogvianebiT danac, yovel dRe, uyurebda meuRlis tistis imijs da aqtiurad exmaureba
am Canawerebis albomic gamosces. isi- gardacvalebis adgils. didi tkivi- politikur movlenebs, gmobs agresias
ni sazogadoebaSi sul ufro xSirad li isev xelovnebisa da mxatvro- da Zaladobas. bolo periodSi bevrs
Cndebodnen erTad, iokomde arc erT bis daxmarebiT dasZlia, Tumca jonis saubrobs lenonze da im gansacdelze,
“biTlzs“ ar miuyvania megobari gog- gavlena yovelTvis Tan sdevda mis romlis gadatanac mouxda. niu iork-
ona cnobil ebi roudis studiaSi, Semoqmedebas. ioko sul SiSobda, rom Si xSirad xedaven centralur parkSi,
ono ki eswreboda maT repeticiebs ver daaRwevda Tavs lenonis aCrdils iq sadac jonTan erTad uyvarda yof-
da sakulto jgufis wevrebTan zed- da sazogadoebaSi sakuTari adgilis na, axla ki am adgilebSi didi saT-
meti siaxlovis gamo, sazogadoebaSi damkvidreba gauWirdeboda. rom ara valiTa da TeTri SliapiT seirnoba,
zizRis obieqtis saxels imkvidreb- lenonis qvrivisa da sabediswero onos xelovnebis nawili, erTgvari
da. lenons, romelic politikisa- qalis iarliyi, msoflio mas Taname- ritualuri warmodgenaa.
gan sakmaod Sors idga, swored io- drove mxatvrobis erT-erT gamoCe-
kom STaagona pacifisturi ideebi, nil figured gacile-
ubiZga axal –axali eqstravagantu- biT adre gaicnobda da
li saqcielebisaken da amiT, mTeli aRiarebda.
msoflios yuradReba mii pyro. onos dRes, ukve 78 wlis
saxels ukavSireben jgufis daSlas ono aqtiurad marTavs
da wevrebs Soris urTierTobis daZ- gamofenebs tokiosa da
abvas. saubroben imazec, rom iokosa parizSi, mis naxatebi-
da jonis urTierToba iyo winaswar sa da instalaciebis
gaTvlili politikuri nabiji, raTa popularobas art_
usazRvrod popularuli jgufi, ro- dilerebi imiT xsnian,
melic mxolod siyvarulze da sik- rom daumorCilebeli
eTeze mReroda, ramenairad daSlil- bunebis ioko arasodes
iyo. mihyveba modis tenden-

46

You might also like