DNG MNH YU THNG

12 Bi ging ca Mc S M.L King

do Lm Andr Trn Hu Phng, OFM chuyn ng
Ngun: www.nguoitinhuu.com
"Ti khng lu tm n nhng ngi khng thch iu m ti ni v o
c. Ti khng n nhng ngi ch trch ti trong mc x lun. Ti
khng quan tm n nhng g ngi da trng hay ngi da en ph bnh
ti. Ti s gn b vi iu tt p nht. Trong mt s tnh hung, ngi
nht gan hi: "C an ton khng?". Ngi th on hi: "C sng sut
khng?". Ngi t ph hi: "C c i m hn khng?". V n lc
mt mn trung thnh ca Cha Gisu phi c quan im khng phi v
an ton, sng sut hay c u i m ch bi v iu ng."

1. Li Ni u
2. Tinh Thn Kin Vng V Con Tim Du Hin
3. Tr Thnh Ngi Thn Cn Tt Lnh
4. Yu Thng Bng Hnh ng
5. Yu K Th
6. Na m C Ngi G Ca
7. K Ngu Ngc
8. S D Phi Thy Trn B Bin
9. Ba Chiu Kch ca Mt Cuc i Ton Vn
10. Nhng c M Khng Thnh Hin Thc
11. Con Ngi L G?
12. iu M Thin Cha C Th Lm c
13. Phng Thuc Cha Tr S Hi
14. Tr Li Mt Cu Hi Gy Nhiu Bi Ri
15. Thay Li Kt

LI NI U
"Ch c tnh yu Kit gio mi c th em li tnh huynh i ng. u
tranh bt bo ng, l iu ngi ta s chiu theo m xt x chng ta.
Ngi dng mnh ch thc l ngi c th ng ln bo v cc quyn ca
mnh m khng n ming tr ming"
Mc s Martin Luther King nhn c Gii Nobel Ha Bnh nm 1964.
Trong nm ny, Tp ch Time (Hoa K) bu chn ng l "Nhn Vt Tiu
Biu Nm 1964" v Hip Hi Cng Gio c v s cng tc gia cc chng
tc cng trao tng ng "Gii John Kennedy 1964".
Ngy nay khng ai l khng bit n cc hot ng ca Martin Luther King.
Hin Php Hip Chng Quc Hoa K cng nhn s bnh ng ca mi
cng dn thuc cc chng tc khc nhau. Mc s Martin Luther King

1
hot ng mt cch tch cc, c khi rm r s bnh ng ny tr thnh
hin thc trong thc t i sng. Nhng iu lm cho Mc s Martin Luther
King c th gii bit n v ngng m tin vn chnh l tinh thn thc
y ng hnh ng v phng php ng la chn a cuc u tranh n
thnh cng.
Cch y su nm, cc ngi da trng qu khch t bom ph hy ngi
nh ca Mc s Martin Luther King. ng tuyn b: "Ch c tnh yu Kit
gio mi c th em li tnh huynh i ng. u tranh bt bo ng,
l iu ngi ta s chiu theo m xt x chng ta. Ngi dng mnh ch
thc l ngi c th ng ln bo v cc quyn ca mnh m khng n
ming tr ming".
Ngi ta ngh n Gandhi... V tht vy, Martin Luther King l mt mn
ca Gandhi. Nhng nht l mt mn ca c Kit. ng ni: "Tinh thn
bt bo ng n vi ti t Sch Thnh v cc li ging dy ca c Gisu,
cn cch thc hnh ng th t Gandhi".
Hnh ng ca Martin Luther King c nui dng bng Tin Mng. Cc
cuc hp u bt u bng vic c Sch Thnh, cu nguyn v ht thnh
ca. Khi bt cng, tht bi lm cng ng ngi da en mt kin nhn v
cng thng tt , ng c gng lm h cn st: "Hy l nhng ngi hiu
ha. Chng ta mun yu thng k th. Hy t ra l nhng ngi tt i vi
h. Hy yu thng h v cho h thy chng ta yu thng h... iu chng
ta ang lm l iu chnh ng v Thin Cha ng v pha chng ta".
Hng ng li ku gi ca Mc s Martin Luther King, ngi da en
u tranh bt bo ng. Hng ngn ngi b bt gi, giam cm v cui cng
buc ngi da trng phi cng nhn cc quyn ca h. V h tip nhn cc
quyn ny vi lng can m v bnh thn, cho d c b hm da, khiu
khch.
Nhng mt chin thng nh vy i hi nhiu thi gian, nhiu kin nhn.
Trong cng ng ngi da en, ti Hoa K cng nh trn khp th gii, c
nhiu ngi qu khch ch trng s dng bo lc v, nh vy, h c th
ln t Mc s Martin Luther King v cc bn hu ca ng, nu ngi da
trng k th chng tc t ra qu ngoan c.
Mi Kit hu chn chnh s c mong cho phong tro bt ngun t tinh
thn Kit gio ny s mau chng gt hi c thnh cng. Chnh Mc s
Martin Luther King xc nh mc ch ca Phong tro ny nh sau: "u
tranh bt bo ng khng ch nhm ginh li cc quyn ca chng ti m
cn tranh th c tnh bn ca nhng ngi t chi nhn nhn cc
quyn y v i mi chnh h nh tnh bn, s hiu bit v mi dy lin kt
vi nhau trong tinh thn Kit gio, trc mt Thin Cha."
Cun sch ny khng m t cc hot ng ca Mc s Martin Luther King.
Cc bi suy nim va su sc va st vi cc vn thi s cho chng ta

2
nhn ra ngun sinh lc thc y ng hnh ng -- mt ngun sinh lc pht
sinh t cuc gp g gia Tin Mng v mt Kit hu th k XX. Trong cun
sch ny, vin nh cng c m rng: nu vn k th chng tc thng
c cp n, th cc vn m chng ta phi i ph trong thi i
ngy nay cng c t ra trc lng tm ca nhng Kit hu: chin tranh
v ha bnh, bom nguyn t, cc vn ca cc quc gia chm pht trin,
vai tr ca khoa hc k thut, ch ngha vt cht, nn kinh t x hi,... Tht
vy, trong cun sch ny, Mc s Martin Luther King mi gi chng ta t
ra cho chnh mnh mt cu hi cn bn: nim tin vo c Kit v S ip
ca Ngi c ngha g i vi mi ngi chng ta -- mt ngha ch
thc, c th v trc tip lin quan n cuc sng?
Khng ai s ngc nhin khi thy mt linh mc Cng gio dch cc bi ging
thuyt ca mt Mc s Tin Lnh. Tnh huynh trong c Kit cn su xa
hn cc chia r hin c gia cc gio hi. mc ny v theo cch nhn
ca tc gi, ch cn li s ip m mt Kit hu mun gi n cc Kit hu
khc v tt c mi ngi thin ch.
Khi dch cun sch ny, ti hy vng rng ti khng phn bi Mc s
Martin Luther King... ng do d rt lu khi cho php xut bn cc bi
ging thuyt c bin son c ln ting cho cng chng nghe. Hiu
c s do d ca tc gi cng l hiu c s lo lng ca ngi dch cc
bi ging thuyt ny... Tin vn ti mun chuyn ti cc c gi s ip ca
Mc s Martin Luther King, v y l mt s ip phi c tt c mi
ngi nghe -- cng nh chnh Tin Mng m s ip ny l mt ting vang
vng trung thnh vy (1)
(1) Li ni u do Jean Bruls bin son trong "La Force d'aimer", Ed
Casterman, Paris 1965, trang 9-11. Tm tt
TINH THN KIN VNG V CON TIM DU HIN
"Vy anh em phi khn nh rn v n s nh b cu" (Mt 10,16)
Khn nh rn m khng n s nh b cu l thiu hng say, hn nht v
ch k. n s nh b cu m khng khn nh rn l bc nhc, sng theo
tnh cm v khng c mc ch r rng. Chng ta phi kt hp hai yu t
tri ngc r nt nht ny ni bn thn mnh.
Mt trit gia ngi Php ni: "Khng mt ngi no c gi l mnh, nu
ngi y khng c ni mnh nhng iu tri ngc r nt nht". Ngi
mnh l ngi bit kt hp cc iu tri ngc mt cch hi ha v sng
ng. Rt t khi con ngi t c mt s qun bnh nh th. Ngi l
tng th khng thc t; ngi thc t th thng khng l tng. Ngi
hot ng th thng khng c xem l th ng; ngi th ng th
thng khng c xem l nng ng. Rt t ngi khim nhng li bit
cao mnh v ngi bit cao mnh th thng t khi khim nhng.
Nhng cuc sng hon ho li l mt tng hp sng to, hi ha v phong

3
ph gia nhng iu tri ngc. Trit gia Hegel ni rng chn l khng
ni tin hay phn nhng ni mt hp pht sinh t hai yu t ni
trn ng thi lin kt chng li vi nhau.
c Gisu nhn nhn rng cn thit phi lin kt cc iu tri ngc.
Ngi bit rng cc mn s phi i ph vi mt th gii kh khn v
th nghch, vi nhng nh chnh tr ngoan c v nhng ngi quyt tm bo
v trt t c. Ngi cng bit rng cc mn s gp nhng con ngi lnh
lng ngo mn m lng d nn chai v tri qua mt ma ng di l
ch ngha truyn thng. Ngi ni vi h: "Ny Thy sai anh em nh chin
i vo gia by si". V Ngi cng ch cho h bit phi hnh ng nh th
no: "Anh em phi khn nh rn v n s nh b cu". Tht kh m tng
tng ni, ni cng mt con ngi, li phi c nhng iu tri ngc nhau
n th: khn nh rn, n s nh b cu. Nhng y li l iu c Gisu
ch i ni ngi mn . Chng ta phi bit kt hp ci khn ca loi rn
v ci n s ca b cu, mt tinh thn kin vng v mt con tim du hin.
I. Trc ht chng ta phi tm hiu xem ti sao mt tinh thn kin vng l
cn thit. Tinh thn kin vng th suy ngh chn chn, nh gi ng vi
thc t v ph phn mt cch qu quyt. Tinh thn kin vng th sc bn,
thu sut, c kh nng ph v ci v bc bn ngoi l truyn thuyt v
huyn thoi, phn bit tht gi. Ngi c tinh thn kin vng th gii giang
kho lo, nhn xa thy rng, mnh m v nghim khc, nht qun trong
nh, bn b trong c gng dn thn.
Ai li c th nghi ng rng tinh thn kin vng l mt trong nhng iu ln
nht m con ngi phi c? Tht him m tm c nhng ngi t nguyn
dn thn vo mt cng vic suy t i hi h phi kin vng. Hu nh mi
ngi ch i tm nhng cu tr li d dng, nhng gii php na vi. i vi
mt s ngi, suy t ch thc l mt gnh nng.
Khuynh hng li suy ngh ang lan rng v c l ra khi con ngi t ra
c tin mt cch l lng. Hy xem thi chng ta trong lnh vc qung co.
T lu cc chuyn vin qung co thy rng, tinh thn nhiu ngi d b
un nn v h khai thc iu ny mt cch tinh vi v c hiu qu bng
cc khu hiu khc nhau. Tnh c tin ny cng c bc l r rng khi nhiu
c gi d dng chp nhn nhng iu c vit v in trong mt cun sch
nh l chn l thc s. t ngi hiu c rng, ngay c nhng phng tin
truyn thng chn chnh, nh bo ch, hi hp, ging dy, cng khng cho
chng ta c c mt chn l khch quan, v t. t ngi c kh nng suy
ngh v l lun cht ch ph phn v phn bit tht gi, s kin c tht v
iu gi tng. Tm tr chng ta lun trn ngp nhng chn l na vi,
nhng thnh kin, nhng s kin b xuyn tc. Mt trong cc nhu cu cp
bch ca nhn loi l phi thot ra khi vng ly m vic tuyn truyn gi
di to nn.

4
Ngi c tinh thn bc nhc th thng nng u c m tn. H s th:
s ngy Th Su 13 n con mo en ngi vt cho hai chn trc. Trong
mt khch sn sang trng ti New York, ln u tin ti thy y khng
c tng mi ba. Sau tng mi hai l tng mi bn. Ti hi ngi phc
v thang my ti sao khng c tng mi ba, v anh tr li nh sau: "y l
thi quen trong cc khch sn sang trng, v c nhiu ngi s v khng
mun tng mi ba". V anh ni thm: "S nh vy l di, v trong thc
t, tng mi bn l tng mi ba". Nhng ni s hi phi l nh th lm
ngi ta suy yu v tinh thn, phi nhn nhc ban ngy v b m nh ban
m.
Ngi c tinh thn bc nhc th lun s thay i. H cm thy an ton
trong tnh trng vn c, v ci mi l lun lm h s hi gn nh mt cch
bnh hon. i vi h, au kh ln nht l phi thay i cch suy ngh.
Ngi ta k li rng mt ngi theo ch ngha phn bit chng tc min
Nam ni: "Gi th ti thy rng xa b k th chng tc l iu khng th
trnh c. Nhng ti cu xin Thin Cha ng iu ny xy n trc
ngy ti nhm mt la i". Ngi c tinh thn bc nhc lun mun ko
di thi gian hin ti v giam hm s sng trong cc gii hn "trc sao, sau
vy".
Tinh thn bc nhc cng thng lun xm nhp lnh vc tn gio. C khi
ngi ta quyt lit chng li mt chn l mi. C khi, bng cc chiu ch
v cc sc d, cc ta n d gio v cc v tuyt thng, Gio Hi tm cch
ngn cn chn l, dng ln mt bc tng cn li ngi i tm chn l.
Ngi c tinh thn bc nhc th xem vic nghin cu Sch Thnh theo
phng php ph bnh lch s v ng hc nh l ti phm thng, xem l tr
nh l vn hnh ca mt kh nng h hng. Ngi c tinh thn bc nhc
th sa li Tm mi phc tht: "Phc thay ai ngu dt, v h s c nhn
thy Thin Cha".
Tinh thn bc nhc cng thng dn ngi ta n ch ngh rng khoa hc
v tn gio chng i nhau. y l iu hon ton sai. C th c s tri
ngc gia cc tn hu yu km v tinh thn v cc nh khoa hc kin vng
v tinh thn, nhng gia khoa hc v tn gio th khng th c chng i.
Lnh vc tn gio v lnh vc khoa hc th khc nhau, phng php cng
khc nhau. Khoa hc nghin cu, tn gio gii ngha; khoa hc cho con
ngi c c sc mnh l s hiu bit, tn gio cho con ngi c c s
t ch, tc l s khn ngoan. Khoa hc ch yu quan tm n s kin, tn
gio ch yu quan tm n gi tr. Khoa hc v tn gio khng phi l hai
i th, nhng b sung cho nhau. Khoa hc khng cho tn gio ri vo
ch ngha phi l v m tn d oan. Tn gio gi cho khoa hc khng ln
su vo ch ngha duy vt v ch ngha h v.
Chng ta khng phi nhn u xa thy c cc him ha do tinh thn
bc nhc em li. Cc nh c ti s dng n y con ngi n ch
phm nhng ti c man r khng th tng tng ni trong mt th gii vn

5
minh. Adolf Hitler nhn thy cc ngi ng h ng u l nhng ngi
c tinh thn bc nhc: "i vi m ng, ti khch ng; i vi mt s
t, ti vn dng l tr". Trong cun Mein Kampf, Hitler tuyn b: "Vi
nhng li l khn kho, c lp i lp li, ti c th lm cho ngi ta tin
rng thin ng l a ngc v a ngc l thin ng... Ti cng ni di, th
iu c ni ln li cng d c chp nhn".
Tinh thn bc nhc l mt trong nhng nguyn nhn cn bn to nn thnh
kin v chng tc. Ngi c tinh thn kin vng lun xem xt s kin trc
khi a ra kt lun; tm li, h "hu xt". Ngi c tinh thn bc nhc a
ra kt lun trc khi xem xt s kin u tin; tm li, h "tin xt" v ri
vo thin kin. Thnh kin v chng tc da trn nhng ni s hi khng c
c s, nhng nghi k v hiu lm. C nhng ngi tinh thn bc nhc n
ni d dng tin vo tnh tri vt ca ngi da trng v tnh thp km ca
ngi da en, mc du cc nghin cu ca cc nh nhn chng hc
chng minh r rng kin trn y hon ton sai. C nhng ngi tinh thn
bc nhc n ni cho rng phn bit chng tc s tn ti v cc ngi da
en khng th t ti mc trung bnh v hc vn, th lc v tinh thn. Cc
ngi ny khng sng sut nhn thy rng mc thp km ca
ngi da en c t nh bi nhng ngi phn bit chng tc. H
khng bit l iu tht sai lm v l lun v cng l iu khng th bin
minh c khi dng cc hu qu bi thm do nn k th chng tc gy nn
duy tr t oan ny. Nhiu nh chnh tr min Nam bit qu r rng rng cc
c tri l nhng ngi mc chng bnh tinh thn bc nhc. Cc nh chnh
tr ny d tm a ra cc li tuyn b di tr, cc chn l na vi v to
nn nhng ni s hi bt thng, nhng c cm bnh hon trong cng ng
ngi da trng khng c gio dc n ni n chn n ni h c
nhng hnh vi tin v bo lc m mt ngi bnh thng khng th c.
Chng ta khng c g nhiu hy vng bao lu chng ta khng tr nn
nhng ngi c tinh thn kin vng thng c cc thnh kin, cc chn
l na vi v s ngu dt. Trong th gii ngy nay, tinh thn bc nhc l
mn xa x m chng ta khng th cho php mnh s dng. Mt quc gia
hay mt nn vn minh tip tc sn xut ra nhng con ngi c tinh thn bc
nhc th ch chuc ly ci cht m thi.
II. Nhng chng ta khng ch gi cho tinh thn kin vng. Tin Mng cn
i hi chng ta phi c con tim du hin. Khng c con tim du hin, th
tinh thn kin vng s tr nn lnh lng, xa cch v cuc sng s l mt
ma ng di gi lnh, khng c ma xun du mt v ma h m p. Cn
g bi thm hn khi mt con ngi vn ti nh cao l tinh thn kin
vng li ri xung vc thm l con tim chai . Ngi c con tim chai th
chng bao gi yu thng thc s m ch bit i theo con ng thc dng,
nh gi ngi khc theo mc h c th em li li ch cho bn thn
mnh. Ngi c con tim chai th chng bao gi cm nhn c th no l
v p, th no l tnh bn chn chnh, v con tim ca h qu lnh lng c

6
th yu thng ngi khc, qu v k c th chia s nim vui ni bun
ca ngi khc. Ngi c con tim chai l mt hn o m khng mt
mi dy yu thng no ni kt n vi lc a l cng ng nhn loi.
Ngi c con tim chai th khng bit cm thng, xc ng trc ni bt
hnh ca ngi anh em mnh, mi ngy bt gp nhng con ngi cng kh
nhng li khng thc s nhn thy h. Ngi c con tim chai b ra nhiu
tin ca lm cng tc t thin nhng li khng bit trao tng tnh thng.
Ngi c con tim chai khng bao gi xem con ngi nh con ngi,
nhng nh mt vt, mt bnh xe trong mt c my khng ngng vn
hnh. Trong cng nghip, ngi khc l mt cnh tay; trong c dn th,
ngi khc l mt ngn tay; trong gung my chin tranh gy cht chc,
ngi khc l mt qun s ca mt tiu on. Tm li, ngi c con tim
chai lm con ngi mt ht nhn phm v cuc sng mt ht phm cht.
c Gisu thng ch cho chng ta thy cc c im ca con ngi c con
tim chai . Ngi giu c ngu ngc b kt n khng phi v tinh thn khng
kin vng nhng ch yu v con tim khng du hin. i vi ng, cuc sng
l mt ci gng trong ng chim ngng mnh, thay v l mt ci ca s
cho php ng nhn thy ngi khc. Ngi giu c ngu ngc chu cc hnh
trong m ph khng phi v ng c nhiu ca ci, nhng v ng khng c
con tim du hin nhn thy Lazar v ng cng khng c gng vt
qua vc thm gia ng v ngi anh em.
c Gisu nhc li cho chng ta bit rng mt cuc sng tt p phi kt
hp hai yu t: khn nh rn v n s nh b cu. Khn nh rn m khng
n s nh b cu l thiu hng say, hn nht v ch k. n s nh b cu
m khng khn nh rn l bc nhc, sng theo tnh cm v khng c mc
ch r rng. Chng ta phi kt hp hai yu t tri ngc r nt nht ny ni
bn thn mnh.
L ngi da en, chng ta phi kt hp tinh thn kin vng v con tim du
hin nu chng ta mun tin bc trn con ng dn ti t do v cng l.
Trong chng ta, nhng ngi c tinh thn bc nhc th ngh rng cch
thc tt nht i ph vi p bc chnh l thch nghi vi p bc. H chp
nhn cam chu p bc. Khi dn a con ci Israel thot khi ch n l ngi
Ai cp c sng t do trong t Ha, ng Ms nhn thy rng
khng phi lc no cc ngi n l cng sn sng n nhn ngi gii thot
mnh. H th chp nhn lm n l hn l ln ng ri phi chu nhng
ni bt hnh khc, nh Shakespeare nhn nh. H a thch "cc ni tht
ti Ai Cp" hn l cc kh khn ca cuc gii thot. Hn nht l mt c
im ca tinh thn bc nhc. Hi cc bn, ngi da trng ti min Nam v
ti ni khc s khng bao gi tn trng chng ta, nu chng ta chp nhn
bn r tng lai ca con ci chng ta i ly mt cht thoi mi cho cuc
sng hin ti. Hn na chng ta phi nhn bit rng khi th ng, chp nhn
h thng x hi bt cng tc l cng tc vi h thng v, nh vy, l
ng la vi s d ri vy.

7
V trong chng ta, cng c nhng con tim chai mun s dng v lc v
hn th chng li k th. V lc ch em li nhng chin thng chng
qua, to nn nhiu vn x hi mi hn l gii quyt vn tn gc r. V
th, bo lc khng em li bnh an lu di. Nu chng ta sa chc cm d
tc l s dng v lc trong cuc chin ginh t do, th ti xc tn rng cc
th h tng lai s tri qua mt m di u m v au bun, v chng ta
li cho h mt x hi o in, hn lon. C mt li lun vang vng trong
dng thi gian, t i ny qua i khc, l li c Gisu ni vi mi
mt Simon Phr trong chng ta ang b khch ng: "Hy x gm vo
bao". Trong lch s, c bit bao quc gia b tn ph, tiu dit, ch v
khng tun lnh c Gisu truyn dy.
III. Trong cuc u tranh ginh t do, cn c mt con ng th ba: l
u tranh bt bo ng, va kt hp tinh thn kin vng v con tim du hin,
va trnh c tnh bt ng ca tinh thn bc nhc cng nh tnh chua
cay ca con tim chai . Ti xc tn rng y chnh l ng hng hnh
ng chng ta phi theo trong cn khng hong phn bit chng tc hin
nay. Hnh ng bt bo ng, chng ta c th va chng li h thng x hi
bt cng, va yu thng nhng con ngi to nn h thng ny. Chng ta
phi u tranh quyt lit c hng cc quyn cng dn, nhng chng
ta cng ng b nh gi l hng ngi s dng nhng phng th
tin, di tr, hn th v bo lc t c mc tiu mong mun.
Ti cng khng mun kt thc m khng p dng nhng g ti ni y
cho Thin Cha. Thin Cha chng ta th l ng Cao C, v Ngi l
ng c tinh thn kin vng v con tim du hin. Ngi l ng va
nghim khc va hin hu. Sch Thnh lun sn sng cao phm tnh ny
hay phm tnh kia ca Thin Cha. Ngi l ng c tinh thn kin vng
trong phn quyt cng minh cng nh trong cn thnh n. Ngi l ng c
con tim du hin trong tnh thng cng nh trong n sng. Hai cnh tay ca
Thin Cha lun rng m: mt cnh tay mnh m dn dt chng ta thng
bc trn con ng cng chnh; mt cnh tay du hin m bc chng
ta trong tnh thng ca Ngi. Mt mt, Thin Cha l ng Cng Chnh
lun trng pht Israel mi khi Dn t ra cng lng; mt khc, Thin Cha l
Ngi Cha lun tha th v cm thy lng trn ngp nim vui khi thy a
con hoang ng tr v.
Ti vui mng v Thin Cha chng ta th l Thin Cha c tinh thn kin
vng v con tim du hin. Nu Thin Cha chng ta th ch l ng c tinh
thn kin vng, th Ngi s l mt Thin Cha xa cch, lnh lng, ng tr
ti mt ni no trn chn tri cao ngm nhn th s thng trm. Thin
Cha s l "ng c khng cn khi ng", bit mnh nhng khng thng
ngi. Nhng nu Thin Cha chng ta th ch l ng c con tim du hin,
th Ngi s l mt Thin Cha y m nhu nhc, khng th hnh ng khi
mi s i lch hng, ng thi kim sot cng trnh Ngi to dng.
Ngi s ch l mt Thin Cha d thng, mun dng nn mt th gii tt

8
p nhng li t ra bt lc trc quyn uy ca s d. Ni Thin Cha, con
tim khng chai , tinh thn khng bc nhc. Ni Thin Cha, tinh thn
kin vng vt trn th gii; con tim du hin trong th gii.
Ngi khng chng ta phi "m ci c c" trong cuc u tranh ca
chng ta. Ngi tm kim chng ta trong cnh ti tm ca cuc i, chu
au kh vi chng ta v tha th cho chng ta trong thn phn bi t ca
nhng a con hoang ng.
i khi chng ta cn bit rng Thin Cha l ng Cng Chnh. Khi cc
ngi khng l l cc bt cng tnh gic v xut u l din khp mt t
ny, chng ta cn bit rng c mt Thin Cha Ton Nng Hng Mnh c
th tiu dit v lm chng kh ho nh c ngoi ng. Khi cc n lc bn b
nht ca chng ta khng th chn ng cc t sng l p bc bo tn,
chng ta cn bit rng, trong v tr ny, c mt Thin Cha Mnh M V
Song, hon ton tng phn vi con ngi hu hn yu hn. Nhng cng c
nhng thi im chng ta cn bit rng Thin Cha l ng Giu Lng
Thng Xt, khi chng ta mt ht trong ging t bo bng, trong sng m
gi lnh, khi ti li li cun chng ta n mt min xa l tiu dit chng
ta v, , chng ta cm thy lc lng b v, th chng ta cn bit rng c
Ai ang yu thng, m bc chng ta v ban cho chng ta mt c hi
quay tr v. Khi nhng ngy en ti v nhng m khinh hong p ti,
chng ta c th vui mng v ni Thin Cha, cng l v tnh thng c
kt hp hi ha v sng to. V th, Thin Cha c th dn chng ta t
nhng thung lng tm ti ca cuc i n nhng no ng chan ha nh
sng, trn y hy vng v, nh vy, cuc i chng ta c hon tt (1).
TR THNH NGI THN CN TT LNH
"Ai l ngi thn cn ca ti" (Lc 10,29)
Rt t khi chng ta nhn con ngi nh 'con ngi'. Chng ta tr nn thin
cn i vi nhng g xy n cho con ngi. Chng ta nhn con ngi nh
ngi Do Thi hay dn ngoi, Cng gio hay Tin Lnh, ngi Tu hay
ngi M, ngi da en hay ngi da trng. Chng ta khng xem h nh
nhng ngi anh em, nhng con ngi c to dng bi cng mt cht
liu v theo cng mt hnh nh l hnh nh Thin Cha
Ti mun ni vi cc bn v mt con ngi tt lnh m i sng s lun l
nh sng chi li, c sc nh ng lng tm ca loi ngi chng ta. Con
ngi tt lnh ny khng th ng tin tng vo cc xc tn ca mnh,
nhng tch cc tham gia hot ng em li gii thot v s sng cho
ngi khc. Con ngi tt lnh ny khng cho nhng phn tch v b
dn mnh ti mc ch, nhng cho tnh thng thc y mnh ro bc
trn cc no ng rng ln ca cuc sng. Con ngi y tt lnh v l mt
ngi thn cn tt lnh.
iu con ngi y quan tm c din t mt cch tuyt vi trong mt
cu chuyn ngn. Cu chuyn bt u bng mt cuc tranh lun thn hc v

9
s sng i i v kt thc bng mt hnh ng y tnh thng trn mt
con ng nguy him nht. Mt ngi thng lut hi c Gisu: "Ti phi
lm g c s sng i i lm gia nghip?". Ngi p: "Trong Lut
vit g? ng c th no?". Sau khi suy ngh, ngi thng lut tha:
"Ngi hy yu mn c Cha, Thin Cha ca ngi, ht lng, ht linh
hn, ht sc lc v ht tr khn ngi, v yu ngi thn cn nh chnh
mnh". c Gisu bo ng ta: "ng tr li ng lm, c lm nh vy l s
c sng".
Nhng ngi thng lut t ra bi ri. Dn chng c th thc mc: "Ti sao
ngi thng lut t ra mt cu hi m ngay c mt ngi mi hc lut
cng c th tr li c?" V ng mun chng t mnh c l, nn mi tha
cng c Gisu rng: "Nhng ai l ngi thn cn ca ti?". Ngi thng
lut mun bin cuc i thoi thnh mt cuc tranh lun thn hc tru
tng. Nhng c Gisu khng mun mnh ri vo mt cuc phn tch
v b, nn Ngi hng cu tr li vo mt khc quanh nguy him trn
con ng t Girusalem xung Giric.
c Gisu k li cu chuyn "Mt ngi kia t Girusalem xung Giric,
dc ng b ri vo tay k cp. Chng lt sch ngi y, nh nh t ri
b i, mc ngi y na sng na cht. Tnh c, c thy t t cng i
xung trn con ng y. Trng thy ngi ny, ng trnh qua mt bn m
i. Ri cng th, mt thy Lvi i ti ch y, cng thy, cng trnh qua mt
bn m i. Nhng mt ngi Samari kia i ng, ti ngang ch ngi y,
cng thy v chnh lng thng. ng ta li gn, ly du, ly ru ln vt
thng cho ngi y v bng b li, ri t ngi y trn lng la ca mnh,
a v qun tr m sn sc" (Lc 10,29-31).
"Ai l ngi thn cn ca ti?" i khi c Gisu tr li rng ti khng
bit tn ngi y. Ngi thn cn l ngi m bn phi i x th no
chng t mnh l ngi bn tt. L ngi bn v ng ang cn cc bn
gip . Ngi thn cn cng khng phi l ngi Do Thi hay dn ngoi,
ngi M hay ngi Nga, ngi da trng hay ngi da en. Ngi thn cn
l 'ngi kia', hay bt c mt ngi no ang cn n bn trn mt trong v
s con ng t Girusalem xung Giric. Nh vy, c Gisu khng
nh ngha ngi thn cn bng mt cng thc thn hc nhng bng mt
hon cnh ca cuc sng.
Ngi Samari tt lnh im no? Ti sao ng s lun l mt gng mu
v l mt ngun cm hng cho chng ta trong cch x th? Ti ngh rng
ngi Samari ny l mt con ngi tt lnh v ng c lng v tha. Lng v
tha l g? T in nh ngha nh sau: "V tha l c tinh thn chm lo mt
cch v t n li ch ca ngi khc m hy sinh li ch ca c nhn mnh".
Ngi Samari l con ngi tt lnh v ng xem vic chm lo mt cch v t
n li ch ca ngi khc nh l iu lut th nht ca cuc sng mnh.

10
I. Ngi Samari c th chm lo mt cch v t n li ch ca mi
ngi. ng ta t ra nhy bn n nhng g bn kia cc yu t ph thuc
vo chng tc, tn gio, quc gia. Mt trong cc thm kch ca nhn loi
trn cc no ng ca lch s l gii hn vic chm lo n li ch ca
ngi thn cn vo b lc, giai cp, quc gia. Trong Cu c, Thin Cha
l mt Thin Cha ca mt b lc; nn lun l cng l nn lun l ca mt
b lc. "Ngi khng c git ngi" c ngha l "ngi khng c git
ngi anh em thuc b lc ngi, nhng ngi Philitinh th c git, v lng
yu mn Thin Cha ngi". Nn dn ch Hy lp ch dnh cho nhng ngi
thuc mt tng lp qu tc no , ch u c dnh cho nhng ngi n l
l nhng ngi cng sc xy dng cc thnh th quc gia. Bn Tuyn
Ngn c Lp ca quc gia chng ta nhn nhn cc quyn dnh cho mi
ngi thuc quc gia ny. Th nhng, ti min Bc cng nh min Nam,
ngi ta li c khuynh hng thay th cm t 'mi ngi' bng cm t 'mt
s ngi'. Ch t bn bc lt ngi lao ng. Nhng chng ta li gn b
vi ch ny n ni quan tm n li ch ca ngi ch hn ca ngi
th m m hi v sc lao ng gp phn bo m cho ch ny tn ti
v hng thnh.
u l hu qu tai hi ca cch nhn thin cn tp trung vo mt nhm ny?
iu ny c ngha l ngi ta khng cn thc s quan tm n nhng g xy
ra cho nhng ngi khng thuc nhm mnh. Nu mt ngi M ch quan
tm n quc gia mnh, th s khng cn quan tm n cc dn tc chu ,
chu Phi, chu M Latinh. Phi chng chnh v th m cc quc gia dn thn
vo mt cuc chy ua in r chun b chin tranh m khng cht hi
tic? Phi chng chnh v th m git mt cng dn nc ny l mt trng
ti trong khi git cc cng dn thuc mt quc gia khc li c xem l mt
chin cng oanh lit? Nu cc ch doanh nghip ch quan tm n li ch
ca ring mnh, th s 'trnh qua mt bn m i' trong khi hng vn cng
nhn mt vic v b b na sng na cht trn mt con ng xung Giric
no , ch v tin trnh t ng ha trong sn xut. Nu cc cng nhn u
tranh cc ca ci c phn phi mt cch cng bng hn, th cc ngi
ch li xem y l mt phong tro ph hoi, khng hn khng km. Nu
ngi da trng ch quan tm n sc tc mnh, th cng s 'trnh qua mt
bn m i' v s khng quan tm n ngi da en m phm gi ang b ch
p v b b na sng na cht bn mt v ng no .
Cch y vi nm, xe but ch i bng r ca mt trng trung hc b tai
nn trn mt xa l min Nam. Trng trung hc ny l trng dnh ring
cho ngi da en. C ba em hc sinh b thng nng. Mt xe cu thng
c gi n. Nhng ngi ti x dt khot t chi ch cc em i cp cu
v, nh anh ni, anh l ngi da trng v khng c thi quen lm nhng vic
nh vy cho ngi da en. V anh b i. Mt chic xe i qua , chp nhn
ch cc em b thng n bnh vin gn nht. Nhng, ti y, bc s trc
tuyn b vi ging hn hc: "Bnh vin ny khng nhn ngi da en".

11
Cui cng, cc em c ch n mt bnh vin dnh cho ngi da en, ti
mt th trn cch ni xy ra tai nn khong su mi dm. Mt em cht
trn ng n bnh vin, hai em kia cng cht sau 30 pht v 50 pht.
C th tt c ba em c cu sng, nu c cp cu kp thi. y ch l
mt trong v vn cnh ng xy ra hng ngy ti min Nam. V iu ny
cng cho chng ta thy tnh cch man r v cc hu qu tai hi ca mt
nn lun l t nn tng trn b lc, quc gia hay chng tc.
Thm ha chng ta phi chu do ch trng k th chng tc gy nn, l
chng ta ch nhn con ngi nh mt thc th hay mt vt. Rt t khi
chng ta nhn con ngi nh 'con ngi'. Chng ta tr nn thin cn i vi
nhng g xy n cho con ngi. Chng ta nhn con ngi nh ngi Do
Thi hay dn ngoi, Cng gio hay Tin Lnh, ngi Tu hay ngi M,
ngi da en hay ngi da trng. Chng ta khng xem h nh nhng ngi
anh em, nhng con ngi c to dng bi cng mt cht liu v theo
cng mt hnh nh l hnh nh Thin Cha. Thy t t v thy Lvi ch nhn
thy mt con ngi b nh nh t thay v mt con ngi ging nh h.
Nhng ngi Samari tt lnh s nhc chng ta bit phi vt b ci vy k
th khi con mt bit nhn con ngi nh 'con ngi'. Nu ngi Samari
ch nhn ngi b nh nh t nh mt ngi Do Thi, th ng s khng
dng li, v ngi Samari v ngi Do Thi khng giao thip vi nhau.
Trc ht, ng nhn ngi b nh nh t nh mt con ngi, cn vic
ngi ny l ngi Do Thi th ch l iu ph thuc. Ngi thn cn tt
lnh bit nhn bn kia cc iu ph thuc bn ngoi c th nhn ra cc
c tnh bn trong lm cho tt c mi ngi l 'con ngi', v, v th, l
ngi anh em.
II. Ngi Samari tt lnh c th chm lo mt cch v t n li ch ca
ngi khc v chp nhn cc nguy him c th xy n cho mnh. ng liu
mt mng sng cu mt ngi anh em. Nu chng ta hi ti sao thy t
t v thy Lvi khng dng li chm sc ngi b nh nh t, th
chng ta c th a ra nhiu gi thuyt c th gii thch s kin ny. C th
cc thy phi tham d mt bui hp quan trng, v th khng th dng
li, s rng s n tr. C th cc quy nh phng v cm cc thy ng n
thn th ngi khc hai hoc ba gi trc khi c hnh cc nghi thc trong
n th. Cng c th cc thy phi tham d mt cuc hp c triu tp bi
Hip Hi Bo V An Ninh trn ng xung Giric. Trong trng hp
ny, hn y l mt iu cn thit. Tht vy, gip mt ngi b nh nh
t th cha , cn phi to iu kin m bo an ninh v xa b nn cp
git. Thng ngi l iu tt, nhng khng v th m b tr vic loi tr
cc iu kin kinh t bt cng lm cho thng ngi tr thnh cn thit. C
th cc thy ngh rng nn loi tr bt cng tn gc hn l dng li chm
sc mt ngi anh em, quan tm n mt trng hp c bit.
y ch l nhng l do c th lm cho thy t t v thy Lvi bc qua mt
bn m i. Nhng cng cn c mt l do khc thng t c ni ti: l

12
hai thy s. Con ng t Girusalem xung Giric l mt con ng
nguy him. Ngy hai v chng chng ti ving Thnh a, chng ti
thu mt chic xe i t Girusalem xung Giric. Trong khi xe chy chm
chm trn con ng ngon ngoo khc khuu, ti ni vi v ti: "By
gi ti mi hiu ti sao c Gisu chn con ng ny a vo d
ngn ngi Samari tt lnh." Girusalem cao khong 600 mt so vi
mc nc bin, cn Giric thp hn mc nc bin khong 300 mt. Con
ng ny c nhiu khc ngot gp l ni l tng trm cp n np v
bt ng tn cng khch b hnh. Ngy xa, con ng ny c gi l "Dc
Mu". Nh vy, rt c th thy t t v thy Lvi s bn cp tn cng,
nu cc thy dng li, v chng c th cn quanh qun gn . V ngi b
nh nh t cng c th l mt 'con mi' chng d dng ra tay hnh ng
mau chng v khng tn sc. Ti ngh rng thy t t v thy Lvi t
hi: "iu g s xy ra cho ti, nu ti dng li v sn sc ngi anh em b
nh nh t?". Tri li, ngi Samari o ngc cu hi: "iu g s xy
ra cho ngi anh em b nh nh t, nu ti khng dng li v chm sc
ngi y?". Ngi Samari tt lnh dn thn vo mt hnh ng v tha
y nguy him.
Chng ta thng t hi: "iu g s xy ra cho cng n vic lm, thanh
danh, a v ca ti, nu ti c mt quyt nh trong vn ny? Ngi nh
ca ti s b b bom? Mng sng ca ti s b e do? Ti s b tng ngc?"
Tri li, con ngi tt lnh lun o ngc cu hi. Albert Schweitzer
khng t hi: "iu g s xy ra cho uy tn v an ton ca ti trong t cch
l gio s thc th ca mt trng i hc danh ting, mt bc thy i
phong cm, mt ngi chuyn mn v cc tc phm ca nhc J. S. Bach,
nu ti n lm vic vi cc ngi chu Phi?" Tri li, ng t hi: "iu
g s xy ra cho hng triu ngi b tn thng bi bt cng, nu ti khng
n vi ho?". Abraham Lincoln khng t hi: "iu g s xy ra cho ti
nu ti ban hnh Sc Lnh bi b v chm dt ch n l?". Nhng ng
t hi: "iu g s xy ra cho Hip Chng Quc Hoa K v hng triu ngi
da en nu ti khng lm iu ny?". Mt ngi da en c ngh nghip n
nh, khng t hi: "iu g s xy ra cho cng n vic lm, a v trung lu
trong x hi v s an ton ca c nhn ti, nu ti tham gia phong tro u
tranh chng phn bit chng tc", nhng s t hi: "iu g s xy ra cho
cng l, cho cc tng lp ngi da en khng c hng cc phc li v
mt kinh t, x hi, nu ti khng tch cc v can m tham gia phong tro
ny?".
Rt cuc, mt con ngi khng c nh gi bi cch thc hnh ng
trong cc hon cnh d dng, thun li, nhng bi cch thc hnh ng
trong nhng hon cnh kh khn, bt li. Ngi thn cn ch thc s liu
mt a v, uy tn v ngay c mng sng mnh v li ch ca ngi khc.
Trong cc thung lung nguy him v trn cc no ng phiu lu, ngi

13
thn cn tt lnh s a ngi anh em b nh nh t hng ti mt cuc
sng tt p hn, thanh cao hn.
III. Cui cng, ngi Samari c th chm lo n li ch ca ngi khc
trn mc i hi. T tay ng bng b vt thng v t ngi b nh nh
t trn lng la ca mnh. Gi xe cu thng n ch ngi b tai nn th d
dng hn t mnh bng b vt thng v o qun c th b vy mu. Lng v
tha ch thc vt xa lng thng hi. C lng thng hi th ch c th l
quan tm v sn sng gi mt tm ngn phiu gip ngi khc.
Nhng c lng v tha ch thc th quan tm n mt con ngi c bit v
i hi mnh phi bit hy sinh v ngi y. Lng thng hi i vi con
ngi c th pht sinh t quan nim tru tng v nhn loi; cn lng v tha
th pht sinh t mt con ngi c bit, c th, con ngi b nh nh t v
b b na sng na cht bn mt v ng no ca cuc sng v ang
cn c gip . Ngi c lng v tha th bit cm thng i vi ngi
anh em ang phi thiu thn, lo u, bun phin v ang mang gnh nng.
Cc c gng truyn gio ca chng ta thng tht bi v c t trn nn
tng l lng thng hi thay v lng cm thng. Chng ta thng ch tm
kim lm mt vic g cho cc dn tc chu Phi v chu thay v lm
mt vic g vi h. C lng thng hi m thiu lng cm thng thng
dn n thi gia trng m mt con ngi t trng khng th no chp
nhn c. Cc ng la c th cu gip cc con ci Thin Cha ang b
b na sng na cht trn cc no ng xung Giric ca cuc sng.
Nhng nu cc ng la ny khng c phn pht bi nhng bn tay thn
i, th chng ta s chng lm giu cho k nhn cng nh ngi cho. Trong
cng cuc truyn gio, cc thnh vin thuc cc gio hi gi nhiu triu
la gip cc dn tc chu Phi. Nhng cc thnh vin ny li chp nhn
cho mt triu ngi chu Phi phi cht trc khi ban cho ngi chu Phi
c n tham gia c hnh cc nghi thc trong cng on ca mnh. Qua
Phong Tro Kin To Ha Bnh, hng triu la c u t vo chu
Phi bi mt s ngi cng quyt chng li vic cc nh ngoi giao chu
Phi c quyn tham gia vo cu lc b ngoi giao hay thu nh cnh nh
mnh. Phong Tro ny s tht bi nu tm cch lm mt ci g cho cc
dn tc ngho kh, nhng s thnh cng nu tm cch lm mt ci g vi
cc dn tc ny. Phong Tro s tht bi, nu ch nhm chng li ch ngha
cng sn; nhng s thnh cng, nu n lc chng li ngho i, dt nt v
bnh tt. Tin ca khng tnh thng cng ging nh mui khng v mn,
ch ng cho ngi ta ch p thi. Mun tr thnh mt ngi thn cn tt
lnh, th ch thn chng ta phi dn thn. Ngi Samari t tay bng b
cc vt thng th xc ca ngi b ri vo tay bn cp v cng c
tnh thng xoa du cc au kh tinh thn ca con ngi bt hnh ny.
Mt iu khc ni ln lng v tha trn mc i hi ca ngi Samari tt
lnh, l ng lm nhiu hn bn phn phi lm. Sau khi bng b vt
thng, ng t ngi b nh nh t trn lng la ca mnh, a v

14
qun tr m sn sc, a tin cho ch qun v sn sng a thm, nu thiu:
"C tn km bao nhiu, th khi tr v, chnh ti s hon li bc". Ngay c
khi khng lm nh vy, th ngi Samari cng lm hn nhng g bn
phn i hi i vi mt ngi ngoi kiu b nh trng thng. ng i
xa hn hai dm (x. Mt 5,41). Tnh thng ca ng ch thc l mt tnh
thng trn vn.
Harry Emerson Fosdick phn bit r rng th no l mt i hi c tnh
b buc v th no l mt i hi khng c tnh b buc. Cc i hi c tnh
b buc c quy nh r rng bi lut php trong x hi v bi s can
thip mnh m ca cc b phn c chc nng bo m vic thi hnh lut
php. Cc iu khon chi tit c ghi li trong cc b lut v vic vi
phm cc iu lut ny dn n ch cc nh t khng cn ch giam
gi ti nhn. Nhng cc i hi khng c tnh cch b buc th khng l
thuc vo lut php trong x hi. Cc i hi ny lin quan n cc thi
ca lng ngi, cc tng quan tht gia ngi vi ngi, cc cch thc
biu l lng cm thng m khng b lut no c th quy nh c v
khng mt nh t no c th un nn c. Cc i hi ny pht sinh t
vic con ngi vng phc mt l lut c ghi trong lng ngi. L lut do
con ngi t ra th bo m s cng bng, cn l lut ln hn c ghi
trong lng ngi th lm ny sinh tnh thng. Khng mt b lut no c th
thuyt phc ngi cha yu thng con mnh hay ngi chng tn trng v
mnh. Cc ta n c th buc ngi cha gia nh cung cp bnh nui sng
thn xc, nhng khng th thuyt phc ngi cha cung cp bnh tnh
thng. Mt ngi cha gia nh tt lnh lun theo cc i hi khng c tnh
b buc t bn ngoi. Ngi Samari tt lnh l biu trng cho lng tm
nhn loi, v ng tun theo iu khng c tnh b buc t bn ngoi.
Khng mt l lut no trn th gii ny c th lm ny sinh lng cm
thng trong sng, tnh thng ch thc, lng v tha trn vn ny.
Mt cuc chin ang din ra ti quc gia chng ta. Mt cuc chin chng li
con qui vt c tn gi l phn bit chng tc. Mt cuc chin m chng ta
phi ginh c phn thng. Con qui vt ny tn ph t nc chng ta
hn hai trm nm qua, ch p phm gi hng triu ngi da en v tc
ot quyn ca h c sng t do.
Chng ta ng bao gi ngh rng lut php ch ng vai tr nh trong vic
gii quyt vn phn bit chng tc. Tnh cch lun l khng th quy nh
bng cc b lut, nhng cch c x c th c quy nh bng cc b lut.
Lut php khng th thay i con tim nhng c th ngn nga nhng ngi
khng c con tim lm iu phi php. Lut php khng th lm ngi ch
yu thng ngi th nhng c th ngn nga ngi ch t chi thu ti
lm vic ch v mu da ca ti. Cc tp qun ca qun chng, nu khng
phi l con tim ca h, v ang c thay i mi ngy bi cc b lut
ca ngnh lp php, cc quyt nh ca ngnh t php v cc quy nh ca
ngnh hnh php. Chng ta ng bao gi mnh b la gt bi nhng

15
ngi ch trng rng lut php khng th ngn chn c nn phn bit
chng tc.
Sau khi ghi nhn nhng iu trn y, chng ta phi cng nhn rng gii
php chung cuc cho vn phn bit chng tc ni thin ch ca con
ngi sn sng thc thi cc i hi khng c tnh b buc t bn ngoi. Cc
quyt nh ca cc ta n v cc b phn thi hnh n c mt gi tr to ln
i vi cng cuc ha hp chng tc. Tuy vy, y ch l bc u cn thit
nhng cha trn vn trong tin trnh tin ti mc tiu cui cng m chng ta
nhm ti, l mt th thc sng hi ha gia cc nhm chng tc vi nhau
v gia con ngi vi con ngi. Ha hp chng tc s dp b cc hng ro
lut php v a con ngi xch li gn nhau hn, nhng phi c mt ci g
nh ng con tim mi ngi h c th sng ha hp vi nhau, v y
l iu hp vi lng tri v o l. p dng mt cch trit cc b lut
dn s s chm dt nn k th chng tc trong t chc chuyn ch cng
cng, nhng khng th chm dt cc ni s hi, cc thnh kin, tnh kiu
ngo, s in r ang l nhng chng ngi i vi s ho hp chng tc
ch thc. Ci thi m m v ma qui ny ch bin mt khi con ngi
tun theo l lut c ghi trong lng mnh v lm mnh xc tn rng mi
ngi l anh em vi nhau v yu thng chnh l sc mnh bin i con
ngi v x hi. Ha hp chng tc ch thc s c thc hin bi nhng
con ngi thn cn ch thc, sn sng tun phc nhng i hi khng c
tnh b buc.
Hn bao gi ht, ngy hm nay cc ngi thuc cc sc tc v quc gia
ang phi chung sng vi nhau. Ku gi mi ngi bit sng chung vi
nhau khng phi l li ni sung nhng l li mi gi xy dng mt th
thc sng c sc bin i bi ta thn v thm ha sp xy ra trn th gii
thnh mt bi thnh ca ca ngi s hon tt ca to thnh. Chng ta khng
th t cho php mnh 'bc qua mt bn m i'. Ngy xa, hnh ng in
r nh vy ni ln s yu km v nhn thc; ngy nay, hnh ng in r
nh vy s a nhn loi n ch t st. Chng ta khng th tn ti lu di,
nu chng ta sng xa cch nhau trong mt th gii ang xch li gn nhau v
mt a l. Xt cho cng, ti khng th khng bit n ngi b nh nh t
trn con ng xung Giric, v con ngi ny cng l mt phn ca chnh
ti v ti cng l mt phn ca con ngi y. au kh con ngi y phi
chu cng lm cho ti tn thng v s cu con ngi y nhn c
cng lm ti c thng tin.
gip chng ta c th yu thng ngi thn cn, ngoi gng sng ca
ngi Samari tt lnh, chng ta cn c i sng i lng ca c Gisu
hng dn chng ta. c Gisu yu thng tt c mi ngi v Ngi xem
mi ngi l anh em vi nhau, k c ngi thu thu v ngi ti li. c
Gisu yu thng tt c mi ngi, sn sng chp nhn mi nguy him khi
ro bc trn mi no ng, v chnh ngha. c Gisu yu thng tt c
mi ngi trn mc i hi: Ngi bng lng chu cht trn cy thp gi

16
v lch s loi ngi khng th cho chng ta mt cch thc biu l tuyt vi
no hn lng tun phc i vi cc i hi khng c tnh b buc (1).
YU THNG BNG HNH NG
"By gi c Gisu cu nguyn rng: Ly Cha, xin tha cho h, v h
khng bit vic h lm(Lc 23,34)
Nu chng ta nhn mnh l Kit hu, th tt nht chng ta phi trnh ng
mnh tr nn m qung v hiu bit v o c. Ton b Tn c nhc
cho chng ta bit rng hiu bit l iu cn thit. Chng ta phi yu mn
Thin Cha khng ch ht lng, ht linh hn m cn ht tr khn na.
Tn c ghi li li cu nguyn ca c Gisu trn thp gi: "Ly Cha,
xin tha cho h, v h khng bit vic h lm". Khng mt on vn no
trong Tn c ni ln mt cch r rng v trang trng nht tm hn cao
thng ca c Gisu cho bng on vn ny. y ch thc l nh cao
ca tnh yu.
Chng ta ch c th hiu c ngha su xa ca li cu nguyn ny mt
khi ghi nhn on Tin Mng bt u bng hai ch "By gi". Trong cu
trc, chng ta c: "Khi n ni gi l 'i S', h ng inh Ngi vo
thp gi cng hai tn gian phi, mt tn bn phi mt tn bn tri. By gi
c Gisu cu nguyn rng: 'Ly Cha, xin tha cho h '" (Lc 22,33-34). "By
gi" l lc c Gisu ang tn y vc thm ca cn hp hi. "By gi"
l lc Con Ngi b h nhc v ch p khng cht tic thng. "By gi"
l lc c Gisu phi cht nhc nh trn thp gi. "By gi" l lc cc th
to l nhng con ngi ti li dm ng inh Con Mt Thin Cha trn
thp gi. "By gi" l lc c Gisu cu nguyn rng: "Ly Cha, xin tha
cho h... ". Ci thi im "by gi" c th khc i. c Gisu c th
cu nguyn rng: "Ly Cha, xin ra tay bo on" hoc "Ly Cha, xin trt cn
thnh n xung trn u qun phn lon v tiu dit chng ...". Nhng c
Gisu khng cu nguyn nh vy. Mc du phi chu hp hi lu di v
au n khn xit, b khinh mit v b chi b, nhng Ngi cu nguyn
rng: "Ly Cha, xin tha cho h..."
T on Tin Mng ny, chng ta rt ra c hai bi hc cn bn sau y.
I. Th nht, c Gisu ni kt mt cch tuyt vi li ni v vic lm.
Mt trong cc thm kch ca cuc sng l rt t khi con ngi ni kt l
thuyt v thc hnh, li ni v vic lm. Trong chng ta, nhiu ngi mc
chng bnh tm thn phn lp mn tnh. Mt mt, chng ta hunh hoang
a ra mt s nguyn tc no , va cao thng va thanh cao; mt khc,
chng ta hnh ng hon ton tri vi cc nguyn tc ny. Rt nhiu khi
chng ta t ra l nhng ngi tha li nhng thiu mu, ni nhiu nhng
lm t. Chng ta mnh m tuyn b cn phi dn thn sng theo cc o l
Kit gio nhng li chy theo cc tr m tn d oan ca dn ngoi. Chng
ta gn b vi nn dn ch nhng li hnh ng tri vi nguyn tc dn ch.

17
Chng ta ln ting c v ha bnh nhng li kin tr chun b chin tranh.
Chng ta hng hn bin minh cho cng l nhng li c tnh i theo con
ng dn ti bt cng. S phn lp k l, ci h su gia "ci phi c" v
"ci hin c" ni ln tnh cch bi thm ca cuc i l th trn gian.
Nhng trong i sng c Gisu, chng ta nhn thy rng cy cu ni
b bn ny vi b bn kia v, trong lch s nhn loi, s khng bao gi c
mt in hnh no sng chi hn v mt con ngi ni kt li ni v vic
lm. Ro khp cc lng mc min Galil rng r nh mt tri, c Gisu
khn thit ku gi mi ngi phi bit tha th v iu ny gy thc mc
cho ng Phr. ng n gn c Gisu m hi rng: "Tha Thy, nu anh
em c xc phm n con, th con phi tha th n my ln? C phi by ln
khng?". ng Phr mun trung thnh vi l lut v tnh s ln nh lut
dy. Nhng c Gisu tr li: "Thy khng bo l n by ln, nhng l
by mi ln by" (Mt 18,21). Ni cch khc, tha th khng phi l vn
s lng m l vn cht lng. Mt ngi c th tha th 490 ln nhng
li khng cho tha th thm nhp vo lng mnh. Tha th khng phi l
mt hnh vi vo mt thi khc nht nh nhng l mt thi thng
xuyn.
c Gisu cng dy cc mn phi yu thng k th v cu nguyn cho
nhng ngi ngc i h. i vi nhiu ngi, li dy ny cng xa l nh
mt ca khc n t mt phng tri xa xm. Ngi ta dy h phi yu
bn ght th v x s theo lut bo on l lut t lu chi phi li sng
ca h. Cn c Gisu dy h phi yu k th v ch c tnh yu sng to
ny mi lm cho h tr nn con ci ca Thin Cha l Cha, ng ng trn
tri, ng thi yu thng v tha th l nhng yu t cn thit cho s trng
thnh trong i sng thing ling.
Khi n gi th thch, c Kit, Con Mt v ti ca Thin Cha, phi chu
ng inh trn thp gi, hp hi lu gi, au n khn xit. Vo gi ny hi
cn c yu thng v tha th na khng? c Gisu s phn ng th no?
Ngi s ni g? Cu tr li cho cc cu hi ny s vang di tri t khi c
Gisu, u i vng gai, ngng u ln v cu nguyn rng: "Ly Cha, xin
tha cho h v h chng bit vic h lm". y l gi p nht ca c
Gisu, l cu tr li ca ng t tri xung th khi phi ng u vi nh
mnh trong cuc sng trn gian.
Chng ta s hiu c ngha cao c ca li cu nguyn ny khi so snh n
vi thin nhin. c cu trc hng ti mc ch ca n, thin nhin
khng tha th. Trc li ku van thng thit ca mt con ngi ri vo tm
bo hay ting ku tht no nng ca ngi cng nhn ri t gin gio xung
t, thin nhin vn dng dng bnh thn, lnh lng khng cht cm thng.
Thin nhin mi mi trung thnh vi cc quy lut tt nh. Khi cc quy lut
ny khng c tun th, thin nhin khng c cch no khc l i theo con
ng nh. Thin nhin khng tha th v khng bit tha th. Hay chng
ta hy so snh li cu nguyn ca c Gisu vi s chm chp ca con

18
ngi khi phi tha th. Chng ta sng theo mt th trit l m phng chm
l bo on v gi th din. Chng ta ph phc trc bn th Thn Bo On.
Ti Gaza, ng Samson m la tha thit cu nguyn cho k th ? nhng
tiu dit h. Gic mng bo on lun m nh con ngi v khng ngng
lm hoen v p ca cuc sng.
Hay chng ta hy so snh li cu nguyn ca Cha Gisu vi s chm chp
ca x hi khi phi tha th. X hi c cc chun mc v cc quy nh ca
ring mnh. X hi c cc phng tin kim sot v ngn nga theo lut
nh. K no di mc c quy nh, k no vi phm lut php
thng ri vo vc thm ti tm, tc l b kt n v khng cn hy vng c
c mt c may th hai. Hy hi mt ngi ph n tr, trong mt pht
am m tt , lm m mt a con hoang. C s tr li bn rng x hi
t ra chm chp khi phi tha th. Hy hi mt ngi cng chc, trong mt
pht l ng, phn bi nim tin tng ca ngi dn. ng s tr li bn
rng x hi t ra chm chp khi phi tha th. Hy n mt tri giam v hi
cc ti nhn l nhng ngi vit nhng trang ng h thn trong cun
sch cuc i. H s tr li bn rng x hi t ra chm chp khi phi tha
th. Hy n khu bit giam dnh cho cc t t l nhng nn nhn ng
thng ca ti c. Trong khi ch i ln gh in, h s tr li bn mt cch
y tht vng rng x hi t ra chm chp khi phi tha th. n t hnh l li
khng nh cui cng qua x hi ni ln rng x hi khng tha th.
Lch s nhn loi l th . Lch s nhn loi l mt i dng khng ngng
b khuy ng bi cc t sng dng cao l hn th v bo on. Con ngi
khng bao gi vn ln trn quy lut bo on: "Mng n mng, mt n
mt, rng n rng, tay n tay, chn n chn" (Xh 21, 23). Lch s nhn
loi cho thy bit bao quc gia b tn ph, bit bao con ngi b tiu dit ch
v i theo con ng ho huyn ny!
Trn thp gi, c Gisu long trng cng b mt lut tri vt hn.
Ngi bit rng lut c "mt n mt" s lm cho mi ngi b m. Ngi
khng tm cch thng s d bng s d nhng thng s d bng s lnh.
B ng inh v hn th, Ngi p li bng tnh yu.
y qu tht l mt bi hc cao qu! Cc th h c th sinh ra v bin mt,
con ngi c th tn th v ph phc trc bn th Thn Bo On, nhng
mt li mi gi thng thit lun mi n vi chng ta t bi hc trn i
S: ch c lng nhn i mi c th tiu dit tn cn s d; ch c tnh yu
mi c th thng c hn th.
II. Th hai, c Gisu cho chng ta thy Ngi bit r con ngi qu tht
m qung v nhn thc v o c. "H khng bit vic h lm!". S d
lm h tr nn m qung v iu h cn chnh l nh sng. Chng ta phi
nhn nhn rng c Gisu phi chu ng inh trn thp gi khng ch v
ti li m cn v s m qung ca con ngi. Nhng ngi go tht:
"ng inh n vo thp gi!" tht ra l nhng ngi m qung hn l nhng

19
ngi xu. m ng dn chng ch diu c Gisu dc theo ng ln
Ni S tht ra l nhng ngi m qung hn l nhng ngi c c. "H
khng bit vic h lm!". y qu tht l mt thm kch!
Lch s nhn loi cung cp cho chng ta nhiu v d v thm kch ny. Cch
y nhiu th k, trit gia Socrate phi ung thuc c. Nhng ngi kt
n ng khng phi l nhng ngi mang trong mnh dng mu c qu
nhng l nhng cng dn Hy Lp ng knh v trung thc. H xc tn rng
Socrate l mt k v thn v quan nim ca ng v Thng tri vt
quan nim thng thng ca h. Socrate b kt n t hnh bi nhng con
ngi m qung hn l bi nhng con ngi c c. ng Saol khng c
t khi bt b cc Kit hu. ng xc tn rng ng i ng ng. ng
ngc i cc Kit hu khng phi v ng thiu ngay lnh nhng v ng
thiu nh sng. Cc Kit hu dn thn vo con ng bch hi, ln n v
git hi nhng ngi lc gio khng phi v h l nhng con ngi xu
nhng v h khng c hng dn tt. Cc gio s ngh rng h c nhim
v chng li cuc cch mng Copernic hay thuyt tin ha ca Darwin; h
khng phi l nhng ngi hng chiu v ng xu nhng l nhng
ngi thiu thng tin. V nh vy, cc li ca c Gisu c in khc r
nt trn mt trong s cc thm kch bi t nht ca lch s: "H khng bit
vic h lm!".
Ngy nay, s m qung bi thm ny mang nhiu hnh thc khc nhau. Mt
s ngi ngh rng chin tranh l cu tr li cho cc vn ca th gii ny.
H khng phi l nhng ngi xu. Tri li, h l nhng cng dn tt, ng
knh trng, c tinh thn yu nc. H ch trng dng chnh sch khng b
to th qun bnh lc lng. H xc tn rng chy ua v trang s em li
nhiu hu qu tt hn l hu qu xu. V th, h khng ngng i hi ch
to nhiu bom n ti tn hn, tng thm s kho d tr v kh ht nhn v
s ha tin c vn tc nhanh hn.
Nhng kinh nghim thng lm chng ta tr thnh khn ngoan hn v nhn
thy rng, ngy nay, chin tranh li thi. C mt thi chin tranh c
xem nh l mt phng tin t xu hn c kh nng hn ch v ngn nga
s pht trin ca mt sc mnh xu. Nhng sc tn ph ca cc v kh ti
tn hin nay loi tr ngay c kh nng ny ca chin tranh. Nu chng ta
nhn nhn rng cuc sng l ng sng v con ngi c quyn tn ti, th
chng ta phi tm mt gii php khc thay th chin tranh. Vo mt thi i
m cc v tinh bay vo v tr v cc ha tin iu khin t xa c kh nng
tm cc mc tiu hy dit, th khng mt quc gia no dm chc ginh
c chin thng. Mt cuc chin tranh c gi l "c gii hn" cng ch
li nt, au kh, xo trn chnh tr v v mng. Mt cuc chin tranh
ton cu -- cu xin Thin Cha gn gi chng ta khi mt cuc chin tranh
nh th! -- cng ch li mt ngn la chy m di ng tro tn nh
mt chng tch ca nhn loi in r ang lm mnh phi cht yu.

20
Cng c ngi xc tn mt cch thnh thc rng gii tr qun b l iu xu
v thng thuyt trn chnh trng quc t l iu gh tm, mt thi gi.
Th gii chng ta b e da bi vin cnh mt cuc chin tranh ht nhn,
bi v c qu nhiu ngi khng bit vic h lm.
on Tin Mng ny cng cho chng ta bit s tht trong tng quan gia
cc chng tc ti quc gia ny. Ch n l tn ti ti chu M khng
ch v s c c m cn v s m qung ca con ngi. Tht vy, nguyn
nhn cn bn ca ch n l, trong mt mc rng ln, c th l mt
nguyn nhn thuc lnh vc kinh t. Nhiu ngi xc tn rng mt chnh
sch kinh t hu hiu v mt li nhun nh th cn phi c bin minh v
mt o c. H ra l thuyt v tnh u vit chng tc v mc cho
l thuyt hin nhin sai lm ny mt b o lng ly v mt l lun. C gng
bin minh v mt o c cho mt h thng kinh t em li li nhun
dn n hc thuyt u vit ca chng tc da trng. Tn gio v Sch Thnh
c vin dn duy tr tnh trng nh hin c. Ngi ta cng vn dng
khoa hc chng minh tnh thp km ca ngi da en. Lun l hc cng
c "thao tc" lm cho ch n l c c tnh kh tn v mt l lun.
C ai chng minh tnh thp km ca ngi da en bng mt cng thc
tam on lun theo ng quy cch ca Aristote:
Mi ngi u c dng nn ging hnh nh Thin Cha;
m, nh mi ngi u bit,
Thin Cha khng phi l mt ngi da en;
vy ngi da en khng phi l mt con ngi.
Ngi ta khn kho lin kt cc yu t tn gio, khoa hc v trit hc
bin h cho tnh u vit ca ngi da trng. Sau , hc thuyt ny c
a vo sch gio khoa, v, trong thc t, c ging dy trong cc trng
hc, cui cng tr thnh mt nhn t ca nn vn ha chu M. Ngi ta
xem hc thuyt ny nh l mt s tht thay v nh mt li di tr c hp
l ha. Ngi ta xc tn mt cch thnh thc rng, do bi bn cht, ngi da
en thua km ngi da trng v ch n l chnh l iu Thin Cha
mun. Nm 1857, cc cuc tranh lun ti cc Ta n Ti Cao Hip Chng
Quc v phn quyt Dred Scott "hp thc ha" ch n l. Ta n Ti
Cao tuyn b rng ngi da en khng c mt quyn no m ngi da
trng buc phi tn trng. Cc thm phn a ra phn quyt ny khng phi
l nhng ngi h hng. Tri li, h l nhng ngi ng knh v tn ty.
Nhng h l nn nhn ca s m qung v tr tu cng nh v tinh thn. H
khng bit vic h lm. Ch n l tn ti c phn ln l do nhng
ngi trung thc nhng m qung.
Chng ta cng nhn thy c s m qung ny ni ch ngha phn bit
chng tc l b con h hng vi ch n l. Mt s ngi hng say bo v
ch ngha phn bit chng tc chng t h l nhng ngi trung thc v xc
tn v nghim tc v ng c thc y h hnh ng. Mc du mt s ngi
theo ch ngha ny ch v y l c hi em li li ch chnh tr v nht l

21
kinh t, nhng ton b cuc chin chng li ha hp chng tc khng phi
ch c iu khin hu trng bi mt nhm ngi "ngoan o chuyn
nghip". Ngi ta ngh rng c gng duy tr phn bit chng tc l cch tt
nht bo v li ch ca bn thn, con ci v quc gia h. Nhiu ngi
trong s h nng lui ti nh th, bn r trong nim tin tn gio ca cha ng
h. Khi phi chng minh rng lp trng ca h c c s v mt tn gio,
h qu quyt rng Thin Cha l "ngi phn bit chng tc u tin":
"Chim khng bay cng n vi chim xanh". H nhn mnh rng lp
trng ca h cn c th gii thch c mt cch hp l v cn c nn tng
lun l na. Khi phi bin minh cho lp trng ca h v s thp km ca
ngi da en, h khng ngn ngi da vo mt nghin cu no gi l c
c s khoa hc khng nh rng b no ca ngi da en nh hn b no
ca ngi da trng. H khng bit hay khng mun bit rng khi nim v
mt chng tc thp km hay u vit b bc b bi khoa nhn hc. Cc
nh nhn hc c uy tn nh Ruth Benedict, Margeret Mead v Melville J.
Herskovits nht tr kt lun rng c th c nhng c nhn thp km hay
u vit trong mt chng tc, ch khng c mt chng tc thp km hay u
vit so vi chng tc khc. Cc ngi phn bit chng tc t chi chp nhn
iu m khoa hc chng minh: c bn nhm mu v nhm mu ny c
th tm thy trong bt c chng tc no. H tin mt cch m qung vo gi
tr vnh cu ca mt iu xu c tn gi l phn bit chng tc, vo s tht
trng tn ca mt huyn thoi l tnh u vit ca ngi da trng. y qu
tht l mt thm kch! Nhiu triu ngi da en chu ng inh bi
nhng con ngi m qung. Cng vi c Gisu trn thp gi, chng ta
phi nhn nhng ngi ngc i chng ta vi i mt y tnh thng v
ni: "Ly Cha, xin tha cho h v h khng bit vic h lm!".
III. T nhng g ti c gng trnh by, iu r rng l tnh thnh thc
v s hiu bit t chng khng . Lch s chng minh rng nhng c
tnh cao trng ny c th bin thnh nhng nt xu tai hi. Trong th gii
ny, khng c g nguy him cho bng thnh tm trong ngu dt v ngc
nghch trong hiu bit. Shakespeare vit:
"Bi v khi hnh ng, nhng iu ngt ngo nht tr thnh cay ng. Mi
hoa hu ra thi cn thi hn c mi c di".
Bn phn th nht ca Gio Hi l bo v nn lun l ca cng ng, v th,
Gio Hi van ni mi ngi phi sng tt lnh v ngay thng, ng thi
Gio Hi cao cc nhn c lm cho chng ta c c mt con tim ca tr
th v mt lng tm nhy bn. Nhng vo mt giai on no trong cuc
l hnh, Gio Hi cng phi nhc cho con ngi bit rng s thiu hiu bit,
thiu nhn i v lng tri, c th tr thnh mt sc mnh tn bo dn n
vic ng inh nhiu ngi. Gio Hi khng bao gi c php ngng nhc
nh cho con ngi bit rng h phi l nhng con ngi thng minh.
Chng ta phi nhn nhn rng phi chng Gio Hi thng sao nhng bn
phn gio hun ny? V c khi Gio Hi cng ni nh th ngu dt l mt

22
nhn c, v thng minh l mt tt xu. Qua thi hp hi, c chp i vi
mt s tht mi, mt cch v thc, Gio Hi thng khuyn khch cc tn
hu c mt thi lch lc v s hiu bit.
Nhng nu chng ta nhn mnh l Kit hu, th tt nht chng ta phi trnh
ng mnh tr nn m qung v hiu bit v o c. Ton b Tn c
nhc cho chng ta bit rng hiu bit l iu cn thit. Chng ta phi yu
mn Thin Cha khng ch ht lng, ht linh hn m cn ht tr khn na.
Sau khi nhc li s m qung ca cc ch th, thnh Phaol tuyn b: "Ti
lm chng cho h l h nhit thnh i vi Thin Cha, nhng lng nhit
thnh khng c sng sut" (Rm 10,2). Sch Thnh khng ngng cnh
gic chng ta v nguy c mt lng nhit thnh khng sng sut, mt lng
thnh thc thiu thng minh.
Vy, chng ta c nhim v va phi chin thng ti li va phi chin thng
ngu dt. Con ngi thi i ngy nay ang ri vo cnh hn lon, mt mt
v h h hng, mt khc, v h ngu dt. Cng nh hai mi bn nn vn
minh trc y, nn vn minh Ty Phng ang tip tc b suy thoi cho
n khi ri xung vc thm mt cch tuyt vng, th nguyn nhn khng ch
do ti li m cn do m qung. V nu nn dn ch Hoa K tip tc bin
cht vi thi gian, th cng l do thiu hiu bit, thiu c gng tm kim v
thc thi cng l. Nu con ngi thi i ngy nay tip tc ve vn chin
tranh v bin ngi nh ca mnh thnh mt th a ngc m ngay c thi ho
Dante cng khng ngh ti, th y cng l hu qu ca tnh c c v ngu
dt vy.
c Gisu ni: "H khng bit vic h lm!". M qung l thi thng
ngy ca h. Vn chnh l ch chng ta mun tr nn m qung. M
la v th l thng l kt qu to nn bi nhng sc mnh t nhin vt ra
ngoi s kim sot ca con ngi, nn h phi m la. Tri li, m qung v
tinh thn o c l mt s la chn gia hai con ng do bi khng bit
s dng ng mc s t do v tr lc ca mnh. Mt ngy kia chng ta s
hc bit rng khng bao gi con tim c n nh nu u c hon ton ri
lon. iu ny khng c ngha l u c c th n nh trong khi con tim li
bt n. Chnh nh s kt hp gia u c v con tim -- gia s hiu bit v
lng nhn i -- m bn tnh con ngi t ti s trin n ch thc. iu ny
khng c ngha l phi tr thnh mt trit gia hay mt hc gi uyn thm
mi c c mt cuc sng tt lnh. Ti bit c nhiu ngi t hc nhng
li t ra thng minh v sng sut cch l lng. Sng sut l c tinh thn ci
m, phn on lnh mnh, yu mn s tht. Sng sut bao hm li mi gi
vn ln trn u c hp hi, sc tr lm t lit v lng c tin. Khng cn
phi hc rng mi c th c tinh thn ci m. Khng cn phi l mt vin s
uyn thm mi c th bt u tm kim s tht mt cch kin tr.
nh sng n trong th gian. Tri qua cc thi i, c ting mi gi con
ngi bc i trong nh sng. Cuc sng trn th s tr thnh mt khc ai
ca nu con ngi khng quan tm n li mi gi ny. Thnh Tng

23
Gioan ni: "V y l bn n: nh sng n trong th gian, nhng ngi
ta chung bng ti hn nh sng" (Ga 3,19)
c Gisu khng sai lm khi ni v nhng ngi ng inh Ngi vo
thp gi. H khng bit vic h lm. H tr nn m qung.
Mi ln nhn ln thp gi, ti nh li s cao c ca Thin Cha, v quyn
nng cu chuc ca c Gisu Kit. Ti nh li tnh yu ca ng hy
sinh mng sng lm chng mt cch hng hn nht cho s tht. V ti
cng tht ln nh John Bowring:
"Ti t ho v thp c Kit,
Thp gi thng tr thi gian;
Thp gi rng ngi nh sng
sut dng lch s thnh thing."
S l iu tuyt vi, nu nhn ln thp gi, ti ch cm nhn c iu cao
c ny. Nhng, bng cch ny hay cch khc, i mt ti khng ri thp gi
m ti li khng nhn bit rng thp gi biu trng cho mt s pha trn k
l gia sc mnh v yu ui, gia iu lnh v iu xu. Khi chim ngm
thp gi, ti ngh n quyn nng v song ca Thin Cha cng nh n s
yu hn h n ca con ngi. Ti ngh n v huy hong ca Thin Cha
cng nh ti li ca con ngi. Ti ngh n c Kit hon thin cng nh
n con ngi hn.
Chng ta phi nhn thy ni thp gi l biu tng ca tnh yu chin thng
hn th, ca nh sng chin thng ti tm. Nhng khi tuyn xng nh vy,
chng ta ng bao gi qun rng ng l Cha v l Thy chng ta phi
chu ng inh vo thp gi bi nhng con ngi m qung. Nhng k ng
inh Ngi vo thp gi khng bit vic h lm (1).
(1) Martin Luther King: "L'amour en acte" trong "La Force d'aimer". Ed.
Casterman, Paris 1965, trg 49-61. Tm tt
YU K TH
"Hy yu k th v cu nguyn cho nhng k ngc i anh em. Nh vy
anh em mi tr nn con ci ca Cha anh em, ng ng trn tri" (Mt 5,44-
45)
Hn th lm con ngi khng cn bit nhn thc cc gi tr khch quan, coi
ci p l xu, ci xu l p, lm ln ci tht vi ci gi v ci gi vi ci
tht
C l khng c li khuyn no ca c Gisu li kh em ra thc hnh cho
bng li khuyn "Hy yu k th". Mt s ngi chn thnh ngh rng,
trong thc t, khng ai c th gi c li khuyn ny. Yu ngi yu mnh
th d, cn ai li i yu k tm cch lm hi mnh mt cch cng khai hay m
thm? i vi mt s ngi khc nh trit gia Nietzsche chng hn, li
khuyn "Hy yu k th" cng chng minh rng o c Kit gio ch

24
dnh cho nhng k bc nhc, nht m, ch khng phi cho nhng ngi
can m, dng mnh. H cho rng c Gisu l ngi qu l tng v thiu
thc t.
Mc du cc cu hi ny c c nhn mnh n u chng na v cc thc
mc c c lp i lp li khng bit bao nhiu ln, li khuyn ca c
Gisu vn tra vn chng ta hn bao gi ht. Ht bin ng ny n bin
ng khc khng ngng nhc nh chng ta rng con ngi thi i ngy
nay ang i trn con ng hn th dn n dit vong v trm lun. Thay v
l li khuyn o c ca mt k mng tng, th li khuyn "Hy yu k
th" li l mt iu cn thit tuyt i, nu chng ta mun sng cn. "Hy
yu k th" l cha kha gip chng ta gii quyt cc vn trong th gii
ngy nay. c Gisu khng phi l con ngi qu l tng qun mt
thc t; Ngi l con ngi thc t ch thc.
Ti tin rng c Gisu bit r kh khn khi ni phi "yu k th". Ngi
khng toa rp vi nhng k cho rng sng ng theo cc i hi lun l l
chuyn d. Ngi bit r rng mi biu hin ca tnh yu ch thc u xut
pht t s ph thc hon ton v dt khot vo Thin Cha. Khi c Gisu
ni: "Hy yu k th", th khng phi l Ngi khng bit n cc i hi
ca li khuyn ny. Mi t trong cu ny u c ngha ca n. Cc Kit hu
c trch nhim khm ph ngha ca li khuyn ny v em ra thc hnh
trong i sng hng ngy.
I. Chng ta hy t ra thc t v t cho mnh cu hi sau y: Lm th no
chng ta yu k th c?
Th nht, chng ta phi pht huy v cng c kh nng tha th. Khng bit
tha th th cng khng bit yu thng. Khng th bt u yu k th m
trc khng chp nhn cn phi khng ngng tha th cho nhng k lm
hi chng ta. Cng cn phi hiu r rng ngi tha th trc tin phi l
ngi b la gt v b m hi, ngi b p bc v gnh chu bt cng. K
phm ti c th xin tha th, c th quay v vi chnh mnh v, nh a con
hoang ng, ang ro bc trn con ng y gi bi no , vi lng ao
c c tha th. Nhng ch c ngi thn cn b xc phm, ngi cha
giu lng thng xt mi c th a k c ti vo ngi nh m p v mi c
th tha th.
Tha th khng phi l khng bit iu phm l mt hnh vi xu hay gi
hnh vi xu ny bng mt tn gi khng ng vi thc cht ca n. ng
hn, tha th l xem hnh vi xu ny khng cn l mt chng ngi thit
lp nhng quan h mi. Tha th l mt cht xc tc to nn mt bu kh cn
thit cho mt cuc ln ng, mt khi u mi. Tha th l ct i mt gnh
nng, hay xa b mt mn n. Chng ta c th ni: "Ti tha th cho anh,
nhng ti s khng bao gi qun iu anh lm cho ti". Ni nh vy khng
phi l tha th tht. nh rng chng ta khng bao gi qun, ngha l xa b
hon ton trong tm tr iu ngi khc lm cho mnh. Nhng nu chng

25
ta tha th, th chng ta cng qun, ngha l iu ngi khc lm cho
chng ta khng cn l mt chng ngi kh d ngn cn cc quan h mi.
Cng khng bao gi chng ta c th ni: "Ti tha th cho anh, nhng ti
khng mun quan h vi anh na". Tha th l ha gii, l gp li nhau. Nu
khng, chng c ai c th yu k th. Mc chng ta c th tha th l
thc o mc chng ta c th yu k th vy.
Th hai, ngi thn cn lm tn thng chng ta chnh l k th. Nhng
phi nhn nhn rng hnh vi xu ca con ngi khng bc l ht ton
din con ngi . Ni k th t nht, chng ta c th khm ph ra nhng
im tt lnh. Nhn cch ca mi ngi chng ta c ci g mang dng
dp tm thn phn lp, lm chng ta t chng li mt cch bi thm. Mt
cuc chin trng k lun din ra ni mi cuc sng, v c ci g lm
chng ta phi tht ln nh thi s Ovide: "Ti nhn bit s thin, ti chp
nhn s thin nhng ti li lm s c", hay nh trit gia Platon khi ngh rng
con ngi ging nh mt c xe song m, nhng mi con ko theo mt
hng, hoc nh thnh Phaol: "S thin ti mun th ti khng lm, nhng
s c ti khng mun, ti li c lm" (Rm 7,19).
iu ny n gin c ngha l ni ngi xu nht vn c ci tt v ni
ngi tt nht vn c ci xu. Mt khi khm ph ra chn l ny, chng ta s
t chiu theo khuynh hng t nhin l ght k th. Nu nhn k bn di b
mt, bn di nhng hnh vi xung ng, chng ta c th tm thy ni k th
mt iu tt lnh, ng thi chng ta cng nhn thy rng iu c h lm
cng khng biu l ht con ngi h. Nhn k th trong mt nh sng mi,
chng ta mau chng nhn thy rng hn th ni h xut pht t s hi, kiu
cng, ngu dt, tin kin, hiu lm. Nhng, d sao, hnh nh Thin Cha ni
h khng th b xa nha. Nh th, chng ta yu k th v bit rng h
khng hon ton xu v mi phng din v h cng khng ngoi tm tc
ng ca tnh yu cu chuc m Thin Cha dnh cho h.
Th ba, chng ta phi trnh lm nhc k th. Tri li, phi tm cch gy
thin cm v cm thng vi h. C th chng ta c tha kh nng cng nh
cc iu kin thun li lm nhc k th. iu khng th trnh c l h
cng c nhng s h, nhng giy pht yu ui v chng ta c th tn dng
cc c hi ny thng tay tiu dit h. Nhng y li l iu chng ta
khng bao gi c php lm. Tri li, mi li ni, mi hnh vi ca chng
ta phi gp phn lm tng thm s hiu bit, cm thng vi k th, ng
thi to iu kin khai m dng thin ch b ngn chn bi bc tng
hn th.
Chng ta ng lm ln tnh yu chn thnh vi tnh cm t t. Tnh yu c
ci g su lng hn cm xc. y c l ting Hy Lp s gip chng ta
lm sng t ngha ca tnh yu. Trong Tn c, ting Hy Lp s dng ba
t ni v tnh yu. Eros l tnh yu mang tnh cch thm m lng mn.
Trong cc i thoi ca Platon, eros l s vn ln ca linh hn ti lnh vc
thn linh. Philia l tnh yu lin kt cch mt thit cc bn hu. Chng ta

26
yu ngi chng ta a thch, v chng ta yu v c ngi khc yu.
Agap l tnh yu t nn tng trn hiu bit v cm thng, c mun sng
to v cu chuc dnh cho tt c mi ngi. L tnh yu y trn, khng
ch i iu g cho mnh t pha ngi khc, agap l tnh yu Thin Cha
tc ng lng tr con ngi. mc ny, chng ta yu mi ngi khng
phi v h lm va lng chng ta, hay v chnh h li ko chng ta, cng
khng phi v ni h c ci g thuc thn linh. Chng ta yu mi ngi
ch v Thin Cha yu h. mc ny, chng ta yu k lm iu c trong
khi vn gh tm iu c h lm.
By gi, chng ta c th ni g khi ni "Hy yu k th". C l chng ta hy
vui mng v c Gisu khng ni "Hy qu trng k khc", v y qu l
iu chng ta khng th lm c i vi mt s ngi no . Lm sao
chng ta c th qu trng mt ngi mun tiu dit chng ta bng cch t
cc chng ngi trn ng i chng ta? Lm sao chng ta c th qu
trng mt ngi ang e da mng sng con ci chng ta, ph hoi nh ca
chng ta? Qu tht, y l iu khng th lm c. Nhng c Gisu cho
chng ta bit tnh yu th mt mc cao hn qu trng. Khi khuyn
chng ta yu k th, c Gisu khng ni n tnh yu theo ngha eros hay
philia; nhng Ngi mun ni tnh yu theo ngha agap - mt tnh yu t
nn tng trn cm thng v c mun sng to cu chuc dnh cho mi
ngi. Ch bng cch i theo con ng ny v dn thn vo tnh yu ny,
chng ta mi c th tr thnh con ci Cha chng ta, ng ng trn tri vy.
II. By gi, chng ta hy t thc t sang l thuyt, t lm th no sang ti
sao. Ti sao chng ta phi yu k th?
L do th nht tht l hin nhin. Ly on bo on ch c th lm tng thm
hn th, ch c th lm cho m ti li cng thm ti tm m mt bi thiu
vng nh sng cc v sao. Bng ti khng th no xa tan bng ti. Ch c
nh sng xa tan bng ti. Hn th tng thm hn th; bo lc ko theo bo
lc; tn nhn nhn thm tn nhn, nh mt cn gi xoy p ti tiu dit tt
c. Nh vy, khi khuyn chng ta yu k th, c Gisu a ra mt li cnh
gic mnh m v ci chung cuc cui cng m chng ta khng thot khi,
nu khng em li Ngi ra thc hnh. Trong th gii ngy nay, phi chng
chng ta ang b dn vo chn tng l yu k th, nu khng... th iu g
s xy ra? Phn ng dy chuyn ca s c - hn th tng thm hn th, chin
tranh ko theo chin tranh, chng ta phi chn ng phn ng ny, nu
khng tt c chng ta s ri vo h dit vong.
L do th hai chng ta phi yu k th l v hn th lm tn thng tinh
thn v hy dit nhn cch. Qu nhn mnh n hn th nh l mt sc
mnh xu, nguy him, chng ta thng quan tm n cc tc hi ni ngi
b on ght. y l iu d hiu v hn th gy nhiu tc hi khng th cu
vn ni ni cc nn nhn. Chng ta chng kin cc ti c gh tm khi
thy hn su triu ngi Do Thi b tiu dit man r bi mt tn in r c
tn l Hitler, khi thy cc ngi anh em da en b a y bi mt tng lp

27
ngi da trng, khi thy cnh iu tn nt do chin tranh gy nn, khi
thy cc bt cng kh nhc m con ci Thin Cha phi gnh chu.
Nhng cng c mt iu m chng ta khng bao gi c php qun, l
hn th cng gy tc hi cho chnh con ngi on ght k khc. Nh mt
cn bnh ung th tim n, hn th lm tn thng v ph v th thng nht
ca nhn cch. Hn th lm con ngi khng cn bit nhn thc cc gi tr
khch quan, coi ci p l xu, ci xu l p, lm ln ci tht vi ci gi v
ci gi vi ci tht.
Trong mt cun sch v tnh cch bnh hon ca nn k th chng tc, E.
Franklin Frazier cho chng ta thy mt s trng hp ngi da trng bnh
thng, d mn trong quan h hng ngy vi nhng ngi da trng khc,
nhng li c nhng phn ng rt phi l, bt bnh thng khi c mi gi
xem cc ngi da en l nhng ngi bnh ng vi mnh hoc ch tho
lun v cc bt cng do nn k th chng tc gy nn. y l iu xy ra khi
hn th ng tr lng ngi. Cc nh phn tm hc cho bit rng c nhng
iu k l nh th tn ti v pht trin ni tim thc, c nhng cuc xung
t c lit din ra ni ni tm con ngi: a s nhng iu ny thng pht
xut t hn th. H t chng ta trc mt s la chn: "Yu thng hoc
tiu dit". Tm l hc hin i nhn nhn iu c Gisu dy thu xa:
hn th hy dit cn tnh yu pht trin v thng nht nhn cch mt cch l
lng v hu hiu.
L do th ba chng ta phi yu k th l v tnh yu l sc mnh duy nht c
kh nng bin th thnh bn. Chng ta khng bao gi c th loi b k th
bng cch ly hn th i li hn th. Chng ta ch c th loi b k th
bng cch loi b hn th chim ng lng chng ta. T bn cht, hn th
ph hoi, hy dit; cn t bn cht, tnh yu sng to v xy dng. Tnh yu
i mi bng sc mnh cu chuc.
Abraham Lincoln c mt kinh nghim nh th v tnh yu v tr
thnh mt gng mu tuyt vi cho hu th. Trong cuc vn ng tranh c
chc v Tng Thng Hoa K, Stanton l ngi chng i Lincoln kch lit
nht. V mt l do no , Stanton th ght v tm ht mi cch h nhc
Lincoln trc cng chng. Stanton ch diu dng iu ca Lincoln vi li l
khim nh, kch mnh lit v gy bi ri cho Lincoln. Nhng cc c gng
ca Stanton khng ngn cn Lincoln c c Tng Thng Hoa K. Khi
lp ni cc, Tng Thng Lincoln chn mt s cng s vin thn tn nm
gi cc b trong chnh ph nhm thc hin chng trnh c ra. n
ngy phi chn ngi gi chc v quan trng nht l B Trng B Quc
Phng, cc bn c bit Tng Thng Lincoln chn ai khng? Khng ai
khc ngoi Stanton! Quyt nh ny lm d lun xn xao v cc c vn
thn tn phi ln ting can gin Tng Thng: "Ngi phm sai lm.
Ngi c bit Stanton l ai khng? V chng li ngi quyt lit nh th
no khng? Stanton l k th ca ngi v s tm cch ph hoi chng trnh
ngi ra. Ngi suy ngh k cha?" Tng Thng Lincoln tr li

28
mt cch lch s v thng thn: "Ti bit Stanton cng nh nhng iu
Stanton ni v lm chng li ti. Nhng, ti quc gia ny, nhn k,
ti thy Stanton l ngi thch hp nht gi chc B Trng B Quc
Phng". V trong cng v ca mnh, Stanton tn tnh phc v Tng
Thng v Quc Gia mnh. Vi nm sau, Tng Thng Lincoln b m st.
Nhiu ngi ht li ca ngi Lincoln. H. G. Wells xem Abraham Lincoln
l mt trong su ngi v i nht trong lch s nhn loi. Nhng mt trong
s nhng li c ni ca ngi Tng Thng Lincoln, khng mt li
no c th snh c vi nhng li Stanton ni. ng trc thi hi ca
ngi mt thi l k th ca mnh, Stanton ni v Abraham Lincoln
nh mt con ngi v i nht sinh ra trn tri t ny, v ng tuyn b:
"T nay, Abraham Lincoln thuc v lch s".
Nu Lincoln th ght Stanton, th c hai u xung m nh k th. Nhng
nh sc mnh tnh yu, Lincoln bin th thnh bn. ng cng c mt
thi tng t nh vy i vi Min Nam trong cuc ni chin, khi chin
s n hi c lit nht. Mt trong s qu b nghe ng din thuyt, t thi
bt bnh v cch pht biu ca Tng Thng. ng ni: "Bin th thnh
bn, phi chng l tiu dit c k th ri?" y chnh l sc mnh ca
tnh yu c sc cu .
Tuy vy, chng ta phi ni ngay rng cc l do trn khin chng ta yu k
th cng cha phi l l do quyt nh. L do cn bn nht v c din t
r rng nht chnh l l do c Gisu nu ln khi ni: "Anh em hy yu
k th ?. Nh vy, anh em mi c tr nn con ci ca Cha anh em, ng
ng trn tri". Chng ta c mi gi lm cng vic kh khn ny ct l
cng vi Thin Cha to nn c mt mi tng quan c nht v nh.
Chng ta c th tr thnh con ci Thin Cha. Nh yu thng, chng ta c
th bin kh nng ny thnh hin thc. Chng ta phi yu k th v, nh
vy, chng ta mi c th bit c Thin Cha v nhn bit Thin Cha l
ng Thnh.
Hin nhin l nhng iu ti va ni c lin quan n vn phn bit
chng tc. S khng bao gi c c mt gii php lu di cho vn ny
bao lu cc ngi b p bc cha yu k th. Bng ti ca nn k th chng
tc ch c th b xa tan bi nh sng ca tnh yu tha th. Hn ba th k,
cc ngi M da en b ngc i, ban ngy th chu n vt, ban m
th b c hip mt cch bt cng v tn nhn. Sng trong ti nhc, hn
chng ta cng mun ly c bo c, ly hn th i li hn th. Nhng nu
iu ny xy ra, th trt t mi chng ta mun xy dng chng qua cng ch
l bn sao ca trt t c. Vi tt c sc mnh v lng khim nhng, chng
ta phi ly tnh yu i li hn th.
D nhin lm nh vy qu l khng thc t. Sng l chin u, cnh tranh,
ginh git, n ming tr ming. Th m ti li ni vi cc bn rng c
Gisu dy chng ta phi yu k th v cu nguyn cho nhng k ngc
i cc bn. Cng nh a s cc nh ging thuyt, phi chng ti cng ch l

29
mt ngi qu l tng qun mt thc t? Cc bn c th ngh rng,
trong mt th gii mng tng no , th iu ti ni cn c th nghe c,
cn trong th gii lnh lng, nghit ng nh th gii chng ta, th hn l
khng nghe c ri.
Tha cc bn, trong qu kh, chng ta nh mt qu nhiu thi gian khi
i theo mt ng li tm gi l thc t, v n dn chng ta n xo trn
su xa v hn lon. Nhiu cng ng ln su vo hn th v bo lc. V
li ch ca quc gia chng ta, v li ch ca ton th nhn loi, chng ta phi
t b ng li ny. Lm nh vy khng c ngha l chng ta khng cn c
gng u tranh cho cng l. Cn cht sc lc no, chng ta s dng n
gii thot quc gia ny khi cn c mng ca nn k th chng tc. Nhng
trong qu trnh u tranh, chng ta khng bao gi t b bn phn phi yu
k th. Dn thn chng li nn k th chng tc, chng ta ht lng yu
thng nhng k k th chng tc. Khng c cch no khc chng ta to
nn mt cng ng trong mi ngi yu thng nhau. Vi nhng ngi
th ght chng ta nht, chng ta ni: "Qu v lm chng ti au kh;
chng li, chng ti chu ng au kh. Qu v dng bo lc; chng li,
chng ti dng sc mnh tinh thn. i vi chng ti, qu v mun lm g
ty ; chng ti vn ht lng yu thng qu v. Theo lng tm, chng ti
khng th tun theo nhng lut l qu v p t, v khng cng tc lm iu
c cng quan trng nh cng tc lm iu lnh. Qu v tng chng ti vo
ngc, chng ti vn yu thng qu v. Qu v sai cc tn khng b gieo rc
khip s trong cc cng ng chng ti vo ban m, chng ti vn yu
thng qu v. Xin qu v bit cho rng kh nng chu ng au kh ca
chng ti s lm qu v nn lng, kit sc. Mt ngy kia chng ti s ginh
c t do, nhng khng ch cho chng ti m thi. Chng ti s gi n
qu v mt li ku gi sc thc tnh lng tm, lay chuyn con tim v
bin i qu v thnh nhng ngi anh em trong khi chng ta cng nhau
tin bc trn ng i. Nh vy, chng ti chin thng hai ln ri
vy".
Tnh yu l sc mnh tn ti lu di nht th gian ny. Nh c minh
chng mt cch r rng ni i sng c Gisu, tnh yu sng to l cng
c hu hiu nht m nhn loi c th s dng trong cng cuc tm kim ha
bnh v an ton. Napolon Bonaparte l mt thin ti qun s v i. Ngi
ta k li rng, sau nhiu nm chinh chin, ng nhn nh nh sau:
"Alexandre, Csar, Charlemagne v ti lp c nhng quc rng ln.
Nhng nh vo g? Nh sc mnh. Th m, nhiu th k trc y, c
Gisu lp mt quc t nn tng trn tnh yu v, cho n ngy nay,
hng triu ngi vn sn sng chu cht v Ngi". Ai c th nghi ng tnh
xc thc ca li nhn nh ny? Cc thin ti qun s bin mt; cc
quc rng ln sp . Cn quc m c Gisu lp v t nn tng
vng chc trn tnh yu th vn tn ti v khng ngng pht trin rng ln.
c Gisu bt u vi mt nhm ngi dn thn, thm nhun tinh thn

30
ca Ngi. Nh vy, h m toang cnh ca quc Rma, v rao ging
Tin Mng khp mi ni. Ngy nay, quc trn th ca c Kit gm hn
chn trm triu ngi, sinh sng khp trn mt t. Ngy nay, chng ta li
nghe nhc li li ha v mt cuc chin thng:
"c Gisu ng tr khp ni
bao lu mt tri chiu soi ban ngy;
Triu i Ngi lan rng khp ni
bao lu mt trng chiu soi ban m."
V mt on hp xng khc hn hoan p li:
"Ni c Kit chng c ng v chng c Ty,
chng c Nam v chng c Bc.
Ni c Kit tnh yu huynh
lin kt mi ngi trn ton ci t."
c Gisu lun c l. Lch s li bit bao cnh ng y p xng kh
ti nhng quc gia t chi nghe li Ngi. Th k XX ny, c g chng
ta bit nghe li Ngi v em ra thc hnh, trc khi qu tr! c g chng
ta thc c rng chng ta s khng bao gi l con ci ch thc ca Cha
chng ta trn tri, tr khi chng ta yu k th v cu nguyn cho k ngc
i chng ta.
NA M C NGI G CA
"Ai trong anh em c mt ngi bn v na m n nh ngi y m ni:
'Bn i cho ti vay ba ci bnh, v ti c anh bn l ng v ti khng c
g dn cho anh ta n c ?" (Lc 11,5-6).
Na m l thi im con ngi c gng gi tht ng "iu rn th mi
mt" l "Ch b bt ti trn". Theo nn lun l ny, ti trng nht l "ti
b bt ti trn"; nhn c trng nht l trnh khi b bt ti trn. Ni di l
hon ton ph hp vi nn lun l ny, nhng phi bit ni di tht khn
kho, tht ti tnh
Mc du d ngn ny mun ni n sc mnh ca li cu nguyn kin tr
nhng cng c th lm nn tng cho cc suy t ca chng ta v nhiu vn
quan trng hin nay v v cch thc Gio Hi i ph vi cc vn y.
I. i sng x hi chng ta ang vo thi im na m. Trn chnh
trng quc t, cc quc gia ang i u vi nhau mt cch quyt lit v ra
sc ginh git u th bng mi gi. Hai cuc th chin xy ra trong thi
gian mt th h v nhng m my ko n en nght nh bo trc mt
cuc th chin khc sp xy n. Ngy nay, con ngi nm chc trong tay
v kh nguyn t, ht nhn c sc hy dit cc th ln trn khp th gii
trong khong khc vi ba giy ng h. Cuc chy ua v trang vn cn tip
tc, cc cuc th nghim ht nhn vn c tin hnh, cc tia phng x
khng ngng lm nhim khng kh chng ta ht th. Phi chng kh gii
nguyn t v nhim mi trng ang dn nhn loi ti ch dit vong?

31
Trong qu kh, vo thi im na m trong i sng x hi, chng ta
phi cy da vo khoa hc. iu ny khng lm chng ta phi ngc nhin.
Trong rt nhiu trng hp, khoa hc chng cu chng ta sao? Khi
chng ta trong m ti l yu km v th lc, thiu thn v tin nghi, th
khoa hc a chng ta n bnh minh l cc tin nghi vt cht, lm cho cuc
sng tr nn d chu hn. Khi chng ta trong m ti l ngu dt v m tn,
th khoa hc a chng ta n bnh minh l t do v tinh thn ci m.
Khi chng ta trong m ti l bnh tt, th khoa hc a chng ta n
bnh minh l sc khe, vi cc tin b v y hc, phu thut, v sinh, v, nh
vy, chng ta c bo v tt hn v sng thoi mi hn. V th, tin tng
vo khoa hc l iu t nhin, trong khi cc vn th gii ngy cng t ra
kh khn hn, xu hn na l ng khc.
Nhng than i! Khoa hc khng th cu chng ta v cc ngi lm cng tc
khoa hc cng ang tin su vo m ti dy c ca thi i chng ta.
Trong thc t, khoa hc cung cp cho thi i chng ta nhng phng tin
c th a v tr ny n ch t hy dit mnh. Trong i sng x hi, con
ngi ngy nay phi i ph vi m ti tht khng khip, kinh hong.
Song song vi m ti trong i sng tp th v ngoi gii, cn c m ti
trong i sng c nhn v ni tm con ngi. y chnh l thi im na
m ca i sng tm linh. u u cng thy xut hin nhng ni s hi
ang lm t lit v hnh h con ngi ban ngy, cng nh ang eo ui v
m nh con ngi vo ban m. Nhng ni lo u, trm ut c l lng nh
nhng m my trong bu tri l tm tr chng ta. Ti bnh vin, cc phng
cha tr tm bnh khng cn mt ch trng, v cc bc s c trng vng
ngy nay chnh l cc bc s tm thn, cc nh phn tm hc. Trong lnh
vc tm l hc, cc sch bn chy nht l nhng sch i loi nh: "Con
ngi chng li chnh mnh", "Con ngi thi i ngy nay trn ng i
tm mt 'linh hn'". Trong lnh vc tn gio, cc sch c nhiu ngi c
nht l nhng cun nh: "Tinh Thn v Bnh An tm hn", "Tm hn thanh
thn". Cc nh ging thuyt cng trin khai nhng ch hp thi c sc
thoa du, chng hn nh "Lm th no sng hnh phc?" hay "Lm th
no th gin?". Mt s ngi cng c gng "xt li" lnh truyn ca
c Gisu thnh mt lnh truyn c din t nh sau: "Hy i khp th
gian, hy gi huyt p thp v Ta s lm cho con tr thnh nhng k thch
ng vi thi i ngy nay". Tt c nhng iu ny cho thy i sng ni
tm ca con ngi, nam cng nh n, ang vo thi im na m.
i sng lun l cng ang vo thi im na m. Trong m ti, cc
mu sc mt ht sc v ha ln vi nhau tr thnh bng m xm xt.
Cc nguyn tc lun l cng mt i nt c trng ca chng. i vi con
ngi ngy nay, iu tt tuyt i v iu xu tuyt i l thuc vo cch x
s v hnh ng ca m ng dn chng. Tt v xu l thuc vo th hiu
v thi quen ca mt cng ng nht nh. Mt cch v thc, chng ta ang

32
p dng thuyt tng i ca Einstein trong lnh vc vt l vo lnh vc
lun l.
Na m l thi im con ngi c gng gi tht ng "iu rn th mi
mt" l "Ch b bt ti trn". Theo nn lun l ny, ti trng nht l "ti
b bt ti trn"; nhn c trng nht l trnh khi b bt ti trn. Ni di l
hon ton ph hp vi nn lun l ny, nhng phi bit ni di tht khn
kho, tht ti tnh. Ly ca ngi ta cng vy; nhng k ly ca ngi ta
phi t ra mnh l k iu ngh , nu c b bt ti trn, th y ch l lm
dng lng tin tng ca ngi khc ch khng phi l ly ca ngi khc,
tc l n trm. Th ght cng vy. c php th ght, nhng phi mc cho
n b o ca tnh yu th ght mang dng v yu thng. Trong cuc u
tranh sinh tn, Darwin ch trng rng k tn ti l k bit thch nghi cch
tt nht. Cn trong i sng lun l, ngi ta thay th khi nim trn y
bng mt th trit l, theo , k tn ti l k gian manh nht. Cch suy ngh
v hnh ng nh th ch c th lm cho cc chun mc lun l trt dc
th thm v m ti li cng en ti hn m thi.
II. Trong th gii ngy nay, cng nh trong d ngn, m ti b "nh
ng" bi ting g ca. Nhiu triu ngi n g ca Gio Hi. Ti quc
gia ny, "S Nhn Danh" cha bao gi li dy cm nh by gi. Hn 115
triu ngi ghi tn lm thnh vin ca mt gio hi hay hi ng. Nh
th, s tn hu tng 100% k t nm 1929, trong khi dn s ch tng 31%.
Chng ta khng th phng i tm quan trng ca s lng v cng phi
cao cnh gic khi ln ln sc mnh ch thc ca s lng vi cht
lng. iu m c ngi gi l "mt cuc tng vt v s lng" thc
cht khng phi l thc o chnh xc v cht lng. Tng s lng khng
ng nhin a n tng cht lng. Mt cng on c nhiu thnh vin
hn, khng ng nhin l mt cng on gn b vi c Kit. Hnh nh,
trong i a s trng hp, chnh mt thiu s sng to, dn thn lm cho
th gii ny tr nn tt hn. Nhng nu tng s thnh vin khng ng
nhin l tng tinh thn dn thn, th vn c iu g ng khi hng triu
ngi ngh rng Gio Hi c th cung cp cu tr li cho cc bin ng su
xa ang lm o ln cuc sng ca h. Gio Hi l ct mc quen thuc duy
nht cho ngi l khch mt mi vo thi im na m. Gio Hi l ngi
nh duy nht ng vng ti ni m Gio Hi c mt, ngi nh m ngi
l khch quyt nh hay t chi tm n vo thi im na m. Mt s
ngi quyt nh khng bao gi tm n vi Gio Hi. Cn nhng ngi
tm n vi Gio Hi, th h g ca v tm kim mt cch tuyt vng ci
bnh m h ang cn.
Ngi l khch xin ba ci bnh. Bnh th nht l bnh nim tin. Trong mt
th h tht vng bi bit bao o tng, con ngi nh mt nim tin vo
Thin Cha, vo con ngi, v vo tng lai. Nhiu ngi ng vi iu
William Wilberforce ni nm 1801: "Ti khng dm ci v ? Tng lai
qu bp bnh", hay vi iu William Pitt ni nm 1806: "Chung quanh

33
chng ta ch cn li iu tn v tht vng". Trong s nhng con ngi tuyt
vng ny, c nhiu ngi xin bnh nim tin.
Bnh th hai l bnh nim hy vng. Trong nhng nm u th k XX, t ai
xin bnh ny. Nhng my in thoi, xe hi, phi c u tin a h ln
tn tri cao, h hi phn khi. H th ly Thn Tin B. H tin rng mi
tin b mi trong cc lnh vc khc nhau s a con ngi n mt mc
hon thin cao hn. Th nhng, tin trnh tin b cho thy r tnh ch k
v s thi nt ca con ngi v, nh th, chng minh iu m Lord Acton
ni trc y l ng: "Quyn bnh c khuynh hng lm thi nt, v
quyn bnh tuyt i ch lm thi nt hon ton m thi". Mt khi khm ph
ra iu ng gh s ny, cha bao gi trong lch s, con ngi li nh mt
ht lc quan nh th. i vi bit bao nhiu ngi, gi cng nh tr, nh
sng ca nim hy vng tt v h bt u lang thang mt mi, chm su
xung vc thm bi quan. Nhiu ngi kt lun rng: cuc sng chng c
ngha g c! C ngi tm c vi trit gia Schopenhauer khi ng cho rng
cuc sng ch l au kh trin min, v cng ch chm dt trong au kh,
hay cuc sng ch l mt bi hi kch c din i din li vi mt vi thay
i nh trong phn dn dng. C ngi tn thnh kin ca nhn vt
Macbeth trong v kch ca Shakespeare cho rng cuc sng ch l mt cu
chuyn c k li bi mt thng khng, khua ching g trng rm beng
nhng rt cuc chng ra tr trng g. Th nhng, trong nhng gi pht tuyt
vng khng th thiu ca cuc sng, con ngi bit rng khng hy vng g
th khng th sng c, nn h li chy n g ca Gio Hi v xin bnh
nim hy vng.
Cui cng bnh th ba l bnh tnh thng. Mi ngi u c mong yu
thng v c yu thng. Ngi khng cm thy c yu thng th c
n tng mnh khng ng k i vi ngi khc. Nhiu iu xy ra trong
th gii ngy nay cho con ngi thy rng chng chng lin quan g n
mnh. Cuc sng trong mt th gii ang bp cht con ngi lm cho nhiu
ngi c n tng rng chng qua chng ta ch l nhng con s. Ralp
Borsodi m t cch su sc th gii trong , ti nh h sinh, ngi m
mang s 8434, khi ngi ta ly cc du tay, ngi con tr thnh s 8003 v
khi cht, m tang c c hnh ti phng B, vi cc vng hoa, mn trng
loi B, do mc s s 14 v ca vin s 84 ht bi tin bit s 174. Kinh hong
trc khuynh hng bin con ngi thnh mt con s, mt ct trong cun
s ghi chp, con ngi tm n vi Gio Hi v g ca khn thit xin bnh
tnh thng.
III. Nhn vt trong d ngn n g ca nh ngi bn v xin vay ba chic
bnh, nhng anh bn c tuyt: "Xin ng quy ry ti, ca ng c ri,
cc chu li ng cng ging vi ti, ti khng th dy ly bnh cho anh
c". Bit bao ln nhiu ngi tht vng khi n g ca Gio Hi.
Hng triu ngi chu Phi g ca Gio Hi xin bnh cng bng x
hi, nhng Gio Hi lm ng v h ch nhn c mt cu tr li chung

34
chung rng vn s c gii quyt sau, ngha l khng bao gi c gii
quyt c. Hng triu ngi da en chu M i kht t do cng nhiu ln
g ca Gio Hi gi l Gio Hi ca ngi da trng, nhng cng ch c
n tip bng mt thi lnh nht, gi hnh. Ngay c nhng ngi lnh
o Gio Hi mun m ca cho bnh cng t ra thn trng hn l can m,
v thng gii quyt vn theo gii php hon cnh hn l theo lut l
lun l. Mt trong nhng thm kch nhc nht ca lch s nhn loi l ci
c ch ng l phi a con ngi thot khi thi im na m l s phn
bit chng tc, th li cng tc vi nhng k mun ko di thi im ny?.
Vai tr ca Gio Hi lun phi l ph phn, hng dn ch khng phi tip
tay cho cc c ch chnh tr, kinh t v phn bit chng tc ang cm gi
con ngi trong thi im na m. Nu Gio Hi khng tm li c vai
tr ngn s ca mnh th s mau chng tr thnh mt cu lc b va khng
c hiu qu va khng c uy tn v mt tinh thn cng nh v o c. Nu
Gio Hi khng tch cc tham gia u tranh cho ha bnh, cng bng x hi,
ha hp chng tc, th Gio Hi s phn bi hng triu tn hu trung thnh
v y h n ch phi ni ln khp ni rng Gio Hi nh mt ch
ca mnh. Nhng nu Gio Hi bit t gii thot khi cc xing xch ang
cm gi mnh trong tnh trng nh hin c v, nh vy, tm li c s
mng ca mnh trong dng lch s nhn loi, th Gio Hi s ln ting v
hnh ng vi lng can m, kin tr c v cho ha bnh v cng l. Gio
Hi s khi dy tr sng to v nung t tm hn con ngi bng cch
truyn t cho h lng i m chn l, cng l v ha bnh. Nh vy mi
ngi gn xa s nhn thy trong Gio Hi tnh huynh i ng em li
nh sng v bnh an cho nhng ngi l khch ang m mm trong m ti.
IV. Chng ta nhn thy rng, sau khi b t chi cho vay bnh, nhn vt trong
d ngn vn tip tc g ca, quy ry, v cui cng, thuyt phc c ngi
bn dy ra m ca. Nhiu ngi vn tip tc g ca Gio Hi vo lc na
m, mc du trc h phi tht vng, v h bit rng Gio Hi c
bnh s sng. Gio Hi ngy nay ang b thch cng b cho mi ngi
bit rng Con Thin Cha, c Gisu Kit, l nim hy vng ca h trong tt
c cc vn phc tp thuc lnh vc c nhn cng nh x hi. Nhiu
ngi tr g ca Gio Hi v h lo u trc cuc sng bp bnh y tht
vng gia cc thng trm ca lch s. Trong s nhng ngi tr ny, c
nhiu ngi phi ri b gia nh, nh trng, x nghip tr thnh
nhng ngi lnh ti chin trng. Chng ta phi em li cho h bnh nim
hy vng v khi dy ni h xc tn rng Thin Cha Quyn Nng c th
thc hin iu tt lnh t iu xu xa. Cng c nhng ngi tr phi hi
hn khi mnh chm su vo m ti bng cch xem mi s ch l tng
i trong lnh vc lun l hay bng cch khng nh mnh bng mi phng
th. Chng ta phi dn h n vi c Kit Ngi ban cho h bnh tha
th. Cng c nhng ngi g ca Gio Hi v hong s trc ci cht.
chng ta phi em n cho h bnh nim tin vo tnh bt t, h hiu rng
cuc sng trn th ch l khc do u ca cuc sng mai sau.

35
Na m l thi im ng s. Vo thi im ny chng ta kh lng gi
vng nim tin. iu m Gio Hi c th ni nh mt iu an i chng ta,
l khng c mt m ti no li c th ko di qu lu. Ngi l khch mt
mi trong m ti n g ca xin bnh, tht ra l ngi ang mong i bnh
minh. S ip em li nim hy vng m chng ta phi cng b: l bnh
minh phi xut hin. Cc t ph chng ta l nhng ngi da en n l. H
bit r iu ny. H khng bao gi qun c m ti, cy roi da trong
tay nhng tn qun c, cuc ng gi gia cc ng ch, gia nh phn tn;
tt c lun nhc h nh li thn phn ngi n l. V mi ln nh n m
ti bao trm cuc i, h li ct ting ht:
"i! Chng mt ai hiu ht
ni nhc ti phi chu.
Ly Cha ti! Halleluia!
Khi ti tri ln, khi ti ngp xung,
i! Ly Cha ti!
Khi ti hu nh cht chm,
i! Ly Cha ti!
i! Chng mt ai hiu ht
ni nhc ti phi chu.
Ly Cha ti! Tn vinh Cha. Halleluia!
Ngp chm trong m ti khc nghit nhng lun xc tn rng bnh minh s
xut hin, h ct ting ht:
"Ti mng vui
v kh nhc khng ko di mi mi
Ly Cha ti, ly Cha ti, ti s lm g?"
Cc t ph chng ta xc tn rng bnh minh s xut hin sau m ti, v
h tin vo Thin Cha, ng nhn hu v xt x cng bng. Ai tin nh
vy th bit rng cc au kh khng phi l du chm ht ca cuc i con
ngi. K y c th vt qua m ti m vn lun xc tn rng mi s u
c th mu ch cho nhng ai yu mn Thin Cha.
Trong giai on u ca cuc ty chay xe but cng cng ti Montgomery,
bang Alabama, chng ti t chc mt h thng a n cng nhn bng
xe hi t nhn. H thng chuyn ch ny hot ng rt tt trong thi gian
mi mt thng. Sau , th trng Gayle ch th cho c quan t php
ca thnh ph phi nghin cu lut php chm dt h thng xe hi t
nhn t nguyn a n cng nhn v ng thi ngn chn mi hnh thc
chuyn ch t nhn pht xut t cuc ty chay h thng xe but cng cng.
Phin ta c triu tp vo ngy Th Ba 13 thng 11 nm 1956.
Khi cuc hp hng tun c d nh vo trc ngy ra Ta, ti cm thy
mnh c trch nhim phi bo trc cho mi ngi bit rng rt c th Ta
s ra lnh khng cho php h thng a rc hot ng nh trc y na.
Ti bit rng h t nguyn chp nhn cc nhc sut mi mt thng nay,

36
nhng chng l by gi ti li bo h phi cuc b sao? V nu khng lm
nh vy, th chng ti s phi chp nhn tht bi trong cuc u tranh ny
hay sao? Ln u tin, ti cm thy lo u, s hi khi thy mnh s phi ch
tr cuc hp.
Chiu n, trong cuc hp, ti can m ni cho h bit tt c s tht. Tuy
vy, ti cng c gng kt lun vi mt tia hy vng: "Trong nhng thng
qua, chng ta hnh ng v tin tng rng Thin Cha lun ng v pha
chng ta trong cuc u tranh ny. Kinh nghim trong thi gian qua
chng minh iu mt cch tuyt vi. Chiu nay, chng ta phi tin rng
mt con ng s c khai m ti ni khng cn con ng no na".
Nhng ti vn nhn thy rng bu kh bi quan bao trm c ta. Hy vng b
dp tt v nim tin b chao o.
Vi gi sau, thm phn Carter ch ta phin ta. i din thnh ph c bn
co trng cho thy chng ti thnh lp mt t chc t nhn chuyn ch
cng nhn m khng c giy php ca thnh ph. Cc lut s chng ti
hng hn bin h rng t chc ni trn n thun l mt t chc t nguyn,
phi li nhun do cc Gio Hi ngi da en lp ra phc v cc thnh vin
ca mnh m thi. Nhng mi s cho thy trc rng thm phn Carter s
x cho thnh ph thng kin.
Trong gi ngh tra, ti nhn thy ta n si ng hn ln. Th trng Gayle
c mi vo hu trng, ni c nhiu nh bo ra vo hi h. Bng mt nh
bo tin li ch ti ang ngi trong t cch l b co. ng ni: "y, quyt
nh cc ng ang ch i! Hy cm ly v c i! Quyt nh tr t do cho
cc ng !"
Va lo u, va hy vng, ti c: "Ta n Ti Cao Hip Chng Quc Hoa
K nht tr phn quyt: phn bit chng tc trong h thng xe but ti
Montgomery, bang Alabana, l bt hp hin". Tim ti p mnh, mng vui
khn xit. Gi en ti nht trong cuc u tranh tr thnh gi chin
thng - cuc chin thng th nht m chng ti ginh git c. T cui
phng x n, c ai h ln ting: "Thin Cha Ton Nng ni t
Washington!"
Bnh minh s xut hin. Bun phin, nhc nhn, tht vng pht sinh vo thi
im na m. Nhng, sau , nh sng bnh minh s l dng. Tc gi thnh
vnh ni:
"L c ri khi mn m bung xung,
hng ng v vng ting h reo" (Tv 29,5)
Nim tin xua ui tuyt vng v em nh sng n tn mi ng ngch cha
y bi quan.
K NGU NGC
" ngc, ni m nay, ngi ta s i li mng ngi" (Lc 12, 20)

37
Khoa hc ch c th cho ta mt sc mnh vt cht tn ph v tr ny, nu n
khng c kim sot bi mt sc mnh tinh thn.
Ti mun k cho cc bn nghe mt cu chuyn bi thm m kt lun li trc
tip lin quan n chng ta mt cch rt su sc. l cu chuyn ca mt
con ngi m, theo cch nh gi thi i ngy nay, c th xem l mt con
ngi thnh t v mi mt. Nhng c Gisu li xem l "k ngu ngc".
Nhn vt chnh ca cu chuyn l "mt ngi giu c", rung nng sinh
nhiu hoa li, n ni ng quyt nh xy nhiu kho mi, ln hn. ng ni:
"Ta s tch tr tt c thc la v ca ci vo " v "ta s nh lng: Hn ta
hi, mnh by gi h ca ci, d xi nhiu nm, c ngh ngi, n ung, vui
chi cho ". Nhng Thin Cha bo ng ta: " ngc, ni m nay, ngi
ta s i li mng ngi" (x. Lc 12,16 -20). V chuyn xy ra ng nh
vy. tn nh cao ca vinh hoa ph qy, ngi giu c y phi la b i
ny.
Cc bn hy xem con ngi ny. Nu ng sng vo thi i ngy nay, mi
ngi s xem ng l mt nhn vt v vng, mt con ngi c a v cao
trong x hi, c mi ngi n trng. C th ng l mt "ng vua" trong
lnh vc kinh t. Th m, mt ngi nh qu min Galil li gi ng l "k
ngu ngc".
c Gisu khng xem ng l "k ngu ngc" v ng c nhiu ca ci.
Ngi khng bao gi ln n ca ci ni chung, nhng ln n cch s dng
ca ci. Cng nh mi th sc mnh khc, nh in chng hn, tin bc t
n khng c gi tr o c. N c th s dng cho vic tt cng nh vic
xu. nh rng c Gisu ni vi ngi thanh nin giu c phi "bn ht
ca ci anh c"; nhng trong trng hp ny, nh Goerge A. Buttrick
nhn nh, c Gisu k mt toa thuc dnh cho mt con ngi nht nh,
ch khng a ra mt chn on chung dnh cho mi ngi. T bn cht,
ca ci khng phi l xu xa, v, t bn cht, ngho kh cng khng phi l
nhn c.
c Gisu cng khng ln n ng l "k ngu ngc", v c th ng lm
giu mt cch bt chnh. Hnh nh cu chuyn cho thy ng lao ng ct
lc, bit tn dng thin thi a li v hoch nh mt chng trnh di
hn nh mt nh doanh nghip ti ba. Vy ti sao ng li l mt "k ngu
ngc"?
I. "Ngi giu c" l "k ngu ngc" v ng khng phn bit cng ch
ca cuc sng vi cc phng tin gip ng t ti cng ch ny, v ng
cho c cu kinh t ln t vn mnh con ngi. Mi ngi chng ta sng
trn hai bnh din: bn trong l ni gii, bn ngoi l ngoi gii. Ni gii l
phm vi ca cng ch tinh thn, c biu l qua ngh thut, vn hc, o
c v tn gio. Ngoi gii l tng hp phc tp gm cc chng trnh, cc
k thut, cc phng tin cho php ta duy tr v pht huy s sng. l
ngi nh ta , ci xe ta i, o qun ta mc, ca ci ta c. Tt mt li, l ton

38
b hnh trang vt cht ta cn tn ti. Ta sng nh phng tin nhng li
sng cho cng ch. Vy m lun c nguy c ta thng cho phng tin
chim ch cng ch, ni gii tan bin trong ngoi gii. "Ngi giu c" l
"k ngu ngc" v ng khng phn nh rch ri ranh gii gia phng tin
v cng ch, iu kin cuc sng v vn mnh con ngi. i sng ca
ng b nhn chm bi cc ngn sng l cc phng tin trong cuc sng ca
ng.
Ni nh vy khng phi l ph nhn tm quan trng ca cc iu thuc
ngoi gii trong cuc sng con ngi. Chng ta va c quyn va c bn
phn tm kim nhng phng tin cn bn cn thit cho cuc sng. Mt tn
gio lch lc l th tn gio khng cm thy cn phi quan tm ti cc iu
kin sng ca con ngi v mt kinh t. Tri li, mt tn gio lnh mnh
lun thc c rng tinh thn b dy v bao lu thn xc cn phi chu i
kht, khng ni tr n. c Gisu bit r ta cn c cm n o mc, c ni
tr n an ton. Ngi ni ln iu ny mt cch r rng, ngn gn: "Cha anh
em bit r anh em cn g" (Mt 6,8). Nhng c Gisu cng bit r con
ngi khng phi l mt con ch m ngi ta c th tha mn cn i vi
vi cc xng. Ngi cng bit rt r rng iu thuc ni gii cng quan
trng nh iu thuc ngoi gii. Nn Ngi ni thm: "Trc ht, anh em
hy tm kim Nc Thin Cha v c cng chnh ca Ngi, cn tt c
nhng th kia, Ngi s thm cho" (Mt 6, 33). Lo lng trc ht tm kim
phng tin, v cho cng ch tan bin trong phng tin: chnh l
thm kch ca cuc sng "ngi giu c".
"Con ngi giu c" ny cng giu c v ca ci vt cht, th i sng tinh
thn v thing ling cng tr nn ngho nn. C th ng c v, nhng
chc chn ng khng yu v. C th ng tng v nhng mn qu t gi,
nhng chc chn ng khng th tng v iu cn thit nht, l tnh yu.
C th ng c con ci, nhng chc chn ng khng qu mn chng. C
th ng c rt nhiu sch qu, thuc nhiu thi i, t ngay ngn trn
gi sch, nhng chc chn ng chng bao gi c. C th ng c
tin mua nhng a nhc hay, nhng chc chn ng khng bao gi
nghe. Mt ng khng bit chim ngm v huy hong rc r ca tri cao. Tai
ng khng bao gi nghe cc giai iu m du ca dn nhc trn thin quc.
Tm tr ng cng khng bao gi ch n iu cc thi s, cc ngn s, cc
trit gia mun ni. ng tht xng vi bit danh ca ng: "k ngu ngc".
II. "Ngi giu c" l "k ngu ngc" v ng khng thc c rng ng
l thuc rt nhiu vo ngi khc. Bi c thoi ca ng gm khong chng
60 ch, th m c ti mi hai ch "ti". ng ni "ti" qu nhiu n
ni khng cn c th ni "chng ti". L nn nhn ca mt cn bnh trm
kha, mt th bnh ung th, l tnh v k, nn ng khng cn nhn thy
rng ca ci c nhn l do ca ci tp th em li. ng ni nh th ch c
mt mnh ng l ngi lm rung, xy kho. ng khng thy rng ng l
ngi tha hng mt kho tng gm cc tng v cc tin b m ngi

39
sng cng nh k cht gp phn to nn. Khi mt c nhn hay mt quc gia
khng nhn bit s l thuc h tng ny, th s ri vo mt tnh trng in
r dn ti mt thm kch.
ngha ca d ngn ny i vi cn khng hong hin nay trn th gii
qu tht r rng. Quc gia chng ta lm ra nhiu sn phm n ni phi xy
thm nhiu kho mi, ln hn, rng hn, v phi chi trn mt triu la mt
ngy c ni ct gi cc sn phm d tha. Mi nm, chng ta t hi:
"Mnh phi lm g y? V cn ch u m tch tr hoa mu?" Cu tr li
cho cu hi ny, ti tm thy ni khun mt ca hng triu ngi nam
ngi n sng ngho kh ti chu , chu M Latinh, chu Phi. Cu tr li
cho cu hi ny, ti cng tm thy ni thung lng ngho kh sng
Missisippi, cng nh ti cc khu nh ngho nn l ni ca nhng ngi
tht nghip ti cc thnh ph cng nghip ln thuc min bc nc M. Ta
c th lm g? Cu tr li qu l n gin: cho k i n, cho k trn trung
o mc, chm sc ngi au yu. Ta c th ct gi ca ci ta u? Cu tr
li li cn n gin hn na: ta c th ct gi s thc phm d tha ca
chng ta trong cc bao t trng rng ca hng triu con ci Thin Cha, khi
mi ti h phi ln ging nm ng m khng c g n. Lm nh vy, ta
chng tn km ng xu no c. Ta c th s dng cc ti nguyn to ln ca
chng ta xa b s ngho i khi mt t ny.
Tt c cho thy rng c mt iu g tht cn bn trong s l thuc gia
con ngi v cc quc gia vi nhau. D c thc c hay khng, mi
ngi chng ta l mt con n i vi nhng ngi nam v ngi n m
chng ta quen bit hay chng h quen bit. Ta khng th n sng m khng
l thuc vo hn na phn nhn loi. Bui sng, khi thc dy, bc vo
phng tm, ta s dng ming bt bin ly t mt hn o thuc Thi Bnh
Dng, cc savon c sn xut bi mt ngi Php, chic khn tm bi
mt ngi Th Nh K. Ngi vo bn n, ly c ph c cung cp bi mt
ngi chu M Latinh, ly tr bi mt ngi Trung Quc, ly cacao bi mt
ngi chu Phi. Trc khi i ra khi nh i lm, ta l con n ca hn
phn na nhn loi.
Theo mt ngha rt thc, mi cuc sng l mt chm tng quan gia ngi
vi ngi, gia ngi ny vi cc ngi khc. Tt c mi ngi u trong
h tng quan h tng ny, u lin kt vi nhau trong cng mt vn mnh
chung. iu trc tip lm tn thng ngi ny cng gin tip lm tn
thng mi ngi khc. Ti khng th bao gi tr thnh iu ti phi tr
thnh nu cc bn khng tr thnh iu cc bn phi tr thnh. V cc bn
khng th bao gi tr thnh iu cc bn phi tr thnh, nu ti khng tr
thnh iu ti phi tr thnh. y chnh l h tng quan h tng, ni thc
ti c hnh thnh.
"Ngi giu c" khng hiu c iu ny v y chnh l thm kch ca
i ng. ng ngh rng ng c th sng sung tc trong th gii nh b, cht

40
hp m ng l trng tm. ng l mt con ngi sng theo ch ngha c nhn
cc oan. V, v th, mi mi ng l "k ngu ngc".
III. c Gisu gi "ngi giu c" l "k ngu ngc" v ng khng
thc c rng ng l thuc vo Thin Cha. ng suy ngh v ni nh th
chnh ng lm cho bn ma thay i, t ai thm ph nhiu, chnh ng
kim sot chu k mt tri mc v ln, ma ri v sng sa trn mt t,
theo mun ca ng. Mt cch v thc, ng tng mnh l ng To
Ha, trong khi ng ch l mt th to, khng hn khng km.
Xem con ngi l trng tm qu tht l in r. V s in r ny tn ti
lu di v gy nhiu hu qu tai hi trong lch s nhn loi. Mt i khi s
in r ny c din t r rng v c h thng nh trong ch ngha duy vt,
cho rng thc ti c th gii thch c bng vn hnh ca vt cht, rng s
sng ch l "mt tin trnh sinh l hng ti mt ngha sinh ly", rng con
ngi l mt iu chng qua trong vn hnh mt phng hng ca cc
electron v proton, rng t duy con ngi l sn phm tm thi ca cht
xm, v cc bin c lch s ch l tc ng gia vt cht v vn hnh theo
hng tt yu. Khng dnh mt ch ng cho Thin Cha hay cc tng
vnh cu, ch ngha duy vt chng li ch ngha hu thn cng nh ch
ngha duy tm.
Tt nhin, ch ngha duy vt ny dn n b tc trong mt th gii thiu
vng ngha, xt v mt tinh thn. Tin rng nhn cch con ngi ch l kt
qu ca mt s kt hp ngu nhin gia cc nguyn t v phn t, th cng
phi l nh tin rng mt con kh ch cn g ht phm ny n phm khc trn
my nh ch l c th vit c mt bi kch ca Shakespeare. Qu l
chuyn k qui! ng hn phi ni nh nh vt l Sir James Jeans rng
"Hnh nh v tr t ra gn vi mt t duy ln hn l mt c my ln", hay
nh trit gia Arthur Balfour rng "Gi y chng ta bit qu r v vt cht
cn c th l nhng ngi duy vt". Ch ngha duy vt ch l mt l mt
ngn la heo ht khng sc chng li mt t duy chn chn.
Cng c mt c gng khc lm cho Thin Cha tr thnh v ch, l
ch ngha nhn bn v thn - mt ch ngha thn thnh ha con ngi, xem
con ngi l thc o mi s. Ngy nay, c nhiu ngi theo hc thuyt
ny v h nht tr vi J. J. Rousseau, rng bn tnh con ngi l tt lnh.
iu xu xa ch trong cc c cu, v, nu s ngho kh v ngu dt khng
cn na, th mi s s nn hon ho.
Th k XX bt u vi mt th lc quan nh th. Ngi ta tin rng nn
vn minh s khng ngng tin b v dn ti mt thin ng trn mt t.
Herbert Spencer khn kho nho nn thuyt tin ha ca Darwin thnh
mt thc h lch lc v tin b. Ngi ta tin rng x hi s tin b theo
mt nh lut tng t nh nh lut vn vt hp dn trong lnh vc vt l.
Say men lc quan, ngy nay con ngi lao mnh vo cng vic khm ph
thin nhin v thu lm c nhiu thnh qu v mt khoa hc, pht trin

41
cc k thut kh d to nn mt cuc cch mng thay i tri t. Nhng g
khoa hc k thut thc hin c qu tht l k diu, c th!
Tn mt chng kin cuc cch mng khoa hc k thut, con ngi thi i
ngy nay c th tht ln:
"Khoa hc l mc t chn dt ti,
Ti s g nguy him, v c Khoa hc cng!"
T nay kht vng ca con ngi khng cn hng v Thin Cha hay v
tri na. Tri li, con ngi ch ngh v con ngi v tri t. Con ngi
sng tc mt bn kinh nhi li Kinh Ly Cha: "Ly anh em chng ta di
t, nguyn danh chng ta c c sng, triu i chng ta mau n,
chng ta c th hin di t ny, v u cn c tri na!". Nhng
ngi trong qu kh cn hng v Thin Cha tm mt li gii p cho
cc vn ca mnh, th nay li hng v khoa hc k thut, v xc tn rng
by gi h c trong tay cc phng tin cn thit xy dng mt x hi
mi.
Th nhng, huyn thoi ny tan bin vi cnh hi hng gh s khi hai tri
bom nguyn t n ti Nagasaki v Hiroshima, cng vi cc tri bom khinh
kh c sc mnh tn ph gp bi. Gi y, ta nhn thy rng khoa hc ch c
th cho ta mt sc mnh vt cht tn ph v tr ny, nu n khng c
kim sot bi mt sc mnh tinh thn. Nhng li Alfred Le Grand ni vn
cn ng: "Sc mnh ch l mt iu tt lnh, nu ngi c n l mt ngi
tt lnh". Ta cn c mt ci g tt hn l khoa hc, nng ta trong
i sng thing ling v kim sot ta trong i sng o c. c tinh thn
ca Thin Cha hng dn, khoa hc l mt cng c c kh nng dn con
ngi ti mt mc an ton cao hn. Khng c tinh thn Thin Cha
hng dn, khoa hc ch l mt v kh gieo rc cht chc v hn lon. Ti
sao ta li t la di mnh v s tin b tt yu v v kh nng con ngi c
th t cu c mnh? Ta phi a tm hn v con mt hng ti cc nh
cao t s cu c th n c vi ta. Lc , v ch lc , cc thnh
qu khoa hc hin i s l mt phc lnh thay v l mt tai ha.
Nu ta khng tun phc Thin Cha, cc c gng ca ta ch to nn mt
ng tro tn v bnh minh cng ch l ti tm. Tr khi tinh thn thm nhp
i sng, ta ch tm c iu m G. K. Chesterton gi l "nhng li chc
d khng chc d, nhng li chc lnh khng chc lnh, nhng gii php
khng gii quyt vn ".
"Thin Cha l ni ta n nu,
l sc mnh ca ta;
Ngi lun lun sn sng gip ,
khi ta phi ngt ngho"
(Tv 45,1).

42
ng tic l "ngi giu c" khng hiu c iu ny. Cng nh nhiu
ngi trong th k XX ny, ng qu bn rn vi cc vic quan trng cng
nh vi cc vic tm thng n ni ng qun mt Thin Cha. ng gn
cho iu hu hn mt gi tr v hn, xem mt vic l hon tt khi n va
mi c khi s.
Khi "ngi giu c" tch tr c man no l ca ci, khi cc kho lm ca
ng ta y p, v cung in trng l ca ng lm mi ngi phi trm tr,
th cng l lc ng tri qua kinh nghim m mi ngi phi tri qua: ng
phi cht. Ci cht ca ng vo thi im ny lm tng thm tnh bi thm
ca cu chuyn. Nhng gi nh ng c sng lu nh ng Mathusalem thu
xa, th s tht cn bn m d ngn mun lm sng t vn y nguyn. Cho d
ng khng cht v th xc, nhng tinh thn th cht lu ri. Vic ng
ngng th ch l du hiu bo cho ta bit mt ci cht xy ra trc lu
ri. ng cht khi khng cn bit phn bit u l phng tin v u l
cng ch ca cuc sng, khi ng qun mt rng ng l thuc vo ngi
khc v vo Thin Cha.
Phi chng "ngi giu c" li khng phi l nn vn minh Phng Ty
chng ta? Giu c v ca ci vt cht, ta c nhng tiu chun nh gi thnh
cng gn lin vi lng ham mun v . Cc phng tin lm cho ta sng
qu tht l k diu. Tuy vy, ta vn cn thiu mt ci g . Ta bay ln
tri nh loi chim, ln xung bin nh loi c, nhng li khng hc cho bit
ngh thut sng vi nhau nh nhng ngi anh em. Giu sang ph qu
khng lm cho tinh thn c bnh an, tm hn c thanh thn. Mt nh
vn Phng ng m t tnh trng ca ta nh sau:
"Qu v ni rng hng ngn my mc lm vic thay cho qu v, nhng qu
v vn lun bn rn. Cng c nhiu my mc, qu v cng t ra mt mi, lo
u, bn chn, khng bao gi c tha mn. Cng c nhiu, qu v cng
mun c thm. C mt ni no i na, qu v cng mun i n mt ni
khc. Qu v c mt ci my khai thc ti nguyn, mt ci my lm
vic. Mt ci my chuyn ch, mt ci my ht bi, mt ci my
chuyn ti thng tin, vit, ni, ht, bu c, may ?. Qu v c
hng trm ci my lm hng trm th vic cho qu v?. Nhng qu v
vn l con ngi bn rn nht trn th gian ny. My mc ca qu v khng
th cu c thi gian v linh hn. Chng ch thc y qu v sng ch ra
nhiu my mc hn v lm vic nhiu hn m thi!" (Abraham Mitrie
Rilbany, "Nhng ngi khn ngoan t ng n Ty", 1922).
Bc tranh v nn vn minh Phng Ty nh c phc ha y qu l
ng vi s tht. Ta khng th d dng b qua nhng li ny v xem y l
nhng li phng i ca mt t tng gia Phng ng by t thi ganh
t ca mnh i vi s phn vinh ca Phng Ty. Ta khng th trnh n
nhng li kt n ny. Cc phng tin nh ta sng vt qu xa cc
cng ch ca cuc sng m ta nhm ti. Sc mnh khoa hc b li rt xa
pha sau sc mnh thing ling. Ta c nhiu ha tin c hng dn tt

43
nhng li c qu nhiu con ngi c hng dn xu. Nh "ngi giu
c" thu xa, trong cuc sng, ta lm iu in r sau y: thu hp ni
gii ti mc ti thiu v m rng ngoi gii n mc ti a. Ta lm tan
bin s sng trong phong cch sng. Th h chng ta s khng tm c s
bnh an, nu ta khng hc bit rng mng sng con ngi khng bo m
bi ca ci, d c d tha chng na, m bi nhng kho tng thing ling
trn tri, ni trm cp khng bn mng, mi mt khng c ph (x. Lc 12,
33).
Ta hy vng c c mt cuc sng sng to, v ta c kh nng lp li th
qun bnh gia cng ch v phng tin ni bn thn mi ngi v trong
x hi. Nu ta khng khi dy v pht huy i sng thing ling v tinh
thn, th ta s t hy dit mnh bng cc cng c m ta lm ra. Th h
chng ta khng th trnh n cu hi m Cha chng ta t ra: C c tt
c mi ca ci thuc ngoi gii (phi c, n in, xe hi, tivi mu,...) m
mt i thc ti cn bn thuc ni gii, tc l linh hn, th no c ch g?
S D PHI THY TRN B BIN
"Israel thy qun Ai Cp phi thy trn b bin..." (Xh 14, 30)
Nu Thin Cha dng quyn nng tuyt i ca Ngi m lm tiu tan mc
ch c ra, th Thin Cha chng t Ngi yu ui hn l quyn
nng. Quyn nng l kh nng t ti mc ch; hnh ng m khng t
c mc ch chnh l yu ui vy
C iu g hin nhin hn s d trong v tr? Nh con bch tuc, s d
vn vi n mi mt ca cuc sng con ngi. Ta c th tranh lun v
ngun gc s d. Cn v thc ti s d th ch nhng ngi lc quan gi to
mi dm tranh lun. S d l mt s kin, trm trng v c thc trc mt
chng ta.
Sch Thnh khng nh r rng thc ti s d khi dng biu tng con rn
m t hnh ng xo tr gieo rc bt ho trong bn ha tu nhp nhng l
cuc sng con ngi trong tha vn. Sch Thnh cng t co s bt cng
dai dng v s gi hnh kh , ng thi v nn bc tranh bi thm ca mt
m ng dn chng lm lc khi h ng inh trn thp gi Con Ngi qu
bu nht trn th gian ny gia hai tn trm cp. iu Sch Thnh ni v
s d qu r rng, trong sut nh pha l. c Gisu khng b qua thc ti
s d. Mc d khng bao gi gii thch s d v mt thn hc, nhng Ngi
khng bao gi bin minh cho s d. Trong d ngn c lng, c Gisu gi
c lng l c lng ch khng phi l o nh hay lm lc ca con ngi phi
cht. c gieo vo rung la bi Satan hay bi lm dng s t do ca
mnh, c lng lun gy nn tai ha v dn n s cht. V c lng c
Gisu ni i khi nh sau: "Ti khng tm cch gii thch ngun gc ca c
lng, nhng k th gieo chng vo rung la". Ngi nhn nhn rng sc
mnh ca s d cng c tht nh sc mnh ca s lnh.

44
Trong cnh ng rng ln ca cuc i hng ngy, ta nhn thy s d trong
cc chiu kch ng s ca n: trong lng ham mun v , trong tnh ch
k lm mt i trt t hi ha; khi con ngi sn sng hi sinh s tht bo
v quyn li ring t, khi cc quc cm gi cc dn tc khc trong bt
cng x hi, khi chin tranh bng n, gy iu tn nt, lm cho con
ngi v cc quc gia phi chu thit thi v vt cht cng nh tinh thn.
Theo mt cch hiu, lch s con ngi l lch s ca cuc chin gia s d
v s lnh. Tt c cc tn gio ln u nhn nhn rng c mt s dng co
ngay trong lng v tr. Theo n gio, mt cuc chin gia thn nh
sng v thn bng ti; theo Do Thi gio v Kit gio, mt cuc chin gia
Thin Cha v Satan. Mi ngi cm nhn c rng trong sc mnh ca
iu lnh hng con ngi i ln c sc mnh ca iu d ko con ngi i
xung.
Kit gio khng nh rng, trong cuc chin trng k gia s lnh v s
d, s lnh s ton thng. Cui cng, s d s b tiu dit bi sc mnh
khng g thng ni ca s lnh. Ngy Th Su Tun Thnh phi dn ti
khc ca khi hon ca ngy l Phc Sinh. C lng c th bp ngt la non
trong mt thi gian, nhng n ma gt, c lng s c gom li v t i.
Csar trong cung in, cn c Gisu chu ng inh trn thp gi.
Nhng chnh c Gisu ny li phn chia lch s nhn loi thnh hai phn:
trc v sau c Gisu, v, cui cng, ngi ta dng danh c Gisu
xc nh nin i ca triu i Csar trong lch s. Trong Sch Thnh, tn
gio xc nhn iu William Cullen Bryant khng nh: "S tht c ng
xung th ri cng s chi dy!". Cng nh iu Thomas Carlyle vit:
"Khng c iu di tr no c th c ni ln v thc hin, hoc c th
quay tr li sau mt chu k ngn hay di, m li khng nhn c cu tr
li: Khng c hiu qu no c".
I. Lch s dn tc Do Thi l mt bng chng hng hn v s tht ny. Khi
con ci Israel phi lm n l ngi Ai Cp, th Ai Cp l biu tng s d,
di hnh thc mt s n p tn bo, mt s bc lt khng nng tay, mt
s thng tr h khc; cn Israel l biu tng ca s lnh, di hnh thc
mt s tn th v thn phc Thin Cha ca Abraham, ca Isaac ca
Giacp. Ai Cp chin u duy tr ch n l. Cn Israel chin u dnh
li t do. Vua Phara nht mc t chi li yu cu ca Ms, ngay c khi
ht tai ha nay n tai ha khc p xung trn thn dn v vng quc. S
kin ny nhn mnh iu m ta khng bao gi c php qun: s d lun
dai dng, ngoan c, khng d dng bung tha, nu khng b chng li mt
cch mnh lit, gn nh cung tn. Nhng ni ni, ngi ta cng nhn thy
rng s d khng c kh nng t chc mt cuc cm c lu di. V th, sau
mt cuc chin trng k gian kh, ngi Israel, vi s tr gip ca Thin
Cha, vt qua Bin . Nhng, nh nhng v binh thin chin khng
bao gi u hng, th ngi Ai Cp cng c mt c gng gn nh tuyt
vng ngn cn ngi Israel ra i, v a qun ui theo h trong lng

45
Bin . Khi ngi Ai Cp i vo lng bin, nc sng sng nh tng
thnh hai bn t hu lin p xung vi lp ton th qun lc vua Phara.
Ngi Israel quay li nhn b bn kia th ch thy qun Ai Cp phi thy
trn b bin. i vi ngi Israel, y l mt thi im trng i, chm dt
mt giai on bi thm ca lch s h, l mt bui sng ti p chm dt
m ti ca cuc lu y. ngha ca bin c ny khng phi vic ngi
Ai Cp b tiu dit, v khng mt ai li c th vui mng khi thy mt con
ngi phi cht hay tht bi. Bin c ny l biu tng ni ln s tiu dit
ca s d, s chm dt ca s n p v nhn o, ca s bc lt bt cng.
Ngi Ai cp phi thy trn b bin nhc ta nh li rng ngay c thin
nhin trong v tr cng gp sc vi s lnh trong cuc chin chng li s
d. Tn c ni rt ng: "Ngay lc b sa dy th chng ai ly lm vui th
m ch thy bun phin. Nhng sau , nhng ngi chu rn luyn nh th
s gt c hoa tri l s bnh an v cng chnh" (Dt 12,11). Vua Phara
n p dn Israel, nhng sau o...! Quan Philat chiu dn chng v trao
c Gisu cho qun lnh ng inh vo thp gi, nhng sau ...! Nhng
Kit hu tin khi b qung vo thao trng cho th d cn x, nhng sau
o...! C ci g trong v tr ny chng thc iu Shakespeare ni:
"C mt thn minh ang un nn cc cng ch chng ta
sao cho hp vi nh
v khun mu ca mnh"
(Hamlet,V,2).
Hay iu Lowell ni:
"S d trn lan tht y,
nhng S Tht mi l mnh hn!"
Hay iu Tennyson ni:
"Ti ch c th tin rng
cui cng iu lnh s n vi mi ngi,
d by gi cn xa xm:
v mi ma ng s bin thnh ma xun".
II. S tht m Sch Thnh ni n trn y cng xut hin trong cuc chin
ngy nay gia iu lnh di hnh thc t do v cng l, v s d di hnh
thc n p v thc dn. Trong s ba t ngi sng trn mt t, hn hai t
ngi -ngha l a s nhn loi- sng ti chu v chu Phi. Khong hai
mi nm trc y, a s cc dn tc chu v chu Phi sng di ch
thc dn, b n p v chnh tr, bc lt v kinh t, phn bit v chng tc v
mit th bi nhng cng quc ngoi bang. Trong nhiu nm, cc dn tc
ny chng li cc bt cng trm trng. Mi min thuc hai chu lc ny
u c mt Ms can m ng ln u tranh ginh c lp cho dn tc
mnh. Trong hn hai thp nin, Mahatma Gandhi ln ting yu cu ph
vng, ton quyn, th tng v vua cha nc Anh cho dn tc ng"

46
ln ng ra i". V cng nh vua Phara thu xa, cc nh cm quyn
nc Anh b ngoi tai li yu cu thng thit ny. Khi Mahatma Gandhi
yu cu Sir Winston Churchill tr c lp cho n , ng nhn c cu
tr li nh sau: "Ti khng tr thnh Th Tng ca Hong lm cho
quc phi tan r". Cuc chin u quyt lit gia hai th lc -gia th lc
thc dn v cc dn tc chu v chu Phi- l mt trong cc cuc chin
u quan trng nht v gay go nht trong th k XX ny.
Mc du cc quc thc dn ngoan c chng tr, nhng sc mnh ca
cng l v nhn phm tng bc ginh c thng li. Hai mi lm
nm trc y, ch c ba quc gia c lp trn khp chu Phi; cn by gi
th c ti ba mi hai. Mi lm nm trc y, quc Anh thng tr hn
650 triu ngi chu v chu Phi; by gi con s ny ch cn li trn di
60 triu. Bin m ra. Cc ngi chu v chu Phi b n p
ginh li c t do t Ai Cp tc l t ch thc n, v ang tin ti t
ha, tc l mt nn kinh t v vn ha n nh. Cc dn tc ny cng
nhn thy ch thc dn phi thy trn b bin.
Ti nc M, trong cuc u tranh ginh t do v cng l, chng ta cng
ang nhn thy s d "phi thy trn b bin". Nm 1619, ngi da en b
bt v dn t chu Phi sang chu M. Sut hai th k, chu Phi b cp bc,
cc vng quc tan r, cc b lc v cc ngi lnh o mt tinh thn. Ti
nc M, ngi da den ch l mt mt xch trong c my to ln ti cc n
in. Nhng cng c nhng ngi thc c rng mt h thng bc lt
con ngi nh th qu tht l iu nghch l ti mt quc gia c thnh lp
theo nguyn l cho rng mi ngi sinh ra u bnh ng. Nm 1820, su
nm trc khi cht, Thomas Jefferson vit nhng li su mun ny:
"Vn quan trng ny lm ti phi s hi, nh mt hi chung bo ng
trong m ti... Th h 1776 chp nhn hy sinh quc gia ny c c
lp v hnh phc. Nhng ti e rng cc hy sinh ny ang b lng ph..., iu
duy nht an i ti l ti khng cn sng na phi than khc..."
Cng vi Jefferson, c nhiu ngi chng li ch n l. H sng sut
nhn thy rng mt ch nh th ch c th lm mt nhn phm ca ngi
ch da trng cng nh ca ngi n l da en.
Ri n ngy Abraham Lincoln cng quyt i ph dt im vi vn
ny. ng vit: "Tr t do cho ngi n l l bo m t do cho ngi t
do... Tr t do cng cao qu nh bo m t do vy". Da trn nn tng ny,
Abraham Lincoln k sc lnh bi b ch n l. Sc lnh ny c mt
ngha to ln, nh Fderic Douglass nhn nh: "Chc chn ngy 1 thng
1 nm 1863 s l ngy ng ghi nh nht trong lch s nc M. Ngy 4
thng 7 l ngy ng ghi nh, nhng ny 01 thng 01 cn ng ghi nh gp
bi, xt v cc hu qu m n em li. Ngy 04 thng 07 lin quan n mt
quc gia c khai sinh v mt chnh tr; ngy 01 thng 01 lin quan n

47
i sng v nt c trng ca quc gia ny v s quyt nh xem chng s
rc sng vinh quang hay s mi mi ri vo ti tm nhc".
Th nhng, sc lnh bi b ch n l khng em li t do trn vn cho
ngi da en. nh rng, trong thi gian ti thit quc gia, h c hng
mt s quyn li chnh tr v x hi no . Nhng h mau chng nhn ra
rng cc Phara min Nam cng quyt cm gi h di ch n l. Sc lnh
a h n Bin nhng khng bo m cho h i vo lng bin
kh cn. Cc Phara min Nam da vo mt phn quyt ca ta n Ti Cao
nc M duy tr bt cng v phn bit chng tc bng mi th on. C
hn mt Ms ln ting yu cu, nhng h vn t chi cho ngi da
en ra i.
Ngy nay, chng ta ang chng kin nhng thay i to ln. Mt phn quyt
mi ca Ta n Ti Cao hy b phn quyt nm 1896 v "khin bin ha
thnh t kh" con ci s cng chnh qua b bn kia ro chn. Theo phn
quyt ca Ta n Ti Cao, s phn bit trong cc dch v cng cng l bt
cng xt v thc cht, v vic phn bit mt a tr da trn sc tc tc l
tc mt quyn ca a tr c hng mt s bo v bnh ng trc
php lut. Phn quyt ny l mt ngun nh sng em li hi vng cho hng
triu ngi phi chu thit thi. Nhn li pha sau, chng ta thy cc th lc
phn bit chng tc ang t t "phi thy trn b bin". Th nhng khng
phi v vy m mi vn c gii quyt dt im. Trn ng i,
cn c rt nhiu th lc chng i. Nhng t ra, chng ta ri b Ai Cp
v, vi mt quyt tm kin cng, chng ta tin vo t ha. S d di
hnh thc bt cng v bc lt khng th tn ti mi trong lch s. Mt li i
trong lng Bin kh cn dn con ci ca s lnh tin n thng li, v
nc p xung ni ln s tan r ca cc th lc ca s d.
Tt c nhng iu ny cho thy rng s d mang ni mnh mm mng hy
dit chnh mnh. Trong cuc chin trng k, s lnh b nh bi lun t ra
mnh hn s d ang thng th. Ngi ta hi s gia Charles A. Beard
u l bi hc ln m lch s li. ng tr li nh sau: "Th nht, khi
mun tiu dit ngi no th cc thn minh dng quyn lc m lm cho con
ngi thnh mt 'thng in'. Th hai, cc ci xay bt ca Thin Cha
xay chm nhng cho bt mn. Th ba, con ong rt mt hoa nhng li lm
cho hoa th phn. Th t, m c ti th ta mi nhn thy c cc v sao".
y khng phi l nhng li l ca mt nh ging thuyt nhng l nhng
kt lun ca mt s gia dy cng nghin cu lch s c th kt lun rng
s d lun hng v s t hy dit mnh. S d c th ko di trong mt
thi gian di, nhng cui cng cng t ti cc gii hn ca n. Trong v
tr, c ci g m thn thoi Hy lp gi l thn Nmsis -v thn bo on,
trng pht cc bt cng thi qu.
III. y, ta cn phi cnh gic khi ri vo mt th lc quan gi to v
khng vi vng kt lun rng mt s d c bit chm dt l tt c mi s

48
d phi thy trn b bin. Mi tin b u mong manh. V khi gii quyt
xong vn , l lc ta phi i ph vi mt vn khc. Xt nh l mt
thc ti ph qut, triu i Thin Cha cha c thit lp v ti li vn cn
, mi mc ca cuc sng con ngi. Mt bo cha ng gc, th li
xut hin mt bo cha khc.
Nhng nu ta phi trnh khi lc quan gi to, th ta cng khng c
php c mt thi bi quan kh d lm ta t lit. Mc d mi tin b u
mong manh, nhng trong nhng gii hn no , mt tin b x hi ch
thc c th thc hin c. Trong cuc l hnh trn th, con ngi khng
bao gi t ti ch im i ny, nhng cc c gng trng k ca ta c
th a con ngi ngy cng tin gn hn ti thnh l ni Thin Cha
ng tr. Triu i Thin Cha cha th c thit lp trong lch s nh mt
thc ti ph qut, nhng triu i li hin hu trong hin ti di nhng
hnh thc ring r nh ph phn, dn thn, hay cuc sng ca mt s tp th
con ngi. "Triu i Thin Cha ang gia cc ng" (Lc17,21).
Nht l ta phi lun nh rng Thin Cha ang hot ng trong lch s.
Thin Cha khng ngoi th gii, nhn th gii t xa, vi thi dng
dng lnh lng. Trn mi no ng ca cuc sng, Thin Cha ang chin
u cng vi chng ta. Nh mt ngi Cha y lng yu thng, Thin
Cha lun hot ng trong lch s gii thot con ci mnh. Khi ta chin
u chng li cc sc mnh ca s d, th Ngi c mt v chin u bn
cnh ta. S d phi thy trn b bin, khng phi v con ngi tp trung sc
lc chng li n, nhng v Thin Cha ton thng c th nh tan s d.
Th th ti sao Thin Cha li t ra chm chp trong cuc chin chng li
cc sc mnh s d? Ti sao Thin Cha li cho Hitler git cht hn su
triu ngi Do Thi? Cho ch n l tn ti ti nc M hn hai trm bn
chc nm? Cho cc bng nhm kht mu git hi ty thch ngi da en,
n ng cng nh n b hay nhn chm ngi da en xung sng, con trai
cng nh con gi? Ti sao Thin Cha khng can thip p tan xu
xa ca qun gian c?
Ti khng dm chc l ti hiu ht mi ng li ca Thin Cha cng nh
lch trnh ca Ngi trong cuc chin chng li s d. C l, nu Thin
Cha tiu dit s d mt cch v bo nh ta mong mun, th nh ca
Ngi cng v th m tiu tan. Ta l nhng con ngi c trch nhim, ch
u phi l nhng ngi my m qung; nhng nhn v ch u phi l
nhng rb. Khi ban cho ta s t do, Thin Cha t b mt phn quyn
nng tuyt i ca Ngi v chp nhn mt s gii hn. Nu con ci Thin
Cha c t do, th h phi thc thi mun ca Ngi bng mt s la
chn t do. V th Thin Cha khng th p t mun ca mnh cho con
ci, ng thi li theo ui mc ch m Ngi ra v con ngi. Nu
Thin Cha dng quyn nng tuyt i ca Ngi m lm tiu tan mc ch
c ra, th Thin Cha chng t Ngi yu ui hn l quyn nng.

49
Quyn nng l kh nng t ti mc ch; hnh ng m khng t c
mc ch chnh l yu ui vy.
Thin Cha t chi chng li s d mt cch c hiu qu trc tip. iu ny
khng c ngha l Thin Cha khng lm g. Tuy l nhng con ngi yu
ui v gii hn, nhng chng ta khng n c trong cuc u tranh cho
Cng L. Nh Matthew Arnold ni: " Chnh l mt sc mnh trng tn
ch khng phi chng ta, ang tin ti Cng Ly".
Ta cng phi nh rng Thin Cha khng qun con ci ca Ngi. Thin
Cha ban cho ta sc mnh tinh thn gnh chu cc bt hnh ca cuc
sng. Nu ta ang b p bc ti mt Ai Cp ti tm no , th Thin Cha
l nh sng ch ng cho ta tin ti. Nu nim hi vng st gim v nim tin
lung lay ni ta, th Thin Cha lm cho ta thm mnh sc can m. Thin
Cha vi ta khng ch khi mt tri ng ng m cn trong m ti dy
c, khng ch trong thnh cng m cn trong tht bi.
Chng ti c dp ving thm bang Kerela cc nam n . Mt bui
chiu cui tun, chng ti n bi bin Cap-Comorin,, thng c gi l
"ni tn cng ca th gii", v y l mi t cui cng ca lc a n
tip gip n Dng. Trc mt chng ti l i dng mnh mng, vi
cc t sng nhp nh. Ni y c gi l "im hn" ca ba bin c: n
Dng, Bin rp v vnh Bengal. Ngi trn tng nh ra trn mt
nc, chng ti cm thy mnh b cun ht vo bin c mnh mng. Trong
khi cc t sng dn dp p vo mm , to nn mt bn nhc nhp
nhng, th, v pha ty, chng ti nhn thy mt tri chi ang dn dn i
vo bin c. Khi mt tri gn khut, v ti nh ng ti v ni: "Xem ka,
Martin, tht l tuyt vi, phi khng?" Ti a mt nhn chung quanh v ka
mt trng ang t t i ln khi mt bin trong khi mt tri t t i vo lng
bin. Khi mt tri ln, bng ti bao trm mt t, nhng, t pha ng, mt
trng mc ln, rc r, sng chi.
Ti ni vi v ti: "Cnh tng ny cng ging nh iu thng xy ra
trong cuc sng". Chng ta tri qua nhiu kinh nghim, trong nh sng
mt tri tt dn v dm ta vo trong bng ti dy c. Trong nhng thi
im ny, ta nhn thy cc nim hy vng to ln bin thnh tht vng nng
n, ta ch l nhng nn nhn ca bt cng v bc lt. V ta ngh rng chng
bao gi ta li nhn thy nh sng. Nhng, mi ln nh vy, ta nhn v pha
ng v ta thy mt nh sng khc rc r huy hong ngay trong m ti. V
m en li sng t nh ban ngy.
Chng ta s khng th no sng c trong th gii ny, nu Thin Cha
ch dng nn mt nh sng. Nhng, t n Thin Cha, Ngi dng nn
hai nh sng: mt nh sng hng dn ta ban ngy, khi cc c m tr
thnh hin thc v mi s thun bum xui gi; v mt nh sng hng
dn ta ban m, khi ta gp chng i t b v tht vng li tri dy trong

50
chng ta nh con mnh th a ta ti ch dit vong. Theo kinh nghim ca
tc gi thnh vnh, ta khng bao gi phi bc i trong ti tm:
"i mi u cho thot thn tr Ngi
ln ni no cho khut c Thnh Nhan?
Con c ln tri, Cha ang ng ,
nm di m ty, vn gp thy Ngi.
"D chp cnh bay t pha hng ng xut hin,
n ni chn tri gc bin phng ty,
ti cng tay Ngi a dn,
cnh tay hng mnh gi ly con.
"Con t nh: 'c g bng ti bao ph ti
v nh sng quanh ti tr thnh m ti!'
Nhng i vi Ngi, ti tm chng c chi m mt,
v m en sng t nh ban ngy,
bng ti v nh sng cng nh nhau"
(Tv 138, 7-12)
Nim tin ny s nng ta trong cuc chin chng li mi hnh thc s d
tn ti ti mt Ai Cp no . Nim tin ny s l ngn n dn li ta i trn
con ng gp ghnh. Khng c nim tin ny, cc c m tt p nht ca
con ngi cng ch l ct bi m thi.
BA CHIU KCH CA MT CUC I TON VN
"Chiu di, chiu rng v chiu cao u bng nhau" (Kh 21,16).
H mnh b li cun vo cc cng vic trn th n ni h khng cn bit
mnh b ngn sng duy vt cun mt, b giam hm v ngp ln trong ao t
nc ng ca ch ngha th tc. H sng trong mt mi trng m gio s
Sorokin gi l "Mt nn vn ha ca gic quan". Con ngi ngy nay ch tin
vo cc iu m h cm nhn c nh nm gic quan ca mnh.
Sng lu y ti o Patmos, thnh Tng Gioan khng cn c hng
mt t do no khc, ngoi t do suy t. Ngi suy ngh v nhiu iu. V trt
t chnh tr ca thi C i, v s bt ton bi thm ca n cng nh cc bt
cng khng khip m n gy nn. Ngi suy ngh v Girusalem c, vi lng
o c ho cng nh tnh v hnh thc ca n. Nhng khi nhn v qu kh
en ti, kh d lm suy sp tinh thn, thnh Tng cng c mt th kin
v mt ci g va mi l, va v i. Ngi thy thnh Girusalem mi,
thnh thin t tri, t ni Thin Cha m xung. Thnh Girusalem mi l
mt thnh ton ho, rng r nh bui bnh minh sau m ti dy c cha
y bt ton. Thnh khng c xy dng dang d, nghing lch, nhng
hon tt trong mi chiu kch v tt c mi chiu kch. M t thnh
Girusalem mi, thnh Gioan vit: "Chiu di, chiu rng v chiu cao u
bng nhau" (Kh 21,16). Thnh thnh ca Thin Cha khng phi l mt
cng trnh kin trc mt cn i, vi mt bn l cc thp canh tc l cc

51
nhn c, v bn kia l cc h su tc cc tt xu. Nhng, tri li, thnh
thnh c xy dng hon tt v mi mt.
i vi nhiu ngi, sch Khi Huyn l mt sch l lng, thng lm h
bi ri, v ngi ta cng thng gt n ra mt bn, v c qu nhiu iu b
n, kh hiu trong . Nhng bn di ngn ng c trng ca thnh Gioan
v tnh biu tng khi huyn, ta khm ph ra nhiu s tht va su xa, va
lm ta thm phn khi. Khi m t thnh thnh mi ca Thin Cha, thnh
Gioan mun m t nhn loi l tng v ni rng cuc i hon ho phi l
mt cuc i trn vn, hon tt v mi mt.
Mt cuc i khng hon tt hay ch hon tt mt phn -- du l ca mt c
nhn hay ca mt tp th -- lun c ci g lm ta phi lo ngi, xt xa. Ta
thng kh m ni rng mt con ngi no l mt con ngi v i m
khng cn phi xc nh thm mt s iu, nhn nh ca ta ng vi s
tht. V th cc nhn nh ca ta thng km theo t 'nhng'. Cu c ni
rng "Naaman l mt ngi c thn th, nhng...". T 'Nhng' ni ln iu
bi thm ca cuc i ng. "Nhng ng mc bnh phong" (2V 5,1). C bit
bao cuc i phi m t theo cch ny.
Hy Lp l mt quc gia v i, li cho nhn loi mt kho tng to ln
v s khn ngoan, vi cc i thi s nh Eschyle, Sophocle v Euripide, vi
cc i trit gia nh Socrate, Platon v Aristote. Hy Lp l mt quc gia v
i, nhng... 'nhng' y, nhn mnh s kin bi thm l, trong thc t, Hy
Lp ch l mt chnh th qu tc dnh cho mt s t ngi hn l mt chnh
th dn ch dnh cho mi ngi. 'Nhng', y, cng ni ln s kin ng
gh tm l t chc thnh-th-quc-gia ca Hy Lp li t nn tng trn ch
n l.
Nn vn minh Ty Phng l mt nn vn minh ln, li cho th gii
mt kho tng k diu v trit hc, ngh thut, k t thi Phc Hng; cuc
cch mng k ngh l khi u ca mt tin trnh pht trin dn con ngi
ti ch phn vinh v i sng vt cht. Nn vn minh Ty Phng l mt
nn vn minh ln, nhng... 'Nhng', y, nhc ta nh li cc bt cng, cc
tai ha ca ch thc dn, ca mt nn vn minh cho phng tin v
mt vt cht ln t cc mc tiu v mt tinh thn.
Nc M l mt quc gia v i, vi bn Tuyn Ngn c Lp trong
phm gi con ngi c xc nhn mt cch r rng nht, t c th hiu sai
nht. Nc M xy dng nhng cy cu vt bin, nhng ngi nh chc
tri, thu ngn khong cch bng cch pht minh ra my bay, v. v... Nc
M l mt quc gia v i, nhng... 'Nhng', y l tnh trng n l m
hn hai mi triu ngi da en phi chu sut hn hai trm nm: cc ngi
nam ngi n ny mt ht quyn sng, t do v hnh phc. 'Nhng', y,
cng cn l ch ngha duy vt thc tin, quan tm n s vt nhiu hn cc
gi tr ch thc.

52
V, nh vy, mi khng nh ca ta v tnh v i u khng km theo mt
du chm ht, tng trng cho s hon tt, nhng li km theo mt du
phy, ni ln cc gii hn au bun. Nhiu nn vn minh ln ch ln v mt
s mt. Nhiu con ngi v i ch v i trong mt s lnh vc v t ra yu
km, hn nht trong mt s mt khc.
Nhng cuc i phi mnh m v hon tt v mi mt. Mt cuc i hon
tt c ba chiu kch nh c ni n trong sch Khi Huyn:
Chiu di ca cuc i l tin trnh cc n lc ca mi ngi t ti cc
mc tiu v cc tham vng c nhn, l mi quan tm ca mi ngi mu
cu hnh phc v thnh cng cho chnh mnh.
Chiu rng ca cuc i l mu cu hnh phc cho ngi khc.
Chiu cao ca cuc i l hng i ln ti Thin Cha.
Mt cuc i hon tt tht s l mt tam gic u. mt gc y l c nhn
con ngi; gc y i din l tha nhn; gc nh l Thin Cha. Nu
khng c s pht trin ng u ca mi cnh tam gic, th khng th c
c mt cuc i hon tt.
I. Trc ht, ta hy ni v chiu di ca cuc i, ngha l mi quan tm
ca mi c nhn pht huy cc kh nng ca mnh. Theo mt ngha no
, y l chiu kch c tnh cch v li ca cuc sng. Nhng cng c mt
mi quan tm v chnh bn thn mnh va hp l va lnh mnh. Rabbi
Josua Liebman ni rng ta phi yu mnh mt cch ng n trc khi c
th yu ngi khc mt cch thch hp. Nhiu ngi ri vo vc thm
ca nh mnh tc l sng theo cm xc, ch v h khng bit yu mnh mt
cch lnh mnh.
Mi ngi phi bit quan tm n mnh v cm thy c trch nhim khm
ph ra s mng ca mnh trong cuc sng. Mi con ngi bnh thng u
c Thin Cha ban cho mt vic g lm. Hn l c ngi nhn c
nhiu nn bc hn ngi khc, nhng Thin Cha khng bao gi cho ai
khng c nn bc no c. Trong ta c nhng kh nng sng to v ta phi
cn c lm vic khm ph ra chng.
Ai hiu c iu mnh phi lm th phi lm ht sc mnh thc hin
iu . Phi hnh ng nh th Thin Cha Ton Nng gi mnh vo
chnh thi im ny ca lch s v cho chnh cng vic ny. Khng mt ai
c th gp phn ln lao cho nhn loi m li khng c thc cao v cng
vic phi lm v lm vi quyt tm cao. Khng mt ai c th bin cc kh
nng ca mnh thnh hnh ng m khng c s nng ng ny thc y t
bn trong. Long Fellow vit: "Cc nh ni cao b chinh phc bi nhng
con ngi v i, nhng chng khng b chinh phc d dng; trong khi cc
bn ng hnh ng say, th h tin ln, vt v nhc nhn trong m ti".

53
By gi, ti c th ng li mt cch c bit hn vi cc bn tr c
khng? Chiu di ca cuc i l mt li mi gi c mt khng hai. Cc
bn ang theo hc ti cc trng khc nhau. Cc bn nn bit iu ny: nu
gi y cc cnh ca ca cc trng hc c rng m n cc bn, th,
trong qu kh, n khng bao gi c m ra cho cha m cc bn. Cc
bn c bn phn bc qua cc cnh ca ny. Cc bn phi khm ph ra,
cng sm cng hay, cc bn sinh ra lm cng vic g v khng ngng
phn u t nh cao nht trong cc lnh vc khc nhau. ng Ralf
Waldo Emerson ni: "Nu mt ngi c kh nng vit mt cun sch
hay nht, ging mt bi ging hay nht, hay lm c mt ci by chut tt
hn ngi hng xm, th, du ngi y c ct chi trong rng rm, th
gii cng tm ra li vo n tn ca chi ng ". iu ny ngy cng tr nn
hin thc hn. Cc bn ng i n ngy c gii phng hon ton mi
tch cc ng gp cho quc gia ny. Hn l cc bn ang ng trc mt s
do d t nhin -- mt s do d gy nn bi cc di sn m cc bn tha
hng t ch n l, phn bit chng tc, bi cc trng hc km cht
lng, bi nhng con ngi xem cc bn nh "nhng cng dn hng hai".
Nhng cc bn phi quyt tm gt b cc chng ngi do hon cnh gy
nn. iu khch l cc bn l c rt nhiu ngi da en sng v lm
vic trong nhng iu kin v cng kh khn nhng tr thnh nhng
ngi sao sng chi, nhng con ngi thnh t trong nhiu lnh vc khc
nhau. Mt v d c th: Ralf J. Bunche l chu ca mt nh truyn gio n
l nhng phn u tr thnh mt nh ngoi giao ti ba. V cn bit bao
con ngi sng v lm vic cng thnh cng vt bc nh vy. iu
ny nhc cho chng ta nh rng, chng ta vn phi ng gp mt ci g v
ng gp ngay t by gi.
T khp mi ni, chng ta c mi gi lm vic khng ngi ngh thnh
t trong ngh nghip ca chng ta. Khng phi mi ngi u c kh nng
lm mt cng vic chuyn mn. Rt t ngi t ti nh cao ca ngh thut,
khoa hc. Cn i a s chng ta c mi gi lm vic trong cc nh my,
ni ng rung, ngoi ng ph. Nhng khng c mt cng vic no tm
thng c. Mi cng vic mu ch cho nhn loi u c gi tr, u quan
trng v ngi lm cng vic ny phi phn u lm mt cch hon ho
nht, khng li bc trc cc kh khn vt v. Ai c mi gi qut
ng th hy qut nh Michel-Ange v, nh Beethoven son nhc, nh
Shakespeare vit kch. Ngi y phi qut ng mt cch hon ho n
ni khch t tri xung hay t t phng thin h tun n phi dng chn
li v trm tr ca ngi: "y l ni sinh sng v lm vic ca mt ngi
qut ng v i -- mt ngi hon thnh mt cch tt p nht cng
vic mnh phi lm". y cng l iu Douglas Mallock mun ni khi ng
vit:
"Nu bn khng th l cy thng trn i cao,
th hy l cy nh di thung lng,

54
nhng l cy nh xinh p nht bn dng sui mt.
Hy l cy nh nu bn khng th l cy i th.
Nu bn khng th l con ng, th hy l li i,
nu bn khng th l mt tri, th hy l nhng v sao;
khng phi v vc to dng ln m bn s thng.
Hy l ngi tt nht, du bn l ai."
Bn hy tm xem cng vic no thch hp vi bn nht v quyt tm lm
cng vic y vi tt c s hng say bn c th c c. Lm vic nh vy
a bn n vic th hin chnh mnh trong chiu di ca cuc i.
II. Mt s ngi khng bao gi vt qua c chiu di ca cuc i. H
c th l nhng c nhn vt tri, pht huy ti a cc kh nng ca mnh,
nhng li giam hm mnh trong cc ranh gii do mnh t ra -- nhng ranh
gii kh d lm cho h b t lit, ch v h quy tt c v mnh. H sng trong
cc ranh gii cht hp ca cc tham vng v cc c mun ca h. Cn g bi
thm hn khi thy con ngi ln su v cht ngt trong chiu di ca cuc
i nh vy.
Nu cuc i l mt cuc i hon tt, th ngoi chiu di, cn c chiu
rng: l vic mu cu hnh phc cho ngi khc. Ngi ta cha thc s
bit th no l sng, nu bao lu cha vt ra ngoi cc gii hn ca cc
nhn, a mt nhn n cc cng vic ca ngi khc, n nhng g lin
quan n mi ngi. Mt cuc i c chiu di m khng c chiu rng c
th v c nh mt dng sng khng vo bin c, v, v th, tr thnh
ao t nc ng, khng c s sng, khng c dng nc trong mt. cuc
i c c mt ngha v mt sc mnh sng to, mu cu li ch c nhn
phi kt hp vi mu cu li ch cho ngi khc.
M t mt cch tng trng cuc phn xt chung, c Gisu cho chng
ta thy Ngi da trn tiu chun no tch bit chin vi d: l iu ta
lm cho ngi khc. Chng ta s b tra hi khng phi v s bng cp m ta
c c, nhng v cc vic chng ta lm cho ngi khc. Chng ta
cho k i n, k kht ung, cho k mnh trn o mc khng? Chng ta
thm nom k au yu, n thm k ngi t khng? l nhng cu hi
m Cha ca s sng s hi chng ta. Chng ta c th ni: mi ngy l mt
ngy phn xt, bng hnh ng v li ni, bng im lng hay ln ting, chng
ta khng ngng vit vo trong Sch S Sng.
nh sng n trong th gii v mi ngi phi quyt nh bc i trong
nh sng tc l yu thng ngi khc mt cch sng to hay trong bng ti
tc l sng ch k, vi tt c s tn ph m li sng nh vy c th gy nn.
y chnh l cuc phn xt. Cu hi thng xuyn nht, cp bch nht ca
cuc i chnh l cu hi sau y: "Chng ta lm g cho ngi khc?"
Thin Cha lm nn th gii ny v Ngi s cho mi s khng din
ra tri chy nu nh mi ngi khng tch cc quan tm n chiu rng ca
cuc i. 'Ci-l-ti' s khng t c tm vc ch thc nu khng c 'ci-

55
l-anh'. Con ngi s khng l mnh m khng c nhng con ngi khc.
Cc nh tm l x hi cho chng ta thy rng chng ta khng th l nhng
con ngi khng c tng quan vi nhng con ngi khc. Cuc sng l
mt mi tng quan v tt c mi ngi u l thuc vo nhau. Th m,
chng ta vn phi di chuyn trn mt con ng c tri mt lp nha trn
trt l tnh ch k v , gy ra khng bit bao nhiu hn lon! Cc vn
bi thm chng ta phi i ph trong th gii ngy nay, ni ln s bt lc ca
con ngi trong vic a thm chiu rng vo chiu di ca cuc sng.
Chng ta nhn thy iu ny mt cch r rng trong cuc xung t chng
tc ti quc gia chng ta. Nguyn nhn ca cuc khng hong chnh l v
cc ngi anh em da trng ch bit n chiu di ca cuc i: c quyn
kinh t, quyn lc chnh tr, a v x hi, iu m hoc gi chung l "mt
phong cch sng". Ch cn h thm chiu rng vo chiu di, ci nhn
hng ti ngi khc vo ci nhn v mnh, th cc cuc ci v ca chng ta
s bin thnh mt bn giao hng ca ngi tnh huynh i ng.
Trong lnh vc quc t, chng ta cng nhn thy rng vic thm chiu rng
vo chiu di l mt iu cn thit. V chng chng ti c dp ving
thm n . Chng ti c thy tn mt nhiu iu lm chng ti hi lng
nhng cng lm iu lm chng ti phi xt xa. Khng xt xa sao c khi
thy 370 triu ngi trn tng s 435 triu ngi n ch c 70 -la sng
hng nm, khng c phng tin khm bnh v cha tr.
Cc iu kin sinh sng nh th li chng lin quan g n chng ta sao?
Ti nc M, chng ta c th an tm suy ngh nh th c khng? Khng,
chc chn l khng. Vn mnh ca chng ta trong t cch l mt quc gia
cng lin quan n vn mnh ca n . Chng no tng lai ca n --
hay ca bt c mt quc gia no khc -- cha c bo m th tng lai
ca chng ta cng cha c bo m. Chng ta c bn phn s dng cc
ti nguyn to ln ca chng ta gip cc nc ang trn pht trin.
Chng ta chng s dng ngn sch quc gia thit lp cc cn c qun
s thay v pht huy s hiu bit ln nhau sao?
Cui cng, chng ta nhn thy rng tt c mi ngi u l thuc vo nhau,
v, v th, lin quan vi nhau trong cng mt tin trnh pht trin duy nht.
Chng ta khng th trnh c iu ny l chng ta l nhng ngi gi gn
ngi anh em chng ta, do bi cc mi tng quan rng buc chng ta vi
nhau. Khng mt dn tc hay mt c nhn no li c th sng trong s c
lp. Chn l ny c ni ln bi John Donne bng nhng li l y sc
thuyt phc sau y:
"Khng ai l mt hn o, t cho mnh; mi ngi l mt phn ca mt
lc a, mt phn ca mt tng th. Nu mt phn t b bin c cun i, c
Chu u s b thit thi, du phn t ny ch l mt mi t cao nh ra
bin hay lu i ca mt ngi bn hoc ca chnh mnh. Mi con ngi
cht i l mt mt mt cho ti, v ti cng l mt phn ca nhn loi. V th,

56
ng bao gi hi: "Hi chung bo t ging ln cho ai?". Hi chung bo t
ging ln cho bn o."
(Bi suy nim XVII)
Nhn ra mi dy lin kt mi ngi thnh mt khi cng nh quan tm tch
cc hot ng mu cu hnh phc cho ngi khc, trong tinh thn huynh
i ng, chnh l chiu rng ca cuc i con ngi.
III. Cn phi c mt chiu kch th ba cuc i l mt cuc i hon tt:
l chiu cao ca cuc i, chiu a ta ti mt ci g cao hn, mt ci g
ln hn con ngi. Chng ta phi vn thng ln khi mt t v th ha
sng trung thnh vi ng Vnh Cu l ngun ci v l nn tng ca mi
thc ti. Nu chng ta thm chiu cao vo chiu di v chiu rng, th chng
ta s lm cho cuc i c hon tt vin mn.
Trong cuc i, mt s ngi khng bao gi i xa hn chiu di. Mt s
khc cng khng bao gi i xa hn chiu di v chiu rng gp li. H pht
huy ti a cc kh nng ca mnh, h thc s quan tm n ngi khc.
Nhng, h dng ti . H b gn cht vi tri t n ni h kt lun rng
con ngi l Thin Cha. V h tm cch sng nh th khng c tri.
C nhiu l do gii thch ti sao con ngi ngy nay khng my quan tm
n chiu kch th ba ny. Mt s ngi hoi nghi mt cch chnh ng.
Nhn thy tn mt bit bao iu c v th l cng nh tinh thn, h t hi:
"Nu c mt Thin Cha tt lnh v ton nng, th ti sao Ngi li cho
php tai ha v bt hnh xy n vi nhng ngi ng l ra khng phi
gnh chu?". V v khng th tm c cu tr li thch hp cho cu hi ny,
h nh chp nhn thuyt bt kh tri. Mt s ngi khc gp kh khn khi
phi 'ha gii' cc khm ph thuc phm vi khoa hc v l tr vi cc tn
iu tn gio thng t ra khng khoa hc, cng nh vi cc quan nim c
truyn v Thin Cha.
Tuy vy, ti ngh rng a s cc ngi khc thuc v mt loi th ba. H
khng phi l nhng ngi v thn xt v mt l thuyt, nhng li l nhng
ngi v thn, xt v mt thc tin. H khng cng khai tuyn b chi b
Thin Cha, nhng li khng ngng tng kh Thin Cha ra khi cuc sng
ca h. H sng nh th khng c Thin Cha. Rt c th h hnh ng nh
th mt cch v thc. H khng ni: "Thi, ly Cha, con b Cha". Nhng
h mnh b li cun vo cc cng vic trn th n ni h khng cn bit
mnh b ngn sng duy vt cun mt, b giam hm v ngp ln trong ao t
nc ng ca ch ngha th tc. H sng trong mt mi trng m gio s
Sorokin gi l "Mt nn vn ha ca gic quan". Con ngi ngy nay ch tin
vo cc iu m h cm nhn c nh nm gic quan ca mnh.
Nhng c gng dng th gii t trng tm vo con ngi thay th cho
th gii t trng tm vo Thin Cha, cui cng, ch c th lm cho con
ngi cm thy tht vng hn. Reinhold Niebuhr ni: "T nm 1914, cc

57
bin c bi thm lin tc xy ra nh th l phn bc cc o tng ho huyn
ca con ngi thi i ngy nay". Chng ta ang lnh nh trn i dng
ca lch s nh mt con tu khng c a bn, khng c ngi li, khng c
phng hng. Chng ta nghi ng ngay c cc mi ng vc ca chng ta,
v, cui cng, t hi xem phi chng ch thc c mt sc mnh thing
ling no lm nn tng cho thc ti.
C nhng kinh nghim thing ling m chng ta c th chi b v mt l
thuyt, nhng chng ta li khng th gii thch c, nu ch t chng
trong phm vi vt cht. Mc du chng ta tn trng trt t t nhin, nhng
chng ta vn lun gp phi mt ci g trn chng ta, lm chng ta phi
t hi rng phi chng s sp xp tuyt vi trong v tr li ch c th l s
sp xp ngu nhin ca cc nguyn t v in t? Mc du chng ta tn
trng mt cch qu ng cc s vt vt cht, nhng vn lun c mt ci g
nhc nh cho chng ta v mt thc ti v hnh. Ban m, chng ta nhn
thy cc v sao lp lnh nh nhng ngn n sng chi t mun thu t
im bu tri. Lc , chng ta ngh rng chng ta thy tt c, nhng cng
c ci g nhc chng ta nh rng chng ta khng thy nh lut vn vt
hp dn ang lm cho cc v sao nh ng yn mt ch. Chng ta thn phc
mt ngi n th dng knh Thin Cha, nhng c mt ci g nhc nh
cho chng ta bit rng, thc ra, chng ta khng th no nm bt ht ngha
trn vn ca ton b cng trnh kin trc ny. Chng ta khng th hiu thu
nh ca v kin trc s thit k v xy dng n th ny. Chng ta
cng khng bao gi thy ht tt c tnh yu v lng tin ca nhng con ngi
ng gp cng sc hon thnh cng trnh xy dng ny.
Cc bn v ti, chng ta nhn nhau v mau chng ni rng iu chng ta
thy v thn xc ca chng ta l tt c nhng g to thnh chng ta. Vo thi
im ny, cc bn thy ti ang ging thuyt v cc bn kt lun ngay tc
khc rng cc bn thy Martin Luther King. Nhng cc bn phi nh rng
cc bn ch thy thn xc ca ti -- mt thn xc t n khng c kh nng l
lun v suy t. Khng bao gi cc bn c th thy c ci 'ti', ci lm cho
ti l ti, cng nh khng bao gi ti c th thy c ci lm cho bn l
bn. C mt ci g khng th nhn thy c m ta gi l nhn cch, v,
bn kia hnh dng m chng ta c th thy c. Trit gia Platon c l
khi ng ni rng iu c th thy c ch l ci bng ca iu khng th
thy c.
Thin Cha lun trong v tr ca Ngi. Cc thnh tu khoa hc k thut
khng th tng kh Ngi ra khi khng gian v m ca nguyn t cng
nh khng gian v m ca v tr rng ln gia cc gii ngn h. Sng trong
mt v tr m cc khong cch phi tnh bng t nm nh sng, con ngi
thi i ngy nay cng tht ln nh tc gi thnh vnh xa:
"Ngm tng tri tay Cha sng to,
Mun trng sao Cha an bi,
th con ngi l chi m Cha cn nh n,

58
phm nhn l g m Cha phi bn tm?"
(Tv 8, 4-5)
Ti mun ng vin cc bn u tin tm kim Thin Cha. hy Thn Kh
ca Ngi xm nhp lng bn. i ph vi cc kh khn v th thch
ca cuc i, cc bn cn Thin Cha. Trc khi con thuyn ca cuc i
cc bn n c bn cui cng, n s phi tri qua nhiu cn bo dai dng,
kh lng trc c, nhiu cn lc d dn, phi i qua nhiu vng bin
ng mnh n ni lm cho cc bn s hi. Nu cc bn khng c nim tin
vo Thin Cha -- mt nim tin su xa v bn vng-- th cc bn s khng
c sc mnh i ph vi cc tr tr, cc tht vng, cc thng trm, l
nhng iu khng th trnh khi c. Khng c Thin Cha, cc c gng
ca chng ta s bin thnh my khi v cc bui bnh minh ca chng ta s
tr thnh m ti dy c. Khng c Thin Cha, cuc i l mt bi kch
thiu mt hng tin ti, thiu nhng cnh quyt nh. Nhng vi Thin
Cha, chng ta c th i t cc thung lng y bin ng ti cc nh cao
ca s bnh an trong tm hn. V, nh vy, chng ta c th khm ph ra cc
v sao rng r ca nim hy vng trong m ti dy c ca cuc i. Thnh
utinh rt ng khi ni: "Ly Cha, Ngi dng nn chng con cho
Ngi v tm hn chng con s khng tm c bnh an bao lu cha an ngh
ni Ngi".
C mt nh truyn gio lo thnh v khn ngoan n din thuyt cho cc
hc sinh ti mt trng trung hc. Sau bi ging thuyt, ng nn n chuyn
tr vi hc sinh sp ra trng. ng hi Robert -- mt hc sinh tr, thng
minh: "Ny bn, bn c d tnh no cho tng lai khng?" -"Ti s theo hc
Trng Lut", Robert tr li. "V sau ?", nh truyn gio hi. "Ti s
ci v, c con ci, lo lm n, hnh ngh lut s", Robert tr li. "V sau
na, Robert?", nh truyn gio tip tc hi. "Ti hy vng kim c kh
tin vi ngh lut s; ri ti ngh hu, dng mt s gi rnh ri i chu du
khp y nh ti hng lun ao c", Robert tr li. "V sau na?",
nh truyn gio tip tc hi. "Ti khng cn c mt chng trnh no na?",
Robert tr li. Nh truyn gio a mt nhn Robert --mt ci nhn y yu
thng, v quan tm ca ngi cha i vi con mnh. ng ni: "Ny anh
bn tr, cc chng trnh ca bn tht qu ngn hn, ch ko di vn vn c
75 hay 100 nm l cng. Bn hy c nhng chng trnh di hn a
Thin Cha vo , v rng ln bao gm thi gian vnh cu".
y l mt kin rt khn ngoan. Ti s rng nhiu ngi trong s cc bn
ang m mm trong nhng chng trnh s v s lng nhng li qu
thu hp v cht lng, trong nhng chng trnh tri rng theo chiu ngang
ca thi gian thay v vn ln theo chiu cao ca vnh cu. Ti cng mun
ng vin cc bn hy c nhng chng trnh ln, rng c th
thot khi cc xch xing ca thi gian v cc chng ngi ca khng gian.
Cc bn c g, cc bn l g cc bn hy cng hin cho Thin Cha ca v
tr, ng khng bao gi thay i cc nh ca mnh.

59
Chng ta tm thy Thin Cha ny u? trong phng th nghim? Hn l
khng. u, nu khng phi l ni c Gisu Kit, Cha ca cuc i
chng ta. c Kit ging Thin Cha, v Thin Cha ging c Kit. c
Kit l Ngi Li tr nn ngi phm. Ngi l ngn ng ca vnh cu
c din dch bng cc t ng ca thi gian. Nu chng ta mun bit Thin
Cha l g v nh ca Ngi v nhn loi nh th no, th chng ta phi
quay v vi c Kit. Bng cch gn b mt cch tuyt i vi c Kit v
ng li ca Ngi, chng ta s c thng phn vo hnh vi k diu l
hnh vi tuyn xng c tin -- mt c tin dn ta ti s hiu bit Thin Cha
mt cch ch thc.
Vy, chng ta phi kt lun nh th no? Cc bn hy yu mnh, nu l
mi quan tm hp l v lnh mnh; cc bn nhn c lnh truyn phi
lm nh th; l chiu di ca cuc i. Cc bn hy yu tha nhn nh
chnh mnh; cc bn cng nhn c lnh truyn phi lm nh th; l
chiu rng ca cuc i. Nhng cc bn ng bao gi qun lnh truyn th
nht, quan trng hn nhiu: "Ngi phi yu mn c Cha, Thin Cha
ca ngi, ht lng, ht linh hn v ht tr khn ngi" (Mt 22,37); l
chiu cao ca cuc i. Ch bng cch tch cc pht huy mi chiu trong s
ba chiu kch ca cuc i, cc bn mi c th mong i sng mt cuc i
hon tt c.
Chng ta t n Thin Cha v, nhiu th k trc y, trong mt th kin,
Ngi cho thnh Tng Gioan ln tn tri cao v thy thnh
Girusalem mi, rc r huy hong. c g chng ta cng nhn thy c
hm ca th kin v hng hi ln ng tin ti thnh l cuc i hon
tt, vi chiu di, chiu rng, chiu cao u bng nhau. Chng ta ch ch
thc l mnh mt khi tin ti thnh ny. Ch nh s vin mn ny m
chng ta c th tr thnh nhng con ngi ch thc ca Thin Cha .
MT C M KHNG THNH HIN THC
"Khi no ti sang Ty Ban Nha, ti hy vng trn ng i ti s gh thm
anh em...."
Rm 15, 24
Mt trong nhng iu lm ta phi au lng nht, l t ai trong chng ta
sng lu nhn thy cc c m chn chnh nht tr thnh hin thc.
Cc hy vng ca tui th, cc ha hn ca tui trng thnh, tt c ch l
nhng bn ha tu cha hon tt. Trong mt bc tranh ni ting, ha s
George Frderic Watt v Thn Hy Vng ngi bnh thn trn nh a cu,
u ci xung, nt mt bun bun, tay gy n - mt cy n harpe (th
cm) ch cn li mt dy duy nht. C ai trong chng ta li khng phi au
kh khi nhn thy cc nim hy vng tiu tan, cc c m khng thnh hin
thc?
Trong th thnh Phaol gi tn hu Rma, ta tm thy mt minh ha r rng
cho vn lm ta nhc nhi khi "mng khng thnh thc": "Khi no ti

60
sang Ty Ban Nha, ti hy vng trn ng i s gh thm anh em?". Thnh
Phaol c ao sang Ty Ban Nha; nh th, ngi s em Tin Mng "n tn
cng tri t", v min t ny c bit n nh tn cng ca th gii thi
. Trn ng v, ngi cng c ao gp g cc Kit hu Rma -mt cng
on tn hu dng cm kin cng. Cng ngh v nhng iu ny, ngi li
thy lng trn ngp nim vui. T nay, ngi tp trung chun b tm tr em
Tin Mng n tn th l Rma v n tn cng quc l Ty Ban Nha.
Nim hy vng ny lm thnh Phaol phn khi bit bao! Nhng chng bao
gi ngi li n Rma ng nh ngi mun. Tri li, v nim tin vo c
Kit, ngi b dn n y nh mt t nhn v b cm gi ti mt cn nh
nh b. V cng chng bao gi ngi ro bc trn cc no ng gi bi
mt m ti Ty Ban Nha, ngm nhn cc sn i thoai thoi hay quan st
i sng no nhit ti cc bn cng. Ngi b em i git ti Rma lm
chng cho c Kit. i sng ca ngi tht l mt cu chuyn bi thm ca
mt c m khng thnh hin thc.
Trong cuc sng, nhiu ngi cng tri qua nhng kinh nghim nh th.
Ai trong chng ta li khng c m t chn n mt Ty Ban Nha no ,
li khng ra mt mc tiu quan trng v c gng t c mc tiu
vi mt cht t v vang no ? Nhng cui cng ta khng n c Ty
Ban Nha nh ta mong c, khng hon ton t c mc tiu nh ta ra.
Chng bao gi ta c ro bc trn con ng Rma ca ta; tri li, cc
hon cnh li a y ta phi sng trong mt cn nh nh b. C mt s rn
nt tai hi xuyn qua cuc i chng ta, v cng c mt s phn chia phi l
v khng th tin liu c xuyn sut dng lch s. Nh t ph Abraham,
ta sng trn mnh t ca li ha, nhng thng li khng tr thnh "nhng
ngi ng tha k cng mt li ha" (Dt 11,9). iu ta c m lun vt
khi tm tay.
Sau nhng nm chin tranh dnh c lp, Mahamat Gandhi phi chng
kin cuc chin tranh m mu gia ngi n v ngi Hi gio: n
v Pakistan phn chia thnh hai quc gia v iu ny lm tiu tan
c m m ng p sut i: mt nc n c lp, thng nht, on
kt. Tng thng Wilson nhm mt la i trc khi thy Hip Hi Cc
Quc Gia c thnh lp. Nhiu ngi da en ao c nhn thy ngy
mnh c sng t do, nhng phi ra i trc ngy gii phng n. Sau
khi cu nguyn ti vn Gitsimani khi ung chn ng, c Gisu
phi ung n git cui cng. Thnh Phaol kin tr v st sng cu xin
Cha ct ci dm khi thn xc ngi, nhng n vn eo ui ngi cho n
ngy cui i. Cc c m khng thnh hin thc chnh l du n in su vo
cuc i con ngi phi cht vy.
I. Trc khi quyt nh phi sng th no trong mt th gii m cc c m
ln lao nht khng bao gi c thnh hin thc trn vn, ta phi t hi:
bnh thng, ngi ta phn ng ra sao trong nhng trng hp nh vy?

61
C th ta bin cc tht vng thnh nhng ni ng cay chua xt. K i theo
con ng ny c th tr thnh dng dng, lnh lng, th on i vi Thin
Cha, i vi nhng ngi chung sng vi mnh cng nh i vi bn thn.
Khng th dn Thin Cha hay i sng vo chn tng, h trt ht cn
gin ln ngi khc. H khng yu ai v khng cn ai yu mnh. H khng
tin tng ai v cng khng cn ai tin tng mnh. H c c i vi chng
hoc v, bt nhn i vi con ci. Tt mt li. h qu l con ngi tin.
Nhn ngi khc, vic khc, h ch bit "vch l tm su" v khng ngng
ku ca, than vn.
Phn ng nh trn lm cho tm tr b nhim c, nhn cch phi hy hoi.
Tht khng c g tai hi hn cho mt con ngi khi phi sng trong mt tnh
trng nh vy. Y hc ngy nay cho ta bit rng, trong mt s trng hp,
cc bnh au d dy, thp khp, hen suyn c th pht sinh t nhng bc
bi, m c tch tr lu ngy. Y hc tm th nghin cu cc bnh pht sinh t
cc tn thng tm thn, cho thy rng on gin hn th cng c th hy
hoi c th con ngi.
Cng c th c mt cch phn ng thng thng khc: khi thy hy vng tiu
tan, con ngi rt lui vo trong cc ranh gii ca mnh, sng co rm khp
kn, khng ngi khc n vi mnh cng nh t chi n vi ngi
khc. Nhng con ngi nh th ch bit gi tay u hng; khng cn cm
nhn c nim vui trong cuc sng, h tm cch thot khi cuc sng
vn ti mt th gii siu vit, lnh lng. H l nhng "con ngi thot
tc". Qu dng dng c th yu thng v qu lnh m c th th
ght; qu xa l c th sng ch k v qu yu nhc c th th ; qu
thn nhin c th n nhn nim vui v qu lnh lng c th hng
chu ni bun. H l nhng con ngi khng cht v cng khng sng. H
ch c mt thi. Mt h m v khng cn nhn thy v p ca thin
nhin; tai h ic v khng nghe c cc giai iu ca bn hng ca; tay h
chai cng v khng cn cm nhn c s mn trn du dng m p ca tr
th. S sng bin mt ni h; ch cn li cuc sng lnh lng, trn tri. H
tr thnh nhng con ngi cay nghit, ym th, bt lc, nh Omar Khayym
m t:
"Con ngi t ht tin tng vo hy vng trn th,
nhng n li tiu tan thnh tro bi... hoc c thnh tu,
th, mt i khi, nh tuyt ri trn sa mc,
n lp lnh mt gi hoc hai... v bin mt".
Phn ng nh vy l tch ri khi cuc sng, ln trn cuc sng. Cc nh
phn tm hc cho bit rng, ni nhng con ngi sng nh vy, nhn cch
ngy cng suy yu v cui cng b hy hoi. y l mt trong nhng
nguyn nhn dn n chng bnh tm thn phn lp.
Cng cn c mt cch phn ng th ba trc cc tht vng trong cuc sng:
l chp nhn sng theo thuyt nh mnh, cho rng vic g n th phi

62
n v cc bin c c t nh trc. Thuyt nh mnh ch trng
rng tt c u c nh trc v khng sao trnh khi. Nhng ngi
sng theo thuyt nh mnh ch cn bit cam chu mi s m h xem l s
phn dnh ring cho h. Vi thi gian, h cm thy mnh ging nh nhng
a tr m ci mt ht trong khng gian v tn ng s. Tin rng con ngi
khng c hng mt s t do no c, h khng cn c gng tranh lun,
quyt nh, m ch cn bit ch i mt cch th ng cc sc mnh bn
ngoi quyt nh thay cho h. H khng bao gi t ra tch cc trong vic tm
cch thay i cc hon cnh ca cuc sng, v h tin rng, nh trong cc bi
kch Hy Lp, mi s c sp t v iu khin bi cc sc mnh m
con ngi khng th chng li. Mt s ngi sng nh th c khi li l
nhng ngi rt "sng o", xem Thin Cha l ng an bi mi s, quyt
nh s phn mi ngi. Mt s bi thnh ca cng ni ln quan nim ny,
nh trong on sau y:
"ng i con c en ti,
s phn con c hm hiu,
con cng ch bit ngm ming lm thinh,
v dng ln Cha li c nguyn:
Xin vng theo Cha"
V tin rng t do ch l huyn thoi, nhng ngi ch trng thuyt nh
mnh xem tt c l tt nh, v ph mc cho nh mnh - mt nh mnh
lm h phi t lit v a h n kt lun rng h ch l "nhng qun c v
vng trong vn c ang din ra ngy m". H cng chng phi lo lng g
v tng lai, v "iu g vit l vit", v h khng th thay i c
cu no, ch no.
K sng theo thuyt nh mnh ging nh ngi ln su vo trong n ct
v cui cng b cht ngt, v tr tu cng nh v tm l. Bi v s t do
thuc bn cht con ngi, nn khi ph nhn s t do, ngi khng cn l
mt nhn v m ch l mt con ri. D nhin, ngi sng theo thuyt nh
mnh c l khi xc tn rng khng c t do tuyt i v t do lun c th
hin trong bi cnh mt c cu nht nh. Kinh nghim hng ngy cho ta
thy con ngi c t do i t Atlanta, tin v pha bc v n
Washington, hoc tin v pha nam ti Miami, nhng khng th no tin
v pha bc ti Miami v v pha nam ti Washington c. T do
lun trong khun kh ca cuc sng, nhng c t do. Ta va c t do
va c nh hng. T do khi suy ngh, quyt nh, p tr trong bn tnh
c nh hng ca chng ta. Cho d cuc sng c ngn cn ta n c mt
Ty Ban Nha rt hp dn no , nhng ta c kh nng chp nhn tht bi
v lm mt ci g t tht bi ny, trong khi sng theo thuyt nh mnh
ch c th lm cho ta tr thnh m qung v mt ht kh nng thch nghi vi
i sng.
Hn na thuyt nh mnh t nn tng trn mt quan nim sai lm v
Thin Cha, khi cho rng tt c mi s, tt hay xu, tt c u do bi Thin

63
Cha. Mt tn gio lnh mnh lun chng li quan nim xem Thin Cha l
ng mun s d cho con ngi. Thin Cha cho php s d xy ra; nhng
Thin Cha khng phi l ngun gc ca s d. Ni rng Thin Cha mun
cho mt tr em sinh ra phi m, mt con ngi phi in, ch thc l mt
t thuyt m t Thin Cha nh mt c qu thay v mt ngi Cha y lng
yu thng. Sng theo thuyt nh mnh cng l mt li sng ph mc
trc nhng c m khng thnh hin thc - mt li sng bung th v
nguy him, khng km li sng khp kn, on hn.
II. Vy u l cu tr li? L t chp nhn cc hon cnh bt trc, cc ni
bt hnh bng cch bm chc vo mt nim hy vng sng chi, l chp nhn
mt tht bi c gii hn, bng cch gn b vi mt nim hy vng khng c
gii hn. y khng phi l thi cam chu, au kh ca k sng theo
thuyt nh mnh, nhng l mt thi tch cc nh ngn s Girmia
m t:
"au kh ca mnh ch c by nhiu ?
Th th mnh s chu ng ni"
(Gr 10,19).
Bn phi i ph nghim tc vi cc c m khng thnh hin thc. Ln
trn vn bng cch xua ui chng khi tm tr bn ch c th dn n
mt tnh trng dn nn tm l y nguy hi. Tri li, bn hy t tht bi ca
mnh ln bn m v mnh dn quan st tht k cng. "Lm th no ti c th
bin chng ngi ny thnh mt im xut pht mi?". B cm gi trong
mt ngc t Rma no v khng th n c Ty Ban Nha m ti m
c, lm th no ti c th bin ngc t thnh bn cng v nhc au kh
thnh sc mnh cu ? Hu ht nhng g xy n cho ta c th trong cc
nh ca Thin Cha. Suy ngh nh vy lm ta nhn mi s vi i mt
thin cm v gip ta nh bi tnh kiu cng. Thnh gi m ngi i c c
bt ta phi vc, li l hng ch trong tm thm rng ln l s cu chuc m
Thin Cha ang ra cng dt nn.
Trong s cc nhn vt c nh hng ln trn th gii, nhiu ngi bin
m gai thnh triu thin: Charles Darwin b bnh mn tnh, Robert Louis
Stevenson b bnh lao phi, Hellen Keller b ic v m. H khng c
thi hn i, ph mc cho s phn, nhng vn dng sc mnh nng
ng ca ch bin cc hon cnh tiu cc thnh tch cc. Ngi vit
tiu s Georg Friedric Haendel k li nh sau:
"Sc khe ti t, tin bc cn kit, ng b bn thn bt toi. Cc con n e
da tng ng vo ngc. V cng c lc ng cng mun bung xui....
nhng ng trn tnh v sng tc tc phm hay nht trong i ng:
'ng Mssia'"
"Halleluia" ra i khng phi trong mt ngi nh sang trng, nhng trong
mt cn phng cht hp, ngho nn.

64
C nh sang Ty Ban Nha nhng li kt thc cuc i trong ngc t
Rma, y qu l mt kinh nghim quen thuc i vi ta. Cng nh bin
cc mnh vn ca hy vng tiu tan thnh c may phc v nh Thin
Cha vy. i vi ta, sng cuc i nng ng chnh l chin thng bn
thn v hon cnh.
L nhng ngi da en, chng ta lun c m sng t do nhng li b giam
hm trong mt ngc t l s k th chng tc. Chng ta phi phn ng nh
th no? Bng th ght on hn chng? Khng i no! V lm nh th l
lm suy yu v hy hoi nhn cch ca chng ta. Chng ta phi kt lun
rng k th chng tc l iu Thin Cha mun v ta nh phi cam chu
chng? Khng i no! V lm nh vy l xc phm n Thin Cha bng
cch gn cho Ngi nhng iu xu xa t ma qu m n. Th ng hp tc
vi mt ch bt cng s lm cho k b n p tr thnh xu xa nh k n
p vy. Cch thc hnh ng c hiu qu chnh l can m gi vng quyt
tm lun tin ln v vt ln trn cc chng ngi v cc bt hnh m
khng s dng bo lc. L chp nhn cc tht bi trong khi vn lun bm
cht vo nim hy vng, ri, cui cng, quyt tm tin ln, s m ra cho
chng ta cc cnh ca dn n thnh cng. Sng trong ngc t l s phn
bit chng tc, chng ta phi t hi: "Lm th no chng ta c th bin
chng ngi ny thnh mt khi im?" Nhn bit rng phi chu au kh l
iu cn thit, chng ta c th lm cho nhn loi t ti tm vc vin mn.
khi ri vo on ght hn th, chng ta phi xem cc th thch ca th
h ny nh mt c may c kh nng i mi chnh chng ta cng nh x hi
nc M vy. Cc au kh chng ta phi chu hin nay, cuc u tranh bt
bo ng cho t do m chng ta ang theo ui, tt c c th cng hin cho
nn vn minh Ty Phng mt mm mng ca s nng ng tinh thn m
nn vn minh ny ang tm kim mt cch tuyt vng sng cn.
Hn l mt s trong chng ta s cht trc khi n bn t do, nhng chng
ta phi tip tc cuc hnh trnh. Chng ta phi bit chp nhn mt tht bi
c gii hn, khng bao gi nh mt nim hy vng khng c gii hn.
C nh vy, chng ta mi c th sng m khng b on ght lm mt mi,
hn th lm tiu hao.
y chnh l b quyt ca t tin chng ta khi phi sng di ch n l -
mt ch hn v bt nhn. Nhng ngi n l b bt, b tch ri khi
gia nh, b tri cht trong con tu a h t chu Phi qua chu M. i vi
con ngi, khng g bi thm hn l b tch ri khi gia nh, ngn ng v
ci ngun ca mnh. Trong nhiu trng hp, chng mt v, con ci mt
cha m; v b ngi da trng lm nhc, chng cng khng th chng li.
Nhng, d phi chu nhiu cc hnh, t tin chng ta vn vn ln sng
cn. Khi mt ngy mi bt u, nhng ngi n l ra ng hi bng trn
nhng lung di v tn, di nh nng gay gt, di ln roi ca nhng tn
gim th c c. Ngy no cng nh ngy no. Th nhng, nhng ngi
nam v nhng ngi n can m ny vn m c mt ngy mai xn ln

65
hn. H khng c cch no khc l phi lm n l, nhng h vn bm cht
vo nim hy vng c sng t do. Sng trong mt hon cnh hu nh
khng c li thot, h c gi cho tm hn lun lc quan - mt s lc quan
sng to gip h ng vng trong gian trun. Sc sng khng bao gi cn
kit ni h bin ti tm thnh nh sng, nhc thnh hy vng vy.
Ln u tin ti i t New York n London, vi loi phi c cnh qut v
phi mt 9 gi 30 pht, thay v 6 gi vi loi phi c phn lc hin nay. Lc
t London tr v, ngi ta cho bit chuyn bay s ko di 12 gi 30 pht,
trong khi khong cch gia hai thnh ph vn khng thay i. Ti sao phi
mt thm 3 gi? Khi vin phi cng trng n cho hnh khch, ng gii
thch nh sau: "Chc qu v bit v sc mnh ca gi: khi i th xui gi,
nn mau hn; cn khi v th ngc gi, nn chm hn". V ng ni thm:
"Xin qu v c an tm, vi bn ng c va mnh va khe, chng ta s
thng c gi!". Cuc i chng ta cng c khi xui gi vi cc nim vui,
cc thnh cng, cc hon cnh thun li; nhng cng c khi ngc gi, vi
cc ni bun, cc tht bi, cc hon cnh bt li. Phi chng ta s cho gi
ngc nh bi ta khi vt qua i Ty Dng, trong khi cc ng c tinh
thn li khng ngng h tr ta? T chi b nh bi, quyt tm sng dng
cm v tin ln d c nhiu chng ngi, tt c phn nh hnh nh Thin
Cha ni chng ta. K khm ph ra iu ny th bit r rng khng mt
chng ngi no c th lm mnh phi lung lc, khng mt "cn gi ngc
no" c th lm tiu tan hy vng ni mnh. Con ngi c th ng
vng d c xy ra chuyn g i chng na.
Thnh Phaol ch thc l mu ngi sng dng cm. Cuc i ca ngi l
mt chui di tht bi. Cc d nh khng thc hin c, cc c m
khng thnh hin thc. Mun sang Ty Ban Nha, nhng ngi li b giam gi
trong mt ngc t nh b ti Rma; mun i Bithinia, nhng ngi li phi
xung Troa. Mun hon tt s mng rao ging Tin Mng, ngi "phi thc
hin nhiu cuc hnh trnh, gp bao nguy him trn sng, nguy him do
trm cp, nguy him do ng bo, nguy him v dn ngoi, nguy him
thnh ph, trong sa mc, ngoi bin khi, nguy him do nhng k gi danh
l anh em" (2Cr 11, 26). Phi chng ngi cho cc hon cnh thng
c ngi? Ngi vit: "Ti hc sng t lp trong bt c hon cnh no"
(Pl 4,11). Khng phi thnh Phaol hc sng cam chu, v i sng ca
ngi cho thy ngi khng bao gi chp nhn sng nh th. Trong cun
"Ngy tn v sp ca quc Rma", Edward Gilbon vit: "Hn bt c
mt ngi no khc t chn ln phn t Ty Phng, Phaol l ngi
c nhiu ng gp nht cho vic c v s t do ti ni y". Phi chng
ngi cho hon cnh a y? hc sng cam chu chp nhn mt
nh mnh khn d? Ngi phn bit th no l gi cho tm hn thanh
thn, th no l l thuc vo hon cnh bn ngoi, nn ngi hc sng t
lp, ng vng v khng ng lng trc nhng tht bi ngi phi chu trong
cuc sng.

66
Mi ngi trong chng ta cng phi hc bit phn bit nh thnh Phaol
lm, v, nh vy, cng c hng "s bnh an vt trn mi hiu bit"
(Pl 4,7). Bnh an m th gian c th hiu c l th bnh an khi tri ma h
quang ng, nh sng mt tri chi li, tinh thn v th xc vng bng au
kh, v ta n c bn cng Ty Ban Nha. Nhng th bnh an ny khng
phi l bnh an tht. Bnh an m thnh Phaol ni n chnh l s bnh thn
ca tm hn trc cc kh khn, s bnh tnh trong cn ging t, s bnh
tm ngay c khi b cun ht vo tm bo. Chng ta d dng hiu bnh an l
g khi cc nhu cu ca mi ngi c tha mn, nhng chng ta li bi ri
khi nghe thnh Phaol ni rng chng ta ch c c s bnh an tht khi mi
s khng xy ra nh mong mun, khi gnh nng ln i vai, khi au kh
hnh h thn xc, khi phi giam cm trong bn bc tng ca ngc t, khi
phi tht vng ch. Bnh an tht - mt s thanh thn khng th gii thch
c - l s bnh an trong bo t, l s bnh an trong tht bi.
Nh c tin, chng ta c th n nhn di sn ca c Gisu li cho
chng ta: "Thy li bnh an cho anh em, Thy ban bnh an ca Thy cho
anh em" (Ga 14, 27). Ti thnh Philipph, thnh Phaol b tng vo ngc,
thn xc b nh nh t, chn b cm, tm thn mt mi, vy m vo qung
na m, ngi ht thnh ca ngi khen Thin Cha. Trong thao trng, khi
phi i mt vi th d b b i, cc Kit hu tin khi vui mng khn xit
v thy mnh xng ng c chu cc hnh v lng yu mn c Kit. Sau
mt ngy lm lng vt v di nh nng mt tri, thn xc r ri v mt mi,
v cc ln roi qut vo lng, t tin chng ta cng ca khc khi hon: "Ri
c ngy ti cng s ct c gnh nng trn i vai". Trn y l mt
vi v d v s bnh an vt trn mi hiu bit.
T nhng c m khng thnh hin thc, chng ta c th c c ci nhn
tch cc, xy dng, v, cui cng, chng ta tin vo Thin Cha. Mt nim tin
ch thc lm cho chng ta xc tn rng bn kia cuc sng c S Sng. Cho
d cc hon cnh hin nay c t ra bt li v lm ta phi bun phin n u
chng na, th chng ta vn bit rng chng ta khng chin u mt mnh.
Thin Cha chia s vi chng ta ngc t cht hp nht, ti t nht ang lm
tinh thn chng ta phi suy sp. V ngay c khi chng ta c cht m khng
tn hng c nhng g c ha ban trn gian ny, th, bng con
ng b n l ci cht, chng ta vn ti c thnh c dn sn cho
chng ta. Sc sng to ca quyn nng Thin Cha khng h b cuc sng
trn gian lm cn kit, v tnh yu ca Thin Cha cng khng h b cm
gi trong cc ranh gii l thi gian v khng gian. V tr ny s v cng phi
l khi, cui cng, Thin Cha khng ni kt c nhn c v thnh cng.
V cng v cng phi l khi s cht dn nhn loi vo ng ct. Nh c
Kit, Thin Cha kh tr nc c ca s cht v gii thot chng ta khi
s thng tr ca s cht. i sng trn th ca chng ta l s bo hiu ca s
sng li vinh quang v s cht l cnh ca dn chng ta n i sng vnh
cu.

67
Nim tin Kit gio cho chng ta kh nng chp nhn cch khn ngoan iu
khng th thay i c, i ph mt cch bnh thn vi cc kh khn, cc
tht bi, cng nh chu ng cc au kh ln lao m khng nh mt nim
hy vng, v nh thnh Phaol ni, t s cht hay s sng, ti Ty Ban Nha
hay ti Rma, "Thin Cha lm cho mi s u sinh ch cho nhng ai yu
mn Ngi, tc l nhng k c Ngi ku gi theo nh Ngi nh"
(Rm 8, 26).
CON NGI L G?
"Con ngi l chi m Cha cn nh n,
phm nhn l g, m Cha phi bn tm?
Cha cho con ngi
chng thua km thn linh l my,
ban vinh quang danh d lm m triu thin"
(Tv 8, 5-6)
Con ngi khc vi con vt nh s t do lm iu c hay iu thin, tin ti
trn con ng dn ti chn, thin, m hay i theo con ng dn ti dit
vong
Ton b c cu chnh tr, x hi, kinh t ca th gii l thuc phn ln vo
cu tr li cho cu hi ny. Tht vy, con ngi l con tt trn bn c hay l
mt nhn v? Mt bnh xe trong c my hay mt hu th t do, c kh nng
sng to v chu trch nhim v cc hnh vi ca mnh? Cu hi ny cng
xa nh con ngi v cng mi nh t bo sng nay. t cu hi th hu
nh mi ngi u nht tr; cn tr li cu hi th gy nhiu tranh lun.
Nhng ngi theo thuyt duy vt th cho rng con ngi ch l mt con vt,
mt vt nh b trong mt tng th to ln ang vn hnh, tc l thin nhin,
hon ton v thc v phi nhn cch. Ton b i sng con ngi c th gii
thch bng bin ha ca vt cht. Mt h thng t tng nh th khng nh
rng hnh ng con ngi b iu kin ha; tr tu con ngi cng ch l sn
phm ca b no.
Nhng quan nim con ngi nh th thng c thi bi quan. H ng
quan im vi mt tc gi thi nay cho rng con ngi ch l mt tai nn
xy ra trong v tr, mt cn bnh kh cha tr trn mt t, hoc vi
Jonathan Swift khi ng vit: "Con ngi l loi su b tc hi nht cha
tng c trc nay m thin nhin cho sinh sn v trn lan khp a cu".
Thuyt nhn bn v thn cng thng c xem l mt cu tr li khc cho
cu hi "Con ngi l g?". Khng tin vo Thin Cha cng nh vo s hin
hu ca mt sc mnh siu nhin, thuyt nhn bn v thn cho rng con
ngi l mt hnh thi hin hu cao nht m v tr t nhin c th lm
thnh. Thay v bi quan, nhng k theo thuyt ny li t ra lc quan - mt s
lc quan tt , c thng nh Shakespeare m t trong v kch Hamlet:

68
"Con ngi ch thc l mt tuyt tc: vi l tr tri vt v cc kh nng
v tn, vi dng iu duyn dng nh thin thn v tr tu minh mn nh
thn minh. Con ngi l tinh hoa ca v tr, tri vt mun loi mun vt,
v mi phng din".
Mt s ngi t ra thc t hn, v tm cch "dung ha" cc hc thuyt i
lp trn, ng thi trnh c tnh cc oan ca cc hc thuyt ny. H cho
rng s tht v con ngi khng ni chnh l thuyt duy vt bi quan
cng khng ni phn l thuyt nhn bn lc quan, nhng ni mt hp
cao hn. Cng khng phi l gian c, cng khng phi l anh hng, ng
hn con ngi va gian c va anh hng. H nht tr vi Carlyle khi ni
rng: "Ni con ngi cn c nhng vc thm su hn a ngc su nht, v
cng c nhng nh cao vn ti tn tng tri cao nht. V tri cao v ha
ngc li chng do con ngi to ra sao? ch thc y l iu k l,
nhim mu mun i!".
Cch y nhiu th k, tc gi thnh vnh ngm tng tri v mun sao
trong h mt tri, chim ngng v p huy hong ca trng sao. Trc v
tr bao la vn hnh trt t, cu hi c xa v quen thuc li xut hin trong
tm tr: "Con ngi l g?". V cu tr li xut pht t chn l cho bit con
ngi l mt th to: "Cha cho con ngi chng thua km thn linh l my,
ban vinh quang danh d lm m triu thin" (Tv 8, 6).
Cc li ny s l nn tng cho cc suy t kh d gip chng ta c c mt
ci nhn v con ngi, va ng vi thc t, va hp vi tinh thn Kit
gio.
I. Trc ht nhn sinh quan Kit gio nhn nhn con ngi l mt sinh vt,
c thn xc. Theo ngha ny, con ngi l mt con vt. V th, tc gi thnh
vnh ni: "Cha cho con ngi chng thua km thn linh l my". Ta ng
vi ngh rng Thin Cha c thn xc. Thin Cha l ng thn linh, vt
trn mi phm tr thi gian v khng gian; cn con ngi thua km Thin
Cha nn b gii hn trong khng gian v thi gian. Con ngi trong thin
nhin v khng bao gi li c th khng tha nhn rng mnh lin kt vi
thin nhin.
Tc gi thnh vnh ni tip rng Thin Cha to dng con ngi nh th.
Nh vy, t bn cht, bn tnh con ngi khng phi l iu g xu xa, v
sch Sng Th cho ta bit rng mi s Thin Cha to dng u tt p. C
thn xc chng phi l iu g xu xa. Tri li, y l iu khc bit quan
trng gia nhn sinh quan Kit gio v nhn sinh quan Hy Lp. Do nh
hng ca trit gia Platon, ngi Hy Lp kt lun rng, t bn cht, thn xc
l xu xa, v linh hn khng th vn ti nh ton ho bao lu cha c
gii thot khi ngc t l thn xc. Mt khc, Kit gio khng nh rng
chnh ch, ch khng phi thn xc, mi l nguyn l ca iu c. Theo
cch nhn ca Kit gio, thn xc c mt ngha, c mt phm gi thnh
thing.

69
Mt cuc sng thoi mi, sung tc v mt vt cht lun l mt vn m
mi hc thuyt thc t v con ngi phi quan tm. Khi c Gisu ni con
ngi sng khng ch nh cm bnh, Ngi khng mun ni rng con
ngi c th sng m khng nh cm bnh. L Kit hu, chng ta khng
ch ngh v "ngi nh chng ta trn tri", m cn v cc khu nh chut,
cc khu tp trung ang lm bng hoi linh hn con ngi; chng ta khng
ch hng v cc con ng rng ln trn thin quc, "ni trn y sa v
mt ong", m cn v hng triu con ngi phi i vo gic ng trong khi
khng c g nht cho y bng. Mt tn gio ch quan tm n linh hn,
trong khi li t ra th i vi cc iu kin kinh t ang lm bng hoi
linh hn, th ch c th l mt tn gio gi nua cn ci, cn c tip mu
c c mt sc sng mi. Mt tn gio nh th qu thc sai lm v qun
rng con ngi l mt con vt v, v th, cn c iu kin th l v vt cht
sinh sng.
II. Con ngi c th c gii thch mt cch nng cn nh th sao? Ta u
c th dng quan nim duy vt gii thch c thin ti ca Shakespeare
v vn chng, ca Beethoven v m nhc, ca Michel Ange v ngh thut?
Cng nh tinh thn o l ca c Gisu? Hay mu nhim tuyt vi ca
linh hn con ngi? Chc chn l khng. Ni con ngi c mt ci g m
ha hc cng nh sinh hc khng th no gii thch c, v con ngi
khng ch l mt s phn t vn hnh theo nhng quy lut ring ca chng.
iu ny dn ta n mt yu t th hai m mi hc thuyt Kit gio xem
nh mt yu t cu thnh: con ngi l mt hu th c tinh thn. Con ngi
a "cc tng tng qut tru tng" vo th gii k diu ca t duy.
Lng tm con ngi ln ting nhc con ngi nh li cc thc ti thn
linh. l iu tc gi thnh vnh mun ni khi ni rng con ngi c
ban "vinh quang danh d lm m triu thin".
Chnh tinh thn lm cho con ngi c kh nng sng trn hai bnh din:
trong thin nhin nhng li tri vt trn thin nhin; trong thi gian v
khng gian nhng li vt trn khng gian v thi gian. Con ngi c th
suy ngh v sng tc mt bi th, mt bn ha tu; con ngi hng v mt
nn vn minh v i v lm cho nn vn minh ny tr thnh hin thc. Nh
vy, con ngi khng hon ton b tri buc bi khng gian v thi gian.
Con ngi c th l John Bunyan b cm gi trong nh t Bedford, nhng
tinh thn li vt ra ngoi cc song st sng tc cun Pilgrim's Progress
(S tin ti ca ngi l hnh). Con ngi cng c th l mt Handel, b m
vo cui i, nhng li a hn ln tn tri, trong ting ht vui ti hay
ting th thm m du ca bn ha tu lng danh l: "ng Messia". Nh cc
kh nng k diu l l tr, tr nh, tr tng tng, con ngi vn ln trn
khng gian v thi gian. Tr tu con ngi cng k diu nh cc v sao m
con ngi nhn ngm v nghin cu.
y chnh l iu Sch Thnh mun ni khi ni rng con ngi c to
dng theo hnh nh Thin Cha. "Hnh nh Thin Cha" c cc hc

70
gi hiu nh l kh nng hip thng, lnh nhn trch nhim, s dng l tr,
hnh ng theo lng tm. Nhng iu tri vt ni con ngi vn l s t
do. Con ngi l con ngi v c t do hnh ng trong khun kh ca
vn mnh mnh. Con ngi c t do tranh lun, ly quyt nh, la chn
nhiu gii php khc nhau. Con ngi khc vi con vt nh s t do lm
iu c hay iu thin, tin ti trn con ng dn ti chn, thin, m hay i
theo con ng dn ti dit vong.
III. khng tr thnh nn nhn ca o nh pht sinh t mt ci nhn nng
cn nh th, phi ni rng ta tht sai lm khi cho rng con ngi, vn l
hnh nh Thin Cha, l mt con ngi cn bn tt lnh khi sinh ra i
ny. Qu hng chiu v iu xu, con ngi lm bin dng hnh nh
Thin Cha.
Ta khng mun nghe ni rng con ngi l mt con ngi ti li. Khng g
lm tn thng con ngi ngo mn thi i ngy nay cho bng ni ln iu
ny. Ta tm kim mt cch v vng nhng t ng khc kh d gii thch
ti li l g - mt sai lm do bn tnh t nhin, mt s trng vng iu lnh,
mt quan nim sai lm. Ta cng dng khoa tm l chiu su xem ti li
ch nh l hu qu ca cuc xung t ni tm v cc cm on ngoi ti, ca
cuc chin gia "phi ng" v "siu ng". Cc khi nim ny nhc ta thy
rng ni bn tnh con ngi c mt s tha ha bi thm trong tng quan vi
bn thn, vi tha nhn v vi Thin Cha. C mt s h hng ni mun
ca con ngi.
Nu ta t mnh trc mt Thin Cha, th ta nhn nhn rng ta bit s tht
nhng li ni di; bit th no l cng chnh nhng ta li sng nh ngi bt
chnh; bit yu thng nhng ta li ghen ght; bit ng ng phi r,
nhng ta li chn con ng quanh. "Tt c chng ta lc lng nh chin
cu, lang thang mi ngi mt ng" (Is 53, 6).
Ti li tn ph v dm con ngi xung tn y vc su n ni Reinhold
Niebuhr c vit mt cun sch ta l: "Con ngi o c v x hi
v lun". Con ngi tan bin trong tp th, b lc, chng tc, quc gia c
th tr thnh c c v hung bo mt cch khng th tng tng c v
cn hn c th d na. C nhiu du hiu cho thy tnh cch bi thm ca x
hi v lun: l nn phn bit chng tc, khi ngi da trng t cho mnh
c quyn khai thc, ch p ngi da en; l hai cuc th chin tn bo
li nhng chin trng m mu, nhng mn n cao nh ni m cc
quc gia phi gnh chu, nhng con ngi tn ph v th l cng nh tinh
thn, nhng c nhi qu ph khng th thng k ni. Con ngi l mt con
ngi ti li cn c Thin Cha ban n tha th. Nhn nhn iu khng
phi l ri vo thi bi quan bp nght con ngi, nhng l thi thc t
Kit gio.
Mc du con ngi c khuynh hng chp nhn sng thp km v nhc
nh, nhng c ci g nhc nh li rng con ngi khng c dng nn

71
 sng nh vy. Khi con ngi l bc trong ct bi, c ci g nhc ta
nh li rng con ngi c dng nn sng vi cc v sao. Khi con ngi
ln x vo cuc sng in r, c ting th thm trong lng ngi cho ta bit
con ngi c dng nn sng vnh cu. Thin Cha khng d dng
bung th ta v lun c mt ci g khng bao gi cho php ta qun mt
rng ta l con ngi tt trong khi lm iu xu, hay xem mt vic lm ca ta
l t nhin khi ta vi phm lut t nhin.
c Gisu k cho ta nghe cu chuyn ngi thanh nin ri b gia nh
try i phng xa. Ti y, t cuc mo him ny n cuc mo him khc,
t cm xc ny n cm xc khc, chng i tm s sng. Nhng chng bao
gi chng tm c s sng m ch hng chu s tht vng c n. Cng i
xa nh cha mnh, chng cng tin ti b vc thm tuyt vng. Cng lm
iu mnh thch, chng li chng cm thy thch th vi iu mnh lm.
Thay v a chng ti min t y trn sa v mt, cuc phiu lu li a
chng n tn ci mng ng thc n cho loi heo. D ngn ny lun l li
nhc nh cho ta bit rng con ngi dng nn sng trong nh ca ng
l Cha chng ta, v rng mi cuc phiu lu n mt min t xa l ch em
li tht vng v luyn tic.
Thin Cha cn dng d ngn ny dy cho ta bit nhiu iu hn th
na. a con hoang ng khng bit mnh ch thc l g khi b nh cha
mnh ra i v ngh rng lc th l cng ch ca i mnh. N ch bit mnh
ch thc l g khi quyt tm tr v nh cha mnh v sng nh ngi con.
N tm li c ngi cha lun yu thng v rng tay n nhn n, lng
vui mng hn hoan. Khi con ngi tr v mi nh ch thc ca mnh, th
lun tm c nim vui.
Con ngi i lc trong cc min xa l ca th gii trn tc, vt cht, tnh
dc, bt cng x hi. Cuc mo him ny khi dy ni nn vn minh
Phng Ty mt cn i kht v cc gi tr o c thing ling. Nhng
khng bao gi qu tr tr v nh.
Ngy nay, Cha chng ta trn tri cng ni vi nn vn minh Phng Ty:
"Trong min xa l ca ch ngha thc dn, hn su trm triu ngi anh em
da mu b n p v chnh tr, bc lt v kinh t, ch p v nhn phm. Vy
hy tr v vi mi nh ch thc ca mnh l ni c t do, cng l, huynh
, v Ta s hn hoan vui mng n tip cc ngi". Thin Cha cng ni
vi chu M mt cch khn thit: "Trong min xa l ca ch ngha phn bit
chng tc, cc bn n p mi chn triu anh em da en, khng cho
h c c may pht trin v cm gi h trong cc khu bit c, tc ot ht
quyn lm ngi ca h, ch p nhn phm ca h n h ngh rng h
chng cn l ngi na. Vy, cc bn hy tr v ngi nh ch thc ca cc
bn l ni c dn ch, huynh v tnh thng ca Thin Cha, v Ta s
vui mng hn hoan n tip cc bn, ban cho cc bn c may tr thnh mt
quc gia v i".

72
Trong t cch l c nhn hay tp th nhn loi, ta phi nhn bit rng ta
c dng nn cho iu v i, thanh cao v tt lnh, v mi nh ch thc
ca ta chnh l thnh ca Thin Cha Cha chng ta. Ta hy chn con
ng dn ti s sng sung mn.
Cu xin Thin Cha ban cho ta bit chn con ng dn ti cc nh cao;
, by gi v mi mi, ta c tng ban "vinh quang danh d lm m triu
thin".
IU M THIN CHA C TH LM C
"Xin knh dng ng c quyn php gn gi anh em khi sa ng..." (G 24).
Lch s m t cc sc mnh ca s d bnh trng nh v bo, nhng sau
, b nh bi bi cc sc mnh ca cng l. Trong th gii tinh thn, cng
c mt quy lut, lng l, mt phm khng thy c, tng t nh cc quy
lut trong th gii vt cht: l s sng ch pht trin theo mt hng
c t nh trc.
Kit gio xc tn rng trong v tr c mt Thin Cha Ton Nng hot ng
trong thin nhin v trong lch s. Cu c v Tn c nhiu ln nhn
mnh iu ny. V thn hc, y l vn quyn nng tuyt i ca Thin
Cha. Thin Cha chng ta th khng phi l mt Thin Cha yu ui hay
mt Thin Cha bt ton. Ngi c th y lui nhng chng i d di nh
sng bin, san bng nhng bt cng cao ngt nh ngn ni. Nim tin Kit
gio l mt chng t hng hn v quyn nng ca Thin Cha.
Th nhng, li c ngi c gng thuyt phc ta rng ch c con ngi mi
ton nng. V cng chng c g mi l khi ta thy h dng v tr quy nhn
thay th v tr quy thn. Di hnh thi nh hin nay, c gng ny bt
u vi thi k Phc Hng, sau , vi hc thuyt duy l, v ri i n kt
lun rng Thin Cha ch l mt trang v ch trong cun nht k ca cuc
i. Cng vo thi k ny, v, sau , trong cuc cch mng cng nghip,
c ngi t li vn xem Thin Cha c th dng c vo chuyn g
na khng. Phng th nghim thay th thnh ng; nh khoa hc chim
ch ngn s. Cng vi Swinburne, nhiu ngi ct ting ng ca: "Vinh
danh Con Ngi trn tri, v Con Ngi lm ch mi s".
Cc tn ca tn gio quy nhn ny xem cc tin b vt bc ca khoa hc
k thut nh li bin minh cho nim tin ca h. Khoa hc k thut tip tay
cho con ngi: knh vin vng v truyn hnh m rng tm nhn ca con
mt; in thoi v truyn thanh tng thm sc mnh ca ting ni v i tai;
xe hi, my bay cho php i chn c c nhng bc di; cc dc phm
tng thm tui th ca con ngi. Tt c cc thnh cng k diu ny li
khng th chng minh c quyn nng ca con ngi sao?
Nhng, hi i! C ci g lm sp nim tin ca nhng con ngi
xem phng th nghim l "thnh ng mi cha y hy vng" ca nhn
loi. Ci cng c hm qua c ca tng, tn vinh th hm nay li gieo rc

73
cht chc trong v tr, e da a nhn loi ti ch dit vong. Con ngi
khng th t cu mnh v th gii. Nu khng c Thn Kh Thin Cha
hng dn, khoa hc k thut s tr thnh mt con qui vt tiu dit s sng
trn khp mt t.
Nhng cng c nhng yu t khc lm ta phi t li vn quyn nng ca
Thin Cha. S d trn lan a th gii vo "cn hp hi"; bo t tn ph
nh ca, rung ng khp ni trn mt t; cc th bnh tt khc nhau,
chng hn nh bnh tm thn bm sinh, lm cho cuc sng con ngi ch
cn l mt chui ngy bun thm; cc cuc chin tranh khc lit cho thy
tnh man r ca con ngi i vi con ngi. Chng ta t hi: ti sao tt c
nhng iu bt hnh ny li c th xy ra, nu Thin Cha c sc ngn cn
chng? Vn ny, tc l vn s d, lun dy v tm tr con ngi. Ti
ch c th khng nh iu ny l a s s d m ta phi chu chnh l do s
in r v ngu dt ca con ngi cng nh do vic con ngi s dng
khng ng s t do ca mnh. Ngoi iu ny ra, ti ch bit ni thm rng
lun c mt bng ti nhim mu no lin quan n Thin Cha. iu m
vo thi im ny c xem nh mt iu bt hnh, cng c th c mt
mc ch no m tr tu chng ta khng sao d thu c. V th, cho d
s d hin din rng khp v hoi nghi c th tri dy mnh lit trong tm
tr chng ta, th chng ta vn t chi khng nh mt nim tin ca mnh:
Thin Cha l ng Ton Nng.
I. Trc ht, chng ta phi ghi nhn rng Thin Cha c kh nng nng
khng gian v tn ca v tr vt l. y cng vy, ngi ta thng c
gng thuyt phc chng ta rng con ngi mi l ngi ch ch thc. Cc
my bay phn lc cho php con ngi vt qua trong my pht nhng
khong cch m xa phi mt nhiu cng sc v thi gian mi vt qua
c. Cc phi thuyn a cc phi hnh gia vo khng gian vi vn tc cc
nhanh. Nh th, phi chng Thin Cha b thay th trong cng vic lm
ch trt t v tr ny?
Nhng khi kiu cng qu , ta hy a mt ngm nhn v tr bao la.
Nh th, ta s mau chng nhn ra rng cc dng c do tay con ngi lm ra
cn di chuyn qu chm so vi vn hnh ca h mt tri m Thin Cha
dng nn. V d, tri t quay chung quanh mt tri vi mt vn tc m phi
c phn lc bay nhanh nht cng s tr hn 70.000 dm, ngay trong gi bay
u tin. Trong by pht va qua, ta vt qua hn 8.000 dm trong
khng gian. Hay ta th xem mt tri; tri t quay chung quanh mt tri mt
nm mt vng, o c 940.000.000 km, vi vn tc 107.000 km/gi hay
2.570.000 km/ngy. Ngy mai, cng vo gi ny, ta s cch ni y
2.570.000 km. Mt tri xem ra gn tri t, nhng li cch xa 150.000.000
km. Su thng sau, ta s bn kia mt tri, cch mt tri 150.000.000 km.
V mt nm sau, tri t quay trn mt vng chung quanh mt tri, ta s li
vo im ta ang by gi. Vy, khi ngm nhn khng gian v tn m ta
phi dng n v nm nh sng o khong cch ca cc v sao, v khi

74
bit rng cc thin th di chuyn vi vn tc khng th tng tng c,
th ta buc phi nhn xa hn con ngi, v mt ln na phi nhn nhn rng
qu tht Thin Cha l ng Ton Nng.
II. Ta cng phi ghi nhn rng Thin Cha c quyn nng thng tr s
d, tc l nhn nhn rng s d l mt thc ti. Kit gio khng bao gi
xem s d l mt o nh, mt lch lc xt v tinh thn con ngi, nhng
xem s d l mt sc mnh, mt thc ti khch quan. Nhng ng thi,
Kit gio cng khng nh rng s d mang ni n mm mng s hy dit
chnh mnh. Lch s m t cc sc mnh ca s d bnh trng nh v bo,
nhng sau , b nh bi bi cc sc mnh ca cng l. Trong th gii tinh
thn, cng c mt quy lut, lng l, mt phm khng thy c, tng t
nh cc quy lut trong th gii vt cht: l s sng ch pht trin theo
mt hng c t nh trc. Cc Hitler hay cc Mussolini cng ch c
mt thi cm quyn, t ti vinh quang, nhng ri tn li, ho kh nh
c ng ni.
Trong tc phm "Nhng ngi khn kh", Victor Hugo m t trn Waterloo
nh sau:
"Napolon c th thng trn ny khng? Chng ta tr li rng 'Khng'. V
Wellington? V Blucher? Khng. V Thin Cha ?. Napolon b t co
n tn tri cao v ngy tn ca hong c nh. Hong cn tr
Thin Cha. Waterloo khng phi l mt trn a, m l s thay i ca th
trn trong v tr?"
Waterloo l mt biu tng: mi Napolon u b kt n; mi th lc qun
phit c nhc nh cho bit rng, qua cc giai on lch s, sc mnh
khng to nn quyn, v sc mnh ca gm gio khng th no thng
c sc mnh ca tinh thn.
Mt h thng chnh tr c bit n di ci tn l ch thc dn,
thng tr chu Phi v chu . Nhng quy lut v hnh thm lng ca s sng
bt u hnh ng. Nh th tng Mc. Millan ni: "Gi bt u i
chiu". Cc quc thc dn hng mnh sp nh nhng lu i bng
ct, v cc quc gia mi, c lp bt u xut hin nh nhng c o
trong sa mc kh cn l s bt cng. Trong thi gian mi lm nm, cuc
u tranh ginh c lp dng ln nh ngn thy triu ti chu Phi v chu
, gii thot hn 1.500.000 ngi khi ch n l thc dn.
Ti quc gia chng ta, mt ch bt cng, bt nhn, c bit n di ci
tn l ch phn bit chng tc, cng lm nhc ngi da en trong sut
gn hai th k, tc ot ht mi quyn h c hng: quyn c sng,
sng t do v hnh phc. Ch phn bit chng tc l mt tai ha i vi
ngi da en v l mt ni nhc i vi nc M. Nhng "gi bt u
i chiu" trn trng quc gia cng nh trn trng quc t. Cc bin c
xy n, k tip nhau v cui cng chm dt ch phn bit chng tc.

75
Ngy nay, chng ta xc tn rng ch ngha phn bit chng tc cht. Vn
cn li l tnh s chi ph m tang.
Nhng thay i to ln ny khng ch lin quan n lnh vc chnh tr v x
hi, nhng cn nh du s tiu dit ca cc ch pht sinh t bt cng,
c nui dng bng bt bnh ng v cy da vo bc lt. Chng ni ln
s tn li khng th trnh c ca bt c ch no t nn tng trn cc
nguyn l khng ph hp vi cc quy lut o c ca v tr. Khi cc th
h mai sau nhn li cc ngy en ti m chng ta sng, h s nhn thy
rng Thin Cha hot ng trong lch s gii thot con ngi. H cng s
nghim thy rng Thin Cha lm vic qua trung gian ca nhng con
ngi nhn thc c rng mt quc gia na n l na t do khng th
no tn ti c.
Cc s d trong lch s, Thin Cha lun c th thng c, ch ng chng
c. i khi, chng ta tht vng v thy cc tin b t ra qu chm chp
trong vic xa b ch phn bit chng tc, v Chnh Quyn Lin Bang t
ra qu thn trng. y l lc chng ta phi ly li can m v cng c nim
tin vo Thin Cha Ton Nng. Trn con ng kh khn tin ti t do,
chng ta khng cn n c. C Thin Cha ng hnh vi chng ta. Thin
Cha t ngay trong v tr ny nhng quy lut o c tuyt i.
Chng ta khng th thch chng cng nh khng th hy b chng. Nu
chng ta khng tun theo chng, th chng s tiu dit chng ta. Cc sc
mnh ca s d c th tm thi thng s tht, nhng, cui cng, s tht s
chin thng s d. Thin Cha chng ta l ng Ton Nng. Tht ng nh
li James Russell Lowell ni:
"S Tht c a ln my chm,
Di Tr c t ngi trn ngai.
Nhng my chm li iu khin tng lai
v, pha sau iu b n, khn d,
Thin Cha lun c mt
bo v nhng ai thuc v Ngi".
III. Cui cng, chng ta phi ghi nhn rng Thin Cha c th ban sc
mnh ni tm gip chng ta i ph vi cc th thch v cc kh khn ca
cuc sng. Trong cuc sng con ngi, bun phin v au kh nng trn
i vai, k th tn cng nh v bo; bnh minh ti sng tr thnh m ti
dy c; hy vng tiu tan v c m sp .
Kit gio khng bao gi b qua cc kinh nghim ny. Chng lun xy ra v
khng th trnh c. Trong cuc sng, c nhng ngy h cha chan nh
sng v nhng m ma ng gi lnh; sau nhng ngy vui l nhng ngy
bun; sau nhng ngy lt li l nhng ngy hn hn. Trong nhng ngy en
ti ca cuc sng, nhiu ngi cng ni nh Paul Laurence Dunbar:
"Mt mu bnh m v mt gc ng;
mt pht ci cho mt gi khc,

76
mt cht nim vui cho mt sui nc mt,
ng bao gi ci,
nu khng, au kh s tng gp i,
i l th !"
Kit gio nhn nhn rng c nhng vn lm ta phi au kh, c nhng
ni tht vng lm ta phi chao o. Nhng, sau khi nhn nhn nh th, Kit
gio khng nh rng Thin Cha c th ban cho ta sc mnh i ph vi
cc vn v cc ni tht vng ny. Thin Cha c th ban cho ta s qun
bnh ni tm kh d gip ta ng vng trong th thch, s bnh an trong tm
hn gia cn bo tp. "ng vng trong c tin", l iu c Kit tri
li cho cc mn . Ngi khng ban cho ta ca ci vt cht, b quyt ma
thut kh d lm cho ta khng cn phi chu au kh, bch hi, nhng n
hu qu gi nht: "Thy ban bnh an cho cc con" (Ga 14,27). y l s
bnh an vt trn mi hiu bit.
Hnh nh c nhng ngy chng ta khng cn n Thin Cha. Nhng, cng
c nhng ngy bo tp ni ln, tht bi bun phin nhn chm chng ta
xung tn y vc su. Trong nhng ngy nh vy, nu c tin chng ta
khng kin vng, th cuc sng s tan v thnh tng mnh,nh con thuyn
trong dng t. Nu c qu nhiu tht vng trong th gii, l v chng ta
cy da vo qu nhiu v thn, hn l vo Thin Cha. Chng ta qu gi
th ly thn "Khoa Hc" v nhn c bom nguyn t, vi cc ni lo u,
s hi m khoa hc khng bao gi c th thoa du. Chng ta th thn "Lc
Th" v mau chng nhn thy rng th vui v cm xc l th chng qua.
Chng ta th thn "Tin Bc" v nhn thy rng tin bc khng mua
c tnh yu, tnh bn v hnh phc. Hn na, trong hon cnh kinh t suy
thoi, lm n l l, tin bc l th bp bnh nht. Cc thn ny qua i, khng
c kh nng gii thot chng ta, bo m hnh phc cho con ngi.
Ch mt mnh Thin Cha l ng Ton Nng. Tin vo Thin Cha, l
iu chng ta cn ti khm ph. Vi nim tin ny, chng ta c th bin cc
thung lng gi lnh thnh nhng con ng dn ti nh sng em li nim
vui v nh sng mi cho nhng ai ang trong ti tm, bun phin. Trong
s cc bn, c ai ang vo tui hong hn ca cuc i, ang s hi khi
phi tri qua ci m thng c gi l ci cht. Ti sao li phi s hi.
Thin Cha l ng Ton Nng. C ai ang phi tuyt vng v ngi thn
phi cht, cuc hn nhn phi tan r, a con tr thnh h hng, c c? Ti
sao li phi tuyt vng? Thin Cha c th ban cho bn sc mnh chu
ng iu khng thay i c. C ai ang lo lng v sc khe yu km?
Ti sao li phi lo lng? Cho d c xy ra chuyn g i na, th Thin Cha
vn l ng Ton Nng.
kt thc, xin cho php ti ni ln kinh nghim ca bn thn ti. Hai
mi bn nm u ca i ti l nhng nm khng c chuyn g rc ri.
Cha m ti lo cho ti n hc, t lp ny n lp khc, t cp trung hc n
i hc. Ch khi ti c phn no trch nhim trong cuc ty chay t but ti

77
Montgomerry, l mi chuyn tr thnh rc ri. Ngay sau khi pht ng cuc
ty chay phn i ch phn bit chng tc trong dch v chuyn ch cng
cng, chng ti nhn c nhng li e da: lc u th thnh thong, sau
th mi ngy mt tng. Lc u, ti coi thng cc li e da ny; sau
, ti hiu rng tnh hnh tr nn nghim trng. Ti bt u do d v s
hi.
Sau mt ngy lm vic cng thng, ti i ng tr. V ti ng. V ti cng
bt u i vo gic ng. Chnh vo lc ny, in thoi reo v c ting gin
d u dy kia vng n: "Ny thng mi da en kia, chng tao chn
ngy ci tr ca my. T nay n cui tun sau, my s hi hn, v t
chn n Montgomerry". Ti treo ng nghe v khng cn ng c na. S
hi p xung trn ti. Ti cm thy mi s nh vy l qu ri.
Ti dy v i i li li trong phng. Cui cng, ti vo nh bp, nu nc
pha cph. Ti sn sng b cuc. Ti cng c gng tm cch ri khi
Montgomerry m khng phi mt mt. Mt mi, mt ht can m, ti quyt
nh chy n cng Thin Cha. Ti ngi vo bn, hai tay m u, gc u
xung v cu nguyn ln ting. Nhng g ti ni vi Thin Cha m
hm , n nay ti cn nh r mn mt: "Con n y u tranh cho
iu con tin l chnh ngha. Nhng by gi, con s. Mi ngi tm n vi
con c hng dn. Nu con khng c sc mnh, khng c lng can
m, th h cng s vp ng. Sc lc con cn. Con khng cn c g na.
By gi, con khng th ng u vi cc kh khn na."
Ngay vo lc , ti cm nghim c s hin din ca Thin Cha mt
cch c bit hn bao gi ht. Nh th, t tn y lng ti, Ngi ni vi
ti: "Hy ng dy u tranh cho Cng l. Hy ng dy u tranh cho
Chn l! Thin Cha s lun cnh ngi!" Gn nh tc khc, s hi ri b
ti; do d cng bin mt. Ti sn sng i ph vi mi kh khn. Hon cnh
bn ngoi khng thay i, nhng Thin Cha ban cho ti s bnh an
trong tm hn.
Ba pht sau, ngi nh ca ti b t bom lm sp. iu ngc nhin l ti n
nhn tin ny mt cch bnh tnh. Kinh nghim ca ti v Thin Cha lm
ti thm can m v tin tng. By gi, ti bit rng Thin Cha c th ban
cho chng ta sc mnh ni tm i ph vi bo t v kh khn ca cuc
i.
c g y l iu m chng ta phi ni ln cho mi ngi bit. Nh vy,
chng ta s c can m i ph vi cc hon cnh bt trc ca tng
lai. i chn mt mi ca chng ta c thm sc mnh tin ti thnh
t do. Nu my en bao ph cuc i, v nu cuc i chng ta tr thnh ti
tm hn c nghn m ti, th hy nh rng, trong v tr, c mt Sc Mnh
Ton Nng, to ln, lng, mang tn gi l Thin Cha: Ngi c th m
ra cho chng ta mt li i khi khng cn ng i, bin cc m ti hm
nay thnh nhng ngy mai xn ln. y l nim hy vng lm cho chng ta

78
tr thnh nhng con ngi tt hn. y cng l s mng thc y chng ta
xy dng mt th gii tt p hn vy.
PHNG THUC CHA TR S HI
"Tnh yu khng bit n s hi tri li, tnh yu hon ho loi tr s hi
v s hi gn lin vi hnh pht v ai s hi th khng t ti tnh yu hon
ho"
(1Ga 4,18)
k, ghen ght, thiu t tin, bt an, t ti, tt c u pht sinh t s hi.
Khng phi v ganh t vi ngi khc trc, ri, sau , chng ta s h;
nhng chnh v chng ta s h trc v, ch sau , chng ta mi ganh t vi
h. C phng thuc no c th cha lnh ni s hi ang lm nhim cuc
sng chng ta khng? Tha rng c. l dn thn thc thi bc i.
Trong nhng ngy tai ha dn dp, bt cng lan rng, kh c ngi no li
khng cm thy bun phin, lo u, s hi, v s hi lun eo bm chng ta,
nh con ch theo st gt chn, lm chng ta phi t lit.
Khp ni, c nhng ngi nam v nhng ngi n ang phi i ph vi
ni s hi xut hin di nhiu hnh thi k l hoc n mnh di nhng v
bc khc nhau. Qu m nh v tnh trng sc khe c th suy sp, chng ta
xem trong cc triu chng khng quan trng nhng du hiu hin nhin ca
cn bnh. Qu lo u v thi gian tri qua qu mau, chng ta ung th
thuc ha hn lm chng ta lun c tr trung. Khe mnh, sung sc,
nhng chng ta li lun c gng sao cho tinh thn khi suy sp n ni
chng ta tr thnh nhng con ngi t ti mc cm, bc i khng vng
vng, lun cm thy bt an v v nh sp p ti. S hi trc nhng g
cuc sng c th em li, mt s ngi sng bung xui, nghin ngp, try
lc. Mt cch hu nh khng thc, nhiu ngi cho s hi bin cc
bui bnh minh ti sng, thm m tnh yu v bnh an thnh nhng bui
hong hn m m, bun thm, lm suy sp tinh thn.
Nu khng c khm ph, nhn din, th s hi s lm pht sinh th s:
s xa, s mt mnh, s nc, s bng ti, s c n v cc th s khc,
m tiu biu l chng s s hi.
X hi chng ta xem cnh tranh l ch yu, v th, s hi thng pht sinh
t cc nguyn nhn thuc lnh vc kinh t. V, theo Karen Horney, y
chnh l nguyn nhn pht sinh cc vn tm l trong thi i chng ta.
Cc ch doanh nghip ln thng lo lng trc s sp c th xy ra
trong th trng kinh doanh; cc cng nhn cng thng lo lng v vin nh
cng n vic lm b ct gim cng nh v cc hu qu ca vic t ng ha
trong sn xut cng nghip.
Chng ta cng nhn thy rng hin nay cc ni s hi trong lnh vc tn
gio v bn th hc cng ang c chiu hng gia tng, k c ni s hi
trc s cht v s hy dit con ngi. Thi i nguyn t c th dn ti

79
mt thi k ph tc, giu c, nhng ni m nh ca con ngi trc s cht
li t ti mc bnh hon. Cnh tng mt cuc chin tranh nguyn t
lm hng triu con ngi phi tht ln nh Hamlet trong v kch ca
Shakespeare: "Tn ti hay khng tn ti, l vn !" Hy xem cuc chy
ua xy dng cc hm tr n, nh th chng c th cung cp mt ni an
ton khi bom khinh kh pht n! Hy xem li l tuyt vng ca chng ta khi
thnh cu chnh quyn gia tng con s cc hm tr n! Nhng cc c gng
ca chng ta gi "mt th qun bnh da trn khng b" ch c th lm
chng ta thm s hi v lm cc quc gia thm lo u trc mt cuc chin
tranh khc lit c th xy ra ch v sai lm ca cc nh ngoi giao.
Nhn thy rng s hi huy ng v lm cn kit nng lc con ngi,
Emerson vit: "K no mt ngy khng vt qua c mt ni s hi, th
cha hc c bi hc v cuc sng".
Nhng ti khng c nh ngh chng ta phi tm cch loi b hon ton
s hi ra khi cuc sng. Ngay c khi con ngi c th lm iu ny, th,
trong thc t, y chnh l iu m chng ta khng nn c mun. S hi l
h thng bo ng c bn ca c th con ngi, bo trc cho bit cc tai
ha sp xy ti. Khng c s hi, con ngi s khng th sng st trong th
gii c xa cng nh trong th gii hin i. Hn na, s hi cn c mt
sc mnh sng to. Mi pht minh ln, mi tin b vt bc ca tr tu u
xut pht t mt c mun thot khi mt hon cnh hay mt tnh th lm
chng ta phi s hi. S bng ti, chng ta khm ph ra b mt ca in
nng; s au kh, chng ta c nhng tin b to ln v y khoa; s ngu dt,
chng ta thit lp nhng h thng hc ng hon chnh; s chin tranh,
chng ta thnh lp t chc Lin Hp Quc; Angelo Patri nhn nh
ng khi ni: "Gio dc l dy cho con ngi bit s ng lc". Nu mt
kh nng s, th con ngi cng mt kh nng pht trin, pht minh, sng
to. Tm li, s hi l iu bnh thng, cn thit v c sc sng to.
Nhng chng ta phi nh rng cc ni s hi bt thng lun gy tc hi
trong lnh vc cm xc v gieo rc ri lon trong lnh vc tm l. minh
ha s khc bit gia mt ni s hi bnh thng v mt ni s hi bt
thng, Freud ni n mt ngi cm thy s hi bi nhng con rn trong
rng gi nhit i chu Phi v mt ngi cm thy s hi v ngh rng c
nhng con rn ang nm di tm thm trong phng. Cc nh tm l hc
ni rng cc tr bnh thng sinh ra vi hai ni s hi m thi: l s t
ng v s ting ng mnh. V chng th c c cc ni s hi khc t
mi trng sng. Nhiu ni s hi thuc loi ny ch l nhng con rn
di tm thm m thi.
y l th s hi chng ta thng ngh ti khi ni rng chng ta phi y lui
s hi. Nhng y ch l mt mt ca vn . Cc ni s hi bnh thng
bo v chng ta, cn cc ni s hi bt thng lm chng ta t lit. Cc ni
s hi bnh thng ci tin cc iu kin sng ca c nhn v tp th; cn
cc ni s hi bt thng khng ngng u c v tn ph i sng ni tm

80
chng ta. Vn khng phi l trit tiu s hi, nhng km ch v lm ch
s hi. Lm th no chng ta c th t c iu ny?
I. Th nht, chng ta phi quyt tm i ph vi cc ni s hi v thng
thn t hi ti sao chng ta s. Trong mt mc no , iu ny s cho
php chng ta lm ch s hi. Chng ta s khng bao gi ht s khi ln
trnh hay dp b s hi. Cng c gng ph nhn hay dp b s hi, chng ta
ch lm tng thm cc kh khn trong tm tr m thi.
Khi quyt tm i ph vi cc ni s hi, chng ta nhn thy rng a s ch
l tn ti ca mt nhu cu hay mt ni lo u. T nh chng ta b m nh bi
s cht v bi hnh pht i i. Tht ra, trong qu kh, chng ta b cha
m pht bng cch nht trong phng kn hay bng cch gi v b ri ta. V,
mt cch v thc, chng ta cho kinh nghim ny bao trm mi thc
ti ca cuc sng. Cng c ngi mang mc cm b mit th, hay b x hi
b ri, v khm ph ra rng, vo giai on tui th, mnh b rung b bi
mt ngi m qu v k, mt ngi cha qu bn rn vi cng vic. Th l
con ngi cm thy mnh khng th thch nghi vi cuc sng, chn ght
cuc sng.
Khi a cc ni s hi ra phn tch, xem xt r rng, chng ta nhn thy
rng a s ch l tng tng ch khng c tht. Mt s ch l nhng con
rn di tm thm.
Cng cn nhc li rng, cc ni s hi cng thng pht sinh t vic s
dng khng ng tr tng tng. Nu chng ta dm phi trn cc ni s
hi, c khi chng ta li phi ph ln ci. V y qu l mt iu c ch.
Mt nh phn tm hc vit: "Nhn thy s hi l nc ci tc l cha lnh
s hi v u lo vy".
II. Th hai, chng ta c th lm ch s hi bng mt trong cc c tnh cao
trng nht ni con ngi: l lng can m. Platon xem can m l mt
thnh t ca linh hn, mt nhp cu ni kt l tr v c mun. Aristote ngh
rng can m ni ln iu ct yu ca bn tnh con ngi. Thnh Tma
Aquin xem can m l sc mnh ni tm c th thng mi iu e da lm
tn hi n li ch ln nht.
Nh vy, lng can m l kh nng tinh thn lm cho con ngi thng c
s hi. Tri vi lo u, s hi c mt ni dung chnh xc, c th i u, phn
tch, chng tr v, nu cn, chu ng c. Trong bit bao trng hp, ni
dung ca s s hi li chnh l s s hi! Trong nht k ca mnh, Henry
David Thoreau vit: "Khng nn s iu g cho bng s hi!" Nhiu th k
trc y, Epiclte vit: "Khng phi s cht hay tai ha nhng chnh l
s tai ha v s cht lm cho ta khip s!" Lng can m xc nh ni dung
ca ni s hi v cho php chng ta lm ch c s s hi. Paul Tillich
vit: "Can m l khng nh mnh 'bt chp' ... nhng iu lm ta khng
khng nh c mnh". l khng nh mnh bt chp s cht, s h v.
Ngi can m n nhn ni s hi do s cht em n khng nh mnh

81
v, nh vy, tc ng trn s cht. Can m khng nh mnh ch thc l
mt phng thuc chng li s hi, nhng y khng phi l v ch k. Bi
l, khng nh mnh va l yu mnh mt cch lnh mnh, va l yu ngi
khc mt cch ng n. Mt cch y thuyt phc, Erich Fromm cho
chng ta thy rng yu mnh ng ngha v yu ngi ng ngha va l
thuc nhau, va b sung nhau.
Can m, quyt tm khng mnh b bp bi bt c iu g, d khng
khip n u chng na, l iu cho php chng ta i u vi bt c
ni s hi no. Nhiu ni s hi tht ra ch l nhng con rn di tm
thm. Kh khn l mt thc ti trong tt c nhng g dt nn cuc sng:
hnh ng lun km theo nguy him; tai nn xy n; bnh tt e da; v
ci cht l mt s kin c thc, va kh chu va khng th trnh c
trong kinh nghim ca con ngi. Cuc sng qu l iu b n; s d v au
kh lun eo bm chng ta v chng ta s chng gip g c cho mnh v
cho ngi khc, nu chng ta khng c gng chng minh rng khng c
iu g c th lm chng ta phi khip s. Nhng g e da lm t lit cuc
sng, chng ta phi i u mt cch can m vi tt c kh nng ca mt
con ngi bit khng nh mnh, bt chp kh khn. iu ny i hi chng
ta phi cng c ch, va vng mnh va sng to, c th hy vng ngay
c trong tuyt vng.
Can m v hn nht lun i nghch nhau. Can m l vn dng ni lc
tin ti, bt chp cc chng ngi v cc hon cnh kh khn lm chng ta
phi s hi; tri li, hn nht l u hng hon cnh. Can m gip chng ta
khng nh ng thi cng c nhn cch; hn nht dn chng ta n ln trn
ng thi hy dit nhn cch. Can m gip chng ta ng u vi s hi,
ng thi lm ch s hi; hn nht lm chng ta s s hi v cho s hi
lm ch chng ta. Ngi can m khng bao gi nh mt nim vui trong
cuc sng, cho d cuc sng c thiu vng nim vui; k hn nht lun
mnh b bp bi cc hon cnh bt trc ca cuc sng, ng thi cng
cho ch tn ti b xi mn, hy dit. Chng ta phi khng ngng xy dng
nhng con vng chc l lng can m chng li nhng t sng d
di l cc ni s hi.
III. Th ba, chng ta c th lm ch s hi bng tnh yu. Tn c dy:
"Tnh yu khng bit n s hi; tri li, tnh yu hon ho loi tr s hi"
(1Ga 4,18). Tnh yu hon ho l tnh yu dn c Kit n thp gi,
lm cho thnh Phaol lun bnh thn khi b bch hi. Tnh yu hon ho
khng n hn, bc nhc, t t, nhng t ra ht sc can m khi ng
u vi s d v ng thi c mt kh nng chu ng phi thng. Mt
tnh yu nh vy lm ch th gii, v d trn nh thp gi vn hng
thng ln tri.
Nhng gia tnh yu v cc ni s hi ngy nay nh chin tranh, nn kinh t
tng trng tht thng, bt cng x hi, th hi c lin quan g vi nhau
khng? Hn th bt ngun t s s hi v thuc cha cn bnh hn th, s

82
hi chnh l tnh yu. Tnh hnh quc t ngy cng xu i ch v s hi: Lin
X s Hoa K, Hoa K s Lin X; Trung Quc s n , n s Trung
Quc; ngi Rp s ngi Do Thi, ngi Do Thi s ngi Rp. S
hi cng lin quan n cc cuc xm lng, cc cuc chy ua tm u th
khoa hc k thut v sc mnh kinh t ca mt quc gia khc, cng nh n
trnh v sc mnh ca chng ta. Phi chng s hi khng phi l mt
nguyn nhn chnh gy nn chin tranh sao? Chng ta cho rng chin
tranh l hu qu ca hn th; nhng nu nhn k, chng ta nhn thy tin
trnh sau y: trc ht l s hi, ri n hn th, chin tranh v, cui cng,
l hn th su xa hn. Nu thm ha chin tranh nguyn t p xung trn
th gii, th nguyn nhn khng hn bi v mt quc gia ny hn th mt
quc gia khc, cho bng mt trong s cc quc gia s mt quc gia khc.
Con ngi thi i ngy nay dng nhng phng th no i ph vi
ni s hi chin tranh? Chng ta v trang n tn k rng. Ty Phng v
ng Phng thi nhau chy ua v trang. Cc chi ph quc phng t ti
mc k lc v sn xut cc v kh c sc hy dit kinh khng l u tin
hng u so vi bt c cng vic no khc ca con ngi. Cc quc gia tin
tng rng chy ua v trang s xua ui s hi. Nhng, hi i, kh gii ti
tn ch lm h thm s hi m thi. Trong nhng ngy y bin ng v s
hi ny, mt ln na, chng ta phi nh li li xa c vit ra: "Tnh
yu hon ho khng bit n s hi". iu c th xua ui s hi khng
phi l kh gii nhng l tnh yu, l cm thng v thnh tm c th hin
bng hnh ng v t chc. Ch c gii tr v kh t nn tng trn thnh
tm mi c th bin s tin tng ln nhau thnh hin thc.
Cng ch theo chiu hng ny m cc bt cng x hi mi c gii quyt.
Phn bit chng tc c nui dng bi nhng ni s hi phi l, t nh s
mt c quyn c li, a v x hi, s cc cuc hn nhn d chng v thch
nghi vi cc hon cnh mi. Ngi da trng tri qua nhiu m mt ng,
nhiu ngy khng ngh ngi tm cch chng li cc ni s hi ang gm
nhm h. Mt s ngi theo chnh sch iu, khng dm nhn thng vo
vn , khng mun bit n vn quan h chng tc v hu qu ca n.
Mt s ngi khc tin tng rng h c th vn dng lut l v ch trng
huy ng dn chng chng li cc vn chng tc. Mt s ngi khc na
nui hy vng xa tan s hi bng cch v c tn cng v tiu dit ngi anh
em da en. Cc phng th ny qu tht khng c hiu qu! Thay v xa b
s hi, chng ch lm s hi tng thm, n mc bnh hon. Trn trnh vn
, chng i kch lit, s dng v lc, tt c khng th xa b s hi. Ch
c tnh yu v thnh tm mi c th xa b c s hi m thi.
Nu cc ngi anh em da trng phi chng li s hi, th khng ch mt
mnh h quyt tm thc thi bc i Kit gio m cn c cc ngi anh em da
en cng quyt tm yu thng cc ngi anh em da trng na. S hi trong
cng ng ngi da trng ch gim bt khi chng ti quyt tm thc thi bc
i v bt bo ng. Mt thiu s ngi da trng thc c tnh trng ti li

83
ca mnh nhng li s rng nu mt ngi da en ln nm chnh quyn th
s hnh ng khng mt cht xt thng tr th cc bt cng m cng
ng ngi da en phi gnh chu trong nhiu nm thng. Mt ngi cha
khng ngng ngc i con mnh, bng nhn thy a con gi y ln
mnh hn mnh nhiu; th hi a con s dng sc mnh mi c c
nh p cha mnh chng?
Trc y, ngi da en l a con ngho kh, nhng by gi tr thnh
ln mnh v mt chnh tr, vn ha v kinh t. Nhiu ngi da trng s s b
tr th. Ngi da en phi cho h thy rng h khng c g phi s, v
cng ng ngi da en ch mun tha th v qun i qu kh. Ngi da en
phi thuyt phc ngi da trng rng mnh ang tm kim cng l cho bn
thn cng nh cho ngi da trng. Mt phong tro cng ng ngi da en
quyt tm thc thi bc i v bt bo ng, ng thi biu dng sc mnh
mt cch c k lut, s cho cng ng ngi da trng thy rng nu mt
phong tro nh th c chim c quyn lc, th s s dng quyn lc
xy dng thay v tr th.
Vy u l phng thuc cha lnh ni s hi i vi s ha hp chng
tc? Chng ti bit phng thuc y. V Thin Cha gip chng ti s dng
phng thuc y sao cho c hiu qu. Tnh yu loi tr s hi.
Chn l ny khng phi khng lin quan n cc ni lo u ca mi ngi
chng ta. Chng ta s ngi khc tri vt hn mnh cn mnh th phi thua
km. S nhng ngi m chng ta coi trng kin li ch bai khin trch
chng ta. k, ghen ght, thiu t tin, bt an, t ti, tt c u pht sinh t
s hi. Khng phi v ganh t vi ngi khc trc, ri, sau , chng ta s
h; nhng chnh v chng ta s h trc v, ch sau , chng ta mi ganh t
vi h. C phng thuc no c th cha lnh ni s hi ang lm nhim
cuc sng chng ta khng? Tha rng c. l dn thn thc thi bc i.
"Tnh yu loi tr s hi".
Hn th lm cuc sng thm t lit; tnh yu lm cuc sng thm hi ha.
Hn th lm cuc sng thm m m; tnh yu lm cuc sng thm ti
sng.
IV. Th t, c tin thng s hi. Bnh thng, s hi pht sinh t ngh cho
rng chng ta c trong tay cc phng tin yu km v, v th, khng c
kh gii cn thit chin u trong cuc sng. C qu nhiu ngi c gng
i ph vi cc cng thng ca cuc sng vi cc phng tin tinh thn yu
km. Trong k ngh h ti Mhic, v chng ti c nh ra khi cu c. V
mun tit kim tin bc, chng ti thu mt con thuyn c k, thiu
phng tin, v xem l iu khng my quan trng. Cho n lc gia
bin khi, cch b chng mi hi l, my ko n, cung phong ni ln,
chng ti bt u s, v bit rng con thuyn khng c phng tin
chng li dng t. Cng c nhiu ngi lm vo nhng hon cnh tng t

84
nh vy. Dng t d di, con thuyn yu km, l nguyn nhn v sao h
s hi.
Khoa tm hc gp phn cha tr nhng s hi bt thng ca chng ta. y
l mt ng gp ln ca Sigmund Freud. Phn tm hc xem xt cc hnh
ng xut pht t tim thc ca con ngi v c gng khm ph bit ti
sao v bng cch no cc nng lc cn bn ca con ngi li i theo nhng
con ng dn ti tm bnh. Phn tm hc gip chng ta quan st nghim
tc ci ti ni tm ca chng ta v khm ph ra nhng nguyn nhn lm
pht sinh yu km v s hi. Nhng nhiu vn thuc loi ny li lin
quan n mt lnh vc m s gip ca cc nh phn tm li t ra v
hiu, tr khi h l nhng ngi c mt c tin tn gio mnh lit. Tht vy,
kh khn ca chng ta pht sinh t c gng mun i ph vi s hi m
khng cy da vo c tin. Chng ta ng u vi nhng sng gi ca
cuc i vi nhng con tu trang b thiu thn v mt tinh thn. Mt trong
s cc bc s v cc nh phn tm hc li lc ti nc M ni: "Phng
thuc duy nht m chng ta bit c cha tr s hi, l c tin".
Mt c tin tn gio tch cc s khng lm chng ta o tng rng chng ta
s khng phi chu nhc nhn, au kh, rng mi vic s lun tin hnh
thun li, d dng. Tri li, mt c tin nh vy lm cho chng ta c c
mt s qun bnh ni tm i ph vi cc cng thng, cc gnh nng v
cc ni s hi khng th trnh c, ng thi bo m rng v tr ny
ng chng ta tin tng v Thin Cha lun quan tm n n.
Cn v tn ngng li mun chng ta ngh rng mnh ch l nhng a tr
m ci mt ht trong v tr khng cng ch, khng hiu bit. Mt vin nh
nh th ch c th trit tiu lng can m, xi mn cc nng lc ca con
ngi. Trong cun T Truyn, Tolstoi vit nh sau v ni c n trng
vng trc ngy ng tr li:
"Trong cuc i ti, c mt giai on trong mi s hnh nh hon ton
sp . Nn tng ca cc xc tn bt u rn nt v ti cm thy mnh tan v
thnh tng mnh. Trong cuc i ti, khng c mt nh hng no thun
li, khng c Thin Cha. V th, mi ti, trc khi i ng, ti phi xem c
si dy thng no khng, ko ang m ti c th treo c ln x nh. Ti
cng khng cn i sn bn na. S rng ti c th mau chng kt thc cuc
i cng cc ca ti."
Cng nh bao ngi khc, vo giai on ny ca cuc i, Tolstoi thiu mt
s nng xut pht t nim xc tn rng v tr ny c hng dn bi
mt ng Nhn i m tnh yu rng ln m p ton th nhn loi vo lng
mnh.
Tn gio lm chng ta xc tn rng chng ta khng n c trong v tr v
bin v bp bnh ny. Bn di v bn trn cc n ct khng ngng
chuyn ng ca thi gian, cc bp bnh lm cho ngy thm en ti, cc
thng trm lm cho m thm mt m, bn trn v bn di cc iu , c

85
mt Thin Cha khn ngoan v yu thng. Th gii ny khng phi l biu
hin bi thm ca hn mang v ngha, nhng l vn hnh k diu ca mt v
tr c t chc. "Thin Cha dng khn ngoan t nn cho tri t, dng hiu
bit thit lp cc tng tri" (Cn 3,9). Con ngi khng phi l mt ln khi
bc ln t mt ng la m , nhng l mt ngi con c Thin Cha to
dng "khng thua km thn linh l my" (Tv 8,6). Trn c thi gian, c
Thin Cha c Nht Vnh Cu, ng dng s khn ngoan m hng dn,
sc mnh m bo v v tnh yu m gn gi chng ta. Tnh yu bao la ca
Ngi cha ng v nng mi ngi chng ta nh bin c cha ng v
nng mi git nc ni mi t sng dng cao. Vi tnh yu y trn,
Thin Cha lun n vi chng ta v sn sng ban cho chng ta v vn n
hu trong mi thng trm ca cuc sng. Ai tm c s nng nh vy,
th c th vng tm tin ti trn cc no ng ca cuc sng m khng
phi gnh chu nhc nhn v qu bi quan hay s hi.
Tn gio cng cho chng ta cu tr li i vi ni s hi ang dn vt bit
bao ngi. Chng ta hy mnh dn i ph vi ni s hi do bom nguyn t
gy nn, vi nim tin tng rng chng ta khng bao gi vt ra ngoi vng
tay yu thng ca Thin Cha. Cht l iu khng th trnh c i vi
mi ngi: vua cha cng cht nh ngi hnh kht, ngi tr cng nh
ngi gi, ngi thng thi cng nh ngi dt nt. Chng ta khng c g
phi s trc ci cht. T tinh vn ban u, Thin Cha cho xut hin
hnh tinh chng ta v, qua cc th k, hng dn hnh trnh ca con ngi,
th chc chn Thin Cha cng dn a chng ta t m ti ca ci cht n
bnh minh xn ln ca cuc sng vnh cu. mun ca Thin Cha th
qu hon ho; nh ca Thin Cha th qu rng ln c th thu hp
trong thi gian v trong cc ranh gii ca a cu. Ci cht khng phi l tai
ha tt nh. Tai ha tt nh l tch mnh ra khi tnh yu Thin Cha.
Chng ta ng ua nhau tm kim nhng an ton ni cc hm tr n. Ch
mt mnh Thin Cha l ni tr n an ton nht cho chng ta.
c Gisu bit rng khng c g tch con ngi ra khi tnh yu Thin
Cha. Chng ta hy nghe Ngi ni:
"Anh em ng s ngi ta. Tht ra, khng c g che giu m s khng c
t l,... Anh em ng s nhng k git thn xc m khng git c linh
hn. ng hn, anh em hy s ng c th tiu dit c hn ln xc trong
ha ngc. Hai con chim s ch bn c mt ng xu phi khng? Th m
khng mt con no ri xung t ngoi ca Cha anh em. Th i vi anh
em cng vy, ngay n tc trn u anh em, Ngi cng m c ri. Vy
anh em ng s, anh em cn qu gi hn mun vn chim s". (Mt 10,26.28-
31).
i vi c Gisu, con ngi khng phi l con tu b i, tri dt trn dng
i. Con ngi l con ca Thin Cha. ng To Ha quan tm n
chim trn tri, tc trn u chng ta, th th c phi l phi l khng khi cho
rng Thin Cha s a cuc sng con ngi xa tnh yu bao la ca Ngi?

86
Vng tin rng Thin Cha quan tm n mi ngi chng ta s l mt tr
lc ln lao trc cc ni s hi bnh hon ca chng ta. Vng tin nh vy
gip chng ta thc c gi tr ca mnh trong v tr m chng ta l mt
thnh phn v trong chng ta c mt ngi nh sinh sng.
Trong phong tro ty chay xe byt ti Montgomery, bang Alabana, mt
trong s nhng ngi tham gia hng say nht li l mt ph n da en, gi
c, m chng ti thng gi mt cch thn thng vi ci tn l "M
Pollard". M rt ngho, khng c hc hnh, nhng rt thng minh v am
hiu tn tng ngha ca phong tro u tranh do ngi da en khi
xng. Sau nhiu tun l M phi i b, ngi ta hi M c mt mi khng.
M tr li: "Chn th c (mt), nhng tinh thn th khng".
Ti b bt gi v nhn c nhiu c in thoi e da mng sng trong mt
tun u tranh gay go cng thng. Vo chiu Th Hai sau , ti ng li vi
dn chng ti mt bui hp. Ti c gng t ra bnh tnh, can m, nhng
thc s ti rt mt mi v s hi. Sau bui hp, M Pollard ng i ti
trc ca nh th v ni: "Li y con". Ti bc ti v m M vo lng.
M hi: "C ci g khng n phi khng? Chiu nay con ging nghe sao
!" Ti c trn tnh v tr li: "Tha M, khng. Mi s u n c m!"
Nhng M nhn ti v ni: "ng di M nghe. M bit c chuyn khng
n. C phi l mi ngi khng lm nh con? Hay m da trng ang
gy rc ri?". Khng i ti tr li, M nhn thng vo i mt ti v ni:
"M bit l khng phi mi ngi u ng h con". Lc y khun mt M
tr nn rng r v M bnh tnh, t tin ni vi ti: "Cho d mi ngi khng
ng h con, th Thin Cha s ng h con".
K t ci m bun thm nm 1956 y, M Pollard vo Nc Tri, ni
rng ngi vinh quang Thin Cha. Cn ti, khng ngy no ti c yn n:
ngy cng nh m, gian trun khn kh eo bm ti, nghin nt ti, th
xc cng nh tinh thn. Ti phi c gng tp trung ht sc mnh i
ph vi dng t do k th gy nn. Nhng, nm thng tri qua, li ni n
s v y thuyt phc ca M Pollard lun em li cho ti nh sng v bnh
an, lun gip ti i ng hng. "Thin Cha s ng h con".
c tin bin cung phong thnh gi mt, tht vng thnh hy vng. Th h
trc y, trn tng nh ca cc ngi sng o, ngi ta c c khu
hiu sau y:
S hi g ca,
c Tin m ca:chng thy ai ht!

Mt khu hiu ng c ghi khc vo tm tr chng ta vy.

TR LI MT CU HI GY NHIU BI RI
"Ti sao chng con y li khng tr ni tn qu ny" (Mt 17,19)

87
Khng mt vn no s c gii quyt rt ro, nu chng ta ch thnh
thi ngi ch Thin Cha ra tay hnh ng. Khng ai c th b mt thi
quen xu bng cch quyt tm sung hay xin Thin Cha lm thay cho
mnh, nhng h ch c th lm c iu bng cch vng phc Thin
Cha v tr thnh kh c ca Ngi.
Tri qua cc th k, con ngi kin tr c gng xa b s d trn mt t
ny. Him khi con ngi c th hon ton thch nghi vi s d bi v, cho
d c c l gii, tha hip, lnh mt, con ngi vn bit rng "c" khng
phi l "c th c", v iu hin c khng phi l iu c th c. Mc du
gian dm, ch k, c c thng tri dy mnh lit trong lng ngi, nhng
cng t y lng c ci g cho con ngi bit rng nhng iu xu xa y
len li vo lng mnh, v rng vn mnh con ngi cn cao trng hn,
iu an i con ngi cn thanh cao hn. Con ngi thng b li cun
hng v iu xu xa, nhng li lun b nh ng bi c mun iu tt
lnh. Tuy tm cch thch nghi vi thi gian, con ngi vn bit rng vnh
cu mi tht l ngi nh cui cng ca mnh. Mt khi quay v vi lng
mnh, con ngi bit rng s d ch l mt v khch khng mi m n v
cn phi c tng kh ra khi lng mnh, nu con ngi mun t ti
phm tc tinh thn v o l.
Nhng vn lun lm con ngi phi bi ri l khng th thng c s
d vi sc ring ca mnh. Con ngi ngc nhin t hi: "Ti sao ti khng
th kh tr s d? Ti sao ti khng th xua ui s d ra khi cuc sng?
Cu hi ny lm chng ta lo u, bi ri, ng thi nhc chng ta nh li s
kin xy ra sau khi c Gisu hin dung. T trn ni i xung, Ngi gp
mt a tr b kinh phong. Cc mn c gng cha em nhng khng
c. Cc ng cng c gng th cng thc rng mnh bt lc v quyn
nng ca mnh cng c gii hn. Tht vng, cc mn mun b cuc.
Chnh vo thi im ny, c Gisu n vi cc ng. Cha a tr k cho
Ngi nghe chuyn cc mn khng th cha con ng. c Gisu lin
"qut mng tn qu, qu lin xut v a tr c khi ngay t gi ". Sau
, cc mn hi ring c Gisu rng: "Ti sao chng con y li khng
tr ni tn qu y?". Cc ng mun c Gisu gii thch cho bit ti sao h
li khng th lm c chuyn y. Ngi ni cho h bit l v h thiu lng
tin: "Nu anh em c lng tin bng ht ci thi, th d anh em c bo ni ny:
'Ri khi y, qua bn kia,' n cng s qua, v s chng c g m anh em
khng th lm c". H c gng thc hin iu m h ch thc hin
c sau khi t b mnh v tin vo Thin Cha, ng thi lng tin ca h
phi t ti mt mc sc mnh ca Thin Cha c th nh h m n
c vi ngi khc mt cch d dng.
I. Lm th no kh tr s d? Con ngi thng i theo hai con ng
xa b s d v, nh vy, gii thot th gii.

88
Con ng th nht mi gi con ngi xa b s d bng sc lc ca chnh
mnh. Con ngi xc tn mt cch k qui v ngy th rng nh suy t, pht
minh, hon b gung my cm quyn m cui cng sc mnh s d s b
nh bi. Hy cho mi ngi mt c may hng mt nn gio dc tht tt
v s t cu c mnh. Cch suy ngh ny lan rng nh mt chng bnh
truyn nhim trong th gii ngy nay, ng thi h thp Thin Cha, cao
con ngi v thay th s iu khin khn ngoan ca Thin Cha bng s
vng v ca con ngi. Mt s ngi ngh rng quan nim ny xut pht t
thi Phc Hng, khi l tr trut ph tn gio, hoc, sau ny, khi "Ngun gc
cc loi" ca Darwin thay th nim tin vo cng cuc to dng bng thuyt
tin ha, hoc khi cuc cch mng cng nghip hng con ngi n hng
th v sng thoi mi. Du sao ngh cho rng con ngi c kh nng xa
b cc tai ha trong dng lch s cng l mt tng c t lu v lm pht
sinh tnh lc quan ngy ng trong th k XIX, quan nim v mt tin trnh
tin b khng th trnh c, ch trng ca Rousseau v tnh bn thin
nguyn thy ca con ngi, hay xc tn ca Condorcet cho rng ch c l tr
mi a th gii ny thot khi s c, ngho kh, chin tranh.
Vi nim xc tn mnh lit vo cc kh nng ca l tr v khoa hc, con
ngi bt tay vo vic bin i th gii. Con ngi khng cn quan tm n
Thin Cha, n i sng ni tm, tp trung ch n th gii bn ngoi
v cc kh nng ca n. Con ngi quan st, phn tch, nghin cu. Phng
th nghim tr thnh thnh ng, cc nh khoa hc ng vai tr cc t t
v ngn s. Mt nh nhn vn tin tng khng nh:
"Tng lai khng thuc v cc thnh ng nhng v cc phng th
nghim, khng thuc v lng o c nhng v tnh hiu nng. Cui cng,
con ngi thc c rng mnh chnh l ngi duy nht chu trch nhim
v vic xy dng th gii nh mnh c m, ng thi l ngi c mi
kh nng cn thit thnh cng trong vic bin c m thnh hin thc".
Con ngi a thin nhin ra trc ta n khi tin hnh nghin cu khoa
hc. Khng mt ai nghi ng rng cng vic nghin cu trong cc phng th
nghim tng thm mt cch ng k sc mnh, tin nghi, a con
ngi ln tn tng my v vt qua bin c vi v uy nghi oai v.
Th nhng, cho du khoa hc c thnh cng vt bc, th cc tai ha vn
cn , v thi i ca l tr li tr thnh thi i ca kinh hong. ch k v
hn th vn khng b xa s vi vic pht trin h thng gio dc v lut
php. Mt th h trc y trn tr lc quan th nay li bi ri t hi: "Ti
sao chng con li khng tr ni tn qu ny?"
Cu tr li qu l n gin: t sc mnh, con ngi khng bao gi c th
xa b c s d khi mt t. Nim hy vng ca cc nh nhn vn ch l
mt o tng pht sinh t s lc quan qu ng khi tin rng con ngi
nguyn thy vn tt.

89
Ti s l ngi cui cng ln n hng vn ngi, tuy khng phi l tn hu
thuc cc Gio Hi, nhng vn nhit tnh tham gia cc phong tro bo v
con ngi v xa b cc t nn x hi trn th gii. Tht tnh m ni, ti qu
trng cc nh nhn vn c trch nhim hn mt Kit hu v trch nhim.
Nhng trong s hng vn con ngi hng say tm kim mt s cu cho
con ngi ngay trong th gii ny, th c bit bao con ngi v mng, tr
thnh bi quan n khng sao hiu ni. L do l v cc c gng ca h
c t nn tng trn mt th o tng khng am hiu tn tng cc yu t
cn bn ca bn tnh con ngi phi cht.
Ti cng khng mun coi thng tm quan trng ca khoa hc v tt c
nhng g thi Phc Hng a chng ta ra khi vng ly l m tn d oan
v chn l na vi, n ni cao chan ha nh sng l phn tch c tnh cch
xy dng v ph phn khch quan. Uy tn ca Gio Hi l iu khng th
chi ci c. Nhng lin quan n cc vn thuc lnh vc khoa hc,
Gio Hi cn loi b nhng g lm t lit sc khai ph, cc quan nim li
thi, cc li ln n ng h thn. Thi Phc Hng c gng gii phng tr
tu con ngi, nhng t ra lc quan thi qu khi qun rng con ngi c
th phm ti.
II. Con ng th hai mi gi con ngi xa b s d bng cch vng phc
v ch i Thin Cha gii thot th gii ny khi s d vo thi im
Ngi mun. tng ny pht xut t mt quan nim bi quan v bn tnh
con ngi: con ngi ti li khng cn c kh nng lm c iu g tt
lnh na. tng ny c cao vo Thi Ci Cch. y l mt phong
tro ci cch rng ln, pht huy s t do con ngi trong i sng tinh thn
v thing ling v, nh vy, gip Gio Hi thi Trung C ra khi tnh trng
thoi ha v bt ng. S cng chnh ha nh c tin, chc v t t ph
qut ca ngi tn hu, l nhng nguyn tc cn bn cc ngi Tin Lnh
chng ta phi lun tuyn xng. Nhng Gio Hi Ci Cch qu nhn
mnh n s h hng ca con ngi. Thi Phc Hng t ra qu lc quan;
cn thi Ci Cch li qu bi quan. Thi Phc Hng coi trng tnh tt ca
con ngi n ni qun i xu hng thin v iu xu; cn thi Ci Cch
nhn mnh n s yu ui ca con ngi n ni b qua kh nng lm iu
tt. Thi Ci Cch lm ng khi nhn mnh con ngi l con ngi ti
li khng th t cu mnh, nhng lm sai khi khng nh rng hnh nh
Thin Cha ni con ngi b hon ton hy dit.
iu ny dn n quan nim ca Calvin, theo , con ngi l "con
ngi-hon-ton-h-hng", ng thi cng lm tri dy quan nim v hnh
pht cc tr em phi chu trong ha ngc. Con ngi hon ton h hng n
ni mt tr em cht khi cha c ra ti th phi "sa ha ngc i i". Ti
trng con ngi c nhn mnh mt cch qu ng.
Nn thn hc khng qun bnh ca thi Ci Cch v s h hng ton din
ca con ngi thng nhn mnh n "mt tn gio hng ti i sng mai
sau". V khng tm c mt hy vng no trong th gii hin ti, c nhn

90
mi ngi c mi gi tp trung c gng chun b "phn hn". Khng xem
ci cch x hi l cn thit, tn gio xa ri dng chy mnh lit ca cuc
sng. C ban lnh o gio hi ngh rng h hnh ng ng khi ch o
mt tha tc vin: "Phi rao ging Phc m tinh tuyn v khng cp n
cc vn x hi". Kt qu l Gio Hi khng cn c kh nng thch ng
vi cc hon cnh x hi v, trong cc bui hp, cc tn hu ch cn nghe
lp li cc li khuyn v b, nhm chn.
V khng coi trng vic Tin Mng c lin quan n con ngi ton din,
phn xc cng nh phn hn, cch thc ging dy mt qun bnh ny ch c
th dn n mt s phn chia bi thm ni con ngi. xng ng vi
ngun gc ca mnh nh c trnh by trong Tn c, Gio Hi phi c
gng bin i i sng c nhn mi ngi, cng nh thay i cc c cu x
hi ang lm cho bit bao ngi phi sng trong lo u, s hi, trong cnh n
l bo tn.
Quan nim cho rng con ngi phi ch i mt mnh Thin Cha ra tay
hnh ng, cng dn n mt hiu lm dai dng v cu nguyn. Nu Thin
Cha lm ht mi s th con ngi ch cn vic ku cu Ngi v, nh vy,
bin Thin Cha thnh mt ngi y t m ngi ta vy gi mi khi cn v
v bt c chuyn g. Thin Cha c xem l ng Uy Lc v song, cn
con ngi th hon ton bt lc n ni cu nguyn thay th lao ng v vn
dng tr tu. C ngi ni: "Ti tin vo s ha hp chng tc, nhng ch c
s ha hp chng tc nu Thin Cha mun. Vy, cc ngi da en hy
chm dt u tranh v bt u cu nguyn". Ti xc tn rng chng ta phi
cu xin Thin Cha gip , hng dn trong cuc u tranh cho ha hp
chng tc, nhng chng ta s sai lm trm trng khi ngh rng chin thng
s n vi chng ta ch bng li cu nguyn m thi. Thin Cha ban cho
chng ta tr tu suy ngh, thn xc lao ng. Chng l Thin Cha li
hnh ng tri vi nh ca Ngi khi nghe li cu xin v ban cho chng
ta iu m ng l chng ta c th c c nh lao ng v vn dng tr
tu? Cu nguyn l mt iu b sung k diu v cn thit cho cc c gng
yu km ca chng ta, nhng cng l mt iu b sung nguy him. Khi ng
Ms dn dn Israel n t Ha, Thin Cha cho thy cch r rng
Ngi khng lm thay h nhng g h c th t mnh lm c. "c Cha
phn vi ng Ms: 'C g m phi ku cu Ta? Hy bo con ci Israel c
nh tri ln ng!'" (Xh 14,15).
Chng ta phi tch cc cu nguyn cho ha bnh nhng cng phi n lc
hot ng cho cuc gii tr qun b v chm dt th nghim ht nhn.
Chng ta phi vn dng tr tu ra cc chng trnh thit lp ha bnh
tng t nh cm qun xung trn. Chng ta phi khng ngng cu
nguyn cho cng bng chng tc, nhng cng phi c nhng chng trnh
hnh ng bt bo ng trong qun chng, ng thi vn dng ti a cc
kh nng xc hn chng ta chm dt bt cng. Chng ta phi khng
ngng cu nguyn cho cng bng x hi, nhng cng phi tch cc hot

91
ng bin i x hi hu c c mt s phn phi tt hn cc ca ci
ti quc gia chng ta cng nh ti cc quc gia chm pht trin trn th gii.
Nhng iu ny chng cho thy rng tht l sai lm khi ngh rng Thin
Cha s xa b s d khi mt t, trong khi con ngi ngi ngh thnh thi
bn v ng sao? S khng bao gi c mt tia chp t tri xung tiu
dit s d. S khng bao gi c mt o binh thin thn t tri xung buc
con ngi lm iu h t chi lm. Sch Thnh khng m t Thin Cha
nh mt ng hong quyn nng quyt nh mi s lin quan n thn dn,
hay nh mt v cha t cn khn xm nhp vo i sng ni tm con ngi
bng nhng phng tin th bo. Tri li, Sch Thnh m t Thin Cha
nh mt ngi cha giu lng thng xt, lun sn sng ban phc lc trn
y cho con ci, nu chng mun n nhn. Con ngi lun phi lm mt
ci g . Thin Cha ni vi ngn s dkien: "Hi con ngi, hy ng
cho vng, Ta sp ni vi ngi y" (Ed 2,1). Con ngi khng phi l mt
vt tn ph v phng cu cha, b vt b trong thung lng l s h hng
ton din, cho n ngy Thin Cha ra tay cu vt. Tri li, con ngi l vt
mnh khe, c iu l th lc th yu km v ci mng l ti li lm c thy
tinh th; tm hn th vn c v con vi khun l tnh kiu ngo lm tn
thng. Nhng con ngi vn cn c th nhn xa hng i mt ti
nh ni cao, v hnh nh Thin Cha vn cn m , trong cuc sng
yu hn v ti li, con ngi bit tm n vi v i Lng Y cha lnh cc
vt thng do ti li gy nn.
Quan nim Thin Cha lm ht mi s ch thc l mt sai lm trm trng
v Thin Cha cng nh v con ngi. Quyn nng ca Thin Cha c
xem l tuyt i n ni con ngi khng cn l g v c g na. S h hng
ca con ngi cng c xem l tuyt i n ni khng lm c iu g
m khng cy nh Thin Cha. Th gii cng b lm h hng n ni Thin
Cha hon ton trn th gii v ch n vi th gii vo mt thi im v
ti mt a im nht nh no . Mt quan nim nh th bin Thin Cha
thnh mt bo cha thay v l mt ngi cha, v, cui cng, dn n mt ci
nhn bi quan v bn tnh con ngi, n ni con ngi ch l mt u trng
sng trong vng ly nhim l th gii xu xa ti li ny. Nhng con ngi
khng phi l "con ngi-hon-ton-h-hng" v Thin Cha cng khng
phi l "cha t bo tn". Chng ta phi tuyn xng Thin Cha l ng
Ton Nng, Oai Phong, nhng khng phi v th m tin rng Thin Cha l
mt bo cha ch bit p t mun ca mnh, ng thi tc ot quyn t
do ca con ngi trong vic la chn iu tt iu xu. Thin Cha khng
mun p t mun ca Ngi trn chng ta, cng khng buc chng ta
phi ngi yn khi chng ta mun i n mt ni no c th lm phm gi
chng ta b tn thng. Nhng Thin Cha i theo chng ta. V khi chng
ta hi tm, l i chn mt mi tr v Nh Cha, th Thin Cha c mt
i chng ta, m rng i tay m chng ta vo lng v tha th cho chng
ta.

92
Chng ta ng bao gi ngh rng Thin Cha s ra tay tr kh s d khi
th gii ny bng mt php l phi thng. Bao lu chng ta cn ngh nh
vy th li cu nguyn ca chng ta s khng c Thin Cha chp nhn,
v chng ta xin Thin Cha lm nhng iu m Ngi khng bao gi mun
lm. Tin rng Thin Cha mun lm ht mi s cho con ngi th cng
khng th chp nhn c nh tin rng con ngi c th t sc mnh lm
ht mi s. Trong c hai trng hp, chnh l thiu lng tin. Chng ta
phi hc bit rng ch i mi s t Thin Cha trong khi chng ta
khng lm g ht, th khng phi l lng tin m l m tn d oan vy.
III. Vy u l cu tr li cho cu hi lm chng ta bi ri: "Lm th no
kh tr s d khi i sng c nhn cng nh tp th?". Nu th gii khng
th c "cha lnh" bi mt mnh Thin Cha hay bi mt mnh con
ngi, th ai s "cha lnh" th gii ny c?
Cu tr li phi hon ton khc vi hai cu tr li nh c trnh by trn
y. Thin Cha cng nh con ngi khng th mt mnh ln lt ra tay
cu th gii, nhng phi cng nhau hnh ng, thng nht trong nh
nh lin kt bi mt tnh yu chan cha: v pha Thin Cha, l trao ban
chnh mnh mt cch nhng khng; v pha con ngi, l vng phc v n
nhn. C nh vy, Thin Cha v con ngi c th bin i ci c thnh ci
mi v tiu dit tn cn ti li.
Chnh lng tin to iu kin thun li cho Thin Cha hnh ng qua trung
gian con ngi. Cc mn thiu lng tin khi c gng mt cch v vng
"tr tn quy" v cha lnh a tr b kinh phong. c Gisu nhc cc
ng bit rng h c gng t mnh lm iu m h ch c th lm c
nu sn sng rng m lng tr n nhn sc mnh ca Thin Cha.
Trong Sch Thnh, c hai dng lng tin c ngh mt cch r rng.
Dng th nht l lng tin da vo tr tu, dn n vic con ngi chp nhn
Thin Cha hin hu. Dng th hai l lng tin da vo con tim, c sc li
cun con ngi ton din, dn n vic con ngi tin tng t b chnh
mnh. c th nhn bit Thin Cha, phi c lng tin ny, v lng tin da
vo tr tu hng con ngi ti mt hc thuyt, cn lng tin da vo con tim
hng con ngi ti mt Ngi V. Gabriel Marcel ni rng tin l "tin vo"
ch khng phi l "tin rng"! Tin l tn nhim v t t mnh di s "s
dng" ca ngi ti tin. Tin l m rng ci lng ti khp mi ni, mi
mc , sc mnh ca Thin Cha c th n c.
y chnh l iu thnh Phaol nhn mnh khi ni v s cu nh lng
tin. i vi ngi, lng tin l kh nng con ngi chp nhn Thin Cha
gii thot mnh khi ch n l ti li, nh c Kit. Trong tnh thng bao
la ca Ngi, Thin Cha ban cho chng ta mt cch nhng khng iu
chng ta t sc mnh khng th lm c. Nh vy, chng ta c cu
nh lng tin. Con ngi y trn Thin Cha v Thin Cha hnh ng nh

93
con ngi, l iu em li nhng thay i k diu cho cuc sng c nhn
cng nh tp th.
Cc t oan x hi giam hm mt s ngi trong hm ni ti tm, bun
thm, khng c li thot, ng thi cng x y mt s ng ngi khc
xung vc thm v lm h ch cn bit u hng s phn. Cc t oan nguy
hi ny lm t lit loi ngi. Nhng chng c th kh tr c, nu loi
ngi bit vng phc v lin kt vi Thin Cha. Chin thng s n, nu n
sng Thin Cha lp y lng ngi v con ngi m rng ci lng, nh tin
vo Thin Cha, nh ca bin n nhn nc t dng sng vo.
By gi cc bn cho php ti p dng nhng iu ti va ni vo i sng
c nhn chng ta. a s cc bn bit th no l chng li ti li. Nm ny
qua nm khc, cc bn thc c rng mt ti khng khip no ang
chim ng ni mnh: nghin ngp, gian dm, ngoi tnh, ch k,... Nm
thng tri qua, tt xu ngy cng thm mnh, nhng cc bn cng nhn thy
c rng y ch l mt k khng mi m n. V c th cc bn cng
t bo mnh: "Mt ngy kia, ti s tr c tn qu ny. Ti bit n hnh
h, hy dit ti, tn ph gia nh ti". Cui cng, cc bn quyt tm t mnh
tr tn qu ny, khi ly mt quyt nh vo ngy Tt Dng Lch chng
hn. Cc bn cng ngc nhin khi nh li mnh phi bi ri, tht vng
nh th no, v, sau ba trm su mi lm ngy, cc c gng tch cc nht
khng gip bn b c tt xu c hu ny. Cc bn t hi: "Ti sao ti
khng tr ni tn qu ny?"
Tht bi v tht vng, cc bn quyt nh trnh by vn cng Thin Cha.
Nhng thay v xin Thin Cha hnh ng qua trung gian ca mnh, cc bn
li ni: "Ly Cha, Cha phi gii quyt vn ny cho con, con khng cn
c th lm g c na". Nhng ngy thng tri qua, tt xu vn cn .
Thin Cha khng mun "tr tn quy", v Ngi khng bao gi tiu dit
ti li, kh tr tt xu m khng c s cng tc tch cc ca con ngi.
Khng mt vn no s c gii quyt rt ro, nu chng ta ch thnh
thi ngi ch Thin Cha ra tay hnh ng.
Khng ai c th b mt thi quen xu bng cch quyt tm sung hay xin
Thin Cha lm thay cho mnh, nhng h ch c th lm c iu bng
cch vng phc Thin Cha v tr thnh kh c ca Ngi. Chng ta s ct
c gnh nng m s d chng cht trn i vai chng ta, nu chng ta
cho lng tr c y trn sc mnh nng ng ca Thin Cha.
Thin Cha ha cng tc vi chng ta nu chng ta kh tr s d khi lng
chng ta v, nh vy, tr thnh nhng con ngi sn sng thc thi thnh
Thin Cha. "Phm ai trong c Kit u l th to mi. Ci c qua v
ci mi c y ri" (2Cr 5,17). Nu mt ngi trong c Kit th l
mt th to mi; ci c qua v con ngi y c i mi nh sc mnh
ca Thin Cha v tr thnh con ci Thin Cha.

94
Trong Tin Mng, mt trong cc iu l lng c Kit thc hin l bin
i hon ton nhng a con hoang ng, tuy h khng mang tn gi ny:
mt Simon vn v nh ct bi thnh mt Phr vng chc nh Tng ;
mt Saol l k bch hi thnh mt Phaol l Tng dn ngoi. Ngi
cng bin i mt utinh n chi thnh thnh utinh. Kinh nghim ca
Lon Tolstoi cng l kinh nghim ca nhiu ngi chng ta:
"Cch y nm nm, c tin n vi ti; ti tin vo o l c Gisu
dy, tc th, cuc sng ca ti c thay i. iu trc y ti mun,
th ti khng mun na v ti bt u mun nhng iu ti cha h mun.
iu trc y ti cho l ng th nay l sai; iu trc y ti cho l sai th
nay l ng;... Cuc sng, cc c mun u hon ton thay i. Ngha ca
tt v xu cng thay i."
Chng ta tm thy y cu tr li cho cu hi lm chng ta bi ri: c th
xa b s d c khng? Khng, nu con ngi hnh ng mt mnh, do
t sc mnh, hoc nu Thin Cha p t mun ca Ngi nh mt Thin
Cha c ti chuyn ch. c, nu con ngi m rng lng mnh v, nh
c Kit, mi Thin Cha n, sn sng n tip v Thin Cha i mi
con ngi. "Ny y Ta ng trc ca m g. Ai nghe ting Ta v m ca
th Ta s vo nh ngi y v ngi y s dng ba vi Ta" (Kh 3,20).
Thin Cha t ra qu lch s c th ph ca m vo. Nhng nu chng ta
tin tng m ca lng mnh, th cuc gp g gia Thin Cha v con ngi
s i mi i sng b ti tn ph v chng ta s tr thnh nhng con ngi
vui ti rng r vy.
THAY LI KT
KINH AN BNH
(Li kinh c xem l ca thnh Phanxic)
Ly Thin Cha t bi nhn hu,
xin cho con hng yu mn Cha
v phng s Cha trong mi ngi.
Xin bin i con thnh li kh
xy dng bnh an Cha mi ni.
Ly Cha,
ni no c on ght hn th,
xin gip con xy dng tnh thng.
Ni no c khinh khi nhc m,
xin gip con mang li th tha.
Ni no c mu thun bt ng,
xin gip con nn ngi ha gii.
Ni no c gi di sai lm,
xin gip con rao truyn chn l.
Ni no c hoi nghi ng vc,
xin gip con cng c c tin.

95
Ni no c nn ch sn lng,
xin gip con gieo nim hy vng.
Ni no c bng ti my m
,xin gip con khi ngun nh sng.
Ni no c u su bun b,
xin gip con em li an vui.
Ly Cha, xin dy con
tm an i ngi hn c ngi an i
tm hiu bit ngi hn c ngi hiu bit
tm mn yu ngi hn c ngi mn yu.
Bi v hin thn chnh l nhn lnh,
t b mnh l gp li bn thn,
tha cho ngi l mnh s c tha
cam lng cht l c sng mun i.
Ly Thnh Thn l ngun mch tnh yu,
xin cho con mt tm hn ci m,
v tun trn nhng ngi thin ch
n Ngi ban tng l n an bnh.

96