Vua Lear

William Shakespeare

Chia s ebook: https://downloadsach.com

Follow us on Facebook: https://facebook.com/caphebuoitoi

 King Lear and Cordelia

Vo thi Joas lm vua Juda, Lear con ca Bladud tr v trn t Anh. Ngi ch c ba c
con gi: c c Goneril, l v qun cng Albanie; Rgane, c th, l v cng tc Cornouailles
v c t c cng chiu nht l Cordelia.
Tuy nhin, vua Lear cm thy mnh qu gi. Mi ngy, nhng ni lo toan v cng
vic triu nh nng trn vai. Ngi mong c c trt b gnh nng c thanh thn
trong chui ngy tn, trc khi vo ci cht. Ngi chia giang san ca mnh ra ba phn, ri
quy t trc cung nh tt c triu thn, cc con gi, hai chng r v hai ngi cu hn cng
cha Cordelia. Th ri ngi cng b quyt nh ri b quyn hnh v s ban an hu cho c
con gi no m ngi nhn thy yu thng ngi nhiu nht. Ngi yu cu cc con hy by
t lng hiu tho ca mnh trc mi ngi cho ngi d dng lng xt.
Goneril, c c, ni trc tin:
- Tu ph vng, con yu ph vng thm thit hn yu nh sng, bu tri v t do,
hn c nhng g him hoi v qu bu nht trn i. Con yu ngi nhiu hn l ngi ta yu
cuc sng bnh an v ti p vi mi th danh vng v tng phm. Con yu ngi hn bt
c a tr no yu cha v cha bao gi c ngi cha no c yu n th. Thc ra, con
khng li din t tnh yu ca con i vi ph vng.
V Cordelia lng l nh thm:
- Cordelia phi lm g y? Yu v cm nn.
V vua gi c mn trn qu i, tc khc h lnh chia cho Goneril phn ln ca
giang san, nhng khu rng rm mt, nhng cnh ng mu m, nhng dng sng v tho
nguyn bt ngt. Ri ngi quay sang Rgane nghe c ni:
- Tu b h, con cng chung tnh kh vi ch con, qua ch, con c th o c lng mnh.
Trong thm tm, con nhn ra ch y din t rt trung thc nhng iu con cm thy, hn
na, con th ght nim vui no khng lin h n tnh ph t v ring ch c tnh yu chan
cha con dnh cho b h mi l ngun hnh phc ca i con.
V Cordelia, vn lng yn trn gh, ngh ngi.
- i! Cordelia ng thng. My li giu tnh yu hn l li ni.
 V ng vua c tin li ra lnh ct mt phn ln t ai na, cng giu ti nguyn v rt
phong ph cho Rgane. Cui cng, ngi nhn v pha Cordelia, a con gi c yu chiu
nht.
- Cn con, - ngi ni - nim vui ca ta, con ra i sau cng, nhng chng v th m ta
km yu thng con, by gi con ang l mi tranh chp gia v lnh cha s hu nhng
vn nho rng ln Php v bc vng tn, ch nhng n sc vt trn ng c bt ngt
vng Bourgogne, con hy ni lm sao cho xng vi ci phn thng to ln hn cc ch?
V Cordelia, tri tim nhn hu ca nng nh t di, khng th ph din nhng tnh cm
m nht nn ch ni:
- Chng c g c, tha ph vng.
- Chng c g c ! - Cm thy b xc phm, vua Lear ku ln.
- Chng g c. - C Cordelia ng thng lp li. Con yu b h v l bn phn ca con
khng hn khng km. Ph vng sinh ra con, nui dy con, thng yu con. p
li, con ngoan ngon, qu mn v knh trng ph vng. M ti sao cc ch con lo i ly
chng khi cc ch y ni rng dnh trn tnh yu cho ph vng? Chc chn l con s
chng bao gi thnh hn c th yu cha mnh hn c.
Nh vua khng tin vo i tai mnh, sng st:
- Sao, cn tr m kh khan th !
- Rt tr v chn thc, tha ph vng.
- c ri - nh vua phn - Gi s chn thc m lm ca hi mn! Bi v, trc cc
ng thn linh, ta t b mi tnh cm cha con: c s l mt ngi xa l, chng phi l con
ca ta na.
Trong khi Kent, vin trung thn, tm cch thuyt phc cho ngi ngui gin, nh vua
phn n ht ln:
- Hy ta yn! Ta tng thng yu n hn c; Ta hng ao c gi chui ngy tn cho
n chm sc an i.
V cn gin n bng, ngi quyt lit xua ui c gi. Ngi chia nt cho hai c gi ln
phn cn li dnh cho Cordelia, v trao ht quyn hnh cho h, vi iu kin mi ngi
thay phin nhau nui nng ngi v m ty tng gm mt trm k s trong thi gian mt
thng v vn duy tr vng tc ca ngi. Ngi s ln lt n nh ngi ny, ri ngi kia,
c th quanh nm.
Nhng Kent, vin cn thn phc hu, than th trc s in r ca nh vua, ng bit
qu r lng d hai c gi ln, bi th ng to ting khng khi bnh vc cho cng cha
Cordelia. Th l vua Lear mt ht t ch, ra lnh trc xut ng ra khi nc v phi chu lu
y bit x. Ri ngi thng bo cho hai ng hong Php v Bourgogne rng h c th ci
Cordelia vi iu kin khng c hi mn. Bi v, ngi ni, c ta xung gi, nu cc ngi
cn ngh g n ci thn th mnh khnh kia, hy dn n i, n thuc v cc ngi, vi c li
nguyn ra ca ta na!
 Qun cng x Bourgogne khng dm xin ci c Cordelia ti nghip na, nhng nh
vua ho hip t Php ly lm kinh ngc ti sao mt c gi vn c qu chung, li bng
nhin c th phm li lm qui g n ni nh mt n sng ca c vua. Chng khng tin
l c bi bc. Cordelia th th van xin cha hy hiu cho rng nng khng h lm iu g nhc
nh, ch v li ni vng v gy ra nng ni.
- Th ng sinh ra mi, by gi khi phin ly n ta. - Cha nng p li.
Vua t Php vn cha ht kinh ngc:
- Tnh yu chng cn l tnh yu na nu chen vo tnh yu c nhng tnh ton xa l. -
chng ni - Qun cng Bourgogne, ng tnh sao v cng cha? Bn thn nng chng phi l
mt mn hi mn ri ?
Nhng qun cng Bourgogne thch cng cha vi c mn hi mn ha, v bi vua
Lear nht quyt khng lay chuyn, v vua Php ni:
- Hi nng Cordelia xinh p, ta thy nng giu hn bi s ngho nn; qu bu hn bi
ni c n. Ta nhn ly nng v c c hnh ca nng. Tnh yu ta bng chy trc s lnh
nht v khinh r ca mi ngi. Tu b h, c cng cha khng hi mn m s phn
mang li cho ti, s l hong hu ca ti, ca thn dn ti v ca nc Php trng l. Nng
hy ni vi h li t bit, ri nng s tm thy ni khc nhiu hn nhng g mt ni
y.
Vua Lear hi b mt v con gi tm ra ni nng ta, bn bc thng khng thm
quay li nhn nng, v Cordelia, rng rng nc mt t t hai ch. Nng khn cu hai ch hy
i x tht tt vi cha, tha bit rng thi gian ri s vch trn thi gi o c ca h, ri
nng bc theo v hn phu, k duy nht nh gi nng ng n.
Goneril v Rgane bn lun vi nhau mt hi mi chia tay. Hai tm hn xu xa hiu r
cha mnh vi tnh kh cc cn, nhng cn ni gin t ngt; h cng bit tui gi lm suy
gim l tr ca ngi cha khn kh. H bit c vua mt t ch, cch i x tn t i
vi Kent, v nht l s vi v v nhn tm chi b a con gi thn yu l bng chng hin
nhin ca mt thn kinh ri lon. H tha hiu rng c vua kh ri b quyn hnh v uy
lc, nn h tha thun vi nhau rng s gii hn dn ch u i v i x nghim khc
vi c vua cha.
Trc tin, c vua n tr ti nh Goneril, c c, trong mt thng vi mt trm ty
tng. Nhng tun l th hai cha kp tri qua, a con bi bc ku m ln rng khng
cn chu ng ni s hoang ph v mi bc dc. Ch ta than phin v t cch v c ch
nghch ngm ca mt trm k s; ch ta lm ng, i khi khuyn khch s cu th v xc
xc ca bn ngi hu vi c vua gi m ch ta xem nh mt ng lo lm cm. c vua
than trch, ngi bnh vc b h v g h b ngc i. Tnh nng ny pht chc khin ngi
in tit. Ngi p mt tn hu ca Goneril quy ph thng h, k duy nht cn bit cch
lm ngi ci v va bng ln va ni cho ngi nghe khi s thc. Ngi gin di v ngi ta
bt ngi phi ch i trong ba cm chiu, cui cng ngi nh vin qun l v l dm
hunh hoang rng d sao th y cng chng phi l nh ngi, m chnh l nh ca con gi
ngi.
 Tuy nhin, vua Lear vn khng mun tin rng vic thay i thi l c ch trng, v
vic ngi ta phc v ti t v n ni xc lo l c dng tm. n khi thng h bo rng c
vua in mi khng gi li cho mnh mt t ca ci, n ni by gi ch l con s khng,
chng gi tr g. Ngi bn ni gin v mng chi hn. Phi i chnh Goneril lm ngi sng
mt. Ch ta mt m trch c thi k quc ca ngi v s hn n ca m ty tng, ri
buc ngi phi ct gim m b h xung cn nm mi k s thi.
Nhng o tng ca v vua gi khn kh sp tan tnh. Ni cm tc trc s bt
cng tht v b, khin ngi bt u hiu ra li lm ca mnh chng cn nghi ng g na,
v m ra hi hn v s bt cng ca chnh mnh i vi Cordelia.
- i! Lear! Lear! Lear! - ngi ht ln va p vo trn - Hy p nt cnh ca ny y
cho l tr thot ra v cn in chui vo! D sao ta vn cn mt a con gi na.
V ngi quyt nh di sang tr nh c Rgane, sau khi trt ln u Goneril nhng
li nguyn ra cay c v tr o cho mi tai tri ch t tn hi a con suy i. Con ngi
au kh qu tin vo s thng yu v lng trc n ca Rgane bn ra i vi g h, on k
s v mt b h mi m ngi rt thch, nhng khng th nhn ra l Kent, ngi b ti
trung tn, tr v bn ngi sau khi ci trang v mang tn gi. Vua Lear bng dng a nghi,
phi anh ta n bo vi Rgane rng ngi s n trc thi gian qui nh. Nhng cng lc
y, Goneril cng cho tn qun l sang nh em vi mt bc th dn d v trch mc vua cha.
Trc sn nh qun cng Cornouailles v Rgane, hai s gi gp nhau v p ln nhau
ch che. Ngi ta nhn ra ngay ai l k c b qun cng tin cn, bi ch ta n cn lng
nghe tn qun l ni v buc ngi ti trung thnh ca cha mnh vo ti phi bu trc
cng chng. Khi b phi ra trc ca lu i, anh ta c gng nn au, va c gng ng.
Chnh vua Lear bt gp ci cnh thay v s tip n nng nhit nh ngi ch i khi
ln m n nh con gi. C nn phn ut, ngi g ca v thy r ca khng chu m ngay,
cnh ca ca nh con gi ngi y. Ngi t nh mnh nn kin nhn, t trch mnh qu th
bo trong c ch v ng ch cc con ra n ngi vo.
Sau khi nghe k nhng ni nhc nh ngi phi gnh chu nh Goneril, Rgane chng
cht ng lng, ch tm li du ngt khuyn bo ngi nn thn trng v phi bit phc tng:
- Cha hy quay tr li nh ch ti, - ch ta ni - ngi gi ri, phi ngi ta iu
khin ch. Ti van ngi, hy nhn rng mnh xc phm ch y thi qu, bi ti khng sao
tin rng ch y li c th s st iu g trong bn phn i vi cha.
Nghe n , ng lo Lear ni xung, nguyn ra v th s khng bao gi gp li
Goneril, ri vn cn tin tng, ngi khi ng tm lng Rgane:
- Chc hn con khng kim chuyn gy g v nhng th vui ca cha, hay tm cch ct
gim s ty tng hoc bung li mng nhic cha, ct gim chi tiu ca cha v ng sm ca
li mi khi cha n gn. Con hiu r hn ai v nhng tnh cm t nhin, v ngha v con ci,
v cch n hin thc v con cng khng qun rng cha tng con mt na giang san!
Nhng trong lc Rgane co li khng th lu gi ng c, vin c rng cha c kp
chun b g c th tip n ng mt cch chu o, ngi ta nghe thy ting kn rm r
bo hiu Goneril sp n. C em n tip b ch nim n n mc khin cha h tan nt ci
lng, b ch n t bin minh v xi dc Rgane lm theo mnh. Tip bt u mt s
mc c kh , Rgane t chi khng nhn cha mnh trc cui thng; ngoi ra ng ch c
php mang theo nm mi ngi. Nhng lin ngay , ch ta tuyn b ch chp nhn hai
mi lm, cn Goneril th li ngh ct b ht m ty tng ca c vua. ng y cn g n
k phc dch trong nh cc con mnh ch? Nh h qu cht, ch c th cha ni mt mnh
nh vua m thi. Ln ny, vua Lear hiu c. ng chy trn, lng au nh x, v c li
nhi:
- Cc ngi tng ta s khc ? Khng, ta khng khc u! ng l ta c nhng iu
ng khc y! Nhng trc khi ta nh mt git l, qu tim ny phi nt tan tng mnh. i!
H i! Ta cm thy mnh mt tr. Nhng g ta s lm, chng bit ri s ra sao, nhng r
rng s lm cho c tri t kinh hong.
V d cho m ti, d gi bc but da ang vi vt trn cnh ng tr tri, - m trong
vng vi dm khng th nhn thy c mt bi cy - hai con qu ci b mc ng ra i vi
tn h, khng qun gi cht then ca phng cn bo ang e da.
l mt m en thm nh a ngc. Trn cy thch tho ven dc , bo t ni ln
quay cung. ng lo u trn cm ci chy, ng mun em mng sng mong manh ra chng
chi vi ma gi bay, ng ln ting thch thc s phn v s hy dit:
- Gi i, hy go tht ln i! Vi rng v thc nc! Hy dng sng ngp trn mt t,
n tn con g trn nc gc chung. Gi bo, sm st! Cc ngi u phi con gi ta! Hi
thin nhin bo tn, ta khng h trch cc ngi bc c! Ta u c tng cc ngi mt
vng quc, cc ngi u phi con ci ta! Cc ngi u cn phi vng li ta! Vy hy trt
ln mnh ta tt c cn cung n! Ta l k n l khn kh, l lo gi gy yu b bp bi
bnh tt v s r khinh. Cc ngi ch l nhng tn tay sai hn h cu kt vi hai a con
gi i bi chng li lo gi u bc ny! i tht gh tm!
Ri di chp lo rc, khng h nao nng trc sm vang st n, bo t gm tht
lon cung, tc ri bi, d tn v lnh lng, ngi bc i, khng m xa g n g h theo
sau, cng chng nhn ra ngi b ti trung thnh Kent mun vi ngi vo tr n ni rm
trong tp lu tranh. Bi vua Lear chng cn cm gic g na c.
- K no b cu x bi mt nim au qu ln ngi ni- khng th no cm thy ni
bun nho nh. Than i! Ta l ngi ang kh s v nhng iu c c mnh cha h gy ra.
Thn tr ta ri lon mt ri!
Tuy nhin, con ngi ti nghip y bng lng gh vo mt mi nh si m g h
ang but lnh thu xng, ngi ngh n nhng k khng ni nng ta v cht hiu ra
mi ni c cc trn i.
- Nhng ngi khn kh ng thng! D cc ngi u, cc ngi ang hng chu
cn thnh n ca trn bo ph phng, lm sao nhng ci u trn tri, nhng d dy lp kp
v nhng o qun rch ri c th che ch cc ngi trong bui thi tit khc nghit nh
th ny? i! Ta tht t quan tm n cc ngi. Nhng k giu sang! y l phng thuc:
hy a lng ra gnh chu nhng g nhng k khn cng phi chu, cc ngi s bit chia
cho h ci tha ca cc ngi v nh th s khin tri t cng bnh hn!
V khi gp mt k lang thang, ngi lin hi: C phi ngi cng giao ht ti sn cho
con gi khng? ri ra c s ny?
 Ri ngi trit l:
- Tt hn l ngi chui xung m, ch ng y lm g, phi thn gia cnh tri
long t l. Con ngi l th y! Khng c t ca con tm, khng c lng ca con th,
khng c len ca by cu, ngi cng ch l sc sinh, mt con vt khn kh. No chng
ta hy vt b qun o i!
V ngi x toc b qun o xc x ti t, l tr m mui ca ngi hon ton in
lon; ngi k l vin vng, li ni ri rc, ln thn, ngi mun xt x con gi theo th tc
php l. Tri tim cn ci ng thng, n gp thm nc mt cho cn ma xi x!
Lc , hai a con gi mun ngi cht cho xong, thc bn st nhn theo git quch
ngi i. Ngi by ti trung thnh Kent vn lun bo v ngi, vi bc ngi a n Douvres.
Tin tng lng d Cordelia, ng gi cho nng mt l th. Lp tc hong hu cng vi c mt
i qun Php b tm cha v trng tr cc ch. Vua Lear khn kh ang trong thnh,
vo nhng lc hi tnh, ngi nhn ra c nhng k chu chc xung quanh, nhng mt s
h thn khng vt qua ni khin ngi khng dm gp Cordelia, ngi nh li s cng rn
trc kia khi ngi tc b mi bng lc ca nng v ph mc nng cho s phn mt
t nc xa l, trut ht mi quyn li ca nng giao cho nhng ngi ch lng lang d
th, tt c nhng k c , cn hn l nc c, xu x tri tim ngi. Nim hi hn giy v
khin ngi ri xa Douvres v k mt tr khn kh lang thang ven dc hung d nh sng
go, ht nghu ngao, u qun no c cu, no tm ma v th c di mc trn ng,
trong lc con gi t ca ngi sai qun lnh v thy thuc tm ngi khp ni. Cui cng n
khi Kent tt bng bt gp ngi, ngi ta chm sc v ru ngi ng. Ngi thc dy trong ting
nhc ro rt m m, Cordelia, ngi chn ging, vut ve nhng m tc bc trng, th th
ni chuyn vi ngi.
Ni thng au ca ngi sng dy mnh lit.
- Cc ngi lm hi ta khi li ta ra khi m. Ta b ct cht vo mt bnh xe bng la,
nc mt ta l nhng git nng ri trn m!
Kh nhc lm Ngi mi tin l mnh cn sng.
- Ngi l mt hn ma ta bit lm. - ngi ni vi Cordelia - Ngi cht bao gi nh?
Nhng khng, nh sng ban ngy y m. Ta s cht mt v thng xt, nu ta trng thy k
khc lm vo cnh ng nh ta. Ta khng dm tin rng y l i tay ta. Ta thit tha mun
bit r tnh trng thc s ca mnh.
Cordelia tuyt vng v cn m lon , khn cu ban phc cho ngi.
- i, ta van ngi ng lo qu ly di chn nng- xin ng riu ta. Ta l mt lo g
khn kh; Ta sng tm mi nm, m ni thc, ta e mnh cha lm ch trn vn l tr
ca mnh. Dng nh ta c quen bit ngi, nhng sao ta vn hoi nghi; tuy nhin, nu qu
tht ta l mt ngi, th hnh nh ngi n b ny l Cordelia, con ta!
Cn cung n qua i, ngi m h nh li rng cc con gi c li lm vi ngi v
khim tn n xt xa, ngi tun phc Cordelia mi iu v tha nhn rng:
- Ta gi ri v tm tr l ln.
 Nhng vin y s cho con gi ngi bit rng vn cn hy vng khi phc tr tu cho ngi.
Song le, con ngi khn kh ch gp li Cordelia ri mt nng mi mi. Hai qun i
Albanie v Cornouailles nh thng qun Php, vua Lear v con gi ngi b bt lm t
binh. Trong lc b chng p gii i, vua Lear t ra khoan khoi:
- Ny con, - ngi ni vi Cordelia - chng ta c hy vo t. Ch cn ring hai cha con,
chng ta s ca ht nh chim trong lng; trong khi con cu tri ban phc cho cha, cha mun
qu xung van xin con tha th. Chng ta s sng nh th , cu nguyn, ht ca, k chuyn
c tch, ri a vui vi nhng cnh bm vng sc s v lng nghe bn ti tin kho nhau v
chuyn triu nh. Chng ta s tn gu vi h v k thua ngi thng, k ra ngi vo, v
chng ta s c dp bit r b n ca mi vic, nh th chng ta l do thm ca nh tri. No,
hy lau nc mt i, chng ta s thy tt c bn chng cht i trc khi chng c th lm
chng ta khc.
Nhng khi h c gii thot th mun. Rgane v Goneril trc khi cht, nn nhn
ca chnh nhng mu m xo quyt ca chng, ra lnh tht c c em gi ngay trong
ngc. V vua gi vn cn sc git cht tn n l hnh hnh Cordelia, v nng a
con cht trn tay, ngi ku ln thng thit:
- Ht ln, r ln, go ln! i! Cc ngi l g ! Nu ta c ci li v i mt ca cc
ngi, ta phi lm sao cho t tri chuyn ng sp tan tnh. L ra ta phi cu c
con, gi y con ra i vnh vin! ! Con ni g nh? Ging ni ca con vn m m tru
mn, i vi mt ngi n b tht ng qu xit bao! a con hn nhin ca ta b bc
t! Sao? Con ch, con nga, con chut vn c sng m con, con khng cn hi th? Con
chng bao gi tr li na; chng bao gi, chng bao gi na c! Hy nhn ka i mi ca
n!
V tri tim qun tht, qu au n, cui cng b v ra; trong khi Kent, y lng trc n,
ci u cu nguyn:
- i! Xin ng hnh h vong linh ngi! Hy cho ngi ra i thanh thn. Phi th hn
ngi lm mi mun gi ngi li lu hn trn bnh xe nhc hnh ca ci trn khc nghit.
Th l vua Lear khng th sng lu hn tri tim hiu tho trn i yu mn ngi.

HT
 Chia s ebook: https://downloadsach.com

Follow us on Facebook: https://facebook.com/caphebuoitoi