Elektrine instalacije:

Kratki spoj i
preoptereenje
Nastavni sat elementi
zatite

Kratki spoj i preoptereenje elementi zatite

Predmet Elektrine instalacije, oujak 2016.

KSiPr.1
 Elektrine instalacije:
Optereenje i preoptereenje Kratki spoj i
preoptereenje
elementi
zatite

Elementi mree i instalacije predvieni su za odreenu

snagu optereenje.
Preoptereenje je snaga (ili jakost struje) koja je vea od
nominalne, a moe se pojaviti tijekom odreenog, kraeg
vremena.
Preoptereenje nastaje zbog:
I uporabe ureaj naroito motor preko nazivnih
snag
I prikljuivanja troil veih snaga od onih za koje su
strujni krugovi projektirani
I loe procijenjenog faktora istodobnosti (u proraunu
za vrijeme projektiranja), pa se u isto vrijeme koristi
vie troila nego je projektom predvieno

KSiPr.2
 Elektrine instalacije:
Posljedice preoptereenja Kratki spoj i
preoptereenje
elementi
zatite

I oteenje ili Kad optereenje pree na-

smanjivanje vijeka zivnu vrijednost, raste tem-
trajnosti izolacije peratura te oslabljuje izola-
cija.
I smanjivanje Porastom temperature izo-
sigurnosti, lacije od 10 K, trajnost iz-
pouzdanosti i vijeka olacije (time i naprave) se
trajanja opreme smanjuje za polovicu.
I nastanak poara
I opasnost od opeklina

KSiPr.3
 Elektrine instalacije:
Kratki spoj Kratki spoj i
preoptereenje
elementi
zatite

I . . . je jedan od najneugodnijih kvarova el. postrojenja

I moe nastati zbog nepanje u radu (napr.
premotenje vodia metalnim predmetom)
I u el. instalacijama nastane kad nestane izolacije
I izmeu vodi (napr. L i N), ili
I izmeu vodia i uzemljenih dijelova opreme, koji su u
stalnom pogonu na razliitim potencijalima
Uzroci nestanka izolacije:
1. starenje izolacije
2. mehaniko oteenje izolacije
3. djelovanje prenapona
4. nanoenje vodljivih dijelova na izolaciju (ili njihovo
stvaranje)
Struje kratkog spoja mogu biti vee od 1000 A.

KSiPr.4
 Elektrine instalacije:
Izraun struje kratkog spoja Kratki spoj i
preoptereenje
elementi
zatite

Veina instalacija se napaja iz distribucijskih energetskih

transformatora, snaga 1001000 kVA i napona kratkog
spoja Uk% = 4% ili Uk% = 6%.

Za snage do 630 kVA, Uk% je obino 4%.

Trajna struja kratkog spoja, Ik je tada:

100
Ik = In [A]
Uk%

Udarna struja kratkog spoja je

Iku = 2.54Ik

KSiPr.5
 Elektrine instalacije:
Ovisnost struje kratkog spoja o snazi Kratki spoj i
preoptereenje
transformatora i naponu kratkog spoja elementi
zatite

transformatora
struja kratkog spoja [kA]

uk% = 6%
24.06
20
uk% = 4%
15
9.025

1
0

0
0

00
10

20
25

40

63

10
snaga transformatora [kVA]

KSiPr.6
 Elektrine instalacije:
Primjer Kratki spoj i
preoptereenje
elementi
Primjer (izraun struj kratkog spoja) zatite

Standardni distribucijski transformator 10(20)/0.4 kV

snage 250 kVA ima napon kratkog spoja Uk% = 4%.
Odredite trajnu i udarnu struju kratkog spoja na
sekundarnoj strani transformatora.
Rjenje:
Znaenje oznake transformatora
Budui da su gubitci u transportu elektrine energije manji na
viim naponima, el. energija se transportira na daleko viim
naponima od napona koji je kod krajnjeg potroaa. Do naselja
dovodi se vii napon, koji se unutar ili u blizini naselja
smanjuje na potrebnih 230 V(fazni), odnosno 400 V(linijski,
400 = 230 3), upotrebom transformatora u trafostanici. Ta
zadnja trafostanica u nizu je i najmanja.
U literaturi se koristi naziv TS 10(20)/0.4kV to znai da
smanjuje napon s dovedenih 10 000 V (ili 20 000 V) na 400 V
(to je linijski napon trofaznog sustava).
KSiPr.7
 Elektrine instalacije:
Primjer Kratki spoj i
preoptereenje
elementi
Primjer (izraun struj kratkog spoja) zatite

Standardni distribucijski transformator 10(20)/0.4 kV

snage 250 kVA ima napon kratkog spoja Uk% = 4%.
Odredite trajnu i udarnu struju kratkog spoja na
sekundarnoj strani transformatora.
Rjenje:
Znaenje oznake transformatora
Budui da su gubitci u transportu elektrine energije manji na
viim naponima, el. energija se transportira na daleko viim
naponima od napona koji je kod krajnjeg potroaa. Do naselja
dovodi se vii napon, koji se unutar ili u blizini naselja
smanjuje na potrebnih 230 V(fazni), odnosno 400 V(linijski,
400 = 230 3), upotrebom transformatora u trafostanici. Ta
zadnja trafostanica u nizu je i najmanja.
U literaturi se koristi naziv TS 10(20)/0.4kV to znai da
smanjuje napon s dovedenih 10 000 V (ili 20 000 V) na 400 V
(to je linijski napon trofaznog sustava).
KSiPr.7
 Elektrine instalacije:
Kratki spoj i
preoptereenje
Primjer (izraun struj kratkog spoja (nast.)) elementi
zatite

Snaga transformatora: Pn = 250kVA = 250 103 VA

Nazivni napon (linijski): Un = 0.4kV = 0.4 103 V = 400V

Un
Pn = 3 Uf azni If azna = 3 In
3

= 3Un In
Pn 250 103
Nazivna struja: In = = = 361 A
3Un 3 400
100 100
Trajna struja KS: Ik = In = 361 = 9021.1 A
uk% 4
Udarna struja KS: Iku = 2.54Ik = 2.54 9025 = 22 923.5 A

KSiPr.8
 Elektrine instalacije:
Zadatci Kratki spoj i
preoptereenje
elementi
zatite

Za sluajeve pod I. i II. odredite trajnu i udarnu struju

kratkog spoja na sekundarnoj strani transformator
10(20)/0.4 kV:
I II
snage 400 kVA snage 630 kVA
Uk% = 4% Uk% = 6%

KSiPr.9