Professional Documents
Culture Documents
Vận Dụng Các Phương Pháp Thống Kê Nghiên Cứu Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Chất Lượng Dịch Vụ Mặt Đất Và Trên Không Của Việt Nam Airlines VNA
Vận Dụng Các Phương Pháp Thống Kê Nghiên Cứu Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Chất Lượng Dịch Vụ Mặt Đất Và Trên Không Của Việt Nam Airlines VNA
MC LC
Ph ba
Li cam oan
Li cm n
Mc lc
Danh mc cc ch vit tt
Danh mc cc hnh v .............................................................................................................2
Danh mc cc bng biu.........................................................................................................4
LI NI U..........................................................................................................................8
Chng 1: L LUN CHUNG V CHT LNG DCH V HNG
KHNG V QUN TR CHT LNG DCH V HNG KHNG .............12
1.1. Cht lng dch v hng khng .............................................................. 12
1.2. Qun tr cht lng dch v hng khng ................................................. 30
Chng 2: MT S PHNG PHP THNG K TRONG NGHIN CU
CHT LNG DCH V QUA S CM NHN CA KHCH HNG .......53
2.1. Khi nim v c tnh ca bin thuc tnh tim n.................................. 53
2.2. Mt s phng php thng k nghin cu v cc bin tim n ............... 58
Chng 3: VN DNG CC PHNG PHP THNG K NGHIN CU
CC NHN T NH HNG CHT LNG DCH V MT T V TRN
KHOANG CA HNG HNG KHNG QUC GIA VIT NAM (VNA) .........107
3.1. M hnh l thuyt v cc nhn t nh hng n s hi lng ca khch hng . 107
3.2. p dng phng php hi qui bi nghin cu cc nguyn nhn nh
hng n cht lng dch v hng khng .............................................. 108
3.3. p dng kt hp phn tch nhn t v phng php m hnh phng trnh
cu trc (SEM) nghin cu cc yu t nh hng n cht lng dch v
hnh khch mt t v trn khng. .......................................................... 115
KT LUN V KIN NGH ...........................................................................................161
KT LUN CHUNG......................................................................................................... 161
DANH MC CNG TRNH CA TC GI
TI LIU THAM KHO..................................................................................................170
PH LC ..............................................................................................................................174
2
DANH MC CC CH VIT TT
Ting Vit:
1. CLKT : Cht lng k thut
2. GOF : Mc ph hp ca m hnh
Ting Anh:
3. VNA : Vietnam Airlines (Hng hng khng Quc gia Vit Nam)
4. Cabin : Khoang my bay
5. Check-in : Th tc xut trnh v my bay v h chiu ti sn bay
6. Economy : V hng ph thng
7. VIP : Khch hng thng gia hoc hng nht
8. Shopping : Dch v mua sm
9. Lounge : Phng i ti sn bay cho khch hng thng gia hoc hng nht
10. SERVQUAL: Phng php o cht lng dch v
11. Boarding : Qu trnh hnh khch i t phng i ln my bay
12. Likert : Thang o cht lng t 1-5 hoc t 1-7
13. Anova : Phng php phn tch phng sai
14. SEM : Phng php m hnh phng trnh cu trc
15. CLCN : Cht lng chc nng
3
DANH MC CC HNH V
Hnh 1.1: Chui gi tr trong dch v hng khng ............................................. 20
Hnh 1.2: M hnh cc khong cch (KC) cht lng dch v ....................... 38
Hnh 2.2. Hnh nh th hin m hnh quan h cu trc v ............................. 87
o lng trong m hnh SEM .............................................................................. 87
Hnh 2.5. M t trc quan (S hng i) ca m hnh php o.............. 92
Hnh 2.6. ng biu hon chnh th hin Mi quan h cu trc gi
thuyt c xc nh v Xc nh o lng hon chnh.............. 103
Hnh 3.1. M hnh quan h gia cc nhn t v tng tp hp ch bo o 120
Hnh 3.2. M hnh o........................................................................................... 121
Hnh 3.3. M hnh A_1.2..................................................................................... 123
Hnh 3.4. M hnh cu trc quan h A- 1.3 ..................................................... 124
Hnh 3.5. M hnh A_1.4..................................................................................... 125
Hnh 3.6. M hnh A-2 ......................................................................................... 131
Hnh 3.7. M hnh B-1 ......................................................................................... 133
Hnh 3.8. M hnh B-1.1 : ................................................................................... 146
Hnh 3.9. M hnh B-1.2...................................................................................... 148
Hnh 3.10. M hnh B-2.1 ................................................................................... 150
Hnh 3.11. M hnh B-2.2 ................................................................................... 151
Hnh 3.12. M hnh B-3.1 ................................................................................... 154
4
Bng 3.54. Tng phng sai c gii thch (Total Variance Explained) ............ 139
Bng 3.55. Ma trn nhn t (Factor Matrix............................................................ 139
Bng 3.56. Thng k mc tin cy (Reliability Statistics) ................................. 140
Bng 3.57. Phng sai c gii thch bng nhn t n (Communalities)............ 140
Bng 3.58. Tng phng sai c gii thch (Total Variance Explained) ............ 140
Bng 3.59. Ma trn nhn t (Factor Matrix(a))...................................................... 141
Bng 3.60. Thng k mc tin cy (Reliability Statistics) ................................. 141
Bng 3.61. Phng sai c gii thch bng nhn t n (Communalities)............ 141
Bng 3.62. Tng phng sai c gii thch (Total Variance Explained) ............ 142
Bng 3.63. Ma trn nhn t (Factor Matrix(a))...................................................... 142
Bng 3.64. Thng k mc tin cy (Reliability Statistics) ................................. 142
Bng 3.65. Tng phng sai c gii thch (Total Variance Explained) ............ 143
Bng 3.66. Ma trn Nhn t (Pattern Matrix(a)).................................................... 144
Bng 3.67. Ma trn h s tng quan gia cc nhn t (Factor Correlation Matrix) 145
Bng 3.68. H s CMIN ......................................................................................... 147
Bng 3.69. Cc h s so snh c bn (Baseline Comparisons).............................. 147
Bng 3.70. H s RMSEA...................................................................................... 147
Bng 3.71. H s HOELTER ................................................................................. 148
Bng 3.72. H s CMIN ......................................................................................... 149
Bng 3.73. H s so snh c bn (Baseline Comparisons) .................................... 149
Bng 3.74. H s RMSEA...................................................................................... 149
Bng 3.75. H s HOELTER ................................................................................. 149
Bng 3.76. Cc h s so snh c bn (Baseline Comparisons).............................. 150
Bng 3.77. H s RMSEA...................................................................................... 150
Bng 3.79. H s CMIN ......................................................................................... 152
Bng 3.80. H s so snh c bn (Baseline Comparisons) .................................... 152
Bng 3.81. H s RMSEA...................................................................................... 152
Bng 3.82. H s hi qui (Regression Weights) .................................................... 152
Bng 3.83. ph hp ca m hnh...................................................................... 155
7
LI NI U
1. Mc ch nghin cu c th
1. Lm r bn cht/c s l lun ca cht lng dch v hng khng v qun tr cht
lng dch v hng khng
2. H thng ha mt s phng php thng k thng c s dng trong nghin
cu cht lng dch v cm nhn v s hi lng ca khch hng
3. Vn dng cc phng php thng k nghin cu cc nhn t nh hng s
cm nhn ca hnh khch v cht lng dch v tng th mt t v trn khng ca
VNA t a ra cc xut v cc gii php lm tng im cm nhn ca hnh
khch v cht lng dch v cho VNA.
4. a ra mt s kt lun v kh nng vn dng cc phng php thng k hin i
v cc m hnh c vn dng ph bin trn th gii nghin cu v cht
lng dch v ti Vit nam .
2. i tng nghin cu
i tng nghin cu l cc hnh khch Vit Nam v quc t s dng dch
v ca VNA trn cc chuyn bay quc t n v i t sn bay Ni Bi, Tn Sn
Nht v Nng trong nm 2006.
3. Phm vi nghin cu
Trong khun kh ca lun n ny tc gi ch tp trung vo nghin cu cc nhn
t nh hng n cht lng dch v cm nhn ca hnh khch trn cc chuyn bay
quc t ca VNA trong nm 2006. Do s cm nhn ca hnh khch b nh hng
bi nhiu yu t khng gian v thi gian nh cm xc, iu kin pht trin kinh t
x hi, do vy cc kt lun rt ra t lun n c th ch ng trong giai on nghin
cu. Vic cc kt lun cn ng cho cc nm tip theo hay khng cn c tip
tc nghin cu.
Dch v hnh khch hng khng rt phc tp, gm rt nhiu bc v qui trnh.
Do thi gian hn ch trong lun n ny tc gi ch nghin cu cc nhn t nh
hng cht lng dch v mt t v trn khng.
Do thi gian hn ch nn tc gi cng khng nghin cu cc nhn t nh hng
n cht lng dch v cm nhn ca hnh khch theo quc tch, theo tng ng
10
Chng 1:
L LUN CHUNG V CHT LNG DCH V HNG KHNG
V QUN TR CHT LNG DCH V HNG KHNG
trng by hoc qua bao gi nh cc loi hng ha thng thng khc. Khch hng
thng cm thy ri ro hn khi mua dch v so vi mua hng ha. iu ny cn tr
vic trao i dch v. Khng th bo v dch v bng bn quyn, do vy khng th ngn
cn cc i th cnh tranh a ra cc gi dch v tng t nh dch v nguyn bn.
Dch v khng th chia tch c. Dch v c sn xut v tiu dng cng
mt lc. Do vy, n tng ca ln th nghim dch v ln u tin ca mt khch
hng s li n tng v cng quan trng v cht lng ca dch v, v vi t
cch l ngi cung cp dch v, cng ty/t chc s khng c mt c hi ln th hai.
y l mt c tnh hon ton khc bit ca dch v so vi cc loi hng ha thng
thng khc.
Dch v mang c tnh thiu n nh. Mt c im ca dch v l c s
tham gia rt ln ca con ngi vo qu trnh cung cp dch v, chnh iu ny
to ra tnh khng n nh cho cht lng dch v. Tnh thiu n nh cng c th
gy ra do h thng my mc thit b tham gia vo qu trnh cung ng dch v. V
d, trong dch v hng khng s t lit ca h thng t ch c th gy ra nhng
hu qu rt ln trong vn iu hnh bay, t ch. Dch v hng khng cn b nh
hng ca cc yu t t nhin nh thi tit. S c sng m c th dn n hng
lot chuyn bay b hy b v hng phi gii quyt n b thit hi cho hnh khch
bng nhng khon tin khng nh.
Tnh khng th d tr c ca dch v th hin vic h tng c s ca
dch v c s dng chung v c thit k c th cung cp mt cng sut nht
nh ti bt c thi im no. Thi lng dch v khng bn c cng c ngha l
tht thu vnh vin. Mt v d c th cho tnh khng d tr c ca dch v l s
gh trng trn mt chuyn bay. S lng gh trng chnh l s tin m hng hng
khng tht thu do khng bn c dch v. S gh trng ny khng th d tr
chuyn sang chuyn bay khc.
C hai yu t cu thnh nn mt dch v l my mc thit b v con ngi.
Cch phn loi ny hon ton tng t nh cch phn chia cc yu t ca qu trnh
sn xut. Tuy nhin trong dch v vai tr ca con ngi l ti quan trng nu t
14
hiu qu nht, ng thi gip doanh nghip thu ht, duy tr v pht trin lng
khch hng trung thnh, t nng cao kh nng cnh tranh ca doanh nghip.
1.1.1.2. Khi nim v cht lng dch v
Cht lng dch v l mt khi nim nhn c nhiu s quan tm cng
nh tranh lun trong gii nghin cu. Vic nh ngha v o lng cht lng dch
v l mt vic tng i kh v cha c s thng nht no v c hai vn ny
(Wisniewski, 2005) [34]. C rt nhiu nh ngha khc nhau v cht lng dch
v. Mt nh ngha thng c s dng a ra khi nim: cht lng dch v l
phm vi m mt dch v p ng c nhu cu v k vng ca khch hng
(Asubonteng et al., 1996) [1]. Cht lng dch v do c th c nh ngha l
s khc bit gia k vng v cm nhn ca khch hng v dch v. Nu nh k
vng ln hn hiu qu ca dch v th khch hng s khng tho mn v cht lng,
v do h s khng hi lng v dch v Lewis, Robert C. and Bernard H. Booms
(1983) [21].
Cc nh ngha v cht lng dch v cho thy mt s lin kt cht ch
gia nh ngha v cht lng dch v v cht lng dch v cm nhn. Theo
Parasuraman et al (1985) [26], cht lng dch v l s cm nhn ca khch hng
v cc gi tr m dch v em li cho khch hng. Mt nh ngha khc cho rng
cht lng dch v l thi biu hin s nh gi tng th Bitner, Booms v
Tetreault (1990) [2]. Nh vy, cht lng dch v ng t quan im khch hng l
mt khi nim mang tnh cm tnh, v thng gn vi s cm nhn v s hi
lng ca khch hng.
C kh nhiu nh ngha v s hi lng ca khch hng, tuy nhin, dng
nh cc tc gi u ng vi cc kin ca nhau. S hi lng hay khng hi lng
ca khch hng l trng thi tnh cm thch th hay tht vng thng qua vic so snh
cht lng dch v /dch v vi mong i ca khch hng. (Philip, Kotler, 2001)
[27]. Theo , s hi lng ca khch hng l mt hm s ca cht lng dch v
/dch v theo cm nhn ca khch hng v s mong i ca chnh khch hng. Nu
mong i ca khch hng ln hn cht lng dch v, khch hng s tht vng. Nu
16
gi l cht lng con ngi, v thng c coi l yu t quan trng nht trong
qun l cht lng dch v (Ganesh, Arnold v Reynolds, 2000) [15].
Phn tch su hn v s hi lng ca khch hng cho thy, bn yu t cu
thnh s hi lng ca khch hng (Mohr, Kathrin, 1992) [24] l: i) s mong i, ii)
s thc hin, iii) s xc nhn/khng xc nhn v iv) s tha mn. S xc nhn hoc
khng xc nhn xut pht t khong cch gia s mong i ca khch hng trc
khi mua dch v v s thc hin dch v, v tip theo l s hi lng/khng hi
lng ca khch hng. Tuy nhin, c mt kin tri ngc trong quan h gia cht
lng dch v v s hi lng ca khch hng. im mu cht ca cuc tranh lun l
cht lng dch v cm nhn (perceived service quality) l kt qu t s so snh ca
khch hng gia cht lng k vng v cht lng dch v thc hin. Nh vy,
c kh nhiu im tng ng gia khi nim v s hi lng ca khch hng v
cht lng dch v. S khc bit gia hai khi nim ny ch s hi lng l cm
gic sau khi tri nghim hnh vi mua hng, cn cht lng th khng (Bolton and
Drew, 1991) [4]. Tuy nhin, hin ti vn khng c bin gii r rt trong nh ngha
v s hi lng ca khch hng v cht lng dch v. Hu ht cc kin u
nghing v gi thit l cht lng dch v din ra trc v dn n s hi lng ca
khch hng. Cht lng dch v ch l mt trong nhng yu t gp phn vo s hi
lng ca h khch hng (Cronin and Taylor, 1992 ) [11]
Mt cch nghin cu khc v s hi lng ca khch hng ch ra mt cch
nhn nhn na v cc yu t em li s hi lng ca khch hng. Nh trnh by
trn, s hi lng ca khch hng v cht lng dch v c bt u t thi im
giao dch hay cn gi l dch v giao dch. Do s pht trin v s dng cng
ngh cao trong ngnh dch v, vic giao dch dch v trc din ngy nay vt
ra ngoi s giao tip gia ngi v ngi khi yu t my mc c a vo
nhiu trong cc giao dch trc tip vi khch hng, v d nh trong ngnh dch v
vin thng hoc dch v ngn hng. hiu thu o tm l khch hng, cc cng
trnh nghin cu lin quan ti lnh vc ny hu ht u s dng phng php
critical incident technique (CIT), tc l yu cu ngi c iu tra tr li mt cch
18
chi tit kinh nghim h tri qua trong vic giao dch trc tip vi nhn vin dch
v. Kt qu iu tra thc t gip cc nh nghin cu tm ra 3 nguyn nhn dn
n s hi lng ca khch hng: (1) s khc phc ca nhn vin phc v i vi cc
sai st trong dch v, (2) s p ng ca nhn vin phc v i vi cc yu cu v
nhu cu ca khch hng, (3) thi ca nhn vin dch v. Cc nguyn nhn k trn
c th hin r nt nht trong cc dch v khch sn, nh hng v hng khng.
S khc phc ca nhn vin phc v khi c sai st trong h thng phn phi
dch v. Khi c sai st xy ra trong qu trnh dch v, chng hn phc v chm tr,
dch v thiu tnh hp l hoc nhng sai st c bn khc, nu nhn vin phc v
nhn thc c v kp thi gii thch, xin li hoc bi thng s khin khch hng
cm thy hi lng v b qua nhng sai st . Nhng s kin gi l s phc hi
dch v.
Colgate (2001) [10] cho rng, s phc hi dch v l l do duy nht gip
khch hng tip tc duy tr vi dch v ngn hng h tng giao dch sau khi c
sai st xy ra. Khch hng cm thy hi lng vi s sa sai ca t chc dch v v
c thin ch trong vic thng tin v kinh nghim h tri qua. Nhiu nghin cu
thc nghim khc cho thy, s p ng tch cc ca nhn vin dch v sau sai st l
nhn t quyt nh s hi lng ca khch hng v gip cc t chc dch v duy
tr c lng khch hng giao dch. Cc nghin cu cng ch r rng, nhiu
khch hng ri b cc t chc dch v khng bit hoc c tnh khng chu sa
i nhng sai st trong dch v m khch hng phi gnh chu.
S p ng ca nhn vin dch v i vi nhu cu v yu cu ca khch
hng. Kh nng v s nhit tnh ca nhn vin dch v trong vic p ng cc yu
cu v nhu cu c bit ca khch hng nh hng rt ln n s hi lng ca
khch hng. Cc nhu cu c bit trong dch v c th k n l khch hng cn
giao tip bng ngn ng c bit, cn loi gh c bit cho tr em, thc n c bit
cho nhng ngi n king v.v... Khch hng s hon ton hi lng nu doang
nghip dch v sn sng cung cp v p ng nhng nhu cu .
19
Nhn vin phc v lm vui lng khch hng mt cch t pht. Khch hng
v cng hi lng v cm kch trong giao dch khi nhn vin dch v t ra quan tm
c bit m khng i hi hay yu cu g t pha khch hng. Mt v d in hnh
cho tnh hung ny l s t vn thng tin chnh xc v hiu qu cho khch hng giao
dch chng khon. Nhn vin c ng x p trong vn ho giao tip nh tn trng ph
n v u i tr em, cng l cch thc mang li s hi lng cho khch hng.
Tuy nhin, khng phi bt c lc no v ni no, nhn vin dch v cng lm
cho khch hng hi lng. Nhng nguyn nhn gy kh chu v bt bnh i vi
khch hng qua nghin cu thc nghim c tng kt nh sau:
Khng khc phc nhng sai st ca h thng phn phi dch v. S l l,
dch v chm tr, dch v khng hp l lm khch hng tht vng hay khng hi
lng nhiu hn so vi tnh trng thiu cc sn phm dch v cung ng. V vy, khi
s sut trong h thng phn phi dch v xy ra v nhn vin khng kp thi khc
phc s khin khch hng kh chu v khng s dng dch v ca doanh nghip
trong tng lai na.
Khng p ng cc nhu cu v yu cu ca khch hng. Mt s yu cu qu
mc ca khch hng c th vi phm nhng qui nh hin hnh ca doanh nghip, do
vy, nhiu nhn vin giao dch khng c thin ch gip khch hng. Vi bt c
l do no, nhn vin phc v cn ng x sao cho khch hng tuy b t chi, nhng
vn vui v chp thun. T chi thng thng, hoc p ng mt cch khng hp l
nhu cu ca khch hng, l nguyn nhn chnh lm khch hng khng hi lng
trong giao tip vi nhn vin dch v.
Lm khch hng khng hi lng mt cch bt pht. Khch hng lun nhy
cm vi ng x ca nhn vin phc v khi h qut mng, gy n. S thiu lch s,
thiu t nh ca nhn vin phc v l nguyn nhn khin khch hng khng quay tr
li s dng dch v ca doanh nghip trong tng lai.
Nh vy, mc d cc nh nghin cu cn tn kh nhiu giy mc tranh
lun v mt nh ngha r rng v rnh mch v s hi lng ca khch hng
(customer satisfaction) v cht lng dch v (service quality), v cht lng dch
v cm nhn (perceived service quality), cc nh thc hnh li dng nh khng
20
hng cng nh cc phng thc phn phi t nhn vin kinh doanh l hnh n t
ch qua in thoi hoc t v t ng. Tt c cc hot ng nh a ra mt yu
cu no vi hng hng khng hoc t ch v mua v my bay thng thng u
lin quan n lin h c nhn gia hnh khch hoc ngi i din ca h v hng
hng khng. Hot ng giao tip gia hng hng khng v khch hng c th lin
quan n nhiu mi lin h vi khch hng ch trong mt hnh trnh bay. Tnh thun
tin v cht lng ca hot ng giao tip ny l mt c trng quan trng ca dch
v c th nh hng trc tip n cm nhn ca khch hng v mt hng hng
khng. Cch bi tr v khng gian ca vn phng giao dch, tc gii quyt cng
vic m khch hng c th nhn thy, cc ng in thoi lun sn sng cho h
thng t v qua in thoi, cc nhn vin trc in thoi hoc lm vic ti quy
gip ch cho khch hng l mt s c trng da trn c s mang li thun tin cho
khch hng, cn c lp k hoch cn thn ng thi cng l ch cc mc tiu
dch v hng ti. C mt tha hip gim chi ph i vi cc c trng khc ca
dch v. Khi mc dch v c ci thin th chi ph cng s tng ln. Mt hng
hng khng phi tm c phng n cn bng hp l c th p ng cc yu
cu cng nh cc mong i ca th trng. Th d, hng Hng khng Anh quc c
1000 nhn vin kinh doanh i l qua in thoi ch tnh ring Anh trong 300
ngi chuyn lm vic vi i tng l cc i l l hnh trong khi s cn li gii
quyt cc cuc gi ca cng chng v cc i l khc.
Phn ln doanh thu bn v my bay thu c thng qua cc i l l hnh.
Hng Hng khng Anh quc c th coi l mt tm gng in hnh v tm quan
trng ca cc i l. Nm 1990, ch ring ti th trng ni a Anh quc, bn thn
hng c trn 40 i l l hnh v i l kinh doanh nhng vn ph thuc vo
8.700 i l l hnh khc c chng nhn bi Hip hi Chuyn ch Hng khng
quc t (IATA) ng thi l thnh vin ca Hip hi cc i l l hnh Anh quc.
Cc i l l hnh ny to ra khong 70% doanh thu tnh trn tng thu nhp ca
hng trong khi 25% n t cc i l kinh doanh ca hng v 5% cn li n t
doanh thu to ra bi cc hng hng khng khc. Xt trn phm vi ton cu th gn
80% doanh thu ca hng Hng khng Anh quc do cc i l l hnh hoc cc cng
25
m h ang hng ti. Cc c im dch v khng ch khc nhau loi cabin hay
loi v m cng mt loi cabin cng cn c cc c im dch v khc nhau vi cc
tuyn ng hay cc khu vc a l khc nhau. V vy, cc dch v phc v hng
thng nhn ti chu u s c khng c c im ging ht nh cc dch v phc
v hng thng nhn t chu u sang chu .
V d c iu chnh v qung co hn c im cc dch v da trn lch
bay, cc c im dch v da trn s tin nghi ang ngy cng c xem xt v
gim st. Cc hng hng khng lun ng trc nhu cu phi thng xuyn a ra
cc hnh ng i ph vi nhng thay i v dch v ca cc i th cnh tranh v
thm ch l nhu cu tr thnh hng hng khng u tin a ra cc thay i ci tin
mi. Do cc quy nh quc t c ni lng, cc hng hng khng c th a ra
cc dch v ci tin tt hn nn ai cng thy s pht trin nhanh chng ca dch v
hng khng. Minh chng cho s pht trin ny l vic tch hng thng nhn thnh
hng th ba ring bit trn cc chng bay ng di. Vo u thp nin 1980, hng
thng nhn mi ch l mt khu ring trong cabin hng thng thng dnh cho
nhng hnh khch tr y tin v hng thng thng. Sau , sang giai on th
hai, hng thng nhn c cabin ring song mt gh xp trong cabin hng
thng nhn vn khng hn mt xp gh hng thng thng l my m ch c
cht lng thc phm l c nng cao hn. Trong giai on th ba, gh xp trong
cabin hng thng nhn rng hn, c thnh gh di hn v mt xp tha hn.
Trong nhiu trng hp nh hng Hng khng quc t Thi Lan, h thay nhng
gh hng sang trc y thnh nhng gh kiu ging nm. Giai on tip theo l
giai on pht trin cc sn phm kinh doanh n r. l s m rng hn na
khong khng gian dnh cho mt hnh khch mc c th cho va nhng gh
kiu ging nm trong cc cabin dnh cho khch hng sang. Hng Virgin Atlantic
tin phong trong xu hng ny t nm 1989 vi ch Thng hng i vi
cc dch v t Lun n n New York v tip sau l n Tokyo. Do vy, trong
khong 10 nm, c n 4 giai on pht trin sn phm phc v khch hng sang
trn nhng chuyn bay di. Trong khi hng hng khng British Airways ca Anh
28
gia, khch VIP, khch hng thng xuyn (thuc chng trnh Golden Lotus ca
VNA) v gi hnh l theo my bay v hnh l xch tay. Trong qu trnh lm th
tc, nhn vin ca hng ca trch nhim hng dn khch tr li quy lm th tc
nu gp vn v hnh l xch tay.
Dch v ti sn bay c xc nh t lc khch hng hon tt th tc
check-in v i n gi ln my bay. Dch v ny gm hai nhm. Nhm th
nht l cc dch v ti sn bay cho hnh khch. Chi tit ca dch v ny gm
c: tr gip hnh khch ti cng an ca khu, hi quan, an ninh; thng bo cho
hnh khch ln my bay ng gi, chnh xc, hng dn v n khch v khch
sn trong trng hp my bay chm, hy chuyn. Bn cnh , dch v ti sn
bay cn bao gm dch v n v hng dn hnh khch trn cc chuyn bay
n quc t v quc ni, m bo hnh khch i n ng ca ra my bay hoc
vo nh ga ng qui nh. Gip hnh khch c bit hon tt th tc hng
khng, cng an, hi quan, an ninh trn cc chuyn bay i, n v chuyn tip.
Bn cnh cc dch v ny cn c cc dch v gia tng nh gh ch cho khch
economy, dch v n ung, shopping, lounge cho khch VIP v khch thng
gia v dch v in thoi, bu in, truy cp internet.
Nhm th hai gm c cc dch v lin quan n hnh l tht lc. Chi tit c
th gm c: tm kim hnh l tht lc cho khch, hng dn hnh khch lm th tc
bi thng hnh l, phi hp vi i din cc hng trong gii quyt bi thng, bo
qun hnh l ca hnh khch v cng c c giao, bo qun hnh l tha ti kho
hnh l, x l hnh l bt thng i, n v chuyn tip cho cc hng hng khng
ang s dng dch v mt t ca VNA, m bo tm kim v cung cp thng tin
hnh l tht lc cho hnh khch.
Nhm dch v trn khng c thc hin khi hnh khch trn my bay.
Cc dch v ny gm c n ung, bo v tp ch, cc hot ng gii tr trn my bay
gm c: tr chi in t, phim v tin nghi trn my bay. Cc dch v ny c s
phn bit ng k gia khch hng nht (hoc hng VIP), hng thng gia v hng
ph thng.
Qun tr cht lng cng c gn vi qun tr qu trnh thc hin vic cung
ng dch v . Theo Melville (1995) [23] qu trnh cung cp dch v c th c
chia ra thnh 5 bc nh sau:
31
Tha thun ---> B tr nhn s ---> o to ---> o lng --> Qun tr s thay i
Bc 2 v 3: Sp xp nhn s v o to
Cn phi c s sp xp nhn s v o to y p ng c mc
yu cu v dch v nh trong tha thun. Nhn vin p ng c yu cu v k
32
Rt hi lng vi dch v
Trch nhim v cht lng, quan nim mt cch hin i v ton din nht,
phi thuc v tt c mi ngi trong doanh nghip, trong lnh o chu trch
nhim trc tin v ln nht. Cc nh kinh t Php quan nim rng lnh o phi
chu trch nhim n 50% v nhng tn tht do cht lng km gy ra, 50% cn li
chia u cho ngi trc tip thc hin v gio dc. Trong khi , cc nh kinh t
M cho rng 15-20% do li trc tip ca nhng ngi trc tip thc hin dch v v
80-85% do li ca h thng qun l khng hon ho.
Tm li, qun tr cht lng dch v bao gm vic qun tr cht lng k
thut v cht lng chc nng. Vic qun tr cht lng dch v k thut c thc
hin mt cch d dng hn thng qua h thng d liu cng, ghi li cc thng s
k thut cng nh cc chun mc trong ngnh. Vic qun tr cht lng k nng kh
hn rt nhiu v khch hng thng cm nhn c v cht lng chc nng, hn
l c c nhng nh gi ng v cht lng k thut. Do vy, trong qun tr cht
lng, cc t chc thng tp trung vo vic nng cao cht lng k nng cm
nhn, hay ni cch khc, nng cao s hi lng ca khch hng i vi dch v ca
t chc.
1.2.1.1. p dng Phng php SERVQUAL v m hnh v cc khong
cch trong qun tr cht lng dch v
Cc cng ty cung cp dch v v cc hng khc ang nhn ra tm quan trng
ca cc trit l kinh doanh ly khch hng l trung tm v ang chuyn sang cc
phng php qun l cht lng h tr vic qun l cc cng vic kinh doanh
ca h. Phng php SERVQUAL l mt phng php tip cn c tnh hiu qu
cao. Phng php SERVQUAL c th c s dng thu hp mt trong nhng
khong cch cht lng dch v quan trng lin quan n cc dch v cung cp cho
cc khch hng bn ngoi v c th c pht trin ng dng cho cc khch
hng ni b, v d nh cc nhn vin v cc nh cung cp dch v.
36
C by khong cch chnh trong khi nim cht lng dch v v c miu
t trong Hnh1.2. M hnh ny l s m rng m hnh ca Parasuraman et al (1985)
[26]. Ba khong cch quan trng lin quan hn n cc khch hng bn ngoi l
37
Khong cch 1, Khong cch 5 v Khong cch 6 v chng c mi quan h trc tip
vi khch hng.
Khong cch 7: S khc bit gia nhn thc ca nhn vin v nhn
thc ca ngi qun l: y l kt qu ca s khc bit trong vic hiu bit k
vng ca khch hng gia gim c v nhng ngi cung cp dch v.
38
S k vng vo
dch v
KC5
Khch
hng S nhn thc
KC6
dch v
KC3
KC1
Nhn thc Chuyn nhn
ca nhn thc vo cc
vin v k c tnh cht
vng ca lng dch v
khch hng
KC2
KC7
Nhn thc ca
ngi qun l
v k vng ca
khch hng
Tnh trch nhim: s sn sng v nhit tnh ca nhn vin cung cp dch v.
Nhn t ny cng bao gm c s ng gi ca dch v.
D tip cn: hnh khch c th tip cn hoc tm kim thng tin mt cch d dng.
t ch
H thng phng v ca hng
48
H thng i l ca hng
H thng t ch Online
Quy v ti sn bay
Nh ga quc t
Thit b check-in (desk/luggage belts etc.)
H thng ch dn, thng bo
Nh ga ni a
ng lng
Thit b check-in (Quy, bng ti hnh l)
Cc thit b x l hnh l
H thng ch dn, thng bo
Phng ch trn sn bay
S tin nghi v thoi mi ca ch ngi i
Nh hng
S lng n v ung sn c
Cc loi sch bo
Khu vc lm vic dnh cho khch doanh nhn
Thit b Internet/WiFi
Nh v sinh
TV v cc phng tin gii tr khc
Khu vc ht thuc
H thng thng bo thng tin (mn hnh) v gi ln my bay
C s vt cht trn chuyn bay
Cc phng tin h tr boarding (xe nng, xe ln)
H thng t sn bay ra my bay (xe but, ng lng) v t my bay vo sn
bay
Loi my bay
mi ca my bay
S tin nghi ca gh ngi
H thng iu ha
H thng nh sang
S lng nh v sinh
Cc phng tin gii tr trn my bay
Cc sch bo c trn my bay
Cc loi thc n v ung trn my bay
49
Dch v check-in
Thi gian i ti quy check-in
Ti Vit nam cha c nhiu nghin cu v cht lng dch v hng khng v
qun tr cht lng dch v hng khng. Hin ti mi ch c VNA tin hnh cc
cuc thm d v mc hi lng ca hnh khch hng nm, tuy nhin sau mi
ch dng li vic s dng cc phng php thng k m t a ra cc s bin
ng v mc hi lng vi tng ch bo cht lng. V d, mc ah long chung
nm 2005 l 4.3, nm 2006 l 4.5, nhu vy tng ln c 0.2. Mc hi lng vi
Tm tt chng 1
Chng 2
MT S PHNG PHP THNG K TRONG
NGHIN CU CHT LNG DCH V QUA S CM NHN CA
KHCH HNG
trc tip trong tng lai do nhng pht minh khoa hc s khng c gi l bin
tim n.
Nhm nh ngha th ba coi bin tim n nh mt cng c gim bt
d liu. Theo Bollen (2003) [3], mt bin tim n hay mt nhn t l mt cch
thun tin nhm mt s lng ln cc bin thnh mt s lng nh cc nhn t.
nh ngha ny c th c gii thch qua v d sau: nh hng khch hng l mt
khi nim ngn gn tm tt cc bin nh mc thng xuyn trao i vi
khch hng v cht lng dch v hoc sn phm; mc nhanh chng hoc qui
trnh c th chuyn ha nhng nhn xt ca khch hng vo vic thay i nhng
c tnh ca sn phm/dch v hoc tng cht lng sn phm/dch v, mc chi
tit v tc ca qui trnh x l phn nn ca khch hng... Vi cch hiu ny, bin
tim n l mt khi nim ngn gn v tru tng din gii mt tp hp cc
bin khc c quan h vi nhau (theo v d trn, ba bin mc thng xuyn trao
i vi khch hng v cht lng dch v hoc sn phm; mc nhanh chng
hoc qui trnh c th chuyn ha nhng nhn xt ca khch hng vo vic
thay i nhng c tnh ca sn phm/dch v hoc tng cht lng sn
phm/dch v, mc chi tit v tc ca qui trnh x l phn nn ca khch
hng...c quan h vi nhau v cng l nguyn nhn ca mt nhn t kt qu l
nh hng khch hng).
Mt nhm th t kt hp tt c cc nh ngha trn (Bollen, 2003) [3]. Theo
Mac Callum & AustinJT (2000) [22], bin tim n l cc nhn t gi nh v
khng th o c trc tip. Nh vy, nh ngha ny kt hp cc nh ngha
trong nhm 1 v 2.
2.1.2 Mt s c im ca bin tim n
Theo Bollen (2003) [3] c tnh u tin ca bin tim n l c bin tim
n priori (c trc) v bin tim n postreri (xut hin sau). Bin tim n xut
hin sau l nhng bin m cc nh nghin cu pht hin ra sau khi thu thp d
liu, trong khi bin tim n c trc l nhng bin c nh hnh t trc khi
thu thp d liu. S phn bit ny c khng nh li trong phng php nghin
56
cu khm ph, c p dng khi nghin cu v bin tim n xut hin sau, i
nghch vi phng php nghin cu khng nh, c p dng khi nghin cu v
bin tim n c trc (Joreskog, 1979)(20)Joreskog & Sorborn (1969) [18].
Trong phng php nghin cu khm ph, cc nh nghin cu cha hnh dung c
c th c bao nhiu bin s nhm c vo thnh mt nhn t, mi quan h gia
cc bin ny nh th no. Trong phng php nghin cu khng nh, cc nh
nghin cu c mt gi nh trc trong u v s cc bin s c nhm vo
thnh mt bin tim n, quan h ca cc bin ny trc khi phn tch d liu.
c tnh th hai ca bin tim n l mt bin tim n s l mt bin lin tc,
bin phn loi hy l mt loi kt hp. Cu tr li khng quan st c t cc thang
o c th ca cc ch bo (Bollen, 2003) [3]. Chng hn, s tuyt vng s l mt
bin lin tc hay bin ri rc? S tuyt vng c th l bin lin tc nu c o
bng thang Likert, trong 1 l hon ton tuyt vng v 5 l hon ton khng tuyt
vng, hoc l bin ri rc nu s dng thang o c hoc khng.
c tnh th ba ca bin tim n l tnh c th c lng c ca bin tim
n t cc ch bo (Bollen, 2003) [3]. y l ng dng c p dng rt rng ri
trong nhiu lnh vc. Cng theo Bollen, v mt l thuyt, iu ny c th c thc
hin di cc iu kin i) c mu n ln, l tng l v cng; ii) khi m s bin
quan st c ln (tin ti v cng) v iii) khi h s tng quan bi bnh phng
ca bin tim n tin ti 1 v cc bin dng d on l cc bin quan st c.
Tuy nhin, thc tin cho thy rt him khi cc iu kin ny c p ng chnh
xc v do vy, trong cc m hnh thng k cho bin tim n cho php c cc bin
php x l k thut (s trnh by phn sau).
c tnh cui cng ca bin tim n l liu cc ch bo o mt bin tim
n l nguyn nhn hay l kt qu ca bin tim n (Blalock, 1964;
Edwarrds&Bagozzi, 2000)(27). Ch bo nguyn nhn l cc bin quan st c
c nh hng trc tip n bin tim n, trong khi ch bo kt qu l cc kt
qu ca bin tim n. Mt v d n gin minh ha v ch bo nguyn nhn
hay ch bo kt qu nh sau: im s ca hc sinh [t 1-10] l mt bin quan st
57
lng ca hnh khch nhm a ra cc gii php nng cao cht lng ca cc yu t
nh hng, vi k vng s nng cao mc hi lng chung.
2.2.1.2. Cc bc vn dng phng php hi qui bi
Vn dng phng php hi qui bi vo nghin cu cht lng dch v hnh
khch hng khng cn i qua nm bc nh sau:
Bc 1: La chn cc tiu thc (cc bin) a vo phn tch
Bc 2: La chn m hnh ph hp nht m hnh ha mi quan h gia
cc bin c lp v bin ph thuc. chn m hnh ph hp nht S dng cc
php kim nh kim tra i) s tn ti thc t ca mi lin h gia cc bin c
lp v bin ph thuc thng qua kim nh F v ii) s ph hp ca m hnh thng
qua ch tiu SSE (sai s mu). M hnh tt nht l m hnh c h s quyt nh iu
chnh ln nht v sai s mu nh nht. ng thi kim tra mc nh hng thc
t ca tng bin c lp n bin ph thuc thng qua cc h s hi qui B v so
snh mc nh hng ca tng bin nguyn nhn n bin kt qu thng qua vic
so snh h s B chun ha. L do phi thc hin rt nhiu php kim nh v cc kt
qu tnh ton c tnh ra da trn mt mu. Kt qu kim nh s cho php suy
rng kt lun t mu cho kt lun v tng th chung.
Bc 3: Loi b khi m hnh tt nht cc bin c h s B khng c Sig t
nh hn 0.05 hoc 0.01 (ty theo mc ngha c la chn). Ni cch khc,
khng c bng chng bc b gi thuyt rng trn thc t cc bin ny khng
c nh hng n cht lng dch v hng khng chung.
Bc 4: Phn tch phn d v phn tch a cng tuyn nhm a ra cc iu
chnh cn thit cho m hnh
Bc 5: Kt lun v mc nh hng v d on cc mc ca bin ph
thuc trong tng lai.
Cc im lu trong tng bc:
Bc 1: La chn cc bin a vo m hnh
Khi p dng hi qui cng nh cc phng php khc trong nghin cu quan
h nhn qu, iu quan trng u tin l a ra m hnh l thuyt. Vic xc nh m
59
i vi mi gi tr Yi ca y ta c
Yi = E (Y / X1 , X 2 ,..., X k ) + i (2.2)
thch Xi thay i mt n v trong iu kin cc bin gii thch khc khng thay i.
L do cn phi thc hin cc php kim nh l do cc nghin cu ca
mu c s dng suy rng cho ton b tng th chung. M hnh hi quy
(2.1) c th c c lng thng qua mt mu ngu nhin. Phng trnh hi
quy ca mu c dng:
= b 0 + b1X1 + b 2 X 2 + ... + b k X k
Y (2.3)
= Yi b 0 b1X1 b 2 X 2 ... b k X k
e i = Yi Y (2.5)
p dng phng php bnh phng nh nht tnh gi tr ca cc tham s
b 0 , b1 , b 2 ,..., b k sao cho:
n n
2 2
SSE = e = (Yi b 0 b1X1 b 2 X 2 ... b k X k ) min
i
i =1 i =1
(n 1)
R 2 =1 (1 R 2 )
hay (n k 1) (2.7)
Trong : k l s bin c lp, v l bc t do ca SSR
n-k-1 l bc t do ca SSE
n-1 l bc t do ca SS(Y)
nh gi mc cht ch ca mi lin h tuyn tnh gia bin ph thuc
i Y)2
SSR = (Y : l tng ca bnh phng cc chnh lch gia tr s l
thuyt theo phng trnh hi qui mu vi tr s bnh qun ca bin ph thuc Y. Ch
tiu ny c gi ngn gn l tng cc lch bnh phng hi qui.
63
)2
SSE = (Yi Yi : l tng ca bnh phng cc chnh lch gia cc tr s
thc t v tr s l thuyt ca bin ph thuc Y phn d. Ch tiu ny c gi ngn
gn l tng cc lch bnh phng phn d
k: s lng cc bin c lp
F ln hn mt gi tr F* tng ng vi mc ngha an-pha 0.05 hoc 0.01 s
gip bc b gi thit Ho. iu c ngha l c t nht mt trong cc bin c lp
ang nghin cu c nh hng ln bin ph thuc, hay ni cch khc l tn ti mi
lin h nhn qu gia cc bin c lp ang nghin cu vi bin kt qu.
Bc 3: Loi b khi m hnh cc tham s khng ph hp
Tham s hi qui trong m hnh c biu hin qua cc k hiu Bi, phn nh
nh hng ca tng bin c lp ln bin kt qu. Bi chnh l cc c lng ca
tham s beta trong m hnh
E (Y / X1 , X 2 ,..., X k ) = 0 + 1X1 + 2 X 2 + ... + k X k .
Ho: i =0
H1: i khc 0
S dng tiu chun kim nh t kim nh gi thit trn. Gi tr ca t ln
hn gi tr t* c tnh ra theo mc ngha 0.05 hoc 0.01 cho php bc b gi
thuyt Ho. Ni cch khc, thc t bin c lp th i c nh hng n bin kt qu.
Khi s dng B c lng cho cc h s hi qui beta, mt khong tin cy vi
tin cy khc nhau (90%, 95% v 99%) s c xy dng. th di y minh
ha 3 m hnh hi qui; trong o ng gia l hm hi qui c tnh ra t mu v
64
rXi ,X j rXi ,X j
tng i cao ( > 0,8) th c kh nng tn ti a cng tuyn. Cch th
hai l tnh chp nhn (tolerance) ca bin gii thch Xi (c nh ngha l 1-R2)
v h s VIF(Xi) c xc nh:
1
2
VIF(Xi) = 1 R (2.11)
Theo Byrne (2001) [5] phng php phn tch nhn t l mt phng php
thng dng nht nghin cu v mi quan h gia cc bin quan st c v bin
tim n. Darlington, 2006, cng ng tnh khi cho rng hi qui a bin l mt
phng php rt thng dng nghin cu quan h gia cc bin c lp v mt
bin ph thuc, tuy nhin phn tch nhn t c s dng nghin cu chiu
hng ca mi quan h gia cc bin ph thuc vi mc tiu nhm pht hin ra mt
iu g v bn cht ca cc bin c lp nh hng n cc bin ph thuc
, mc d cc bin c lp ny khng o c mt cch trc tip. Bin c lp
c suy lun c gi l nhn t-factor.
Cng theo Darlington, 2006, phn tch nhn t xut cu tr li cho bn
cu hi chnh :
1. C bao nhiu nhn t cn thit gii thch v chiu hng mi quan h
gia cc bin ny?
2. Bn cht ca cc nhn t ny l g?
3. Cc nhn t c gi nh gii thch c n mc no cc s liu
quan st c?
4. Mi bin quan st c gii thch c bao nhiu phn trm phng sai ?
Nh vy, bn cht ca phn tch nhn t l rt gn v tm tt d liu.
Phn tch ANOVA hay hi qui nghin cu mi quan h gia mt bin ph thuc
vi cc bin cn li l cc bin c lp, nhng i vi phn tch nhn t th khng
c s phn bit ny. Hn na, phn tch nhn t c quan h ph thuc ln nhau gia
cc bin trong mi quan h ph thuc ny c xc nh.
Phng php phn tch nhn t c th c ng dng rng ri trong qun tr
cht lng dch v thng qua vic nghin cu v s hi lng ca khch hng. V d
di y c dng minh ha v s lng cc bin c th thu thp c trong
mt cuc iu tra mc hi lng ca hnh khch v nguyn nhn phi s dng
phn tch nhn t.
Hnh khch c yu cu s dng thang o Likert nh gi mc ng
, khng ng vi cc cu di y.
69
bin trong cng mt nhm. Nu s dng phng php phn tch hi qui bi trong
trng hp s lng cc bin gii thch qu ln ng thi c nhiu bin c tng
quan vi nhau s khng trnh khi nhng kt qu phn tch khng m bo ngha
do nh hng ca hin tng a cng tuyn. Trong trng hp ny phn tch hi
qui bi c thc hin trn c s kt qu ca phn tch nhn t.
2. Nhn dng cc bin mi thay th cho cc bin gc ban u trong phn tch
a bin (hi qui). Chng hn, cc nhn t tip vin s gip nghin cu c nh
hng ca yu t con ngi so vi yu t phi con ngi n mc hi lng
chung ca hnh khch.
3. Mt ni dung quan trng trong nh gi cht lng dch v l vn
kim sot cht lng chc nng v cht lng k thut. i vi nhng c tnh
mang tnh hu hnh ca dch v th vic kim sot cht lng c th c thc hin
mt cch trc tip bng cc cng c kim sot cht lng truyn thng. Chng hn
mc v sinh ca thc phm i vi dch v n ung, s lng sch bo tp ch
trn my bay ... Tuy nhin, a s bin nh gi cht lng dch v hng khng da
trn c s nhng cm nhn nh gi ca khch hng, vi s lng ln cc bin th
vic kim sot cht lng theo tng bin kh c th a ra c nhng nhn nh
chung cho ton b qui trnh dch v. Trong trng hp ny, vic kim sot cht
lng dch v hng khng c thc hin trn c s mt s t cc nhn t c c
sau khi tin hnh thu gn d liu s thun tin hn.
2.2.2.2. Nguyn tc c bn trong phn tch nhn t
V mt ton hc, m hnh phn tch nhn t ging nh phng trnh hi qui
nhiu chiu m trong mi bin c c trng cho mi nhn t. Nhng nhn t
ny khng c quan st mt cch ring l trong m hnh. Nu cc bin c chun
ha m hnh nhn t c dng nh sau:
Xi = Ai1F1 + Ai2F2+... + AimFm +ViUi (2.12)
Trong :
Xi: Bin c chun ha th i
Aj: H s hi qui bi ca bin c chun ha i trn nhn t chung j
F: Nhn t chung
72
Trong :
Fi: c lng nhn t th i
wi: Trng s hay h s im nhn t
k: S bin
Trong phn tch ny c th chn trng s (hay h s im nhn t) nhn t
th nht c t trng ln nht trong tng phng sai. Cc nhn t c th c c
lng im nhn t ca n. Theo c lng ny, nhn t th nht c im nhn t
cao nht, nhn t th hai c im nhn t cao th hai, vvv.
2.2.2.3. Cc bc trong qu trnh phn tch nhn t
Tin trnh thc hin phn tch nhn t c trnh by theo cc bc trong s
di y:
73
Bc 1: Xc nh vn
y l bc u tin v ng vai tr quan trong trong ton b qu trnh nghin
cu v phn tch. Bc 1 bao gm cc nhim v di y 1)Xc nh mc tiu
nghin cu; 2)Xy dng m hnh nghin cu v cc tp hp ch bo o; 3)La
chn c mu; 4)Xc nh phng php thu thp thng tin.
Trc tin, mc tiu nghin cu phi c xc nh. Vic xc nh ng
mc tiu nghin cu s gip cho vic nh hnh cc m hnh. Nu xc nh mc tiu
nghin cu l cc yu t nh hng cht lng dch v t ch, cc bin trong m
hnh s hon ton khc khi mc tiu nghin cu l cht lng dch v trn my bay.
Sau khi xc nh mc tiu r rng, nhim v 2 l xc nh cc nhn t
trong m hnh phn tch nhn t. Cc nhn t c th c xc nh da trn cc
nghin cu c tin hnh trc y, da trn l thuyt hoc s cn nhc ca
nh nghin cu. Mi nhn t s c gn vi mt tp hp cc ch bo l cc bin
quan st c trc tip. Vic xc nh xem c bao nhiu ch bo trong mt nhn t
cng l mt quyt nh cn phi cn nhc k cng, do vic c qu nhiu ch bo s
dn n nhng kh khn trong vic thu thp thng tin, v c qu t ch bo s khng
y o mt nhn t. Cn phi c s bin sao cho mi nhn t c i
din bi t nht ba n bn bin.
Velicer & Fava tm tt cc nghin cu v la chn s bin v a ra cc
im chnh sau:
1. Nhng nhn t khng c t nht ba bin vi h s ti cao khng nn c
la chn. iu c ngha l cn phi c t nht ba bin mi nhn t. V khng phi
lc no kt qu phn tch cng din ra ng nh d kin nn khi xy dng m hnh
nn a t nht 6-10 bin vo mi nhn t.
2. Cn phi c s lng bin ln hn nu h s ti thp, 10 n 20 bin mi
nhn t.
S quan st cng ln, s lng bin mi nhn t cng ln v cc h s ti cng
ln th m hnh c ly ra t mu s cng gn vi m hnh nhn t ca ton b
tng th do im mnh v im yu c b sung cho nhau v d: h s ti thp
74
Mac Callum & AustinJT (2000) [22] chng minh qua l thuyt v thc
nghim rng t l c mu v s bin khng phi bt bin, m c quan h vi cc
kha cnh khc ca vic nghin cu. Kt lun c a ra l khng nn a ra cc
nguyn tc chung v c mu. Cc kt lun c bn khc nh sau:
Sau khi thng tin c thu thp v tng hp, mt ma trn h s tng
quan s c thit lp. y l mt ma trn th hin cc tng quan cp ca tng
cp bin. Trong thc t, nu s tng quan gia cc bin tng i nh th phn
tch nhn t c th khng ph hp.
Bin V1 V2 V3 V4 V5 V6 V7
V1 1.00
V2 0.78 1.00
Trong :
V1: My bay ca hng rt hin i
V2: Gh ngi rng ri, thoi mi
V3: ng thn gh
V4: S dng cc thit b ti gh ngi rt thun li
V5: Thi ca tip vin chn thnh, thn thin
V6: Tip vin nh nhn, lch s khi giao tip
V7: Tip vin nhit tnh chu o vi hnh khch
Nhn xt:
Ma trn tng quan gia 7 bin (V1(V7) biu hin quan h tng quan
theo tng cp bin. Theo kt qu bng ...., cc bin V4, V6, V5 v V7 c
tng quan rt cao. Nhm ny s c t tn l nhn t F2, c th l nhn t
tip vin . Tng t, cc bin V1, V2 v V3 c i din bi nhn t
chung F1, c t tn l nhn t thit b. Bc tip theo s gip khng
nh li gi thuyt ny.
77
Gii thch:
Eigenvalue: Phng sai tng hp ca tng nhn t
Percent of variance: Phng sai ca tng nhn t tnh bng %
Cumulative Percentage: Phng sai tch ly [ct (6) = ct (5) cng dn]
Bc 3: Xc nh s nhn t
Trong nghin cu thng s nhn t sau khi x l t hn s bin ban u. Rt
him c trng hp tt c cc bin ban u u l cc nhn t nh hng hay tc
ng n vn nghin cu. Theo v d trn, trong 7 bin ban u nhng ch c hai
nhn t (V1) v (V2) l c trng s cao v phng sai th hin kt qu trong ct 5
(48,3% v 28,0%) lm i din. Tuy nhin, c rt nhiu cch xc nh s nhn t
trong m hnh ph hp:
1. Quyt nh trc s nhn t: thnh thong nh nghin cu bit trc c
bao nhiu nhn t trc khi tin hnh phn tch. S nhn t c gim i hay khng l
do nh nghin cu hon ton quyt nh.
2. Quyt nh da vo phng sai tng hp ca tng nhn t (Eigenvalue):
Trong cch tip cn ny ch c nhng nhn t c Eigenvalue ln hn 1 mi c
a vo m hnh. Nguyn tc ny do Henry Kaiser a ra. Tiu chun ny cho php
78
Vic la chn m hnh cui cng mang tnh kh cm tnh. Theo Wegner,
mt m hnh khng a ra c mt gii php c th din gi c v khng ph
hp vi cc lp lun l thuyt s khng c nhiu gi tr. Cc nh nghin cu khc
cng ng vi quan im ny. Mt cch din t khc v la chn m hnh nh
sau ti s la chn thm cc m hnh, bn cnh m hnh dng nh c s nhn t
chnh xc nht, cc gii php v m hnh c 1 hoc 2 nhn t. Sau ti s chn m
hnh hp l nht i vi ti (Wuesch, 2004)
7. Cng theo Wuesch, 2004, c mt s la chn khc nhau v phng php
chit xut nhn t (Factor extraction). Phng php Maximum Likelihood hay
gi tt l ML cho php tnh cc ch s ph hp ca m hnh hay GOF (ca cc d
liu ca m hnh) v kim nh mc ngha ca cc h s ti v tng quan gia
cc nhn t, nhng i vi gi thit l cc bin phn phi chun. Tuy nhin phng
php ML c nhiu tc gi a thch hn. thc hin ML, trc ht kim tra tnh
chun ca cc bin quan st c. Tr khi |skew| > 2 v kurtosis > 7, phng php
ML c th c p dng. Nu tnh chun b vi phm, nn sa cha vn ny bng
cch chuyn ha cc bin hn l s dng phng php PF.
Quay tr li v d v cht lng dch v trn my bay, v ch c hai nhn t u tin
c Eigenvalues >1, m hnh hai nhn t s i din cho 75.8% ton b phng sai trong d
liu. H s ti (loadings) ct nhn t th hin mi quan h gia bin vi ton b
nhn t. Tng t nh h s tng quan Pearson, h s ny c khong t -1 to 1. Bc
tip theo ca phn tch nhn t s cho kt qu nh bng di y:
Bng 2.3 : Ma trn nhn t cha quay
Bin Nhn t 1 Nhn t 2 Communality
V1 .62 0.32 .69
V2 .81 -.45 .87
V3 .84 -.31 .79
V4 .80 -.29 .90
V5 .89 .37 .88
V6 .79 .51 .67
Bc 6: Xc nh m hnh ph hp
Mt gi thuyt c bn trong phn tch nhn t l s tng quan gia cc bin
nh hng n cc nhn t chung. V vy, tng quan gia cc bin c th c
suy ra hoc m phng t mi tng quan c c lng gia cc bin v cc nhn
t (bng 2.6). S khc bit gia ma trn tng quan gia cc bin (bng 2.1) v ma
trn tng quan gia cc bin v nhn t (bng 2.6) gi l cc d s. Nu cc d s
c gi tr ln th m hnh s khng ph hp, v v vy cn phi xem xt li m hnh.
Vi v d ny, so snh gia bng 2.1 v bng 2.6 cho thy khng c chnh lch no
qu ln, do vy m hnh hai nhn t c th chp nhn c.
Bng 2.6. Ma trn tng quan sau khi chun ha cc bin
V1 V2 V3 V4 V5 V6 V7
V1 0.74
V2 0.76 0.80
V3 0.72 0.78 0.70
V4 0.13 0.28 0.19 0.80
V5 0.24 0.14 0.71 0.15 0.72
V6 0.14 0.19 0.20 0.79 0.17 0.79
V7 0.24 0.26 0.73 0.28 0.74 0.29 0.78
Bin ngoi
sinh X
a. Quan h gia bin v
bin o lng
Bin ni sinh Y
X1
X3
Bin tim n 1
d. Quan h tng quan gia
cc bin
Bin tim n 2
Hnh 2.2. M t trc gic m hnh phng trnh cu trc n gin bng cch
m t bin ngoi sinh n v bin ni sinh n. u tin, mi bin c ch bo l X1
n X4 vi bin ngoi sinh v Y1 n Y4 vi bin ni sinh. Th hai, bin ph thuc
gia bin ngoi sinh v ni sinh c m t bi mi tn gia cc bin.
a. Quan h ph thuc
X1 X2 X3 X4 Y1 Y2 Y3 Y4
X1 X2 X3 X4 X5 X6 X7 X8
X1, X2 Y1
Y1
(a)
X1 X2
X1, X2 Y1
Y2
X2, Y1
Y1 Y2
(b)
X1, X2 Y1
X1 X2
X2, Y1 Y2
Y3 Y1 Y2
Y1, Y2
(c)
Hnh 2.3. S mi quan h c lp v tng quan Y3
89
Tm tt
SEM l k thut a nhn t duy nht cho php c lng phng trnh bi.
Nhng phng trnh ny i din cho phng php xy dng m hnh lin quan ti
cc yu t cn o lng v phng php m hnh ny lin quan ti mt m hnh
khc. V vy, khi s dng k thut SEM kim nh k thuyt cu trc, c th coi
nh vic phn tch nhn t hiu qu v phn tch hi quy trong cng mt bc.
SEM v vy c coi l mt k thut rt ph bin trong khoa hc x hi v nhng
u im vt tri .
90
Theo Hair, Jr.J.F., Anderson, R.E. , Tatham, R.L. and Black, W.C.(1998)
[17]m hnh phng trnh cu trc bao gm su bc nh sau:
Xy dng m hnh phng trnh cu trc
Xc nh cc bin/cu trc n
Bc1 Cc ch bo no c dung o
tng nhn t ring bit
C
Khng M hnh o lng
Tm kim li thc c gi tr hay Tip tc qu trnh
o v thit k mt khng? kim tra m hnh cu
nghin cu mi trc bc 5 v 6
Ch ra m hnh cu trc
Chuyn i m hnh o lng thnh m hnh
Bc 5 cu trc
Xc nh gi tr ca m hnh cu trc
Bc 6 Tnh ton GOF v ngha, hng i v kch thc
ca tham s cu trc
Cov C1,C2
C1 C2
L4,1
L1,1 L1,1 L4,1
L3,1 L2,1 L3,1
L2,1
X1 X1 X1 X1 X1 X1 X1 X1
e1 e2 e3 e4 e5 e6 e7 e8
M t chi tit ca m hnh php o cho php hnh dung d dng mi quan h
ca tng bin tim n vi tp hp ch bo o ca n. Tuy nhin, vn c kh nhiu
vn c t ra sau y:
1. C bao nhiu ch s s c s dng cho mi bin? S lng ch s ti
thiu l bao nhiu? C s lng ti a khng? Nhng nu tng hoc gim s ch
bo th s c nhng thay i g?
2. o lng c c cn nhc nh l vic minh ha bin (ngha l n m t
bin) hoc xem nh vic gii thch bin. Mi cch tip cn mang li cch hiu khc
nhau v ci m bin m t.
Bc 3: Thit k m hnh o cc mi quan h
Vi nhng m hnh c bn tp trung vo xy dng hoc o lng cc bin/
yu t, nhng nh nghin cu thng tp trung ch ti nhng vn lin quan ti
nghin cu thit k hoc c lng. Su vn sau s c cp n trong phn
ny bao gm:
93
2. K thut c lng
Hip phng sai v h tng quan. Nhng nh nghin cu tin hnh phn
tch theo m hnh SEM trc y thng tranh ci v vic s dng hip phng sai
hoc ma trn quan h tng quan nh mt yu t u vo Hair, Jr.J.F., Anderson,
R.E. , Tatham, R.L. and Black, W.C.(1998) [17]. Ban u, SEM c pht trin da
trn nhng ma trn hip phng sai (v th ngi ta thng gi n vi ci tn l
phn tch cc cu trc hip phng sai). Nhiu nh nghin cu li ng h phng
php s dng h s tng quan nh mt cch n gin hn phn tch v d dng
kt lun hn.
Cu trc m hnh Bc quan trng nht trong qu trnh phn tch SEM l
mc quyt nh v lin quan ca cu trc m hnh l thuyt. Hiu c m hnh
96
Bc 4: nh gi hiu lc ca m hnh o
a. Cc ch s o tnh hp l
Khi-bnh phng (Chi-square (x2) GOF. Chnh lch gia ma trn phng
sai (S-k) l gi tr ch yu trong nh gi GOF ca bt k m hnh SEM no. Cng
thc tnh nh sau:
df = [(p)(p + 1)] - k
98
b. Cc ch s nh gi mc ph hp tuyt i ca m hnh
Tm tt:
Bc 4 gii thiu cc th tc s dng thit lp nn gi tr ca m hnh o
lng. S ph hp l mt tiu chun hu ch trong vic nh gi gi tr ca mt m
hnh, nhng nh gi mc ph hp khng phi l mt vn n gin. Rt nhiu
cc ch s khc c xy dng. Khng c gi tr Cutoff tuyt i tn ti trong
cc ch s m c th phn bit m hnh tt hay khng. iu l r rng, tuy
nhin mt m hnh n gin hn yu cu tiu chun kht khe hn l mt m hnh
phc tp.
E E E E
X1 X2 X3 X4
Gi
(e1) H1
H2 H4
Dvch
Dv chc Hi lng Th phn (n2)
c nng
nng KH (n1)
H3
Dv k Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 Y7 Y8
thut
E E E E E E E E
Chng 3
VN DNG CC PHNG PHP THNG K NGHIN CU
CC NHN T NH HNG CHT LNG DCH V MT T
V TRN KHOANG CA HNG HNG KHNG QUC GIA
VIT NAM (VNA)
Bin ph thuc:
Cau111_1: Cht lng chung v cht lng dch v trn khng
Cc bin c lp:
Cau4a_1: S rng ri, thoi mi ca gh ngi
Cau4b_1: ng thn gh
Cau4c_1: Mc tin li khi s dng cc thit b ti gh ngi
Cau4d_1: S rng ri ca ch chn
Cau4e_1: S sch s trong khoang hnh khch
Cau4f_1: S sch s ca gh ngi
Cau4g_1: S sch s trong bung v sinh
Cau4h_1: Cm gic trong sch, d chu ca bu khng kh trong my bay
Cau5a_1: Thi thn thin,chn thnh ca tip vin
Cau5b_1: S nh nhn, lch s khi giao tip
Cau5c_1: S nhit tnh, chu o phc v hnh khch
Cau5d_1: Thi nghim tc khi lm vic
Cau5e_1: Lun sn sng phc v khi qu khch yu cu
Cau5f_1: Din mo, trang im
Cau5g_1: S chnh t ca trang phc
Cau5h_1: Tnh chuyn nghip khi lm vic
Cau5i_1: Hin din thng xuyn trong sut chuyn bay
Cau5j_1: Cung cp thng tin nu qu khch yu cu
Cau6a_1: Cch pht m ca tip vin c bn pht thanh
Cau6b_1: S tri chy khi c pht thanh
Cau6c_1: S y ca thng tin c thng bo t phi hnh on
Cau6d_1: S y , d hiu ca thng tin hin th trn video
Cau73a_1: S lng thc n
Cau73b_1:Hnh thc by bin cc mn n
Cau73c_1: Hng v cc mn n
Cau86_1: Nhn xt tng th v cht lng ung trn my bay
113
( Bnh qun
M hnh Tng bnh t ca bnh
phng (Sum do) phng F Sig.
of Squares) (Mean
Df Square)
8 Regression 595.019 8 74.377 95.957 .000(h)
Residual 561.180 724 .775
Total 1156.198 732
114
phc v; iii) cau67c_1 kh nng lm vic nhanh gn thnh tho v iv) hng dn v
cc th tc phi thc hin ti sn bay nu qu khch c yu cu.
Bin nguyn nhn th hai nh hng n cht lng chung vi dch v mt
t l cht lng ca th tc ra my bay, c vit tt l ttmb. y l mt bin
tim n c o bng 5 ch bo i) cau7a_1 S r rng ca thng bo mi ra my
bay; ii) cau7b_1Thi lch s, nh nhn ca nhn vin hng dn; iii) cau7c_1
S y , chu o trong hng dn ca nhn vin v qui trnh th tc bay; iv)
cau7d_1 s tin li ca qu trnh i t phng ch ra my bay v v) nh gi
chung v th tc ra my bay.
3.3.1.2 M hnh o cc cc nhn t nh hng cht lng dch v mt t
3.3.1.2.1 Kt qu kim tra m hnh o
Bc 1: Xy dng tp hp ch bo cho tng bin
D kin tp hp ch bo o bin hlci (cht lng check-in) gm c cau64_1;
cau66_1; cau67a_1; cau67b_1; cau67c_1; cau67d_1 v cau67e_1. Kt qu kim tra
s chnh xc ca thang o nh sau:
Bng 3.7. Communalities (phng sai c gii thch bng nhn t n)
Sau khi chit xut
Ban u (Initial)
(Extraction)
cau64_1 .473 .357
.956 .956 4
Cronbach's Alpha
cau67a_1 .939
cau67b_1 .933
cau67c_1 .946
cau67d_1 .950
Bng 3.11. Tng phng sai c gii thch (Total Variance Explained)
Bng 3.14. Tng phng sai c gii thch (Total Variance Explained)
Tng bnh phng h s ti
Gi tr Eigen gc (Initial
(Extraction Sums of Squared
Eigenvalues)
Loadings)
Nhn t
%
(Factor) % phng % tch ly % tch ly
Tng Tng phng
sai (% of (Cumulative (Cumulative
(Total) (Total) sai (% of
Variance) %) %)
Variance)
1 4.153 83.068 83.068 3.955 79.097 79.097
2 .354 7.090 90.158
3 .276 5.518 95.676
4 .125 2.508 98.184
5 .091 1.816 100.000
cau7a_1 .950
cau7b_1 .932
cau7c_1 .929
cau7d_1 .940
cau7e_1 .922
e12
1 1e13
CAU64_1 CAU66_1
1
1 z1
CLXH
1
Clci
e11 CAU67A_1 1
1
e10 CAU67B_1
1 tdci CLTTMD
e9 CAU67C_1 1 1
1
e8 CAU67D_1 d2
ttmb
1
e5 e4 e3 e2 e1
e12
1 1e13
CAU64_1 CAU66_1
1
1 z1
hlxh
1
hlci
e11 CAU67A_1 1
1
e10 CAU67B_1
1 tdci HLTTHE_1
e9 CAU67C_1 1 1
1
e8 CAU67D_1 d2
ttmb
1
e5 e4 e3 e2 e1
RMSEA LO 90 HI 90 PCLOSE
HOELTER HOELTER
.05 .01
158 179
e12
1 1e13
CAU64_1 CAU66_1
1
1 z1
hlxh
1
hlci
e11 CAU67A_1 1
1
e10 CAU67B_1
1 tdci CLTTMD
e9 CAU67C_1 1 1
1
e8 CAU67D_1 d2
ttmb
e5 e3 e2
Estimate
clci <--> CLTTMD .784
ttmb <--> CLTTMD .793
ttmb <--> Clci .794
124
RMSEA LO 90 HI 90 PCLOSE
.069 .064 .074 .000
1
1 z1
hlxh
1
hlci
e11 CAU67A_1 1
1
e10 CAU67B_1
1 tdci CLTTMD
e9 CAU67C_1 1 1
1
e8 CAU67D_1 d2
ttmb
e5 e3 e2
1
1 z1
CLXH
1
Clci CLTTMD
e11 CAU67A_1 1
1
e10 CAU67B_1
1 tdci d3
e9 CAU67C_1 1 1
1
e8 CAU67D_1 d2
ttmb
e5 e3 e2
Bng 3.31. Phng sai c gii thch bng bin tim n (Communalities)
Sau khi chit xut
Ban u (Initial)
(Extraction)
cau64_1 .452 .564
cau66_1 .493 .786
cau7d_1 .229 .275
Bng 3.32. Tng phng sai c gii thch (Total Variance Explained)
Ba bng trn cho thy cau 7d c h s communality rt thp, tuy nhin sau
vn c 1 nhn t c to ra vi h s ti (loading) ca c ba ch bo u ln hn
0.5, mc d cau7d vn c h s ti thp nht. Do vy tc gi vn gi cau7d li trong
m hnh o cht lng k thut.
Bng 3.34. Thng k mc tin cy (Reliability Statistics)
S bin (N of
Cronbach's Alpha Items)
.756 3
129
Bng 3.36. Tng phng sai c gii thch (Total Variance Explained)
Tng h s ti bnh phng
Gi tr Eigen ban u (Inial
(Extraction Sums of Squared
Eigenvalues)
Loadings)
Nhn t % tch ly
% phng
(Factor) (Cumulativ % phng % tch ly
Tng sai Tng
e%) sai (% of (Cumulative
(Total) (% of (Total)
Variance) %)
Variance)
1 6.010 75.127 75.127 5.748 71.855 71.855
2 .970 12.119 87.247
3 .300 3.754 91.001
4 .211 2.641 93.642
5 .174 2.170 95.812
6 .129 1.607 97.419
7 .120 1.496 98.915
8 .087 1.085 100.000
130
Nhn t (Factor)
1 2
cau67a_1 .899 .020
cau67b_1 .916 .014
cau67c_1 .877 .045
cau67d_1 .803 .115
cau68_1 .915 .034
cau7a_1 -.013 .806
cau7b_1 .060 .877
cau7c_1 .000 .937
cau64_1 .617 -.032
cau66_1 .634 .050
cau7d_1 .075 .767
131
1
e11 CAU67A_1
1
e10 CAU67B_1
CLCN
1 CLTTMD
e9 CAU67C_1 1
1
e8 CAU67D_1
CLKT
1
e4 e3 e1
RMSEA LO 90 HI 90 PCLOSE
HOELTER HOELTER
.05 .01
27 31
1
0,
Giaitri
0, 0, 0, 0,
0, 0, 0, 0,
e18 e19 e20 e21
1 1 1 1 e22 e23 e24 e30
TAPCHI 1 1 1
CAU4E_1 CAU4F_1 CAU4G_1 CAU4H_1
1 0, CAU73A_1 CAU73B_1 CAU73C_1 CAU86_1
1 0,
0, CLVS
1
e110, CAU4A_1 CLAU
0,
1
e100, CAU4B_1
1 Tiennghi
e9 0, CAU4C_1 1
1
e8 CAU4D_1
0,
CLCN CLTTTK
1
Bng 3.47. Tng phng sai c gii thch (Total Variance Explained)
Tng bnh phng h ss ti
Gi tr Eigen ban u (Initial
(Extraction Sums of Squared
Eigenvalues)
Loadings)
Nhn t
(Factor) % phng % phng % tch ly
Tng % tch ly Tng
sai (% of sai (% of (Cumulative
(Total) (Cumulativ (Total)
Variance) Variance) %)
e %)
1 5.652 80.737 80.737 5.432 77.596 77.596
2 .364 5.197 85.934
3 .311 4.439 90.373
4 .212 3.022 93.395
5 .180 2.568 95.963
6 .155 2.208 98.171
7 .128 1.829 100.000
137
Bng 3.50. Tng phng sai c gii thch (Total Variance Explained)
Tng bnh phng h s ti
Gi tr Eigen ban u (Initial
(Extraction Sums of Squared
Nhn Eigenvalues)
Loadings)
t
% phng % tch ly % phng % tch ly
Factor Tng Tng
sai (% of (Cumulative sai (% of (Cumulative
(Total) (Total)
Variance) %) Variance) %)
1 3.134 78.342 78.342 2.850 71.242 71.242
2 .343 8.567 86.909
3 .314 7.842 94.751
4 .210 5.249 100.000
Nhn t
(Factor)
1
cau4a_1 .889
cau4b_1 .864
cau4c_1 .820
cau4d_1 .800
Initial Extraction
cau4e_1 .794 .830
cau4f_1 .802 .850
cau4g_1 .600 .643
cau4h_1 .642 .698
Bng 3.54. Tng phng sai c gii thch (Total Variance Explained)
Tng bnh phng h s ti
Nhn G tr Eigen ban u (nitial
(Extraction Sums of Squared
t Eigenvalues)
Loadings)
(Facto
% of Cumulative % of Cumulative
r) Total Total
Variance % Variance %
1 3.259 81.467 81.467 3.021 75.534 75.534
2 .349 8.732 90.199
3 .272 6.809 97.007
4 .120 2.993 100.000
Bng 3.58. Tng phng sai c gii thch (Total Variance Explained)
Tng h s ti bnh phng
Gi tr Eigen ban u
(Extraction Sums of Squared )
Nhn t (Initial Eigenvalues)
Loadings)
(Factor)
% of Cumulative % of Cumulative
Total Total
Variance % Variance %
1 2.926 73.153 73.153 2.639 65.968 65.968
2 .623 15.568 88.720
3 .265 6.630 95.351
4 .186 4.649 100.000
141
Factor
1
cau73a_1 .855
cau73b_1 .920
cau73c_1 .866
cau86_1 .559
Bng 3.62. Tng phng sai c gii thch (Total Variance Explained)
Tng bnh phng h s ti
H s Eigen ban u (Initial
(Extraction Sums of Squared
Eigenvalues)
Loadings)
Nhn t
% phng % phng
(Factor) % tch ly % tch ly
Tng sai Tng sai
(Cumulative (Cumulative
(Total) (% of (Total) (% of
%) %)
Variance) Variance)
1 3.032 75.804 75.804 2.751 68.767 68.767
2 .533 13.321 89.125
3 .240 5.999 95.124
4 .195 4.876 100.000
iu chng t tp hp o tt.
Th hai, tp hp cc ch bo c cho l o cng mt nhn t u c h s
ti (loading ) cao vo cng 1 nhn t. C th nh sau:
Bin cau4a n cau4d c h s ti cao vo nhn t s 2.
Bin cau4e n cau4h c h s ti cao vo nhn t s 5.
Bin cau 5b n cau5j c h s ti cao vo nhn t s 1.
Bin cau102a n 102d c h s ti cao vao nhn t s 4.
Bin cau73a n 73c c h s ti cao vo nhn t th 3. Tuy nhin h s ti
ca bin cau 86 o cht lng ung li kh thp, di 0.5. Do vy, c th bin
ny khng th c a vo tp hp o nhn t cht lng n ung, m phi tch ra
t cau 73a-cau73c l tp hp o cht lng n v cu 86 o cht lng ung.
n bc 3 tc gi s kim tra ph hp ca hai m hnh: mt m hnh vi cau86
trong tp hp nhn t phn nh cht lng n ung v m hnh vi cau86 nh mt
bin c lp phn nh cht lng ung v tp hp cau 73a-73c phn nh cht
lng n.
Factor 1 2 3 4 5
Giaitri
TAPCHI
0, 0, 0, 0,
0, 0, 0, 0,
e18 e19 e20 e21
1 1 1 1 e22 e23 e24 e25
1 1 1 1
CAU4E_1 CAU4F_1 CAU4G_1 CAU4H_1
1 0, CAU73A_1 CAU73B_1 CAU73C_1 CAU83_1
1 0,
0, CLVS
1
e110, CAU4A_1 CLAU
0,
1
e100, CAU4B_1
1 Tiennghi
e90, CAU4C_1 1
1
e8 CAU4D_1
0,
CLTTTK
CLCN
1
Kt qu o ph hp ca m hnh nh sau:
Giaitri
TAPCHI 0, 0, 0, 0,
0, 0, 0,
e18 e19 e20 e21
1 1 1 1 e22 e23 e24
1 1 1
CAU4E_1 CAU4F_1 CAU4G_1 CAU4H_1
1 0, CAU73A_1 CAU73B_1 CAU73C_1
1 0,
0, CLVS
1
e110, CAU4A_1 CLA
0,
1
e100, CAU4B_1
1 Tiennghi
e90, CAU4C_1 1
1
e8 CAU4D_1
0,
CLTTTK
CLCN
1
Kt qu o s ph hp ca m hnh nh sau:
RMSEA LO 90 HI 90 PCLOSE
HOELTER HOELTER
.05 .01
479 507
Trong m hnh cu trc cc nhn t CLCN; CLVS; CLA; CLU; Gii tr;
Tin nghi; CLTT l bin kt qu. M hnh cu trc nh sau:
150
0, 0, 0, 0,
e14 e15 e16 e17
1 1 1 1
CAU102_B CAU102_C CAU102_D CAU102_A
1
0,
Giaitri
0, 0, 0, 0,
0, 0, 0,
e18 e19 e20 e21
1 1 1 1 e22 e23 e24
TAPCHI 1 1 1
CAU4E_1 CAU4F_1 CAU4G_1 CAU4H_1
1 0, CAU73A_1 CAU73B_1 CAU73C_1
1 0,
0, CLVS
1
e110, CAU4A_1 CLA
0,
1
e100, CAU4B_1
1 Tiennghi
e9 0, CAU4C_1 1
1
e8 CAU4D_1
0,
CLU
CLCN CLTT
1
1
0,
Giaitri
0, 0, 0,
e18 e19 e20
1 1 1
TAPCHI
CAU4E_1 CAU4F_1 CAU4G_1
1 0, CAU73C_1
0, CLVS
1
e110, CAU4A_1
0,
1
e100, CAU4B_1
1 Tiennghi
e9 0, CAU4C_1 1
1
e8 CAU4D_1
0,
CLU
CLCN CLTTTK
1
0, 1
CAU5I_1 CAU5B_1 CAU5H_1 CAU5D_1 CAU5E_1
e35
1 1 1 1 1
0, 0, 0, 0, 0,
e5 e4 e3 e2 e1
Trong m hnh ny cht lng tip vin (CLCN) c phn nh qua 5 bin
quan st trc tip l:
Cau5e_1: Lun sn sng phc v khi qu khch yu cu
Cau5d_1: Thi nghim tc khi lm vic
Cau5h_1: Tnh chuyn nghip khi lm vic
Cau5b_1: S nh nhn, lch s khi giao tip
Cau5i_1: Hin din thng xuyn trong sut chuyn bay
Cc h s hi qui cho thy cc bin ny u c mc hi qui gn nh tng
ng nhau cho thy tm quan trng nh nhau ca cc bin ny khi khch hng
nh gi cht lng tip vin. Tuy nhin, cc tiu ch thi nghim tc; s nh nhn
lch s; v lun sn sang phc v c h s hi qui cao hn, cho thy dng nh khch
hng quan tm n cc nhn t ny nhiu hn khi nh gi v cht lng tip vin. Kt
lun ny kh trng hp vi kt qu ca m hnh hi qui bi phn trn.
Nhn t Tin nghi c o bng cc bin sau:
Cau4a_1: S rng ri, thoi mi ca gh ngi
Cau4b_1: ng thn gh
Cau4c_1: Mc tin li khi s dng cc thit b ti gh ngi
Cau4d_1: S rng ri ca ch chn
H s hi qui ca cc bin ny cng khng chnh lch nhau nhiu, tuy nhin
cao nht l s rng ri ca gh ngi.
Nhn t cht lng v sinh c o bng cc bin
Cau4e_1: S sch s trong khoang hnh khch
Cau4g_1: S sch s trong bung v sinh
Trong hai nhn t ny s sch s trong bung v sinh c h s hi qui cao
hn, th hin s cm nhn ca hnh khch i vi cht lng v sinh.
Nhn t gii tr
Cau102a_1: Kh nng la chn chng trnh phim theo s thch
Cau102b_1: Cht lng m thanh, hnh nh trnh chiu
Cau 102c_1: Kh nng la chn knh m thanh theo s thch
Cau102d_1: Cht lng m thanh phc v
Trong bn bin ny h s hi qui ca cht lng m thanh, hnh nh v la
154
chn knh theo thch c h s hi qui cao hn, cho thy cc tiu ch hnh khch
ch trng khi nh gi v cht lng gii tr trn my bay.
Nhn t cht lng thc n ch cn li mt ch bo c chp nhn l
cau73c Hng v thc n
Nhn t cht lng ung c o bng mt ch bo l cht lng
chung ca ung cau86
Nhn t sch bo tp ch c o bng mt ch bo cht lng chung ca
tp ch cau96.
Vic cc bin tim n c hip phng sai cao cho thy c nhiu kh nng cc
bin ny u l kt qu ca cng mt nguyn nhn no . T gi thuyt ny tc gi
thit lp mt m hnh cu trc khc trong tt c cc bin tim n l kt qu
ca cng mt nhn t tim n, c gi l nhn t tim n cp hai, v cht lng
tng th cng l kt qu ca nhn t ny.
0, 0, 0, 0,
e14 e15 e16 e17
1 1 1 1
CAU102_B CAU102_C CAU102_D CAU102_A
1
0 0, 1
0, 1
e29 Giaitri e40
0, 0, 0,
0, 0, 0,
e18 e20 e21
1 1 1 e22 e23 e24
TAPCHI 1 1 1
CAU4E_1 CAU4G_1 CAU4H_1
1 0 CAU73A_1 CAU73B_1 CAU73C_1
0, 1 1 0
0, 1 CLVS
1 e43
e110, CAU4A_1 CLA
0 0, 1
1 0,
e100, CAU4B_1 0,
1 Tiennghi e42
e9 0, CAU4C_1 1 0, 1 XYZ e25
1 1
e8 CAU4D_1 e41
0
CLU
CLCN CLTTTK
1
0, 1
CAU5I_1 CAU5B_1 CAU5H_1 CAU5D_1 CAU5E_1 e35
1 1 1 1 1
0, 0, 0, 0, 0,
e5 e4 e3 e2 e1
RMSEA LO 90 HI 90 PCLOSE
.072 .067 .076 .000
im bnh
qun lch chun
cau39 N (Mean) (Std. Deviation)
Cau4a_1 0 575 5.043 1.4688 .0613
Kt qu tnh cht lng bnh qun ca cc bin quan st c cho thy nhm
2 l nhm tng hi lng vi VNA hoc c ngi quen gii thiu cho im cao
159
Tm tt chng 3
in khng c nh hng trc tip n cht lng chung m nh hng thng qua
cht lng th tc ra my bay. iu ny c ngha l mc hnh khch nh gi
cht lng dch v check-in s nh hng n s nh gi ca h v cht lng qu
trnh ra my bay. Vic hnh khch nh gi qu trnh ra my bay cao hay thp s
nh hng n s nh gi cht lng chung. Nh vy c th kt lun cm nhn v
cht lng ca hnh khch v tng bc trong ton b qui trnh cung ng dch v
c lin quan mt thit vi nhau, v s hi lng ca bc ng trc s quyt nh
mc hi lng ca bc tip theo. Do vy khng th c mc nh gi v cht
lng chung cao nu hnh khch khng nh gi cao v mt bc no trong qui
trnh. i vi dch v mt t, bc u tin trong qui trnh l hot ng check-in
bao gm nhn vin check-in v thi gian xp hng cng nh trt t ti khu vc xp
hng. Cht lng cm nhn ti bc ny s c nh hng n cht lng cm nhn
v ton b qui trnh tip theo.
6. Nhn t cht lng check-in c h s hi qui vi cht lng th tc ra
my bay l 0.871, c ngha l cht lng check-in tng ln 1 im s lm cho cht
lng th tc ra my bay tng thm c 0.87 im. H s hi qui gia cht lng
th tc ra my bay v cht lng tng th l 0.933, c ngha l cht lng ca th
tc ra my bay tng thm c 1 im s dn n cht lng chung tng thm c
0.933 im. Nh vy c th thy c s nh hng gin tip ca cht lng
check-in i vi cht lng tng th.
i vi dch v trn khng
7. S nhit tnh chu o ca tip vin c nh hng ln nht n cht lng
chung ca dch v trn khng. Tip theo l cht lng m thanh hnh nh ca cc
chng trnh gii tr trn my bay, sau l cht lng ung v s sch s ca
gh ngi. Cui cng l hng v mn n v s tin li ca thit b ti gh ngi.
8. M hnh nghin cu cc nhn t nh hng n cht lng tng th ca
dch v trn khng c chia thnh cc nhn t thuc cht lng chc nng (cht
lng tip vin) v cht lng k thut l mt m hnh ph hp nghin cu cht
lng trn khng.
163
Ba nhn t cht lng ung, cht lng tp ch v cht lng tng th cha
c tp hp o tt do ngay t trc iu tra mi nhn t ny ch c o bng mt
ch bo thay v mt tp hp ch bo.
11.Trong cc nhn t nh hng n cht lng tng th trn khng cht
lng tip vin c nh hng ln nht, sau l cht lng gii tr, tip theo l cht
lng ung, tin nghi; cht lng v sinh v cui cng l cht lng tp ch v
hng v thc n. Nh vy i vi c dch v mt t v dch v trn khng cht
lng ca i ng nhn vin v tip vin u c nh hng rt ln n nh gi
chung v cht lng tng th.
12. Cc nhn t cht lng tip vin, gii tr, ung, tin nghi, v sinh, tp
ch v hng v thc n c quan h tng quan rt cht ch vi nhau, do vy mc
d mc nh hng ca tng nhn t n cht lng cui cng c th khc nhau,
song khng th ch tp trung vo nng cao cht lng ca tip vin m b qua cc
yu t khc nh cht lng v sinh, ung.
13. nh gi ca khch hng hon ton khng khch quan . iu ny c
khng nh qua hip phng sai gia cc nhn t cao, chng t rng vic hnh
khch nh gi cao hoc thp mt nhn t u tin khch hng tri nghim trong
qu trnh thc hin dch v nhiu kh nng s dn n vic hnh khch nh gi cc
nhn t tip theo cng cao hoc thp ch khng phi do cc tiu chun k thut
khch quan quyt nh.
14. Vic khch hng khng khch quan cn c quan st thy thng qua
vic nhng khch hng hi lng vi VNA hoc c bn b hoc ngi quen
gii thiu v VNA c nh gi cao hn hn so vi nhng ngi cha tng i VNA
hoc tng i nhng khng hi lng vi VNA. Nh vy cm gic yu ght
mang tnh nh kin ca hnh khch trc khi tri qua dch v c nh hng rt ln
n nh gi ca hnh khch v cht lng dch v.
Mt s kin ngh cho VietnamAirlines
1.Trong cc cuc iu tra th trng v phn tch kt qu, VNA thng tp
trung vo phn tch bin nh gi cht lng chung nh mt ch tiu duy nht o
165
cht lng tng th. Tuy nhin mc tiu ca VNA l o s hi lng ca hnh khch,
v s hi lng ca hnh khch s dn n vic hnh khch tip tc s dng dch v
ca VNA. Do vy, VNA nn o mc hi lng ca hnh khch, v tp hp o
ca nhn t ny gm c ba ch bo thay v mt ch bo. Tp hp ch bo l Mc
hi lng chung vi dch v; gii thiu vi bn b ngi thn v tip tc bay
vi VNA . Tt c cc ch bo u c o bng thang o Likert t 1-5 hoc t 1-7.
2. Tp hp ch bo o cht lng sch bo tp ch kh y , tuy nhin cn
b sung cu hi v s ph hp ca ngn ng trong cc tp ch v sch bo .
Hin nay cc ch bo ny ang c o bng cc thang o khc nhau (c,
khng v Likert), do vy khng th a vo tp hp ch bo nh gi cht
lng sch bo.
3. Tp hp ch bo cho ung nn c b sung thm cu hi v s a
dng trong cc la chn v ung. Nh vy tp hp o s gm 3 ch bo i) c
nhiu la chn cho ung; ii) cht lng ung v iii) c cung cp ung
ng la chn. Tt c ba ch bo ny c o bng thang Likert t 1-5 hoc 1-7.
4. Dch v mt t cn bao gm c phng ch cho VIPs v khch hng
thng gia v cc tin nghi. VNA nn c phiu thit k ring cho khch hng
thng gia trong c thm cc ch bo o tin nghi phng cho khch VIPs.
5. Tp hp cc ch bo o cc nhn t khc (check-in; th tc ra my bay;
tin nghi ch ngi trn my bay; v sinh, tip vin; cht lng n, gii tr) l ng
tin cy v c th tip tc s dng trong cc cuc nghin cu trong tng lai.
6. VNA c th p dng cc phng php v cc m hnh o v m hnh cu
trc trn nghin cu cc nhn t nh hng cht lng dch v trong tng lai.
7. T kt qu phn tch d liu cho thy VNA cn t trng tm vo vic o
to nhn vin mt t v tip vin. S nh nhn lch s, chu o, tnh chuyn nghip
c nh hng ln nht n cht lng chung. Cc m hnh cu trc cng cho thy
cht lng chc nng (tip vin) c nh hng rt ln n cht lng chung.
8. i vi dch v mt t check-in l bc u tin hnh khch tri
nghim v nh kt qu phn tch trn, nh gi v check-in c nh hng ti ton
166
KT LUN CHUNG
1. Trn Phng Lan (2003), Tng cng nng lc cnh tranh thng qua lin
kt ngnh, Tp ch Kinh t pht trin, S 78, thng 12/2003, H Ni.
2. Trn Phng Lan (2004), Cht lng dch v v mt s phng php qun
l cht lng dch v ang c p dng trn th gii, Tp ch Kinh t pht
trin, S 84, thng 6/2004, H Ni.
3. Trn Phng Lan (2007), Mt s vn c bn trong quan nim hin i v
qun tr cht lng dch v, Tp ch Kinh t pht trin, S 122, thng
8/2007, H Ni.
4. Trn Phng Lan (2007), Bin tim n v ng dng trong nghin cu cc
nhn t nh hng n s hi lng ca khch hng, Tp ch Thng mi, S
19, thng 8/2007, H Ni.
171
13.Edwards, J.R & Bagozzi, R.P. (2000). On the nature & direction of
relationships between construct and measures. Psychological Methods
14.Fornell, C. and Larcker, D.F.(1981). Evaluating Structural Equation
Modelling in Marketing and Consumer research: A review. International
Journal of research in marketing
15.Ganesh, Arnolds & Reynolds (2000), Understanding the customer base of
service providers:An examination of differences between switchers and
stayers, Journal of marketing. Vol 64, 65-67
16.Gower Publishing (1994), Gower handbook of quality management. Dennis
Lock, editor. Brookfield, VT
17.Hair, Jr.J.F., Anderson, R.E. , Tatham, R.L. and Black, W.C.(1998).
Mutivariate data analysis, 5th ed. Upper Saddle River:NJ. Prentice Hall
18.Joreskog KG (1969), Ageneral approach to confirmary maximum likehood
factor analysis. Psychometicka 34
19.Kenny, D.C (1979). Correlation and Causality. New York: Wiley
20.Lewis, B.R. (1989), "Quality in the service sector: a review", International
Journal of Bank Marketing, Vol. 7 No.5
21.Lewis, Robert C. and Bernard H. Booms (1983), "The Marketing Aspects of
Service Quality", in Emerging Perspectives on Services Marketing, L. Berry,
G. Shostack and G. Upah, eds., Chicago:American Marketing, pp. 99-107
22..Mac Callum RC, AustinJT (2000). Applications of structural equation
modeling in psychological research. Anunu.Rev. Psycho. 51
23.Melville (1995), The transition to customer service: the IT department
challenge, Managing Service Quality. Vol 18
24.Mohr, Kathrin. "Service Works from the Inside Out" Making, Serving,
Keeping Customers, October 12, 1992
25.Nunnally JC. (1978). Psychometric Theory. New York:McGraw Hill
26.Parasuraman, A., et al. "A Conceptual Model of Service Quality and its
Implications for Future Research." Journal of Marketing, Fall 1985
173
PH LC I
175
176
177
178
179
180
181
182
183
PH LC II
184
cau4e Equal
_1 variances .004 731 .000 -.6030 .1075 -.8141
assumed
Equal
variances not 297.601 .000 -.6030 .0962 -.7923
assumed
cau4f_ Equal
1 variances .000 731 .000 -.6244 .1117 -.8437
assumed
Equal
variances not 331.222 .000 -.6244 .0944 -.8102
assumed
cau4g Equal
_1 variances .029 731 .000 -.4859 .1158 -.7132
assumed
Equal
variances not 273.060 .000 -.4859 .1090 -.7005
assumed
cau4h Equal
_1 variances .001 731 .000 -.7495 .1109 -.9673
assumed
Equal
variances not 307.988 .000 -.7495 .0974 -.9411
assumed
cau4i_ Equal
1 variances .000 731 .000 -.5526 .0997 -.7483
assumed
Equal
variances not 327.756 .000 -.5526 .0847 -.7192
assumed
cau5a Equal
_1 variances .002 731 .000 -.6867 .1083 -.8994
assumed
Equal
variances not 302.458 .000 -.6867 .0960 -.8757
assumed
cau5b Equal
_1 variances .000 731 .000 -.6720 .1048 -.8777
assumed
Equal
variances not 337.774 .000 -.6720 .0877 -.8446
assumed
197
cau5c Equal
_1 variances .000 731 .000 -.7404 .1098 -.9560
assumed
Equal
variances not 342.966 .000 -.7404 .0913 -.9199
assumed
cau5d Equal
_1 variances .003 731 .000 -.6029 .1028 -.8047
assumed
Equal
variances not 329.350 .000 -.6029 .0871 -.7743
assumed
cau5e Equal
_1 variances .006 731 .000 -.6020 .1059 -.8099
assumed
Equal
variances not 298.296 .000 -.6020 .0946 -.7882
assumed
cau5f_ Equal
1 variances .015 731 .000 -.3934 .0933 -.5765
assumed
Equal
variances not 328.670 .000 -.3934 .0792 -.5491
assumed
cau5g Equal
_1 variances .003 731 .000 -.4235 .0927 -.6055
assumed
Equal
variances not 312.114 .000 -.4235 .0808 -.5825
assumed
cau5h Equal
_1 variances .000 731 .000 -.5406 .1012 -.7393
assumed
Equal
variances not 337.962 .000 -.5406 .0847 -.7072
assumed
cau5i_ Equal
1 variances .002 731 .000 -.5695 .1024 -.7705
assumed
Equal
variances not 334.013 .000 -.5695 .0862 -.7391
assumed
198
cau5j_ Equal
1 variances .011 731 .000 -.5695 .1055 -.7766
assumed
Equal
variances not 309.598 .000 -.5695 .0923 -.7512
assumed
cau5k Equal
_1 variances .000 731 .000 -.6285 .0945 -.8140
assumed
Equal
variances not 357.337 .000 -.6285 .0770 -.7800
assumed
cau73 Equal
a_1 variances .556 731 .026 -.2510 .1124 -.4717
assumed
Equal
variances not 242.996 .030 -.2510 .1148 -.4771
assumed
cau73 Equal
b_1 variances .872 731 .000 -.3891 .1047 -.5946
assumed
Equal
variances not 257.368 .000 -.3891 .1026 -.5910
assumed
cau73 Equal
c_1 variances .208 731 .003 -.3248 .1077 -.5362
assumed
Equal
variances not 250.138 .003 -.3248 .1076 -.5368
assumed
cau86 Equal
_1 variances .763 731 .000 -.4527 .0972 -.6436
assumed
Equal
variances not 253.400 .000 -.4527 .0963 -.6423
assumed
cau96 Equal
_1 variances .071 731 .000 -.5569 .0972 -.7478
assumed
Equal
variances not 247.546 .000 -.5569 .0979 -.7498
assumed
199
cau10 Equal
2a_1 variances 1.000 731 .020 -.2525 .1087 -.4659
assumed
Equal
variances not 261.908 .017 -.2525 .1052 -.4597
assumed
cau10 Equal
2b_1 variances .191 731 .000 -.5298 .1316 -.7882
assumed
Equal
variances not 282.664 .000 -.5298 .1213 -.7686
assumed
cau10 Equal
2c_1 variances .578 731 .000 -.4756 .1263 -.7236
assumed
Equal
variances not 268.524 .000 -.4756 .1203 -.7124
assumed
cau10 Equal
2d_1 variances .974 731 .000 -.4781 .1212 -.7160
assumed
Equal
variances not 268.400 .000 -.4781 .1154 -.7053
assumed
CLTT Equal
TK variances .061 731 .000 -.6295 .1105 -.8465
assumed
Equal
variances not 294.859 .000 -.6295 .0994 -.8251
assumed