Professional Documents
Culture Documents
TS 15 EN 1213 - 2005 Vanalar PDF
TS 15 EN 1213 - 2005 Vanalar PDF
TS 15 EN 1213 - 2005 Vanalar PDF
TURKISH STANDARD
TS 15 EN 1213
Nisan 2005
Bu standard oluturan Hazrlk Grubu yesi deerli uzmanlarn emeklerini; tasarlar zerinde grlerini
bildirmek suretiyle yardmc olan bilim, kamu ve zel sektr kurulular ile kiilerin deerli katklarn
kranla anarz.
TSEK
Kalite Uygunluk Markas (TSEK Markas)
TSEK Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin henz Trk Standard
olmadndan ilgili milletleraras veya dier lkelerin standardlarna veya Enstit tarafndan kabul edilen
teknik zelliklere uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk
Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.
DKKAT!
TS iareti ve yannda yer alan say tek bana iken (TS 4600 gibi), mamuln Trk Standardna uygun
retildiine dair reticinin beyann ifade eder. Trk Standardlar Enstits tarafndan herhangi bir
garanti sz konusu deildir.
n sz
Bu standard; CEN tarafndan kabul edilen EN 1213 (1999) standard esas alnarak TSE Makina Hazrlk
Grubunca TS 15 (1992)nin revizyonu olarak hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun 19 Nisan 2005
tarihli toplantsnda Trk Standard olarak kabul edilerek yaymna karar verilmitir.
indekiler
0 Giri ........................................................................................................................................................... 1
1 Kapsam...................................................................................................................................................... 1
2 Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar ............................................................................................ 1
3 Tarif............................................................................................................................................................ 2
4 Snflandrma............................................................................................................................................. 3
4.1 Genel................................................................................................................................................... 3
4.2 Anma ls (DN)............................................................................................................................... 3
4.3 Debi ..................................................................................................................................................... 3
4.4 U balantlar ..................................................................................................................................... 3
5 Ksa gsterili ........................................................................................................................................... 5
6 Malzemeler ................................................................................................................................................ 5
6.1 Kimyasal ve hijyenik zellikler............................................................................................................. 5
6.2 Gvde malzemeleri ............................................................................................................................. 5
7 Deneyler ve zellikler............................................................................................................................... 5
7.1 Genel................................................................................................................................................... 5
7.2 Mekanik zellikler ve deneyler ............................................................................................................ 6
7.3 Hidrolik deneyler ve zellikler.............................................................................................................. 8
7.4 Akustik deneyler ve zellikler .............................................................................................................. 9
7.5 Dayankllk deneyi ............................................................................................................................ 10
8 Tasarm zellikleri .................................................................................................................................. 10
9 aretleme................................................................................................................................................ 11
ICS 23.060.20; 91.140.60 TRK STANDARDI TS 15
EN 1213/Nisan 2005
0 Giri
nsanlarn tketimi iin amalanan su kalitesi zerinde bu standardn kapsamndaki sebep olduu muhtemel
olumsuz etkiler hakknda:
1) Bu standard, EFTA veya AB yesi lkelerin herhangi birinde, bu mamllerin snrlama olmadan kullanlp,
kullanlmamas ile ilgili hibir bilgi vermez.
2) Dorulanabilir Avrupa kriterlerinin kabulne kadar bu standardn zellikleri ve/veya kullanm hakkndaki
mevcut ulusal mevzuatn uygulamada olacana dikkat edilmelidir.
1 Kapsam
Bu standard, binalarda ime suyu temini iin kullanlan, bakr alaml stop vanalarn,
Tasarm ve malzeme zelliklerini,
Mekanik, hidrolik ve akustik zelliklerini,
Deney metotlarn
aretlemesini
kapsar.
Bu standard,anma boyutlar DN 10 il DN 100 olan, anma basnc PN 10a , binalara datm scakl 65 oC
a kadar olan iilebilir su temini iin kullanlan ncelikle bakr alaml stop vanalara uygulanr.
Scakln, en fazla 1 saati gememek zere scakln 95 oC a kadar kmasna belirli zamanlarda
msaade edilebilir.
Uygulama in uygunluu dorulanabildii takdirde dier metalik malzemeler de kullanlabilir.
Bu standard , ayrca ilve aksesuarl stop vanalara da uygulanr.
Bu standard, zellikle shh tesisat bataryalarn veya dier shh tesisat cihazlarn tesisattan ayrmak iin
tasarmlanm dzenleyici veya servis vanalarna uygulanmaz.
1) TSE NOTU : Atf yaplan standardlarn TS numaras ve Trke ad 3. ve 4. kolonda verilmitir. iaretli
olanlar ngilizce metin olarak baslan Trk Standardlardr .
1
ICS 23.060.20; 91.140.60 TRK STANDARDI TS 15
EN 1213/Nisan 2005
3 Tarif
Bu standardn amac iin aadaki tarif uygulanr..
Stop vana : El ile kumandal ama kapama mekanizmas dorusal hareket eden ve conta oturma yzeyi su
ak ynne ters ynde uzunlamasna vana. Boru hattndaki suyun aknn tamamen
nlenmesini salar.
2
ICS 23.060.20; 91.140.60 TRK STANDARDI TS 15
EN 1213/Nisan 2005
4 Snflandrma
4.1 Genel
Stop vanalar, anma lsne (DN), debisine ve u balantsna gre snflandrlmaldr.
4.3 Debi
Madde 7.3.3teki izelge 7ye gre :
Debi snf [s1] VA (dz ve dik tip stop vanalar) ve
Debi snf VB (eik tip stop vanalar)
dir.
4.4 U balantlar
Tipik u balantlar, izelge 1de tarif edilmitir.
3
ICS 23.060.20; 91.140.60 TRK STANDARDI TS 15
EN 1213/Nisan 2005
a) ISO 7/1e gre i A Rp 3/8 Rp 1/2 Rp 3/4 Rp 1 Rp1 1/4 Rp1 1/2 Rp 2 Rp2 1/2 Rp 3 Rp 4
vidal
1)
Tip
b) ISO 7/1e gre d A R 3/8 R 1/2 R 3/4 R1 R1 1/4 R1 1/2 R2 Rp2 1/2 R3 R4
vidal
1)
Tip
A G1 1/4B G1 1/2B
d) ISO 228/1e gre G3/8B G1/2B G1B G1 3/4B G2B G2 1/2B G3B G4B
fatural d vidal G2 3/8B
f) EN 1254 - 1e gre
d lehim ulu A 12 15/18 22 28 35 42 54 76,1 88,9 108
1) Referans l
4
ICS 23.060.20; 91.140.60 TRK STANDARDI TS 15
EN 1213/Nisan 2005
5 Ksa gsterili
Stop vanann ksa gsterilii aadakileri kapsar ,
Tipi ve malzemesi,
Debi snf,
Anma ls DN,
U balantlar,
Akustik grubu,
Bu standardn numaras.
rnek:
Eik tip bakr alaml stop vana, debi snf VB. DN 25 her iki taraf Rp1 i vidal, akustik grup 1,
TS 15 EN 1213
6 Malzemeler
6.1 Kimyasal ve hijyenik zellikler
ilebilir su ile temas eden btn malzemeler, suyun kalitesi, grn, kokusu ve tadnda herhangi bir
bozulmaya yol amamaldr.
Malzemeler, birinci paragrafta verilen ve tavsiye edilen snrlar ierisinde stop vanann almasn olumsuz
etkileyecek bir deiiklie maruz kalmamaldr.
Basn altndaki paralarn kullanm snrlarna dayanabilmelidir. Yetersiz korozyon mukavemeti olan
malzemelere ilave koruma salanmaldr.
%10dan fazla inko ieren bakr - inko alamlar, inkosuzlatrmaya msait suya maruz kaldnda
inkosuzlamaya tbi tutulur. inkosuzlama mukavemetli malzemelerden yaplm mamullerin kullanmnn
istendii lkelerde mamuller , herhangi bir ynde 200m den daha az bir inkosuzlama derinliini
salamal, EN ISO 6509a uygun olarak deneye tbi tutulmal ve Madde 9a uygun olarak iaretlenmelidir.
7 Deneyler ve zellikler
7.1 Genel
Belirtilen deneyler, tip deneyleri (lboratuvar deneyleri) olup retim esnasnda yaplan kalite kontrol deneyleri
deildir.
Madde 7.2.1den Madde 7.2.3e kadar olan deneyler ayn stop vanas zerinde, bu standarddaki sra ile
uygulanmaldr.
5
ICS 23.060.20; 91.140.60 TRK STANDARDI TS 15
EN 1213/Nisan 2005
7.2.1.1 Prensip
Bu deney, stop vanann uygulanan bir momente dayanabildiini dorular.
7.2.1.2 Deney
Szdrmazlk contas, ayn llere sahip metal bir halka ile deitirilir.
Stop vana, ekil 4te gsterilen rijit bir tertibat ile tutulur. Varsa salmastra grubu srtnme direncini azaltmak
iin gevetilir.
izelge 3te verilen moment deerleri, bir moment anahtar yardmyla kapatma ynnde (30+3)s sre ile
uygulanr.
1 Moment anahtar
6
ICS 23.060.20; 91.140.60 TRK STANDARDI TS 15
EN 1213/Nisan 2005
DN 10 15 20 25 32 40 50 65 80 100
Nm olarak 101 101 151,5 202 252,5 303 303 353,5 353,5 404
Mt momenti
7.2.1.3 zellikler
Stop vana (30+3)s sre ile uygulanan momente herhangi bir krlma veya atlama olmakszn dayanmaldr.
Herhangi bir ekil deitirme, stop vanann ilev ve szdrmazln etkilememelidir.
7.2.2.1 Prensip
Bu deney, stop vanann, uygulanan bir eilme momenti altndaki eilme dayanmn dorular.
7.2.2.2 Deney
Stop vana, deney tertibatna ekil 5te gsterildii gibi balanr. Stop vana giriine prEN 10255e uygun (orta
seri), (1000+10/0) mm uzunlukta ve stop vana ile ayn anma lsnde bir elik boru balanr.
izelge 4te verilen F kuvveti elik borunun ucuna eilme momenti oluturmak iin (30+0)s sre ile uygulanr.
1 elik boru
2 Stop vana
DN 10 15 20 25 32 40 50 65 80 100
F (N olarak) * 50 75 95 150 190 220 310 400 500 600
a ( mm olarak) * 10 15 20 25 32 40 50 65 80 100
* Sapma snr % +10/0
7.2.2.3 zellik
Stop vana, uygulanan eilme momentine (30+3)s sre ile herhangi bir krlma veya atlama olmakszn
dayanmaldr. Herhangi bir ekil deitirme, stop vanann ilev ve szdrmazln etkilememelidir.
7
ICS 23.060.20; 91.140.60 TRK STANDARDI TS 15
EN 1213/Nisan 2005
7.3.1 Szdrmazlk
7.3.1.1 Prensip
Bu deney, souk su basnc altndaki ama kapama mekanizmasnn ve stop vana komplesinin souk su
basnc altndaki szdrmazln dorular.
7.3.1.2 Deney
Stop vana, izelge 5te belirtilen statik basnlar salayabilecek bir deney tertibatna balanr.
Deney 1 iin, stop vana izelge 3te verilen deerlerden daha byk olmayan moment uygulanarak kapatlr.
Stop vanaya, (60+5/0)s sre ile izelge 5te belirtilen basnlar uygulanr.
7.3.1.3 zellik
Stop vana izelge 5te belirtilen statik basnlar ve srelerde szdrmamaldr.
7.3.2.1 Prensip
Bu deney, stop vanann souk su kullanlarak uygulanan hidrolik basnca dayanabildiini dorular.
7.3.2.2 Deney
Vana, izelge 6da belirtilen statik basnlar salayabilen,deney tertibatna balanr.
Vanaya, ama kapama mekanizmas ak ve k kapal olarak (10+1/0) dakika sre ile (2,5+0,1) MPa
[(25+1) bar ] basn uygulanr.
7.3.2.3 zellik
Stop vana, izelge 6da belirtilen statik basn ve srede herhangi bir kalc ekil deitirme, atlama veya
krlma gstermemelidir.
7.3.3 Ak kapasitesi
7.3.3.1 Prensip
Bu deney, stop vanann en az debiyi 0,01 MPa (0,1 bar) basn kayb ile verdiini dorular.
8
ICS 23.060.20; 91.140.60 TRK STANDARDI TS 15
EN 1213/Nisan 2005
7.3.3.2 Deney
Stop vana, ekil 6da gsterilen deney tertibatna balanr.
Stop vanann ak karakteristii incelenirken, deney tertibatnda meydana gelen basn kayplar hesaba
katlr.
DN 10 15 20 25 32 40 50 65 80 100
Debi snf VA 1,10 0,20 0,40 0,70 1,20 1,60 2,70 4,50 6,70 8,50
Debi snf VB 0,25 0,50 1,00 1,75 3,00 4,00 6,75 11,0 16,0 22,00
7.4.1 Prensip
Stop vanalarn akustik gruplarn snflandrmaktr (I, II veya snflandrlmam).
7.4.2 Deney
Balama ve altrma artlar, EN ISO 3822-3de belirtilen zelliklere uygun olmaldr.
9
ICS 23.060.20; 91.140.60 TRK STANDARDI TS 15
EN 1213/Nisan 2005
dB(A) olarak ses basn seviyesi Lap, 0,3 MPa (3 bar) ak basncnda ve izelge 8de belirtilen debide tayin
edilmelidir.
DN 10 15 20 25 32
V (l/s) 0,2 0,5 0,8 1,3 2,0
7.4.3 zellikler
zellikler, izelge 9da belirtilmitir.
7.5.1 Prensip
Bu deney, salmastra grubunun belirli sayda ama ve kapama ilemine tbi tutulmasyla, ama kapama
mekanizmasnn mekanik dayanklln dorular.
7.5.3 Deney
Stop vana, EN 200de tarif edilen otomatik deney tehizatna balanr
(2,5 0,5) Nmlik kapama momenti uygulanr. Stop vana kapal durumda iken, statik basn 0,2 MPa ile 0,4
MPa (2 bar ile 4 bar) aras bir deere ayarlanr.Stop vana ak durumda iken, debi 0,066 l/s ile 0,1 l/s (4 l/d
ila 6 l/d) arasndaki bir deere reglatr vanas (deneydeki stop vanadan sonra) ile ayarlanr.
Stop vana, bu ilemden sonra belirtilen kapama momenti ile almyorsa, deneyin artlar yerine
getirilmemi saylr.
7.5.4 zellikler
Szdrmazlk veya fonksiyonda bozulma meydana gelirse deney durdurulmaldr.
8 Tasarm zellikleri
Salmastra grubu, stop vanay sistemden skmeden sklebilmelidir.
10
ICS 23.060.20; 91.140.60 TRK STANDARDI TS 15
EN 1213/Nisan 2005
9 aretleme
Stop vanalar, aadaki bilgiler ile kalc olarak iaretlenmelidir :
malatnn ad veya markas,
Anma ls (DN...),
Normal ak ynn gsteren ok,
Akustik grubu,
inkosuzlama mukavemetli malzeme kullanmnn gerekmedii mamul kullanlan lkelerde EN ISO
6509a gre inkosuzlama mukavemetli rnler ile inko ihtiva etmeyen rnlerin DR ile
iaretlenebilmesine msaade edilir,
inkosuzlama mukavemetli malzeme kullanmnn gerektii mamul kullanlan lkelerde, inkosuzlama
mukavemetli rnler ile inko ihtiva etmeyen rnler DR ile iaretlenmelidir.
11